DHet onafhankelijke maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen jaargang maart 2004 nr 389

Transcriptie

1 Mojo - concertmonopolie erin slagen 'insiders' uit de muziekindustrie te overtuigen pagina 2 Aan straling blootgesteld het private internationale comité voor niet-ionizerende straling pagina 2 Enige kandidaat heeft gewonnen! op Poetin zelf na pagina 3 De jaren zestig De protesten breken uit tijden van hoogconjunctuur pagina 4 Leven zonder God Dit illustreert de onverenigbaarheid van harde wetenschap en harde religie pagina 5 Het diagnose centrum het vervangen van de "verouderde" arts-patiënt relatie pagina 5 Regulier lachen Niet om de volksgezondheid: het is slechts een slapstick pagina 6 Klinkenbergs brief Hun taaie werk legde vele collaboratie-affaires bloot pagina 6 Wat wil Kleintje Muurkrant? Kleintje Muurkrant wil via het openbaar maken van gegevens en feiten, het geven van achtergrondinformatie en het plaatsen van diskussiestukken, het verzet tegen misstanden in de maatschappij aanwakkeren. Wij willen onszelf en anderen aanzetten tot zelfstandig kritisch denken en handelen, en tevens een platformfunktie vervullen voor aktiegroepen in Den Bosch en verre omgeving. Het Kleintje staat open voor een ieder die hieraan een bijdrage wil leveren. Eens in de maand stellen wij het muurkrantkollektief een Kleintje samen uit jullie en onze bijdragen. Deadline nr 390 is 5 april. Je kunt ons schrijven via onderstaand adres. Een abonnement kost 17,50 euro per jaar. Overmaken op giro tnv Muurkrantkollektief Den Bosch Postbus 703, 5201 AS Den Bosch Nederland. kleintje@stelling.nl Kleintje op internet: ISSN nr: DHet onafhankelijke maandblad dat aanzet tot zelfstandig kritisch denken en handelen jaargang maart 2004 nr 389 IN DE GREEP VAN CSA (DENBOSCH) BV agboek van een afvallige We kregen bij 't Kleintje nogal wat reacties binnen op ons artikel over 't "Centre for Self Awareness and Per sonal Development" (CSA) uit DenBosch in Kleintje nummer 386. We plaatsen hieronder een verhaal van iemand die een tijdlang direct bij deze club betrokken is geweest. door Ernst Sinnema Aangespoord door een goede vriend besl uit ik in 2001 deel te nemen aan de "B asic Trai ni ng" van CSA. Hij heeft zich i ngeschreven tij dens een informatieavond en als ik snel ben i s er misschien nog wel plaats over. Die plaats blijkt er nog te zijn als ik bel met CSA. Ik krijg de inschrijfformulieren toeges tuurd en w ordt vriendeli jk verzocht deze per kerende post te ret ourneren en vandaag nog het geld over te m aken om zeker te zi jn van mijn plaats. Het geld (1.000 gulden) maak i k elekt roni sch over naar een adres i n St. Oedenrode. Om dat ik m orgen l angs Den Bosch kom, besl uit ik m ij n formuli eren persoonli jk l angs te brengen in de Halvemaanstraat. D at is sneller en zekerder dan per post. Het kantoor blijkt geves t igd i n een w oonhuis dat erui t ziet alsof de bewoners met vakantie zij n; a l e l am el len zij n dicht en ik zie geen l icht, ni et eens een naamplaat di e aangeeft dat CSA hi er gevest igd is. Nou ja, dat kan, denk ik nog; niet el ke organi satie presenteert zich met een weelderig ui t- ziend kantoorpand. Met een voldaan gevoel s t op ik mij n enveloppe in de brievenbus. Het is het begi n van een onfris avontuur waarbij pas achteraf een hel eboel di ngen duidel ij k worden. de Basic Training Een paar w eken l at er is het zover. Vroeg in de avond van de eerste dag meld ik me samen met mijn goede vriend bij het cent rum waar de Basic Training zal plaatsvinden. Ik ben onder de indruk van het enorm e aantal mensen achter de l ange i nschrij ftafel. St uk voor stuk zien ze er prettig en goedverzorgd uit en elk van hen heeft een ei gen taak die ze met veel vriendel ij khei d naar de cursisten toe uitvoeren. Ik bes luit dat er dan i n St. Oedenrode wel een prachti g kantoorpand zal staan (1). Als we ingeschreven zi jn en onze badge in ontvangst hebben genomen voegen we ons bij de andere 150 curs isten die buiten in groepjes bij elkaar staan. Ook in de zaal zi e i k medew erkers, 15 mannen en vrouwen smetteloos in het pak (2), die - zodra de cursis ten zitten, plaatsnemen achter een lange tafel achterin. Jassen en tassen mogen niet m ee naar je zitplaats en vormen een lachwekkende berg naast de deur. Dat wordt nog grabbelen straks. Al s onze "Personal Trainer" het podium beklimt zi jn we een en al aandacht vanaf het a lereerste moment. Een goedgekleed charismatisch man, welbespraakt en ui terst beminnel ij k, vertel t eerst hoe hi j zelf bij CSA terecht kwam (hij krijgt er de lachers mee op zijn hand) en legt ons daarna de hui shoudel ijke regels ui t. Een streng regi me van op t ijd aanwezig zi jn, toiletbezoek alleen in de pauzes, in je stoel zit ten en stil zij n zodra de muzi ek stilval t na elke pauze, niet meeschrijven en acti ef deelnemen. Engels is de voertaal, ook als tw ee N ederl anders met elkaar spreken. Daarna wordt in hoog tempo de "l esstof" ter hand genomen en doen w e een paar kleine oefeningen. Al s w e aan het einde van de avond naar huis gaan kri jgen we hui sw erk mee. Niet zoveel, dat kan ik m orgen i n de lunchpauze w el even doen. Ik heb een goed gevoel, voel me bevoorrecht dat ik dit ontdekt heb en val tevreden in s l a a p. De dagen die volgen zijn vol positiviteit, van "shari ng" door cursisten, aangemoedigd en beapplaudisseerd door de zaal, en nog meer oe feningen. El k verhaal heeft wel iets waarin ik m ezel f herken, m aar i k heb nog niets te " sharen", ben er ook ei genlijk te l af voor om al di e aandacht t e ondergaan. De saamhorigheid in de groep groeit met iedere oefeni ng en is nog sterker i n de Small Groups waarin w e zi jn ingedeel d m et aan het hoofd een van de stafmedewerkers - de Sma l Group Leader. Bi j sommige oefeningen heb ik m ij n bedenkingen (3) maar w ijt dat aan mij n gebrek aan comm itment. Ik w il het goed doen, dus doe ik m ee. Er is meer waar i k mijn bedenki ngen bij heb, m aar ik s t raf m ezel f m et het predi kaat 'bangerik' en blij f deelnem en. Bij el ke maal tij d stelt de Sma l Group Leader elk l id van zi jn groep een aant al vragen: "What have I accompli shed so far, what am I com mi tted to accompli shing t omorrow, w hat risks am I prepared to take" enzovoorts. Ik word een beetje moe van steeds dezelfde vragen maar blijf meedoen. Zo goed en zo kwaad als ik kan probeer ik houtsnijdende antwoorden te geven. Tijdens een van de pauzes, als we buiten in groepj es staan te kletsen, horen w e vanui t de ruim te voor de stafm edewerkers de bulderende stem van de Trainer di e een donderpreek afsteekt. Het zij n kort e bi jt ende zinnen di e moeil ij k te verstaan zijn. Am eri kaanse turbotaal verm oeden we l achend, maar het is zicht baar dat we a l em aal geschrokken zij n. Na de pauze observeer ik een paar stafmedewerkers als we de zaal inkomen en zie aan som - m ige gezicht en dat er gehui ld is. Even later ben ik 't weer vergeten want in al zi jn beminneli jkheid heeft de Trai ner de zaal weer aan zijn lippen hangen. Later op de avond doen we een spel waarvoor we in twee groepen verdeel d worden en onder begeleidi ng van stafmedewerkers i n aparte rui mtes plaatsnemen. Het gaat om winnen, verl iezen, of allebei winnen. Het is een zeer gecom pl iceerde opgave, ontworpen om ergernis en vertwijfeli ng en chaos op te wekken naarmat e de ti jd vordert en het opzwepen door st afm edewerkers toeneemt. Doodmoe nemen w e uren later een donderpreek in ontvangst van de trainer. Als gest rafte ki nderen gaan we in de nacht naar onze kamers met de opdracht een uur lang te zwijgen en te overdenken wat de paralellen zij n tussen hoe we het spel hebben gespeeld en hoe we ons l even leiden. Ik w ord er behoorl ij k somber van. werven voor CSA D e vol gende dag is het goede gevoel er w eer, dankzij de liefdevol le aandacht van de stafmedewerkers en de milde stem mi ng van de Trai ner. Bi j som mige oefeni ngen bekrui pt m e nog wel een gevoel van "het m oet niet gekker worden" m aar er wordt ook veel gel achen en de veil ighei d van de groep maakt veel goed. We zijn één grote famil ie en ik heb echt het gevoel dat ik meetel. Veel tij d w ordt besteed aan de voorbereidi ng van " graduation night" aanst aande dinsdag. Di e voorberei di ng bestaat eruit dat we aangespoord worden op die avond onze "loved-ones" mee te brengen om ons t e ondersteunen, een inventari satie waarbij je hardop roept hoeveel mensen j e zul t m eebrengen als j e naam wordt genoemd, en luid gejuich als de Smal l Group L eaders één voor een het totale aantal van hun groep afroepen. Er wordt benadrukt hoe bel angrij k het is dat j e de veranderi ng i n jezel f deel t m et je dierbaren en al s je echt van ze houdt je ze deze kennism aking ni et wil t onthouden. 's-avonds laat neemt de t rainer afscheid van ons met een "... and don't forget to bring your loved-ones!" Twee voor mij belangrijke mensen gaan die di nsdagavond met me mee, ik verheug me op een feestelij ke avond. Mis! Als we aankomen word ik naar de cursuszaal gedirigeerd, mijn dierbaren m oeten naar een andere zaal. N iettem in is m ij n avond/ graduati on een posi tieve ervari ng en als de deuren opengaan st roomt de zaal vol met mensen. M ijn vrienden zijn er ni et bij (4). Ik neem hart el ij k afschei d van mi jn Small Group maar heb geen zi n om al die andere cursisten te omhelzen en maak me uit de voeten om mijn vri enden te zoeken. Ik vi nd ze in de zaal waar ze naartoe zij n gedi rigeerd en ze zi jn pi s- si g omdat i k ze "m eegel okt heb". Ze bl ij ken een lezi ng gehad t e hebben over de fant astische trainingen van CSA en worden verondersteld nu ook in te schrijven voor de Basic. Het is een behoorl ij ke domper op mi jn feestvreugde, m aar gebrainw ashed als ik ben vi nd ik het ook jamm er dat ze niet zelf de Basi c training gaan doen. Ik ga i n elk geval door. de Advanced Training Geënthousiasmeerd door m ij n Sma l Group Leader schri jf ik m e i n voor de Advanced training een paar m aanden later. Al s ik opmerk dat die nogal wat duurder is (1.800 gulden) w ordt me gevraagd of mijn persoonlijke geluk dat niet waard is. Daar heb ik niets tegenin te brengen. In de formuli eren die me toegezonden worden vind ik het advies om niet deel te nemen al s je in therapie bent of medi catie neemt, tenzij je therapeut er geen bezwaar tegen heeft, wat dan wel kenbaar gemaakt moet worden m et een schri ftelijke verklaring. Niet op mij van toepassing, ik verklaar dat ik geestelijk en li cham el ij k gezond ben en ga door naar het vol gende formulier. H et is nog een hele klus om m ij n levensloop op papi er te zetten, m ij n verw achtingen ten aanzien van de cursus uit te spreken en mijn levensdoelen en dromen te formuleren. Ik twijfel er echter geen moment aan dat C SA mijn openhartigheid vo l edig vertrouwelijk zal behandelen (5). D e A dvanced traini ng is bijna het tegenovergestel de van de Basic training. Niks geen lieve mensen: zw ij gende medewerkers achter een t afel en één narrige Ameri kaan di e de leiding heeft en het groot st e gedeelte van de "cursus" verzorgt. De eerste dag al maakt hij duidelij k dat het afgelopen is met het softe gedoe van de Basi c Training, dit is het serieuze w erk. Vijf lange en uitputtende dagen zullen volgen. We worden gekoppeld aan een "buddy" en er w ordt ons te verstaan gegeven "if your buddy screws up, you screw up" (6). Dat serieuze w erk bestaat in hoofdzaak uit zi jn schelden naar iedereen die het ongevraagd waagt zi jn mond open t e doen. Het schreeuwen, commanderen, stam pvoet en, voor schut zetten en het geven van onm ogeli jke 'huiswerkopgaven' waarna al weer een angstaanjagende donderpreek volgt al s je dat niet vol bracht hebt. Wanneer iemand de volgende avond betwij fel t of hi j al dat huiswerk gem aakt kan krij gen voor de vol gende ochtend, wordt hi j t en overstaan van i edereen zo vakkundig de grond in geboord dat de rest het l ef niet meer heeft erop te reageren. Wanneer we één voor een voor de hel e zaal (60 cursisten) onze intenties kenbaar moeten m aken merk i k hoe moeilijk het is om ondanks mijn ui tstekende tal enkenni s in het Engel s over m ij n emot ies en gevoel ens t e m oet en praten. De fijne nuances die je in je moedertaal kunt aanbrengen, l eer j e in een vreemde taal doorgaans ni et. Meer dan eens wordt iemand met de grond gelijk gemaakt omdat hij of zij daardoor niet goed uit zij n woorden kom t, ook ik krij g een behandeling. V anw ege de euforie na de Basi c training verwi jt ik m ezel f ook hier weer regelm ati g een bangerik t e zij n en doe mijn uit erst e best bij elke oefening. Ik begin langzaam de controle over mezelf te verliezen maar wij t het aan slaapt ekort door de l ange dagen di e we m aken. wegwezen N a tw ee dagen en alweer een schreeuwpartij krijg ik vreemde associaties en weet ik niet meer zo goed wat ik moet denken. Ik heb behoefte om er m et m ij n buddy over te praten m aar de pauze die ons wordt toegestaan i s een "silent break". Zwijgen dus en een half uur bui ten de zaal naar el kaar gaan zitten kijken of rondlopen. In een fractie van een seconde besluit de rebel in mij dat het mooi gew eest is, all es is beter dan hier te bli jven. Ik m aak m e l os uit de groep voor een 'wandeli ngetje', loop rechtdoor naar mij n auto en ri jd vol gas weg. Ik schreeuw, ik vloek, maar ik huil ook en kijk constant i n mijn achterui tkij kspiegel of ik ni et gevol gd word, waardoor ik bijna in de vangrail beland. Als ik na een uur de voordeur achter me dicht sl a voel ik me nog steeds ni et veil ig. Terecht, want de telefoon gaat. Het is mijn "buddy" die van de l eiding mijn (geheim e) telefoonnummer en adres heeft gekregen om me terug te halen (7). Ook hij huil t, scheldt me de hui d vol, dreigt m e i n elkaar te slaan, zegt dat hij m e zal kom en hal en, want om dat ik naar hui s ben gegaan is hij ook uit de cursus gezet. Hij m ag er niet meer in, tenzij ik terugkom. Wat verschrikkel ij k, ze hebben het dus echt gedaan: hij is zijn geld kwijt en mag niet meer meedoen. Ik voel me schul dig m aar ben niet van pl an om t erug te gaan en verzi n i k dat ik naar m ij n ouders ga en dus niet thui s zal zijn. Ik vlucht als het ware mijn ei gen huis uit en breng een aantal uren doel loos in de stad rond, bang dat hij alsnog naar mijn huis zal komen m et iemand van C SA. Ik heb het gevoel alsof me een zware straf boven het hoofd hangt, alsof ik iets vreselijks heb gedaan. Ik durf nauwelijks naar huis. Eenmaal daar aangekom en maak ik geen li chten aan, s luip naar boven, neem een kal meringspil uit een st ri p die een logé achterliet en ga naar bed. D e pil blijkt veel te zwaar voor me; de volgende dag word ik pas t egen de m iddag wakker en heb moeite me t e oriënteren. Pas na een aantal dagen slapen en huilen kom i k een beetje tot mezelf. Ik bezoek een therapeutisch centrum dat als bonafide te boek staat en daar hel pt een consult me er w eer