Beleidsvisie Natuur- en Milieufederatie Drenthe

Transcriptie

1 Beleidsvisie Natuur- en Milieufederatie Drenthe Mei 2011 Natuur en Milieufederatie Drenthe Hertenkamp HL ASSEN Telefoon: Samen voor een mooi en duurzaam Drenthe. 1

2 Inleiding Drenthe is een prachtige provincie die voor grote uitdagingen staat. Terwijl het Olde landschap nog een zekere rust uitstraalt is de samenleving volop in beweging. De economische crisis dwingt tot grote veranderingen. Sociale structuren vernieuwen en het politieke speelveld en de media kennen momenteel een grillige dynamiek. De Natuur en Milieufederatie Drenthe staat midden in de Drentse maatschappij en is zowel aanjager als onderdeel van deze beweging. We werken aan een schoon milieu, een rijke natuur en een gezonde toekomst. Dat doen we vanuit onze oorsprong met betrokken inwoners en steeds vaker samen met bedrijven, overheden en een breed scala aan maatschappelijke organisaties. We hebben de afgelopen jaren veel bereikt. De grootste verdienste is dat natuur en milieu gemeengoed zijn geworden. Het streven naar duurzaamheid en ruimtelijke kwaliteit is inmiddels breed verankerd in de Drentse samenleving. De natuur en milieufederatie is daarmee ook opgeschoven; het nuttige maar soms ook querulante buitenbeentje is nu een gewaardeerde maatschappelijke gesprekspartner. Maar we zijn er nog niet. De kunst is nu om van het weten, zeggen en schrijven verder in het concreet handelen en doen te komen. In een tijd waarin economie, werk en veiligheid vol in de schijnwerpers staan en grote overheidsbezuinigingen voor de deur staan zal het niet een eenvoudige opgave zijn om de duurzame ontwikkeling te versnellen. De natuur- en milieufederatie gaat deze uitdaging graag aan; met een open vizier en vanuit de overtuiging dat ecologische, economische en sociale duurzaamheid niet zonder elkaar kunnen. De verdeling van schaarse grondstoffen en ruimte, de afhankelijkheid van energie, de klimaat- en wateropgave, de waarden van natuur en landschap in Drenthe; het zijn allemaal zaken die in het hart van de Drentse economie staan. De komende tijd zal vooral in het teken staan van bruggen bouwen tussen economie en ecologie. Dat vraagt om vernieuwing en maatschappelijke en economische innovaties. Wij verzetten ook zelf onze bakens. Onze basis - de blik op de toekomst en wortels in de Drentse samenleving - zal blijven, onze strategie en aanpak zullen veranderen. Deze beleidsvisie bevat onze koers en geeft richting aan dit veranderingsproces. Ons hart ligt bij Drenthe, ons doel is een schone toekomst en onze kracht is om hier zoveel mogelijk mensen en partijen aan te verbinden. Leeswijzer Deze beleidsvisie bevat zes hoofdstukken. We beginnen met een beschrijving van de belangrijke ontwikkelingen in de samenleving, die de basis vormt voor onze visie. In hoofdstuk 1 schetsen we waar we als organisatie staan. Dit geheel brengen we in hoofdstuk 3 samen tot de belangrijke opgaven voor de komende jaren. De hoofdstukken 4 en 5 bevatten de kern van deze beleidsvisie; Visie en koers en Ambitie en strategie. Tot slot geeft hoofdstuk 6 weer welke ontwikkelingen we voor onze organisatie voorzien. 2

3 1. Een veranderende wereld Nieuwe tijden Laten we beginnen met een blik op Drenthe anno Er leeft een brede zorg over de huidige veelomvattende gevolgen van de economische crisis voor de Drentse bevolking. Veel mensen plaatsen vraagtekens bij de klassieke ruimtelijke en economische antwoorden hierop. Wij denken dat Drenthe behoefte heeft aan andere vormen van ontwikkeling. Samen met onze natuurlijke achterban én met nieuwe partners willen we werken aan een duurzame vooruitgang voor onze provincie. Breder, maar kwetsbaar draagvlak Natuur en milieu zijn inmiddels breed verankerd in de samenleving. We zijn de weg naar een duurzame samenleving onmiskenbaar ingeslagen. Dat uit zich in overheidsbeleid, maatschappelijk verantwoord ondernemen en bewustere consumptie en gedrag. Mensen zien ook dat vooruitgang is geboekt met de milieubescherming, dat hun directe leefomgeving schoner is geworden en dat natuur en landschap via de recreatieve sector tot een economische drager zijn uitgegroeid. Maar ons beslag op natuur en milieu is nog lang niet in balans; de duurzame finish is nog niet in zicht. Gelijktijdig zet de financieel-economische werkelijkheid het groene denken en doen onder druk. Bedrijven, burgers en overheid trappen in tijden van crisis snel op de rem. Onze uitdaging is om als gezamenlijke Drentse natuur- en milieuorganisaties het optimisme en de groene vooruitgang vast te houden en nieuw leven in te blazen. Voortborduren en versterken De ontwikkelingen in de afgelopen jaren laten de kiem van de duurzame samenleving zien. We staan in ons streven daarnaar niet alleen. Er liggen grote kansen op onze weg naar duurzaamheid, deels inhoudelijk, deels een kwestie van aanpak. Het is voor ons de tijd om te investeren in nieuwe verbindingen met de samenleving, te werken aan een brede groene beweging en andere organisaties te steunen op hun weg naar verduurzaming. Veranderende rollen Drenthe heeft oog voor haar ruimtelijke kwaliteit. De overheid legt in toenemende mate haar oor te luisteren en staat open voor initiatieven van derden. Deze overgang betekent een evolutie van inspraak naar beginspraak. De keuze van de overheid om de verantwoordelijkheid voor duurzaamheid aan de samenleving te gunnen kan onze voortrekkersrol versterken en daagt ons uit om eigen initiatieven te nemen. Het maakt de overheid ook kwetsbaar. Het terugtreden gaat gepaard met een afname van het vertrouwen van burgers in de overheid en gerelateerde instituties. De markt, de samenleving en de burger krijgen de sleutel en dichtbij en eigen belang voeren vaak de boventoon. Dat maakt ook dat de bescherming van natuur, milieu en landschap niet vanzelfsprekend door de overheid gegarandeerd wordt. Bij onze rol als aanjager en constructieve samenwerker in het proces van verandering en vernieuwing past dat wij het overheidsbeleid zetjes in de goede richting blijven geven. Nieuwe netwerken Wij zien kansen om ons nog meer met partijen in de samenleving te verbinden en samen de duurzame agenda te schrijven. Dat zullen we moeten doen in een nieuwe sociale structuur, waarin digitale media dominanter zijn. 3

