Herinrichting s Gravendijkwal / Henegouwerlaan Planstudie

Transcriptie

1 Herinrichting s Gravendijkwal / Henegouwerlaan Planstudie

2 Colofon ds+v OBR Gemeentewerken DCMR Bestuursdienst april

3 Inhoud Inleiding 7 Algemeen 7 Bestuurlijke context 7 Gevolgde werkwijze 7 Leeswijzer 9 1 Opgave en uitgangspunten Opgave Planstudie Product Planstudie Besluitvormingsproces Uitgangspunten Projectgrens 13 2 De s-gravendijkwal en Henegouwerlaan in de stad Mobiliteit Leef- en verblijfsklimaat Ruimtelijke Kwaliteit Milieu Cultuurhistorische waarde Techniek 19 3 De varianten Huidige situatie Algemene beschrijving van de varianten Basisvariant Variant Basisvariant Variant Realisatie Algemeen Duurzaamheid Aansluiting nieuw op oud Bouwmethode Uitvoeringsaspecten Bouwkosten en investeringskosten 47 3

4 4

5 5 Weging van varianten Beoordeling leef en verblijfsklimaat in combinatie met ruimtelijke kwaliteit Beoordeling milieu effecten van de verschillende varianten Beoordeling cultuurhistorische waarde Maastunnel traverse Beoordeling verkeerskundige effecten van de varianten, met behulp van het verkeersmodel Beoordeling Civieltechnische aspecten Beoordeling varianten op projectkosten 57 6 Conclusie en aanbevelingen 59 Conclusie 59 Aanbevelingen 61 7 Bijlagen 63 5

6 6

7 Inleiding Algemeen Voor het debat over het leef- en verblijfsklimaat op de s-gravendijkwal-henegouwerlaan biedt B&W in het 2e kwartaal 2009 de planstudie Herinrichting s-gravendijkwal-henegouwerlaan aan de gemeenteraad aan. De planstudie is een vervolgstap op de verkenningsfase. Zij beschrijft een integrale aanpak gericht op het optimaliseren van de leefbaarheid door middel van een fysieke ingreep in de buitenruimte, waarbij het vastgestelde document Verkenningsfase van juli 2008 als uitgangspunt is gehanteerd. Deze planstudie is opgesteld in opdracht van het College B&W door de diensten ds+v, GW en OBR. DCMR en de Bestuursdienst hebben een belangrijke bijdrage geleverd. Bestuurlijke context Tijdens de behandeling van de Stadsvisie in de gemeenteraad op 29 november 2007 stond de fysieke ingreep centraal en heeft de raad twee moties aangenomen die het voornemen van het college ondersteunden en tegelijkertijd uitbreidden. Letterlijk is het college verzocht: Motie 1 (2007/ 3925): De ventwegen aan te pakken en de s-gravendijkwal te overkappen, de werkzaamheden nog in deze bestuursperiode een aanvang te laten nemen en hierbij zorg te dragen dat de mogelijke totale overkapping of ondertunneling van de s-gravendijkwal en de Henegouwerlaan in de toekomst niet wordt verhinderd. Motie 2 (2007/ 3926): Een uitgebreid onderzoek te laten starten naar een derde variant voor de aanpak van de s-gravendijkwal, waarbij: A. B. niet alleen de huidige traverse wordt aangepakt, maar tevens de kruising met de Middellandstraat wordt ondertunneld; indien bij de aanpak van de huidige tunneltraverse niet alleen gekozen wordt voor ondertunneling maar ook voor overkapping, er zorg voor wordt gedragen dat deze overkapping niet boven het maaiveld uitsteekt en toegankelijk is voor voetgangers, zodat de raad een weloverwogen keuze kan maken tussen de voorliggende varianten voor de aanpak van de s-gravendijkwal - Henegouwerlaan. Gevolgde werkwijze In deze planstudie zijn de twee basisvarianten uit de Verkenningsfase verder uitgewerkt. De mate van mogelijke overkapping is nader onderzocht. Uitgangspunt daarbij is het door het college vastgestelde beleid zoals verwoord in de Stadsvisie 2030 en het voorgestelde beleid voor de binnenstad ( De Verbonden Stad en Binnenstadsplan ) en de buitenruimte ( Handboek Rotterdamse Stijl ). In de planstudie wordt gemotiveerd hoe varianten met elkaar worden vergeleken om te komen tot één voorkeursvariant. De varianten worden met elkaar vergeleken en afgewogen op basis van de volgende criteria: bijdrage aan verbetering leef- en verblijfsklimaat; ruimtelijk-economische meerwaarde voor het Oude Westen en Middelland; beleidsmatige context van de Stadsvisie en Verbonden stad; verbetering van de oversteekbaarheid; verkeersafwikkeling; projectkosten; uitvoeringsaspecten en faseringsmogelijkheden. 7

8 8

9 De planstudie gaat vooral in op de fysieke ingreep, waarbij we benadrukken dat de oplossing voor de leefbaarheid van de s-gravendijkwal-henegouwerlaan een integrale is. Op deze manier ontstaat een sociale, ruimtelijke en economische meerwaarde voor de wijken en de stad, wordt de milieuhinder zoveel mogelijk beperkt en ontstaat een aangenamer leef- en verblijfsklimaat. Tevens wordt de fysieke barrière van het verkeer zoveel mogelijk teruggedrongen. Hierdoor ontstaat een verbeterde integratie van de wijken Middelland en het Oude Westen, waarmee de kans op een gewenste transformatie van de verschillende woon-, werk- en verblijfsfuncties toeneemt. Communicatie In het strategische overleg van 15 januari 2009 met o.a. de verantwoordelijk wethouder, bestuurders van de Centrumraad en deelgemeente Delfshaven en directeuren van alle betrokken diensten is de voortgang en de daarbij behorende richting van de planstudie besproken, in het strategische overleg van 19 maart, is kennis genomen van de concept Planstudie. Met vertegenwoordigers van de bewonersorganisaties BOOG en Henegouwerlaan is o.a. op 20 januari en 30 maart j.l. overleg geweest, waarbij de beschikbare informatie is uitgewisseld. Op 3 april is er een werkbezoek georganiseerd waar bij het College de mogelijkheid heeft gekregen om kennis te nemen van het project, door middel van een projectpresentatie over de planstudiefase en een bezoek aan de s-gravendijkwal Henegouwerlaan onder begeleiding van de bewonersorganisaties s-gravendijkwal Henegouwerlaan. Leeswijzer De uitgangspunten en het toetsingskader voor de fysieke ingreep zijn in hoofdstuk 1 van dit rapport opgenomen. Hoofdstuk 2 gaat in op het belang van het plangebied in de stad en beschrijft een aantal aspecten die belangrijk zijn voor de beoordeling van de varianten Hoofdstuk 3, beschrijft de huidige situatie, de varianten die voor de ingreep zijn ontwikkeld en hun effecten Hoofdstuk 4 gaat in op een aantal aspecten van de realisatiefase Hoofdstuk 5 geeft een samenvatting van de weging van de varianten Tot slot worden er in hoofdstuk 6 conclusies getrokken en aanbevelingen gedaan. 9

