orthopedische schoentechniek oktober 2007, 27e jaargang, no. 3 ISPO congres in eerste een leerzame

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "orthopedische schoentechniek oktober 2007, 27e jaargang, no. 3 ISPO congres in eerste een leerzame"

Transcriptie

1 orthopedische schoentechniek oktober 2007, 27e jaargang, no. 3 ISPO congres in Vancouver Ultiem voorbeeld competentiegericht onderwijs eerste diploma HBO-duaal een leerzame excursie

2 Joh. Th. sinds 1893 b.v. Groothandel in orthopedische- en revalidatieartikelen SCHEIN KRAEMER RUCKGABER: FLD ( VOORHEEN SPAC) CAROLI REVALIDATIE ARTIKELEN STEUNZOLEN MATERIALEN, GEREEDSCHAP EN MACHINES ORTHO SPORTIV ORTHO LADY ORTHO GENT ACTIFLEX LUCRO AV, ORTHESE EN KORSETSCHOENEN PULMAN VERBANDSCHOENEN BRUMAN VERBANDPANTOFFELS ADOUR COMFORTSCHOENEN PERONEUS ORTHESE EN VEREN BREUKBANDEN QUENGEL SCHARNIEREN CARE: KRUKKEN, STOKKEN, LOOPREKJES ENZ. HANDY-CAR: ROLLATORS POPULAIR: ROLSTOELEN HALFFABRIKATEN VOOR ORTHOPEDIE, ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK EN PODOLOGIE ORTHESEN EN PROTHESEN SEMI-ORTHOPEDISCHE (B) SCHOENEN SCHOENEN VOOR DIA- BETISCHE-EN REUMATISCHE VOETEN VERBAND SCHOENEN ANTI-VARUS SCHOENEN ORTHESE SCHOENEN KORSET SCHOENEN REVALIDATIE ARTIKELEN STEUNZOLEN Schulte b.v. Portsmuiden 17, 1046 AH Amsterdam T F E info@schultebv.nl

3 Competentie gericht onderwijs / 14 Colofon Oktober 2007 Officieel orgaan van de Nederlandse Vereniging van Orthopedische Schoentechnici Redactie M. Florijn, hoofdredacteur J.P.M. de Boer, orthopedisch schoenmaker Dr S. Bus, bewegingswetenschapper Drs P.J.A. ten Hengel, revalidatiearts Ing. J.A.P.F. Lavrijsen, projectmanager TNO Mevr. M.J. van Vondelen, (TEKSTBLOK), journalist Redactiesecretariaat J. Knook Postbus AE Leiden Tel Kopij aan: jhknook@osteon.demon.nl Foto s en andere illustraties aan: vakblad-os@karstens.nl Abonnementsprijs f 35, per jaar, exclusief 6% BTW Administratie Sels Advies en Secretariaat B.V. t.a.v. Jeffrey Zoet Postbus 405, 3100 AK Schiedam Telefoon Fax nvos@nvos.nl Mutaties en annuleringen van abonnementen dienen schriftelijk te geschieden. Bij annuleringen dient de opzegging drie maanden vóór het eerstvolgende kalenderjaar te geschieden. Advertentieverkoop Karstens, druk met communicatie Postbus 164, 2300 AD Leiden Telefoon Telefax vakblad-os@karstens.nl Advertentiemateriaal aan: vakblad-os@karstens.nl Informatie over advertentietarieven, technische gegevens, sluitingsdata: Inhoud Inhoudsopgave 3 Woord vooraf 5 Van de voorzitter 7 Schoenaanpassingen 8 Kort 9 Column 9 Koffie met Voet- en schoenberoepen 12 Competentiegericht onderwijs 14 ISPO congres 16 Kort tips 18 Harry s tips 21 Nimco op Maat 21 Leerzame excursie 22 Geslaagden 23 Een zooltje 25 Eerste HBO-duaal diploma 27 Uit de literatuur 28 Kort 28 Nieuws en projecten NVOS 31 Evenementenagenda 33 Kort 33 Uitgave Stichting Voorlichting Orthopedische Schoentechniek Vormgeving en druk Karstens, druk met communicatie Hooigracht 35, 2312 KN Leiden Postbus 164, 2300 AD Leiden Telefoon Telefax Stichting VOS Niets uit dit blad mag, op welke wijze dan ook, worden overgenomen, dan met schriftelijke toestemming van de uitgever. ISPO congres / 16 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 3

4 Gestikt voor deze baan? Orthopedisch Schoentechnicus m/v Van Mook Is een orthopedisch schoentechnisch bedrijf werkzaam in zuidwest Nederland. Met ruim twintig enthousiaste medewerkers nemen we dagelijks écht de tijd voor onze klanten. We benutten onze specialistische kennis om eerlijke adviezen te geven en deze te verwerken in een comfortabel en tevens modieus paar schoenen. Wij zoeken Uw karakter is open van aard en houdt van een persoonlijke benadering. U houdt bovendien van kwalitatief hoogwaardige producten. U bent innovatief van aard én leergierig. U gaat graag probleemoplossend te werk en termen als open communicatie, vertrouwen en respect sluiten naadloos aan op uw karakter. Bent u gedreven en staat u voor uw vak? Reageer dan snel en versterk ons team van gespecialiseerde orthopedisch schoentechnici. Wij bieden: Een uitdagende en veelzijdige functie Een moderne en innovatieve werkruimte Een uitstekend salaris afhankelijk van opleiding en ervaring Prima secundaire arbeidsvoorwaarden Stuur uw brief naar het volgende adres: Van Mook Schoentechniek B.V. t.a.v. R. Zijlmans Molenstraat 47-49, 4701 JN Roosendaal óf stuur een naar: info@van-mook.nl Molenstraat 47, Roosendaal T E info@van-mook.nl

5 woord vooraf Voorwoord In de laatste editie heeft Wim Kaptein aangegeven de voorzittersstok over te dragen. Ik ben dan ook trots om te mogen zeggen, dat ik vanaf nu de redactievoorzitter/ hoofdredacteur van het Vakblad voor de Orthopedische Schoentechniek ben. Een reden om mezelf kort voor te stellen. Mijn naam is Michel Florijn (38) en ik ben directielid van Elferink Orthopedie BV te Deventer. Daarnaast ben ik bestuurslid van de NVOS. Samen met een erg gemotiveerde redactie hoop ik de komende tijd met veel plezier te werken aan de verdere ontwikkeling van ons mooie blad. Het is inmiddels de 27 e jaargang,die voor u ligt! U zult nog een andere nieuwe naam en voor velen ook een nieuw gezicht terugvinden in deze editie. Paul Valk is namelijk de nieuwe voorzitter van de vereniging. Een bekende in het land van de zorgverzekeringen en brancheverenigingen. Hij zal vooruitblikken op de toekomst van de schoentechniek. Ook deze editie heeft weer veel onderwerpen met verschillende thema s en belicht vanuit verschillende invalshoeken. Zo wordt een aantal onderzoekers samen met Rob Jansen geïnterviewd om vanuit de opleiding naar de toekomst van de verschillende voetberoepen te kijken en synergie weer te geven. Een boeiend en natuurlijk actueel thema met als motto, dat de bereidheid tot samenwerken de gestelde ambities kan waarmaken. Cliënt Hermien Cozijnsen vertelt over haar ervaringen met orthopedisch schoeisel en natuurlijk ontbreekt ook dit keer niet het inmiddels vertrouwde Koffie met..., een rubriek waarin Mariska van Vondelen een medewerker vraagt naar zijn wel en wee op de werkvloer. Dit keer vertelt Michel Wolf werkend bij Kemerink Orthopedie vrijuit. Op het gepubliceerde artikel over schoenaanpassing na amputatie geeft bewegingswetenschapper dr. Sicco Bus zijn aanvullingen en visie. Van 29 juli tot en met 3 augustus 2007 heeft het ISPO-congres in Vancouver plaatsgevonden, waarvan Rob Ver waard een verslag heeft gemaakt. U kunt hierin lezen,dat ook over de oceanen de problematiek over de diabetisch voet een zeer belangrijk item is. Dan wil ik alvast langs deze weg kenbaar maken, dat het IVO congres in november 2009 naar Nederland komt. Voor de orthopedische schoentechniek moet dit een mooie mijlpaal worden. Over dit meerdaagse congres wordt u de komende edities op de hoogte gehouden. Ik wens u, namens de redactie, veel leesplezier en hoop dat u ook deze keer geniet van een nieuwe editie van ons Vakblad voor de Orthopedische Schoentechniek. Michel Florijn Hoofdredacteur ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 5

6 Voor onze vestiging in Zwolle zijn wij op zoek naar een: Vestigingsmanager (36 uur per week) Roessingh Revalidatie Techniek (RRT) is als zelfstandige marktgerichte organisatie verbonden met Het Roessingh, centrum voor revalidatie. RRT is een gerenommeerde orthopedische instrumentmakerijen levert alle denkbare orthopedische hulpmiddelen en revalidatieartikelen, waaronder: Arm- en beenprothesen Orthesen Orthopedische schoenen Korsetten Steunzolen Bandages Therapeutische kousen Borstprothesen Loophulpmiddelen ADL-hulpmiddelen Functie Als vestigingsmanager bent u verantwoordelijk voor het realiseren van een efficiënte en effectieve bedrijfsvoering van de vestiging. U ontwikkelt voorstellen van vestigingsbeleid op middellange termijn en adviseert de directeur met betrekking tot het voeren van het bedrijfsbeleid. U leidt de vestiging op commercieel, financieel, organisatorisch, personeel en technisch gebied. U volgt hierin het bedrijfsbeleid en andere vastgestelde kaders en laat u adviseren en ondersteunen door de staf RRT op het gebied van P&O, FA & ICT en Marketing. U vertegenwoordigt RRT bij voorschrijvers van hulpmiddelen in de regio en bij opleidingsinstanties en pleegt inspanningen om het markaandeel in de regio te vergroten. Naast uw managementtaken zult u tevens operationeel werkzaam zijn, naar verwachting in een verhouding 50%-50%. U ontvangt leiding van de directeur RRT. Wij vragen U bezit een afgeronde HBO opleiding. Daarnaast is vaktechnische achtergrond vereist op orthopedisch gebied. U beschikt over aantoonbare ervaring op het gebied van management op minimaal tactisch niveau. U bent in staat het ondernemingsbeleid te vertalen in vestigingsbeleid en dit vervolgens te vertalen in concrete actieplannen. U bent commercieel gedreven en vertoont onder nemerschap. U bent in staat tegengestelde belangen te overbruggen door middel van uw communicatievaardigheden. In uw communicatie bent u helder en to the point. U bent inspirerend in uw wijze van leidinggeven. U weet anderen te stimuleren en motiveren mee te werken aan uw plannen. Inlichtingen Inlichtingen over de functie zijn te verkrijgen bij Coen Thönissen (directeur, telefoonnummer ). Binnen onze orthopedische schoenmakerij Almelo/ Enschede, zijn wegens uitbreiding van onze werkzaamheden, vacatures ontstaan voor: Orthopedisch Schoentechnicus (36 uren per week) en Leerling Orthopedisch Schoentechnicus (36 uren per week) Functieomschrijving In de functie van orthopedisch schoentechnicus ligt de nadruk op paskamerwerkzaamheden. Deze werkzaamheden bestaan uit het adviseren over en aanmeten van orthopedische schoenen en orthopedisch schoentechnische hulpmiddelen en het passen, afleveren en waar nodig corrigeren, van orthopedische schoenen. De leerling orthopedisch schoentechnicus wordt opgeleid tot het uitoefenen van bovengenoemde werkzaamheden. Wij vragen: U bent gediplomeerd orthopedisch schoentechnicus of zit in de laatste fase van de opleiding en hebt ervaring in het paskamerwerk. U hebt goede sociale vaardigheden en uw inlevend vermogen is goed ontwikkeld. De bereidheid tot samenwerking hebt u hoog in het vaandel staan; u bent een teamspeler die gemakkelijk contacten legt. Uw mondelinge en schriftelijke uitdrukkingsvaardigheid is goed. Door uw gevoel voor voortgang en kwaliteit van processen straalt u professionaliteit uit. U bent zelfstandig ingesteld en in staat prioriteiten te stellen. U hebt een stevige, pro-actieve persoonlijkheid die klant- en resultaatgericht is en u bent in staat prioriteiten te stellen. Voor de leerling orthopedisch schoentechnicus vragen wij affiniteit met ons vakgebied. Ervaring binnen de schoenmakerij is een pré. Inlichtingen: Inlichtingen over de functies zijn te verkrijgen bij Eddy Kottink (vestigingsmanager, telefoonnummer ). Reacties Schriftelijke reacties kunt u vóór 31 oktober 2007 richten aan RRT, afdeling P&O, t.a.v. D. Wotte, Roessinghsbleekweg 153, 7522 AH Enschede of per d.wotte@rrt-bv.nl