enigszi ns bovenop. Soms droom ik er nog van en zi e i k weer de lelijke schreeuwende kop van de Trainer voor me. A ls de cursus ten einde i s belt m ij n goede vriend op. Hij klinkt als een priester met een m issie. Dat het zo m ooi was de l aatst e dagen, dat hij het me zo graag gegund had, dat het zo jam mer is dat i k me niet kon openstel len, dat i k me heb laten leiden door angsten en dat hij committed is om mij alsnog in de volgende cursus gepl aat st te krijgen. D at zalvende geluidje ken i k ni et van hem, m aar het zal er wel bi j horen. Whatever. Ik sl a zijn aanbod af, doe de groeten aan zij n vrouw en beëindig het gesprek (8). M aanden l ater l eer ik van een co l ega dat de Advanced Trai ning verm oedel ij k een sensi tivi ty training was, waarin je gedurende een aantal dagen tot de grond toe wordt afgebroken en daarna weer opgebouwd. Dat opbouwen heb i k dus net niet meegemaakt. M isschien gelukki g m aar. De m inder overwel di - gende liefde van familie- en vriendenkring bleek een goed alt ernat ief. Waarom ik zo weinig kri tisch ben geweest i s achteraf wel te verklaren. Zoal s zoveel l aag opgeleide mensen was i k te gretig en probeerde ik hoger te reiken dan goed voor me was; im mers door deze 'opleiding' kon i k st raks zel f m ensen gaan coachen en begel ei den. Dat betekende een st apj e hoger op de m aat schappeli jke ladder en t egelijkerti jd bevrediging van mijn eigen zendingsdrang. Ook daarvan ben ik genezen. n o t e n : (1 ) Het b lijke n ex -cu r siste n te zijn d ie o p d e ze m an ie r v er zo ch t wo r d en belan g e lo o s me e t e we rken aan d e gr o ei v an h u n med e men s. (2 ) Oo k zij zijn e x- curs isten d ie b ela n g elo o s m ee we rk en, maa r h e b b en al een la n ge r 'c ursu s '- traject ach ter de ru g. (3 ) Elke curs ist teke nt ee n gehe imhoudingsver klaring die m oet verhinder en da t ' less tof' naar buite n komt. Het is geen ongebruikelijk verzoek. Hoew el so mm ig e oefen in g e n ( zo wel in d e Ba sic a ls d e Ad van ced ) n iet zo n der ris ico ' s zijn, za l ik de in h o ud h ie r d u s a ch te rwe g e late n. Daar waa r mijn g eeste lijk e g e zon d heid e r mee g ed ien d wa s h e b ik de co d e d o o r b r o k e n. (4 ) Klopt, ook dit zijn wee r ex -cur siste n. Ze worden e chter gelokt met de me d ed e lin g d a t h u n Per so nal Tra in er ev e n in Ne d erlan d is e n hem /h aa r graa g wil zie n. (5 ) Het gee ft a ch teraf ee n sterk gev oe l va n kwetsbaar h eid. Er is ge e n e n ke le g arant ie d a t d ie g ev o e lige in form atie n ie t in een s e rgens o pd u ikt. (6 ) In eer ste ins tan t ie lijkt e r n iets mis mee te zijn. Het zet je a an g oed v o o r e lkaar t e zo r ge n. Da t het p ur e ch an ta g e e n in timidatie is zal ik p a s la ter o n td e kke n. (7 ) Een g r o ve o ve rtre d in g v a n de Wet o p de Priv ac y, wa ar ik n iet s tegen kan d oen. (8 ) Mijn g o ed e vr ien d is in midd e ls zeer act ie f b in nen CS A, de v r ien d - sc h ap is b e ko eld. No g la n g b en ik b e sto o kt me t te lefo o n tje s e n g u ilt-ma il v an st af en cu r siste n ma ar v eran tw o o rd e na zorg, d ie d e p syc he wee r in eve nwicht kan bre ngen he eft CSA niet in huis. In Kleintje 386 hebben we een eerste artikel over CSA geschreven. Op onze internet-site zijn een flink aantal reacties binnengekomen, kijk op het diskussie-forum op de internetpagina van 't Kleintje ( We hebben de CSA-artikelen ook toegevoegd aan onze Landmark-pagina ( omdat volgens ons CSA en Landmark erg veel met elkaar te maken hebben. CSA blijkt overigens ook achter de "dreamfoundation" te zitten (

2 kleintje MUURKRANT/19 maart 2004, pag 2 Bossche Inloopschip Het conflict d at mom ent e el loopt tussen de gemeente 's- Hertogenbosch en het Inloops chip wordt hier e n d aa r afgeschilderd als een arbeidsc o n flict. De zaak zit echter veel fun damenteler in elkander. Het geschil is een loepzuiver voorbeeld van het stadsregenten beleid om alles en iedereen t e onderwerpen aan "de managers ". Kritiek hebben e n/of a lte rnatieve n aa ndra gen zijn daarbij niet gewenst en dat dient dus uitgeroeid t e worden. Het is een beetje riskant om hier in het Kleint je over te schrijven aan gezien het conflict elk moment kan escaleren. Er w ordt moment e el he e l ve el ge ld verknoeid aan jurid ische procedures, com municat ieadviseurs, " me diation" en c risisma nagem ent. PvdA-wethoudster Elly de Jonge zal niet lang meer buitenschot kunnen blijven. De welzijnskoepel Divers is een vorig voorbeeld van deze tendens tot gestroom lijnd management waarbij onafhankelijke geesten eruitgegooid w orden. De koepel met de o nmoge lijke naa m "Stichting Maatschappelijke en Vrouwenopvang 's- Hertog enb osch" (SMVO ) - waar het Bossche Inloopschip sinds e en a a nta l ma ande n o nder valt - is het huidige vo orbeeld en een nieuw e koepel over alle clubjes in d e st ad die zich m et 'vreemde lingen' e n 'vluchtelinge n' bezighouden zal de toekomst i- ge 're organ isat ie' w ord en. Er wordt momen teel naar een co ördinat or gezocht en dan worden VIN, VAST, Alegria, We reldhu is - e n hoe he et 't a llemaal? - bij elkaar geveegd. De strijd die het Bossche Inloopschip momenteel voert om zich uit de SMVO-koepe l los te w rikken is ee n la atste pog ing één van de nog redelijk au tonome organ isaties in de stad overeind te houden. Kleintje Muurkrant wenst hen een rechte rug w ant ze w orden middels o nts lagdreigem enten en morele dru k heftig geïnt imideerd. Stop de uitzettingen! Het platform 'Keer het Tij', waar bijna 400 organisaties bij zijn aan geslot en orga nis e ert e e n grot e landelijke bijeen kom st tegen 't keiharde onmens elijke vlucht e- lingenbeleid van dit kabinet. De demo nstratie is op zaterdag 10 april om 13 u ur van af de Dam in Amsterdam onder d e leuze : "Sto p de uit ze ttin gen! Van hart e pardon!" Meer in formatie op Langer straffen werkt niet De Nederlandse gevange nisse n zitte n vo l e n ze zijn nog nooit zo vol ge w e e st, pe r ho nderdduizend inwoners zitte n e r nu 95 in de gevange nis en het worden er alleen maar meer, daarmee behoort Nede rla nd nu to t de la nde n met de m eeste gevangenen (in Europa ). In 1987 behoorde Nederland met 33 gevangenen pe r honde rdduize nd inw one rs nog tot de la nden met d e minst e ge van gen en. Daa rme e is Nederland het land met de grootste stijgin g van het aantal gevangenen en komen w e nu ver boven het gemiddelde van Euro pa uit. Minis ter Donner is weer eens in o pspraak geraakt, t wee gevangenisdirecteuren gaven kritiek op het beleid van Donn er. De kritie k va n de gevangenisd irecteuren g ing onder andere over de terugkeer prog ramm a's voor zware veel- M Bij Mojo, een onderdeel van de Amerikaanse gigant Clear Channel (omstreden door hun pro- Bush/oorlogpolitiek; zie verderop dit ar tikel), wordt onderzocht of het bedrijf zijn quasi-monopolie niet misbruikt. Mojo Concerts is het grootste boekingskantoor van Nederland. Het bedrijf werkt onder andere mee aan de festivals Pinkpop, Lowlands en North Sea Jazz Festival. Jan Donkers (vpro-radio) schreef onlangs, dat er zowel tijdens de Vietnam als bij de huidige Irak-oorlog veel anti-oorlogsmuziek was/is. Alleen, in de Vietnamperiode waren er honderden onafhankelijke radiostations die zulke muziek ook daadwerkelijk draaiden. Nu zijn zulke stations in handen van bijvoorbeeld Clear Channel en verbieden anti-oorlogsmuziek. Sterker nog, ze verbieden alle muziek van een band als de Dixie Chicks, omdat die tegen de oorlog zijn; hoewel het overgrote deel van hun teksten niet over oorlog gaan, wordt alles van zulke bands verboden. Hieronder een artikel daarover. door Jeff Perlstein In enkel e jaren tijd veroverde Clear Channel zich een pl aats t ussen de grootste Amerikaanse medi abedrijven. Het bedrij f speelde een crucial e rol i n de afbraak van de mediadiversitei t in de V erenigde Stat en. Je f Perl stein vertel t het verhaal van de nietsontziende strij d van Cl ear C hannel voor de verovering van de radiofrequenties. N oem een multinational uit Texas die een onderzoek van het Minist erie van Justi ti e en rechtszaken riskeert omwi lle van onrechtmatige handelspraktijken, het middelpunt is van een zenuwslopende gol f van kritiek in de tradi ti onele pers en het voorwerp is van een w et om haar i mpact in de mediasector i n te dijken. U zei Enron? Probeer nog eens! Clear C hannel: deze Texaanse goril la heeft sinds 1996 meer dan 30 mil jard do lars gespendeerd om de grootste radiozender, concertorganisator en reclamebordenbedrijf ter wereld te worden. Het is nu een van de grootste spelers in de Amerikaanse tel evisiemarkt en van de spaanstalige omroepen. Misschi en is Clear Channel Communications, een bedrijf uit San Antonio, nog niet zo bekend bi j het grote publ iek, maar in m inder dan zes jaar tijd heeft di t bedrijf zich een plaats veroverd tussen de grootste Amerikaanse mediabedrijven, op hetzelfde niveau als bijvoorbeeld NBC. Di t megabedrijf heeft de reput atie voor niets terug te deinzen en heeft een vooraanst aande rol gespeeld in de afbraak van de mediadiversitei t in de V ereni gde Staten. En ja, het was dit bedrijf dat ervan beschuldi gd werd een 'bl ackl ist' te hebben opgesteld na de aanslagen van 11 september, waardoor liedjes als 'Peace Train' van Cat Stevens en 'Im agine' van John Lennon verboden werden. "H et gaat niet enkel over hoe groot en machtig ze zijn. Het gaat hem vooral over de manier waarop ze handel dri jven en hun tegenstanders van de tafel vegen", vertel de Mike Jacobs, voormalige eigenaar en manager van het onafhankeli jke label 'Bl ink 182', aan Eric Boehlert, die de tw ijfel achti ge handelspraktijken van Clear Channel vol gt voor salon.com. media-maffia (tussenkop) ojo - concert-monopolie Vóór de stemmi ng van de 'Tel ecommuni cation R eform A ct' in 1996 kon een bedri jf in de Vereni gde Staten niet meer dan 40 radiozenders bezitt en. Die wet heeft echter een versoepeling aangebracht aan de maxim umgrens, waardoor het voor Clear Channel mogelijk werd ongeveer 1225 radiozenders te bezitt en i n 300 steden, en de luistercijfers te domineren in 100 van de 112 grootste markten. Haar grootste concurrenten - de medi agiganten CBS en AB C - bezit ten vi jf maal mi nder zenders. Clear Channel wordt er van beschuldigd i legaal gebruik te maken van haar dominantie op het vlak van de radi ozenders om controle te krijgen over de Amerikaanse 'l ive entertainment business' (concerten en optredens). Meerdere steden, zoals Denver en Ci ncinnati, hebben kl achten ingedi end tegen managers van radiozender omdat deze dreigden bepaalde songs ui t de 'pl aylist s' te halen indien de artiest en niet wilden meedoen aan Clear Channel -evenementen. Deze tactiek, ook wel 'negatieve synergie' genoemd, w erd w aarschijnlij k gebruikt om p l a t e n firma's te verplichten om radiospotjes t e kopen in steden waar ze optredens wilden organiseren. Met deze tactiek, waarbij opname in speelli jsten wordt gelinkt aan deelname aan concert en, heeft Clear Channel's greep in beide domeinen verstevigd. Hi erdoor is Clear Channel de eigenaar, de beheerder of de exclusieve boeker van de meeste clubs, arena's en amfitheaters in de Verenigde Stat en. Het heeft ook de control e verw orven over de meest invloedrijke concertpromotoren, die in mil joen concertti ckets verkochten. Dat zijn 23 milj oen meer tickets dan die de grootste concurrent kon verkopen. Terwi jl dit goed nieuw s is voor de eigenaars en investeerders van Clear Channel, is er veel meer in het spel dan louter het verkopen en kopen van aandelen. "Maxim alisatie van de winst was nooit het eni ge streefdoel van het Amerikaanse com municatiebel ei d", schreef Douglas Gomery in maart 2002 in een opiniestuk voor het 'Economic Policy Institute'. 'De Communications Reform A ct van 1934 belastte de 'Federal Com munications Commission' (FCC) met de toewijzing van frequenties om het 'publiek belang' te maxi maliseren en om de diversiteit te promoten in de geest van een dem ocrati e in beweging'. De monopol ieprakti jken van Cl ear Channel promoten al lesbehalve de diversiteit, en verhogen de homogenit eit van de Amerikaanse radiogol ven. Het bedri jf zendt op honderden radiostations programma's uit van de conservat ieve presentatoren R ush L im baugh en Dr. Laura, maar sluit onafhankelijke artiesten uit die het zich niet kunnen veroorloven om dure m anagers t e betalen. Het bedrijf specialiseert zich tevens in 'voice tracki ng', het gebruik van computergestuurde stemsegmenten, die de luisteraars moet en doen geloven dat een programma l okaal werd gemaakt, terw ij l het progamm a op een centrale l ocatie w erd opgenom en en in 75 steden wordt ui tgezonden. Zo gebeurt het dat een drukbeze t e 'radi opersonaliteit' gedurende een ganse dag zinnetjes opneemt als 'H el lo Topeka!', "Hi Springfield!", "How you feeli ng Oakland?". Deze praktij k is duidelij k in tegenspraak met het mandaat van de 'Federal Communications Commission' (FCC), die mediadiversiteit m oet aansporen. Media-activi sten kl agen dit al lang aan, en hun klaagzang wordt nu overgenomen door de traditionele media, gerechtelijke control eorganen en zelfs door leden van het Am erikaanse C ongres. megamonopolie In de V erenigde Stat en regent het tegenwoordig klachten over de duistere monopolieprakt ijken van Clear Channel. De aanklagers hebben diverse achtergronden: het gaat van een concertganger uit Illinois, di e vindt dat de prijzen voor concerttickets overdreven duur zij n geworden, tot het grootst e radiobedri jf dat in handen is van Latino's (spaanssprekende Amerikanen met M idden- of Zuid- Amerikaanse roots). Een bedrijf van monopoliepraktijken aanklagen is echter gemakkelijker dan een rechter ervan overtuigen dat een rechtszaak nodi g is. Vorige zom er is 'Nobody in Particul ar Presents', een kl ei ne concertpromotor uit de omgeving van Denver, erin geslaagd de rechter ervan t e overtuigen dat een rechtszaak tegen Clear Channel gerechtvaardigd was, aangezien het bedrijf haar grootte als argum ent gebruikte om artiesten te dwi ngen hun concerten via hun kanalen te promoten. A nders li epen ze het risico niet te worden uitgezonden op hun zenders. De rechter besloot dat er voldoende grond was om een rechtszaak te start en rond de aanklacht van monopol ievorming. Het result aat van deze rechtszaken is dat de oorverdovende stil te, die rond de monopoliepraktijken van Cl ear Channel hangt, langzaamaan wordt doorbroken. De advocaten van de aanklagers zullen erin slagen 'insi ders' uit de muzieki ndustrie te overtuigen om te komen getuigen over de achter de schermen vaak herhaal de beschuldi gi ngen dat de Clear Channel radiozenders op een illegale w ij ze artiesten beloonde of afstrafte naar aanleiding van het al-dan-niet afsluiten van 'deals' met de concertdi visie van het bedrijf. "Er is een grote politieke verschuivi ng aan de gang", zegt Robert