4 Dat vraagt van ons een nieuwe aanpak bij het organiseren, ondersteunen en verbinden van mensen die zich voor onze doelen inzetten. Binnen de digitale samenleving is onze autoriteit niet vanzelfsprekend. Ons gezag verdienen we met een aansprekende visie, een goed verhaal en verbeeldingskracht. We zullen ons daarbij wat losser moeten opstellen ten opzichte van de gevestigde orde en de overheid. Onze persoonlijkheid zal moeten liggen in authenticiteit en een menselijke benadering. Service wordt voor ons de sleutel: vindbaarheid, bereikbaarheid, persoonlijk contact, een luisterend oor, liefst snel, flexibel, online en mobiel. Duurzame economie Er bestaat een goede kans dat ondernemers de nieuwe groene voorhoede gaan vormen. Green tech staat aan de poort en als deze doorbreekt kan het snel gaan. Het Noorden heeft met energie en landbouw sectoren waar duurzame innovaties grote kansen bieden. Ook aan de andere kant van het spectrum, de consumptie, zien we een kansrijke verschuiving optreden. Materialisme maakt plaats voor postmaterialisme, de economie van het geluk waar grote behoefte bestaat om bij te dragen aan een betere wereld (mondiaal) en een betere samenleving (de eigen leefomgeving). Wij moeten kiezen voor een subtiele combinatie van rollen. Enerzijds meedenken met ondernemers zonder actief deel uit te maken van de productie-consumptie-keten. Anderzijds bijsturen, duurzame activiteiten aanmoedigen, niet-duurzame juist ontmoedigen en gelijktijdig de unieke landschappelijke omgeving van Drenthe bevorderen en aanprijzen. Drenthe Wij maken onderdeel uit van een provincie met een uniek karakter. Inwoners en bezoekers zijn betrokken bij het landschap. Sociaal en landschappelijk is sprake van een Drentse schaal. Dit biedt mogelijkheden om samen met anderen duurzame ontwikkelingen in de landbouw, de recreatie en de woonomgeving in het Drentse perspectief te plaatsen. De Natuur en Milieufederatie Drenthe past een ondersteunende en een aanjagende rol: versterken en op de politiek-bestuurlijke agenda houden van het duurzaamheidsdenken. Bij de Drentse bevolking zien we een groeiende verbondenheid met het Drentse landschap en een grote interesse in energie en klimaat. Bij onderwerpen als windenergie en biomassa zullen we moeten werken aan een nieuwe balans. We moeten voorkomen dat de (ruimtelijke) gevolgen van de energietransitie het draagvlak voor duurzame ontwikkeling ondergraven. 4

5 2. Waar we voor staan De Natuur en Milieufederatie Drenthe is een onafhankelijke particuliere organisatie die samen met inwoners, bedrijven en overheden werkt aan een mooie duurzame provincie. Bij de natuur- en milieufederatie zijn ruim 40 organisaties aangesloten. De Natuur en Milieufederatie Drenthe is onderdeel van het landelijke samenwerkingsverband van natuur en milieufederaties. Het beleid van de natuur en milieufederatie wordt bepaald door het bestuur. Het bestuur wordt gevormd door leden uit de kring van de aangesloten organisaties en leden met verschillende maatschappelijke achtergronden. De uitvoering van het beleid is in handen van een professioneel team dat samenwerkt met een omvangrijk netwerk van maatschappelijke partners. Missie Natuur en Milieufederatie Drenthe De Natuur en Milieufederatie Drenthe is het provinciale samenwerkingverband van natuur- en milieuorganisaties in Drenthe. We werken voor en met mensen aan een gezond milieu, een rijke natuur en een mooi landschap en zetten ons met hart en ziel in voor een duurzame ontwikkeling van de provincie Drenthe. Rol en werkwijze We zijn ambassadeur en pleitbezorger van groene waarden. We dragen eraan bij dat natuur en milieu een volwaardige plek krijgen in het denken en doen van overheden, bedrijven en inwoners. We verzorgen de provinciale samenwerking van vele mensen en organisaties die zich inzetten voor verduurzaming van hun eigen leefomgeving. We ondersteunen en verbinden initiatieven, zetten ons in voor het milieubewustzijn van mensen en het aantrekkelijk maken van milieuvriendelijk gedrag. We zijn gericht op vooruitgang, oplossingen en samenwerking. We werken met een breed scala aan partners en bondgenoten aan creatieve en vernieuwende arrangementen. Met onze kennis, visie en daadkracht motiveren en inspireren we mensen. Gezamenlijk maken we van duurzaamheid een uitdaging en een positieve en toekomstgerichte keuze. 3. De blik van de buitenwereld Bij de voorbereiding van deze beleidsvisie hebben we ook de buitenwereld betrokken. Wij hebben onze partners en aangesloten organisaties gevraagd hoe zij aankijken tegen de ontwikkelingen in ons werkveld. Hun visie op onze positie en de toekomstige rol leverde belangrijke bouwstenen voor ons nieuwe beleid. Verbreding De mensen om ons heen herkennen de verbreding die we hebben aangebracht in onze manier van werken en juichen deze toe. We houden onze kritische signaleringsrol, maar hebben ook gekozen om 5

