Verslag restauratie kerstgroep Johannes den Doperkerk te Mijdrecht 2016

Transcriptie

1 Verslag restauratie kerstgroep Johannes den Doperkerk te Mijdrecht 2016 Stichting R.K. Erfgoed * Postbus 158 * 2270 AD Voorburg Tel * k v.k * srke@live.nl Geregistreerd ANBI instelling

2 Restauratie, 19de-eeuwse wassenbeelden kerstgroep Johannes den Doperkerk te Mijdrecht uitgevoerd door Mevr. A. Bass en Dhr. M.R. van der Krogt, verbonden aan Stichting R.K. Erfgoed te Voorburg voorjaar 2016 Voorstellende Maria, circa 86 cm hoog, grondplaat circa 53 x43 cm. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout en ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd, de handen en eventuele onderbenen en voeten van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte schade aan handen en gezicht, kleding erg vuil. Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en eventuele onderbenen en voeten welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voorgeprepareerde bijenwas wordt langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier het aanvullen en retoucheren van de beschadigingen. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd en is alles tot een geheel gebracht met verf op oliebasis. Eindresultaat na restauratie april 2016

3 Voorstellende Jozef, circa 90 cm hoog, grondplaat circa 48 x 40 cm. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout en ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd, de handen en eventuele onderbenen en voeten van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte schade aan handen en gezicht, doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en eventuele onderbenen en voeten welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voorgeprepareerde bijenwas worden langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier het aanvullen en retoucheren van de beschadigingen. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd en is alles tot een geheel gebracht met verf op oliebasis. Eindresultaat na restauratie april 2016

4 Voorstellende kindje JEZUS, circa 39 cm lang. Het hoofd met nek/romp en de onderarmen met handen zijn hol en van WAS. Dit alles bevestigd aan een lijf van linnen opgevuld met watten. Staat van het Jezuskind, zoals dat is aangetroffen maart Gezicht verveloos, de rechterarm in stukken en met plakband omwikkeld, de rechterhand is verdwenen. Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en eventuele onderbenen en voeten welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voor geprepareerde bijenwas worden langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier het opnieuw modelleren van een rechter armpje. Staat van het Jezuskind nadat het van zijn kleding en plakband is ontdaan Staat van het kerstkind, nadat de rechterarm weer is hersteld alsmede een nieuw hand is aangezet.

5 Eerste laag van de nieuwe Beschildering is dun Opgebracht, hierna zullen nog enkele lagen volgen Eindresultaat, nadat alle lagen verf er weer zijn opgebracht en de kleding gereinigd, waarna dit is terug gebracht. Eindresultaat na restauratie april 2016

6 Voorstellende Engel, circa 47 cm lang. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van ijzerdraad. en papier-maché. Het hoofd en de onderarmen met handen van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna eventueel gekleurd. Staat van de engel, zoals dat is aangetroffen februari Gezicht verveloos, van de beide handen ontbreken er vingers. Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en eventuele onderbenen en voeten welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voor geprepareerde bijenwas worden langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier het opnieuw modelleren van vingers aan de handen. Staat van de engel nadat het gezicht is schoongemaakt alsmede nieuwe vingers waar die ontbraken opnieuw gemaakt en aangezet.

7 Eindresultaat staat van de engel nadat alle wassen delen opnieuw zijn gekleurd en andere beschadigingen Eindresultaat na restauratie april 2016

8 Voorstellende een jonge herder met beide armen gebogen en handen open vooruit, mogelijk heeft hier vroeger een lam op gelegen, Afm. circa 84 cm hoog, grondplaat circa 30 x 29 cm. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout en ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd, de handen en onderbenen gemaakt van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte schade aan gezicht en handen (enkele vingers vertoonden breuken), doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en onderbenen welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voor geprepareerde bijenwas wordt langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier de vingers wat verstevigen met kleine pennetjes Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd met verf op oliebasis. Eindresultaat na restauratie april 2016

