Embargo tot donderdag 9 oktober uur. Stadsbegroting Collegevoorstel. Onderwerp. Programma / Programmanummer Bestuur & Middelen / 1042

Transcriptie

1 Collegevoorstel Embargo tot donderdag 9 oktober uur Onderwerp Stadsbegroting Programma / Programmanummer Bestuur & Middelen / 1042 Portefeuillehouder H. Tiemens Samenvatting De Stadsbegroting is gereed. Met dit voorstel leggen we de Stadsbegroting aan de Raad voor ter vaststelling. BW-nummer Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. FA20, Henriëtte de Boer, 9621 Datum ambtelijk voorstel 02 oktober 2014 Registratienummer Ter besluitvorming door het college 1. De Stadsbegroting met bijlagen ter besluitvorming aan de Raad voor te leggen. 2. De aanbiedingsbrief aan de Raad bij de Stadsbegroting vast te stellen. Paraaf akkoord Datum Aan de Raad voor te stellen 1. Het indexeringspercentage materiële lasten 2015 met 0,75 % te verlagen overeenkomstig de verlaging op materiële lasten die het Rijk doorvoert in de septembercirculaire Aansluitend op beslispunt 1 het indexeringspercentage voor materiële lasten ook te verlagen voor gesubsidieerde instellingen, waardoor dit indexeringspercentage uitkomt op 1,42% voor Aansluitend op beslispunt 1 het indexeringspercentage te verlagen voor de belasting- en legestarieven naar 1,42% voor De gereserveerde bedragen voor taakmutaties en decentralisatie-uitkeringen in het Gemeentefonds op de programma s te verwerken volgens het overzicht Taakmutaties Zie vervolgblad Ter besluitvorming door de Raad (uiterlijk 12 november 2014) Steller Henriëtte de Boer Besluit B&W d.d. 6 oktober 2014 X Conform advies Aanhouden Anders, nl. nummer: 3.2 Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Portefeuillehouder Collegevoorstel

2 Collegevoorstel Vervolg beslispunten in bijlage Ontwikkeling Gemeentefonds. 5. De begroting vast te stellen, inclusief de verwerking van de Perspectiefbrief Een tweetal correcties in de ramingen gemeentefonds in de begroting op te nemen: te voeren: a. een correctie op de beginstand van het gemeentefonds voor het jaar 2018 van 2,5 miljoen voordelig. b. een correctie in verband met groot onderhoud gemeentefonds van 0,6 miljoen in 2015 en structureel vanaf ,7 miljoen. 7. Een aantal actuele ontwikkelingen in de begroting te verwerken door: a. binnen het programma Sport en Accommodaties de begrote exploitatievoordelen van een aantal (doorgedecentraliseerde, herbestemde of herontwikkelde) panden voor in totaal 0,4 miljoen structureel af te ramen. b. aan het programma Openbare Ruimte een structureel bedrag van 0,1 miljoen in 2015 oplopend naar 0,2 miljoen in 2018 voor hogere waterschapslasten toe te voegen. c. aan het programma Openbare Ruimte een structureel bedrag van 0,3 miljoen toe te voegen voor de nieuwe rijksbelasting op het verbranden van afval. d. aan het programma Bestuur en Middelen een structureel bedrag van 0,1 miljoen toe te voegen voor de pensioenverplichtingen voor wethouders. e. aan het programma Sport en Accommodaties een structureel bedrag van 0,02 miljoen toe te voegen om de prijsverhoging van de horecaprijzen in de wijkaccommodaties terug te draaien. f. aan het programma Sport en Accommodaties in 2016 een bedrag van 0,3 miljoen (reservering) toe te voegen voor de Evenementen Sportzomer. g. aan het programma Sport en Accommodaties in 2016 een bedrag van 0,02 miljoen en voor het jaar 2017 een bedrag van 0,23 miljoen (reserveringen) toe te voegen voor het EK Vrouwenvoetbal. h. aan het programma Sport en Accommodaties in 2016 een bedrag van 0,1 miljoen, in 2017 een bedrag van 0,2 miljoen en met ingang van 2018 structureel een bedrag van 0,3 miljoen toe te voegen voor de verschuiving van de OZB-gebruikersdeel naar eigenarendeel. i. binnen het programma Bestuur en Middelen in 2015 een bedrag van 1,5 miljoen te reserveren om het nadelig effect op het jaar 2015 vanuit de septembercirculaire gemeentefonds op te vangen. j. binnen het programma Bestuur en Middelen de stelpost BTW-verhoging naar 21% van 0,4 miljoen structureel af te ramen en deze structureel voor een bedrag van 0,3 miljoen in te zetten voor de BTW-lasten op indirecte kosten en voor een bedrag van 0,1 miljoen structureel vrij te laten vallen. k. binnen het programma Mobiliteit het budget voor de parkeerinkomsten met ingang van 2015 structureel te verhogen met een bedrag van 0,2 miljoen. l. binnen het programma Inkomen & Armoedebestrijding het geraamde tekort op de WWB-uitkeringen in 2015 af te Collegevoorstel