6 zelf initiatief te nemen, mee te denken, te adviseren en samen te werken. Als partner kunnen we continuïteit geven aan processen die in de provincie Drenthe spelen. Blijkbaar stralen we daarbij stabiliteit uit. Mensen vinden onze werkwijze constructief, betrouwbaar en zorgvuldig. Het feit dat we onafhankelijk en niet-commercieel zijn, draagt bij aan onze betrouwbaarheid. Bij deze lofuitingen zit wel een waarschuwing: houd je rol helder en probeer niet teveel rollen tegelijk te vervullen. Wij worden in staat geacht de onderlinge verbanden tussen verschillende terreinen te leggen. Men benadrukt het belang van deze breedheid, omdat de opgaven voor de (duurzame) toekomst juist liggen in een meer integrale aanpak, waarin verbindingen tussen werkvelden onmisbaar zijn. In het groene werk zien we deze integrale aanpak nu al in de gebiedsgerichte benadering. In het milieuwerk is de Cradle to Cradle aanpak een goed voorbeeld. Draagvlak De omgeving herkent de aanjaagrol die de Natuur en Milieufederatie Drenthe vervult. We pakken, vaak samen met anderen, zaken op die al boven de markt hangen maar lopen niet te ver voor de troepen uit. Onze kracht is dat we met ons netwerk in de vezels van de samenleving initiatieven verder kunnen brengen. Wat ons ook onderscheidt is dat we gezien worden als spreekbuis van actieve en kritische burgers die zich bezig houden met een breed scala aan duurzaamheidsvraagstukken. De algemene verwachting is dat het gemeentelijke werkveld in belang toeneemt. Dit vraagt om versterking van de samenwerking met lokale organisaties, en een helder beeld van onze eigen rol daarin. De overheid en het bedrijfsleven hebben op alle niveaus behoefte aan beter georganiseerde gesprekspartners, een rol die wij op lokaal niveau niet zelf kunnen invullen. We doen er daarom goed aan om de lokale kracht en de organisatie van de achterban te versterken. Counterpart De waardering voor onze nieuwe rolinvulling wil niet zeggen dat we onze koers volledig en blijvend (moeten) verleggen. Er is namelijk ook veel lof voor de meer klassieke rol van belangenbehartiger. In de audit die we hebben laten uitvoeren noemden enkele geïnterviewden dit zelfs onze hoofdtaak: Hun functie is belangenbehartiger. Dat is hun rol en bestaansrecht en Ze staan voor een goed milieu, ze doen lobbywerk. Ze zijn het milieugeweten. De inbreng van het natuur- en milieubelang in beleidskwesties en maatschappelijke discussies blijft ook in de toekomst zeer relevant. Zowel overheden als bedrijfsleven zeggen behoefte te hebben aan een deskundige counterpart. Ook in deze rol waardeert men dat we als een transparante, constructieve, betrouwbare en zorgvuldige partij opereren. Natuur en Milieufederatie Drenthe is daarbij niet een hindermacht, eerder een partij die het natuur- en milieubelang inbrengt met oog voor andere belangen. We gaan met andere partijen in gesprek, zijn bereid om te geven en te nemen en om compromissen te sluiten. Zichtbaarheid De buitenwacht waardeert het werk van de natuur- en milieufederatie, maar zet stevige kanttekeningen bij onze zichtbaarheid. We willen wat te veel, terwijl we er te weinig van laten zien. Er is lof voor onze communicatie jullie kunnen zware onderwerpen leuk verpakken en de creativiteit en originaliteit van onze campagnes, zoals Beeldschoon Water en Kiek op Drenthe. We zouden wat meer aandacht kunnen besteden aan de resultaten en de effecten ervan. Ook de zichtbaarheid van de organisatie zelf, met name naar de bevolking in Drenthe, behoeft verbetering. Men ziet een organisatie die sterk geworteld is in de provincie, maar op het punt van de beeldvorming, de échte kennismaking, is er nog een wereld te winnen. 6

7 4. Opgaven voor de toekomst Kansen De ontwikkelingen in onze omgeving komen samen in een viertal termen verschuiving, vernieuwing, versnelling en verbinding die ons aanknopingspunten bieden om onze missie te verwezenlijken. Verschuiving zien we waar het overheidsgedomineerde milieubeleid overloopt naar een duurzame ontwikkeling waar ondernemers, consumenten, burgers en maatschappelijke organisaties meer het voortouw nemen. Gelijktijdig zien we een verschuiving van het nationale niveau naar enerzijds internationaal niveau en anderzijds regionaal en lokaal niveau. Vernieuwing zien we in de vergroening van producten en productieprocessen en ook in de sociale structuren die sterker dan voorheen worden gedomineerd door digitale media. Het mondiale tekort aan grondstoffen en energie vergroot de druk op verdere innovatie en daarmee het vernieuwingsproces. Versnelling is niet alleen te verwachten in de innovatie en de technologische ontwikkeling. We zien nu al een enorme versnelling in de communicatie, de informatievoorziening en de daaraan verbonden sociale structuren. Tot slot zien we als tegenpool voor polarisatie verbinding als belangrijke kracht in de huidige samenleving. Bedrijven en maatschappelijke organisaties zoeken elkaar op; consumenten koppelen eigenbelang aan een actieve bijdrage aan een betere wereld; de toenemende populariteit van de directe leefomgeving zorgt voor sterkere verbinding tussen mensen onderling en mensen en het Drentse landschap. Bedreigingen Diezelfde ontwikkelingen hebben een keerzijde of een tegenkracht die we als bedreiging voor onze missie in het vizier moeten houden. Allereerst zien we een terugslag in de publieke aandacht en politieke inzet voor het milieudoel. Dat komt deels door vermoeidheid het bereiken van milieudoelen is een moeizaam proces en een verminderd urgentiegevoel. Dit gevoel wordt versterkt doordat in economisch moeilijke tijden milieu, natuur en landschap te gemakkelijk als luxe worden gezien en moeten wijken. Het draagvlak voor verduurzaming komt ook onder druk te staan doordat ze iets vraagt van de burger. Zo kan energietransitie op lange termijn een positief effect hebben, maar de mensen moeten er wel op korte termijn veranderingen voor accepteren. Overheidsbeleid is van wezenlijk belang om de noodzakelijke veranderingsprocessen voor een duurzame samenleving te ondersteunen. 7