10 HENEGOUWER d "Diergaarde Blijdorp" Van Aerssenlaan Velsenluststr. Diergaarde- Van tunnel Cornelis as Muschstraat Aerssenbrug Boreelstraat Goensstr Van Bentincklaan Ruyschstraat Statensingel Statensingel Essenburgsingel Hoger genstr. Bentincklaan Van Beuningen- brug beetsstraat Bickerstr. Paetsstraat Stationsplein Van NWEG Beuningenstr. De Graeffstraat Dresselhuys Nieuwpoortstr. Davidsplein Sonoystraat Bentinck plein STATENWEG Essenburgsingel Lumeystraat Boisotstraat Doezastr Statentunnel tu nnel Boisothof Vliesridder str. Walenburghof Weenapad Doezastraat Stationssingel Statenpad an yenstr. Schepenstraat Baljuwstr. Baljuwplein Schaatsbaan Weena Walenburger plein Hoevestraat Walenburgerweg Klein-Coolstraat Harddraverstraat Spoorsingel Hoevebrug Provenierswijk Randstadrail in aanleg der Schellingstraat Spoorsingel Proveniers tunnel Raadtstraat Jacob Loisstraat Nicolaas Zasstraat Proveniers plein Versijdendstraat C.S. Kwartier Van Waerschutstr. Schefferst Station "R'dam Centraal" Station "Centraal" Schimmelpenninckstr. Van der Sluysstraat Provenierssingel Obreenstraat Kerkbrug Provenierssingel Delftsepoort Schiekade Proveniersstraat Conradstraat Delftseplein Plaza Molenwaterweg straat Zuster Henneke plein Poortstraat Roo-Valkstraat Lijnbaanhof Teilingerstraat Molenwaterweg Weena-zuid aat Schiestraat Delftsehof Delftsestraat Weena Lijnbaan Simonstraat b Benthemstraa Kruis LAAN 1e Middel landstraat 1e Middel landstraat 's-gravendijkwal Mathenesserlaan Mathenesserlaan Station "Dijkzigt" Rochussenstraat 's-gravendijkwal 10

11 1 Opgave en uitgangspunten 1.1 Opgave Planstudie In deze Planstudie zijn twee basisvarianten (1 en 2) en twee daarvan afgeleide varianten (1.1 en 2.1) uitgewerkt voor de aanpak van de s-gravendijkwal-henegouwerlaan op basis van het principe en de maatvoering van de huidige tunnelbak, met als opdracht: onderzoeken of het uitbouwen van de huidige bakconstructie verkeers- en bouwveilig kan; onderzoeken van de status als rijksmonument (cultuurhistorische waarde); bepalen exacte milieuwinst van de ingreep en noodzakelijke oplossingen voor eventuele milieuknelpunten; nadere uitwerking vormgeving en ontwerp van het lengteprofiel; bepalen van de grootte en de vormgeving van sparingen; nadere uitwerking van de kruising Weena/Beukelsdijk; nadere uitwerking verkeerscirculatie tussen de wijken en de functie van de ventwegen daarin; bepalen van de projectkosten per variant. De varianten zijn: Basisvariant 1: geheel overkapte bakconstructie met een gelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat. Variant 1.1: gedeeltelijke overkapte bakconstructie met een gelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat Basisvariant 2: geheel overkapte bakconstructie met een ongelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat en een aansluiting op de kruising Weena/Beukelsdijk. Variant 2.1: gedeeltelijk overkapte bakconstructie met een ongelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat en een aansluiting op de kruising Weena/Beukelsdijk. 1.2 Product Planstudie De Planstudie bestaat uit de volgende producten: Rapport Planstudie Bijbehorende tekeningen (varianten), zie bijlage Milieurapportage (geluid/lucht), zie bijlage Projectkosten per variant, zie hoofdstuk 6 11

12 Kaart hoofdwegen uit Handboek Rotterdamse stijl De pijl geeft de lokatie van de s-gravendijkwal en de Henegouwerlaan aan. 12

13 1.3 Besluitvormingsproces Naar aanleiding van onderstaande schematische weergave, volgens de Rotterdamse Standaard voor Projectmatig werken, is het ambtelijke en bestuurlijke besluitvormingproces in beeld gebracht. = Bestuurlijke beslismomenten = Ambtelijke beslismomenten 1.4 Uitgangspunten De integrale opgave voor de s-gravendijkwal en de Henegouwerlaan is om een beter leef- en verblijfsklimaat in de buitenruimte te realiseren, zoals vastgelegd in o.a. de Stadsvisie 2030 en de nota s Verkeersplan Binnenstad, Citylounge Bereikt, De Verbonden Stad en Handboek Rotterdamse Stijl. Het leef- en verblijfsklimaat van de buitenruimte is een optelsom van ruimte voor voetgangers en fietsers, een robuuste groenstructuur, het woongenot, het ondernemersklimaat en het terugdringen van barrières en milieuoverlast. Om het doel van een beter leef- en verblijfsklimaat te bereiken is voor de Planstudie een fysieke ingreep in de buitenruimte als uitgangspunt genomen. Deze herinrichting moet: voor de aanwonenden van de s-gravendijkwal en Henegouwerlaan waar mogelijk een aangenamer leefmilieu opleveren; meerwaarde voor de twee omliggende wijken opleveren in termen van verbindingen en ontwikkelmogelijkheden; voor de stad een aanwinst zijn (in termen van een nieuw woon-, werk en uitgaansmilieu); voor de stad een landmark worden. 1.5 Projectgrens De projectgrens loopt van de kruising Rochussenstraat tot de kruising Weena Beukelsdijk. Als uitgangspunt voor de projectgrens is een van gevel tot gevel -benadering aangehouden, met een verantwoorde aansluiting op de bestaande infrastructuur. 13

14 Ontsluiting van de binnenstad vanaf de ruit via de tunneltraverse Ontsluiting van de parkeergarages vanaf de s-gravensijkwal en Henegouwerlaan van barrière naar verbinding van marginaal naar centraal 14