9 Voorstellende een herder van middelbare leeftijd met donkere baard, half knielend zittend op een knie met in zijn linker hand een, circa 90 cm hoog, grondplant circa 53 x 43 cm. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout en ijzerdraad en papiermaché. Het hoofd, de handen en voeten van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. In zijn linkerhand een herdersstaf vasthoudende. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte schade aan gezicht, handen, voet en schimmel, doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit Fase 1: Het verwijderen vuil van de beschilderingen van het hoofd, handen en onderbenen welke was opgebracht op oliebasis. Fase 3: Gezien de beschadigingen vrij miniem waren zijn de oneffenheden met voor geprepareerde bijenwas opgevuld/ gerepareerd. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd met verf op oliebasis. Eind resultaat na restauratie april 2016

10 Voorstellende een oude herder met baard, knielend rechtop zittend, circa 89 cm hoog, grondplaat 53 x 43 cm. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout en ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd en de handen van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. Handen voor de borst gevouwen. situatie februari Hier en daar wat lichte Was schade aan gezicht, handen, voet en schimmel, doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit Fase 1: Het verwijderen van vuil als de beschilderingen van het hoofd en handen welke was opgebracht op oliebasis. Fase 3: Gezien de beschadiging vrij miniem waren zijn de oneffenheden met voor geprepareerde bijenwas opgevuld/gerepareerd. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd met verf op oliebasis. Eindresultaat na restauratie april 2016

11 Voorstellende Koning, knielend, met beide armen gebogen naar voren toe en handen tegen elkaar gevouwen. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout en ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd, de handen en onderbenen voor zover aanwezig gemaakt van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte Was schade aan gezicht, handen, voet en schimmel, doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en onderbenen welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voor geprepareerde bijenwas wordt langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier wat beschadigingen aan de handen. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd met verf op oliebasis. Tevens een nieuwe kroon gemaakt naar oud voorbeeld uit de tijd van aanschaf eind 19de eeuw Eindresultaat na restauratie juni 2016

12 Voorstellend knielende Koning, met gebogen armen naar voren toe, met in zijn hand een ciborie vasthoudend, afm. circa 85 cm hoog, grondplaat circa 54 x 45 cm. De figuren zijn opgebouwd rond een frame hout en ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd, de handen en onderbenen voor zover aanwezig gemaakt van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte Was schade aan gezicht, handen, voet en schimmel, doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit. Fase 1: Het verwijderen van vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en onderbenen welke waren opgebracht op oliebasis. Fase 3: Met voor geprepareerde bijenwas wordt langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier het bijwerken van de handen. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd met verf op olie-basis.. Tevens een nieuwe kroon gemaakt naar oud voorbeeld uit de tijd van aanschaf eind 19de eeuw Eindresultaat na restauratie mei 2016

13 Voorstellende donkere Koning, staande; circa 108 cm hoog, grondplaat circa 55 x 45 cm. Vasthoudend een kelk/ciborie op zijn hoofd een soort tulband. De figuren zijn opgebouwd rond een frame van hout, ijzerdraad en papier-maché. Het hoofd, de handen en onderbenen voor zover aanwezig gemaakt van WAS, de verdere aankleding van verstevigde linnen doeken en daarna gekleurd. situatie februari 2016 Hier en daar wat lichte Was schade aan gezicht, handen, voet en schimmel, doch overwegend erg vuil in zijn totaliteit Fase 1: Het verwijderen vuil en de beschilderingen van het hoofd, handen en onderbenen welke waren opgebracht op oliebasis. Fase2: Het daarna grondig schoonmaken met warm water en groene zeep. Fase 3: Met voor geprepareerde bijenwas wordt langzaam de reparatie uitgevoerd, zoals hier het bijwerken van de handen en zijn grote teen. Nadat alles goed gedroogd is en uitgehard, zijn de verschillende wassen onderdelen weer opnieuw bijgekleurd met verf op olie-basis. Eindresultaat na restauratie juni 2016 Gezien de discussie omtrent het uiterlijk van Zwarte Piet, is er voor gekozen het gezicht en de lippen wat minder fel rood te maken. Eindresultaat na restauratie mei 2016