8 Als de rijksoverheid traditioneel landelijke taken op het bord van de provincies, de regio s en de lokale overheden legt, zonder daarbij het benodigde budget te bieden, raakt het politiek bestuurlijke draagvlak voor duurzaamheid onder grote druk. Hier zien we dat wat we als kans zagen, zich ook tegen ons en onze missie kan keren. De overheid schuift de verantwoordelijkheid soms wat te gemakkelijk terug naar de maatschappelijke organisaties, de ondernemers en de burgers. Waar ze nog wel positie kiest, krijgt ze te maken met afnemend vertrouwen die in combinatie met een toenemende polarisatie een onvoorspelbare mix oplevert. Dat gebrek aan vertrouwen geldt ook de deskundigen de wetenschap en professionals zoals de Natuur en Milieufederatie Drenthe die door de snel en overvloedig verkrijgbare informatie minder vanzelfsprekend als autoriteiten worden gezien. De Natuur en Milieufederatie Drenthe kan ook buiten beeld raken doordat de gemiddelde burger haar en andere milieuorganisaties eenvoudig niet (meer) kent. Mensen zijn bovendien steeds meer in staat zelf acties te organiseren. Voor de Natuur en Milieufederatie Drenthe is het de kunst om de kansen te verzilveren en de bedreigingen te pareren of liever zo te keren dat ze in haar voordeel gaan werken. Welke kracht hebben we daarvoor in huis of moeten we juist ontwikkelen? Kracht Onze grootste kracht is dat we verbinders zijn spil in de samenwerking tussen verschillende partijen, gesteund door een brede achterban en geworteld in de provincie Drenthe. Onze directe partners erkennen ons als constructieve gesprekspartner die staat voor de groene zaak, en als een stabiele partij die continuïteit geeft aan processen. Onze onafhankelijke niet-commerciële positie biedt een meerwaarde. Die positie kan in een tijd van verschuivende verhoudingen tussen overheid en maatschappij wel eens van grote betekenis zijn. Een tweede antwoord op de ontwikkelingen in de samenleving ontlenen we aan onze inhoudelijke kracht. We worden gezien als deskundig en gedreven, breed aanspreekbaar en integraal in onze benadering. Dat we gemakkelijk kunnen schakelen tussen de verschillende schaalniveaus wordt als een pluspunt gezien. Die inhoudelijke kracht past goed bij een wereld waar vernieuwing en vergroening voor de deur staan. Versterking Een belangrijke opdracht voor onze organisatie is een heldere en daadkrachtige profilering. Weinig betrokkenen overzien ons werk ten volle en bij het brede publiek schiet onze bekendheid sterk tekort. Dat komt deels doordat we niet in staat zijn gebleken de effecten van onze inspanningen voldoende zichtbaar te maken. Ook zijn we sterk georiënteerd op de provinciale overheid. Mede daardoor benutten we niet alle mogelijkheden die samenwerking met onze provincie dekkend netwerk en lokale achterban ons biedt. Speciale aandacht verdient de veranderde achterban; we moeten de jongeren met eigentijdse werkwijzen tegemoet treden. Ook een grotere groep ouderen wil maatschappelijke bijdragen leveren. 8

9 5. Visie en koers Wat betekent de analyse nu voor ons werk de komende jaren? Op basis van de voorgaande analyses schetsen we hier wat onze visie en koers zal zijn voor de komende jaren. De Natuur en Milieufederatie Drenthe: werkt aan groene oplossingen Na het agenderen van de milieuproblemen en het meedenken over beleidsontwikkeling is het nu tijd voor groene oplossingen. Samen met andere partijen kunnen we hier kracht ontwikkelen. Daarvoor is het van belang om niet te focussen op abstract beleid, maar om creativiteit aan de dag te leggen en een wenkend perspectief zichtbaar te maken. We willen hierin aanjager zijn, maar ons succes hangt mede af van het goede gevoel dat groene oplossingen ook aan anderen geeft. Eén van onze rollen is om te laten zien wat groene oplossingen voor individuen en groepen opleveren what s in it for me? en hoe zij eraan kunnen bijdragen. Samen met partners zullen we innovatieve kracht ontwikkelen om sterke nieuwe concepten te vinden en te realiseren. steunt en versterkt de groene koplopers Om de verduurzaming van de economie in Drenthe te versterken zullen we mensen, organisaties en bedrijven, die duurzame initiatieven nemen omarmen. We zullen allianties aangaan met koplopers uit het bedrijfsleven en willen netwerken tussen deze koplopers tot stand te brengen. Dat draagt ook bij aan versterking van de groene innovatiekracht (Groen Doen). Een belangrijke opgave voor de komende jaren is om onze eigen thema s variërend van hernieuwbare energie en zuinige producten tot natuur en landschap (nog) meer te verbinden aan economische belangen recreatie, landbouw, dienstensector zodat onze belangen meer door de markt worden gediend. is een gewaardeerde en invloedrijke gesprekspartner We bouwen voort op onze meest (h)erkende kwaliteit: onze rol als constructieve gesprekspartner met draagvlak in de Drentse samenleving. Handhaven en versterken van die rol geeft ons een stevige basis om vanuit te werken. We zorgen er daarbij voor dat we breder dan nu herkend worden in die rol. Dat betekent dat we blijven investeren in onze wortels binnen de Drentse samenleving en nog zichtbaarder zullen worden als Drentse organisatie. Dit vraagt om een actieve uitbouw van onze lokale netwerken en intensievere externe communicatie over ons werk en onze standpunten. We voorzien ook dat het de komende jaren noodzakelijk blijft om in gevallen waar groene waarden in het gedrang komen, op te blijven komen voor deze belangen. Dat doen we vanuit een positieve visie op de toekomst en op basis van goede argumenten en steun van de Drentse samenleving. bundelt de maatschappelijke krachten voor een duurzame samenleving Om de steun en betrokkenheid van mensen bij groene vraagstukken te vergroten is het van belang om in te gaan op vragen die bij mensen leven en om activiteiten te ontplooien die aansluiten op de idealen, de gevoelens en belangen van de Drentse bevolking. Zo kunnen we samen met mensen een maatschappelijke kracht ontwikkelen waar rekening mee gehouden wordt. Wij kunnen meer dan ooit een ontmoetingsplek worden voor positieve uitwisseling over natuur, milieu en landschap, waar duurzame ideeën tot wasdom kunnen komen en waar mensen steun vinden bij elkaar voor hun eigen omschakeling naar een meer duurzame leefwijze. Dat draagt bij aan de versterking van de verbinding met aangesloten groepen en drijft deels ook op die actieve verbinding. Van ons vraagt dat een bottom-up en servicegerichte houding. We zullen meer van buiten naar binnen moeten werken meer luisteren naast het zenden. 9