15 2 De s-gravendijkwal en Henegouwerlaan in de stad In de Stadsvisie is aangegeven dat voor een economisch vitale binnenstad goede autobereikbaarheid onontbeerlijk is, ondanks de goede bereikbaarheid via het openbaar vervoer. Daarnaast wordt ingezet op het vasthouden en aantrekken van middeninkomens en hoge inkomensgroepen. Om de groei op te vangen en de leefbaarheid te waarborgen, zijn dan ook ingrepen in de hoofdwegenstructuur nodig. Vooral vanuit het oogpunt van een hogere verblijfskwaliteit wordt in de Stadsvisie ingezet op mogelijke overkapping van de s Gravendijkwal waardoor de milieuoverlast kan worden verminderd en de oversteekbaarheid en ruimtelijke kwaliteit verbeterd. Met de aanwezige voorname bebouwing zal een boulevard met allure ontstaan. De aanliggende buurten Middelland en het Oude Westen kunnen meeliften (Gentrification). In dit hoofdstuk worden alle onderdelen omschreven die criteria zijn voor weging van de verschillende varianten. 2.1 Mobiliteit Voor het autoverkeer is de bereikbaarheid van de binnenstad vanaf de ring van groot belang. Daarvoor wordt op de invalswegen de doorstroming verbeterd en op stedelijk niveau wordt het verkeer in noord-zuidrichting geconcentreerd op de bundel Stadhoudersweg-Statenweg- s-gravendijkwal. Deze stadsboulevard vormt de hoofdroute van de stadsrand naar de binnenstad. In de binnenstad verwerken de centrumboulevards vervolgens het bestemmingsverkeer. Zo ontstaat een netwerk van boulevards met afwisselend een ontsluitende en doorgaande functie. De tunneltraverse ondersteunt de bereikbaarheid van de binnenstad, met de s-gravendijkwal als belangrijk verdeelpunt. De koppen van de s-gravendijkwal-henegouwerlaan vormen hierbij belangrijke uitwisselpunten, waar op termijn twee stadstunnels op uitkomen. Er moet zowel vanuit noordelijke als zuidelijke richting uitwisseling kunnen plaatsvinden met het Weena. De kruising Weena/Henegouwerlaan is dus een scharnierpunt in de wegenstructuur rondom de binnenstad. De koppen van de s-gravendijkwal-henegouwerlaan bepalen de toevoer en afvoer van verkeer van en naar de binnenstad. Zij zijn bovendien gekoppeld aan een economische hotspot: het Weena vormt de toegang tot het Centraal District Rotterdam en Rochussenstraat/Droogleever Fortuynplein tot Hoboken. Daarom moeten ze worden behandeld als plek in plaats van als kruising van lijnen en verdienen ze een eigen ruimtelijke anpak. Bij het Weena vraagt de ligging in de vooroorlogse stad om een andere uitwerking dan bij het Droogleever Fortuynplein. Om de bereikbaarheid te verbeteren wordt een tunnel op het traject Vaanweg/Pleinweg en op langere termijn (na 2025) in de zone Stadhoudersweg/Statenweg voorgesteld. Uit oogpunt van een hogere verblijfskwaliteit spelen de overkapping van de s-gravendijkwal en op langere termijn de ondertunneling van de Boompjes Leef- en verblijfsklimaat Een van de doelen van de aanpak van de s-gravendijkwal is het vergroten van de leefbaarheid van de straat en de buurt eromheen. Leefbaarheid is een algemeen begrip dat in elk geval de verblijfskwaliteit van de openbare ruimten omvat. Die kwaliteit wordt beïnvloed door verkeersdrukte, luchtkwaliteit en geluid. Leefbaarheid omvat hier ook de verbinding van buurten. Dit betreft het verloop van het stratenpatroon maar ook de continuïteit in programma dat zich bevindt in de plinten van de bebouwing. De s-gravendijkwal is ontworpen in een tijd dat de auto nog niet een probleem was. Er was weinig verkeer en het rijden over het tunneltracé een uitje, een belevenis. Nu is het een drukke weg, een hoofdroute van de ring naar de binnenstad. De weg is zo druk dat hij een barrière vormt tussen de wijken Middelland en Oude Westen. Belangrijke inzet is het opheffen van de barrièrewerking om zodoende de leefbaarheid te vergroten. Het onaangename verblijfsklimaat door de verkeersdrukte en de barrièrewerking ervan heeft geleid tot verandering van programma in de plint; er kwamen voorzieningen als sexshops en opvangtehuizen terecht. Het verbeteren van de verblijfskwaliteit kan een verandering van programma bewerkstelligen waardoor interessante plinten samen met een aantrekkelijke openbare ruimte positief gaan bijdragen aan de beleving van de s Gravendijkwal. Zo ontstaat een aangename plek om te verblijven, waar mensen uit de buurten op af komen. De monumentale bebouwing aan de s Gravendijkwal samen met de lommerrijke platanen vallen nu weg tegen het op doorstroming van verkeer ingerichte profiel. Door de s-gravendijkwal (deels) in te richten als verblijfsgebied ontstaat opnieuw een boulevard met allure, waar het prettig is om te wonen.

16 nieuw over oud- kaart: ontwerp maken van goede oversteken en een prettig verblijfsklimaat (uit de verkenningssudie) 16

17 2.3 Ruimtelijke Kwaliteit De s-gravendijkwal-henegouwerlaan wordt nu doorsneden door een aantal lange, historische lijnen: Beukelsdijk, 1e Middellandstraat, Mathenesserlaan, Nieuwe Binnenweg en Rochussenstraat. Op deze plekken is er een gelijkvloerse kruising of een oversteek waarbij het profiel van de weg wordt doorgezet over de tunnelbak tussen de wijken. De andere straten hebben geen oversteek over het tunneltracé. Hierdoor is het aantal verbindingen tussen de wijken beperkt en vindt weinig uitwisseling plaats. De oversteekbaarheid van de s Gravendijkwal neemt toe voor voetgangers en fietsers als (grotere) delen van de s-gravendijkwal verdiept komen te liggen en (deels) overkapt worden. Het stratenpatroon wordt weer aangeheeld en de buurten verbonden; het stedelijke weefsel kan op deze wijze hersteld worden. Er kan meer wisselwerking ontstaan tussen de wijken Middelland en Oude Westen. Het in de wijken aanwezige programma zal beter worden benut wat een positief effect heeft op de ontwikkelingskansen van deze wijken. De inrichting van de (gedeeltelijke) overkappingen in aansluiting op de openbare ruimte kan ook een nieuwe betekenis geven aan s-gravendijkwal als stadsboulevard; nieuwe plekken kunnen naast het verbindend aspect een bijzondere openbare ruimte opleveren en ruimtelijk bijdragen aan de betekenis en de leefbaarheid. 2.4 Milieu Luchtkwaliteit De luchtkwaliteit is voor de tunneltraverse een belangrijk aandachtspunt, dat van invloed is op de leefbaarheid. Het traject voldoet weliswaar over de gehele lengte aan de normen voor fijn stof en stikstofdioxide (NO2) conform de Wet Luchtkwaliteit, maar er is zeker ruimte voor verbetering. Uitgaande van metingen uit 2008 zijn voor de verschillende varianten en de bestaande situatie in combinatie met autonome groei dan ook de effecten berekend op de luchtkwaliteit voor de peiljaren 2010, 2015 en Daarbij gaat het niet alleen om de gemiddelde waarden over het gehele tracé, maar ook om de piekbelasting op specifieke locaties. Uit berekeningen voor de verschillende varianten is bekend dat er grote effecten zijn te verwachten aan het uiteinden van een overkapte constructie. Deze effecten zijn hoger bij langere overkappingen. Hoe hoger de overschrijding van de wettelijke grenswaarden, hoe groter de inspanning moet zijn om deze overschrijding door maatregelen teniet te doen. Het gaat daarbij deels om maatregelen ter voorkoming van te hoge concentraties (verdunning). Deze maatregelen hebben zich bovendien nog nergens bewezen en zijn dus risicovol. In de afweging van de verschillende varianten is het belangrijk de effecten op de luchtkwaliteit en de noodzaak en realiseerbaarheid van aanvullende maatregelen mee te laten wegen. Geluidbelasting Door het grote aanbod van gemotoriseerd verkeer in de tunneltraverse en op de ventwegen is er sprake van geluidhinder voor omwonenden. Als de huidige situatie wordt gehandhaafd, zal de geluidhinder verder toenemen doordat een toename voorzien is in het verkeersaanbod. Deze autonome ontwikkelingen blijven binnen de grenswaarden, desondanks zijn maatregelen gewenst vanuit het oogpunt van het verbeteren van de leefbaarheid. Zowel het verlengen van het verdiepte deel van de tunneltraverse als het geheel of gedeeltelijk overkappen heeft een positief effect op de geluidbelasting. Bij een open tunnelbak treedt het effect vooral op ter hoogte van de benedenverdieping. Overkapping heeft ook een positief effect op de bovenliggende verdiepingen. Ook voor de ventwegen is er een streven naar geluidsreductie. Hier zullen de maatregelen moeten worden gezocht in onder andere het type wegdek. 17