7 Van de voorzitter Verdiende winst Winst die je verdient wordt je gegund. Het zou het motto kunnen zijn voor de nieuwe brancheorganisatie. Je moet het eerlijk verdienen en het leven is vooral een kwestie van elkaar het een en ander gunnen. Dat is de les die ik heb getrokken uit 25 jaar werken voor branches en brancheorganisaties. Het inzicht ontstond in mijn tijd als cao-onderhandelaar. Het is gegroeid bij mijn optreden als directeur van certificatie-instellingen en het is gerijpt in de ruim tien jaar die ik net achter me heb als voorzitter van de brancheorganisatie voor audicienbedrijven. Bij NVOS en Orthobanda viel ik met de neus in de boter. Nauwelijks als voorzitter benoemd flitsten de s over het beeldscherm om me te wijzen op nieuwe contractvoorstellen van een zorgverzekeraar. Of ik er maar wat aan wilde doen. Sommige zorgverzekeraars denken dat hun verzekerden door zorgverleners worden opgezadeld met nodeloos dure producten en diensten. Dat heb ik al vaker gehoord. Zorgverzekeraars vertelden me hetzelfde verhaal in de tijd dat ik ze sprak namens ziekenhuisdirecteuren, of apothekers, of audicienbedrijven. De hardnekkige veronderstelling is niet met simpele middelen te bestrijden. Een ongemotiveerde prijsverlaging leidt alleen maar tot méér argwaan. Het halsstarrig verdedigen van het bestaande prijsniveau helpt al evenmin. Voor je het weet zet je de deur open voor nieuwe aanbieders die kunnen leveren tegen lagere prijzen. Verkopers moeten met gezonde argwaan worden benaderd. Dat doen u en ik ook, als we door zoon of dochter, of door vader of moeder op pad worden gestuurd om voor hem of voor haar een geschikte computer aan te schaffen. Ongeveer dat gevoel heeft een zorginkoper. Hij koopt op andermans kosten iets waarvan die ander geen verstand heeft. De argwaan van de zorginkoper behoort tot de zegeningen van het naturastelsel. Dit stelsel leidt tot een gecompliceerde driehoeksverhouding tussen de patiënt, diens zorgverlener en de verzekeraar. In deze driehoeksrelatie gedragen zorgverzekeraars en zorgverleners zich soms als de ouders van een aan hun zorgen toevertrouwd kind. Dat kan niet veel kwaad, zolang de ouders niet kijven en inzien dat kinderen mondiger zijn. Pa en ma, verzekeraar en leverancier, doen er verstandig aan om hun kinderen, zorgconsumenten, goed voor te lichten, bij te brengen wat wél en niet bereikbaar is en vervolgens zo veel mogelijk keuzevrijheid te geven. De vergelijking met het gelukkige gezin gaat op minstens één punt mank. In de relatie tussen verzekeraar, zorgverlener en consument is er één die aan de andere twee verdient. Eén partij, want de zorgverzekeraar verdient niks, maar schuift geld door van verzekerden naar zorgverleners, zo luidt nog steeds de doctrine. Terecht of niet: deze opvatting legt de verdenking van winstbejag bij de zorgverlener. Het is dan ook aan óns om duidelijk te maken, waarom in sommige situaties het duurdere product noodzakelijk is en waarom een bepaald product mag en meestal ook moet kosten wat het kost. Dat lukt ons, wanneer we duidelijk maken, wat onze bijdrage is aan klanten en aan de samenleving. Dan wordt zichtbaar, dat we geen winst maken, maar verdienen en dan wordt ons de winst gegund. Ondernemingen zijn verantwoordelijk voor de eigen keuzes en moeten die zélf verantwoorden. Deze dynamiek van eigen keuzes en onderlinge concurrentie zorgt voor vernieuwing en vooruitgang. Een brancheorganisatie bemoeit zich niet met de concurrentie tussen haar leden. Brancheorganisaties bewaken de spelregels en het speelveld. Ze houden het speelveld egaal en zorgen daardoor voor een level playing field : dat zijn marktomstandigheden waarin de spelregels voor ieder hetzelfde zijn en waarin bedrijven gelijke concurrentiekansen hebben. Brancheorganisaties voorzien de spelers van leer- en oefenstof en voorkomen dat het speelveld wordt betreden door toeschouwers, zoals de overheid, zorgverzekeraars én aanbieders aan wie het wordt toegestaan minder dan de noodzakelijke kwaliteit te bieden. Mijn eerste weken als voorzitter heb ik voor een deel besteed aan bedrijfsbezoeken. Ik zag een verscheidenheid aan strategische keuzes: efficiencyverhoging door automatisering en door uitbesteding, concentratie en samenwerking, maar ook specialisatie en behoud van ambachtelijkheid. Die verscheidenheid houdt de bedrijfstak vitaal en zorgt ervoor dat klanten nog wat te kiezen hebben. Ik zie het als belangrijke opgave voor de nieuwe brancheorganisatie om die verscheidenheid blijvend mogelijk te maken door het level playing field te bewaken en door de betekenis van de bedrijfstak voor klanten en samenleving voor het voetlicht te brengen. Vanwege die betekenis verdienen we een redelijke winst en een ruime maatschappelijke erkenning. Be good and tell it, de boodschap van mijn voorgangers, Piet de Ruiter en Rob Verwaard, krijgt op deze manier inhoud. Paul Valk, 1 oktober 2007 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 7

8 Schoenaanpassingen na amputatie van de tweede tot vijfde teen na trauma Sicco Bus Het gebeurt niet vaak dat een Nederlandse orthopedische schoenmaker mede-auteur is van een artikel, dat in een internationaal tijdschrift verschijnt. Onze oud-redacteur Harry Diepstraten heeft samen met de heren G.M. Rommers, E. Bakker en E. Lindeman een artikel geschreven met als titel: Shoe adaptation after amputation of the 2 nd to 5 th phalangeal bones of the foot, dat is verschenen in het gezaghebbende tijdschrift Prosthetics and Orthotics International (december 2006). Een samenvatting van dit artikel met de nieuwe oplossing voor het probleem treft u hieronder aan. Vijftig procent van alle amputaties die in Nederland plaatsvinden zijn teen- en voorvoetamputaties. Diabetes en vasculaire pathologie zijn de belangrijkste redenen voor deze amputaties. Hoewel behoud van de voet het primaire doel is voor behandeling, bestaat binnen de traumachirurgie discussie over het behoud van een grote teen bij een fractuur. Bij een onvermijdelijke amputatie van de tweede tot vijfde teen is behoud en een adequate positionering van de eerste straal belangrijk voor het normaal functioneren van de voet. Werkongeval Het artikel beschrijft een casus van een 53 e jarige man die door een werkongeval fracturen opliep in alle vijf tenen in combinatie met uitgebreide weke delen schade. Na een vruchteloze behandeling van de fracturen van de tweede tot vijfde teen met K-draden adviseerde de revalidatiearts amputatie van deze tenen ter hoogte van het metatarsalefalangeale gewricht om daarmee de functie van de eerste teen te behouden en ruimte te scheppen voor schoenaanpassingen. Na genezing van de fractuur en wond was een beperkte bewegingsuitslag van de eerste straal aanwezig. De patiënt werd verwezen naar de revalidatiepoli voor schoenaanpassingen en loopoefeningen. voetorthese gekozen voor een halve millimeter dikke van verenbandstaal op maat gemaakte metalen plaat in de schoen (zie figuur 1). Met deze metalen plaat, die ook vaak in werkschoenen toegepast wordt, kan volgens de auteurs bewegingsvrijheid gegeven worden tijdens het belasten en afzetten van de voet en het voorkomt het gebruik van een rockerafwikkeling of extra stijve inlegzool. Daarnaast werd op basis van een gipsafdruk een op maat inlegzool gemaakt van multiform met kurk en een plastazote toplaag die vervolgens vastgelijmd werd aan de metalen plaat (zie figuur 2). Het voordeel van deze inlayconstructie is dat deze dun en flexibel genoeg is om in normaal schoeisel, inclusief veiligheidsschoenen, te dragen zonder dat verdere aanpassingen aan het schoeisel hoeven plaats te vinden. Gedurende twee jaar intensief gebruik van deze speciale inlegzool door de patiënt waren bij controle geen breuken in het materiaal te zien en waren bij de patiënt geen pijnklachten of extra eeltvorming in de voet aanwezig. Door de auteurs is een zoolconstructie gepresenteerd die tot doel had de veiligheid en het gemak van traplopen te bevorderen en daarnaast cosmetisch acceptabel te zijn. Meer onderzoek naar schoenaanpassingen bij partiele voetamputatie is nodig zodat artsen en schoentechnici adequaat geïnformeerd kunnen worden over alledag voorzieningen bij deze patiënten. Redacteur Dr Sicco Bus (bewegingswetenschapper en werkzaam op de afdeling revalidatie van het Academisch Medisch Centrum Amsterdam) heeft dit artikel samengevat en geeft naar aanleiding hiervan het volgende commentaar. Bewegingsvrijheid In deze gevallen wordt vaak gekozen voor een op maat vervaardigde inlegzool ter ondersteuning van de eerste straal en een rocker schoenafwikkeling ter beperking van dorsaalflexie in de tenen. Echter, deze oplossing geeft problemen bij traplopen en de noodzaak om alle schoenen van de patiënt aan te passen. Daarom werd als Deze studie is interessant vanuit het perspectief dat een alternatieve zoolconstructie wordt gepresenteerd voor partiële voetamputaties waarbij praktische en cosmetische aspecten in ogenschouw worden genomen. In het ontwikkelen van een cosmetisch verantwoorde voorziening is men zeker geslaagd. Daarnaast wordt op basis van afwezigheid van pijn en eeltvorming gedurende twee 8 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK

9 Column Zelfverzekerd weer aan het werk jaar aangetoond dat de schoenaanpassing door de patiënt goed geaccepteerd wordt. De auteurs verzuimen echter aan te geven wat nu precies het mechanische voordeel van de metalen plaat is. De constructie staat vrije bewegingen toe tijdens het belasten en afzetten van de voet en zorgt voor veiligheid en zelfregulerende eigenschappen na afzet, maar dit wordt niet verder onderbouwd. Daarnaast zijn, waarschijnlijk uit praktische overwegingen, geen drukmetingen in de schoen uitgevoerd waarmee bevestigd had kunnen worden wat de auteurs schrijven belangrijk te vinden, namelijk het verdelen van drukken onder de voet bij schoenaanpassingen. Zoals de auteurs zelf aangeven, is duidelijk meer onderzoek nodig waarbij dit soort inlayconstructies toegepast worden in een grotere groep patiënten en vergeleken wordt met meer regulier toegepaste schoenaanpassingen. Oprichting Bewegingsvisie B.V. Een aantal particuliere orthopedische instrumentmakers heeft op 10 september jongstleden een samenwerkingsverband onder de naam Bewegingsvisie B.V. opgericht, die voor haar leden de rol op zich neemt van belangenbehartiger. Bewegingsvisie B.V. is een formalisering van de POB groep (particuliere orthopedische bedrijven). De samenwerkende bedrijven zullen gezamenlijk activiteiten ontplooien op het terrein van het contracteren van zorgverzekeraars, het gezamenlijk delen van kennis, scholing en innovatieprojecten, de inkoop en accountmanagement naar leveranciers en een marketing- en formulebeleid. Sinds een half jaar ben ik weer aan het werk. Even was ik bang dat mijn collega s een opmerking over mijn laarzen zouden maken, maar nee hoor. Helemaal niets. Dat is toch een opluchting. Misschien hebben ze ook helemaal niet gezien dat mijn laarzen orthopedisch zijn. Zelfs een van mijn vriendinnen had het niet door toen ik bij haar langs ging. Ze complimenteerde mij met mijn nieuwe laarzen en vroeg een tikje bezorgd of daar mijn steunzolen wel in zouden passen. Toen ik haar vertelde dat de laarzen door de orthopedisch schoentechnicus waren gemaakt, was ze zeer verbaasd en verrast. Ik ben ook erg blij met deze zwarte hoge laarzen. Ik struin ermee door de bossen met de hond en ga er dus ook mee naar mijn werk. Binnenkort mag ik nieuwe schoenen uitzoeken en daar kijk ik nu al naar uit. Ik ben erg zuinig op mijn laarzen en dat ik een nieuw paar krijg is spannend. Het zoeken naar nieuwe modellen is al begonnen. Daar krijg ik ook alle ruimte voor, er wordt echt naar mijn wensen geluisterd. Toen ik twee jaar geleden een verwijsbrief van de reumatoloog kreeg, ben ik naar de orthopedisch schoentechnicus gereden en heb ik daar de etalage bekeken. Met tranen in mijn ogen ben ik in de auto gestapt en ben ik naar huis gereden. Ik wilde zulke schoenen echt niet dragen. Het duurde een aantal maanden voordat ik, op aandringen van mijn pedicure, weer terug keerde. Mijn voeten waren erg onrustig. De pedicure, die graag meer informatie wilde over orthopedische schoenen, ging ook mee. Dat was een enorme steun. De ontvangst was warm en hartelijk. Rustig werd alles uitgelegd en werden mij diverse soorten leer getoond. Was ik maar eerder gegaan. Dat schoot er door mij heen. En zeker toen ik voor het eerst mijn schoenen aantrok. Of ik over water liep. Ik kon weer lopen. Heerlijk. Daardoor heb ik zoveel zelfvertrouwen gekregen dat ik ook weer aan het werk kon. En dat is echt heerlijk. Mijn reuma gaat door het dragen van orthopedische schoenen niet weg, maar wordt wel dragelijker. Hermien Cozijnsen (41) Opgetekend door Mariska van Vondelen ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 9

10 Y¾z^ >> - ÊL i`ì\ - ÊÀ V ÌÊâ V Ê «Ê iìê Ê iìêii ÊV «iiìê«> iìê>> Ê ` i ÃÌÛiÀ i } ÊÕÃÊ> ÃÊÕÊÛ iê À>V ÌÊÛ ÀÕ ÌÊÜ ÌÊ Ê`iâiÊ ÌÕÀLÕ i ÌiÊÌ `i Ê Õ ÌÊÕÊÛÀ L Ûi `ÊV Ì>VÌÊ «i i "À}> Ã>Ì i ÌÜ i } Ê 1ÜÊÃÌÀ>Ìi} iêi ÊÛ Ã iêãìõõàl>>àê Ê > i Ü> Ìi ÌÃâ À} Ê 1ÜÊLi`À vã«à ViÃÊÌÀ> ë>À> Ì]ÊÊÊÊÊÊ Ê ivwêv l ÌÊi ÊÌ V ÊyÊiÝ Li Ê Õ`i Ê iàv i Ê 1ÜÊ >À iì } Êi ÊÛiÀ ««> ÊÊ Ê ÛiÀÌ> i Ê Êii ÊV VÀiÌiÊÕ ÌÜiÀ } Ê *iàã ii à > >}i i Ì Ê 1ÜÊ«iÀà ii ÃLi i `Êâ Ê À V Ìi ÊÊ Ê `>ÌÊâ Ê «Ì >> ÊL `À>>}ÌÊ>> Ê iìêê Ê Ài> ÃiÀi ÊÛ> Ê`iÊ À}> Ã>Ì i` i i Ê Ê À }i `i Üi}ÊÎÊ Ê* ÃÌLÕÃÊxä{ÈÊ Ê ÇääÊ /i iv ÊäxäÊ Êx{ Êä ÊääÊ Ê >ÝÊäxäÊ Êx{ ÊääÊ ä > Ê}À }i JÃL V Ê ÊÜÜÜ ÃL V ÕÌi *>«ià i Ê äê ÊÎ {Ê Ê /i iv ÊäÎäÊ ÊÈÎ{Êä{ÊnäÊ Ê >ÝÊäÎäÊ ÊÈÎ{Ê {Ênä > Ê ÕÌi JÃL V Ê ÊÜÜÜ ÃL V Ê 10 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK ÀL ÊVÕÀÃÕÃÃi Ê 1ÜÊ À}> Ã>Ì iê `iàãìiõ i Ê Ê Ê iìê }>> Ê iìê ÜiÌÌi i ÊÛ À Ê ÃV À vìi Êâ > ÃÊ`iÊÀ à V Ûi Ì>À Ã>Ì i Ê, E Êi ÊLi`À vã Õ «ÛiÀ i }Ê 6

11 Mariska van Vondelen Koffie met... Michel Wolf Wie ben je, waar werk l je en wat doe je? Ik ben Michel Wolf en ben 21 jaar. Ik werk bij Kemerink Orthopedie in Zwolle. Mijn werk bestaat voornamelijk uit het maken van OVAC s, reparatie aan orthopedische en semiorthopedisch schoeisel, het voorbewerken van gietleesten. Ook zorg ik voor het hele proces van het uitbesteden van werk. De voorbereiding, zoals het samenstellen van de materialen, is ook een deel van mijn werk. Hoelang werk je al 2 bij dit bedrijf? Meer dan 5 jaar. Hoe ben je in de orthopedisch 3 schoentechnisch branche terecht gekomen? Mijn oom werkte al in dit bedrijf als onderwerkmaker. En hij vroeg mij of ik nog interesse had voor dit vak. Ik heb het geprobeerd en vond het leuk. Toen ik eenmaal hier werkte ben ik de opleiding schoenhersteller gaan volgen voor de basis. 4Doe je op dit moment een opleiding? Momenteel volg ik de opleiding orthopedische schoentechniek niveau 3. Dat verloopt allemaal uitstekend. Het vak anatomie vind ik veruit het leukste vak. Het maken van aanpassingen aan voeringkappen en voorzieningen dat wordt ook steeds leuker. Ik wil heel graag doorgroeien naar paskamermedewerker. Momenteel voer ik de opdrachten uit die de paskamermedewerker mij geeft en in de toekomst lijkt het mij een uitdaging om zelf de oplossingen te vinden en die uit te werken. Mijn werkgever en ik hebben vanaf het begin, dat ik hier werk, al overlegd dat ik ga doorgroeien in dit vak. Met wie drink jij het liefst koffie? 5 Ik drink mijn koffie met melk en suiker. Om 7.45 uur begin ik al direct met een kop koffie. En om 9.00 uur haal ik voor iedereen koffie of thee uit de kantine. Een uurtje later drinken we met elkaar koffie in de kantine. De rokers staan buiten. Rond uur nuttig ik mijn vierde en vijfde kop en om uur drink in de kantine de laatste koffie. En altijd met alle collega s. We bespreken de dagelijkse gang van zaken. Heb je nog suggesties voor het 6 vakblad? Het vakblad lees ik bijna nooit. Het ligt in de kantine, maar de pauzes zijn snel om. Wat is je grootste ergernis op 7 de werkvloer? Het niet terug leggen van geleende gereedschappen ergert me. Maar als ik eerlijk ben, moet ik zeggen dat ik het zelf ook wel eens vergeet. Zo zie je maar. We wijzen elkaar er wel op, maar dat gebeurt op een vriendelijke manier. Welk gereedschap is voor jou onmisbaar? 8 Dat zijn mijn hamer en mijn messen. Ik heb twee identieke messen, die ik ook zelf slijp. Daar doe ik alles mee. Heb je nog tips? 9 Als je met machines werkt, concentreer je en blijf serieus met het werk bezig. Dat voorkomt verwondingen. En zorg ervoor dat er altijd ruimte is voor een geintje tijdens het werk. En nog een tip: zorg er vooral voor dat je weet bij wie je een geintje uit kan halen en bij wie niet. En houdt daar dan rekening mee. Ga je naar bedrijfsuitjes? l0 Ja, altijd. Elk jaar organiseren twee collega s (elk jaar een ander stel) een bedrijfsuitje zo rond september. En ter ere van het 40-jarig bestaan van het bedrijf zijn we zelfs drie dagen naar Malta geweest. Dat was echt heel leuk. We hebben een jeepsurvival gedaan en zaten in een hotel. Dat was echt te gek. Een paar jaar geleden heb ik samen met mijn collega Erwin het jaarlijkse bedrijfsuitje georganiseerd. Dat was een Middeleeuwse feestavond. Iedereen moest verkleed en we konden onbeperkt eten en drinken. Dat was toch ook wel erg leuk. Omdat iedere keer andere mensen het feest organiseren is het telkens weer een verrassing. De partners mogen ook altijd mee. ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 11