3 Collegevoorstel ramen met een bedrag van 1,3 miljoen en in 2016 af te ramen met een bedrag van 0,7 miljoen. m. binnen het programma Bestuur en Middelen de stelpost voor de CAO-ontwikkeling in 2015 af te ramen voor een bedrag van 0,6 miljoen en structureel af te ramen met een bedrag van 0,4 miljoen. n. binnen diverse programma s de budgetten 2015 aan te passen aan de lagere materiële indexering voor in totaal een bedrag van 0,8 miljoen. o. binnen diverse programma s de subsidiebudgetten 2015 aan te passen aan de lagere materiële indexering voor een bedrag van 0,2 miljoen. p. binnen het programma Bestuur en Middelen in 2015 de indexering op belastingen en leges te verlagen met een bedrag van 0,3 miljoen. 8. De Wmo-jeugd reserve in te stellen. 9. De Beschermd wonen reserve in te stellen. 10. De Participatie reserve in te stellen. 11. Een krediet van 1,2 miljoen voor Park en Ride Nijmegen Noord beschikbaar te stellen en op te nemen in het investeringsplan en de dekking hiervoor te halen uit de extra parkeeropbrengsten die deze locatie zal genereren. 12. Het niet-bestede krediet Busbaan Waalkade over te hevelen naar het krediet Groene route. 13. Het in bijlage 1 opgenomen Investeringsplan vast te stellen. 14. De naam van het programma Citymarketing, cultuur en cultuurhistorie te wijzigen in Cultuur, cultuurhistorie en citymarketing. 15. De Productindeling vast te stellen zoals deze is opgenomen in het deel Financiële positie Programma s en producten 16. De subsidieplafonds voor de betreffende programma s vast te stellen volgens het overzicht in het deel Financiële begroting - Subsidieplafonds 17. De begrotingswijziging BW vast te stellen. Collegevoorstel

4 Collegevoorstel 1 Probleemstelling Het voorliggende boekwerk Stadsbegroting is de definitieve versie. In het boekwerk, (inclusief het raadsvoorstel), zijn ten opzichte van de vorige bespreekversie van de stukken van de Stadsbegroting een aantal nieuwe onderdelen of aanvullingen op bestaande onderdelen opgenomen. Deze onderdelen zijn geel gearceerd in het het boekwerk Stadsbegroting. De belangrijkste wijzigingen/aanvullingen zijn beslispunten in het Raadsvoorstel en in het boekwerk de Inleiding en het Financiële beeld. Na besluitvorming in ons college wordt de Stadsbegroting gedrukt (en gele arceringen verwijderd). 2 Juridische aspecten Op dit voorstel zijn geen juridische aspecten van toepassing. 3 Doelstelling Het voorleggen van de Stadsbegroting aan de Raad. 4 Argumenten De Raad stelt ieder jaar de Stadsbegroting vast. 5 Financiën De financiële aspecten staan in de Stadsbegroting Participatie en Communicatie Op dit voorstel rust een embargo tot het persgesprek op donderdag 9 oktober uur. 7 Uitvoering en evaluatie De Stadsbegroting is een kaderstellend document. 8 Risico Er zijn geen risico s aan dit voorstel verbonden. Bijlage(n): I. Aanbiedingsbrief aan de Raad II. Stadsbegroting

5 Financiën Concernexperts Aan de Gemeenteraad van Nijmegen Korte Nieuwstraat PP Nijmegen Telefoon Telefax (024) gemeente@nijmegen.nl Postbus HG Nijmegen Datum 6 oktober 2014 Ons kenmerk FA20/ Contactpersoon Henriëtte de Boer Onderwerp Aanbieding Stadsbegroting Datum uw brief Doorkiesnummer (024) Geachte leden van de Raad, Hierbij bieden wij u de Stadsbegroting aan. Van deze Stadsbegroting is ook een webversie ontwikkeld. Deze digitale webversie is gelijk aan de papieren/pdf versie en biedt op onderdelen verdieping. Zo zijn de producten en snelkoppelingen/links naar relevante beleidsdocumenten opgenomen. U vindt de digitale versie via pcportal.nijmegen.nl. Hoogachtend, College van Burgemeester en Wethouders van Nijmegen, De Burgemeester, De Gemeentesecretaris, drs. H.M.F. Bruls drs. B. van der Ploeg Aantal Bijlagen: Stadsbegroting Brief aan de raad