18 TRAM 106 Stadhoudersweg Maastunneltraverse Rotterdam M a a s t u n n e l c o m p l e x R o t t e r d a m Urban Fabric l Steenhuis stedenbouw/landschap Bentinckplein Statentunnel Beukelsdijk 1e Middellandstraat TRAM TRAM BUS TRAM wand bebouwing Industrie / haven Rijksmonument Gemeentelijk monument Gemeentelijk monument in procedure Beeldbepalende objecten Beschermd stadsgezicht Beschermd stadsgezicht in procedure spoor tram bus metro bovengronds water groen N bomen Mathenesserlaan BUS Nieuwe Binnenweg Rochussenstraat TRAM Droogleever Fortuynplein Maastunnel RMO Maastunnel Maastunnel LMO METRO Maastunnelplein Zuidplein m a a r t U r b a n F a b r i c l S t e e n h u i s s t e d e n b o u w / l a n d s c h a p Tunneltraverse vlak na de oplevering Voorbeeld van een droge bouwputmethode bij het Groothandelsgebouw 18

19 2.5 Cultuurhistorische waarde De tunneltraverse is een monument van vooroorlogse wegenaanleg en automobiele vormgeving, dat civieltechnisch, stedenbouwkundig en architectonisch van grote waarde is door het innovatieve karakter. Het is een zorgvuldig vormgegeven route tussen het Kleinpolderplein en de huidige A16 bij IJsselmonde, waarin de dynamische beleving van de stad centraal staat. De s-gravendijkwal en Henegouwerlaan zijn onderdeel van een tracé dat als één geheel is ontworpen en de gehele stad doorkruist. Het is voorbeschermd als rijksmonument. Nog dit jaar wordt de definitieve aanwijzing als rijksmonument verwacht. De monumentenstatus betekent dat er voor wijzigingen een monumentenvergunning nodig is. Voor ruimtelijke ingrepen in het tracé zijn met name de aspecten routebeleving, stedenbouw en architectuur van belang. De routebeleving op de s-gravendijkwal en Henegouwerlaan kenmerkt zich door het afwisselend stijgen en dalen, de gestroomlijnde vormgeving van het tunneltracé, de historische betonnen wanden, het groene bladerdak van de platanen boven de route en de voorbijflitsende wanden. Uit stedenbouwkundig oogpunt is het profiel van een weg met twee snelheden en twee duidelijk afgebakende werelden (wonen en transport) een te koesteren kwaliteit. Dat wil zeggen dat vanuit de tunnelbak de stad en vanuit de stad de tunnelbak te ervaren is. Ook zijn de heldere begrenzingen in het profiel van betekenis, waarbij de elementen een duidelijk onderdeel zijn van ofwel de langzamen wereld (bomenrij), ofwel de snelle wereld (de relingen). Bij de kruisingen ligt er de uitdaging de samenhang tussen stad en tunneltracé te herstellen. De architectuur is in de verdiepte tunnelbak aangepast aan het perspectief van de voorbijrijdende automobilist. Het uitgangspunt is eenvoud, herhaling van architectonische elementen en een gestroomlijnde, ronde belijning. Door de vlakverdeling van de betonnen wanden ontstaat ritmiek en de dubbele bomenrij fungeert als semi-transparant dak waardoor flarden van vroeg twintigste-eeuwse panden te zien zijn. Op maaiveldniveau heeft de weg de allure van een groene stadsboulevard. Hier kenmerkt het ontwerp zich juist door de menselijke maat, die onder meer zichtbaar is in de bijzondere details. Vanuit cultuurhistorisch oogpunt is het van belang de genoemde kenmerken zoveel mogelijk te laten terugkomen in de nieuwe situatie en terughoudend om te gaan met het aanwezige. Geredeneerd vanuit de cultuurhistorische essenties van het tracé is het van belang de uit te werken variant te benaderen vanuit de karakteristieken van het monument. 2.6 Techniek Tunnelveiligheid De basisvarianten die in de verkenningsfase als kansrijk naar voren kwamen hebben een zodanig lange overkapping dat ze de kenmerken van een tunnel hebben. Daardoor vallen ze zeer waarschijnlijk onder de Wet Aanvullende Regels Veiligheid Wegtunnels (WARVW). Er is een formeel schriftelijk verzoek bij de Commissie ingediend om voor alle varianten aan te geven welke wel en welke niet moeten voldoen aan de wetgeving voor tunnels. Als de basisvarianten 1 en 2 inderdaad moeten voldoen aan de WARVW, moet onder andere rekening worden gehouden met meer wettelijke eisen, een langere voorbereidings- en proceduretijd en hogere projectkosten. Vooralsnog is ervan uitgegaan dat de basisvarianten 1 en 2 niet gerealiseerd kunnen worden, maar de schriftelijke bevestiging hiervan is nog niet binnen. Momenteel wordt gewacht op een schriftelijke bevestiging of variant 2.1. toegepast mag worden. Bouwmethode Verlenging van de bestaande onderdoorgangen en ook de (gedeeltelijke) overkapping daarvan borduren voort op de afmetingen van de bestaande onderdoorgangen. Bij verlenging en overkapping van de bestaande kunstwerken zijn met name de duurzaamheid van de bestaande (oude) constructies, aanpassingen van bestaande constructies voor nieuwe (verplichte) veiligheidsvoorzieningen en de constructieve aansluiting van nieuw op oud van belang. Afhankelijk van de diepte van de nieuw aan te leggen tunnelbak wordt in principe een droge-bouwputmethode toegepast. Vanaf een bepaalde diepte moet de natte-bouwputmethode worden toegepast, wat kostenverhogend werkt. 19