12 Rapport Positionering kwalificaties voet- en schoenberoepen bereidheid tot samenwerking kan ambities waarmaken Mariska van Vondelen Het rapport Positionering kwalificaties voet- en schoenberoepen uitgevoerd en geschreven door drs Annemiek Postma (37) en drs Wolter de Vries (56), beiden werkzaam bij de SVGB is een vervolg op het eerder gepubliceerde rapport Positionering kwalificaties voet- en schoenberoepen, een verkenning van maart Bij het nieuwe rapport (maart 2007) is gesproken met vertegenwoordigers van de diverse beroepsgroepen op het gebied van voet en schoen. Waar zitten overlappingen en hoe verhouden de opleidingen zich tot elkaar? Een conclusie van het rapport is dat er veel ambitie leeft onder de diverse branches en dat dit eisen stelt aan de opleidingen. En dat samenwerking binnen clusters kan leiden tot meer efficiency en afstemming. En samenwerken vraagt om bereidheid. De onderzoekers en orthopedisch schoentechnicus Rob Jansen geven hierop hun visie. RECTIFICATIE Helaas is door een technische fout in de vorige editie in het artikel Verschil in vergoedingen steunzolen blijft kopzorg Jan Haagen pleit voor gelijke vergoedingen op pagina 30 een storende zin bijgevoegd aan het tweede tekstblok. Onze excuses hiervoor. De redactie. We hebben vertegenwoordigers van de diverse beroepsgroepen in de voet- en schoenzorg gevraagd om de eigen opleiding en die van de andere beroepen te positioneren ten opzichte van elkaar. Dit hebben we met kaarten gedaan waarop deze opleidingen vermeld stonden. Deze kaarten konden de deelnemers op een groot vel papier positioneren ten opzichte van elkaar en ten opzichte van de verschil- lende opleidingsniveaus, zoals we die in Nederland kennen, vertelt Postma. De met kaarten beplakte vellen papier gaven inzicht in hoe de branchevertegenwoordigers de eigen opleidingen en die van de omliggende branches zien. Confronterend was het ook. Wat opviel was dat regelmatig het opleidingsniveau onderschat wordt als het gaat om de andere branches in vergelijking tot de eigen branche. Het beeld van de ander klopt dus niet altijd met de werkelijkheid, merkt Postma op. En wat ook duidelijk naar voren kwam was de ambitie om het opleidingsniveau van de eigen opleiding hoger te krijgen. En het waarmaken van ambities, stelt eisen. Jansen: Tijdens het plaatsen van de kaarten kwam steeds duidelijker naar voren dat de orthopedische schoentechniek zich niet als enige bezig houdt met voeten en schoenen. Er zijn de laatste jaren steeds meer beroepsgroepen bij gekomen die op onderdelen vergelijkbare producten zijn gaan maken en daar hun kwalificatiedossiers voor hebben geschreven. Op dit moment is het vergelijken moeilijk, omdat we niet alle kwalificatiedossiers kennen. 12 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK

13 Wel wordt het steeds duidelijker dat wij ten opzichte van andere beroepen niet alleen theoretisch, maar ook praktisch een gedegen opleiding hadden en nog steeds hebben. De duale opleiding HBO geeft de student de mogelijkheid om zijn theoretische kennis nog meer uit te diepen dan voorheen. Hierdoor kan hij goede medisch technische verantwoorde oplossingen bedenken en vervaardigen. Voor ons zal de stap niet zo groot zijn om studenten gezamenlijk onderwijs te laten volgen waar dat mogelijk is. Binnen de opleiding wordt er al jarenlang vergaand samengewerkt met de opleiding instrumentmakers op MBO- en HBO-niveau. Ambities waarmaken De Vries: Het onderzoek heeft als doel om inzicht te krijgen hoe de opleidingen voor de verschillende voeten schoenberoepen zich in relatie tot elkaar verhouden. En hoe bereiken we een efficiëntere doorstroming en betere aansluiting binnen de opleidingen van de diverse beroepsgroepen. Er zijn momenteel een aantal opleidingen en cursussen die nog geen duidelijke plaats hebben in het onderwijsplaatje, terwijl de ambitie om op een bepaald niveau op te leiden wel leeft. De onderzoeker vervolgt: De SVGB wil de beroepsgroepen graag ondersteunen in het waarmaken van hun ambitie. Het initiatief ligt echter bij de brancheverenigingen zelf. Als opleidingen overlappingen hebben en hierop inspelen kan winst worden behaald door het samen delen van opleidingsplekken waar dure machines staan. Dit gebeurt al, maar dat zou meer kunnen. Postma: Het brancheoverschrijdend nadenken over de toekomst van de opleiding vergt samenwerking tussen de branches. Geconstateerd is dat het werk verandert. Van handwerk naar hoofdwerk. De hbo opleiding tot orthopedisch (schoen)technoloog bij Fontys heeft hierop ingespeeld. Ook wordt erover gedacht de opleiding Orthopedisch Schoentechnicus op te waarderen naar een nopleiding op het niveau associate degree (zie kader). Jansen: Doordat er zoveel verschillende raakvlakken zullen zijn in de kwalificatiedossiers zullen de branches en opleidingen zich moeten heroriënteren op MBOen HBO-niveau. Dus krachten bundelen en gebruik maken van elkaars kennis. Voor studenten en bedrijven is het steeds moeilijker geworden om een goede keuze te maken. Een groot aantal studenten zal niet direct zijn keuze kunnen maken in deze wirwar van opleidingen. Daarom is het goed zijn dat een brede basis zal worden gecreëerd om die keuze te vereenvoudigen. Want studenten die zich voor een medisch technisch beroep interesseren mogen niet verloren gaan in de steeds krapper wordende arbeidsmarkt. Wat mij betreft staan we aan de vooravond van het Medisch technisch competentie gericht onderwijs van MBO naar HBO en anders om! Associate degree Associate degree is een HBO-graad in het verlengde van het Bachelor-masterstelsel. Het is de laagst mogelijke graad te behalen in Nederland in het hoger onderwijs. Deze graad heeft tot doel het aanbod te verbreden in het hoger beroepsonderwijs en makkelijk aansluiting te vinden vanuit het middelbaar beroepsonderwijs. De opleiding duurt twee jaar. Na goed verloop krijgt de student de wettelijke graad Associate degree. De opleidingen sluiten aan bij de behoefte uit het bedrijfsleven aan personeel met een opleidingsniveau dat ligt tussen MBO niveau 4 en een HBO-bachelor. De Associate degree-opleidingen zijn daarom zeer relevant voor de huidige arbeidsmarkt. Vooropleiding is havo om MBO-4. Doorstroming naar bachelorgraad is mogelijk. Het gehele rapport is op te vragen bij SVGB, tel.: of via info@svgb.nl Bron: SVGB Het vakblad zal u op de hoogte houden van de nieuwste ontwikkelingen. ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 13

14 Themadagen opleiding Orthopedische Schoentechniek Ultiem voorbeeld competentiegericht onderwijs Ellen van Heek Orthopedisch schoentechnicus is een gevarieerd beroep dat vraagt om nauwkeurigheid en inlevingsvermogen. Tijdens de opleiding Orthopedische Schoentechniek wordt dan ook volop aandacht besteed aan deze competenties. Een uniek leerproces vormen de diverse themadagen in het derde en vierde jaar van de opleiding. Op een intensieve manier komen de leerlingen in aanraking met alle facetten van het vakgebied. Mensen met voetproblemen of afwijkingen hebben aangepaste en op maat gemaakte schoenen nodig. De orthopedische schoentechnicus zorgt ervoor dat zijn of haar klant meer bewegingsvrijheid heeft. Mobiliteit is ontzettend belangrijk. Klanten zijn dan ook heel dankbaar wanneer ze in plaats van vijfhonderd meter weer enkele kilometers kunnen lopen, aldus Bert Donders, docent Orthopedische Schoentechniek bij kennis- en opleidingencentrum SVGB. De aangemeten schoenen moeten dus perfect zijn. Naast technische vakkennis vraagt dit ook veel inlevingsvermogen in de cliënt. Themadagen Alle leerlingen van de opleiding Orthopedische Schoentechniek werken in een orthopedisch bedrijf en hebben dus al redelijk wat praktijkervaring. In de praktijksituatie zien ze de klant ongeveer een uur, legt Donders uit. Schoenen worden wel aangemeten, maar de leerlingen maken over het algemeen in overleg met hun praktijkbegeleider een keuze over de beschoeiingsmogelijkheden. Bovendien is de kans dat ze bijzondere afwijkingen tegenkomen niet zo groot. Drie jaar geleden zijn we daarom gestart met de themadagen. In het derde leerjaar behandelen we de thema s aanmeten, passen, afleveren, nazorg van de lichte orthopedie en de techniek van aanmeten en afgipsen bij voetstand afwijkingen. De thema s worden steeds zwaarder. In het vierde leerjaar besteden we aandacht aan de thema s voorvoet deformaties, voetstand afwijkingen, verkortingen, verlammingen, amputaties en ziektebeelden algemeen. Confrontatie Voor de themadagen regelen de leerlingen zelf klanten, in relatie tot het thema, die een hele dag naar het opleidingcentrum komen. De variatie in afwijkingen is hierdoor heel groot. In groepjes gaan de leerlingen aan de slag met een klant. Intake, onderzoek, aanmeten, telkens wordt een ander aspect belicht. De groepjes 14 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK

15 rouleren onderling. Dit is een ultiem voorbeeld van competentiegericht onderwijs, vindt Donders. Een vakdocent, een medisch docent en een communicatie docent observeren en evalueren de gang van zaken. Er wordt gelet op het contact met de klant, de verrichting van de handelingen tijdens het functieonderzoek en de gemaakte keuzes met betrekking tot opstelling, correcties en de uiteindelijke beschoeiing. De leerlingen worden hier in de evaluatie direct mee geconfronteerd. Door onderlinge observatie en reflexie op elkaars funcproberen we beter uit de verf te komen. Op dit moment schenken we veel aandacht aan de verbetering van het productieaansturingsproces. Leerlingen uit het derde of vierde jaar van niveau 4 meten een orthopedische voorziening aan en de leerlingen uit niveau 3, voorzieningenmakers of leestenmakers, voeren het uit. Dat vraagt om een degelijke aansturing vanuit niveau 4. Op het moment dat de aansturing onduidelijk of onvolledig is, zal deze door de niveau 3 leerling verkeerd worden begrepen en uitgevoerd. Of de volledige opdracht wordt teruggetioneren ontstaat onder de leerlingen een interactie die voor alle partijen zeer leerzaam is. In het bedrijfsleven is hier minder tijd voor. Leerproces Het zijn intensieve maar leerzame dagen. De clienten gaan na afloop tevreden naar huis, vertelt Donders. Ze horen veel over hun voetprobleem. In zo n hele dag ontdekken de leerlingen ook veel meer dan in een uur. Soms leidt dit tot betere oplossingen voor de client. Ook voor ons zijn de themadagen een leerproces. Ieder jaar stuurd met de mededeling onvoldoende gegevens. Het verkeerd uitvoeren of zelfs terugsturen van opdracht werkt zeer confronterend. De niveau 4 leerling zal in de toekomst zijn productie hopelijk beter aansturen. Een goede evaluatie van deze processen en zelfreflexie van leerlingen moet leiden tot bewust bekwaamde orthopedische schoentechnici. In de toekomst zou ik graag zien dat we binnen deze opleiding concreet een oplossing kunnen leveren aan de klant. Dit betekent de praktijk zo concreet mogelijk maken in het scholingsproces van de leerling. De themadagen vormen een mooie opstap. ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 15

