1 K u n je a l l e s w a a r n e m e n? Geef twee voorbeelden van inwendige prikkels Wat verste je onder een adequate prikkel?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "1 K u n je a l l e s w a a r n e m e n? Geef twee voorbeelden van inwendige prikkels Wat verste je onder een adequate prikkel?"

Transcriptie

1 ZINTUIGEN: ANTENNES GEVOELIGE O: 13/1 1 K u n je a l l e s w a a r n e m e n? A Waarvoor dient een zintuig? b Wat us een prikkel? c Geef twee voorbeelden van uitwendige prikkels. (Uitwerdig = buiten lichaam.) 1 2 d Geef twee voorbeelden van inwendige prikkels. 1 2 O: 13/2 Wat verste je onder een adequate prikkel? L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k O: 13/3 Vul de volgende woorden op de juiste plaats in: prikkel, impuls, drempelwaarde, gewenning, motivatie, adequate prikkel, zintuig, zenuw. a Elke verandering in de omgeving van een organisme noemen we een. b Een orgaan dat gevoelig is voor een bepaalde prikkel heet een. c Een zintuigcel zet alleen een prikkel om in een. d Een prikkel moet ten minste een bepaalde sterkte hebben om een impuls te laten ontstaan. Die sterkte heet de.

2 e Een impuls wordt naar de hersenen doorgegeven via de.. f Als een zintuig langdurig geprikkeld wordt, kan optreden. g In de hersenen wordt beslist welke informatie voorrang krijgt. Dat hangt af van de. O: 13/4 Geef voor elk van de genoemde zintuigcellen antwoord op deze vragen: a In welk orgaan liggen de zintuigcellen? b Wat is de adequate prikkel? Kies uit: gasvormige stoffen, geluid, temperatuurverschil, opgeloste stoffen, licht, beweging. gezichtszintuigcellen gehoorzintuigcellen reukzintuigcellen huidzintuigcellen smaakzintuigcellen evenwichtszintuigcellen orgaan adequate prikkel O: 13/5 a Op welk moment word je je bewust van een waarneming? b Zijn zintuigen altijd even gevoelig? Licht je antwoord toe met een voorbeeld. c Reageren de hersenen altijd hetzelfde op de impulsen die binnenkomen? Licht ook dit antwoord toe met een voorbeeld. d Wat bedoelt men met de uitdrukking: 'Je kijkt met je neus'? e Hoe komt het dat je met je neus niet kunt zien? L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k

3 2 H u i d z i n t u i g e n O: 13/6 Welke zintuigen zijn in deze tekening aangegeven? 1 zintuig prikkel 2 zintuig prikkel 3 zintuig prikkel 4 zintuig prikkel 5 zintuig prikkel Afbeelding 13/1 O: 13/7 Op de tast Welke zintuigen gebruik je om voorwerpen te herkennen? Wat heb je nodig? - blinddoek - enkele voorwerpen, bijvoorbeeld een tennisbal, sinaasappel, een stukje papier en een stukje schuurpapier, een kwartje, een dubbeltje, plastic vork, metalen vork, lap wol, lap nylon, stuk leer, plastic pen, metalen pen, donsveer, dekveer. Wat moet je doen? Werk met tweetallen. Uitvoering A Persoon 1 wordt geblinddoekt. Persoon 2 zorgt ervoor dat persoon 1 steeds een voorwerp in handen krijgt. Persoon 1 zegt welk voorwerp het is en ook waarom hij dat denkt. Persoon 2 noteert steeds of het antwoord goed of fout is. Hij schrijft ook op welke zintuigen de proefpersoon gebruikt heeft. Wissel na zes voorwerpen van rol. Naam voorwerp goed/fout gebruikte zintuigen

4 Naam voorwerp goed/fout gebruikte zintuigen Uitvoering B Doe hetzelfde als bij A. De proefpersoon mag zijn vingers nu niet bewegen. Noteer het aantal goede en foute antwoorden. Is er een verschil met uitvoering A? Zo ja, geef daarvoor een verklaring. Persoon 1: goed, fout Persoon 2: goed,fout Verklaring: Uitvoering C Houd nu dezelfde voorwerpen tegen de bovenarm van een geblinddoekte proefpersoon. Je mag het voorwerp niet bewegen. Is er een verschil met uitvoering B? Zo ja, geef daarvoor een verklaring. Persoon 1: goed, fout Persoon 2: goed, fout Verklaring: O: 13/8 Lezen van het braille-alfabet Vraag aan je docent een tekst in braille. In afbeelding 13/2 vind je het braille-alfabet. Probeer de tekst te lezen. Kun je het ook met je ogen dicht? Afbeelding 1 3/2 Braille-alfabet

5 O: 13/9 koude- en warmtepunten Wat heb je nodig? - breinaald - blinddoek - waterbad 45 C - waterbad 0 C - handdoek - rode, blauwe en groene viltstift (uitwasbaar) Wat moet je doen? - Werk met tweetallen. - Teken op de huid van de binnenkant van de onderarm van persoon 1 een vierkant van 3 x 3 cm. - Persoon 1 wordt geblinddoekt. - Persoon 2 dompelt de breinaald in het waterbad van 45 C en droogt deze af. Daarna raakt hij met de punt voorzichtig de huid van persoon 1 aan, op een punt binnen het vierkant. - Persoon 1 zegt of hij alleen druk voelt, of ook warmte. De warmtepunten worden met rood op de arm aangegeven, de drukpunten met groen. - Wissel daarna van rol en onderzoek de ligging van de koudepunten bij persoon 2. Geef deze aan met blauw. Wat is je conclusie? O: 13/10 Is je huid een goede thermometer? Beantwoord deze vraag door het uitvoeren van een proef. Wat heb je nodig? - bekerglas A met water van 10 C - bekerglas B met water van 20 C - bekerglas C met water van 30 C. Wat moet je doen? - Houd een vinger van je linkerhand gedurende dertig seconden in bekerglas A, een vinger van je rechterhand in bekerglas C. - Steek nu beide vingers tegelijk in bekerglas B. Vragen 1 Wat neem je waar met de vinger van je linkerhand? 2 Wat neem je waar met de vinger van je rechterhand? 3 Met de huid meet je dus temperatuur/ temperatuurverschillen. L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k 3 S m a a k z i n t u i g e n Smaak O: 13/11

6 Wat heb je nodig? - twee waterbaden, één met een temperatuur van 0 C en één met een temperatuur van 50 C - drie bekerglazen met een suikeroplossing van 10% - plastic bekertjes. Wat moet je doen? - Laat de suikeroplossingen bij 0 C, 50 C en bij kamertemperatuur goed op temperatuur komen. - Schenk een klein beetje van één van de suikeroplossingen in een bekertje. Proef goed. - Doe hetzelfde met de andere twee oplossingen. Vragen 1 Welke oplossing smaakt het zoetst? 2 Bij welke temperatuur werken de smaakzintuigen het best? 3 Waardoor smaakt gesmolten ijs zo zoet? 4 Kijk op het etiket van ijs hoeveel suiker het bevat. Doe hetzelfde voor snoep. Waarin zit meer suiker? O: 13/12 Mensen hebben vier soorten smaakzintuigjes: voor zoet, zuur, zout en bitter. Ze liggen op de tong. Kleur het gedeelte van de tong dat gevoelig is voor zoet rood, het gedeelte voor zout blauw, voor bitter groen en voor zuur geel. Wist je dat veel vissen smaakzintuigjes hebben over hun hele huid? Bij insecten vind je smaakzintuigjes op de monddelen maar ook op de poten! Afbeelding 1 3/3 L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k O: 13/13 4 R e u k z i n t u i g Geur en reuk Om het eten lekker te laten smaken kun je kruiden toevoegen.

