CVOpen 1. CVO-bureau verhuist naar het Henegouwerplein. Jaargang 11 Oktober 2010

Transcriptie

1 CVOpen 1 Jaargang 11 Oktober 2010 CVO-bureau verhuist naar het Henegouwerplein CVO-scholen zetten gegevens over kwaliteit online Hoe interesseren CVO-scholen meer leerlingen voor het techniekonderwijs? Steun voor uitblinkers in sport

2 Colofon In dit nummer CVOpen is het huisorgaan van de Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO). Het verschijnt vier keer per jaar en wordt toegestuurd aan alle medewerkers van CVO en aan relaties. Uitgever Vereniging voor Christelijk Voortgezet Onderwijs te Rotterdam en omgeving (CVO) Goudsesingel 14a, 3011 KA Rotterdam Postbus 22421, 3003 DK Rotterdam Tel. (010) Fax (010) Internet Redactie Albert Bosma, Nicole Lobbe, Ramona Montfrooij, Ron van Rossum, Nicolette van Velden en Anja de Zeeuw Redactieadres Verenigingsbureau CVO t.a.v. redactie CVOpen Postbus DK Rotterdam 1 Verhuizing naar het Henegouwerplein 2 CVO-scholen zetten gegevens online 4 Opleidingsschool Rotterdam-Rijnmond 5 Littooij: Drie nieuwe rectoren 6 Interview met Jan Kweekel: Zie leerlingen als individu 8 Dankzij Techno MAVO meer leerlingen 10 Steun voor uitblinkers in de sport 12 De week van Anneke en Karin 14 Ouders praten mee in de GMR van CVO 15 Veel LB-docenten gaan naar schaal LC 16 De stelling: Geen bezuiniging op onderwijs 17 De (CVO)pen aan een gast: Henk Post 18 Nieuws van de scholen Eindredactie Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw, Gouda Ontwerp haai, Rotterdam 22 Jobhoppers binnen CVO: Dana Hilgers 23 Personalia 24 De hobby van Tom Wijling Beeld Rick Keus, Gijsbert Kruit, Daniëlle van der Schans, Kees Trappenburg, Henk van Veen, e.a. Coverfoto Martijn van de Griendt Druk Koninklijke De Swart, Den Haag 6 10 Aan dit nummer werkten mee: Karin van Breugel (tekst van breugel), Ceylan Kaynak (stagiaire), De Nieuwe Lijn tekst & communicatie, Marijke Nijboer, Anja de Zeeuw (Communicatieadviesbureau Anja de Zeeuw) 12 24