16 Rob Verwaard Schoentechniek op het ISPO congres in Vancouver Van 29 juli tot en met 3 augustus 2007 vond in Vancouver het 12 e wereld congres van de International Society for Prosthetics and Orthotics. Rob Verwaard bezocht het congres en ging op zoek naar schoentechnische onderwerpen. Groter geheel Bij veel leden van de NVOS leeft het idee dat op een ISPO congres het vooral gaat over zaken die zich afspelen in een instrumentmakerij. Maar toch is er hier veel aandacht voor de problematiek rondom de voet en de enkel. Het thema van het congres was immers Moving beyond disability. Diabetes en schoeisel was een veel besproken probleem. Zo presenteert Derek Jones (UK) en William Munro (UK) lezingen over effective orthotic management. Zij onderstrepen het belang van preventie in diabetes voetenzorg, omdat dit veel kosten in de gezondheidzorg kan besparen. Daarbij gaat het vooral om het zien van het grotere geheel bij het aanbieden van diabetische voetenzorg. Het afleveren van een paar voetbedden alleen is absoluut niet voldoende. Voetbedden verdelen wel de druk onder de voet maar gedragen in verkeerde schoenen kan dit toch leiden tot wonden als gevolg van schuifkrachten of beklemming. Zij pleiten dus voor niet-uitneembare voetbedden. Jones en Munro hebben zo meer succes- en faalfactoren benoemd voor het beschoeien van patiënten. Deze factoren hebben ze uitgezet in een matrix om te komen tot een afgewogen voorschrift. Een opvallend detail tijdens deze presentatie is dat het gebruik van goede sokken wordt genoemd als succesfactor om wrijving en beklemming te reduceren. Een typisch voorbeeld van kijken naar het grotere geheel, dus verder dan de schoen alleen. 12 minuten presentaties Tijdens een free papers session (12 minuten durende presentaties) over foot orthoses komen de volgende onderzoeken aanbod: Zijn MBT schoenen geschikt voor patiënten met diabetische voeten? (Helena Burger, Slovenië); een vergelijking van het effect van twee typen voetbedden (stijfheid) voor een diabetische patiënt (R. Zugner, Zweden); het effect van total contact inlays op de voetdrukverdeling en het gangbeeld bij patiënten met lepra (Chih-Kuang Chen, Taiwan); het effect van een oppervlakte met structuur (schuurpapier!) van inlays op het gangbeeld van patiënten met multiple sclerosis (Kevin Kelleher, UK); bespreking van de effecten van voethulpmiddelen op de balansfunctie (K. Postema, NL) het effect van vibrerende voetbedden op de balansfunctie (Hijmans, NL). Maar niet alleen de toegepaste 16 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK

17 onderzoeken zijn interessant voor ons vakgebied. Ook op het gebied van protocollisering en standaardisatie wordt er genoeg gepresenteerd. Zo wordt de ICF classificatie van de World Health Organization (WHO) uitgelegd door Theo Bougie (NL) en Helena Burger (Slovenië). Deze classificatie kan in de praktijk worden gebruikt om gezondheid en functioneren te meten bij zowel groepen als individuele patiënten. Een heel andere manier van meten werd uitgelegd door Michael Orendurff (USA). Hij is specialist op het gebied van 3D gangbeeld analyse. Hiermee kan het effect van een hulpmiddel of behandeling kan worden aangetoond middels het krachten en bewegingsspel van het lichaam tijdens lopen. Beurs Op de beursvloer (circa 100 exposanten) vinden we de volgende bedrijven die zich bezig houden met schoentechniek: Aetrex worldwide Inc. Dit Amerikaanse bedrijf geeft workshops over het aanmeten en aanpassen van speciaalschoeisel. Zij maakt hierbij gebruik van een schoenselectie systeem dat werkt op een voetdrukplaat ( Nimco Orthopaedics presenteert een bestelprogramma voor het creëren van orthopedische kinderschoenen via internet (www. nimcoorthopaedics.com); Piedro Verkooporganisatie B.V. presenteert een collectie semi-orthopedische schoenen en kinderschoenen op de beurs (www. piedro.nl). Buiten het commerciële en wetenschappelijke programma is er ook nog voldoende gelegenheid voor sociale activiteiten tijdens het congres. Zo wordt bijvoorbeeld in het Vancouver Aquarium een feestelijke avond georganiseerd voor de deelnemers. Al met al een geslaagd congres met voldoende aandacht voor schoentechniek. Een prima generale voor het IVO wereldcongres in 2009 te Den Haag! Techno Shoe 2007 Onder de titel Je ziet wat, je leert wat, je beleeft wat! organiseert Jos America Machines B.V. de jaarlijks terugkerende open dagen Techno Shoe Tijdens deze dagen zijn de laatste ontwikkelingen en noviteiten te zien. De machines zijn gedurende het afgelopen jaar qua inrichting, multiservice en dienstverlening verbeterd en completer uitgerust. Ook op het terrein van afzuiging en ergonomie zijn noviteiten te bewonderen. ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 17

18 10 tips omgaan met kritische cliënten Mariska van Vondelen 1 Voorkomen Consumenten worden steeds mondiger en uw cliënten dus ook. Door het internet zijn zij vaak op de hoogte van de vele mogelijkheden op voet- en schoengebied. Hierdoor kan een levendige relatie ontstaan waardoor de schoenen worden gemaakt die uw cliënt wenst. Duidelijke informatie vooraf kan conflictsituaties voorkomen. Maar soms gaat het toch mis en ontstaat er een conflict. is beter dan genezen De klant is koning. Sommige cliënten nemen deze stelling wel heel letterlijk. Zij willen dat u doet wat zij zeggen. Zij eisen dat ze de beste zorg en de meeste aandacht krijgen. En natuurlijk wilt u de beste zorg geven in de tijd die u heeft. Een eerste gesprek zet vaak de toon in uw verdere relatie tot uw cliënt. Neem daarom de tijd om elkaar en elkaars wensen en mogelijkheden te leren kennen. Het meegeven van een informatiepakket werkt ook vaak verhelderend. Uw cliënt zal met een koningsgevoel uw bedrijf verlaten. 2 Verwijs uw cliënt door naar collega Tijdens een eerste gesprek weet u eigenlijk al of het met de cliënt klikt. Als u al direct door heeft dat de cliënt niet aandachtig luistert, door u heen praat en aangeeft het gesprek niet te kunnen volgen, dan is het beter uw cliënt door te verwijzen naar een collega binnen het bedrijf. Accepteer dat sommige mensen elkaar gewoon niet liggen. U zult merken dat doorgaan met zulke cliënt meestal uitloopt op een conflict. Een goede chemie tussen mensen is nu eenmaal belangrijk om tot een geslaagd eindresultaat te komen. 3 Maak een behandelplan Een eerste gesprek bevat veel informatie. Voor de cliënt kan dit te veel zijn en het is daarom aan raden om samen een behandelplan te maken. Hierin staan de diverse stappen en acties beschreven, zodat er geen onduidelijkheden ontstaan aan de kant van de cliënt. Deze kan het behandelplan meenemen en thuis bespreken. De cliënt kan dit plan ook bewaren en zo iedere keer weer inzien. Hierdoor ontstaat een transparantie relatie met uw cliënt. Deze zal dat zeer waarderen. 4 Gesprekken samenvatten Tijdens het gesprek is het belangrijk om goed te luisteren naar de cliënt. Omgekeerd zou het ideaal zijn als de cliënt ook goed naar uw verhaal luistert. Assertieve cliënten hebben de neiging om met een relatief negatief beeld bij u binnen te stappen en u zeer kritische vragen te stellen. Dat is op zich geen probleem. U kent immers de antwoorden. Toch kunt u hier geïrriteerd van raken omdat u het druk heeft of omdat u de kritiek niet terecht vindt. Houdt de leiding in het gesprek en vat het gesprek samen. Dit doet u telkens weer. Dus: Ik vat ons gesprek even samen, en u sluit af met Heeft u hier nog iets aan toe te voegen? 5 Zorg voor een contactpersoon In de relatie tot uw cliënt is het in uw branche belangrijk om een vaste relatie op te bouwen. Dit betekent dat uw cliënt altijd te maken heeft met dezelfde persoon of personen. Dit voorkomt communicatieproblemen. De cliënt voelt zich door deze persoonlijke band veilig om kritisch te zijn, zonder direct vijandelijk te worden. U kunt een potje breken bij deze cliënt. Realiseert u zich dat de cliënt beter tegen u kunt klagen dan tegen de verjaardagsvisite. U krijgt de mogelijkheid om iets te doen met de kritiek. Klagers vragen om oplossingen. 6 Houdt u aan de afspraken Hoe belangrijk is het om u aan uw afspraken te houden? Het lijkt zo vanzelfsprekend en toch blijkt in de praktijk dat afspraken niet goed worden genoteerd of niet goed worden nageleefd. Cliënten komen niet graag voor niets langs. Het is vaak een hele toer om bij uw bedrijf te komen. Zorg dat afspraken tijdig worden afgezegd of omgebeld. En controleer of de benodigde spullen aanwezig zijn op de locatie waar u de cliënt treft. 18 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK

19 7 Wees geduldig Blijf te allen tijde geduldig. Laat u nooit uit uw tent lokken. Laat u niet verleiden tot negatieve uitspraken die een persoonlijke ondertoon hebben. Als uw cliënt zich opwindt, legt u nogmaals rustig uit wat u van de zaak denkt. U vat het gesprek samen en u vraagt de cliënt herhaaldelijk of hij zou willen kalmeren. Zeg ook dat als hij dat niet doet, u helaas het gesprek moet beëindigen. U geeft aan dat u alleen met iemand kunt praten die rustig blijft. 8 Geef fouten toe Met het toegeven van fouten is niets mis. Fouten maken is menselijk. En u werkt in een mensenvak. Geef uw fout dus toe, maak uw excuses en bied direct een oplossing aan. En doe ook iets extra s. Zoals bijvoorbeeld de taxikosten vergoeden als u de afspraak was vergeten. Dat is het minste. Een bloemetje laten bezorgen of een cadeaubon geven voor een pedicurebehandeling of een heerlijk geurende tube voetencrème aanbieden zal de boosheid van uw cliënt snel doen vergeten. Het is een kleine moeite en u zult zien dat uw cliënt het enorm waardeert. 9 Evalueer het proces Als u een verlichtende zucht slaakt als een van uw cliënten de deur uitloopt met het nieuwe paar schoenen en u min of meer aan uzelf moet toegeven dat u hoopt dat diegene nooit meer terugkomt, dan is het hoog tijd om te evalueren. Neem uw houding en acties eens goed onder de loep. Wat is er nu eigenlijk mis gegaan in de relatie met uw cliënt? Leg de schuld niet alleen bij de houding van uw cliënt. U hebt hierin ook een rol gehad. Praat erover met collega s en probeer van deze situatie te leren. Het mooiste is natuurlijk als u ook evalueert met cliënten die u wel graag terugziet. Hierin zitten ook vast goede leermomenten. NVOS Mocht het helemaal uit de hand lopen met een cliënt dan kan 10Klachtenprocedure uw cliënt een klacht indienen bij uw bedrijf. Vanuit de SEMH bent u verplicht de klachtenprocedure in wachtruimtes en paskamers te hebben liggen. Bij onomkeerbare conflicten kunnen klachten worden behandeld door de onafhankelijke klachtencommissie van de NVOS, mits uw bedrijf hier lid van is. Een klachtenformulier is aan te vragen bij het secretariaat van de NVOS. Op de website staat hierop meer informatie. Succes! ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK 19