7 vraagstelling: Proef je de kruiden inderdaad of neem je ze waar met je neus? Wat moet je doen? Je gaat zelf een proefopzet maken om deze vraag te beantwoorden. Werk in tweetallen.

8 Wat heb je nodig? Gebruik als testoplossing een aftreksel van kruidnagels. Doe een paar kruidnagels in een halve liter kokend water, laat ze een paar minuten koken en haal ze eruit. Laat het water afkoelen. Gebruik plastic koffielepeltjes om de vloeistof op de tong te brengen. a De vraagstelling bij de proef is b Welk antwoord veronderstel je? Ik denk dat c Hoe ga je de proef uitvoeren? De onderzoeker moet d De 'proefpersoon' moet e Ik herhaal de proef keer. f De resultaten zijn: g De conclusie is dat O: 13/14 Geur en gewenning Wat heb je nodig? - twee reageerbuizen - reageerbuisrekje - twee kurken - frambozenlimonadesiroop - citroenlimonadesiroop - viltstift - horloge of stopwatch. Wat moet je doen? - Nummer de reageerbuizen. - Doe in buis 1 2 ml frambozenlimonadesiroop en in buis 2 2 ml citroenlimonadesiroop. Sluit de buizen met een kurk en zet ze in het rekje. - Neem buis 1, haal de kurk eraf en ruik gedurende 2 minuten met beide neusgaten. - Neem direct daarna de andere buis en ruik ook aan deze buis 2 minuten. - Herhaal dit nog eens met buis 1 en met buis 2. - Ruik nu nog eens aan buis 1

9 -. Vragen 1 Heb je bij de eerste ronde verschil opgemerkt tussen de geur van beide siropen? ja/nee 2 Hoe was de tweede waarneming in verhouding tot de eerste? Het verschil tussen de siropen was duidelijker/minder duidelijk/hetzelfde. 3 Hoe was de laatste waarneming aan buis 1? Kon je de geur van buis 1 nog even goed waarnemen als de eerste keer? ja/nee L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k 5 G e z i c h t s z i n t u i g e n O: 13/15 Benoem de aangegeven onderdelen van het oog. Afbeelding 13/ O: 13/16 6 Welke taak heeft a het harde oogvlies b het vaatvlies c het netvlies d de pupil e de oogzenuw f de lens

10 O: 13/17 a Uit welke drie lagen is de oogwand van buiten naar binnen opgebouwd? Uit, en b Het harde oogvlies gaat aan de voorzijde van het oog over in. c Het vaatvlies gaat daar over in het. Door welke delen van het oog gaat het licht voordat het op het netvlies komt? O: 13/18 L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k Een iriscopist wil de iris van een patiënt onderzoeken. Hierdoor kan de iriscopist te weten komen of de patiënt ziek is of niet. Hij houdt een lampje bij het oog van de patiënt. Hoe reageert de iris? De kringspieren/lengtespieren in de iris trekken zich samen, waardoor de pupil groter/kleiner wordt. O: 13/20 Met dit proefje ga je onderzoeken of de pupilreflex van beide ogen tegelijk of afzonderlijk optreedt. Wat heb je nodig? - spiegel - zaklantaarn - stuk karton. Wat moet je doen? - Ga in een donkere ruimte zitten. - Kijk in de spiegel en houdt het karton in de lengterichting tussen beide ogen, zoals op afbeelding 13/5. Afbeelding 1 3/5 - Verlicht met de zaklantaarn het rechteroog. Kijk naar de reactie van het rechteroog.

11 - Doe de lamp uit en laat je ogen weer aan het donker wennen. Verlicht het rechteroog opnieuw, maar let nu op de reactie van het linkeroog.

12 Wat neem je waar? De pupil van het rechteroog. De pupil van het linkeroog. Wat is je conclusie? De pupilreflex treedt in beide ogen afzonderlijk/gelijktijdig op. L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k O: 13/21 Joeri bevindt zich in een sterk verlichte kamer. De kamer ernaast is zwak verlicht. Joeri kijkt naar een boek dat in de zwak verlichte kamer ligt. Hij loopt deze kamer in en pakt het boek. a Wat gebeurt er met zijn pupillen? b Wat gebeurt er met de ooglenzen? Deze worden boller/platter O: 13/22. Nelleke bekijkt een anjer van dichtbij. a De kringspieren om haar ooglenzen zijn nu gespannen/ontspannen. b De ooglenzen zijn nu bol/plat. a Wat is accommoderen? O: 13/23 b Waarom is accommoderen nodig? L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k O: 13/24 In de volgende proef ga je de werking van de blinde vlek, de staafjes en de kegeltjes aantonen. Werk met iemand samen. Wat heb je nodig? - een aantal verschillende kleurpotloden - een lange tafel - een gummetje - een meetlint of liniaal. Afbeelding 13/6

13 Wat moet je doen? - Ga tegenover elkaar aan de lange kant van de tafel zitten. - Laat de proefpersoon het gummetje op de linkerhoek van de tafel leggen. De proefpersoon moet gedurende de proef steeds naar het gummetje blijven kijken. - Beweeg nu een kleurpotlood rechtop langs de kant van de tafel. Vanuit de positie van de proefpersoon moet het potlood van rechts naar links gaan. Zorg dat de proefpersoon de kleur van het potlood niet weet! - De proefpersoon zegt 'stop' als hij het potlood waarneemt, maar blijft naar het gummetje kijken! Noteer dit punt. - Schuif het potlood verder. Zo gauw de proefpersoon de kleur herkent, noemt hij de kleur. Noteer ook dit punt. - Herhaal deze proef met een aantal verschillende potloden. Wat neem je waar? a Op welk punt neemt de proefpersoon het potlood waar? b Op welk punt neemt hij de kleur waar? c Werden de verschillende kleuren op hetzelfde punt waargenomen? Wat is je conclusie? d Op welk deel van het netvlies viel het beeld van het potlood op het moment dat je het zag? e Op welk deel van het netvlies viel het beeld van het potlood op het moment dat je de kleur zag? f Teken de lichtstralen in afbeelding 13/7. Afbeelding 1 3/7a Afbeelding 1 3/7b

14 g Kleur in afbeelding 13/7 het gebied waar de meeste kegeltjes liggen rood; het gebied waar vooral staafjes liggen blauw. L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k 6 G e h o o r z i n t u i g e n O: 13/25 Welke delen van het gehoororgaan zijn hier aangegeven? Afbeelding 1 3/8 8 9 O: 13/26 Geef in afbeelding 13/8 de weg aan van een geluidstrilling die de zintuigcellen be reikt. Gebruik een rood potlood. a Welke taak hebben de gehoorbeentjes? O: 13/27 b In welke volgorde passeert een geluidstrilling de gehoorbeentjes? O: 13/28 a De buis van Eustachius staat in verbinding met de keelholte. Welke taak heeft deze buis? b Als je stijgt (bijvoorbeeld in een auto in de bergen of in een vliegtuig) gaan je oren 'dichtzitten'. Leg uit hoe dat komt. c Als je slikt gaat dit gevoel weer over. Wat gebeurt er dus bij het slikken?