3 Actueel Verhuizing naar het Henegouwerplein Verenigingsbureau in 2011 terug naar z n roots Eind maart 2011 verhuist het verenigingsbureau van CVO naar Henegouwerplein 14. Per 1 mei is de huur van de huidige kantoorruimte aan de Goudsesingel opgezegd. Het bureau Het Henegouwerplein, een pand met karakter. gaat in feite terug naar z n bakermat: het gebouw van de Eerste Christelijke HBS, de eerste school van CVO. Aanleiding voor de verhuizing is de opheffing van Via Melanchthon per 1 augustus Via was de vestiging van Melanchthon met een modern onderwijsconcept, gehuisvest in het gebouw aan het Henegouwerplein. Dit gebouw is eigendom van CVO. Toen Via stopte was de vraag: wat te doen met het vrijkomende deel van het gebouw? Eerder besloot CVO namelijk al een groot deel te verhuren aan Stichting De Meeuw, een Rotterdamse tweedelijnsorganisatie die onderwijskansen van kinderen verbetert. Het plan werd geboren om het verenigingsbureau, waarvoor CVO ruimte huurde, daarheen te verhuizen. Het verenigingsbureau gaat zodoende terug naar z n roots, want al eerder in de historie van CVO was het bureau er gehuisvest. Representatief Ook kan CVO zo kosten besparen, licht bureaudirecteur Mark Somers toe. De huurlast van het verenigingsbureau vervalt. De beperkte verbouwing die nodig is zal al snel een paar ton kosten, maar die kosten kan CVO afschrijven. Na circa vijf jaar verdienen we de huurpenningen terug! Mark leidt de verbouwing en verhuizing in goede banen. We creëren een representatieve en nette kantoor omgeving in dit historische pand. Het interieur van het monumentale schoolgebouw is al eerder aangepast voor Via. Er zijn tussenwanden weggehaald en veel gangen werden bij de lokalen getrokken. Dat blijft gehandhaafd. Op de eerste en tweede verdieping komen de receptie en kantoorruimtes voor de medewerkers. Op de begane grond creëren we twee vergaderruimtes: een kleine en een grotere, net als nu op de Goudsesingel. Er komt ook een personenlift. We overleggen nog over de plek voor het archief, de kopieermachines, de postkamer en de servers. De voorkant van het pand is beschermd stadsgezicht, daar kunnen we weinig aanpassen. Maar op het achterplein willen we parkeerplekken realiseren. Het gebouw ligt overigens op loopafstand van het Centraal Station. Duurzaamheid Originele bouwmaterialen en decoratie uit de tijd van de bouw blijven intact, bijvoorbeeld de granieten trap en de wandtegels in de gangen. Andere authentieke elementen komen weer tevoorschijn, zoals de betonnen balken. Het scheikundelokaal uit de jaren zestig beneden blijft ongemoeid. Ontmantelen is duur en levert niets op. Bij de verbouwing wordt ook gelet op duurzaamheid. Het energiebeheer kunnen we bijvoorbeeld gunstig beïnvloeden met LEDverlichting. En we houden uiteraard rekening met de arbo-eisen. Het vergadermeubilair van de Goudsesingel verhuist niet mee. Daar nemen we na veel jaren afscheid van. Er komen goede stoelen voor in de plaats. (AdeZ) Bewogen geschiedenis Het imposante gebouw is ontworpen door architect Thomas Anema. Het werd op 2 november 1927 officieel geopend. Leerlingen van zowel de Eerste Christelijke HBS als het Marnix Gymnasium gingen er in die tijd naar school. In 1940 bleef het gebouw gespaard tijdens het grote bombardement van Rotterdam, het diende even als opvang voor oorlogsslachtoffers. De Duitsers vorderden het voor oorlogsdoeleinden. Dat duurde tot Kerst 1943, toen trok de gemeentelijke Distributiedienst erin. Het gebouw had na de oorlog een opknapbeurt nodig. In maart 1946 konden er weer lessen gegeven worden. Tot voor kort verzorgde het Christelijk College Henegouwen er onderwijs. Ook de algemene directie en het stafbureau van Melanchthon huisden er enige tijd. 1 CVOpen Oktober 2010

4 Ambitieus project met Vensters voor Verantwoording Alle CVO-scholen presenteren zich begin deze maand met zoveel mogelijk kwaliteitsgegevens op internet. Dat gebeurt op de website In één maand tijd is dit ambitieuze plan gerealiseerd. CVO is een van de eerste schoolbesturen in Nederland die zich op deze manier verantwoorden aan de samenleving. Farelrector Dirk Wakker CVO-scholen zetten gegevens online De website toont een Google-kaart waarop de 48 CVO-vestigingen vermeld staan met een groen bolletje, het teken dat ze alle gegevens over de kwaliteit van het onderwijs op hun school hebben ingevuld. Dat zijn gegevens die variëren van het slagingspercentage tot de hoeveelheid geld die de school besteedt aan het management. Dirk Wakker, rector van het Farelcollege, en Jan Kweekel, voormalig rector van Melanchthon, hebben in een projectgroep van de VO-raad namens CVO meegedacht over dit project Vensters voor Verantwoording. Ze vroegen zich af wat belanghebbenden van een school willen weten, en hoe die informatie te geven is. Uitgegaan wordt van de vestigingen van een scholengemeenschap, dus de school zoals ouders en leerlingen die zien, licht Dirk Wakker toe. De indeling is niet op BRIN-nummer of per bestuur. We hebben twintig indicatoren benoemd, die liggen op vier terreinen: Resultaten, Onderwijsbeleid, Kwaliteitszorg en Bedrijfsvoering. Er zijn zogeheten harde en zachte indicatoren; hard wil zeggen: met gegevens uit landelijke systemen, en zacht betreft zaken als zorg en veiligheid. Daarnaast is er nog een hoofdstuk Algemeen, over het voedingsgebied, het leerlingenaantal en de profiel- en sectorkeuze. «Een school kan toelichten waarom ze bijvoorbeeld meer dan gemiddeld uitgeeft aan overhead.» Iedere school die meedoet, berekent en verantwoordt dezelfde zaken. Dat heeft als groot voordeel dat je scholen onderling kunt vergelijken, bijvoorbeeld in de Randstad. In het project is veel aandacht besteed aan een inzichtelijke vormgeving. Een kaart maakt het voedingsgebied van de school direct duidelijk en het leerlingaantal wordt weergegeven door middel van een grafiek. Het is ook mogelijk een toelichting te schrijven bij de gegevens. Geef je, om maar eens wat te noemen, meer dan gemiddeld geld uit aan overhead, dan kun je uitleggen hoe dat zit. Of je kunt beschrijven welk systeem je hanteert om de tevredenheid van leerlingen te onderzoeken. Versneld traject CVO heeft het onderwerp heldere verantwoording in zijn missie staan. Vandaar dat het de VO-raad vroeg om een pressurecookerprocedure voor het Vensters-project. Alle scholen ineens en binnen één maand, was de leus. Onder leiding van Dirk Wakker hebben medewerkers van de CVO-scholen dan ook een versneld traject doorlopen om hun gegevens in te voeren in het contentmanagementsysteem (cms) van Vensters. Dit traject bestond uit startbijeenkomsten en workshops. Ook werd er een speciale helpdesk aangewezen waar de CVO ers terecht konden met hun vragen en opmerkingen. PENTA Blaise Pascal was als eerste CVO-vestiging klaar met de klus. Deze school deed mee aan een pilot van Vensters, net als het Farelcollege. Het laatst lijkt Melanchthon De Blesewic te eindigen; deze vestiging kampte met een BRIN-probleem. De Blesewic is formeel een dislocatie van Melanchthon De Kring, eveneens in Bleiswijk gevestigd. René Meijster, directeur van Melanchthon De Blesewic: Omdat beide vestigingen vmbo-tl-leerlingen hebben, is het niet mogelijk de gegevens van deze leerlingen te splitsen. We moeten eigenlijk nevenvestiging worden om het voor elkaar te krijgen. Binnenkort horen we hoe Vensters dit probleem oplost. We willen hier graag aan meedoen, want het is een uitstekend initiatief, maar het moet wel werken! Onderwijswethouders CSG Calvijn neemt ook een bijzondere positie in. In feite liep deze school voorop met haar systeem van kwaliteitszorg. Al in 2006, ruim vóór er sprake was van het Venstersproject, bracht CSG Calvijn namelijk een jaarverslag uit met indicatoren die de Onderwijsinspectie hanteerde. 2 CVOpen Oktober 2010