M cchesney, aut eur en professor in communicatie aan de Universiteit van Illi nois. " Discussie over radio is nu mogeli jk, hetgeen zes maanden gel eden ondenkbaar was", vertel de hij verder aan Randy Doti nga van Wirednews.com onregelmatige regulatoren Ondanks een duidelijke neigi ng tot consolidatie in het verleden, vertonen het Mi nist erie van Justi ti e en de FCC, het federale agentschap voor regulering en behoud van het publ iek bel ang op het vlak van m edia en handel, stilaan een sprankeltje interesse voor de verantwoordelijkheid van Clear Channel. Terwijl het Mini st erie van Justitie zijn eigen 't op secret ' onderzoek voert naar Clear Channel, volgt de FCC maar schoorvoetend, op drie uitzonderingen na: N adat de FCC t alrijke aankl achten had ontvangen uit de hele Verenigde Staten, heeft het de federale regulerende autori teiten opgedragen de beschuldigingen van een reclamebureau uit Chil licothe (Ohio) te onderzoeken. Di t reclamebureau beschul digt Clear Channel ervan de best aande eigendom sbeperkingen t e om zeilen door het opri chten van nevenbedrij ven, zogenaam de 'parkeer-' of 'opslagplaat s' zenders. Zo heeft Clear Channel zenders verkocht aan zogezegde onafhankel ijke bedrij ven, waardoor ze de mogelij kheid krijgt om verder ui t te zenden, terwijl ze die zenders in de toekomst gemakkel ijk terug zou kunnen kopen, mocht de FCC de eigendoms lim ieten in de toekomst nog versoepelen. In Charlottesvi le, Virginia, heeft de FC C i n eerst e instantie geweigerd een zender over te hevelen naar Clear Channel. Een formele zi tting is gepland om de s ituat ie onder de loep te nem en. Wat is daar nu zo uitzonderli jk aan? Wel, het is de eerste keer sedert 1969 dat de FCC een dergelijke actie onderneemt. Dit is trouwens sprekend voor de wei ni ge daadkracht die aan de dag wordt gelegd door de FCC om het beleid ook toe te passen, en is t rouwens één van de redenen waarom het i n het medialandschap van de Verenigde Staten zo ver is kunnen komen. In C ali fornia, in Monterey, werd een andere overname van C lear Channel geblokkeerd dankzij de tussenkomst van senator Sam Farr (Democraat). duistere praktijken Sam Farr is gelukkig niet de enige di e zich ongerust maakt over de duistere handelsprakti jken van Clear Channel. Een aantal m ondige l eden van het Senaat hebben zijn voorbeel d gevolgd. Zo heeft de D em ocraat Russ Feingold uit Wisconsin een w etsvoorstel ingediend om dit probleem aan te pakken. Russ Fei ngold heeft naam gemaakt door zijn werk rond de hervorm ing van fin a n c i ë n en legt zi ch nu toe op de 'Compet ition in Radio and Concert Industries Act' (wet op de concurrent ie op de radio- en concertenmarkt). Hij zei hierover: "We m oeten de schade, die werd aangericht door monopolistisch gedrag, herst ellen". Zonder namen te noemen, is de wet uitdrukkeli jk gericht tegen sommige handelspraktijken van Clear Channel, zoals het opzetten van nevenbedri jven om die in de toekomst op te kopen, de 'negati eve synergi e' met concertpromot ie en 'payt o-play'-contracten tussen radiozenders en platenmaatschappijen. Consumentenverenigingen, minderheidsaandeel houders van radiozenders, vakbonden en onafhankelij ke artiesten steunen dit wetsvoorstel. Het komt niet t e vroeg. Terwijl het bewustzijn groei t, dat Clear Channel verantwoordelijk moet worden gesteld voor haar excessen, heeft de voorzitter van de FCC, Mi chael Powel (zoon van minister van Buit enlandse Zaken Coli n Powe l), verklaard dat hij de laatste bescherm ingsmaatregelen voor de mediadiversiteit wilde l aten herroepen. Indi en de FCC onder leiding van Michael Powell haar vroeger bel ei d voort zet, betekent dit dat de laatst e beperkingen op het vlak van eigendom van media verdwijnen. Powe l verklaarde dat hij "geen flauw benul heeft van w at publ iek bel ang betekent" en dat hij dergelijke netelige kwest ies liever aan de markt overlaat. Op 12 sept ember stelde de FCC een nieuwe regeling voor betreffende eigendom, de 'Omnibus Eigendomsregulering'. Deze zou wel eens de laatste nagel kunnen zij n in de doodkis t van mediadiversi teit en publiek belang. De 'Omnibus Eigendomsregulering' kwam er met de steun van Powell, en werd naar voren gestuwd met behulp van de diepe portemonnees van de lobbyisten van gigantische m ediabedrijven. De eigendom sregel s die hierin w orden voorgesteld zijn een samenraapsel van diverse voorste l en, met als grootst e gemene del er: het eli mineren van de laatste regels die het publiek belang moeten beschermen. D e 'Omnibus' bevat onder andere een voorstel om het verbod af te schaffen om tegelij kertij d een krant en een TV-zender in een zelfde st ad te bezitten. Ook de regel, waardoor het verboden is om m eer dan acht radiozenders in n zone te bezitten, zou m oeten sneuvel en. Verder wordt ook voorgesteld dat de l imiet van 35% van de potentiële nat ionale kij kcijfers voor eigendom van TV-zenders wordt afgeschaft. D e grote krant enconcerns li kkebaarden bij de gedachte dat ze hun bereik zul len kunnen vergroten zonder ook maar te moeten investeren in betere artikelen: ze zouden enkel m aar hun gedrukte verhalen hoeven ui t te zenden. De radioreuzen s taan klaar om de laatste onafhankeli jke zenders op t e slorpen. Kabel maatschappijen en netwerken staan te springen om te kunnen fusioneren, zodat ze verder personeel zouden kunnen afdanken, terwij l de ki jk- en luisterci j- fers omhoog zouden gaan, en ze hun winst nog meer zouden kunnen maximaliseren. de campagne Clear Channel bel ichaamt de desastreuze gevolgen van de hyperconsolidatie ten gevolge van de 'Telecom Act' ui t Acti visten zeggen dat deze ramp nog zal versne l en als de 'Omnibus'-regulering w ordt i ngevoerd. Zij zien het voorstel als een kans om het democrati sch deficit van de m edia aan te kl agen. D e huidige discussies rond Cl ear C hannel in Washi ngton zij n het recht streekse gevolg van een j arenlange strijd van burgers, die zich vanuit de basis organi seren en steeds talrijker worden. Vakbondslui en hun sympathisanten zijn samengekomen i n Seattle, Cl eveland en el ders in de Verenigde Staten. In D etroit en San Francisco zijn lokale coal ities ontstaan, om de negatieve gevolgen van overdreven fus ies van Clear Channel aan te klagen. Briefschrijfcampagnes en petities hebben verkozenen ertoe aangezet het beleid te wijzigen om het publiek belang te vrijw aren. Verscheidene websites en honderden forums bieden informatie over de excessen van Clear Channel en het verzet van de gemeenschappen. De bekendste zij n clearchannelsucks.org en s topcl earchannel.com. Er was een groot gebrek aan strategische coördi natie om de im pact van al deze i nspanni ngen te vergroten en de link te leggen met bredere i ni tiatieven i nzake m ediabelei d. Daar is verandering in gekomen sinds zi ch in Seattle een dynamische nat ionale coalitie heeft gevormd rond 'Reclai m the Media'. Nationaal erkende organisaties zoals 'FAIR', de 'D emocratic Media Legal Project', 'Media A li ance', de 'Prometheus Radio Project' m aken hier deel van uit. Samen stippel en ze een traject uit om druk uit t e oefenen rond Clear Channel, de 'Compet ition in Radio and Concert Industries Act' van Senat or Feingold, de 'Omnibus Eigendomsreguleri ng', enzovoort... (Dit artikel is geschreven door Jeff Perlstein van Media Alli ance. Het werd oorspronkelijk gepubliceerd als 'Clear Channel Stumbles' i n Medi a File, de ni euwsbrief van Media Alliance. De vertaling is van Françoise Vermeersch van de vertalerspool van At tac Vlaanderen, zie vl.attac.be/article168.html) Aan straling blootg Naar aanleiding van de reactie van Harry Teernstra uit het vorige Kleintje die Ad van Rooij met zijn jarenlange strijd tegen giftig e houtverduurzaming een hart onder de riem stak kregen we onderstaand stukje wat we jullie niet willen onthouden. door Jan van Kampveld H a H arry, leuk artikel, waari n j e A d van Rooi j adviezen geeft, onder andere om naar de borreltafel van de m edia te stappen. H elaas, ook de media maken deel ui t van het probleem. De naam V an Rooij i s op de redacti es besmet. Hoe zi nni g het ook kan zi jn wat hij roept en schri jft en doet, het komt niet in de krant. Je kunt het ongeveer vergeli jken m et de bouwfraude. Zorg elk half j aar voor de ontdekking van een schaduwboekhoudi ng, en de fraude wordt niet eens m eer onderzocht. V ol gende keer publ iceert De Telegraaf ni et meer. Op een gegeven mom ent gaat de redactie zich voor zo'n primeur schamen. De bouwmaffia wint en kan gewoon zij n gang g a a n. Nu i s de bouwfraude een onbelangri jk rim peltje, als j e het vergel ijkt met de zaak van Ad van R ooi j. De bouwfraude gaat alleen m aar over hebberi gheid en onfatsoen. De verkankeri ng van ons mi lieu daartegenover is giganti sch, en Van Rooi j heeft m aar een heel klein deelt je te pakken. Overal wordt afval verdund, verpakt in beton, grond, gebakken klei of gemengd tot een nieuw materiaal. Zelfs voor het vergift igen van voedsel schamen we ons niet. Over ti en, twi ntig jaar (als we dan nog bestaan) zul - len we misschi en verbaasd terugki jken naar deze periode van gi gantische schandalen. Voorzover we tij d hebben, want de zorg voor de kanker- en andere zi ektel ij ders (inclusi ef onszelf) zal onze grootste aandacht opeisen. Pas dan kom en de berichten in de media, ben i k bang. Vi a de borreltafel, inderdaad. Het moet m e van het hart, dat dit zelfs voor K lei ntj e M uurkrant gel dt. Op het m om ent is het grootste schandaal de bestraling van de gehel e bevol-

3 kleintje MUURKRANT/19 maart 2004, pag 3 E Met een overweldigende meerderheid van stemmen werd Vladimir Vladimirovitsj Poetin op zondag 14 maart voor een tweede ambtstermijn gekozen als president van de Russische Federatie. Die overwinning kwam voor niemand als een ver rassing, de enige ver rassing was Poetin's keuze van zijn nieuwe premier: de grijze muis Fradkov. door Vadim Donetsky/INSUDOK Het ontslag van premier Mikhail Kasjanov, en met hem van de hele Russische regering, op dinsdag 24 februari was al maanden eerder verwacht. Alleen het tijdstip, een paar weken voor de presidentsverkiezingen van 14 maart, was verrassend. Volgens Poetin had hij juist voor dit moment gekozen om de kiezers duidelijkheid te geven over de politieke koers in het land die men na zijn herverkiezing zou mogen verwachten. Maar sommige ministers uit het kabinet van Kasjanov moesten uit de media vernemen dat zij waren ontslagen. Uiteindelijk moest alleen Kasjanov zelf het veld ruimen en werd de rest van de regeringsploeg opnieuw geïnstalleerd onder leiding van de voor velen onbekende Mikhail Fradkov. Fradkov werd op 1 maart door Poetin voorgedragen en op 5 maart door het parlement 'goedgekeurd', wat geen groot wonder was omdat ruim 300 van de 450 parlementszetels worden bezet door Poetin-getrouwen. grijze muis esteld PRESIDENTSVERKIEZINGEN IN RUSLAND nige kandidaat heeft gewonnen! Mikhail Fradkov was op de achtergrond al vele jaren bekend als een loyaal bureaucraat. De nu 53-jarige grijze muis was in de Sovjetperiode economisch adviseur aan de ambassade van de USSR in de Indiase hoofdstad New Delhi en na de ineenstorting van de Sovjet-Unie werkte hij als Russisch vertegenwoordiger bij de Verenigde Naties en werd voorzitter van de Russische GATT-delegatie. Onder Jeltsin was hij een tijd minister van buitenlandse economische relaties, vervolgens hoofd van de Federale belastingpolitie, een soort Russische FIOD, maar dan met veel meer macht en behorend tot het Ministerie van Binnenlandse Zaken, waar nauw werd samengewerkt met de Federale Veiligheidsdienst FSB, de naadloze opvolger van de roemruchte KGB. Sinds maart 2003 was Fradkov Russisch ambassadeur bij de Europese Unie in Brussel, waarvoor hij de rang van minister kreeg. Zijn Brusselse avontuur heeft dus minder dan een jaar geduurd. Door zijn werk bij de belastingpolitie kreeg Fradkov goede betrekkingen met de staatsveiligheidsdiensten, die een sleutelpositie innemen achter de machtsvorming rond president Poetin. Zoals bekend is Poetin zelf uit deze diensten afkomstig. Met het aan de kant zetten van Mikhail Kasjanov is de laatste relikwie uit het Jeltsin-tijdperk verdwenen uit de Russische regering, op Poetin zelf na. Hij en Kasjanov waren de enigen die nog resteerden van degenen die ooit door king met de elektrom agneti sche vel den van draadloze di gitale com municat ie. GSM, UM TS, DECT (i n feite UMTS-zendmast en i n hui s), C2000, di git a- le babyfoons, WIFI, WLA N enzovoort. A l emaal gepul ste sterke si gnalen die de biologi sche systemen van m ensen ontregelen. Met ernsti ge gevolgen. De overheid hanteert een norm van 17,5 W/m2 (vel dsterkte) voor DECT, de telefoon di e 24 uur per dag niet alleen uzel f, m aar ook uw buren doorstraalt. Zij verschuilt zich daarbij achter de grenswaarde van de Gezondhei dsraad. Dat is echter hel emaal geen norm, maar een blootstel - lingsl im iet (50% van de vel dsterkte waarbij uw weefsel in zes mi nut en één graad in temperatuur st ij gt. Dat mag i n Nederland). Er is hel em aal geen norm voor de stral ing die op ons wordt losgelaten. De providers beperken zi ch wel iswaar tot 0,003 W/m2 (een zesdui zendste van de blootstel li ngs limiet). TNO-FEL heeft vastgesteld dat bij die veldst erkte het functioneren van de hersenen verandert (bij een taakj e van tien minuten!) en dat bi j U MTS (dus ook DECT) tintelingen, hoofdpijn en onwelzij n optreden. O_k bij m ensen die nergens over klagen, di e zelf dus ni ets in de gaten hebben. Straling i s hel em aal niks nieuws, de R ussen hebben het uit gebreid onderzocht en de Amerikanen hebben hun onderzoek herhaald en bevesti gd. Van stral ing word j e stral ingsziek ('mi crowave si ckness'). D e door wetenschappers ontdekte biologische effect en begi nnen bij ongeveer 0, W/m2 (een zeventieneneenhalfmiljoenste van de bl oot st e l ingslim iet ). De kennis over de e fecten van straling i s groot, maar w ordt gewoon geneg e e r d. Inmiddel s kunnen veel mensen bevesti gen, dat ze bij een chronische belasting boven de 0, W/m 2 probl em en krijgen. Sl apeloosheid, hoofdpijn, j euk, hyperacti viteit (een verbeterde w erki ng van de hersenen?), brandende huid, overgevoel ighei d voor el ektrische apparaten, problem en m et ogen en genitaliën, a l ergi eën, vergifti gingen, leer- en concent ratieproblemen, verlies van het korte termi jn geheugen, duizeligheid, een hel e reeks symptom en. Waarschij nl ijk is er een analogi e m et de zaak van V an Rooij. Het schijnt dat de Gezondheidsraad ook bestaat ui t een groep zelfverklaarde machthebbers, die de onw ij sheden van het private int ernat ionale com it é voor niet-i onizerende st raling (ICNIR P) kl akkeloos misbrui ken. Een netwerk van verstrengel ingen met hoekstenen van het grote gel d, het zogenaam de Jeltsin zelf op hoge posten waren benoemd. Tijdens de bijna vier jaar dat Kasjanov premier was bereikte de economische groei in Rusland bijna 