15 d Hoe kan een middenoorontsteking ontstaan? e Als je erg verkouden bent, hoor je vaak niet zo goed. Hoe komt dat? O: 13/29 Wat doet de audiologie-assistent? Lees de tekst in het kader hieronder. Wat lijkt je aantrekkelijk in het beroep of in de opleiding? Onderstreep die delen van de tekst met groen. Onderstreep de delen die je niet aantrekkelijk lijken met rood. Audiologie-assistent Algemeen De audiologie-assistent verricht in opdracht van een KNO-arts of audioloog zelfstandig gehooronderzoek bij kinderen en volwassenen. Hij past hoortoestellen aan en assisteert bij evenwichtsonderzoek. Verder behoort tot zijn taak het geven van informatie over slechthorendheid in het alge meen en over het gebruik van hoortoestellen. Opleiding De opleiding tot audiologie-assistent is theoretisch/praktisch van aard. Toelatingseisen Men dient in het bezit te zijn van een diploma HAVO (wiskunde of natuurkunde vereist in het vakkenpakket) of een gelijkwaardig diploma. Duur van de opleiding De duur van het theoretische gedeelte is circa tien maanden. Er is een praktijkstage van vijftig dagen. Leerplan Het theoretische gedeelte van de opleiding wordt gevormd door o.a. de volgende vakken: fysica van het geluid; elektro-akoestiek en elektronica; anatomie, fysiologie; audiometrie; praktische aspecten hoortoestellen; revalidatie, scholen voor gehoorgestoorden. Mogelijkheden De audiologie-assistent verricht zijn werkzaamheden in een audiologisch centrum of als medewerker van de KNO-arts. O: 13/30 Richting van het geluid Maak een proefopstelling zoals in afbeelding 13/9. Door met een potlood op de slang te tikken, kun je nagaan hoe nauwkeurig de proefpersoon de richting van het geluid kan bepalen. Afbeelding 1 3/9

16 Werk in tweetallen. Maak zelf een proefopzet. Wanneer zal de proefpersoon 'links' antwoorden? Wanneer 'rechts'? Teken je verwachting met een rood kleurpotlood in afbeelding 13/9. Teken ook je waarnemingen in de afbeelding. Gebruik daarvoor een andere kleur. Je kunt de proef uitbreiden. Stop één oor van de proefpersoon dicht met een watje of met een oordopje. Wat verwacht je? Klopt dat? O: 13/31 Doofheid en geluid Als je langdurig in een lawaaiige omgeving bent, kun je gehoorschade oplopen. Dat gebeurt ook als je vaak een koptelefoon hard zet. Gehoorschade is onherstelbaar! Geluid wordt meestal opgegeven in decibel (db). Dit is een logaritmische maat. Een verdubbeling van het geluid betekent een toename van het aantal db met 3. Een gewoon gesprek geeft ongeveer 60 db, een popgroep produceert ongeveer 110 db. Het hoogste niveau dat nog onschadelijk wordt geacht, is 80 db. Dat is het lawaai van gemiddeld verkeer. Dat geldt voor een belasting van 8 uur per dag. Voor 4 uur per dag geldt 83 db als bovengrens. Voor 2 uur per dag is dat 86 db, voor 1 uur per dag 89 db. a Maak een staafdiagram. Zet op de x-as het geluidsniveau, op de y-as de tijd dat je er zonder schade aan blootgesteld kunt worden. b Welk geluidsniveau is te accepteren voor 16 uur per dag? db. En voor een half uur per dag? db. c Bij een onderzoek bleek het gemiddelde geluidsniveau van walkmans 83 db te zijn. Hoe lang kun je daarnaar luisteren zonder schade? uur. d Er waren ook walkmans met een geluidsniveau van 107 db. Geef commentaar op deze waarde.

17 e Er is een fabrikant die een walkman produceert met een begrenzer tot 85 db. Zou jij zo'n walkman kopen? Leg je antwoord uit. L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k O: 13/32 7 E v e n w i c h t s z i n t u i g Evenwicht Trek een streep op de grond. I Laat een proefpersoon over de streep lopen. II Laat de proefpersoon nog eens over de streep lopen, maar nu met zijn hoofd op zijn rechterschouder. a Welk verschil neem je waar tussen I en II? b Hoe verklaar je dit verschil? III Laat een proefpersoon staan met zijn benen 30 cm uit elkaar. Laat hem daarna zijn voeten naast elkaar zetten. IV Laat hem hetzelfde doen als bij III, maar nu geblinddoekt, c Welk verschil is er tussen III en IV? d Hoe verklaar je dit verschil? Conclusie: Bij het handhaven van je evenwicht spelen de volgende zintuigen een rol: en L e e s v e r d e r i n j e t e k s t b o e k a E x t r a o p d r a c h t e n O: 13/33 a Noem twee voorbeelden van dieren die goed ontwikkelde tastzintuigen hebben. 1 2 b Noem twee voorbeelden van dieren met goed ontwikkelde reukzintuigen.

18 1 2

19 C Een mens kan vertellen wat hij waarneemt. Een dier kan dat niet. Hoe weet je dat dieren prikkels waarnemen? E: 13/34 Voer deze opdracht thuis uit. - Pak een sinaasappel. - Pel de sinaasappel met een scherp mes. - Eet de sinaasappel op. Vul hieronder alle zintuigen in die je hebt gebruikt. Pakken van de sinaasappel Pellen van de sinaasappel Eten van de sinaasappel O: 13/35 Ook in spieren zitten zintuigjes. Ze nemen waar hoe ver de spier gerekt is. Dat beschermt je tegen overbelasting. In dit proefje zie je hoe je deze zintuigjes gebruikt. Wat heb je nodig? - een blinddoek - een zwaar gewicht. Wat moet je doen? - Laat de geblinddoekte persoon zijn arm strekken met de handpalm naar boven. - Zet op de hand het gewicht. Wat neem je waar? - Haal het gewicht plotseling weg. Wat neem je waar? Vragen 1 Hoe houdt de proefpersoon al van tevoren rekening met het gewicht? 2 a Wat gebeurt er als het gewicht plotseling wordt weggehaald? b Hoe komt dat? 3 a Wat doe je als je een zwaar voorwerp van de grond moet tillen? b Wat gebeurt er als dat voorwerp veel lichter is dan je denkt? 13 Z I N T U I G E N : G E V O E L I G E A N T E N N E S

20 E: 13/36 Bij alles wat je ziet spelen ook herinneringen die in je hersenen zijn opgeslagen een rol. De een denkt bij een beeld aan heel iets anders dan de ander. Hieronder staan een paar voorbeelden. Beantwoord de vragen die erbij staan. Afbeelding 13/10a a Welke figuur zie je in het midden van afbeelding 13/10a? b Geef hiervoor een verklaring. Afbeelding 13/10c Afbeelding 13/10b c Kijk naar afbeelding 13/10b. Wat zie je? d In de tekening zit nog een figuur verstopt. Kun je die vinden? Ja, het is een e Afbeelding 13/10c is een zoekplaatje. Waar is de geest van Napoleon? f Als je de gestalte van Napoleon eenmaal hebt gevonden, laat het beeld je niet meer los. Hoe zou dat komen?