6 stadsbegroting stadsbegroting

7 Stadsbegroting

8 2

9 Inhoud INLEIDING 5 VOORSTEL 7 BESTUURSAGENDA: THEMA'S EN FINANCIËLE POSITIE 9 ZORGZAME STAD 13 WOON EN GROEISTAD 15 STAD DIE WERKT EN LEERT 17 DUURZAME STAD 19 BRUISENDE BINNENSTAD 21 STAD IN DE REGIO 23 FINANCIËLE POSITIE 25 PROGRAMMAPLAN 37 BESTUUR EN MIDDELEN 39 CITYMARKETING, CULTUUR EN CULTUURHISTORIE 43 DIENSTVERLENING & BURGERZAKEN 48 DUURZAAMHEID 51 ECONOMIE EN WERK 56 GRONDBELEID 62 INKOMEN & ARMOEDEBESTRIJDING 65 MOBILITEIT 68 ONDERWIJS 76 OPENBARE RUIMTE 80 SPORT EN ACCOMMODATIES 84 STEDELIJKE ONTWIKKELING 90 VEILIGHEID 94 WIJKONTWIKKELING 98 WONEN 106 ZORG EN WELZIJN 109 PARAGRAFEN 119 INVESTERINGEN 121 LOKALE HEFFINGEN 127 BEDRIJFSVOERING 135 VERBONDEN PARTIJEN 143 ONDERHOUD KAPITAALGOEDEREN 167 GRONDBELEID 173 WEERSTANDSVERMOGEN EN RISICOBEHEERSING 177 FINANCIERING 185 3

10 FINANCIËLE BEGROTING 189 BIJLAGE 203 INVESTERINGSPLAN 204 RESERVES EN VOORZIENINGEN 207 RENTERISICONORM 211 ONTWIKKELING GEMEENTEFONDS 212 LASTEN EN BATEN PLANEXPLOITATIES 221 OVERZICHT SUBSIDIES 222 PERSONEELSKOSTEN 224 LIJST MET AFKORTINGEN 226 COLOFON 231 4

11 Inleiding Voor u ligt de Stadsbegroting , de eerste begroting die ons College sinds het begin van deze raadsperiode aan uw Raad voorlegt. Deze begroting kijkt vooruit naar de komende jaren en geeft uitvoering aan de uitgangspunten die met de vaststelling van het coalitieakkoord door uw Raad zijn vastgesteld. In deze Stadsbegroting zien we een aantal opvallende ontwikkelingen, zoals de verschuiving in de lokale lasten van gebruikersdeel naar eigenarendeel. Een andere belangrijke beweging vormen de doordecentralisaties (3 D's) waarbij de gemeente 110 miljoen aan extra middelen voor de uitvoering heeft opgenomen in de begroting. Het uitgangspunt daarbij is dat de lagere inkomensgroepen worden ontzien. We creëren een buffer om mogelijke tegenvallers op te vangen. Een grote verandering in deze Stadsbegroting ten opzichte van voorgaande Stadsbegrotingen is dat we in plaats van de gebruikelijke bestuursagenda nu kiezen voor een strategische agenda waarmee we uw Raad faciliteren in uw wens om actief te sturen op de thema's die voor de komende jaren centraal staan en die de belangrijkste uitdagingen in deze bestuurs en raadsperiode vormen. De programmastructuur is ook aangepast aan de nieuwe wensen. Daarbij is het aantal programma's gereduceerd van 19 naar 16 en zijn de programma's meer op hoofdlijnen beschreven. Uiteraard ligt er met de bestaande bezuinigingsopdracht van 30 miljoen euro nog een flinke opgave vóór ons. Maar het College is blij dat de Stadsbegroting een sluitende meerjarenbegroting is geworden die tot stand is gekomen zonder dat er sprake is van nieuwe bezuinigingen. We hopen dat hiermee een trendbreuk is ingezet en dat het voorzichtige economische herstel de nieuwe trend vormt die meer ruimte biedt voor nieuwe ontwikkelingen. Deze Stadsbegroting hebben wij op een gebruiksvriendelijke wijze digitaal ontsloten voor zowel PC als tablet. Deze digitale webversie is gelijk aan de papieren/pdf versie en biedt op onderdelen verdieping. Zo zijn de producten en snelkoppelingen/links naar relevante beleidsdocumenten opgenomen. U vindt de digitale versie via pcportal.nijmegen.nl 5