20 F I T S A L L F I T S A L L P A S S T A L L E N P A S S T A L L E N Shoes for special feet Fits All vervaardigt schoenen voor bijzondere voeten. De schoenen van Fits All bieden een stijl voor iedereen en voor elk moment. Uw klanten kunnen zich nu goed voelen en er goed uitzien. Maak kennis met onze technieken en processen en onze fl exibele werkwijze. Ook voor werkschoenen kunt u bij Fits All terecht. Onze internationale certifi cering garandeert u een constant kwalitatief hoogwaardig product. Neem contact op met onze consultants voor meer informatie of een afspraak. We komen graag bij u langs. Voor technische informatie: Vincent Bergmans + 31 (0) Voor algemene info: Olav Toornend + 31 (0) FIA001_adv_210x148.indd :18:01 Penders Voetzorg is met haar 10 vestigingen en 100 medewerkers een vooraanstaande onderneming op het gebied van voetzorg in Nederland. Centraal staat een klantgerichte en multidisciplinaire aanpak bij het oplossen van voetproblemen. Spreekuren worden gehouden in onze vestigingen en in ziekenhuizen, revalidatiecentra en verzorgingstehuizen. Tevens kunnen klanten terecht voor advies op het gebied van geselecteerd gemaksschoeisel. Voor diverse vestigingen zijn wij op zoek naar een: (Assistent-) Orthopedisch schoentechnicus Functie: Kijk voor een uitgebreide functieomschrijving omtrent deze vacature op onze website: Inlichtingen: Nadere informatie over deze functie is verkrijgbaar bij Henk Engelen, technisch directeur, bereikbaar via h.engelen@pendersvoetzorg.nl Sollicitatie: Bij interesse kun je je sollicitatie richten aan r.cortenbach@pendersvoetzorg.nl Of per post aan: Penders Voetzorg t.a.v. Rianne Cortenbach Postbus ZJ Heythuysen Heythuysen Roermond Weert Tegelen Delft Gouda Rotterdam Den Haag Tiel Doetinchem 20 ORTHOPEDISCHE SCHOENTECHNIEK

Voetbedden (inlays) Individuele voetbedden geven steun op maat

Voetbedden (inlays) Individuele voetbedden geven steun op maat Individuele voetbedden geven steun op maat 1 Individueel gemaakte voetbedden geven uw voeten steun op maat Een juiste ondersteuning van de voet kan veel loopellende besparen. Overbelaste of doorgezakte

Nadere informatie

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen

POP. Persoonlijk ontwikkelingsplan. Robin van Heijningen 1 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen 2 POP Persoonlijk ontwikkelingsplan Robin van Heijningen Hillegom 17 oktober 2013 Schoonderbeek Installatietechniek 3 Persoonlijk ontwikkelingsplan

Nadere informatie

Orthopedische voetbedden. Alles wat u wilt weten over orthopedische voetbedden

Orthopedische voetbedden. Alles wat u wilt weten over orthopedische voetbedden Orthopedische voetbedden Alles wat u wilt weten over orthopedische voetbedden Eva de Goede (37) Ik was altijd een fanatieke sporter, maar ik kreeg tijdens en na het sporten steeds meer last van mijn rechterknie.

Nadere informatie

Het functioneringsgesprek

Het functioneringsgesprek Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Werknemer Het functioneringsgesprek Gewoon betrokken Inhoudsopgave Inleiding... 5 Wat is een functioneringsgesprek?... 7 Waarom is een functioneringsgesprek

Nadere informatie

Schoenen. Vrijer. bewegen. Beter leven. LIVIT ORTHOPEDIE. Uw specialist op het gebied van Orthopedische schoenen. Volg ons ook op: LIVIT.

Schoenen. Vrijer. bewegen. Beter leven. LIVIT ORTHOPEDIE. Uw specialist op het gebied van Orthopedische schoenen. Volg ons ook op: LIVIT. Schoenen Vrijer bewegen. Beter leven. LIVIT ORTHOPEDIE Uw specialist op het gebied van Orthopedische schoenen Volg ons ook op: LIVIT.NL Schoenen Voeten zijn een belangrijk deel van uw lichaam. Als lopen

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

Korset Alles wat je wilt weten over je korset

Korset Alles wat je wilt weten over je korset Korset Alles wat je wilt weten over je korset Korset EEN KORSET, WAT IS DAT? Een orthopedisch korset is in verschillende uitvoeringen, materialen en maten leverbaar. Soms volstaat een confectie korset

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk.

Tevredenheidsonderzoek. Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Tevredenheidsonderzoek Rapportage over de tevredenheid van de jongeren die een programma volgen bij Prins Heerlijk. Stichting Buitengewoon leren & werken Prins Heerlijk Juni 2013 Stichting Buitengewoon

Nadere informatie

Draaiboek voor een gastles

Draaiboek voor een gastles Draaiboek voor een gastles Dit draaiboek geeft jou als voorlichter van UNICEF Nederland een handvat om gastlessen te geven op scholen. Kinderen, klassen, groepen en scholen - elke gastles is anders. Een

Nadere informatie

Juridische medewerker

Juridische medewerker 28-11-2013 Sectorwerkstuk Juridische medewerker Temel, Elif HET ASSINK LYCEUM Inhoudsopgave Inhoud Inhoudsopgave... 1 Inleiding... 2 Hoeveel procent van de opleiding bestaat uit stage?... 6 o Begeleiding...

Nadere informatie

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid

18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid 18 tips om te werken aan je eigen inzetbaarheid Goed, gezond en gemotiveerd aan het werk tot je pensioen? Dat bereik je door kansen te pakken op het werk. Leer aan de hand van onderstaande punten hoe je

Nadere informatie

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen.

Als je nog steeds hoopt dat oplossingen buiten jezelf liggen dan kun je dit boekje nu beter weg leggen. Theoreasy de theorie is eenvoudig. Je gaat ontdekken dat het nemen van verantwoordelijkheid voor je eigen denken en doen dé sleutel is tot a beautiful way of life. Als je nog steeds hoopt dat oplossingen

Nadere informatie

Medewerkerstevredenheidsonderzoek

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Medewerkerstevredenheidsonderzoek Dit medewerkerstevredenheidsonderzoek bestaat uit een aantal standaard onderwerpen die vaak gebruikt worden in medewerkerstevredenheidsonderzoeken. Afhankelijk van de

Nadere informatie

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN

MANIEREN OM MET OUDERPARTICIPATIE OM TE GAAN Blijf kalm; Verzeker je ervan dat je de juiste persoon aan de lijn hebt; Zeg duidelijk wie je bent en wat je functie is; Leg uit waarom je belt; Geef duidelijke en nauwkeurige informatie en vertel hoe

Nadere informatie

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over,

Theorieboek. leeftijd, dezelfde hobby, of ze houden van hetzelfde. Een vriend heeft iets voor je over, 3F Wat is vriendschap? 1 Iedereen heeft vrienden, iedereen vindt het hebben van vrienden van groot belang. Maar als we proberen uit te leggen wat vriendschap precies is staan we al snel met de mond vol

Nadere informatie

Wat doet NVOS-Orthobanda voor u?

Wat doet NVOS-Orthobanda voor u? Wat doet NVOS-Orthobanda voor u? Wat doet NVOS-Orthobanda voor u? Vrijheid in beweging. Dat bieden we onze klanten. Vitaal en mobiel kunnen zijn. Een beperking staat niet meer in de weg om in vrijheid

Nadere informatie

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW

Samen bruggen bouwen. Het manifest: de basis van en voor SDW Samen bruggen bouwen Het manifest: de basis van en voor SDW Inhoud Samen bruggen bouwen 10 4 6 De basis van en voor SDW Waarom bestaat SDW? 8 Waar willen we naar toe? Van waaruit handelen wij? Onze belofte

Nadere informatie

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9

Inhoud. Inleiding 6. 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 Inhoud Inleiding 6 1 Introductie 7 Ondernemerschap in Nederland 8 Drie manieren om een bedrijf te starten 8 IK als ondernemer 9 2 Instanties in Nederland 13 Belangrijke instanties voor ondernemers 14 Kamer

Nadere informatie

Podotherapie. Alles wat u wilt weten over Podotherapie

Podotherapie. Alles wat u wilt weten over Podotherapie Podotherapie Alles wat u wilt weten over Podotherapie Meike de Vries (15) Ik had veel last van mijn linkervoet. Tijdens het volleyballen werd dit altijd erger. Na een tijd werd mijn linkervoet aan de binnenzijde

Nadere informatie

(semi-) Orthopedische schoenen. Alles wat u wilt weten over uw schoenen

(semi-) Orthopedische schoenen. Alles wat u wilt weten over uw schoenen (semi-) Orthopedische schoenen Alles wat u wilt weten over uw schoenen Hanna Jaspers (42) 2 Ik was altijd een fanatieke sporter, maar sinds enkele jaren lukt me dat niet meer. Slijtage, zegt de dokter.

Nadere informatie

Reflectiegesprekken met kinderen

Reflectiegesprekken met kinderen Reflectiegesprekken met kinderen Hierbij een samenvatting van allerlei soorten vragen die je kunt stellen bij het voeren van (reflectie)gesprekken met kinderen. 1. Van gesloten vragen naar open vragen

Nadere informatie

Werken in een andere sector of branche: iets voor u?

Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Werken in een andere sector of branche: iets voor u? Uw hele loopbaan blijven werken in dezelfde sector of branche? Voor veel werknemers is het bijna vanzelfsprekend om te blijven werken in de sector of

Nadere informatie

Persoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties

Persoonlijke competenties Sociale competenties Leer (school) competenties Reader TOP-dagen 2014-2015 In het onderwijs is het steeds vanzelfsprekender dat je ieder jaar meer kunt en weet. Je bent druk bezig met het leren van de vakken. Maar je ontwikkelt ook competenties. In

Nadere informatie

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN

VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN E-BLOG VIER EENVOUDIGE TAKTIEKEN OM LASTIGE COLLEGA S VOOR JE TE WINNEN in samenwerken Je komt in je werk lastige mensen tegen in alle soorten en maten. Met deze vier verbluffend eenvoudige tactieken vallen

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1

Persoonlijk rapport van: Marieke Adesso 29 Mei 2006 1 Talenten Aanzien en Erkenning 3 Besluitvaardigheid 8 Confrontatie en Agitatie 4 Doelgerichtheid 4 Talenten Hulpvaardigheid 5 Ontzag 3 Orde en Netheid 4 Pragmatisme 6 Stressbestendigheid 7 Verantwoording

Nadere informatie

Draaiboek vorming oudercontact

Draaiboek vorming oudercontact Draaiboek vorming oudercontact Doel van de avond: - De juiste informatie over uw kind uit het oudercontact kunnen halen en zelf de juiste informatie aan de leerkracht tijdens het oudercontact kunnen geven

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld:

De informatie uit deze stappenwijzer is in heel veel situaties te gebruiken. Bijvoorbeeld: Inleiding Deze Loopbaan-stappenwijzer is bestemd voor OBP-medewerkers en geeft praktische tips over loopbaanpaden, carrièremogelijkheden en mobiliteit. Ben je toe aan nieuwe uitdaging? Heb je behoefte

Nadere informatie

Timemanagement? Manage jezelf!