10 kiest duidelijke speerpunten waar ze resultaten kan boeken We zijn van nature een organisatie die breed aanspreekbaar is en zoekt naar integrale oplossingen voor verschillende vraagstukken. Dat karakter willen we behouden, maar daarbinnen gaan we een duidelijke focus leggen op een aantal goedgekozen speerpunten. Criterium bij deze speerpuntkeuze is de mogelijkheid om zichtbare veranderingen en een beweging in duurzame richting te realiseren. Ook zullen we het schaalniveau kiezen waarop het probleem speelt en waarop we optimale invloed kunnen hebben. Bij andere thema s zullen andere partijen het voortouw moeten nemen en zullen wij hen, meer op de achtergrond, ondersteuning bieden. investeert in nieuwe netwerken We beschikken over een sterk netwerk en worden beschouwd als organisatie die kan verbinden. We zullen nieuwe netwerken aanboren en bestaande verder versterken door onder andere in te spelen op en gebruik te maken van nieuwe media. Dit biedt ons de kans om ook door te dringen in nieuwe sociale netwerken. Deze nieuwe netwerken en media bieden veel mogelijkheden om het draagvlak voor Groen Drenthe uit te bouwen en om nieuwe vormen van actie vorm te geven. 6. Ambitie en Strategie Ons werk zal de komende jaren gebaseerd zijn op twee inhoudelijke pijlers: Groen Drenthe en ECOnomie. Onze derde pijler geeft de belangrijkste werkwijze weer die ons voor ogen staat: Samen werkt. Kern van deze pijler is onze keuze voor het versterken en verbinden van mensen en organisaties die zich inzetten voor de groene omgeving en een meer duurzame economie. We benaderen de hoofdthema s vanuit een duidelijke integrale visie op de toekomst en zullen voortdurend scherpe keuzes maken voor speerpunten. Jaarlijks formuleren we binnen deze werkvelden een beperkt aantal projecten waarop we onze inzet concentreren. Het is onze ambitie bij deze onderwerpen zichtbaar verschil te maken en herkenbare resultaten te leveren. We werken de ambitie en strategie per pijler uit. Ter inspiratie en illustratie hebben we deze voorzien van een toekomstbeeld. Het geheel vormt het nieuwe vertrekpunt voor ons werk. In 2011 werken we de pijlers verder uit samen met onze belangrijkste stakeholders. Voor iedere pijler werken we aan een breed gedeelde samenwerkingsagenda voor de periode , gevolgd door verdere operationalisering van de strategie en de doelen in onze meerjarenprogramma s. Deze vormen de basis voor onze werk- en projectplannen. 10

11 6.1 Groen Drenthe Ambitie Onze inzet voor de groene ruimte, de pijler Groen Drenthe, is om een ruimtelijk-economische ontwikkeling te realiseren die bijdraagt aan een mooi en duurzaam Drenthe. De bestaande ruimtelijke kwaliteit van de provincie vormt de basis die we niet alleen koesteren maar ook willen versterken. Speerpunten zijn de kwaliteit van het Drentse landschap, slim ruimtegebruik en gezonde natuur. Strategie Inspireren: nieuwe ontwerpen voor een schone toekomst Om natuur-, milieu- en landschapsbelangen een volwaardige plek te geven in beleid en (ruimtelijke) plannen op provinciaal en gemeentelijk niveau, willen we een markt- en ontwikkelingsplaats zijn voor duurzamer ruimtegebruik. We werken met onze partners aan inspirerende visies en gezamenlijke ontwerpen voor de toekomst. Een gebiedsgerichte benadering biedt daarvoor prima aanknopingspunten. We pakken zaken aan met betekenis voor de hele provincie en spelen actief in op omvangrijke gebiedsontwikkelingen met grote impact. Het gaat om de kunst van het slim combineren van de ruimtelijke opgaven waar Drenthe voor staat. Hierbij gaat het niet alleen om de bovengrondse zaken, maar zal het gebruik van de ondergrond in belang toenemen. We ontwikkelen samen met andere sectoren (zoals de landbouw en de recreatiesector) nieuwe concepten, (uitvoerings-)plannen en haalbare oplossingen voor complexe vraagstukken. We doen dit op een wijze die tegemoet komt aan zo veel mogelijk belangen tegen zo laag mogelijke lasten (voor partijen en voor natuur en landschap). Daarbij maken we gebruik van de kracht van de verbeelding van plannen en de consequenties ervan. Verbinden: samen werken aan ruimtelijke kwaliteit We werken aan een zo groot mogelijk bestuurlijk- en maatschappelijk draagvlak voor natuurkwaliteit en rijke landschappen in Drenthe. Samen met ons netwerk zorgen we ervoor dat de waarden van natuur en landschap in Drenthe zichtbaar zijn voor individuele burgers, bedrijven en besturen. We maken ons sterk voor het (economische) belang van de Drentse natuur en landschap en de intrinsieke waarde van biodiversiteit. We zetten ons in voor beleid, middelen en draagvlak voor de bescherming en ontwikkeling van de natuur en het landschap in Drenthe. We dragen bij aan het meer ontwikkelingsgerichte ruimtelijke beleid, omdat het de natuur- en landschapswaarden kan versterken. Bij ruimtelijk beleid en plannen, waarbij natuur en landschap in het geding zijn, mobiliseren en bundelen we de kennis en betrokkenheid van individuen en groepen om positieve bijdragen te leveren. 11

12 Toekomstbeeld Groen Drenthe We schrijven Het Drentse land zit in de lift. In de afgelopen 25 jaar is een gezonde balans gevonden tussen de schoonheid van het Drentse landschap en de activiteiten die er plaatshebben: recreatie, landbouw, bedrijvigheid en zorgvoorzieningen. Dorpen en steden zijn met elkaar en met het omringende open land verbonden. Het maakt onze provincie geliefd vanwege zijn menselijke maat, zijn rustige, nuchtere atmosfeer en zijn prachtige leefomgeving. De boeren van het Drentse land hebben perspectief. We zien bedrijven die producten telen die na bewerking op de boerderij hun weg vinden naar de consumenten binnen de regio en de recreërende toerist. Daarnaast leveren bedrijven agrarische grondstoffen aan de 100% schone agro-chemie. Het nieuwe boerenbedrijf maakt onderdeel uit van de landschappelijke omgeving en past qua schaal in het recreatieve en ecologische netwerk van de provincie. Ook de bedrijfsvoering houdt terdege rekening met de grenzen die de ecologie en het uitgebalanceerde Drentse watersysteem stellen. De gezamenlijke natuurorganisaties zijn hoofdsponsor van de tiende editie van de provinciale wielerklassieker, die de internationale blik voor één dag richt op ons unieke bekenstelsel en andere natuurlijke en landschappelijke pareltjes in de provincie. Tien jaar geleden verrasten de natuurorganisaties vriend en vijand met het initiatief tot sponsoring van deze prestigieuze wedstrijd. Het was hun manier om te vieren dat het stelsel van natuurlijke verbindingen, ooit gelanceerd als ecologische hoofdstructuur, als eerste gereed kwam in onze provincie. Het was het succes van De Groene Kijk, de Drentse invulling van een duurzame ruimtelijke ontwikkeling. Nu is het Drenthepad de ruggengraat van het recreatieve netwerk dat van stad tot stad loopt en gedurende het hele jaar recreanten, toeristen én inwoners uit de regio trekt. Want de Drenten hebben hun eigen natuur en landschap nog meer leren waarderen. Hoewel nog altijd wordt gewaakt voor al te grote verstoringen van de natuurgebieden sluiting gedurende het broedseizoen bijvoorbeeld is het landschap toegankelijker dan ooit. Het heeft de ooit nog afstandelijke term biodiversiteit tot leven gebracht. De overgang van dorpen en steden naar het open landschap is vloeiender geworden. In alle Drentse steden is de stedelijke vergroening een motor geweest bij de herstructurering en heeft ze bijgedragen aan een beter stedelijk klimaat. Bedrijven vestigden zich maar wat graag in deze steden die hun werknemers zoveel goeds te bieden hebben. Buiten de grotere steden liggen rustige dorpen in een gevarieerd landschap. De identiteit van de dorpen is onmiskenbaar Drents gebleken, mede doordat jonge Drenten in de omgeving van hun jeugd konden blijven wonen en werken in de vele recreatieve bedrijven en zorgvoorzieningen die onze provincie rijk is.. Ook het landschap ademt Drenthe: In de uitgestrekte bossen vinden bijzondere diersoorten als edelherten hun thuis. In het extensief beheerd cultuurlandschap wisselen de prachtige heidevelden, houtwallen en bloemrijke graslanden elkaar af. De Drentse beken bruisen van leven. Niet langer verdwijnen soorten uit het landschap; ze komen terug en vinden hun weg langs het stelsel van natuurlijke verbindingen en profiteren volop van de omgeving waar stilte heerst en het s nachts weer donker is. In de waterhuishouding zijn de baten van alle gedane investeringen duidelijk zichtbaar. Drenthe houdt zijn eigen water beter vast. In droge seizoenen treedt nauwelijks verdroging op, in natte tijden wordt de wateroverlast opgevangen in slimme opvangsysteem waar ook de natuur van profiteert. 12