20 procent. Deze groei werd evenwel vrijwel alleen veroorzaakt door de stijging van olie- en gasprijzen op de wereldmarkt en niet door het economisch beleid van de regering-kasjanov. De echte reden van Kasjanov's ontslag had evenwel niets met de economie te maken, maar veel meer met het feit dat Kasjanov er een eigen mening op na hield, los van de mening van het staatshoofd. Terwijl Poetin steeds hardere standpunten innam ten opzichte van de Russische superrijken, de oligarchen, en zelfs Chodorkovsky, met een geschat eigen vermogen van 8 miljard dollar de rijkste man van Rusland, liet arresteren vond Kasjanov dat deze arrestatie een negatieve invloed had op het economisch herstel van Rusland. Bovendien was Kasjanov een goede vriend van Aleksandr Volosjin, de stafchef die in december 2003 ontslag nam uit protest tegen de arrestatie van Chodorkovsky. Poetin bleef evenwel op het standpunt dat Chodorkovsky - die wordt beschuldigd van miljardenfraude op belastinggebied - wegens economische misdaden moet worden berecht. Het voordeel bij de benoeming van Fradkov kan men dan ook ontlenen aan het feit dat deze nooit op een eigen mening kon worden betrapt en dat hij dus de aangewezen figuur is om onder Poetin de rol van premier te spelen. "dieven of verraders" Tijdens de parlementsverkiezingen van 7 december 2003 werd al duidelijk in welke richting zich de politieke situatie in de Russische Federatie ontwikkelde (1). Met de presidentsverkiezingen van 14 maart van dit jaar is nog zichtbaarder geworden hoe dun het democratische laagje is dat de Russische samenleving bedekt. Tijdens de verkiezingscampagne weigerde Poetin deel te nemen aan openbare debatten met andere kandidaten, terwijl zijn verkiezingsactiviteiten door de onder regeringscontrole staande televisiekanalen tot vervelens toe breeduit werden uitgezonden als zijnde 'nieuws'. Andere kandidaten kwamen op de televisie nauwelijks aan bod, tenzij in zelfbetaalde verkiezingsspotjes. In sommige steden van de Russische Federatie werden mensen die op propagandatocht waren voor tegenkandidaten van Poetin door de politie meegenomen voor 'ondervraging'. De overwinning van Poetin stond al maanden geleden vast. Een van de kandidaten tijdens de presidentsverkiezingen en enige vrouw in het gezelschap, de liberale Irina Hakamada, noemde de keuze tijdens de verkiezingen er dan ook eentje tussen 'dieven' of 'verraders'. De door Poetin op 24 februari ontslagen Russische regering werd onder nieuwe leiding van Fradkov herbenoemd, zonder Kasjanov uiteraard. De nieuwe regering zal moeten zorgen voor herstructurering van het bankwezen en van het belastingstelsel, Poetin's voornaamste speerpunten in het beleid tegen corruptie en zelfverrijking. Het is een strijd die hij aangaat met de superrijken, de oligarchen, die tijdens Jeltsin de koek van privatisering van vroegere staatsbezittingen onder elkaar verdeelde en nu de nieuwe Russische bourgeoisie vormt (2). Deze superrijken hebben belastingontduiking en -fraude hoog in het vaandel staan. Middels een heel stelsel van banken in belastingparadijzen, vaak in handen van de Russische mafia, postbusfirma's op eilanden in de Stille Zuidzee en de Caraïben en talloze andere ondoorzichtige constructies sluizen zij hun miljoenen het land uit zonder daarover belasting te betalen. Poetin mobiliseert daarmee de bevolking door te stellen dat wegens een gebrek aan belastinginkomsten de staat wellicht in de nabije toekomst de pensioenen en andere sociale voorzieningen niet meer zal kunnen betalen. Zo bouwt hij zijn recht, de poli tiek. Overal zi tten de handlangers van de doorstral i ngsm affia. Zelfs de journali sten worden zoet gehouden met hun GSM-metj e. En masse verklaren de media dat TNO-FEL heeft vastgestel d dat het ding geen kw aad kan. Niet waar! TNO-FEL heeft gevonden dat de signal en van GSM binnen ti en minuten de werki ng van de hersenen beïnvloeden! D e j ournali sten will en het gewoon niet weten en schri jven daarom het omgekeerde op. Zelfs TN O-FEL heeft er m oeite mee om te verklaren dat niet iedereen zich altijd w el zal voelen bij 'verbeterd cognit ief funct ioneren'. Bijvoorbeeld in de nacht, al s een mens wi l suffen en sl apen. Onwelzij n i s volgens de definiti e van de World Heal th Organisation ook ongezondheid. Kortom, de doorstrali ng wordt doorgedouw d door een m achti g netw erk van poli ti ci, juristen, ondernemers. En de media! Vergis je niet. De media hebben helemaal geen zin om in onmin te raken met hun broodheren - iets minder groot, ni et al leen geld maar ook macht. Dat w erkt zelfs bij K leint je M uurkrant niet anders. A ls de redactie genoeg zou hebben van V an Rooij, dan vl ogen zijn bij dragen erui t, hoe gerechtvaardigd de door hem aangekaarte zaak ook m ag zijn. Ik ben beni euw d hoe de m edia de komende jaren om zul len springen m et het schandaal van de stral ing. V an Kleintj e M uurkrant weet i k al, dat de redactie er ni et op zi t te wachten. L astig, technisch, 'we hebben al zulke hefti ge discussies' en meer van zulke argumenten heb ik al gehoord. Probeer maar een ander medium t e vinden. Wellicht de borreltafel? Ondertussen onthul t de Süddeutsche Zeitung (27 januari 2004) dat de verzekeri ngsmaatschappijen het ri sico op gezondhei dsclaim s door zendmasten ui tslui ten. De M ünchner Merkur meldt dat een ziekenhuis de DECT telefoons afschaft. De Neueste Dresdner Nachri chten verhaalt van een fami li e, di e i n de kelder is gevl ucht. In Sal zburg protest eren leerli ngen m et hoofdpijn en concentratiestoornissen tegen een zendmast direct naast de s c h o o l. In Spanj e verschijnen rapporten over kanker bij zendmasten. In Engeland trekken buurtbewoners een zendmast om en zetten er burgerwachten bij, omdat ze de kankergeva l en zat zijn. In Londen blijken de mussen significant af t e nemen w aar de el ektrosm og t oeneemt. In Zweden (eerste land w aar GSM in Europa t e krijgen was) i s elektrogevoeligheid i nm iddels een erkende vol ksziekte. En in Nederland? Gebeurt niks. Geen ni euws. Zel fs niet in Kl eintje M uurkrant. machtsbasis vooral op een fundament van angst en onzekerheid en kan hij zich vervolgens presenteren als de 'sterke man' die het op durft te nemen tegen degenen die zich onterecht hebben verrijkt op kosten van de bevolking. En zo is de cirkel weer rond. vertrouwen verloren Tijdens de parlementsverkiezingen van december vorig jaar was echter al duidelijk geworden dat juist degenen die het meest te lijden hebben van de ineenstorting van de Sovjet-Unie, en de daarmee gepaard gaande toenemende maatschappelijke ongelijkheid, een sterk teruglopende levensverwachting door invoering van hoge tarieven in de gezondheidszorg en veel te lage pensioenen, niet meer de moeite namen naar de stembus te komen. Zij hadden het vertrouwen in de politiek al verloren, een trend die zich nu bij de presidentsverkiezingen alleen maar heeft voortgezet. Er is geen werkelijke oppositie tegen Poetin, dus er valt ook niets te kiezen. De Communistische Partij staat op het punt van uiteenvallen in een aantal concurrerende groepjes, de andere oppositiepartijen verkeren in een diepe crisis. In de vier jaar dat Vladimir Vladimirovitsj Poetin nu aan de macht is heeft hij kans gezien om alle macht bij zichzelf te concentreren, gesteund door de 'machtsorganen', de veiligheidsdiensten en politie. Toch zullen dit onvoldoende garanties blijken voor de consolidatie van een probleemloze toekomst voor de heersende nieuwe elite in Rusland. Door de analisten van VN en OESO wordt een stagnatie in de economische groei in Rusland voorspeld. Het is daarom onvermijdelijk dat het vroeg of laat tot een hergroepering van oppositiekrachten in de Russische Federatie komt en zal de bevolking het op moeten nemen tegen het regime. Op dit moment is er nog geen herhaling van oktober 1917 te verwachten, maar de parallellen met de eraan voorafgaande periode nemen duidelijk toe! n o t e n : 1) Zie hiervoor "Geleide de mocrat ie in Rusland" in Kleintje Muur kr ant 38 7 van 2 3 ja n u ar i ) Zie voor ee n "Top Tien " va n de Rus sische milja rda irs de we bsite tellin g.n l/ins u d ok on d e r "Ru ss ische Fe de ratie" Geen schuld Het fundament onder het post-polder tijdperk, het balkende Donner regentisme, lijkt te zijn: Niemand is verantwoordelijk; althans de overheid en de bestuurders nooit. Drie Haarlemse brandweerlieden dood door fouten bij de korpsleiding maar niemand draagt de verantwoordelijkheid. De Geus glijdt uit over kersenhout en Portugees marmer, maar Joustra wast zijn handen in onschuld. Verdonck noemt mensen die ze noch erkend noch uitzet illegaal en geeft hen daar dan de schuld van. In Volendam en Enschede constateren meer dan 10 inspecties gebreken, maar niemand sluit die tenten. Niemand verantwoordelijk. Een zeeuws durp geeft 12x meer dan afgesproken uit aan een archeologische opgraving. De wethouders komen er mee weg door hun stoel te verlaten. De samenleving zit met een tekort van euro, waar dit uiteraard gedekt had moeten worden met de huizen van die vier wethouders. Een van de grootste slacht - partijen sinds WO II: onze militairen dragen geen schuld, laat staan de politici die hen uitzonden. Waanzin dat bestuurders durven te spreken over waarden en normen. Daarbij ook nog doelend op christelijke waarden en normen ofwel niks multicultureel, niks integreren, maar gewoon een eufemisme voor eigen volk eerst. En pers en Tweede Kamer. Ach die zien een kabinetje en roepen zoals gebruikelijk maar wat. Tikje kritisch, tikje oppositie, tikje commentaar. Dat er een onvervalst jaren vijftig regentisme ingevoerd wordt, dat het gedoogbeleid inmiddels ook overheidscorruptie omvat, dat het Pikmeer voortkankert en uiteindelijk alles laat verslonzen, dat de frisse wind law and order en een spartaans onsolidair ministelsel voortbrengt, ach, het zal wel. Enkele kleine suggesties: Schade veroorzaakt door minderjarigen altijd en ten volle verhalen op de ouders. Ouders van meisjes die besneden blijken zonder meer uit ouderlijk gezag en 4 jaar de cel in. Scholen die via God of Allah discrimineren: dicht. Tweede keer spijbelen: één van de ouders een week de cel in. Law and order kan ook leuk zijn en opvoedkundig werken. Derde snelheidsover - treding: inbeslagname auto. Bij iedere overheidsklus vooraf hiërarchie en eindverantwoordelijkheid afspreken en daarbij alle ambtenaren persoonlijk en strafrechtelijk aansprakelijk. Bij niet melden, gedogen, crimineel gedrag en onbehoorlijk bestuur krijgen alle ambtenaren in de hië - rarchische keten ontslag en als toetje wordt de bestuurder automatisch afgezet. Nog een laatste lesje waarden en normen voor de balkende Donnertjes. Termijnoverschrijdingen bij klachten en bezwaren leiden automatisch tot erkenning van die klacht of bezwaar en tot schadevergoeding. En de verwende burger. Ach die kijkt Idols en gaat dit jaar naar Thailand op vakantie. (Minus een paar, die maken Kleintje Muurkrant) Zand plegers, die de minis ter wil a fsc ha ffe n. Da t lijkt mij o ok vreemd, a ls er é én groe p is die goede begeleiding nodig heeft, da n zijn het w e l de vee lpleg ers, het w oord alleen zou genoeg moeten zijn om dat te beseffen. Met de c ijfe rs uit het e e rste stukje en de cijfers die je via de link (onder aan dit stu kje ) vindt heb ik het schoolvoorbeeld van de Verenigde Staten niet eens nod ig om mijn p unt te make n, ik heb genoeg aan ons eigen `t olerante ' landje. In de VS is het aantal gevangenen in een percentage van de bevolking iets m eer dan verdubbeld sinds 1985 e n in Ne derland is dat o nge ve e r twee en een half keer zo veel ge worde n, in pe rc en ta ge n og steeds niet vergelijkbaar met de VS m aar toch een zeer grote stijging, vooral de laatste jaren ga at het e rg h ard. Ook uit ons eigen voorbeeld kun je nu conclud eren d at een eenzijd ig repressief beleid niet zoveel zin heeft, de criminaliteit neemt a llee n ma a r toe e n he t lijkt e r niet op dat het beleid van ministe r Donne r bijdra a gt a an de bestrijding hiervan. Er wordt steeds minder geld uitgetrokken voor reclass ering en kinderrechters klagen dat ze criminele jongeren geen goede begeleiding kunnen geven. Ook de w e rknemers van pe nitentiaire inrichtingen krijgen steeds m in - der t ijd om met gevangen en be zig te zijn omd at ee n he leboel ond ersteu nende programma 's z ijn a fgesch aft, pre cie s dat gedeelte van het werk waar de mensen zich het meest mee verbon den voe lden. In lan den a ls Finla nd e n Eng eland, die vroeger aan de top st onden wat betreft repressie, st reeft men nu weer naar een and ere aanpak en wij gaan rust ig door met cellen bouwen. Maar waarom zouden we naar het buitenland kijken, de kiezers moeten tevreden gehouden worden en die vragen o m hoge - re en zw aardere straffen. Dat kan ik op zich nog wel beg rijpen, ze wet en niet beter maar politici kennen de onderzoeken, z ou je de nken. Ik de nk dat Nederland dit beleid uiteind elijk wel weer terug zal draaien en missch ien kunnen we de cellen die we da n over he bbe n om bouwen tot jongerenhuisv e s t i n g. Dit s tukje is geschreven do or Erik Theunissen en door 't Kleint je ove rge nom en va n de w e bs ite va n Jo nge S ocia liste n in de PvdA ( In de tekst wordt verwezen naar deze webs ite : t inyurl.com/2zoh l Onderduik aangeboden In de vroe ge ochte nd va n vrijda g 5 ma a rt he b- ben vele verontrust e Amsterdammers een sym bolisc h te ke n op de sto ep voor hun deur aangebracht. Dit om uitin g t e geve n aa n hun so lida riteit met vluchtelingen die al jaren in Nederland zijn en nu uitgezet dreigen te worden. De be zo rgde burgers uit de A m s t e r d a m s e Staats liedenbuurt, Ams terdam Oud-West, de Binnenstad, de Pijp, Oud-Zuid, de Oosterparkbuurt en de Oostelijke eilanden, willen niet met de a rme n over elka ar toe - zien hoe Nederland verandert in een as ociale samenleving die men sen a an hun lot ove rla at. Mid dels e e n w itt e pijl, in de vorm van e e n huis, ma ke n de Am sterdammers publiekelijk kenbaar een onderduikadres aan te bieden. Een o nderduik-