Timemanagement? Manage jezelf! Timemanagement? Manage jezelf! Trefwoorden Citeren timemanagement, zelfmanagement, stress, overtuigingen, logische niveaus van Bateson, RET, succes citeren vanuit dit artikel mag o.v.v. bron: www.sustrainability.nl

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld.

Zelfbeeld. Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Zelfbeeld Het zelfvertrouwen wordt voor een groot deel bepaald door de ideeën die het kind over zichzelf heeft: het zelfbeeld. Een kind dat over het algemeen positief over zichzelf denkt, heeft meer zelfvertrouwen.

Nadere informatie

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken!

E-PAPER. Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! Dé expert in praktische apotheektrainingen E-PAPER Drie praktische tips om je werk als apothekersassistent(e) leuker te maken! 1 Inhoudsopgave De cliënt en ik 3 Weet jij nog waarom je in de apotheek wilde

Nadere informatie

Als je zelf klachten hebt over werk of een werksituatie, dan kun je een beroep doen op de Werknemersklachtenregeling.

Als je zelf klachten hebt over werk of een werksituatie, dan kun je een beroep doen op de Werknemersklachtenregeling. Een klacht, wat nu? Voorwoord Alle medewerkers in ons ziekenhuis zetten zich steeds zo goed mogelijk in voor een goede zorg- en dienstverlening. Desondanks kan het voorkomen dat patiënten of bezoekers

Nadere informatie

Korset. Alles wat u wilt weten over uw korset

Korset. Alles wat u wilt weten over uw korset Korset Alles wat u wilt weten over uw korset Ik heb twee echte hobby s. Spelen met mijn kleinkinderen en tuinieren. Maar sinds een paar jaar is het werken in de tuin te zwaar voor mij geworden. Mijn arts

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Ondernemerschap in Nederland

Ondernemerschap in Nederland Ondernemerschap in Nederland Je neemt deel aan het profiel Ondernemerschap. Dit betekent dat je erover denkt om in de toekomst als ondernemer te gaan werken. Dat is anders dan werken in loondienst. Dan

Nadere informatie

EVO Enkel-voetorthese

EVO Enkel-voetorthese EVO Enkel-voetorthese Onze EVO s zijn uniek Hoe kies je de juiste EVO Verschillende typen EVO s Welke ziektebeelden? EVO s voor kinderen De procedure Vergoeding zorgverzekeraar www.buchrnhornen.nl Eindhoven

Nadere informatie

Competentiescan Klant exemplaar

Competentiescan Klant exemplaar Naam klant: Geboortedatum: Datum rapportage: Naam begeleider: Competentiescan Klant exemplaar Dit project wordt mede gefinancierd door het Europees Sociaal Fonds www.werkeenzorgminder.nl Instructie invullen

Nadere informatie

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg

6.2.1 Dealen met afleiding onderweg Stap 6: Deel 2 6.2.1 Dealen met afleiding onderweg In het tweede deel van jullie experiment ga je verder met het ondernemen van ACTies die je met de anderen hebt afgesproken te doen. Daarnaast krijg je

Nadere informatie

De werknemers van de toekomst werken straks al bij u

De werknemers van de toekomst werken straks al bij u De werknemers van de toekomst werken straks al bij u U kunt er vast over meepraten: goed personeel is schaars. En die krapte op de arbeidsmarkt zal de komende jaren alleen maar verder toenemen. Daarom

Nadere informatie

Blok 1 - Introductie

Blok 1 - Introductie Reflectie jaar 1 Algemeen Aan het begin van het eerste jaar kwamen een hoop nieuwe dingen op mij af. Na een jaar reizen had ik veel zin om aan de studie Voeding en Diëtetiek te beginnen en was erg benieuwd

Nadere informatie

ORTHOPEDISCHE SCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek

ORTHOPEDISCHE SCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek ORTHOPEDISCHE SCHOENEN Pruis Orthopedische Schoentechniek Orthopedische schoenen (OS-A) Wanneer u orthopedische A-schoenen nodig heeft, kan uw voetprobleem niet meer worden verholpen met aangepaste confectieschoenen

Nadere informatie

Steunkousen Alles wat je wilt weten over je steunkousen

Steunkousen Alles wat je wilt weten over je steunkousen Steunkousen Alles wat je wilt weten over je steunkousen Steunkousen STEUNKOUSEN, WAT ZIJN DAT? Steunkousen, officieel therapeutisch elastische kousen genoemd, oefenen druk uit op je been en geven extra

Nadere informatie

Enkel-voetorthese (EVO) Alles wat je wilt weten over je enkel-voet-orthese

Enkel-voetorthese (EVO) Alles wat je wilt weten over je enkel-voet-orthese Enkel-voetorthese (EVO) Alles wat je wilt weten over je enkel-voet-orthese EVO Wat is een EVO? EVO is een afkorting van een enkel-voetorthese en wordt ook een onderbeenspalk genoemd. Het is een soort koker

Nadere informatie

SEMI-ORTHOPEDISCHE SCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek

SEMI-ORTHOPEDISCHE SCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek SEMI-ORTHOPEDISCHE SCHOENEN Pruis Orthopedische Schoentechniek Semi-orthopedische schoenen (OS-B) Als u semi-orthopedische B-schoenen nodig heeft dan betekent dit dat uw voetprobleem vraagt om een specialistische

Nadere informatie

POLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING

POLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING POLIKLINISCHE REVALIDATIE BEHANDELING In deze folder geeft het Ruwaard van Putten Ziekenhuis u algemene informatie over de poliklinische revalidatie behandeling. Wij adviseren u deze informatie zorgvuldig

Nadere informatie

Bent u niet tevreden? Laat het ons weten!

Bent u niet tevreden? Laat het ons weten! Bent u niet tevreden? Laat het ons weten! Wij willen graag van u leren De medewerkers van de CvZG verlenen aan veel mensen diverse soorten zorg. In verreweg de meeste gevallen verloopt die zorg naar tevredenheid

Nadere informatie

HOE ONTSTAAN VOET- PROBLEMEN? DE BESTE OPLOSSING

HOE ONTSTAAN VOET- PROBLEMEN? DE BESTE OPLOSSING Bijna iedereen herkent het: pijnlijke voeten na een dagje winkelen of een stevige wandeling. Maar wat als die pijn de overhand neemt en bewegen niet langer leuk is? Dan is het tijd om uw voeten eens goed

Nadere informatie

4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek,

4 INZICHTEN. De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, 4 INZICHTEN De vier inzichten in dit boekje zijn gebaseerd op de uitkomsten van het Trainer-Kind-Interactieonderzoek, waarbij 37 trainers en coaches een seizoen lang intensief zijn gevolgd. Dit onderzoek

Nadere informatie

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl

13 Acquisitietips. AngelCoaching. Coaching en training voor de creatieve sector www.angelcoaching.nl 13 Acquisitietips AngelCoaching Coaching en training voor de creatieve sector Tip 1 Wat voor product/dienst ga je aanbieden? Maak een keuze, niemand kan alles! Tip 1 Veel ondernemers zijn gezegend met

Nadere informatie

VERBANDSCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek

VERBANDSCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek VERBANDSCHOENEN Pruis Orthopedische Schoentechniek Verbandschoenen De verbandschoen is een voorlopige voorziening een pantoffel/schoen van vilt die ruimte biedt voor onder andere verband. Verbandschoenen

Nadere informatie

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft!

150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft! Scott de Jong http://www.positiefleren.nl - 1 - Je leest op dit moment versie 2.0 van het Ebook: 150 Tips om kinderen te laten zien dat je om ze geeft.

Nadere informatie

ogen en oren open! Luister je wel?

ogen en oren open! Luister je wel? ogen en oren open! Luister je wel? 1 Verbale communicatie met jonge spelers Communiceren met jonge spelers is een vaardigheid die je van nature moet hebben. Je kunt het of je kunt het niet. Die uitspraak

Nadere informatie

Steunzolen LIVIT ORTHOPEDIE LIVIT.NL. Uw specialist op het gebied van. Steunzolen. Volg ons ook op:

Steunzolen LIVIT ORTHOPEDIE LIVIT.NL. Uw specialist op het gebied van. Steunzolen. Volg ons ook op: Steunzolen LIVIT ORTHOPEDIE Uw specialist op het gebied van Steunzolen Volg ons ook op: LIVIT.NL Steunzolen Als u voet- of rugklachten heeft, kunnen steunzolen een oplossing zijn. Steunzolen zijn op maat

Nadere informatie

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A

Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A Presentatie Tekst Top plan (talentontwikkelingsplan) Amy Kouwenberg OABCE1A INLEIDING Ik heb vandaag een cadeautje meegenomen. Niet voor jullie, maar voor mijzelf. Het cadeautje staat voor de verrassingen

Nadere informatie

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST

2: vergaderen VASTE VOORZITTER EN NOTULIST 2: vergaderen Als je lid bent van een studentenraad, vergader je vaak. Je hebt vergaderen met de studentenraad, maar ook vergaderingen met het College van Bestuur en de Ondernemingsraad (OR). Gemiddeld

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Workshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek

Workshop opleiding op leeftijd. Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Margreet Verbeek Workshop opleiding op leeftijd Werken aan een gezonde toekomst Kom in beweging! 2 Wat gaan we doen? Kennismaking: Wie zijn wij? Actieve kennismaking Ik ga

Nadere informatie

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6

Samenvatting. Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6 Samenvatting Scores Interactie Informatiewaarde Werkrelevantie Totale waardering 8,5 8,4 8,9 8,6 Zowel uit de beoordelingen in de vorm van een rapportcijfer als de aanvullende opmerkingen, blijkt dat de

Nadere informatie

ORTHOPEDISCHE VOORZIENINGEN AAN CONFECTIESCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek

ORTHOPEDISCHE VOORZIENINGEN AAN CONFECTIESCHOENEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek ORTHOPEDISCHE VOORZIENINGEN AAN CONFECTIESCHOENEN Pruis Orthopedische Schoentechniek Orthopedische voorzieningen aan confectieschoenen (OVAC) Sommige klachten of aanpassingen aan het looppatroon kunnen

Nadere informatie

STEUNZOLEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek

STEUNZOLEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek STEUNZOLEN Pruis Orthopedische Schoentechniek Steunzolen Steunzolen zijn individueel vervaardigde voetbedden ter ondersteuning van het voetskelet en correctie van de voetstand, waardoor het lopen, staan

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor

Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord. Nieuwe leidinggevenden bij SDW stellen zich voor SDWNIEUWS Informatie voor cliënten, ouders en cliëntvertegenwoordigers oktober 2010 BELANGRIJKE Informatie voor jou, lees dit blad goed! Directeur/bestuurder Peter Meijs aan het woord > Lees verder op

Nadere informatie

Inge Test 07.05.2014

Inge Test 07.05.2014 Inge Test 07.05.2014 Inge Test / 07.05.2014 / Bemiddelbaarheid 2 Bemiddelbaarheidsscan Je hebt een scan gemaakt die in kaart brengt wat je kans op werk vergroot of verkleint. Verbeter je startpositie bij

Nadere informatie

Informatie over gastlessen en bedrijfsbezoeken

Informatie over gastlessen en bedrijfsbezoeken Informatie over gastlessen en bedrijfsbezoeken Carrosseriebouw en het vmbo Carrosseriebouw en het vmbo Waarom dit informatiepakket? Carrosseriebouwbedrijven zijn hard op zoek naar gemotiveerde leerlingen