12

13 Voorstel Datum raadsvergadering / Nummer raadsvoorstel 12 november 2014 / 126/2014 Onderwerp Stadsbegroting Programma Bestuur & Middelen Portefeuillehouder H. Tiemens Voorstel van het College van Burgemeester en Wethouders d.d. Voorstel om te besluiten Wij stellen u voor om: 1. Het indexeringspercentage materiële lasten 2015 met 0,75 % te verlagen overeenkomstig de verlaging op materiële lasten die het Rijk doorvoert in de septembercirculaire Aansluitend op beslispunt 1 het indexeringspercentage voor materiële lasten ook te verlagen voor gesubsidieerde instellingen, waardoor dit indexeringspercentage uitkomt op 1,42% voor Aansluitend op beslispunt 1 het indexeringspercentage te verlagen voor de belasting en legestarieven naar 1,42% voor De gereserveerde bedragen voor taakmutaties en decentralisatie uitkeringen in het Gemeentefonds op de programma s te verwerken volgens het overzicht Taakmutaties in bijlage Ontwikkeling Gemeentefonds. 5. De begroting vast te stellen, inclusief de verwerking van de Perspectiefbrief Een tweetal correcties in de ramingen gemeentefonds in de begroting op te nemen: a. een correctie op de beginstand van het gemeentefonds voor het jaar 2018 van 2,5 miljoen voordelig. b. een correctie in verband met groot onderhoud gemeentefonds van 0,6 miljoen in 2015 en structureel vanaf ,7 miljoen. 7. Een aantal actuele ontwikkelingen in de begroting te verwerken door: a. binnen het programma Sport en Accommodaties de begrote exploitatievoordelen van een aantal (doorgedecentraliseerde, herbestemde of herontwikkelde) panden voor in totaal 0,4 miljoen structureel af te ramen. b. aan het programma Openbare Ruimte een structureel bedrag van 0,1 miljoen in 2015 oplopend naar 0,2 miljoen in 2018 voor hogere waterschapslasten toe te voegen. c. aan het programma Openbare Ruimte een structureel bedrag van 0,3 miljoen toe te voegen voor de nieuwe rijksbelasting op het verbranden van afval. d. aan het programma Bestuur en Middelen een structureel bedrag van 0,1 miljoen toe te voegen voor de pensioenverplichtingen voor wethouders. e. aan het programma Sport en Accommodaties een structureel bedrag van 0,02 miljoen toe te voegen om de prijsverhoging van de horecaprijzen in de wijkaccommodaties terug te draaien. 7

14 f. aan het programma Sport en Accommodaties in 2016 een bedrag van 0,3 miljoen (reservering) toe te voegen voor de Evenementen Sportzomer. g. aan het programma Sport en Accommodaties in 2016 een bedrag van 0,02 miljoen en voor het jaar 2017 een bedrag van 0,23 miljoen (reserveringen) toe te voegen voor het EK Vrouwenvoetbal. h. aan het programma Sport en Accommodaties in 2016 een bedrag van 0,1 miljoen, in 2017 een bedrag van 0,2 miljoen en met ingang van 2018 structureel een bedrag van 0,3 miljoen toe te voegen voor de verschuiving van de OZB gebruikersdeel naar eigenarendeel. i. binnen het programma Bestuur en Middelen in 2015 een bedrag van 1,5 miljoen te reserveren om het nadelig effect op het jaar 2015 vanuit de septembercirculaire gemeentefonds op te vangen. j. binnen het programma Bestuur en Middelen de stelpost BTW verhoging naar 21% van 0,4 miljoen structureel af te ramen en deze structureel voor een bedrag van 0,3 miljoen in te zetten voor de BTW lasten op indirecte kosten en voor een bedrag van 0,1 miljoen structureel vrij te laten vallen. k. binnen het programma Mobiliteit het budget voor de parkeerinkomsten met ingang van 2015 structureel te verhogen met 0,2 miljoen. l. binnen het programma Inkomen & Armoedebestrijding het geraamde tekort op de WWBuitkeringen in 2015 af te ramen met een bedrag van 1,3 miljoen en in 2016 af te ramen met een bedrag van 0,7 miljoen. m. binnen het programma Bestuur en Middelen de stelpost voor de CAO ontwikkeling in 2015 met 0,6 miljoen en structureel met een bedrag van 0,4 miljoen af te ramen. n. binnen diverse programma s de budgetten 2015 aan te passen aan de lagere materiële indexering voor in totaal een bedrag van 0,8 miljoen. o. binnen diverse programma s de subsidiebudgetten 2015 aan te passen aan de lagere materiële indexering voor een bedrag van 0,2 miljoen. p. binnen het programma Bestuur en Middelen in 2015 de indexering op belastingen en leges te verlagen met een bedrag van 0,3 miljoen. 8. De Wmo jeugd reserve in te stellen. 9. De Beschermd wonen reserve in te stellen. 10. De Participatie reserve in te stellen. 11. Een krediet van 1,2 miljoen voor Park en ride Nijmegen Noord beschikbaar te stellen en op te nemen in het investeringsplan en de dekking hiervoor te halen uit de extra parkeeropbrengsten die deze locatie zal genereren. 12. Het niet bestede krediet Busbaan Waalkade over te hevelen naar het krediet Groene route. 13. Het in bijlage 1 opgenomen Investeringsplan vast te stellen. 14. De naam van het programma "Citymarketing, cultuur en cultuurhistorie te wijzigen in "Cultuur, cultuurhistorie en citymarketing. 15. de Productindeling vast te stellen zoals deze is opgenomen in het deel Financiële positie Programma s en producten 16. De subsidieplafonds voor de betreffende programma s vast te stellen volgens het overzicht in het deel Financiële begroting Subsidieplafonds 17. De begrotingswijziging BW vast te stellen. 8