20 bebouwing groenstructuur openbare ruimte huidige situatie tunnelbak 20

21 3 De varianten In dit hoofdstuk worden de bestaande situatie en de herinrichtingsvarianten beschreven, waarna per variant de belangrijkste effecten worden besproken op het gebied van mobiliteit, leef- en verblijfsklimaat, ruimtelijke kwaliteit, milieu, cultuurhistorische waarde en techniek. 3.1 Huidige situatie Profiel In het profiel liggen in het midden rijbanen met aan weerszijde ventwegen. De ventwegen hebben een fietsstrook en worden geflankeerd door een trottoir. De huidige groenstructuur bestaat over het hele tracé tussen de kruisingen met het Weena en de Rochussenstraat uit een dubbele rij platanen, die vanaf respectievelijk de Oostervantstraat en de Tiendstraat en tot over het kruispunt met de Middellandstraat wordt onderbroken. De bomen zijn geplaatst in een smalle groene berm die de ventwegen scheidt van de hoofdrijbanen. a. Henegouwerlaan De Henegouwerlaan ligt tussen de 1e Middellandstraat en de Statentunnel. Doorgaand verkeer Het profiel bestaat uit 2x2 rijbanen voor doorgaand verkeer. Nabij het Weena daalt de weg. Het verkeer rijdt dan onder het Weena door in een tunnelbak die aansluit op de Statentunnel. Bestemmingsverkeer Aan weerszijden van de rijbanen voor het doorgaande verkeer ligt een ventweg. De ventweg is in gebruik voor lokaal bestemmingsverkeer. Kruispunten Er vindt uitwisseling plaats op maaiveldniveau met zowel de 1e Middellandstraat als (via de ventweg) met het Weena. b. s-gravendijkwal De s-gravendijkwal ligt tussen de 1e Middellandstraat en de Maastunnel. Doorgaand verkeer Het profiel bestaat uit 2x2 rijbanen voor doorgaand verkeer. Ten noorden van de Mathenesserlaan dalen de rijbanen en komen ze verdiept te liggen tussen de Mathenesserlaan en de Nieuwe Binnenweg. Ze gaan vervolgens ten zuiden van de Nieuwe Binnenweg nabij de Rochussenstraat weer omhoog naar het maaiveldniveau. Doorgaand verkeer gaat dus onder de Nieuwe Binnenweg en de Mathenesserlaan door. Bestemmingsverkeer Aan weerszijden van de rijbanen voor het doorgaande verkeer ligt een ventweg. De ventweg is in gebruik voor lokaal bestemmingsverkeer. Kruispunten Aan de zuidzijde van de s-gravendijkwal vindt op maaiveldniveau uitwisseling plaats met de Rochussenstraat en waar de s-gravendijkwal overgaat in de Henegouwerlaan vindt op maaiveldniveau uitwisseling plaats met de 1e Middellandstraat. 21

22 basisvariant 1 bebouwing groenstructuur openbare ruimte bakconstructie basisvariant 2 in geel: overkapping van de bak in zwart: verdiept liggende bak bebouwing groenstructuur openbare ruimte bakconstructie 22

23 3.2 Algemene beschrijving van de varianten Voor de herinrichting van de s-gravendijkwal-henegouwerlaan tussen de Statentunnel en de Rochussenstraat zijn na de verkenningsfase twee basisvarianten overgebleven die in deze Planstudie verder worden uitgewerkt: Basisvariant 1 De huidige bakconstructie die onder de Nieuwe Binnenweg en Mathenesserlaan loopt, is verlengd tot voor de gelijkvloerse kruising met de 1e Middellandstraat. De bakconstructie is overkapt waardoor op maaiveldniveau meer verblijfsruimte kan worden gemaakt. De huidige bakconstructie die de Statentunnel onder het Weena door verbindt met de Henegouwerlaan, wordt verlengd en overkapt. Basisvariant 2 De huidige bakconstructie die onder de Nieuwe Binnenweg en Mathenesserlaan loopt, is verlengd tot voorbij de kruising met de 1e Middellandstraat. De bakconstructie is overkapt waardoor op maaiveldniveau nog meer verblijfsruimte kan worden gemaakt. In deze variant verdwijnt de uitwisselingsmogelijkheid van de hoofdrijbanen van de s-gravendijkwal-henegouwerlaan met de 1e Middellandstraat en daarmee ook de bestaande uitwisselingsmogelijkheid via de ventweg van de Henegouwerlaan met het Weena en de Beukelsdijk 23

24 basisvariant 1.1 bebouwing groenstructuur openbare ruimte bakconstructie basisvariant 2.1 in geel: overbrugging van de bak in zwart: verdiept liggende bak bebouwing groenstructuur openbare ruimte bakconstructie 24

25 Milieu en techniek Het is onzeker of de basisvarianten kunnen worden gerealiseerd. Dit heeft te maken met enerzijds de milieuproblematiek (de luchtkwaliteit nabij de tunnelmonden) en anderzijds de tunnelveiligheid. Voor beide varianten zijn daarom alternatieven gemaakt die deze problemen ontwijken. In plaats van de verdiept liggende bak te overkappen wordt de bak opengehouden. Verbindingen en oversteken worden gemaakt door middel van bruggen of bredere platen over de open bak heen. De alternatieven zijn: Variant 1.1 Gedeeltelijke overkapte bakconstructie met een gelijkvloerse kruising ter plaatse van de 1e Middellandstraat. Variant 2.1 Gedeeltelijk overkapte bakconstructie met een ongelijkvloerse kruising ter plaatse van de 1e Middellandstraat en een aansluiting op de kruising Weena/Beukelsdijk. Verkeer De twee basisvarianten (en hun subvarianten) verschillen in de manier waarop de uitwisseling met het Weena plaatsvindt. In basisvariant 1 en variant 1.1 vindt uitwisseling plaats zoals dat in de huidige situatie gebeurt: verkeer rijdt via de ventwegen op de Henegouwerlaan naar het Weena en omgekeerd. In basisvariant 2 en variant 2.1 verdwijnt het uitwisselpunt op de Middellandstraat als gevolg van ondertunneling. Om de uitwisseling met het Weena wel te garanderen dient uitwisseling op een andere manier plaats te vinden. Daarvoor zijn drie mogelijkheden onderzocht, die in hoofdstuk 3.5 worden toegelicht. 25

26 basisvariant 1 in geel: overkapping van de bak in zwart: verdiept liggende bak 26