ZINTUIGEN: GEVOELIGE ANTENNES

ZINTUIGEN: GEVOELIGE ANTENNES ZINTUIGEN: GEVOELIGE ANTENNES 1 K u n je a l l e s w a a r n e m e n? Met behulp van je zintuigen heb je steeds contact met je omgeving Hoe zou het zijn zonder zintuigen? Zelfs als je maar één zintuig

Nadere informatie

- Prikkels worden opgevangen - Prikkels worden omgezet in impulsen (elektrische stroomstootjes)

- Prikkels worden opgevangen - Prikkels worden omgezet in impulsen (elektrische stroomstootjes) Samenvatting Thema 7: Zintuiglijke waarneming Basisstof 1 Prikkel: invloed van buitenaf (milieu) op een organisme Adequate prikkel: de prikkel die geschikt is voor een bepaald zintuig: - Lichtprikkels

Nadere informatie

6.1. Boekverslag door F woorden 29 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Opdracht: 1

6.1. Boekverslag door F woorden 29 juni keer beoordeeld. Biologie voor jou. Opdracht: 1 Boekverslag door F. 1422 woorden 29 juni 2004 6.1 303 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Opdracht: 1 1. Een zintuig is een orgaan dat reageert op prikkels uit het milieu. 2. Een prikkel

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Thema 4:

Samenvatting Biologie Thema 4: Samenvatting door L. 717 woorden 19 juni 2013 4,8 5 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Samenvatting Biologie Thema 4: Zintuig Ligging Prikkel Waarneming Gezichts~ In de ogen Licht Zien

Nadere informatie

6,5. Samenvatting door een scholier 2017 woorden 28 oktober keer beoordeeld

6,5. Samenvatting door een scholier 2017 woorden 28 oktober keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 2017 woorden 28 oktober 2013 6,5 62 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 3.1 ''Prikkels'' Met je huid kom je iets te weten over je omgeving. Als je iets aanraakt (

Nadere informatie

Toets Communicatie (eindtoets) 1

Toets Communicatie (eindtoets) 1 Toets Communicatie (eindtoets) 1 De toets bij het hoofdstuk communicatie. Maak in elk geval de toets passend bij de route die je hebt gedaan. Maak ook nog een toets voor een andere route. Probeer zo goed

Nadere informatie

Zintuigelijke waarneming

Zintuigelijke waarneming Zintuigelijke waarneming Biologie Havo klasse 5 HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] Docent: A. Sewsahai Doelstellingen De student moet de verschillende typen zintuigen kunnen opnoemen

Nadere informatie

4 keer beoordeeld 30 mei 2017

4 keer beoordeeld 30 mei 2017 8 Samenvatting door een scholier 1301 woorden 4 keer beoordeeld 30 mei 2017 Vak Biologie Methode Biologie voor jou H6 Waarneming, regeling en gedrag Zintuigen in het algemeen zintuig orgaan dat reageert

Nadere informatie

Docent: A. Sewsahai Thema: Zintuigelijke waarneming

Docent: A. Sewsahai Thema: Zintuigelijke waarneming HENRY N. HASSENKHAN SCHOLENGEMEENSCHAP LELYDORP [HHS-SGL] ARTHUR A. HOOGENDOORN ATHENEUM - VRIJE ATHENEUM - AAHA Docent: A. Sewsahai Thema: Zintuigelijke waarneming De student moet de verschillende typen

Nadere informatie

Zonder zintuigen weet je niet wat er om je heen gebeurt. Daarom gebruik je oren, je ogen, je neus, je huid en je tong.

Zonder zintuigen weet je niet wat er om je heen gebeurt. Daarom gebruik je oren, je ogen, je neus, je huid en je tong. Naam: DE ZINTUIGEN OOG, NEUS EN MOND Zintuigen. Doe je ogen eens dicht. Doe eens oordopjes in je oren. Weet je nu nog wel waar je bent? Ben je binnen of buiten? Schijnt de zon? Of regent het? Dat kun je

Nadere informatie

uitleg proefje 1 spiegelbeeld schrijven

uitleg proefje 1 spiegelbeeld schrijven proefje 1 spiegelbeeld schrijven Misschien ziet je naam er een beetje kronkelig of gek uit, maar waarschijnlijk is het je wel een gelukt om je naam te schrijven. Het is moeilijk om de letters in spiegelbeeld

Nadere informatie

Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken.

Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken. Science+ leerjaar 1 module: het oog 4 x 45 min, werk in duo s. vragenblad Gebruik module 1 bij het beantwoorden van de vragen. Indien je het antwoord hierin niet kunt vinden dan mag je andere bronnen gebruiken.

Nadere informatie

Waarneming zintuig adequate prikkel fysiek of chemisch zien oog licht fysiek ruiken neus gasvormige

Waarneming zintuig adequate prikkel fysiek of chemisch zien oog licht fysiek ruiken neus gasvormige Paragraaf 7.1 prikkel Signalen die een zintuigcel uit de omgeving opvangt actiepotentiaal Verschil in elektrische lading over de membraan van een zenuwcel op het moment van een impuls adequate prikkel

Nadere informatie

Zintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven

Zintuigen. zien ruiken. horen. voelen. proeven Zintuigen horen proeven zien ruiken voelen inhoud 1. Zintuigen 3 2. Je ogen 4 3. Je oren 6 4. Je neus 8 5. Je tong 11 6. Je huid 12 7. Filmpje 14 Pluskaarten 15 Bronnen en foto s 17 Colofon en voorwaarden

Nadere informatie

Examentrainer. Vragen vmbo-bk. Het oor. Oorpijn

Examentrainer. Vragen vmbo-bk. Het oor. Oorpijn THEMA 5 ZINTUIGlijke waarneming EXAMENTRAINER OEFENVRAGEN 3 VMBO-bk Examentrainer Vragen vmbo-bk Het oor 1p 1 Het oor bestaat uit verschillende delen. Elk deel heeft een andere taak. Drie delen van het

Nadere informatie

Samenvatting project natuur zintuigen

Samenvatting project natuur zintuigen Samenvatting project natuur zintuigen Let op: De plaatjes hoef je niet te leren! Samenvatting van de huid Hoe voel je? In je huid zitten drukreceptoren die gestimuleerd worden door jouw vinger. Ze sturen