15 Bestuursagenda: Thema's en Financiële positie 9

16 10

17 Inleiding Met de begroting introduceren we een nieuwe ambitie. Niet langer kiezen we voor een klassieke bestuursagenda die als sluitstuk van de begroting wordt opgeladen, maar we kiezen voor een strategische agenda waarmee we actief kunnen sturen op de thema s die we voor de komende jaren centraal hebben gesteld: 1. Zorgzame stad. 2. Woon en groeistad. 3. Stad die werkt en leert. 4. Duurzame stad. 5. Bruisende Binnenstad. 6. Stad in de regio. De strategische agenda is daarmee richtinggevend voor de keuze van onze prioriteiten. Daarbij vinden we het belangrijk dat de strategische agenda het politieke gesprek en debat over de hoofdlijnen van beleid en de te bereiken resultaten ondersteunt en versterkt. De zes thema s van de strategische agenda schetsen onze belangrijkste uitdagingen voor de huidige bestuurs en raadsperiode. Het thema Zorgzame Stad is daarbij ook in belangrijke mate een samenvatting van de hoofdopgaven van het programma Zorg & Welzijn. Maar in geval van de overige thema s is onze opgave voornamelijk programma overstijgend. De programma s blijven het niveau waarop wij de middelen autoriseren voor de uitvoering van beleid, de te behalen resultaten en de indicatoren die wij daarbij hanteren. In dat licht blijven de programma s integraal alle middelen bevatten voor alle activiteiten die we ontplooien: projectmatig, going concern en voor de hoofduitdagingen voor onze stad. De begroting is uiteraard niet ons enige sturingsinstrument. Verschillende beleidskeuzes of activiteiten die gericht zijn op de stedelijke uitdagingen en opgaven worden binnen de beleidscyclus uitgewerkt in plannen en periodiek geëvalueerd. Deze beleidscyclus zullen we de komende jaren intenser en beter verbinden met de begroting, zodat er geen onnodige overlap ontstaat in de verantwoording. 11