27 3.3 Basisvariant 1 Geheel overkapte bakconstructie met een gelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat. Openbare ruimte Door overkapping van de bak komt er ruimte vrij voor andere functies. Dat is een prachtige kans voor de s-gravendijkwal. Wat er op de vrijgekomen ruimte kan worden gerealiseerd, wordt nader uitgewerkt bij de beschrijving van basisvariant 2. Bij basisvariant 1 kan op de brede middenberm hetzelfde gebeuren als bij basisvariant 2, zij het over een veel geringere lengte en dus met een beperkt effect. Voor de uitwerking van de openbare ruimte verwijzen we naar basisvariant 2. Leef- en verblijfsklimaat Voor een vrij groot gedeelte van het tracé is er nauwelijks effect op het leef- en verblijfsklimaat en de ruimtelijke kwaliteit, geluidbelasting en luchtkwaliteit, omdat daar niets wijzigt ten opzichte van de huidige situatie. Alleen ter hoogte van de overkapping zal minder geluidbelasting optreden en de luchtkwaliteit verbeteren. Dit met uitzondering van de ingangen van de tunnelbak waar de luchtkwaliteit verslechtert. Ter plaatse van de overkapping zal het verblijfsklimaat wel verbeteren. Oversteekbaarheid en verbinding van de buurten Doordat de effecten beperkt blijven tot het gebied rond de Nieuwe Binnenweg en Mathenesserlaan waar nu al goede oversteken voorhanden zijn wordt van deze variant geen sterke economische impuls verwacht voor Middelland en het Oude Westen. Ter hoogte van de Volmarijnstraat, de Schietbaanlaan-Schietbaanstraat, de Schermlaan en de Akeleistraat kunnen nieuwe oversteekverbindingen worden gerealiseerd. Cultuurhistorische waarde Omdat het doorgaande verkeer ondergronds wordt weggestopt, dient in de vervolgfase aandacht te worden besteed aan hoe de nieuwe ingreep omgaat met het bestaande tracé. Ook moet onderzocht worden of in de uitwerking de twee werelden (ondergronds en bovengronds) al dan niet een relatie met elkaar krijgen en op welke manier. 27 Milieu en techniek. Zeer waarschijnlijk moet basisvariant 1 voldoen aan de WARVW, met als gevolg dat: er rekening moet worden gehouden met meer wettelijke eisen en een langere voorbereidings- en proceduretijd; de impact op de buitenruimte groter is, omdat de verkeerssituaties voor de tunnelmonden veilig moeten worden gemaakt en er meer voorzieningen moeten worden getroffen in de buitenruimte; er rekening mee moet worden gehouden dat in de bestaande constructies beperkt voorzieningen kunnen worden aangebracht; daardoor is toestemming nodig om af te wijken van bestaande (nationale en Europese) wet- en regelgeving, wat leidt tot meer onzekerheid over de juridische haalbaarheid. Mogelijk moet bij deze variant ook de Statentunnel worden aangepast aan de huidige wetgeving, omdat in de toekomstige situatie de tunnels bij het Henegouwerplein en de Statentunnel zich vlak achter elkaar bevinden. Mobiliteit Doorgaand verkeer De verkeersdruk neemt toe als gevolg van een algehele toename in het verkeersaanbod. Ventwegen De verkeersdruk neemt toe als gevolg van een algehele toename in het verkeersaanbod, maar geringer dan bij basisvariant 2, door maximale verkeersuitwisseling op het kruispunt met de 1e Middellandstraat. Kruispunten Omdat bestaande uitwisselingsmogelijkheden met kruisende wegen worden gehandhaafd, zijn lokale verkeerseffecten van deze variant beperkt. Door toenemende verkeersdruk (volgend de verkeersprognoses voor het jaar 2020) is de verkeersafwikkeling op de kruising met de 1e Middellandstraat een aandachtspunt.

28 variant 1.1 in geel: overbrugging van de bak in zwart: verdiept liggende bak 28

29 3.4 Variant 1.1 Gedeeltelijk overkapte bakconstructie met een gelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat mobiliteit De verkeerseffecten en het aantal verbindingen dat kan worden hersteld zijn gelijk aan Basisvariant 1. leef- en verblijfsklimaat Een gedeeltelijke overkapping biedt ten opzichte van een volledige overkapping uiteraard minder ruimte voor het verbeteren van de leefbaarheid door inrichting van een groen profiel op de plaats van de huidige hoofdverkeersstromen. ruimtelijke kwaliteit Het herstellen van verbindingen voor het langzaam verkeer is door het toepassen van bruggen gelijk aan Basisvariant 1. milieu Ten opzichte van variant 1 scoort deze variant minder goed op afname van de geluidbelasting maar beter op luchtkwaliteit omdat er geen tunnelmonden zijn met hogere concentraties. De luchtkwaliteit is echter constanter over het tracé, waardoor deze in 2015 en 2020 overal voldoet aan de norm. Een verdere geluidsreductie zou bereikt kunnen worden met toepassing van stil asfalt en met geluidsabsorberende maatregelen. cultuurhistorische waarde Door het maken van bruggen in vergelijking met een overkapping is het mogelijk de beoogde relatie tussen de wereld van het doorgaande verkeer en de stadsboulevard te behouden. Inrichtingsvoorstel In de Variant 1.1. kan een redelijk aantal verbindingen tot stand gebracht worden, ter hoogte van de Schermlaan Van t Hoffplein zijn de mogelijkheden beperkt, omdat hier de hellingbaan van de tunnelbak begint. Het principe van het maken van verbindingen door middel van bruggen is voor deze Variant 1.1 niet uitgewerkt, maar is uitgewerkt in Variant

30 30

31 3.5 Basisvariant 2 Geheel overkapte bakconstructie met een ongelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat en een aansluiting op de kruising Weena/Beukelsdijk. Openbare ruimte Door overkapping van de bakconstructie komt er ruimte vrij voor andere functies. Dat is een prachtige kans voor de s-gravendijkwal en een deel van de Henegouwerlaan. De vrijgekomen ruimte, op de brede middenberm, kan plaats bieden aan bijvoorbeeld een park met veel (kleinere) bomen, aan divers programma (zoals kiosken, terrassen, speelplekken) of aan één groot programma (zoals een markt of een laag langgerekt gebouw met bijzondere functies). Uitgewerkt wordt het model dat een combinatie is van een groene, luwe middenberm met programma dat aansluit op functies in de plinten van de bebouwing. Omdat deze variant risicovol is vanwege de tunnelveiligheid en luchtkwaliteit, is nader onderzoek naar beide aspecten in de vervolgfase noodzakelijk. Het profiel biedt ruimte om de gehele middenberm in te richten als verblijfsgebied en is in de basis ingericht als een stadsboulevard met brede trottoirs en een dubbele bomenrij. Tussen de dubbele bomenrij is er plaats voor kleinere bomen of groen, water en een plein. Het groen is realiseerbaar op het dak van de tunnel door bakken te maken, zodanig dat de randen als zitelementen kunnen dienen. Het programma kan aansluiten bij functies die in de plint voorkomen dan wel gewenst zijn, zoals terrassen, markt en eventueel speelplekken. Voor de bebouwing komen waar mogelijk brede trottoirs zoals dat past bij het beeld van de stadsboulevard waarmee een optimaal verblijfsklimaat wordt gerealiseerd. De wijze waarop het verkeer, de fietsers en het parkeren exact zullen worden ingepast is onderwerp van de uitwerking in de volgende fase. Omdat de Henegouwerlaan nog op verschillende manieren kan worden uitgewerkt (zie hieronder mobiliteit) kunnen voor het niet overkapte deel van het tracé op dit moment alleen de algemene uitgangspunten worden geformuleerd voor de uitwerking in de vervolgfase: - voldoet aan eisen van verkeersveiligheid; - voldoet aan de inrichtingsprincipes van de Rotterdamse stijl voor de stadsboulevard; heeft een profiel met een rustig, continu karakter; - er komt onderzoek naar de haalbaarheid om het parkeren uit het profiel te halen om meer verblijfsruimte te bieden. Leef- en verblijfsklimaat De leefbaarheid in de straat neemt enorm toe, omdat de straat wordt verlost van het doorgaande verkeer dat over een grote lengte verdiept en uit het zicht blijft rijden. Op maaiveld is ruimte beschikbaar voor herinrichting, de buitenruimte kan maximaal worden benut voor het maken van een luwe, groene plek met een betekenis op de schaal van de stad; een stadsboulevard met een lommerrijke uitstraling en optimaal woonklimaat. Oversteekbaarheid en verbinding van de buurten De oversteekbaarheid is maximaal, ook een deel van de Henegouwerlaan profiteert hiervan. Op de schaal van de stad wordt er een ruimtelijk bijzondere plek toegevoegd en op het niveau van de buurten wordt het oorspronkelijke weefsel vrijwel hersteld. De buurten liggen dan weer naast elkaar in plaats van met de ruggen tegen elkaar. Cultuurhistorische waarde 31