Nadere informatie

Samenvatting Biologie 3.1 tm 3.5 extra 3.1, 3.2, 3.5

Samenvatting Biologie 3.1 tm 3.5 extra 3.1, 3.2, 3.5 Samenvatting Biologie 3.1 tm 3.5 extra 3.1, 3.2, 3.5 Samenvatting door Esmee 2904 woorden 22 januari 2017 7,2 25 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar Biologie samenvatting 3.1, 3.2, 3.3, 3.4 en

Nadere informatie

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Zintuigen

GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3. Zintuigen GEZONDHEIDSKUNDE-AFP LES 3 Zintuigen 1 INLEIDING Zintuigcellen Reuk-, smaak- en PH-sensoren Smaakzintuig Warmte- en koudesensoren Tast-, druk- en pijnsensoren Fotosensoren 2 ZINTUIGEN VORMEN DE VERBINDING

Nadere informatie

Zintuigen en waarnemen

Zintuigen en waarnemen Zintuigen en waarnemen Klas: Naam:........ 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Aan-TEKENING-en 4 2. De Instructie video 5 Introductie 5 Richtlijnen voor de video s 6 Video 1: De huid 6 Video 2: Neus en tong

Nadere informatie

Samenvatting Biologie voor Jou 2A Thema 4 Waarnemen en regeling

Samenvatting Biologie voor Jou 2A Thema 4 Waarnemen en regeling Samenvatting Biologie voor Jou 2A Thema 4 Waarnemen en regeling 4.1 Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit de omgeving Prikkel = invloed uit de omgeving van een organisme Alle zintuigen samen =

Nadere informatie

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/58369 Auteur Iris Kikkert Laatst gewijzigd 11 March 2015 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/58369 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Vragen: Your experience with senses: describe what you ve collected in your blog, both in images and in text.

Vragen: Your experience with senses: describe what you ve collected in your blog, both in images and in text. Zintuigen Vragen: Your experience with senses: describe what you ve collected in your blog, both in images and in text. Why are the senses important to a designer? How can you use them in your design concept?

Nadere informatie

Ruiken en proeven vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73611

Ruiken en proeven vmbo-b34. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/73611 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 20 April 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/73611 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Proeven zonder te ruiken. Jory Berkhout 0810865 CMD3D

Proeven zonder te ruiken. Jory Berkhout 0810865 CMD3D Proeven zonder te ruiken Jory Berkhout 0810865 CMD3D Reukvermogen Ondanks dat je zou zeggen dat je ruikt met je neus is slechts een deel hiervan waar. Het orgaan waarmee wij geur waarnemen bevind zich

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Basisstof 1 tot 10

Samenvatting Biologie Basisstof 1 tot 10 Samenvatting Biologie Basisstof 1 tot 10 Samenvatting door Binc 2141 woorden 16 januari 2018 0 keer beoordeeld Vak Biologie Biologie B1: Reageren op je omgeving Reageren op je omgeving doe je met Zintuigen,

Nadere informatie

De proefjeskist. Wat moet er voor de les gebeuren:

De proefjeskist. Wat moet er voor de les gebeuren: De proefjeskist De proefjeskist is een kist waarin alle benodigdheden zitten om zes scheikundige/biologische proefjes te doen. De proefjes worden door groepjes in circuit vorm uitgevoerd. De kist is bedoeld

Nadere informatie

Verwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6

Verwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 4, 5 en 6 Verwonderen Groep 4, 5 en 6 Leerdoel De kinderen: - verwonderen zich over voedsel. - gebruiken hun zintuigen (ogen, neus, mond) om voedsel bewust te bekijken, te proeven en te ruiken. - ontdekken wat de

Nadere informatie

Het oog (H2) Harro Reeders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie.

Het oog (H2) Harro Reeders. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres Harro Reeders 09 September 2015 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/65524 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein.

Nadere informatie

Biologie samenvatting H6. Let op: ik weet niet of deze samenvatting helemaal goed is.

Biologie samenvatting H6. Let op: ik weet niet of deze samenvatting helemaal goed is. Samenvatting door Estel 2738 woorden 16 december 2017 6,6 15 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Biologie samenvatting H6 Let op: ik weet niet of deze samenvatting helemaal goed is.

Nadere informatie

Leerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a

Leerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a Leerpad Natuurbeleving kleuters Lesduur: ca 60 minuten Bestemd voor groep 1/2/3 Sluit aan bij kerndoel: 39, 40a Inleiding Korte omschrijving van de les: In groepjes van 4 kinderen lopen ze begeleid de

Nadere informatie

12 zintuigen. Opdrachtgever: Wil Sturkenboom School: Calandlyceum Project: O&O. Lara Vens, Lucas Boer, Hisko Veenstra en Marit van Hekesen

12 zintuigen. Opdrachtgever: Wil Sturkenboom School: Calandlyceum Project: O&O. Lara Vens, Lucas Boer, Hisko Veenstra en Marit van Hekesen 12 zintuigen Opdrachtgever: Wil Sturkenboom School: Calandlyceum Project: O&O Lara Vens, Lucas Boer, Hisko Veenstra en Marit van Hekesen Inleiding Dit rapport gaat over de 12 zintuigen theorie op basis

Nadere informatie

Beoordelen op smaak en geur

Beoordelen op smaak en geur Beoordelen op smaak en geur De vier basissmaken Met de tong kun je slechts vier basissmaken waarnemen, namelijk: zoet; zuur; bitter; zout. Hoe is het dan mogelijk, dat we toch heel veel andere smaken kennen

Nadere informatie

Voor deze les heb je nodig: een computer met internet verbinding

Voor deze les heb je nodig: een computer met internet verbinding Voor deze les heb je nodig: een computer met internet verbinding Klik op de volgende link : http://www.spreekwoord.nl/ Op deze pagina kun je allerlei Nederlandse spreekwoorden en gezegdes vinden. In de

Nadere informatie

7,3. Samenvatting door een scholier 2527 woorden 31 maart keer beoordeeld

7,3. Samenvatting door een scholier 2527 woorden 31 maart keer beoordeeld Samenvatting door een scholier 2527 woorden 31 maart 2012 7,3 7 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Nectar 4.1. ZINTUIGEN Prikkels: informatie waarop je lichaam reageert. 2 soorten prikkels: - Uitwendige

Nadere informatie

Samenvatting Biologie voor Jou 1B Thema 6 Waarnemen, regeling en gedrag. Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit de omgeving

Samenvatting Biologie voor Jou 1B Thema 6 Waarnemen, regeling en gedrag. Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit de omgeving Samenvatting Biologie voor Jou 1B Thema 6 Waarnemen, regeling en gedrag 6.1 Zintuig = orgaan dat reageert op prikkels uit de omgeving Prikkel = invloed uit de omgeving van een organisme Alle zintuigen

Nadere informatie

Zintuigen. Expertgroep 5: Sterretjes zien. Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zintuigen. Expertgroep 5: Sterretjes zien. Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 5 : Sterretjes zien Naam leerling:.... Leden expertgroep:... De voorbereiding Jullie gaan onderzoeken wat je vanuit je ooghoeken kunt zien. Wat hebben jullie nodig? Vel papier Potlood In de

Nadere informatie

Wa W rm r t m e Inlage

Wa W rm r t m e Inlage Inlage Proef 1 nattigheid - 1 Erlenmeyer (nr. 10) - 1 Rubberen stop (nr. 18) - Heet water Doe wat heet water in de erlenmeyer. Doe de stop erop en kijk wat er gebeurt. Kun je dit beschrijven? Proef 2 Frisse

Nadere informatie

Ruiken en proeven vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62369

Ruiken en proeven vmbo-b12. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. http://maken.wikiwijs.nl/62369 Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 09 June 2016 CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/62369 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijsleermiddelenplein. Wikiwijsleermiddelenplein

Nadere informatie

Voelen: de huid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Voelen: de huid hv12. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur Laatst gewijzigd Licentie Webadres VO-content 12 february 2019 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie https://maken.wikiwijs.nl/62513 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat?

Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat? Kernvraag: Hoe verplaatst licht zich en hoe zien we dat? Naam: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Hoe verplaatst licht zich? 1. Als je wel eens de lichtstraal van een zaklamp hebt gezien, weet

Nadere informatie

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info

Spreekbeurten.info Spreekbeurten en Werkstukken http://spreekbeurten.info Oog Inleiding De meeste mensen hebben 5 zintuigen. Het gezichtsvermogen om te zien, het gehoor om te horen, de reuk om te ruiken, de smaak om te proeven en het gevoel om te voelen. Met zintuigen maak je

Nadere informatie

Verwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 7 en 8

Verwonderen STICHTING KIND EN VOEDING. Groep 7 en 8 Verwonderen Groep 7 en 8 Leerdoel De kinderen: - Verwonderen zich over voedsel. - Denken na over smaak. - Ze leren de hoofdsmaken en zintuigen (opnieuw) kennen en ervaren. - Ontdekken wat de rol is van

Nadere informatie

Proeven zonder te ruiken. Jory Berkhout CMD3D

Proeven zonder te ruiken. Jory Berkhout CMD3D Proeven zonder te ruiken Jory Berkhout 0810865 CMD3D Inhoudsopgave Pagina 2 Reukvermogen Pagina 3 Smaken en Proeven Pagina 4 Voorbeelden Pagina 5 De proefopstelling Pagina 6 De proef in werking Pagina

Nadere informatie

Lekker stel + + Kleur & vorm. Schaapje Slaaaaa

Lekker stel + + Kleur & vorm. Schaapje Slaaaaa Over de Tong Bekijk voordat je begint deel 1 van de film. Op heel veel scholen ga ik smaakproeven doen. Ook op jullie school! En jullie kunnen me daarbij helpen door aan mijn experimenten mee te doen.

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud

Mentor Datum Groep Aantal lln. Ruud Lesvoorbereidingsformulier Fontys Hogeschool Kind en Educatie, Pabo Eindhoven Bron: Didactisch model van Gelder Student(e) Klas Stageschool Plaats Rachel van der Pijl P14EhvADT De Springplank. Eindhoven

Nadere informatie

Kijken vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Kijken vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 19 July 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63356 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken van

Nadere informatie

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/58369

Zintuigen. CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie. https://maken.wikiwijs.nl/58369 Auteur Iris Kikkert Laatst gewijzigd 12 augustus 2016 Licentie CC Naamsvermelding 3.0 Nederland licentie Webadres https://maken.wikiwijs.nl/58369 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs van Kennisnet.

Nadere informatie

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL

AVONTURENPAKKET DE UITVINDERS EN HET ZONNEWIEL LESBRIEVEN LEERLINGENBESTAND LESBRIEF 2: DE REIS Verhaal deel 1: De mijnwerker Opdracht 1: Teken een aardwarmtehuis Opdracht 2: De zonnetoren op aardwarmte Verhaal deel 2: Zoute stroom Opdracht 3: De energie

Nadere informatie

Thema 7Oog, oogafwijkingen en oogcorrecties

Thema 7Oog, oogafwijkingen en oogcorrecties 07-01-2005 10:27 Pagina 1 Oog, oogafwijkingen en oogcorrecties Inleiding Het oog is een zeer gevoelig en bruikbaar optisch instrument. In figuur 2.56 zie je een aantal doorsnedentekeningen van het menselijk

Nadere informatie

Proeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur.

Proeven doe je met je tong. Op je tong zitten allemaal smaakpapillen. Je herkent daardoor dat banaan zoet smaakt en citroen zuur. Over de Tong Op heel veel scholen ga ik smaakproeven doen. Ook op jullie school! En jullie kunnen me daarbij helpen door aan mijn experimenten mee te doen. Als goede proefpersonen willen jullie je natuurlijk

Nadere informatie

1 Inleiding. Inleiding. Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de

1 Inleiding. Inleiding. Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de 1 Inleiding Inleiding Dit boek gaat over natuur- en scheikunde. Maar wat is natuur-kunde? Wat is schei-kunde? Een voorbeeld uit de natuurkunde: Zeil-wagens rijden snel door de kracht van de wind. Bij natuurkunde

Nadere informatie

Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer?

Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer? Kernvraag: Hoe maken we dingen warmer? Naam leerling: Groep: http://www.cma-science.nl Activiteit 1 Welke kleur wordt heter? Neem twee stukjes doek, een witte en een zwarte. Houd je ene hand onder het

Nadere informatie

VITA Module 4 kgt. Diagnostische toets

VITA Module 4 kgt. Diagnostische toets VITA Module 4 kgt Diagnostische toets BASISSTOF 1 Waarnemen en beroep Geen toetsvragen. 2 BASISSTOF 2 Waarnemen 1 Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: drempelwaarde gewenning hersenen organisme smaak

Nadere informatie

Zintuigen. Expertgroep 3: Welke smaak proef je? Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zintuigen. Expertgroep 3: Welke smaak proef je? Naam leerling:... Leden expertgroep:... Naam leerling: Leden expertgroep: De voorbereiding Jullie gaan onderzoeken hoe goed je smaken uit elkaar kunt houden door te proeven. Wat hebben jullie nodig? Jullie krijgen de benodigdheden straks van

Nadere informatie

Ruiken en proeven vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Ruiken en proeven vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd 23 December 2016 Licentie CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie Webadres http://maken.wikiwijs.nl/63357 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Samenspel. Anatomie oog, lenzen, gele vlek, kegels / staafje 17.2 behind blue eyes

Samenspel. Anatomie oog, lenzen, gele vlek, kegels / staafje 17.2 behind blue eyes HFST 17 Samenspel Samenspel 17.1 Een ogenblik Anatomie oog, lenzen, gele vlek, kegels / staafje 17.2 behind blue eyes Hersenen, ganglioncellen, bipolairecellen, zichtbaar licht 17.3 Zie je wat je ziet?

Nadere informatie

> Lees Hoe praten we?

> Lees Hoe praten we? LB 8-70. Trillende lucht > Lees Hoe praten we? > Lees Dat klinkt mooi! Maak de zin af. Geluid is Zet de volgende zinnen in de goede volgorde. Zet er het juiste cijfer voor. Je borstkas versterkt het geluid.