14 Gezien enkel de Os en ezel van oorsprong bij bovenstaande groep thuishoren; de schapen zijn van een recentere datum, zullen deze hieronder ook besproken worden. Kop van den EZEL, gemaakt van papier-maché op een houten achter plateau waarin een opening zit zodat deze tegen de wand kan worden opgehangen aan een haak. Situatie februari 2016 Deze kop is in de afgelopen jaren overgeverfd, met alle goede bedoelingen doch is hiermee wel zijn karakter verloren, daarnaast is deze vast gezet op een triplexplaat welke nogal instabiel is. In de loop der tijd zijn de oren beschadigd en heeft men deze met name het linker nogal lelijk weer vastgezet. Ook de van oorsprong glazen ogen zijn overgeschilderd. Fase 1: Het demonteren van de kop van de triplexplaat, verwijderen van vuil en de overschilderingen voor zover dat mogelijk was. Fase2: Daarna het linkeroor weer opnieuw vast gezet en beschadigingen opgevuld en glad geschuurd. De oorspronkelijk ogen weer vrijgemaakt. Fase 3: Hierna alles opnieuw opgeschilderd in een acrylverf en daarna voorzien van een beschermende vernislaag, eveneens op acrylbasis. Eindresultaat na restauratie mei 2016

15 Kop van den OS, gemaakt van papier-maché op een hout achter plateau waarin een opening zit zodat deze tegen de wand kan worden opgehangen aan een haak. Situatie februari 2016 Deze kop is in het verleden ernstig beschadigd geweest, de nek is voor een deel naar binnen geklapt/gevouwen geweest. Men heeft dit euvel geprobeerd met opvulmiddelen enigszins weg te werken, waarna alles is overgeverfd, met alle goede bedoelingen doch is hiermee wel zijn karakter verloren. Daarnaast is deze vast gezet op een triplexplaat welke nogal instabiel is. Ook de oren en hoorns zijn beschadigd en heeft men deze met name de rechter nogal lelijk weer vastgezet. Ook de van oorsprong glazen ogen zijn overgeschilderd. Een ander probleem is dat de verflaag los is komen te zitten van de ondergrond en dus afbladdert. Fase 1: Het demonteren van de kop van de triplexplaat, het verwijderen van de loszittende verf, wat inhield dat hij op de oren hoorns na kaal moest worden gemaakt. Fase twee, omdat de knik gevouwen is geweest en deze de neiging heeft steeds door weer door te knikken, was het noodzakelijk om aan de binnenkant een extra houten versteviging aan te brengen. Door het verwijderen van de los zittende verf kwam ook een voor een grootdeel de daaronder zittende bovenste laag papier-maché mee. Om het papier-maché werk te verstevigen is er aan de buitenkant een nieuwe dunne laag overheen gebracht, beenderlijm met zuurvrij papier/karton. Tevens zijn toen ook de horens en oren, met name bij de aansluitranden verstevigd.

16 Juni 2016 Fase drie, Nadat alles goed door gedroogd was, is er een grondlaag aangebracht op acryl-basis, waarna alles is opgeschilderd in een zelfde soort verf, waarna er een beschermende vernislaag is aangebracht. Ook de oorspronkelijk ogen zijn weer zichtbaar gemaakt ondanks enkele beschadigingen daaraan. Eindresultaat na restauratie april 2016 De koppen van de OS en Ezel, zijn niet teruggebracht op de standaard van hout en triplexplaat, dit om dat het geheel erg instabiel is waardoor er dan weer makkelijk schade kan ontstaan en dit niet oorspronkelijk was. Wel is aan de standaard van hout en triplexplaat een tweetal haken bevestigd waaraan de koppen kunnen worden opgehangen. Daar de koppen te scheiden zijn van die standaard is het ook makkelijker om een en ander te vervoeren als op te bergen. Stichting R.K. Erfgoed * Postbus 158 * 2270 AD Voorburg Tel * k v.k * srke@live.nl Geregistreerd ANBI instelling Juni 2016