32 32

33 Omdat het doorgaande verkeer ondergronds passeert, dient in de vervolgfase aandacht te worden besteed aan hoe de nieuwe ingreep omgaat met het bestaande tracé. Ook moet worden onderzocht of in de uitwerking de twee werelden (ondergronds en bovengronds), al dan niet een relatie met elkaar krijgen en op welke manier. Milieu en techniek. Het effect op de geluidbelasting is bij deze lange overkapping het meest positief. De lange overkapping heeft wel tot gevolg dat er extra maatregelen nodig zijn om aan de grenswaarde voor NO2 te kunnen voldoen. Ook moet deze variant zeer waarschijnlijk voldoen aan de WARVW, met als gevolg dat: er rekening moet worden gehouden met meer wettelijke eisen en een langere voorbereidings- en proceduretijd; de impact op de buitenruimte groter is, omdat de verkeerssituaties voor de tunnelmonden veilig moeten worden gemaakt en er meer voorzieningen moeten worden getroffen in de buitenruimte; 33 basisvariant 2 in geel: overkapping van de bak in zwart: verdiept liggende bak basisvariant 2: oversteekmogelijkheden

34 aansluitingsmogelijkheid A aansluitingsmogelijkheid B 34

35 er rekening mee moet worden gehouden dat in de bestaande constructies beperkt voorzieningen kunnen worden aangebracht; daardoor is toestemming nodig om af te wijken van bestaande (nationale en Europese) wet- en regelgeving, wat leidt tot meer onzekerheid over de juridische haalbaarheid. Mobiliteit De verkeerskundige effecten (gebaseerd op prognoses voor 2020) van deze variant zijn voor een belangrijk deel afhankelijk van het alternatief voor uitwisseling met het Weena, zie hieronder. Algemeen geldt voor basisvariant 2 dat de kruising met de Middellandstraat aanzienlijk verkeersluwer wordt en de afwikkeling verbetert. Op de ventwegen leidt deze variant tot een vermindering van het verkeer tussen de Rochussenstraat en 1e Middellandstraat en een verbeterde oversteekbaarheid. Voor de aansluiting van de Henegouwerlaan met het Weena zijn drie mogelijkheden uitgewerkt: Aansluiting A Ongelijkvloerse kruising met gedeeltelijk behoud van onderdoorgang. De tunnel onder de Middellandstraat wordt zo lang mogelijk doorgezet richting Weena, waarbij het verkeer de mogelijkheid krijgt af te slaan naar maaiveldniveau (kruising Henegouwerlaan/Weena-Beukelsdijk); hierbij is sprake van behoud van de bestaande tunnelbak onder het Weena, maar wordt de capaciteit hiervan teruggebracht van twee naar één rijstrook per richting. Doorgaand verkeer De afwikkeling in de onderdoorgang neemt in kwaliteit af, omdat er in beide richtingen slechts één rijbaan beschikbaar is. Hierdoor is de afwikkeling van en naar het Bentinckpleineen aandachtspunt. Ventwegen Deze oplossing leidt tot een flinke toename van het verkeersaanbod op de ventwegen langs de Henegouwerlaan direct ten zuiden van het Weena. Kruispunten Voor de ongelijkvloerse uitwisseling moeten op- en afritten naar het Weena worden aangelegd, die mogelijk bij de aanleg van de Stadhouderstunnel weer moeten worden aangepast. De toekomstvastheid is dus niet optimaal. Door het in stand houden van de onderdoorgang onder het Weena blijft de verkeersafwikkeling boven op het kruispunt goed. Aansluiting B Gelijkvloerse kruising door sloop onderdoorgang en bestaande bakconstructie. Gelijkvloerse uitwisseling op het kruispunt met het Weena door de bestaande tunnel onder het Weena te verwijderen en een geheel gelijkvloers kruispunt Henegouwerlaan-Statentunnel/Weena-Beukelsdijk te creëren. Doorgaand verkeer en ventwegen Gelijkvloerse uitwisseling met het Weena leidt op de Henegouwerlaan tot een forse toename van het verkeer op maaiveldniveau. 35

36 aansluitingsmogelijkheid C 36

37 Kruispunten De kwaliteit van de verkeersafwikkeling op de kruising met het Weena is onvoldoende. De huidige onderdoorgang, die bij realisatie van de Stadhouderstunnel ontlastend kan werken, moet worden gesloopt. De toekomstvastheid is daarom slecht. Aansluiting C Bestaande kruising handhaven incl. onderdoorgang en aansluiten via gelijkvloerse weefvakken op de Henegouwerlaan. Na de tunnel onder de Middellandstraat komt het verkeer op maaiveldniveau, waar op de Henegouwerlaan gelijkvloerse uitwisseling plaatsvindt via een in- en uitvoegstrook tussen ventweg en hoofdrijbaan; doorgaand verkeer gaat via de bestaande onderdoorgang onder het Weena naar de Statentunnel; ook hier geldt dat het aantal rijstroken in de tunnel onder het Weena is teruggebracht van twee naar een. Doorgaand verkeer De afwikkeling in de onderdoorgang onder het Weena neemt in kwaliteit af, omdat er in beide richtingen slechts één rijbaan beschikbaar is. Hierdoor is net als bij aansluiting A de verkeersafwikkeling van en naar het Bentinckplein een aandachtspunt. De onderdoorgang onder het Weena wordt fysiek grotendeels ongemoeid gelaten. Daardoor heeft dit alternatief een betere toekomstvastheid. Ventwegen Deze oplossing leidt net als bij aansluiting A tot een flinke toename van het verkeersaanbod op de ventwegen langs de Henegouwerlaan direct ten zuiden van het Weena, waar het verkeer van de ventweg samenvoegt met verkeer uit de tunnel. 37