4 kleintje MUURKRANT/19 maart 2004, pag 4 ad res voor vluchtelingen die de overheid simp elweg de grens over de nkt te ku nne n z etten. Nu het kabinet haar verant - woordelijkheden niet neem t, zien burgers zich genoodzaakt ze lf in a ctie te kom en. Het huidige as ielbeleid heeft rampzalige gevolgen voor het welzijn van duizenden mens en. Vanuit de hele samenleving klinkt fel kritiek. Oo k internationale men senrechten organisa - ties als Human Rights Watch, Amnesty International, Defence for Children en UNHCR bekritiseren en veroord elen de uitwerking van het Nederlandse asielbe le id. De b uite nlandse m edia is hoogst ve rb aa sd ove r de ha rde ko ers die het Nederlandse kabinet nu ingezet heeft. Van de historisch e rol, Nederland als voortrekker in het beschermen van de mensenrechten, is geen sp ra ke me e r. Het kab inet b lijkt z ic h niet ve e l a a n te tre kke n va n de grote veron twaardiging onder de Nederlandse bevolking. Zij zet vastbe rade n ha a r heilloze beleid van lafheid en onbarm hartig heid voort. We hop en dat meer mensen dit voorbeeld zullen volgen. We ro epe n ied ere en die gee n vertrouwen heeft in het Nederlan dse asielbeleid, op om dit kenbaar te maken door ook e e n o nde rduika dre s a an te b ie - den. "Stop de uitzettingen, van harte pardon" Biostabiel Vooral 'snac hts w o rdt op de tele vis ie - op het Tels ell kanaal - de "Biost abil 2000" in eindeloos herhaalde spot jes aangeprezen do or tv-p ersoonlijkheid Tineke de Nooij. Volgens de b edenker van de hanger met magnetische eigensc hap pen, de al jarenlang in Nederland woonachtige Italiaan Bruno Sa ntan era, is het "de ontbre - kende schakel in de geneeskunde." Santanera noemt in de Telsell-spotjes de kwalijke gevolgen van zo genaamde "elect rosmog". Alle elektrische apparaten en signalen in het moderne leven zouden de natuurlijke balans verstoren. Door de n egat ieve (yin) en positie ve (yang) sp ann ing en in het mens elijk lichaam te ontladen en zo beter in balans te brengen, zou de Biostabil 2000 helpen tegen uiteenlopende klacht en als hartkloppingen, s lape - loosheid, hyperventilatie etcete - ra. Bovendien zou de hanger bijzondere eig ens chappen danken aa n "sam en gepe rste a a rde uit Zaïre" - dat overigens al sinds 1997 de De m ocrat ische Republiek Congo heet. De redactie van het Tro s-t elevis ie programma Radar wild e weten of de claims over de hanger wetenschapp elijk onderbouwd z i j n. De Biosta bil 2000 w e rd do or Rad ar gekoc ht om he m ve rvolgens te laten demonteren bij de Techn ische Universiteit Delft. De TU Delft constateerde dat, in tegenst elling tot wat wordt beweerd, de hanger geen aarde be vat. In de han ger be vindt zich ee n sim pele ma gne et dat onde - randere neodynium bevat, een element dat veel wordt toep ast in magnet en in huishou delijke apparaten als stereotorens en m agn et rons. De Biosta bil 2000 bevat geen samariu m en kobalt, terwijl dit wèl in het bijgeleverde boe kje w ordt ve rmeld. De in de commercials geroemde kra cht va n de mag neet is in werkelijkheid maar een tiende va n de in he t boe kje ge noemde D Volgens neoconservatieve denkers en politici zijn de idealen van de jaren zestig debet aan veel van de hedendaagse maatschappelijke problemen. Eric Duivenvoorden vindt echter dat het terugdraaien van de idealen niet alleen onwenselijk, maar ook onmogelijk moet worden geacht. Het zou de fundamenten wegslaan onder de huidige maatschappelijke orde. door Eric Duivenvoorden HERWAARDERING VAN EEN CULTURELE REVOLUTIE e jaren zestig Je kunt er tegenwoordig de klok op gelijk zetten: elke keer als de makkes van onze hedendaagse samenleving tegen het licht gehouden worden, moe - ten de idealen, de geest en de generatie van de jaren zestig het ontgelden. Vorig jaar zomer nog was het Gerrit Komrij die een feestrede ter ere van dertig jaar Ruigoord, de hippie-enclave in het Amsterdamse havengebied, aangreep om zijn generatiegenoten van '68 van 'uniek en totaal verraad' te beschuldigen. Vreemd genoeg werden zijn aantijgingen door zijn gehoor, zelf gepokt en gemazeld in de geest van de jaren zestig, met applaus ontvangen. Ook toen hij vervolgens hun idealen zelf op de mestvaalt van de geschiedenis wierp door te stellen dat dit verraad inherent moet zijn geweest aan hun ideeëngoed, was gejuich zijn deel. Van links tot rechts laat men de jaren zestig zakken als een baksteen. In een repliek op Komrij heeft publicist John Jansen van Galen het over de generatie van '68 als 'die lui die in de jaren zestig beter wisten wat goed voor de mensen was dan de mensen zelf'. En zet het hele tijdperk te kijk als 'arrogant en ondemocratisch'. Zulke uitspraken zijn koren op de molen van de neoconservatieven die na bijna vier decennia eindelijk hun kans schoon zien om de geest van de jaren zestig weer terug in de fles te krijgen. Neem bijvoorbeeld schrijver Leon de Winter die twee jaar geleden de belabberde staat van het vaderland in het algemeen en de gewelddadige dood van René Steegmans in Venlo in het bijzonder rechtstreeks herleidde tot de culturele revolutie van de jaren zestig. Het streven naar zelfontplooiing (inspraak en democratisering, vrije seksualiteit, vrouwenemancipatie, etcetera) zou geleid hebben tot - wanneer we Leon de Winter mogen geloven - excessief libertarisme en grenzeloos individualisme uitmondend in een onverschillig cultuurrelativisme. Als bovendien 'vanaf de jaren zestig de overheidsrepressie aan een terugtocht uit het openbare leven is begonnen', zijn de grondslagen van het hedendaagse Sodom en Gomorra ondubbelzinnig blootgelegd. In de verte weerklinkt de aloude romantische klacht van het doorgeschoten idealisme dat de 'gemeenschap' erodeert. De restauratie die de neoconservatieven voor ogen staat is een terugkeer naar de spruitjesstaat van de jaren vijftig, waarin alle zogenaamde verworvenheden van de jaren zestig successievelijk zijn teruggedraaid, om te beginnen de vermaledijde individuele vrijheid. We kennen weer onze plaats en doen vooral niets dat niet van ons verwacht wordt. En oom agent straalt weer gezag uit, wanneer hij trouw zijn ronde doet. Alleen zo kan een halt worden toegeroepen aan de onveiligheid en de criminaliteit die ons land teisteren. Het doet nogal provinciaals en zelfingenomen aan om te denken dat de jaren zestig in enigerlei vorm teruggedraaid zouden kunnen worden of dat met begrippen als verraad of trouw de richting die in en vanaf de jaren zestig werd ingeslagen ook maar enigszins beïnvloed had kunnen worden. De jaren zestig beperkten zich niet tot Nederland. Ze waren veel structureler en noodzakelijker dan de critici doen voorkomen. De geest van de jaren zestig hield de hele westerse wereld, het ene land wat vroeger en onstuimiger dan het andere, in zijn ban. De kritiek op de idealen van de jaren zestig neemt heden ten dage de vorm aan van een primitieve bezweringsformule en staat een kritische diagnose van de hedendaagse samenleving alleen maar in de weg. Het is in de eerste plaats van belang die idealen op te vatten als signalen van veel dieperliggende maatschappelijke veranderingen, en niet ze als wereldvreemde Don Quichotes te bevechten als het onheil zelf. De jaren zestig worden vaak in een adem genoemd met een culturele individualisering. Op allerlei maatschappelijke terreinen - van seksualiteit tot de politiek en van de religie tot het onderwijs werd meer ruimte voor het individu, voor de individuele zelfontplooiing, nagestreefd. Het resultaat was -zeker in vergelijking met de duffe jaren die eraan vooraf gingen - een explosie aan creatieve uitingen. Een ware revolutie die slechts te vergelijken is met de bloeiperiode van de Nederlandse Verlichting rond het midden van de zeventiende eeuw, wanneer in Nederland het baanbrekende denken kan gedijen van nonconformisten als Descartes en Spinoza en Nederlandse kunstenaars met Rembrandt als boegbeeld de schilderkunst onuitwisbaar veranderen. De idealen van de jaren zestig kwamen niet uit de lucht vallen. Ze werden vooral gedragen door jongeren uit de sinds de Tweede Wereldoorlog immer uitdijende middenklasse. In vijfentwintig jaar na de oorlog nam de bevolking in Nederland met bijna vijftig procent toe. Als de bevolking de afgelopen vijfentwintig jaar met een zelfde percentage gegroeid zou zijn, hadden er nu vijf miljoen mensen meer in Nederland gewoond. De jongere generatie stond in het midden van de jaren zestig ongeduldig op de stoep van maatschappij, maar kreeg vaak niet eens een voet tussen de deur. De samenleving was er totaal niet op ingericht om grote groepen nieuwkomers - de babyboomers - op te nemen, met name jongeren die geen genoegen meer namen met de hun toebedeelde plaats maar hogerop wilden of tenminste zelf wilden uitmaken in welke richting ze gingen. De universiteiten, de politiek, de religie, de media waren nog van en voor de elite. In naam was Nederland misschien begin jaren zestig een democratie, maar dan wel een waar alle onderliggende instituties - media, universiteiten, kunst en cultuur, politiek, etcetera - nauwelijks op hun de democratie ondersteunende taak waren toegerust en slechts door een kleine bovenlaag - de regenten -gecontroleerd en vormgegeven werden. De omwenteling in de jaren zestig vond plaats omdat grote groepen, vooral die naar boven keken, zich beperkt voelden in hun individuele en maatschappelijke zelfontplooiing. Het ligt voor de hand dat het gedachtengoed en de idealen waarmee de noodzaak van een doorbraak gelegitimeerd werd, geformuleerd werden in reactie op die van het establishment en op de status quo. De toenmalige context leerde dus dat die reactie antikapitalistisch was, tegen godsdienst, voor vrije seksualiteit, tegen de imperialistische oorlog in Vietnam, voor vrouwenemancipatie, tegen autoritair gezag, voor vrije media, etcetera. Natuurlijk hebben al dit soort ideeën en idealen een waarde in zichzelf. Ze staan nog steeds in nauw verband met de idealen van de Verlichting van drie eeuwen geleden. Wie echter de context buiten beschouwing laat waarin ze zich manifesteerden, miskent hun tijdsgebonden emancipatoire functie - een functie die uiteindelijk voor grote delen van de bevolking van veel directer belang was dan de idealen waarin ze verpakt zat. Wat we tegenwoordig aanduiden als de jaren zestig strekt zich uit over een veel grotere tijdspanne en loopt ongeveer van midden jaren zestig in de tijd dat de provo's het gezag uitdagen tot begin jaren tachtig wanneer krakers met ongekend tumult hun recht op zelfstandige woonruimte opeisen en de vredesbeweging zich keert tegen de plaatsing van atoomraketten. Wat begint met een handjevol provo's die bij het Lieverdje krenten uitdelen en het gezag uitdagen, culmineert begin jaren tachtig in grootscheepse en gewelddadige rellen alsmede in demonstraties waarmee honderdduizenden mensen - de grootste betogingen ooit in Nederland gehouden - bij herhaling openlijk blijk geven van hun onvrede met de autoriteiten. Het was de ultieme samenballing van de ontelbare actiegroepen en comités - agerend tegen alles en nog wat - die Nederland in die jaren rijk was. Vanaf het midden van de jaren tachtig neemt het aantal openlijk opstandige en politiek actieve Nederlanders zienderogen af. Waarmee tegelijk de mythe uit de wereld geholpen kan wor - den dat het volk in opstand komt in tijden van economische neergang. De protesten breken uit tijden van hoogconjunctuur en komen juist enigszins tot bedaren als de meest ernstige economische crisis sinds de Tweede Wereldoorlog op haar hoogtepunt raakt. Alle opwinding die door het tijdsgewricht werd veroorzaakt, heeft er zeker toe bijgedragen dat de samenleving binnen een afzienbare periode van twintig jaar geliberaliseerd is. Niet onbelangrijk in deze periode is het beleid van het kabinet Den Uyl, dat van 1973 Het uitbuitingssysteem is met andere woorden niet door druk van buiten maar van binnenuit in elkaar gestort tot 1977 op grote schaal de maatschappelijke veranderingen formaliseert, institutionaliseert en subsidieert. Dat die culturele omwenteling zich relatief soepel en praktisch zonder bloedvergieten heeft kunnen voltrekken, is onder andere te danken aan de toenmalige elite zelf, die, zoals James Kennedy in "Nieuw Babylon in aanbouw" aantoonde, betrekkelijk geruisloos plaatsmaakte voor de nieuwe garde. Sterker nog, deze overgang al jaren van tevoren zelf had voorbereid. Het is alsof ze op hun klompen aanvoelden dat de trillin - gen die vanaf de jaren vijftig de samenleving steeds heviger door elkaar schudden niet meer te stoppen waren en ze hun plek maar beter konden verlaten. Er was een beweging in gang gezet die door niets en niemand meer tegen te houden was. De meeste nieuwkomers krijgen vanaf midden jaren zestig geleidelijk aan een plek en worden zelf deel van de nieuwe gevestigde orde. Veel idealen worden ogenschijnlijk op een doodlopend zijspoor gerangeerd. Je kunt het verraad noemen, zoals Komrij, maar dan misken je hun achterliggende betekenis en haal je de angel eruit: de idealen van de jaren zestig vormden het glijmiddel om door te stoten tot een nieuwe, postindustriële samenleving. Achteraf gezien zijn de dragers van de idealen van de jaren zestig eerder te karakteriseren als de wegbereiders van de postmoderne informatiesamenleving dan de tegenwoordig zo alom bekritiseerde wereldverbeteraars. Dat de vrijmarkteconomie tegelijkertijd kon doorgroeien tot een steeds naadlozer op wensen en verlangens van de burgers toegesneden consumptiesysteem is de andere kant van de medaille van de culturele omwenteling in de jaren zestig. Het gaat te ver de generatie van '68 voor al deze veranderingen rechtstreeks verantwoordelijk te houden, maar er zijn wel degelijk raakvlakken. In zekere zin is de roep om individuele vrijheid en zelfontplooiing uit de jaren zestig te vergelijken met de afschaffing van de slavernij zo'n honderd jaar eerder. Meer dan twee eeuwen fl oreerde de slavenhandel en de slavernij waarvan miljoenen Afrikanen het slachtoffer zijn geworden. Toch is het hele systeem in de negentiende eeuw vrij geruisloos opgeheven; in Europa althans, in de Verenigde Staten was er een burgeroorlog voor nodig om de slavernij af te schaffen. Die burgeroorlog benadrukt evenwel dat de slaven zelf op het vaak moeizame pad naar de uiteindelijke afschaffi ng maar een kleine rol hebben gespeeld. Grote opstanden van slaven die streden voor hun rechten zijn voorgekomen maar hebben geen door - slaggevende rol gespeeld bij de opheffing. Het uitbuitingssysteem is met andere woorden niet door druk van buiten maar van binnenuit in elkaar gestort. Het waren vooral christelijke groeperingen van blanken uit de hogere klassen die zowel in Europa als in Amerika in het geweer kwamen tegen de mensonterende omstandigheden waaronder de slaven leefden en de publieke opinie mobiliseerden. De felste tegenstand werd geboden door de slavenhouders die het meest te verliezen hadden. Het is tekenend voor de ontwik - keling van het kapitalisme dat in de loop van de negentiende eeuw die tegen - stand langzaam aan verdampt is. Tijdens de industriële revolutie bleek dat je veel meer had aan arbeiders die je loon uitbetaalt dat ze vrijelijk konden besteden dan aan slaven die met handen en voeten aan je gebonden zijn en waar je een zekere verantwoordelijkheid voor draagt. Voor de ontwikkeling van het kapitalisme is de formeel vrije (ruil)verhouding tussen baas en knecht een noodzakelijke voorwaarde. Ze vormde de basis voor de ongekende kapitaalaccumulatie in de westerse wereld vanaf het begin van de negentiende eeuw. Onder de nieuwe verhoudingen werkte slavernij alleen maar contraproductief en had geen voordelen meer boven de vrije arbeid. De landen en regio's waar de industriële revolutie het verst was voortgeschreden, zoals Engeland, Frankrijk en de