13 6.2. ECO-nomie Ambitie In de ECO-nomie staat het verbinden van economie en ecologie centraal. Speerpunten zijn de transitie naar een duurzame energievoorziening en het stimuleren van groene(re) bedrijvigheid. Het spaarzaam gebruik van grondstoffen sluit aan bij de kansen die innovatie en economische hervormingen bieden. Samenwerking met koplopers, het bevorderen van ketensamenwerking en het ondersteunen van initiatieven van duurzame ondernemers vormen belangrijke aanknopingspunten. Tegelijk moeten we voorkomen dat duurzaamheid een hol begrip wordt. Onze rol is daarom ook te werken aan inspirerende perspectieven, heldere criteria en duidelijke grenzen. Daar waar ontwikkelingen duurzaamheid in de weg staan, trekken we natuurlijk aan de bel. Strategie Bruggen bouwen met het bedrijfsleven We gaan strategische bondgenootschappen aan met bedrijven en ondernemersorganisaties en maken ons samen sterk voor een innovatief, duurzaam en regionaal economisch beleid. Samen met groene ondernemers in Drenthe werken we aan doorbraakprojecten die een stimulans zijn voor de Drentse ECO-nomie. Daarbij zoeken we aansluiting bij het regionale economische beleid en leggen we nadruk op de aard en het karakter van Drentse bedrijvigheid. Bundelen van consumentenkracht We brengen Drentse consumenten, die geïnteresseerd zijn in duurzame en natuurlijke producten, samen en organiseren de gezamenlijke consumentenkracht om de ECO-nomie in Drenthe ook via de vraagkant te stimuleren. We stimuleren en ondersteunen met name duurzame consumptie dichtbij huis (energie, voedsel, mobiliteit, water, afval) en kiezen daarbij een laagdrempelige aanpak. We zetten de resultaten van deze activiteiten in de etalage zodat deze groene beweging in ieders directe leefomgeving zichtbaar wordt. Werken aan een duurzame energievoorziening Wij staan voor een duurzaam energiebeleid en een aanpak die is gebaseerd op een breed gedragen lange termijn visie. We stimuleren Drentse overheden, ondernemers en maatschappelijke organisaties om deze aanpak te onderschrijven. We dragen actief bij aan de uitwerking en uitvoering van dit beleid in concrete activiteiten die ieders aandeel en betrokkenheid benoemen. Klimaat- en energiebeleid vertalen we naar concrete energiebesparingsdoelen waaraan huishoudens, bedrijven en organisaties zich kunnen verbinden. We bieden hen handelingsperspectieven om die doelen te realiseren. Aanjagen van energiebesparing en duurzame initiatieven Samen met maatschappelijke partners nemen we de komende jaren het voortouw met energiebesparingsacties en jagen deze aan. We stimuleren de oprichting van en participeren in lokale duurzame energieproductie. De resultaten van energiebesparing en duurzame energieontwikkeling maken we meetbaar en zichtbaar aan de hand van een Drentse energie- en klimaatmeter. 13

14 Toekomstbeeld ECO-nomie Green Valley legt Drenthe geen windeieren. Het succes van de combinatie van innovatie en duurzaamheid is duidelijk voelbaar op de 15 e Green-tech beurs in Emmen. Drenthe ziet haar vroegtijdige inzet op kansrijke sectoren als energie, afval en landbouw beloond in jonge netwerkbedrijven die met succes opereren in de internationale markt. De schaarste aan grondstoffen en energie heeft een wereldwijde industriële revolutie in gang gezet. Drenthe behoort tot een van koplopers in de Europa. Dit succes is te danken aan de gezamenlijke inspanningen van lokale overheden, ondernemers, maatschappelijke organisaties én bewuste burgers. Verspilling is eerder uitzondering dan regel. In de industrie en in de landbouw is nul-emissie de maat; ketensamenwerking de praktijk, totale sluiting van (grondstof)kringlopen het streven. Een van de doorbraken die dit opleverde is het cluster van cradle-to-cradle-bedrijven dat zich rondom de afvalverbrander in Wijster heeft ontwikkeld. Het betrekt zijn energie inmiddels uit de grootste biovergistingscentrale van Europa. De hoeveelheid te verbranden afval belandde na een wereldwijde grondstoffencrisis in een duikvlucht. De vuilverbrander sloot in 2018 zijn ovens, waarna de overgebleven - inmiddels gesloten - stortplaats als industrieel erfgoed de doorbraak van de C2C-branche symboliseert. De landbouw profiteerde misschien nog wel het meest van de verduurzaming. Deze moedigde boeren aan om kringlopen meer te sluiten, wat uiteindelijk leidde tot een heel ander verdienmodel. Drenthe kent tegenwoordig grote gemengde bedrijven die hun veevoer zelf produceren, de mest zelf verwerken, nog nauwelijks kunstmest gebruiken, zelden beregenen en de grotendeels biologisch geteelde producten in de eigen regio verkopen. Met energiegewassen, agrogrondstoffen voor de bio-chemie en voedselproductie voor de eigen streek kunnen de meeste boeren een heel goede boterham verdienen. Met name de samenwerking tussen agrariërs, agro-industrie en in het Noorden gesitueerde chemische bedrijven is voor beide partijen een aantrekkelijke innovatie gebleken. Het grootschalige noordelijke investeringsprogramma in energiebesparing en duurzame energieproductie heeft zich dubbel en dwars terugverdiend nu de duurzame energieproductie in het noorden de vraag overtreft. De gezamenlijke overheden besloten in 2015 dat ondernemers, die hun fossiele energievraag tot nul terugbrengen, tien jaar lang belastingkortingen zouden krijgen. Deze ondernemerssteun is gefinancierd uit de opbrengsten van aardgasverkoop. De lagere energiekosten hebben de provinciale economie een krachtige stimulans gegeven. Het resultaat was een sterke groei van de duurzame innovatieve bedrijvigheid in de provincie. De Drentse woningen en bedrijvenparken zijn inmiddels grotendeels klimaatneutraal. Een deel daarvan is inmiddels zelfs energieleverancier. De vergroening van het transport, met de OV-bedrijven als (elektrische) motor, zorgde mede voor een sterke stijging van het gebruik van zonnecellen en op biogas gestookte WKKinstallaties Ook warmteopslag in en warmtewinning uit de Drentse bodem heeft een sterke ontwikkeling doorgemaakt. Niet in de laatste plaats doordat ondernemerscoöperaties, gesteund door de overheid, als echte pioniers voorop konden lopen. Deze ontwikkeling ging gepaard met gepaste zorg voor de Drentse bodem. De provinciale overheid heeft hier haar sporen ruim verdiend. 14