38 38

39 Kruispunten De gelijkvloerse uitwisseling via een splitsing in de Henegouwerlaan is verkeerskundig grotendeels vergelijkbaar met aansluiting A. Een aandachtspunt betreft de (verkeersveilige) vormgeving van de weefvakken van en naar de ventwegen. 3.6 Variant 2.1 Gedeeltelijk overkapte bakconstructie met een ongelijkvloerse kruising van de 1e Middellandstraat en een aansluiting op de kruising Weena/Beukelsdijk. Openbare ruimte Als een volledig overkapte bakconstructie niet mogelijk is (en de bak dus open blijft), komt er geen extra ruimte vrij in het profiel van de straat. Toch biedt deze variant zeker mogelijkheden het verblijfsklimaat in de straat te verbeteren en de verbindingen tussen de buurten Middelland en Oude Westen te versterken. Het uitgangspunt is een gedeeltelijk overdekte bakconstructie, waarbij het profiel dat lijkt op het profiel tussen de Mathenesserlaan en Nieuwe Binnenweg zolang mogelijk wordt doorgezet. Naast de bestaande oversteken over de tunnelbak ter plaatse van de Mathenesserlaan en de Nieuwe Binnenweg komt er een derde oversteek bij, ter plaatse van de 1e Middellandstraat. Het profiel van de weg wordt doorgezet op de brug over de bak. Op strategische locaties worden extra verbindingen gemaakt door middel van langzaam-verkeersbruggen. In de toekomst zijn er mogelijkheden om grotere overkappingen te maken. Binnen het inrichtingsprincipe van de bruggen en overkappingen is er een aantal mogelijkheden (afbeeldingen op de volgende pagina s): Mogelijkheid 1: bruggen Mogelijkheid 2: naast de bruggen wordt een groter deel overdekt in het verlengde van de Schermlaan, aansluitend bij de monumentale bebouwing van het Van t Hoffplein. In de toekomst is door deze monumentale bebouwing heen een doorsteek mogelijk naar het Adrianaplein, gekoppeld aan cultureel programma. Deze mogelijkheid 2 is (gezien de laatste berekeningen van de luchtkwaliteit) niet eerder te realiseren dan in Mogelijkheid 3: Het deel van de verdiept liggende bak tussen de Mathenesserlaan en de Nieuwe Binnenweg kan worden overkapt om het verblijfsgebied aan weerszijden van de bak te verbeteren, gezien het type functie dat zich hier in de plinten bevindt (horeca). Dit kan bijvoorbeeld door een afwisseling van gesloten en open delen (Een algehele overkapping van dit deel is pas mogelijk in 2020). Mogelijkheid 4: Op basis van berekeningen van de luchtkwaliteit is gekeken naar wat er maximaal kan worden afgedekt ten behoeve van verblijfsruimte. Hieruit blijkt dat in 2015 overkappingen mogelijk zijn bij de Schermlaan (ca. 114m breed) en de Middellandstraat (110m) en ten slotte in 2020 ook tussen Binnenweg en Mathenesserlaan (zie tekeningen). Tussen de overkappingen dient, als eis vanuit de luchtkwaliteit, een ruimte van minstens 100 meter open te blijven. Deze mogelijkheid 4 is meer maatwerk, maar de afzonderlijke oplossingen mogen niet leiden tot versnippering van de ruimte. De overkappingen zijn van een maat dat ze niet zozeer betekenis hebben op de schaal van de stad (zoals bij de lange overkapping) maar eerder op de schaal van de twee buurten: Middelland en Oude Westen. Ze worden op plekken gelegd waar al in aanleg kansrijk programma ligt. Dit kan dan door de ruimte op de overkappingen worden versterkt. Bij de overkapping tussen Mathenesserlaan en Binnenweg is dat ruimte voor terrassen en (tijdelijke) podia. Ter plaatse van de Schermlaan kan de overkapping groen worden ingericht voor cultuur, aansluitend op het programma daar, en bij de 1e Middellandstraat valt te denken aan buurtvoorzieningen zoals een markt of iets dat aansluit bij de functies rondom dit kruispunt. Hier wordt de openbare ruimte wel doorsneden door de 1e Middellandstraat zelf, waardoor het programma in twee kleinere delen uiteenvalt. Omdat het verkeer in deze variant in het zicht blijft en in het midden van het profiel ligt, zit de verblijfskwaliteit voornamelijk in de brede trottoirs langs de plinten en de luwe inrichting. Brede groenstroken en bomenrijen zorgen voor het groene karakter van de stadsboulevard. De bestaande bak wordt verlengd en kan ongeveer in hetzelfde ruimtebeslag gemaakt worden. Voor de bomenrij betekent dit dat deze iets verder uit elkaar komt te staan of dat de bomen op dezelfde plaats kunnen blijven staan als in de bestaande situatie. 39

40 variant 2.1 in geel: overkapping van de bak in zwart: verdiept liggende bak oversteekmogelijkheden 40

41 41 mogelijkheden van mate overkapping in de loop van de tijd

42 42

43 Het profiel is een stadsboulevard met brede trottoirs en een dubbele bomenrij van de 1e grootte. In het profiel ligt direct naast het brede trottoir de ventweg. Naast de rijloper is ruimte voor een brede groenstrook waarin de bomen staan. Vanuit deze groenstrook steken de bruggen / pleinen over de verdiept liggende tunnelbak. De bruggen hebben altijd een lichte toog die groter kan worden als ter plaatse van een brug de hellingbaan van de tunnelbak ligt. Het beeld is een familie van bruggen die in breedte en hoogte steeds verschillend is. De wijze waarop het verkeer, de fietsers en het parkeren exact zullen worden ingepast is onderwerp van de uitwerking in de volgende fase. Leef- en verblijfsklimaat Het leef en verblijfsklimaat in de straat zal verbeteren omdat het doorgaande verkeer verdiept en daarmee gedeeltelijk uit het zicht passeert. Geluid van de weg blijft wel een aanwezige factor in het openbare leven op straat. Als er deels bredere overkappingen mogelijk zijn kunnen dit groene, luwe verblijfsplekken worden. Oversteekbaarheid en verbinding van de buurten Door goede verbindingen te maken voor het langzaam verkeer worden de buurten over een grote lengte van de s-gravendijkwal en een deel van de Henegouwerlaan goed met elkaar verbonden. Dat geeft Middelland en het Oude Westen mogelijkheden voor de ontwikkeling van functies als winkels, cultuur, etc. Cultuurhistorische waarde Door bruggen te maken in plaats van een overkapping is het mogelijk de beoogde relatie tussen de wereld van het doorgaande verkeer en de stadsboulevard te behouden. De uniciteit van de in verschijning en materiaalgebruik zo herkenbare doorgaande route door de stad kan worden behouden. Mobiliteit Net als bij basisvariant 2 zijn de verkeerskundige effecten van deze variant deels afhankelijk van het gekozen alternatief voor de uitwisseling met het Weena. Milieu en techniek Het effect op de geluidsbelasting is positief en wat betreft luchtkwaliteit ontstaan geen knelpunten, zodat extra (zware) maatregelen niet nodig zijn. Een verdere optimalisatie zou bereikt kunnen worden met toepassing van stil asfalt en met geluidsabsorberende maatregelen. 43