noordelijke staten van Amerika, liepen dan ook voorop bij het afschaffen van de slavernij. Het in die tijd economisch achterlijke Nederland kwam er pas in 1863 mee, als een van de allerlaatste landen. Zijn met het blootleggen van de economische achtergronden de idealen waarmee al die christelijke groeperingen in Europa en de Verenigde Staten te hoop liepen tegen de slavernij minder overtuigend geworden? Integendeel, het gelijkheidsbeginsel dat niemand meer waard is dan een ander vormt een van de pijlers onder onze beschaving en onze rechtsstaat. Waar het hier om gaat is dat de verwording van een ideaal gepaard ging met ingrijpende economische verschuivingen: het pleidooi voor de principiële gelijkheid tussen medemensen en de opkomst van de industriële samenleving vormden twee kanten van dezelfde medaille. Wat gold voor de tijd van het opkomend kapitalisme is evenzeer van toepassing op de jaren zestig: zomin als de afschaffing van de slavernij enkel beschouwd kan worden vanuit een ideaal van medemenselijkheid kan de culturele omwenteling die de jaren zestig bewerkstelligden begrepen worden wanneer de economische grondstructuren buiten beschouwing blijven. De vraag kan natuurlijk gesteld worden hoe culturele en economische ontwikkelingen elkaar wederzijds beïnvloeden: zijn het uiteindelijk idealen en morele noties die een samenleving sturen of bepalen economische grondstructuren in laatste instantie in welke richting de maatschappij zich ontwikkelt? Een felle richtingenstrijd over deze kwestie heeft decennialang niet alleen de politieke en sociale wetenschappen beheerst, maar was ook direct van invloed op het dagelijks leven van honderden miljoenen mensen. De opvattingen van marxisten aan de ene kant, die bij hoog en bij laag bleven volhouden dat de economische basisstructuren bepalen hoe de immateriële bovenbouw vorm krijgt, stonden lijnrecht tegenover degenen die deze verhouding radicaal omkeerden en vonden dat de samenleving slechts begrepen kan worden vanuit de ideeën en motieven van de mensen zelf. De communistische en liberale ideologieën die op deze grondprincipes gebaseerd zijn, hebben de Koude Oorlog meer dan veertig jaar gevoed. Het moge duidelijk zijn dat degenen die de rol van de idealen van de jaren zestig zo'n overheersende plaats toekennen in hun kritiek op de hedendaagse maatschappij, tot het laatste kamp behoren. De idealen worden echter niet gered uit de klauwen van de neoconservatieven wanneer ze simpelweg geconfronteerd worden met het tegenovergestelde standpunt, namelijk dat de economie, meer in het bijzonder een ongebreidelde economische expansie, verantwoordelijk kan worden gesteld voor de hedendaagse maatschappelijke kwalen. Vanuit deze visie zou dan geen sprake zijn van doorgeschoten idealen maar van een neoliberale pervertering ervan. Een van de meest in het oog springende kenmerken van het nieuwe tijdperk waarin we sinds de jaren zestig beland zijn, is dat veel tegenstellingen uit de tijd van het industriële kapitalisme in de westerse wereld zijn opgeheven. Zo is in de huidige geglobaliseerde wereld het onderscheid tussen 'binnen' en 'buiten' - zo essentieel ten tijde van de Koude Oorlog - vrijwel geheel weggevallen. Volgens Michael Hardt en Antonio Negri leven we in het tijdperk van "Empire", het onbegrensde rijk van de vrije markt. In dit rijk is er niemand die de touwtjes in handen heeft. Empire heeft geen centrum van waaruit ze macht uitoefent, haar gezag is alom aanwezig, net zo dwingend als de hartslag en net zo onontkoombaar als het weer. Behalve de internationale kapitaalstromen zijn ook de hedendaagse informatiestromen kenmerkend voor het nieuwe maatschappelijk bestel. In onze vergaand geautomatiseerde en geïnformatiseerde samenleving werken steeds minder mensen met hun handen. Wat er nog over was aan geestdodend lopendebandwerk is langzamerhand allemaal verplaatst naar lagelonenlanden. In een postmoderne informatie-economie staat de productie van ideeën, programma's, concepten, ontwerpen en illusies centraal. Zo wordt de kloof tussen vraag en aanbod, tussen product en consument zo snel mogelijk gedicht; geen eenheidsworst meer, maar een onafzienbare rij, snel wisselende producten. Het is de uitkomst van een steeds snellere en meer directe communicatie met de doelgroep en de consument. De consument wordt in de informatiesamenleving steeds meer verindividualiseerd. Informatie, communicatie en taal zijn hiermee uitgegroeid tot de belangrijkste productiemiddelen. Hierdoor is een andere klassieke tegenstelling van de geïndustrialiseerde samenleving volledig uitgehold: het onderscheid tussen productie en reproductie, tussen basis en bovenbouw. Informatie, communicatie en taal komen immers voort uit het domein van de reproductie, dat wil zeggen de gemeenschap, de familie, onderwijs en opvoeding, verzorging, vrije tijd, etcetera. In de informatiesamenleving is het domein van de productie dan ook vergaand opgerekt. Het werkt immers contraproductief om de productie te beperken binnen de kantoormuren van negen tot vijf wanneer creativiteit een steeds belangrijker onderdeel van het hele productieproces wordt. Kernactiviteit van het hedendaagse productieproces is niet langer fysieke arbeid maar creativiteit, dat wil zeggen het opvangen, interpreteren en aanvullen van informatiestromen. Creativiteit floreert door de vrije uitwisseling van ideeën en elkaar aanvullende samenwerking in (internationale) netwerken. Het productieproces laat zich niet langer isoleren binnen de muren van kantoor of op vastgestelde tijdstippen. Tegelijkertijd met het wegvallen van het onderscheid tussen basis en bovenbouw is in de postmoderne informatiesamenleving dan ook een derde onderscheid van het toneel verdwenen: die tussen de publieke en de privésfeer. Het opvangen, interpreteren en aanvullen van informatiestromen is in onze samenleving een continu proces dat bij wijze van spreken vierentwintig uur per dag doorgaat en zich niets aantrekt van nog bestaande kunstmatige grenzen tussen werk en vrije tijd. Het vermogen om zelfstandig bij te dragen aan deze informatiestromen vormt een steeds belangrijkere voorwaarde om als individu volwaardig te kunnen meedraaien in onze samenleving. Als de jaren zestig iets hebben opgeleverd dan is het wel dat onze samenleving steeds minder behoefte heeft aan volgzame jaknikkers. Waar indertijd kleine groepen middels ludiek protest mee begonnen, is zo'n veertig jaar later uitgegroeid tot de mainstream. De idealen van de jaren zestig zijn uiteindelijk precies de juiste breekijzers gebleken om de toenmalige maatschappelijke verhoudingen open te breken en de samenleving naar een volgende fase te leiden: de postindustriële, geglobaliseerde informatiesamenleving. Het neoconservatieve gejeremieer over de doorgeschoten individualisering is dus verouderd en machteloos. Van het terugdraaien van de idealen kan geen sprake zijn; het zou de fundamenten wegslaan onder de huidige maatschappelijke orde. Is er aan de andere kant dan niets meer van het kritische potentieel van de idealen van de jaren zestig overgebleven? Hoe overweldigend de hedendaagse vrijemarkt economie ook lijkt, ze parasiteert op de vrijheid, mondigheid en het creatieve vermogen van de burgers, niet alleen in hun rol als producent maar ook als consument. Deze afhankelijkheid zorgt uiteindelijk voor een rem op de natuurlijke neiging van de zoektocht naar winstmaximalisatie om elk verschil en elk detail plat te walsen en gelijk te schakelen in onafzienbare kapitaalstromen. De ruimte die hierdoor ontstaat stelt de individuele of in netwerken opererende burgers in staat op te komen voor de aloude idealen van de jaren zestig, overal waar ze in de verdrukking komen. (Dit artikel is eerder verschenen in Ravage, eind februari 2004)

5 kleintje MUURKRANT/19 maart 2004 pag 5 L In het vorige Kleintje reageerde Jan Willem Nienhuys op mijn bespreking van Harm Vissers interviewbundel "Leven zonder God" (1). Ik ben Nienhuys dankbaar voor zijn reactie. De ongodisten (om de terminologie van hem over te nemen) die ik in mijn bespreking noemde waren - ondanks de oproep aan een ieder persoonlijk verzonden door de redactie van het Kleintje - blijkbaar niet bereid zelf te reageren. door Wolter Seuntjens Ik ben Nienhuys inderdaad dankbaar: hij doet mijn werk gedeeltelijk over en maakt het verder af. Hij toont uitvoerig aan waarom Vissers boek niet kon slagen. En tenslotte wijst hij nog fijntjes op het feit dat Visser zijn boek met subsidie heeft gepubliceerd. Nienhuys blijkt het grotendeels met mij eens te zijn: alleen noemt hij het boek van Visser "half geslaagd". Terwijl ik het boek van Visser nu juist geheel geslaagd zou willen noemen. Visser slaagt er namelijk in - weliswaar onbedoeld - zichzelf en de betreffende ongodisten te ontmaskeren als onverdraagzamen of, in enkele gevallen, zelfs als verlichtingsfundamentalisten, "de fervente ongelovigen die er niet voor terugdeinzen de Nederlandse grondwet te herschrijven enkel om de Islam een lesje te lezen" (2) en, die uiteraard - en passant - trachten ook het 'autochtone' christendom te knevelen. Een recent voorbeeld van dit verlichtingsfundamentalisme vinden we in Vrij Nederland (3) waarin Paul Cliteur stelt "Als overheid moet je de religie ontmoedigen". Een 'laïcisme', zoals in Frankrijk, is Cliteur blijkbaar niet voldoende. details Ondanks onze verregaande overeenstemming zijn er enkele kleine zaken waarover ik het met Nienhuys niet eens kan zijn. Nienhuys schrijft: "Als iemand zich niet stoort aan de maatschappelijke regels, zeggen we dat hij god noch gebod kent. Men kan zich voorstellen dat ongodisten zich ergeren aan deze annexatie." Ik zou geen (christelijk) ethicus kennen die deze uitspraak onderschrijft: een moraal is heel wel mogelijk zonder goddelijk fundament. Dit neemt niet weg dat een groot aantal mensen hun ethische regels door een goddelijk fundament onderbouwd zien. De geschiedenis van het Nederlandse gezegde, dat Nienhuys zelf aanhaalt, "God noch gebod kennen" is illustratief. Waar vroeger het gezegde luidde: "van God noch zijn gebod weten" (4) luidt het nu "zich aan God noch gebod storen" (5). Net zoals God uit Jorwerd verdween, is het "zijn" sedert enige tijd verdwenen uit dit gezegde. Met andere woorden: 'het' gebod is niet meer vanzelfsprekend van God afkomstig. Daarom berust Nienhuys' opmerking op een misverstand. Als Nienhuys daarenboven schrijft "Veel belijders van de christelijke godsdiensten zien hun geloof niet meer in de eerste plaats als een noodzakelijke verering van een machtig bovennatuurlijk wezen, maar als het fundament van moraal", vraag ik mij af wie hij bedoelt. Ook schrijft Nienhuys dat het woord 'geloven' door de godisten is geannexeerd. Dat berust al evenzeer op een misverstand zijnerzijds. En dat is des te opmerkelijker omdat hij net daarvoor omstandig uitgelegd heeft: "Elk kennen houdt in dat we zonder vragen dingen aanvaarden, met andere woorden dat we dingen geloven." Het interessante is bovendien dat veel godisten juist spreken over 'weten' in plaats van 'geloven'. Of zal Nienhuys dadelijk beweren dat de godisten het woord 'weten' geannexeerd hebben? Nienhuys schrijft verder: "[Seuntjens] vindt dat er nog niet genoeg gepraat wordt over het wezenlijke punt, namelijk geloof versus ongeloof. Seuntjens ziet dat verkeerd." Ik heb geschreven dat ik vind dat Vissers boek voornamelijk gaat over de bijwerkingen van religie in plaats van het wezenlijke punt. Ik vind dat er altijd iets zinnigs over dit wezenlijke punt gezegd en geschreven mag worden, ik meen echter dat Vissers interviews daarover niets zinnigs toevoegen. ernstiger even zonder God In mijn bespreking van Vissers bundel citeerde ik uit het interview met Hans Crombag: "Van alle grondrechten vind ik die van vrijheid van godsdienst de meest discutabele. Ik bedoel: we moeten op praktische gronden accepteren dat er heel rare en ook heel vervelende mensen rondlopen, maar om dit dan ook maar tot grondrecht te bombarderen, dat begrijp ik niet goed" (6). Nienhuys meent dat ik Crombag niet juist en/of onvolledig citeer. Ik had bijvoorbeeld ook nog de zin voorafgaand aan het bovenstaande kunnen citeren: "Eerlijk gezegd begrijp ik ook niet zo goed waarom vrijheid van godsdienst een grondrecht is." Maar ik vermoed dat daarmee Crombags positie alleen maar hachelijker wordt. Tekenend is dat Nienhuys in zijn verdediging meent Crombags woorden te moeten aanvullen en interpreteren: "Crombag lijkt te willen zeggen (misschien heeft hij dat ook wel gezegd, maar heeft Visser het als irrelevant geschrapt, zo'n boek moet ook niet te lang worden) [...]." Tja, ik heb slechts datgene wat er in de tekst staat geciteerd. Crombag is verantwoordelijk voor datgene wat hij zegt, en Visser is verantwoordelijk voor datgene wat hij opschrijft. Ik raad dan ook iedere belangstellende aan Vissers interview met Crombag zelf eens na te lezen. Maar Nienhuys lijkt intussen ook wel te beseffen dat Crombag een perverse voorstelling van zaken geeft. Enige zinnen later merkt hij omzichtig op: "Men zou kunnen aanvoeren dat Crombag wel een beetje overdrijft. Karel van het Reve schreef in 1985 een essay "De ongelooflijke slechtheid van het opperwezen" [...]