15 6.3. Samen werkt! Ambitie Speerpunten in deze pijler zijn het investeren in provinciebrede netwerken, het versterken van de dienstverlening aan dit netwerk en het verbinden en zichtbaar maken van alle lopende initiatieven, acties en resultaten. Vandaar de naam van deze pijler: Samen werkt! Onze ambitie is om effectieve samenwerking te realiseren van Drentse groepen en organisaties rondom gemeenschappelijke doelen. Het ondersteunen en aan elkaar verbinden van inwoners en organisaties die zich inzetten voor natuur, milieu en duurzame ontwikkelingen leidt tot een groter bereik. Strategie Zorgen voor een provinciebrede samenwerking: De Groene Brink Door heel Drenthe realiseren we een goed functionerend netwerk van mensen die zich samen met ons sterk maken voor een mooie en duurzame leefomgeving in hun eigen Drenthe. Onze activiteiten richten zich op het leveren van service en ondersteuning, met als motto dat we samen het verschil maken. Daarin zijn we niet de top of de spil, maar vooral de verbinder van netwerken. We vormen De Groene Brink waar mensen bijeenkomen om samen te werken aan een duurzamere provincie. We versterken onze serviceverlening. Drentse inwoners weten ons nog beter te vinden en maken gebruik van ons persoonlijke service en onze webdiensten. Inwoners verbinden zich aan het door ons opgezette natuur- en milieunetwerk. Via het Drentse natuur- en milieupanel en regelmatige peilingen organiseren we regelmatig discussies en meningpeilingen over hot issues die in Drenthe spelen. Naar een gezamenlijke Drentse werkagenda We stellen samen met aangesloten groepen en bewonersnetwerken een werkagenda op. Deze vormt een belangrijke inspiratiebron en richtingaanwijzer voor onze gezamenlijke inzet. Jaarlijks pakken we minimaal één door de achterban aangedragen thema of onderwerp op. Hiermee gaan we provinciebreed aan de slag. Samen met lokale groepen en inwoners werken we aan innovatieve ideeën en oplossingen voor natuur- en milieuproblemen in Drenthe. Een selectie van bijzondere lokale initiatieven op het gebied van natuur- en milieubescherming kan jaarlijks rekenen op onze bijzondere steun. 15

16 Toekomstbeeld Samen Werkt! Het netwerk Groene Hart van Drenthe viert zijn tiende verjaardag. Het ooit provinciale samenwerkingsverband heeft de bestuurlijke herindeling van Nederland, waarbij Drenthe opging in de Regio Noord Nederland, overleeft. Het is een levend netwerk. Juist dit jaar heeft de Vereniging Zonnestroom zich als 100e deelnemer aangesloten en de initiatieven blijven opborrelen. De bijeenkomst op de Brink in Zuidlaren heeft een informeel karakter. Veel mensen die al tijden met elkaar werken, ontmoeten elkaar voor het eerst in levenden lijve. Contact verliep tot nu toe via digitale berichten en teleconferenties. Voor deze dag en plaats is gekozen omdat de omgevingswethouders van de drie Drentse gemeenten er hun kwartaalzitting houden. Zij hebben een grote taart meegenomen voor de jarige. De burgemeester van Drenthe Zuidoost geeft de deelnemers een inkijkje in de samenwerking met de gemeentelijke Groenpunten. Via deze punten vindt het georganiseerde overleg met elkaar en met de inwoners plaats. Het is een ontmoetingsplaats voor iedereen die iets over de leefomgeving te zeggen heeft. Ik doe er nog dagelijks mijn voordeel mee. Ook al zijn we het lang niet altijd direct eens, het levert me wel ideeën over duurzaamheid op. De Commissaris van de Koning van de Regio Noord Nederland is ook aanwezig. Zij spreekt haar dank uit voor alle inzet die de aanwezigen leveren voor de Drentse leefomgeving en, in het verlengde, voor de noordelijke regio. Zij geeft het startschot voor de première van een 3D-film van Natuur en Milieufederatie Drenthe, waarin de successtories op het gebied van duurzaamheid van het afgelopen jaar voorbij flitsen. De voorzitter van de natuur en milieufederatie maakt hierna bekend welke drie lokale projecten het komende jaar op De Groene Lift mogen rekenen. Dit stimuleringsfonds voor duurzame lokale en regionale initiatieven wordt jaarlijks gevuld met bijdragen vanuit het Drentse bedrijfsleven. Dit jaar kent De Groene Lift een bonusproject. Deelnemers uit de hele provincie hebben via een digitale verzamelsite foto s en vindplaatsen van specifiek Drentse soorten doorgegeven en iedere twitteractie leverde per soort een extra bedrag op. Het afgelopen jaar heeft Het Groene Hart van Drenthe zijn e deelnemer kunnen noteren. Het Groene Hart is een ooit spontane actie van enkele individuen geweest om via eigen kanalen duurzame projecten te steunen. Ook scholen lanceren ludieke acties, waarmee ze hun leerlingen leren dat ze met eigen ideeën de wereld zelf mooier kunnen maken. Samen werkt! 16