Nadere informatie

Pilot in de 1HV klassen

Pilot in de 1HV klassen Pilot in de 1HV klassen 4 dagdelen (totaal 16 uur) 1 e dag Uitleg project, basis uitleg zintuigen Uitvoeren practica met verschillende stappen van het onderzoek 2 e dag Uitleg herhaling onderzoekscyclus,

Nadere informatie

Thema 3 Voeding en je lichaam

Thema 3 Voeding en je lichaam Naut samenvatting groep 7 Mijn Malmberg Thema 3 Voeding en je lichaam Samenvatting Voeding en je lichaam Je lichaam heeft voedingsstoffen nodig. Die zitten in ons eten en drinken. Voedsel en vocht zijn

Nadere informatie

Zintuigen. Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:... Leden expertgroep:...

Zintuigen. Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:... Leden expertgroep:... Expertgroep 2 : Ruiken doe je met je neus! Naam leerling:.... Leden expertgroep:... De voorbereiding De neus is er niet alleen om te ademen want door je neus kun je lekkere en vieze geuren ruiken. Jullie

Nadere informatie

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6, Regeling en gedrag

Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6, Regeling en gedrag Samenvatting Biologie Hoofdstuk 6, Regeling en gedrag Samenvatting door een scholier 2864 woorden 15 juni 2003 6,5 185 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou Basisstof 1 Zenuwstelsel =

Nadere informatie

Herhalingsles Het lichaam. Ademhaling. Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan.

Herhalingsles Het lichaam. Ademhaling. Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan. Herhalingsles Het lichaam Ademhaling Benoem de aangeduide delen op onderstaande tekeningen aan. Als we ademen, stroomt er lucht binnen in ons lichaam. Welke weg legt deze lucht af? Vul het schema aan.

Nadere informatie

Sensoriek: koekjes Het proeven en beoordelen van koekjes

Sensoriek: koekjes Het proeven en beoordelen van koekjes Inleiding Smaak is heel subjectief. Wat de een bijvoorbeeld heel zoet vindt, vindt de ander wel meevallen. Toch heeft elk product wel een aantal sensorische eigenschappen (bijvoorbeeld zoet, bitter, sappig,

Nadere informatie

Onderzoeksformulier KRENTEN

Onderzoeksformulier KRENTEN 1.2 Onderzoeksvraag Waardoor bewegen krenten op en neer in een mengsel van water, azijn en soda? 2.1 Materiaallijst Voor dit onderzoek heb je nodig: o twee bekerglazen o 300 ml water o 100 ml azijn o een

Nadere informatie

Activiteiten BSO De Berenboot groep 1 t/m 3 Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli. Thema: Dit is mijn lijf

Activiteiten BSO De Berenboot groep 1 t/m 3 Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli. Thema: Dit is mijn lijf Zomervakantie week 1: 6 t/m 10 juli Thema: Dit is mijn lijf Maandag 6 juli: Wie ben ik? We beginnen de vakantie relaxed met yoga en massage. Ook maken we omtrekken van onszelf op het schoolplein. Uiteraard

Nadere informatie

VWO 5 EXPERIMENTEN GEUR & SMAAK

VWO 5 EXPERIMENTEN GEUR & SMAAK VWO 5 EXPERIMENTEN GEUR & SMAAK Proef 1: Smaakgebieden Met deze proef kun je nagaan of je met alle delen van de tong de verschillende samken kunt waarnemen of dat er verschillende smaakvelden zijn voor

Nadere informatie

Mijn ervaringen met zintuigen

Mijn ervaringen met zintuigen Mijn ervaringen met zintuigen Zien Animaties bij muziek Bij steeds meer muziek evenementen spelen zichtbare animaties een belangrijke rol en maken zij deel uit van de act. De animaties dragen bij aan een

Nadere informatie

Expeditie Boswachterscode

Expeditie Boswachterscode Boswachterscode Ontdek jij je zesde zintuig? Kinderen tussen de 7 en 10 jaar opgelet! Zet je zintuigen op scherp. Volg het spoor van Benno Buitenpret. Speciaal voor jou heeft hij zijn persoonlijke en buitengewoon

Nadere informatie

B Accommodatie van de ooglens

B Accommodatie van de ooglens DEEL DEEL DEEL B Accommodatie van de ooglens Een normaal oog is zo gebouwd dat het in rusttoestand een beeld van een ver gelegen voorwerp juist op het netvlies vormt. De voorwerpen die je waarneemt, staan

Nadere informatie

De TOA heeft een aantal potjes klaargezet. In sommige potjes zit een oplossing, in andere potjes zit een vaste stof.

De TOA heeft een aantal potjes klaargezet. In sommige potjes zit een oplossing, in andere potjes zit een vaste stof. OPDRACHT 9 Practicum Om je kennis van de scheidingsmethoden en oplosbaarheid te vergroten volgen hieronder een aantal proeven. Ook krijg je een proef over indicatoren / reagens. Met behulp daarvan kun

Nadere informatie

Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam

Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam Werkblad Naut Thema 3: Voeding en je lichaam 3.1 Wat heeft je lichaam nodig? Je lichaam is heel slim Een heel slimme machine Je lichaam kan rennen en kijken en groeien een snee gaat vanzelf weer dicht

Nadere informatie

Prikkels en impulsen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie.

Prikkels en impulsen vmbo-kgt34. CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie. Auteur VO-content Laatst gewijzigd Licentie Webadres 23 December 2016 CC Naamsvermelding-GelijkDelen 3.0 Nederland licentie http://maken.wikiwijs.nl/63354 Dit lesmateriaal is gemaakt met Wikiwijs Maken

Nadere informatie

Wist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is.

Wist je dat. Bitter Zuur Zout Zoet. ... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Wist je dat... de bobbeltjes op je tong je smaakpapillen zijn. Hiermee proef je of iets bitter, zuur, zout of zoet is. Bitter Zuur Zout Zoet... mensen vroeger dachten dat suiker geluk bracht. En nog steeds

Nadere informatie

Mijn eigen lichaam. Leerdagboek van:...

Mijn eigen lichaam. Leerdagboek van:... Mijn eigen lichaam Leerdagboek van:... 1 Hoe zie je eruit? Wat zou jouw kenmerken? 2 Bewegen voortbewegen: Geef met een pijltje en een gekleurd bolletje aan waar je je lichaam allemaal kunt bewegen. Als

Nadere informatie

Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen?

Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Lesbrief: Lekker ontspannen? Thema: Wat is Mens & Dienstverlenen? Copyright Stichting Vakcollege Groep 2015. Alle rechten voorbehouden. Inleiding Niks is fijner dan je prettig en ontspannen voelen. Dit

Nadere informatie

Experiment 1. Onderzoeksvraag. Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak?