. Hij kreeg daar voor zover ik weet geen problemen mee." Inderdaad. Het tegendeel is immers waar, ongodisten mogen godisten ongestraft beledigen (en dat doen zij ook). In juli 1994 verscheen in Het Parool een column van de hand van Theodor Holman waarin hij, onder andere, schreef: "Nog steeds vind ik iedere christenhond een misdadiger." Het Openbaar Ministerie vervolgde Holman. In zijn vonnis achtte het gerechtshof het van betekenis dat aan de omstreden tekst een grievend karakter niet kan worden ontzegd. Holman werd echter vrijgesproken, omdat niet met voldoende zekerheid kon worden vastgesteld dat hij met opzet christenen wegens hun godsdienst wilde beledigen. Zelf ontkende Holman die intentie te hebben gehad (7). Dus Holman deed zijn grievende uitspraken en werd vervolgens door zich van de domme te houden vrijgesproken. Holman heeft in het geheel geen negatieve gevolgen ondervonden van zijn discriminerende uitspraak. Sterker nog, recentelijk maakte Holman zijn entree als duo-presentator van het televisieprogramma 'Dolce Vita' bij de KRO. Mevrouw Moeskops, persvoorlichter van de KRO - voor alle duidelijkheid KRO staat voor Katholieke Radio Omroep - vertelde mij dat er niet één lidmaatschap werd opgezegd naar aanleiding van Holmans aanstelling. Met andere woorden, de leiding van de KRO vraagt Holman om presentator te worden en de leden blijven er koud onder dat iemand die zo nadrukkelijk hen als christenen beledigd heeft een programma bij hun omroep presenteert. In de hedendaagse Nederlandse praktijk worden rechtszaken tegen godisten aangespannen omdat bepaalde vertegenwoordigers van minderheden of 'maatschappelijk zwakkeren' zich gediscrimineerd voelen. Zo werd Leen van Dijke, fractievoorzitter van de RPF in de Tweede Kamer, door het COC gedaagd en recentelijk de SGP door het Clara Wichmann Instituut omdat zij respectievelijk homo's en vrouwen zouden discrimineren. Deze rechtszaken leiden echter nooit tot veroordelingen. Het zijn rechtszaken voor de bühne, proefprocessen voor de eigen achterban. Laten we nu een kijken naar een paar gevallen waarin daadwerkelijk gediscrimineerd werd. Beatrijs Ritsema schrijft in haar bundel "Het belegerde ego" (8): "In 1991 werd een Amerikaans bioloog uitgenodigd om voor een jaar een column te schrijven in het tijdschrift Science. Vlak voor hij zijn eerste stukje moest inleveren, werd de uitnodiging ingetrokken, omdat het de redactie ter ore was gekomen dat de bioloog lid was van een fundamentalistisch kerkgenootschap, en daarmee een tegenstander van de evolutietheorie. De man was woedend, omdat volgens hem zijn geloof niets met zijn kwaliteit als wetenschapper te maken had, maar de redactie vond het twee onverenigbare hoedanigheden. Dit illustreert de onverenigbaarheid van harde wetenschap en harde religie." Ik vermoed dat Ritsema hier doelt op het geval van de wetenschapjournalist Forrest Mims. Mims zou voor het prestigieuze tijdschrift Scientific American de column 'The Amateur Scientist' schrijven. Afgezien van het feit dat deze korte passage verscheidene onjuistheden bevat (9) is vooral Ritsema's conclusie opmerkelijk: "Dit illustreert de onverenigbaarheid van harde wetenschap en harde religie." Als het iets illustreert is het de vooringenomenheid van de schrijfster Ritsema. Ook Nederland kende een vergelijkbaar geval van discriminatie op grond van religie. Willem- Jan Otten was jarenlang medewerker van NRC Handelsblad. Nadat hij zich in 1997 openlijk tot het katholicisme had bekeerd werd hem het journalistieke en literaire leven onmogelijk en zuur gemaakt door enkele collegae onder aanvoering van Rudy Kousbroek ("Kom terug, W.J., kom terug!"), een van de ongodisten die Visser voor zijn bundel interviewde. Dit zijn slechts twee gevallen die in de pers veel aandacht kregen. Naar het werkelijke aantal gevallen van discriminatie op grond van religie in Nederland kan men slechts raden. De stelling dat, zoals Nienhuys schrijft, "de godisten veel meer mogen dan de ongodisten" blijkt, voor het huidige Nederland, onzinnig. In tegendeel, de ongodisten hebben net zoveel rechten als de godisten, maar zij permitteren HIn het st reven van onze paars-groen-blauwe polit ieke klasse om de markt te lat en heersen, waar die nog niet bestond, gaat geen zee te hoog. De lofzangen op de m eerwaarde van privatisering van nut sbedrijven, openbaar vervoer, en andere door belastinggelden gefinancierde diensten zijn nog l ang ni et uitgezongen. Er valt nog zoveel belastinggeld binnen te halen voor (ni euw e) bedrijven. Het hele gedoe heeft veel weg van de manier waarop i n de voorm alige Sovjet Unie een aantal managers zich kon verrijken op kosten van de gem eenschap. Die col lectief gefin a n c i e r d e di enstverleni ng zou enorm verbeterd kunnen worden door de tucht van de markt, de kl ant betaalt en nog meer van dat moois. Tj a, het N S-bedrij f dat onroerend goed ontwi kkel t heeft goede zaken gedaan, maar die kos ten van het rijdend houden van materieel, die conducteurs en al dat gedoe, daar kan nog m ooi op gesnoei d w orden. Kabelbedri jven zij n i n handen van enkele ondernemers, en de klanten van de centrale antenne weten wat dat kost. Minder servi ce en meer dokken elke maand. Over enige tijd zal de WAOuitvoering geprivat iseerd worden, reken uit wat dat de gem eenschap (u en ik) zal kosten, zonder dat de mensen met een WAOui tkering daar beter van zul len worden. Voor de streekvervoerbedri jven geldt een bijna identiek verhaal, mi nder dienstverlening, minder bussen, hogere kosten, winst marges di e gehaald moet en w orden, want ze worden gebenchm arkt aan di e van andere sectoren, zoal s de financiële sector. Kapit aal moet renderen i mm ers, en geen gezeur over de gevolgen voor de samenleving, daar gaan we niet over. Maar het kan all emaal nog een tandje beter. K ij k eens naar de mogel ij kheden op de markt van gezondhei d. De verzekeraars hebben zich de l aat ste maanden nogal rustig gehouden, want de poli tiek heeft immers besl ot en om het stelsel te gaan veranderen. Een onderdeel is het uitkleden van de AWBZ, zoal s al eerder met andere sociale wett en w ordt dit gedecentraliseerd naar de gemeenten. En omdat gemeenten rel atief aut onoom zi jn kunnen er dus net als bij de Bi jstandswet en de Wet Voorzi eni ngen Gehandicapten ook op dit nieuwe gebi ed van zorg grote verschillen ont - staan tussen w at de verzekerde burger krij gt. Tel uit de winst. M aar, de andere verzekeringen daar valt nog wel het nodige aan te verdienen. D e commot ie die hier een jaar of w at geleden ontstond over de centrale huisartsenposten is nog ni ks vergeleken m et wat de t echniek m ogeli jk maakt. Laten w e eens een uitstapje maken naar de uitvoeringspraktijk in de Vereni gde Staten. Sim on Head schet st in zi jn boek "The New Ruthless Econom y: Work and Power in the Digit al Age" (ui tgegeven door Century Foundat ion, the Oxford University Press) een angstwekkend beeld van de zich veel meer. En ik durf de stelling dat godisten in wetenschap, journalistiek en media vaker gediscrimineerd worden dan ongodisten gerust aan. Ik ben dus blij dat Nienhuys op mijn stuk gereageerd heeft. Het geeft mij de kans nog een paar zaken te bespreken die anders waarschijnlijk geen aandacht zouden hebben gekregen. Ja, het is opvallend en teleurstellend dat niet Visser zelf, noch enkele van de door hem geïnterviewden, op mijn bespreking wilden reageren. Dat is ook veelzeggend: Visser blijkt in het geheel niet geïnteresseerd in een werkelijke discussie. Op zaterdag 8 november 2003 behandelden vier sprekers de interessante vraag 'Waarom geloven wij?' tijdens het jaarlijkse Skepsis Congres dat plaatsvond te Utrecht. (Grappig was dat de vier zichzelf nadrukkelijk als ongelovig presenteerden. De vraag had dus beter kunnen luidden 'Waarom geloven zij?') Ik was als donateur van de Stichting Skepsis aanwezig bij dit congres. Nadien bood ik aan een bespreking van dit congres te schrijven voor Skepter, het driemaandelijkse tijdschrift van Skepsis. Dit aanbod werd aangenomen en ik werd uitgenodigd mijn stukje voor de volgende deadline van Skepter in te leveren. Nadat ik mijn artikel ingestuurd had, bleek dat ik de sprekers en de organisatie te kritisch had besproken: mijn stukje werd geweigerd. Op mijn aanbod om het artikel op het discussieforum van de Skepsis website te plaatsen, kreeg ik zelfs in het geheel geen antwoord. Ook hier blijkbaar geen werkelijke wil tot discussie. Dit klassieke geval van koudwatervrees geeft echter wel te denken. Volgens een enquête van Skeptical Inquirer, een Amerikaans blad voor sceptici dat wordt uitgegeven door het CSICOP (Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal), gelooft ruim 16% van de abonnees in God (10). Zouden de abonnees van Skeptical Inquirer een "sociaal wenselijk antwoord" gegeven hebben op deze enquêtevraag, zoals Max Pam dat suggereert voor enquêtes onder Amerikaanse wetenschappers (11)? In de interviewbundel "Leven zonder God" vraagt Harm Visser aan Matthijs van Boxsel (12): "Bent u lid van de vereniging Scepsis [sic]?" Van Boxsel, die zichzelf tijdens het interview 'scepticus' noemt, antwoordt: "Nee, dat gaat me weer te ver. Ik heb er ooit een lezing gegeven. Maar er heerst een vreemde, zelfgenoegzame stemming, gekoppeld aan een zekere agressie tegenover andersdenkenden." Dat is een opmerking die hard aankomt maar die ik, als gelovig scepticus, inmiddels wel kan onderschrijven. Daarom vind ik het goed dat Jan Willem Nienhuys, redacteur van Skepter, gereageerd heeft op mijn bespreking van Vissers bundel. Het is alleen teleurstellend dat deze discussie niet in Skepter zelf kan plaatsvinden. n o t e n : 1 ) De bes pre king va n de inter viewbundel "Leven zonder God" van Har m Viss er (Ams ter d a m/an twe rp e n : L. J. Vee n, ) sto n d o p d e v o orpag in a van Kle in tje Mu u rkra n t n u m me r 38 7, 2 3 ja n uar i ) Ba s He ijne, "Ver lich tin g ", NR C Ha n delsb la d, 1 4 februar i 20 04, b lz ) Vr ij Ne d erlan d. 2 1 fe b ru a ri , b lz. 5 4 ) WNT, ' Ge b o d ' [II, 2, a] 5 ) Ha ndwoorde nboek van he dendaags Ne derlands, Utr ec ht/antw erpen, Va n Da le Lexicografie, 1990, blz ) b lz. 3 3 v an Harm Visse r s "Le ven zo n d e r Go d " 7 ) Hof Amste rdam 20 februari ) "Het b ele g erde eg o" d o or Bea trijs R itse ma. - Ams terd a m: Pr o m etheu s, b lz. 8 9 ) wie g e ïn teresse erd is in d it g e va l leze Jerr y Ber g m an, "Cen s or sh ip in Se cular Scie nce : The Mims Cas e" ( 3.or g /AS A/PSCF/1993/PSCF3-9 3 B e r g m a n. h t m l ) 1 0) Te d d e Hoo g, "Sce p tici alle r la n den..." in De Gr o en e Amste r d ammer, 6 ok to b er ) blz. 84 va n Ha rm Visse rs "Leven zonder God" 1 2) b lz v a n Ha rm Viss er s "Le ven zon d e r Go d " et diagnose centrum mogelijkheden di e m oderne software biedt voor het m anagen van de gezondheidszorg, met als bijkomende gevol gen lagere lonen en s t erkere cont role op de uit voerders. Zi j die werken i n de m edi sche callcenters hebben 225 seconden om de klant af te handelen, uiteraard m et bonussen voor het ontmoedigen van de patiënt i ndien die een afspraak met de arts wi l. Trouwens die art s heeft gemi ddeld 7 m inuten beschikbaar voor het afhandelen van een afspraak, want hij /zij moet zo'n 70 patiënten per dag afhandelen. H ead noemt dit " de industriali satie en het herontw erp van de gezondheidszorg". De verzekeri ng hanteert zogenaam de "decisi on-m aking al gori thms" die dicteren hoe lang de pat iënt i n het ziekenhuis kan verblijven, hoeveel tijd de art s mag besteden aan zij n patiënt, en ni et te vergeten: welke behandelingsmethode de pat iënt wel en wel ke hi j niet mag ontvangen. Enkele recent e l oten aan deze tak zijn die van de systemen die een snelle diagnose van de ziekte mogel ij k maken en de "Predi ctive Model ing to Identify - and Reduce - Future Health Care Costs". De besparing van de sne lere diagnostiek zit hem vooral in het vervangen van de "verouderde" arts-patiënt relat ie, waarin de arts een l ichamelijk onderzoek verricht, vragen stel t en test s uit (laat) voeren. Gel ukkig kan hieraan een ei nd kom en, nu is er immers "Il iad", een m edi sch speci al istisch soft ware programma... zoiets al s de virt uele arts ui t S t artrek Discovery. De huidige versie Ili ad-4 is nog niet zover ontwikkeld als die virtuele arts, maar 900 ziekten, 1500 syndromen en ziektebeelden (zoals een gevoelloze t een) is ni et niks. En dat voor slecht s dui zend dol lar! K a s s a... En 't werkt zo sim pel: de dokt ersassi stent(e) typt het kl achtenverhaal van de patiënt in de soft ware en via een beslisboom komen we een heel end. St el je eens voor wat er een financieel voordeel behaald kan w orden al s je verzekeraar je eerst naar een di agnosti sch centrum verwijst, waar je met behul p van Ili ad-9 of zo wordt ondervraagd. De arts kri jgt een sam envat - t ing te zi en en geeft zijn di agnose, zonder verder veel contact m et de patiënt te hebben. Op basi s van die diagnose zal het com puter-programma aangeven hoe de pati ënt behandel d m ag worden (uitgaande van zij n verzekering natuurl ij k en w at de verzekeraar voor deze aandoeni ng wenst voor te schri jven. H oezo 4 weken bedrust, dat kos t teveel, nee overmorgen opereren en dan kunt u na een week weer aan de slag). Gel ukkig dat de Nederlandse t aal slechts door een beperkt aantal mensen op deze aardkloot gesproken wordt, anders werd u t ewoordgestaan door i emand in Vi etnam, di e m et een namaakaccent u aan uw diagnose helpt. Maar, wie weet wat Iliad-15 kan bieden. waarde. We lieten de hanger voorts beoordelen doo r een juwelier, die het op basis van gebruikte m aterialen op zo'n 40 euro winkelw aarde taxeert. De Biostabil ko st in zijn eenvoudigste vo rm 119 e uro. Ande re opmerkelijke resultaten van onderzoek door Rad ar: een van de mense n die in he t Te lse ll s potje wordt opgevoerd is de z oon va n Sant anera. De vrouw op de Biosta bil-web site is in werkelijkheid zijn do chter. De re clame re pt o ve r e e n "wereldwijd patent" op de technologie en ideeën acht er de Biostabil. Op de hanger is geen wereldwijd patent verleend. In de uitz end ing kw am dr. F. J. van Steenwijk aan het woord, docent elektromagnetisme aan de Rijksuniversit eit Groning en. Hij z e i he t last ig te vinden de Biostabil serieus te nemen. Ook aan het woord kwam neuroloog dr. B.M.J. Uitdehaag. Op het verzoek van Radar bekeek hij het Telsell-spotje nog maals en concludeerde dat het zeer onw aarschijnlijk is dat de h anger een positieve invloed h eeft op de ge zondhe id. Heb je de Radar-uit zending gemist da n ku n je 'm o p inte r- net b ekijken via - da r.n l e n kijk d an ook e ven in het forum daar, kun je lachen... Torpedo De Tw e ede Ka m er ke uve ld e over t oestem ming voor de korvetten-order die Indonesië heeft geplaatst bij de Schelde -werf. Ee n kw estie die voor he t e e rst in de Actuele Kleintje Muurkran t-rubriek aanhangig werd gemaakt (ww w. s t e l l i n g. n l / k l e i n t j e / a c t u e e l. h t m l ) Die o rder gaat nat uurlijk gewoon doo r. Die sc huite n ku n- nen volgens kenners als JS F- kampioen Mat Herben nauwe - lijks o f geen bijdrage leveren aan de ong elijke strijd tus sen het Indones ische leger en de rebellen in Atjeh, waarbij zoals gebruikelijk bij dit soort zaken de meest bas ale mensenrechten nie t a a n de orde z ijn. De Britte n worst elen (nou ja, worstelen) m oment ee l met e e n min of meer analoog probleem. In 2002 s telde de Indonesische reg ering conform voorafgaande afs pra - ke n de Britse collega 's ervan op de hoogte da t de door Bla ir cs. geleverde "personnel carriers" in Atjeh zouden worden inge - zet. Maar hé, alleen maar voor het a fvoe re n va n ge wond en en logist ieke ondersteuning. Tuu rlijk. Nou daar hadden Tony en zijn vredelievende jongens en meisjes geen bezwaar teg en. Sterker n og: Indones ië hoeft sind s ko rt die voorafgaande waarschuwing niet meer te geven. Vreemd, want sinds 2002 zijn inmiddels ook Britse Hawk straaljagers en Scorpiontanks naar Atjeh. verhuisd. Uiteraard om de mensenrechten te verdedigen en de rust te herst e lle n. Net a ls in Irak. Samen met onze jongens, die het s teeds meer naar hun zin krijgen in d e zandbak dankzij de verstrooiing b rengende bezoe - ken van schaatsfanaat JP Schoothond, CIA-ke nne r Adam Curry en Fre e k 'Bob ' de Jonge. N og eve n en we zijn ve rget en da t e r zow e l in Atjeh als in Ira k oorlog wordt gevoerd. Vo or olie, gas en wat er nog meer a a n le uke w anna ha ves in de grond zit. Mensenrecht en? My a s s. Ontsluierde hoofddoek S oms vraag je je a f of er altijd in de juiste volgorde w ordt g ere dene e rd.