18 12

19 Zorgzame stad Onze opgave Met het nieuwe zorgstelsel zijn we vanaf 2015 verantwoordelijk voor alle zorg die buiten de instellingen geleverd wordt. Begeleiding, dagbesteding, jeugdzorg, cliëntondersteuning en beschermd wonen worden daarmee taken die wij gaan regelen. Dat zien we vooral als een kans om onze ambitie een zorgzame stad te zijn de ruimte te geven. Daarbij willen we de kracht van de mensen in onze stad en hun initiatieven benutten; ook door hun ervaringsdeskundigheid te benutten en cliënttevredenheid als belangrijke graadmeter te gebruiken voor de kwaliteit van zorg en ondersteuning. En verder willen we vooral doen wat nodig is voor de kwetsbare inwoners. En dan is er nog onze eigen kracht als gemeente. We worden een sterke, invloedrijke financier in de wereld van zorg en ondersteuning. Die sleutelpositie vraagt van ons dat we een regisserende rol op ons nemen en strategische partnerschappen aangaan met de zorgverzekeraars, de woningcorporaties, het onderwijs en andere partijen. Daarbij vinden we het belangrijk onze taken zo in te richten dat ze toekomstbestendig zijn. Want alleen dan is de zorgzame stad ook een sterke, sociale en duurzame stad. Participatie Samenredzaamheid is belangrijk. Als mensen met hun netwerk zelf hun zorg regelen en hun problemen oplossen, zijn oplossingen duurzamer en uiteindelijk goedkoper. We betrekken daarom altijd de sociale omgeving bij de zorg en ondersteuning, we stimuleren vrijwillige initiatieven in de wijken zodat mensen elkaar ontmoeten en helpen, en we ontwikkelen (gemaks)diensten zoals boodschappenservice, was en strijkservice gekoppeld aan voorzieningen in de wijken. En we ondersteunen en waarderen mantelzorgers. De arbeidsmatige dagbesteding brengen we bij het Werkbedrijf onder, waarmee participatie op alle niveaus mogelijk wordt en mensen zich naar vermogen optimaal kunnen ontwikkelen. Onderwijs In onze zorgzame stad willen we achterstanden voorkomen en kinderen en jongeren die dat nodig hebben ondersteunen bij hun ontwikkeling. Zo sluiten we ook aan op de werkende en lerende stad, waarin jongeren hun plek vinden op de arbeidsmarkt. We continueren het beleid op het gebied van onderwijsachterstanden, voortijdig schoolverlaten en het beleid gemengde scholen. Leerlingen voor wie niet tijdig passend onderwijs geboden wordt en daardoor thuiszitten, brengen we direct onder de aandacht bij het onderwijs. De uitdaging zit in het vinden van oplossingen voor die jongeren die extra zorg nodig hebben die de scholen niet kunnen bieden. We zullen hiertoe werken aan een goede samenwerking tussen Leerplicht, jeugdzorg, de sociale wijkteams en het onderwijs. Vergrijzing We moeten er met onze partners voor zorgen dat mensen met een zorgbehoefte goed en zo veel mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen, liefst in hun eigen wijk. Dienstverlening en voorzieningen moeten inspelen op de behoeften van de ouderen en mensen met een beperking die (langer) thuis wonen. Het Nijmeegse planningskader Wonen met Zorg is de basis om te werken aan voldoende passende woningen in een geschikte omgeving. De regionale huisvestingsverordening moet het mogelijk maken dat er specifiek voor deze groep kan worden toegewezen. 13

20 Zorg en ondersteuning blijven toegankelijk In onze zorgzame stad zijn zorg en ondersteuning voor iedereen toegankelijk en betaalbaar. We stellen de zorg en ondersteuning voor de meest kwetsbare mensen zeker en houden we de kwaliteit op peil, ook al verdwijnt er veel geld uit het stelsel. Dat gaan we doen door de zorg en ondersteuning zo licht en preventief mogelijk te organiseren. Door slimmer te werken en minder bureaucratie. Armoedebestrijding We houden ons minimabeleid in stand; en we ontwikkelen één integrale regeling voor de minima ten behoeve van cultuur, mobiliteit en vervoer, sport en een dagje uit, waarvoor we in 2015 eenmalig 500 duizend investeren. Belangrijk is ons aanvalsplan op armoede en schulden. We bundelen de krachten van onze eigen uitvoeringsorganisatie voor schuldhulpverlening, de expertise en activiteiten van welzijns en zorginstellingen en vrijwillige initiatieven op het gebied van financiële en schuldhulp. Ook zoeken we (nog meer) de samenwerking met belangrijke partijen als corporaties, energiebedrijven, zorgverzekeraars, bewindvoerders e.a. om financiële problemen en schulden beter te voorkomen en op te lossen. Ook creëren we dicht tegen de STIP s en sociale wijkteams aan een toeleidingsfunctie voor financiële hulpverlening die vraag en aanbod snel op elkaar kan afstemmen. Veel mensen met een chronische ziekte of een beperking hebben een laag inkomen, weinig perspectief op verbetering van hun inkomen en wel extra kosten vanwege hun beperking. Daarom willen we dat iedereen die recht heeft op zorgtoeslag alleen de minimale eigen bijdrage voor Wmo voorzieningen betaalt en trekken we uit om de lage en middeninkomens hierbij te ontzien. De rijksmiddelen voor tegemoetkomingen aan mensen met een chronische ziekte of beperking zetten we in voor een uitgebreidere collectieve aanvullende ziektekostenverzekering, zodat ze minder zelf hoeven te betalen. En we vergroten het budget voor individuele bijzondere bijstand om niet medische meerkosten voor chronisch zieken en gehandicapten te compenseren. Innovatie We willen goede zorg, dichtbij mensen, ook al is er minder geld. We willen dat mensen als ze zorg en ondersteuning nodig hebben toch zo veel mogelijk hun normale leven kunnen leiden en niet gehospitaliseerd raken. Innovatie is dan ook een belangrijk speerpunt en gaat samen met besparen, door slimmer, effectiever en minder bureaucratisch te werken. Er is veel te winnen in kwaliteit en te besparen in kosten door er op tijd bij te zijn en erger te voorkomen. Dat gaat het beste als zorg en ondersteuning op nabije schaal georganiseerd zijn; als professionals de wijk, de bewoners en niet te vergeten elkaar kennen en weten te vinden. Ook willen we dat ondersteuning dichtbij is als het kan: dagbesteding in een wijk of hobbycentrum in plaats van op een werkplaats op een industrieterrein. Hierop aansluitend willen we met lichtere, minder ingrijpende interventies problemen oplossen. De meest sprekende voorbeelden vinden we in de jeugdzorg: meer pleegzorg in het sociale netwerk en gezinshuizen in de wijk voor kinderen die (tijdelijk) niet bij hun ouders kunnen wonen en minder residentiële jeugdzorginstellingen in het bos. Of goede ambulante ondersteuning in combinatie met veiligheidsmaatregelen in situaties van huiselijk geweld. Tot slot: integrale zorg is betere zorg. Concurrentie tussen organisaties leidt in onze optiek niet tot betere zorg en ondersteuning, samenwerking wel. Zowel in de toegang tot zorg en ondersteuning als in de uitvoering willen we dat organisaties samenwerken, kennis delen en zo integraal mogelijk werken. 14