Experiment 1. Onderzoeksvraag. Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak? Experiment 1 Onderzoeksvraag Welk effect hebben vochtigheid en temperatuur op het waarnemen van smaak? Experiment 1 Benodigdheden per persoon 1 chronometer (gebruik hiervoor je gsm) 1 blad papier + 1 pen

Nadere informatie

Docentenhandleiding Oogfunctiemodel

Docentenhandleiding Oogfunctiemodel Docentenhandleiding Oogfunctiemodel 300132 De mogelijkheden van het oogfunctiemodel zijn: - beeldvorming, met een positieve lens - gekleurde voorwerpen zien - accommoderen; werking van de ooglens - oogafwijkingen

Nadere informatie

Bronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas:

Bronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas: Bronnen - Het grote experimenteerboek, uitgeverij Deltas, 2003 - Aan de slag met Findus, uitgeverij Davidsfonds/Infodok, 2000 - Grasspriet Themadossier 4 Tuinbouw, Plattelandsklassen vzw Meer info Provincie

Nadere informatie

De bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij.

De bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij. RONDNEUZEN De paarse kist met daarin 8 speurneuzen, 4 lege potjes en 1 blinddoek. De bedoeling van deze opdracht is om aandacht te besteden op de luchtjes op de boerderij. De neuzen worden opgedaan (het

Nadere informatie

Voorbereidende les Peperduur

Voorbereidende les Peperduur Voorbereidende les Peperduur op ontdekking in de Gouden Eeuw ------------------------------------------------------------------------------------------------------- Lesactiviteit: Specerijen ruiken en

Nadere informatie

Werkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam..

Werkboekje 2010. Boerderijles Groep 5/6. Naam.. Werkboekje 2010 Boerderijles Groep 5/6 Naam.. 1 Inhoudsopgave 1 KIPPEN 3 1.1 SOORTEN VEREN. 3 1.2 VERENONDERZOEK. 4 1.3 HET GEDRAG VAN KIPPEN 4 1.4 WAT KIPPEN ETEN. 4 1.5 KAN EEN KIP KNIPOGEN? 4 2 SCHAPEN

Nadere informatie

Bronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas:

Bronnen. Meer info. Naam: Co-wetenschapp(st)er: Klas: Bronnen - Het grote experimenteerboek, uitgeverij Deltas, 2003 - Aan de slag met Findus, uitgeverij Davidsfonds/Infodok, 2000 - Grasspriet Themadossier 4 Tuinbouw, Plattelandsklassen vzw Meer info Telefoon:

Nadere informatie

Lens plat of lens bol?

Lens plat of lens bol? Lens plat of lens bol? Lens plat of lens bol? In de verte kijken: plat Spannen kringspieren of radiale spieren in iris? Spannen kringspieren of radiale spieren in iris? Van donker naar licht: pupil wordt

Nadere informatie

Handleiding Oogfunctiemodel

Handleiding Oogfunctiemodel Handleiding Oogfunctiemodel 300132 De mogelijkheden van het oog functiemodel zijn: - beeldvorming, met een positieve lens - gekleurde voorwerpen zien - accommoderen; werking van de ooglens - oogafwijkingen

Nadere informatie

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd

Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? Linda van de Weerd Ga je mee om de wonderlijke wereld van de zintuigen te ontdekken? 1 Linda van de Weerd Inhoud Moet je horen! 3 Trillingen 4 Luister! 5 Hard en zacht 6 Dichtbij en ver weg 7 Hoog en laag 8 Doof zijn 9 Moeilijke

Nadere informatie

Cadeautjes inpakken en uitpakken

Cadeautjes inpakken en uitpakken Cadeautjes inpakken en uitpakken Doel: fijne motoriek en coördinatie van de aangedane arm en hand verbeteren. Klaarleggen: doosje, inpakpapier, schaar, plakband. 1 Ga rechtop aan tafel zitten. Knip het

Nadere informatie

landbouw en natuurlijke omgeving verwerking agrarische producten CSPE KB

landbouw en natuurlijke omgeving verwerking agrarische producten CSPE KB Examen VMBO-KB 2011 gedurende 200 minuten landbouw en natuurlijke omgeving verwerking agrarische producten CSPE KB Het examen landbouw en natuurlijke omgeving CSPE KB bestaat uit twee deelexamens waarvan

Nadere informatie

Thema Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat voel ik? (Zintuigen) Week 1 : Het gezicht

Thema Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat voel ik? (Zintuigen) Week 1 : Het gezicht Thema Wat zie ik? Wat hoor ik? Wat voel ik? (Zintuigen) Week 1 : Het gezicht - Grote kring : Puk heeft spiegeltjes meegenomen, want hij vind dat hij er zo mooi uit ziet in de spiegel. Elk kind krijgt een

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

Ethologie. De studie van het gedrag. Doel : Nauwkeurig leren bestuderen van een gedragssysteem van een dier en het leren verwerken van de observaties.

Ethologie. De studie van het gedrag. Doel : Nauwkeurig leren bestuderen van een gedragssysteem van een dier en het leren verwerken van de observaties. Ethologie De studie van het gedrag Doel : Nauwkeurig leren bestuderen van een gedragssysteem van een dier en het leren verwerken van de observaties. Tijd : In het veld : 90 minuten Uitwerking : 60 minuten

Nadere informatie

Zintuigen. voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs

Zintuigen. voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Zintuigen voor klas 1 en 2 van het voortgezet onderwijs Mensen weten wat er om hen heen gebeurt, doordat ze kunnen zien, horen, proeven, ruiken en voelen. Dat doen ze met behulp van zintuigen. Jij weet

Nadere informatie

Ik en de maatschappij. Lichaam en geest

Ik en de maatschappij. Lichaam en geest Ik en de maatschappij Lichaam en geest Colofon Uitgeverij: Edu Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl Auteur: Tessel Mulder, Philein Educatieve Teksten Inhoudelijke redactie: Ina

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Het zou het leven een stuk lastiger maken als een van je zintuigen niet goed of juist te goed werkt. En natuurlijk

Het zou het leven een stuk lastiger maken als een van je zintuigen niet goed of juist te goed werkt. En natuurlijk Verslag door N. 2001 woorden 20 mei 2015 5,5 4 keer beoordeeld Vak Zorg en welzijn Inleiding Bij de keuze van mijn onderwerp probeer ik altijd iets te kiezen waar ik nog veel van kan leren. In mijn werkstuk

Nadere informatie

Science+ leerjaar 1 4 x 45 min, werk allen of in duo s. module 1: het oog

Science+ leerjaar 1 4 x 45 min, werk allen of in duo s. module 1: het oog Science+ leerjaar 1 4 x 45 min, werk allen of in duo s. module 1: het oog Je kijkt je ogen uit! Een uitdrukking die regelmatig gebruikt wordt als er veel te zien is. Denk maar aan de kermis of aan de Efteling.

Nadere informatie

Zintuigen. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs

Zintuigen. Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Zintuigen Groep 6, 7 en 8 van het basisonderwijs Hallo, welkom in Ouwehands Dierenpark! Ogen, oren, neus, smaak en tast worden ook wel zintuigen genoemd. Jij hebt zintuigen, dieren hebben ze ook. Wat doe

Nadere informatie

Thema 3 Jouw zintuigen

Thema 3 Jouw zintuigen Proef 1 Proeven maar Een van jullie krijgt een blinddoek voor. Ω blinddoek De ander laat de geblinddoekte een stukje Ω schoteltje met stukjes appel appel of een stukje aardappel proeven. Ω schoteltje met

Nadere informatie