6 kleintje MUURKRANT/19 maart 2004, pag 6 Als aspirant-academicus heb ik gele erd dat als zich e en probleem voordoet, men een oplossingsrichting probeert te zoeken en met de juiste redenering die oplossing tracht te achterhalen. Maar het blijkt ook anders te kun nen lopen. Immers, er worden àannemelijke ' argum ent en verzonnen om iets als probleem te bestempe le n. Dat is bij de dis - cuss ie over de gezichtssluier en de hoofddoeken, die weer in alle hevigheid is losgebarsten, het g e v a l. In Frankrijk zou een hoofddoek teg en de be ginse le n van de rep ubliek zijn. Dat argument gaat in Nederland niet op - we hebben hier hist orisch gezien een andere ontwikkeling gehad in het denken over s taat en religie - dus dan maar een and er argument om het probleem ter wereld te brengen. De geschie - denis herhaalt zich, denk ik bij m ez elf. Re za s ja h - de e en na laatst e sjah van de Pahlavidynastie in Iran - w ilde zeventig ja a r gele de n, onde r he t mom van modernisering, het dragen van islam itische kled ing in h et openbaar ook verbieden. Letterlijk s tonden zijn agenten hoofddoeken en sluiers van h et hoofd van jong en oud af te rukken en t e verscheuren. Vrouwen m oesten er westers uit zien, en dat zou een moderne samenle - ving te w e eg brenge n. Gille nd w eglopende vrouw en die niet meer het huis durfden uit te kom en was toen dagelijks prakt ijk. Nog ge en vijftig ja ar la te r, na de revolutie van 1979, kw am er een st erk religieus bewind aan de macht dat het dra ge n va n dergelijke kleding juist verplicht ste lde. Ook da t kon niet he t door hen gewenste effect sorteren. Dat lapje stof dat he t gros va n meisjes teg enwoordig in Iran draagt, kan je eerder in het verlengde van hun verleidelijke en aantrekkelijke kleding zien dan als een religieus teken. Twaalf jaar strenge religieuze opvoe - ding op school hee ft mij niet ertoe kunnen beweg en of dwinge n mij tot de isla m te beke ren. Ik heb m e a ltijd beschouw d a ls een felle t egens tander van opge - legde religie. Het mogen afdoen van de ho ofddoek heb ik altijd als een belangrijke stap voor de emancipatie van de Iraanse vrouw gezien. Maar minstens even be lan grijk vind ik dat de mogelijkheid moet blijven be sta a n om d ie w el te mogen dragen voor mensen die dat uit vrije wil doen. En voor zover een hoofddoek iemand op gelegd w ordt, is het nog de vraag of het met de harde hand bestrijden van een onderdrukkin g geen averechts effect zal hebben. Ik zie eerder dat som mige meisjes bij onderwijs ins tellingen of bij h et onderwijs in het geheel wegblijven. Zoals Wieske Paulissen, de voorzitt er van student envakbond Vs sd begin dit academisch jaar mooi heeft gezegd: "Als de studente ge mot ive erd is, mo et er ee n mouw aa n te passen zijn." Laat de onderwijsinst ellingen doen waarvoor ze b edoeld zijn in plaat s van elkaar te beconcurreren in wie het hardst weet op te treden t eg en een religieu s sym bool op de inste lling. Late n w e voora l de be gins ele n van de democratie respect eren en daar hoort ook de keuzevrijheid zeker bij. En creëer alsje - blieft geen nieuwe prob lemen, want er zijn al genoeg heuse problemen die een oplossing be hoe ven. (Behnam Taebi s tudeert materia a lkunde aa n de TU De lft, en is fractievoo rzitter van de S P in de gemeenteraad van Delft) Regulier lachen Toeval of niet - maar net nu half medisch Nederland over de homeopathie heenvalt, komt ook 't vorige Kleintje Muurkrant met een berisping onder de kop "homeopathisch lachen". En dan op een toon die we al kenden en waar ik een aantal malen op reageerde, ook al ging het toen over orthomoleculaire geneeskunde. Want serieus te nemen is het weer niet, de leutigheid van het Belgische broertje van Skepsis. door Ton Geurtsen Klinkenbergs brief N aar aanl eiding van de emmers shit die ruim schootspostuum door prins Bernhard en zijn armée des ombres over zijn vader zijn ui tgestort schreef Wi ly Klinkenberg onlangs een passionele brief aan de redactie van Het Parool. Met het verzoek tot plaatsing in de lezersrubriek. Waar hij eerder bij de Soestdi jkse schoothonden van de Volkskrant vergeefs een poging deed t ot w eerwoord vond Wi ly bij de voormalige verzetskrant wel gehoor. Zij het dat sommige passages de eindstreep ni et haal den. Bijvoorbeel d over de voormalige CPN-voorman en vers vleesliefhebber Joop Wolff (*). Daarom drukken wij hi eronder Wi l y's brief in ext enso af. Onder het kopje: "Een rechtszaak die in 1979 gevoerd had moeten w orden" Wanneer je in Nederland aan het K oningshuis komt zijn de rapen gaar. Dat ervoer in de vorige eeuw Wim Klinkenberg, di e nog st eeds met modder wordt overgoten, en ervaart nu Ton B iesemaat, die het openi ngsartikel op de voorpagina van de Telegraaf haalde met zijn binnenkort te verschij nen boek "De Soltikow-affaire", dat de reden zou zijn dat Prins Bernhard op 7 februari j ongstl eden zijn 'Open Brief' in de V olkskrant publiceerde. H elaas sti erf Wim Kli nkenberg, mijn vader, in 1995; hij had w el raad met de situatie geweten. Voor de meeste Nederlanders is de monarchie een grap. Een slecht e grap misschien, maar een grap. Voor mij lag dat anders. Vanaf mijn vroegste jeugd speelde het Koninklijk Huis, en dan nat uurl ijk in de eerste plaats PB, een belangrij ke rol in mijn l even. Ik vergezelde als jongetje van een jaar of acht "staatsvijand nummer 1" bij bezoeken aan Professor Van Hamel, de raadsm an van Juliana di e een belangrijke bron in de ontsl uiting van de raadselen van het hof was. D oor een deurspl eet vanuit de anti-chambre zagen we Juliana vertrekken bij haar hartsvriendin, directri ce van het Volkenkundig Museum te L eiden en een andere "liaison" van mijn vader, waar wij jui st belet zouden krijgen. Tegelijk kwamen de bemoeienissen van de BVD. Mensen die op bezoek kw amen waarvan me werd gezegd ze correct te behandelen, maar niets te zeggen. De mollen die op ons werden afgestuurd, ook op mijn zusje en mij. De afluisterpraktijken en inbraken bij ons thuis als we op vakantie waren, w aarbij documenten werden ontvreemd. Op a lerlei w ijzen werd m ijn vader tegengewerkt en geprobeerd hem te intimideren. Wi l em Oltmans gaf toe dat hij vijf keer zoveel als hij als schadevergoeding had moeten krij - gen. In de tweede ali nea van zijn 'Open Brief' zet PB WK neer als de kwade genius achter al e l aster waaruit de auteurs van nu zouden pu t en en geput hebben onder het excuus dat ik dit boek nooit heb aangevochten. Hi j vertelt dat hi j bij het verschijnen van de 'zogenaamde biografie' in 1979 een gang naar de rechter wenste, m aar dat Van Agt het verbood. Nu Balkenende hem die ruimt e wel lijkt te geven, moet dat proces dan maar alsnog worden gevoerd! Op dinsdag 10 februari volgde een gemeen stukje van Jean-Pierre Geelen, "Klinkenberg eerder activist dan journalist", waarin zijn polit ieke overtuiging als argument werd gebruikt om zijn beschuldigingen jegens PB in twijfel te trekken. Zowel vriend als vij and van PB zal moeten erkennen dat deze redenering bel achelijk is. Volkskrant-hoofdredacteur Broertjes is de zoon van "een goede vriend" van PB en daarom deze "tri omf in het vi jandel ijke kam p" vertelde een andere "goede vriend', Thomas Lepeltak in "Businessclass" op televisi e 15 februari. Volgens hem i s "Klinkenberg de meest onbetrouwbare bron die men zich kan voorstellen", die bovendi en "niet kon schrijven". De 'stadhoudersbri ef' aan Hitl er zou een "Stasi-vervalsing" zijn, bedoeld "om de Duitse Bondsrepubliek te schaden". Daarbij w as Klinkenberg, net als PB, een rokkenjager, blijkbaar ook een De aanval op de 'alternatief genezers' bereikte in februari een dieptepunt met het verschijnen van het rapport van de Inspectie voor de Gezondheidszorg. Aanleiding: de dood van één bekende Nederlandse t elevisiepresentatrice die de verkeerde behandeling koos. Sinds de dood van Sylvia Millecam is een veelvoud aan mensen overleden aan de gevolgen van medicijngebruik. Maar dat vindt men niet interessant. Bij a les wat er over gezegd is, valt opnieuw de onkunde op. Het bontst maakte minister Hoogervorst het wel, die merkw aardigerwijs over Volksgezondheid gaat, maar van huis uit econoom is. Eerlijk is eerlijk, hij was van de LPF, maar Eduard Bomhof was toch wat meer geschikt voor die post. Een beter voorbeeld is di ens voorganger Els Borst, vaak afgebrand m aar i n elk geval gezegend met kennis van en ervaring i n de gezondheidszorg. Bomhof stond overigens ook positief tegenover alt ernat ieve geneeswijzen. Hoogervorst is i ngehuurd door de VVD om op een mini st erie waar veel te halen valt de bezuinigingagenda rap door te voeren. Als er dan iets inhoudel ijks wordt gevraagd, stamel je iets over water met oneindig verdunde stofjes, dat je één keer wel eens iets homeopathisch hebt gebruikt maar "dat het niet hielp" en dat homeopathische artsen zich met onwetenschappelij ke zaken bezighouden. Het li jkt m ij reden voor hem om af te treden wegens schaamt eloos gebrek aan vakkennis. Maar dat is i n de parlementai re poli tiek zelden reden om consequenties te trekken. Het is onw aar dat er helemaal geen werkzaamheid van homeopathie is aangetoond: zie bijvoorbeeld de website van de artsenvereniging voor homeopathie ( Het bew ijsmat eriaal is overigens wel te beperkt en dat komt de ideologen uit de reguliere geneeskunde wel goed uit. Ze roepen dat er geen bewijs is en als natuurgeneeskundigen vragen om middelen om dat bewijs te leveren, wordt gezegd dat het onzin is om onzin te onderzoeken. Ui t die vicieuze cirkel kom je dus nooit vandaan en dat i s ook hun bedoeling. Eerder in Kleintje Muurkrant heb ik al eens opgemerkt dat de orthomol eculaire richting de relatief meest bewezen behandelmethoden heeft (zoek op "orthomoleculair" in het elektronisch archief van 't Kleintje op ww w.stelling.nl/kleintje) Er is niets tegen het veroordelen van onoorbare praktijken of het waarschuwen tegen gebedsgenezing. D es te meer tegen het feit dat men her en der de kans schoon ziet om het rapport-mi lecam aan te grijpen voor een frontale aanval op het niet-reguliere. In de media kan men bijvoorbeeld onweersproken serieuze artsen en wet enschappers die alternatieve behandelingen aandragen rangschi kken onder 'vitaminemaffia'. Dat deed onlangs dhr. Kastelein, hoogleraar cardiologie, in het tv-programma "De Leugen Regeert". Alternatieve behandelaars worden onderverdeeld in een klei ne groep oplichters en een grote groep goedmoedige zakken die niet veel kwaad kunnen. De laat ste groep wordt door de hoogste baas van de inspectie, dhr. Kingma, omschreven als "zachtaardig". Voor wie dacht dat hij objectief is: hij is lid van de Vereniging tegen de Kwakzalverij. H ij sprak op een symposium van de vereniging (13 oktober 2002) de w oorden: "Natuurli jk weten we dat homeopathische middelen en kruiden niet werkzaam zijn, maar we moeten ons daar maar niet zo druk om maken want echt kw aad kan het ook niet. Laat di t m aar zo. Het gaat vanzelf weer over als de mensen merken dat het toch niets helpt." Hij hoort bl ijkbaar tot de gematigde stroming binnen de anti-kwakzalvers, want anderen zouden liever een harde aanpak zien. Zo dhr. Renckens, eerder uitvoerig aan het woord geweest in Kleintje Muurkrant. Hij schreef bijvoorbeeld in een interne mail van 14 oktober 2003: "Hedenochtend heeft Plasterk (geneticus Ronald Plasterk) mi j zijn column voorgelezen, die hi j morgen gaat uitspreken in Buitenhof. (Hij wilde weten of het een beet je klopte). Hij gaat lekker inhakken op die arme homeopaten en zal er een slapstick van maken, zei hij. Verder gaat ales goed: homeopaten in het nauw, macrobioot voor de rechter en de koers van N umico daalt steeds m aar verder." (Ontleend aan: ueel.nl/tiforum). Ongewild wordt hier precies aangegeven w aar het hen om gaat. N iet om de volksgezondheid: het is slechts een slapstick. Het zal niet verbazen dat ook Plasterk l id is van de kwakvereniging. De vereniging stuurde op 27 februari jongst leden een brief aan Zorgverzekeraars Nederland, w aarin zij instem ming betuigde m et de minister van Financiën die dacht ook wel eens wat aan gezondheidszorg te kunnen gaan doen. De vereniging is natuurlijk zeer over hem t e spreken, want slecht geïnformeerden zijn de beste bondgenoot. In de brief wordt er "krachtig op aangedrongen om het mogelijk te maken dat men zich aanvullend of uitgebreid verzekert zonder de verplichte 'koppelverkoop' van allerlei vormen van alternatieve hulp, waarvan de werkzaamheid immers nooit aanget oond i s. Eigenlijk vinden wij natuurlijk dat u alle kwakzalverij (dus ook acupunctuur, antroposofie, manuele therapie, natuurgeneeswijze etc.) helemaal niet meer zou moeten verzekeren." Verder schrijft de secretaris, prof. D r. F.S.A.M. van Dam, op 27 februari dat "de tragische geschiedenis van Sylvia M illecam weer eens aant oont dat patiënten niets te zoeken hebben bij alternati eve behandelaars, of ze zich nu homeopaat, orthomoleculair arts of complementair behandelaar noemen." Let op wat er staat: ook de serieuze, wetenschappelijk geschoolde artsen met een andere visie op gezondheid wordt medeverantwoordelijkhei d voor de mogelijke dood van patiënt en in de schoenen geschoven. Het w achten is op iemand die capabel en moedig genoeg is om deze destruct ieve machtsideologen voor de rechter te brengen. Rest mij de vraag waarom 'links' veelal nog steeds schijnt te denken dat hier verlicht e, vooruitstrevende geesten aan het woord zijn. En dat al het andere gelijk staat aan oplichterij, bijgeloof of vermakelijke bezi gheidstherapie. Ik zou zeggen: ga er eens studie van maken. Na verloop van tijd zie je vanzel f door welke leugens je je li et misleiden. reden om zijn "onbewezen leugens en stel ingen" ni et serieus te nemen. Wim Klinkenberg begon zijn loopbaan kort na de oorl og bi j Het Vrije Volk. Na een confli c t over de oorlog tegen Indonesië werd hij in begi n jaren vijftig lid van de C PN en werkt e als redacteur van De Waarheid, tot hij begin jaren zestig werd ontslagen door de nieuwe hoofdredacteur en st erke man i n de CPN, Joop Wolff. Omdat de afdeling Slotervaart-Overt oomseveld niet wilde meewerken aan een royement, werd simpelweg de contributie ni et langer opgehaald. De excommunicatie van Klinkenberg en zi jn gezin was bijzonder hard en w reed, met even wrede implicaties voor (aangetrouwde) famili e en vriendenkring. Maar niet alleen verloor Klinkenberg veel vrienden, hij verloor ook zijn werk. A l bood D e Telegraaf hem dezelfde avond werk aan (ik nam zelf de t elefoon op)! Want in tegensteling tot wat Geelen beweert, was Klinkenberg een uitstekend vakman, die alti jd van een niet-poli tieke pen heeft moeten leven. H ij en Waarheid-col ega Jan Sne len zijn de pioniers van de Nederlandse onderzoeksjournalistiek. Hun taaie werk legde vele co laboratie-afaires bloot, die van hogerhand waren t oegedekt. Tot ze heel hoog kwamen en gedwarsboomd werden door Joop Wol f. We weten nu waarom. Deze Joop Wol f (later Tweede Kamerlid en zijn broer Jaap was de 'Soeslov' van de CPN) was een agent van de BVD en daarbij een goede vriend van... (u raad het al) Prins Bernhard. (Willy Klinkenberg) (*) Zie het artikel "Wolff in de kl em" op de site van "De Morgenster" - w w w. s t e l l i n g. n l / m o r g e n s t e r Het bedrijfsleven e.o.