21 Woon en groeistad Onze opgave Een aantrekkelijke stad om te wonen en een stad die kan blijven groeien. Willen we dat mogelijk maken, dan is de betaalbaarheid van het wonen met name in de huursector een belangrijk speerpunt. Naast aandacht voor duurzaamheid, voor wonen met zorg en voor de studentenhuisvesting. Een aantrekkelijke woonstad heeft met meer te maken dan alleen met goede en voldoende woningen. Ligging, bereikbaarheid, voorzieningenniveau, sport en beweegaanbod en daarbij horende voorzieningen, recreatieve voorzieningen, cultureel aanbod en cultuurhistorische elementen in het stadsbeeld dragen alle bij aan de aantrekkelijkheid voor bewoners en bezoekers. We willen de identiteit en eigenheid van de stad zo veel mogelijk behouden en versterken. Het culturele erfgoed draagt hier in grote mate aan bij. Ruimtelijk beleid Met de Structuurvisie Nijmegen 2013 zijn we een nieuwe koers ingeslagen. We willen organisch en vraaggericht ontwikkelen, waar mogelijk in minder complexe projecten en met meer aandacht voor de wensen van bewoners. Burgerparticipatie, maatwerk, tijdelijk gebruik van leegstaande gebouwen en braakliggende terreinen en innovatieve oplossingen staan hierin voor ons centraal. Onze focus ligt daarbij op duurzaamheid, zorgvuldig ruimtegebruik en herstructurering. Ruimtelijke kwaliteit staat voor ons voorop. Nijmegen moet kunnen blijven groeien, maar wel gecontroleerd. Voor nieuwe kantoren is beperkt ruimte, waarbij we vooral inzetten op de locatie Nijmegen Centraal Station. Voor bedrijvigheid willen we voldoende en kwalitatief geschikte ruimte zonder overaanbod te creëren. Mobiliteit Een stad die kan blijven groeien moet ook bereikbaar zijn. Maar onze stad stuit nu wel op haar grenzen wat betreft opnamecapaciteit. Daarom geven we voorrang aan hoogwaardig openbaar vervoer en aan de fiets. En we werken aan een betere doorstroom van het autoverkeer in onze stad. In het programma Beter Benutten werken we met Rijk, regio en bedrijfsleven samen om de files op de drukste punten te verminderen. En we geven aandacht aan parkeerbeleid en aan knooppuntontwikkeling rondom stations. Woningbouw Stijgende huren en stagnerende inkomens zijn de realiteit voor veel huishoudens. Betaalbaarheid is daarom een belangrijke uitdaging voor onze woon en groeistad. Niet alleen bij de invulling van het nieuwbouwprogramma, maar ook voor de bestaande woningvoorraad. Verder willen we geen eenzijdige wijken en is verduurzaming van de woningvoorraad belangrijk. Daarom realiseren we een programma met meer goedkope en middeldure woningen. Hierbij geven we prioriteit aan de Waalsprong en het Waalfront. We versnellen de productie in de Waalsprong van de huidige 400 naar 600 woningen per jaar in In de bestaande stad zijn we terughoudend met nieuwbouw toetsen we ontwikkelingen kritisch op hun toegevoegde waarde. Starters op de woningmarkt willen we graag in de stad houden. Ruim 40 procent van de sociale huurwoningen gaat naar starters, maar de vraag is groter. We werken tot 2018 aan de realisatie van woningen geschikt voor starters. 15