17 7. Ontwikkeling van de organisatie De Natuur en Milieufederatie Drenthe en haar medewerkers werken vanuit de volgende kernwaarden. Ze vormen ons ethisch kompas. Ze geven ook aan welke cultuur we voor de organisatie nastreven. Onze kernwaarden Passie voor de groene zaak We zijn bevlogen en gedreven en hebben een hartsverbinding met natuur, milieu en landschap. Deze passie dragen we uit en daarmee inspireren, motiveren en ondersteunen we anderen. Drents We zijn geworteld in de Drentse samenleving en aanwezig in relevante Drentse netwerken. We zetten ons in voor zaken die in onze provincie spelen en voor de directe leefomgeving van de inwoners van Drenthe. Samenwerken en verbinden Mensen staan aan de basis van ons werk. Samen met mensen willen we een duurzame samenleving vormgeven. We willen verbinden en dichtbij de mensen en hun directe leefomgeving staan. We staan open voor anderen en hebben oog voor verschillende belangen. Daadkrachtig We zijn ambitieus en daadkrachtig, omdat we geloven in onze missie. Daadkracht leidt tot een ondernemende houding, lef, zelfbewustzijn en de bereidheid te staan voor onze idealen, kwaliteit en integriteit. We vertalen daadkracht in het zoeken naar invloed en het benutten van onze kennis en netwerken om resultaten te bereiken. Creatief We zijn constant op zoek naar creatieve en inspirerende invalshoeken om onze doelen te bereiken: out of the box, speelsheid, verrassend en positief. We hebben een vernieuwende houding, zijn friskijkers. Creativiteit staat bij ons ook voor flexibiliteit en een proactieve houding. Toekomstgericht Verwezenlijking van onze missie en onze idealen liggen in de toekomst. We werken vanuit een visie voor de lange termijn, omdat we weten dat niet al onze idealen op korte termijn zijn te realiseren. Met onze visie op de toekomst willen we anderen inspireren en aanzetten tot actie op de korte termijn: to make a brand new ending. In het vorige hoofdstuk hebben we onze ambitie en strategie voor de komende jaren uiteen gezet. Het realiseren van deze ambities vraagt ook een verdere ontwikkeling van de organisatie. Integraal werken De organisatie handhaaft in de nieuwe beleidsperiode haar platte structuur. De drie programma s die we voor de pijlers ontwikkelen, vormen het kader voor een integraal werkend team. De programma s functioneren als inhoudelijk kader, niet als schotten binnen de organisatie. Samenwerken aan resultaten staat voorop. 17

18 Proces- en netwerkvaardigheden Voor het verwezenlijken van de ambities in deze beleidsvisie zullen we zichtbaarder moeten zijn in bestaande en nieuwe netwerken. Met maatschappelijke partners als overheden, ondernemers en kennisinstituten zullen we een resultaatgerichte samenwerking vorm moeten geven. Onze inzet is om ons binnen de netwerken niet zozeer te onderscheiden op sectorale kennis als zodanig, maar vooral onze kracht te zoeken in het verbinden van en het schakelen met kennis. Deze manier van werken vraagt om het versterken van onze proces- en netwerkvaardigheden. Verbinden en communiceren De verbinding met actieve, betrokken burgers en lokale organisaties in de provincie is de basis en het primaire bestaansrecht van de Natuur- en Milieufederatie Drenthe. Om die samenbindende rol te behouden en verder te versterken, ontwikkelen we nieuwe samenwerkingsvormen, die passen bij deze tijd en waarmee we beter en sneller kunnen inspelen op de vragen van mensen en organisaties die ons benaderen. Dit betekent dat we als organisatie onze communicatiekracht moeten versterken en verbreden en dat we onze zichtbaarheid moeten vergroten. Programma s en projecten In de afgelopen beleidsperiode hebben we goede ervaringen opgedaan met het werken aan de hand van programma s en projecten. Deze lijn zetten we daarom door. Onze inhoudelijke keuzes leggen we steeds voor drie jaar vast in programma s voor de drie pijlers. Bij het ontwikkelen van deze programma s leggen we de ambities uit deze beleidsvisie voor aan onze achterban, partners en andere externe partijen. We streven met deze aanpak naar het aangaan van coalities met belangrijke partijen. Dit helpt ons om onze doelen te realiseren. De programma s vertalen we jaarlijks in een werkplan waarin we onze werkdoelen in concrete activiteiten en producten uitwerken. We hanteren daarbij een zakelijke en projectmatige aanpak, waarbij we onze inzet en resultaten zo meetbaar mogelijk maken. Focus Onze kracht is dat we inhoudelijk breed aanspreekbaar zijn en daardoor in staat zijn om integraal en gebiedsgericht te werken. Tegelijkertijd is brede aanspreekbaarheid een valkuil voor een kleine organisatie als de onze. De kans op versnippering van het werk is groot. Het is dus zaak steeds goed de focus te kiezen, zowel bij de keuze van de thema s, als bij de keuze van de bijbehorende strategie en activiteiten. Verbreding financiële basis Financiering van onze activiteiten en projecten is een punt van aandacht in de komende jaren. De samenwerking met onze huidige financiers zoals de provincie Drenthe en de Nationale Postcodeloterij willen we voortzetten en versterken. Anderzijds zullen we creatief op zoek gaan naar verdere verbreding en diversificatie van onze financiële basis. We onderzoeken daartoe mogelijkheden voor cofinanciering van projecten door bedrijven en ondersteuning uit diverse (Europese) fondsen. Daar waar in ons werk sprake is van juridische belangenbehartiging en acties, zullen we deze financieren uit onafhankelijke fondsen. Betrokken team De Natuur en Milieufederatie Drenthe beschikt over een compact, toegewijd en inhoudelijk sterk team. Onze toekomstvisie vraagt dat we blijven investeren in verdere ontwikkeling van de medewerkers en zodoende als organisatie vaardigheden opdoen die ons up to date houden in een snel veranderende samenleving. Medewerkers combineren grote betrokkenheid met het werk en de doelen met een zakelijke, kostenbewuste houding, ze werken zelfstandig, kwaliteitsbewust en resultaatgericht. Dit wordt gestimuleerd en ondersteund door vertrouwend en coachend leiderschap. 18