Nadere informatie

TANDARTSASSISTENTE. Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013. Sectorwerkstuk HET ASSINK LYCEUM

TANDARTSASSISTENTE. Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013. Sectorwerkstuk HET ASSINK LYCEUM TANDARTSASSISTENTE Lis Hendriks 11 NOVEMBER 2013 HET ASSINK LYCEUM Sectorwerkstuk Inhoudsopgave Inleiding... 3 Waarom heb je voor deze opleiding gekozen? Waarom zou je voor deze opleiding kiezen?... 3

Nadere informatie

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule

Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Omgaan met klachten volgens de BOOS-formule Een klacht is een kans. Wanneer een klant de moeite neemt om zijn onvrede te laten blijken, biedt dat je de mogelijkheid de klant alsnog tevreden te stellen

Nadere informatie

Timemanagement Kerngebieden onderscheiden

Timemanagement Kerngebieden onderscheiden Timemanagement Als manager heb je veel verschillende werkzaamheden: je geeft leiding aan je medewerkers, maar je hebt ook je eigen taken. Je hebt met je medewerkers te maken, met andere collega s en afdelingen

Nadere informatie

Spreekbeurt, en werkstuk

Spreekbeurt, en werkstuk Spreekbeurt, krantenkring en werkstuk Dit boekje is van: Datum spreekbeurt Datum krantenkring Inleverdatum werkstukken Werkstuk 1: 11 november 2015 Werkstuk 2: 6 april 2016 Bewaar dit goed! Hoe bereid

Nadere informatie

Hoe word je succesvol in sales

Hoe word je succesvol in sales Hoe word je succesvol in sales Verkopen gaat niet vanzelf. Zeker niet in deze tijd. Toch zijn nog steeds veel verkopers erg succesvol. Dat komt niet door het product of de dienst die ze aanbieden, maar

Nadere informatie

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK!

LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! LAAT JE BEDRIJF GROEIEN DOOR HET INZETTEN VAN JE NETWERK! In dit E-book leer je hoe je door het inzetten van je eigen netwerk je bedrijf kan laten groeien. WAAROM DIT E-BOOK? Veel ondernemers beginnen

Nadere informatie

LEERGANG MIDDLE MANAGEMENT

LEERGANG MIDDLE MANAGEMENT LEERGANG MIDDLE MANAGEMENT Voor wie? Deze leergang is ontwikkeld voor middle managers in een productieomgeving, die de operatie via bijvoorbeeld lijnmanagers aansturen, motiveren en stimuleren. Wat levert

Nadere informatie

Orthopedische voetbedden Alles wat je wilt weten over orthopedische voetbedden

Orthopedische voetbedden Alles wat je wilt weten over orthopedische voetbedden Orthopedische voetbedden Alles wat je wilt weten over orthopedische voetbedden Orthopedische voetbedden STEUNZOLEN, WAT ZIJN DAT? Steunzolen, officieel orthopedische voetbedden genoemd, worden bij ons

Nadere informatie

Aflevering 2: Solliciteren

Aflevering 2: Solliciteren Aflevering 2: Solliciteren Vragen vooraf: Heb je wel eens gesolliciteerd naar een baan? Hoe deed je dat? Heb je een curriculum vitae? Hoofditem Fragment 1 Korte inhoud: Milouska en Bayu kijken hoe je kunt

Nadere informatie

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS

DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS WWW.PESTWEB.NL DO'S EN DON'TS VOOR OUDERS Kinderen en jongeren willen je hulp, als je maar (niet)... Wat kinderen zeggen over pesten Kinderen gaan over het algemeen het liefst met hun probleem naar hun

Nadere informatie

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou.

JUST BE YOU.NL. Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen. Marian Palsgraaf - www.justbeyou. JUST BE YOU.NL Het mooiste wat je kunt worden is jezelf! 23 tips voor direct meer zelfvertrouwen Marian Palsgraaf - www.justbeyou.nl Het mooiste wat je kunt worden is jezelf. Mijn passie is mensen te helpen

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

PERSONEEL ARCHITECTUUR & BOUW = VASTGOED BEL VOOR INFO: 020 65 88 888 WWW.LAROTONDA.COM

PERSONEEL ARCHITECTUUR & BOUW = VASTGOED BEL VOOR INFO: 020 65 88 888 WWW.LAROTONDA.COM PERSONEEL Interim Team Mascotte Excursies Bedrijsuitjes Arbeidsvoorwaarden Opleidingen Erkend leerbedrijf Stageplaatsen Vacatures Solliciteer Contact INTERIM PERSONEEL La Rotonda Projectondersteuning biedt

Nadere informatie

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo

APQ-vragenlijst 30 januari Daan Demo APQ-vragenlijst 30 januari 2019 Daan Demo Inleiding In dit rapport bespreken we jouw inzetbaarheid en wat je kunt doen om jouw positie op de arbeidsmarkt te verbeteren. Om dit te bepalen hebben we de volgende

Nadere informatie

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W

Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W Zelfreflectie meetinstrument Ondernemende houding studenten Z&W 1 Naam student: Studentnummer: Datum: Naam leercoach: Inleiding Voor jou ligt het meetinstrument ondernemende houding. Met dit meetinstrument

Nadere informatie

Sollicitatiebrief. De 10 Stappen. Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk!

Sollicitatiebrief. De 10 Stappen. Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk! Sollicitatiebrief De 10 Stappen Op zoek naar werk? Wij maken jou sterk! Sollicitatiebrief: De 10 Stappen! Dit stappenplan is bestemd voor iedereen die opzoek is naar een betaalde baan/stageplek en wil

Nadere informatie

Rapport Het recht op informationele zelfbeschikking in de zorg

Rapport Het recht op informationele zelfbeschikking in de zorg Rapport Het recht op informationele zelfbeschikking in de zorg in opdracht van de Raad voor Volksgezondheid & Zorg Datum 24 april 2014 Versie 1.0 Auteur Miquelle Marchand T: +31 13 466 8323 E: m.marchand@uvt.nl

Nadere informatie

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S

2 Ik en autisme VOORBEELDPAGINA S 2 Ik en autisme In het vorige hoofdstuk is verteld over sterke kanten die mensen met autisme vaak hebben. In dit hoofdstuk vertellen we over autisme in het algemeen. We beginnen met een stelling. In de

Nadere informatie

MOTIVATIE-ONDEZOEK MEDEWERKERS

MOTIVATIE-ONDEZOEK MEDEWERKERS MOTIVATIE-ONDEZOEK MEDEWERKERS Instructie voor het invullen van de vragenlijst: Deze vragenlijst bestaat uit vijf modules: Module 1: De samenwerking tussen medewerkers en collega s binnen het eigen team

Nadere informatie

GRIP OP VAKMANSCHAP EN TOEKOMST

GRIP OP VAKMANSCHAP EN TOEKOMST DE SKILLSMANAGER GRIP OP VAKMANSCHAP EN TOEKOMST Vakmanschap is professioneel gedrag, op het juiste moment. Professioneel gedrag wordt bepaald door de taken die moeten worden uitgevoerd, de middelen die

Nadere informatie

Patiënteninformatie. Schoenenspreekuur. Schoenenspreekuur

Patiënteninformatie. Schoenenspreekuur. Schoenenspreekuur Patiënteninformatie Schoenenspreekuur Schoenenspreekuur 1 Schoenenspreekuur Polikliniek Revalidatiegeneeskunde, route 0.6 Telefoon (050) 524 5885 Algemeen Neem bij ieder bezoek aan het ziekenhuis uw ziekenhuispasje

Nadere informatie

Allergeenvrije schoenen Met allergeenvrije schoenen blijft u allergie een stap voor

Allergeenvrije schoenen Met allergeenvrije schoenen blijft u allergie een stap voor Met allergeenvrije schoenen blijft u allergie een stap voor 1 Met allergeenvrije schoenen blijft u allergie een stap voor Looistoffen, rubber, lijm of kleurstoffen, allemaal kunnen ze een allergische reactie

Nadere informatie

ISPO Nederland. International Society for Prosthetics and Orthotics

ISPO Nederland. International Society for Prosthetics and Orthotics ISPO Nederland ISPO Nederland is een vereniging voor alle deskundigen op het gebied van prothesen en orthesen en voor deskundigen op het gebied van orthopedische schoentechniek. ISPO staat voor International

Nadere informatie

De Grote Overheid Inkooptest

De Grote Overheid Inkooptest Regelaar, zakelijk of schatkistbewaarder? Welke type ambtenaar ben jij als het gaat om het geven van opdrachten aan derden? De kordaat optredende regelaar met een instelling dat snelle en acceptabele resultaten

Nadere informatie

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk

Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Dé 14 fundamentele stappen naar geluk Van de Amerikaanse psycholoog Michael W. Fordyce 1. Wees actief en ondernemend. Gelukkige mensen halen meer uit het leven omdat ze er meer in stoppen. Blijf niet op

Nadere informatie

VOORLOPIGE ORTHOPEDISCHE SCHOEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek

VOORLOPIGE ORTHOPEDISCHE SCHOEN. Pruis. Orthopedische Schoentechniek VOORLOPIGE ORTHOPEDISCHE SCHOEN Pruis Orthopedische Schoentechniek Voorlopige orthopedische schoen (VLOS) VLOS is een tijdelijke schoen/pantoffel die ruimte laat voor bijvoorbeeld verband. Zij worden gebruikt

Nadere informatie

De laatste wens van Maarten Ouwehand

De laatste wens van Maarten Ouwehand De laatste wens van Maarten Ouwehand Een verhalend ontwerp voor CKV waarin leerlingen op school een museum ontwerpen, inrichten en openen. Gemaakt voor en door: Andreas College Katwijk en Bureau voor Educatief

Nadere informatie

Hoe motivatie werkt en draagvlak groeit

Hoe motivatie werkt en draagvlak groeit Hoe motivatie werkt en draagvlak groeit Toelichting Hierbij een compilatie van diverse artikelen over motivatie, draagvlak en verandertrajecten voor de interne coördinator cultuureducatie ICC. 1 Hoe werkt

Nadere informatie

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach

Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Test: Je ouders als studie oriëntatiecoach Je ouders kunnen perfecte last minute studie oriëntatiecoaches zijn, maar weten ze eigenlijk wel wat je dromen en ambities zijn? En omgekeerd: weet jij hoe jouw

Nadere informatie

Maatschappelijke stage op het Trias 1. Verschil tussen maatschappelijke stage en beroepsoriënterende stage 2. Tips voor ouders 3

Maatschappelijke stage op het Trias 1. Verschil tussen maatschappelijke stage en beroepsoriënterende stage 2. Tips voor ouders 3 Inhoudsopgave Maatschappelijke stage op het Trias 1 Verschil tussen maatschappelijke stage en beroepsoriënterende stage 2 Tips voor ouders 3 Stageboekje (deze gebruiken de leerlingen) 4 Maatschappelijke

Nadere informatie

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind.

Kortom, informatie en advies die vindbaar, begrijpelijk en herkenbaar is. Ik zal u aangeven waarom ik dit zo belangrijk vind. Tekst: opening Helpdesk Welkom dames en heren, Het doet mij goed om te zien dat er zo veel mensen op deze feestelijke opening van de Helpdesk zijn afgekomen. Dat betekent dat er veel interesse voor is.

Nadere informatie