22 Wonen en zorg Vergrijzing en de huidige scheiding van wonen en zorg geven deze opgave gewicht. Het planningskader Wonen met Zorg vormt de basis voor verdere uitwerking en uitvoering. We werken nadrukkelijk samen met partners en streven ernaar dat mensen die zorg nodig hebben zoveel mogelijk in de eigen wijk kunnen blijven wonen. We geven bij de uitvoering prioriteit aan het Centrum, Lindenholt, Midden en Nijmegen Oost Noord. Studentenhuisvesting Studenten dragen bij aan de uitstraling, dynamiek en vitaliteit van onze stad. Goede en voldoende studentenhuisvesting is daarom van belang. Tot 2018 komen er wooneenheden voor de studenten bij. Vraag en aanbod zullen we scherp blijven monitoren in samenwerking met SSHN, RU en HAN. Tegelijkertijd zorgen we ervoor dat kamerbewoning niet tot ontoelaatbare overlast leidt. 16

23 Stad die werkt en leert Onze opgave We willen investeren in een sterk, sociaal en duurzaam Nijmegen en verbinden daarbij economie met sociaal en onderwijs. We spannen ons maximaal in voor economische ontwikkeling, state of the art onderwijs en een aantrekkelijke arbeidsmarkt, zodat we optimale ontwikkelkansen bieden en er voor elke inwoner van Nijmegen perspectief op een reguliere baan is. Al deze acties en initiatieven winnen aan kracht door gezamenlijk op te trekken. Samenhangend arbeidsmarkt en onderwijsbeleid is een randvoorwaarde voor economische groei, voor innovatie en voor de ontwikkeling van (jonge) mensen tot veelzijdige sociale en verantwoordelijke burgers die een waardevolle bijdrage leveren in werk en samenleving. We hebben daarbij specifieke aandacht voor mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt. Ondernemen in Nijmegen De economische ontwikkeling van de stad zien we als gezamenlijke opgave van overheid, ondernemers, onderwijs en onderzoek. Innovaties en nieuwe bedrijvigheid realiseren we samen. Nijmegen is een kenniseconomie, sterk in gezondheidszorg en onderwijs. We willen de komende jaren concrete resultaten boeken met de Economische Innovatieve Agenda. Samen met partijen in de Economische Raad identificeren we projecten en werken we deze verder uit. Daarvoor zetten we vanaf 2015 jaarlijks 250 duizend extra in. Waar we kansen zien, leggen we dwarsverbanden met sectoren als semiconductors en energie en milieutechnologie en zoeken we verbindingen met andere regio s, onder andere Eindhoven en Oss. Maar ook andere sectoren, zoals de logistieke dienstverlening en de maakindustrie, krijgen onze aandacht. We zien het ondernemersfonds als een belangrijke impuls voor samenwerking en innovatie in het bedrijfsleven. In de nieuwe beleidsregels voor het Ondernemersfonds maken we ruimte voor het stimuleren van start ups, van de samenwerking tussen grote bedrijven, het MKB en ZZP ers en van het versterken van de ambachten. Behouden en scheppen van (nieuwe) werkgelegenheid De arbeidsmarkt in Nijmegen laat op dit moment twee gezichten zien. In verschillende sectoren is er een tekort aan arbeidskrachten op middelbaar en hoger niveau. Daartegenover staat dat het arbeidsaanbod op de lagere niveaus de vraag verre overstijgt. Een sterke kenniseconomie verlangt een flexibele arbeidsmarkt met een goede afstemming van vraag en aanbod op alle niveaus. We spreken werkgevers aan op hun maatschappelijke verantwoordelijkheid en het sterker waarderen van Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen. Ook een goede aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt is van groot belang om een leven lang leren maximaal te stimuleren en toptalenten in de stad en regio op te leiden, aan te trekken en te behouden. Wij stellen we ons tot doel om arbeidsplaatsen voor alle opleidingsniveaus te behouden en nieuwe werkgelegenheid aan te trekken. Onze acquisitie richt zich daarbij op bedrijven die bijdragen aan een toekomstbestendige werkgelegenheid. We verbreden onze aanpak naar alle segmenten van de arbeidsmarkt waar zich krapte of werkloosheid voordoet, met nadrukkelijke aandacht voor de aansluiting van de onderkant van de arbeidsmarkt. Een hogere uitstroom uit de bijstand naar werk is belangrijk. Daarvoor zetten we ook loonkostensubsidies in. En we zetten onze mogelijkheden in om leren en werken dichter bij elkaar te brengen om zo onze ambitie te kunnen realiseren om mensen aan werk te helpen. Daarnaast faciliteren we onze bedrijven en instellingen om werkgelegenheid te behouden en nieuwe werkgelegenheidskansen op te sporen. 17