5 Algemeen Onze school Marktaandeel/voedingsgebied Aantal leerlingen Profiel- en sectorkeuze Resultaten Slaagpercentage Examencijfers Doorstroom en uitstroom Tussentijds van school Onderwijsbeleid Schoolplan Zorgplan Samenwerking Onderwijstijd Kenmerken leerlingen Boven: De indicatoren van Vensters. Rechts: Het schoolvenster van het Farelcollege. Kwaliteit Tevredenheid leerlingen Tevredenheid ouders Toeleverend en afnemend onderwijs Schoolklimaat en veiligheid Externe evaluaties Bedrijfsvoering Financiën Schoolkosten Personeel Ziekteverzuim Scholingsuitgaven Leerlingaantal/personeel Toelichting: Centrale indicator Toelichting: Decentrale indicator Gerrit Elings, directeur Onderwijs van Calvijn. Ons externe jaarverslag verscheen steeds in januari, en in de periode januari tot juni legden we aan de hand daarvan verantwoording af aan belanghebbenden als de ouderraad, het curatorium en de onderwijswethouders van Rotterdam-Zuid, Barendrecht en Rotterdam-Alexander. We zullen ook meedoen aan Vensters, het biedt nieuwe kansen. Zo staan de examenresultaten van het afgelopen schooljaar binnenkort online in Vensters. En andere gegevens kunnen ook het hele jaar door ingevoerd worden. Zo ben je als school dus actueler dan met een jaarverslag op papier mogelijk is. Misschien schaffen we het jaarverslag dat we nu uitbrengen in deze vorm wel af. Analysebox Bij de VO-raad wordt met interesse gevolgd hoe het versnelde traject bij CVO verloopt. Communicatieadviseur Jessica van Dam-Wisse vertelt: We zoeken nog naar manieren om de Nederlandse scholen te stimuleren aan Vensters deel te nemen. Als dit traject bij CVO een succes wordt, willen we het aanbieden aan meer besturen. De VO-raad zit niet stil om scholen uit te dagen. Jessica: We geven zoveel mogelijk terug aan scholen. Een school die alle indicatoren invult, krijgt als incentive drie rapporten en een analysebox van ons. Deze box helpt bijvoorbeeld om de verschillen tussen schoolexamen en centraal examen te analyseren, onder meer op het niveau van de schoolvakken. De scholen krijgen ook de mogelijkheid om een jaarverslag te downloaden, op basis van de gegevens uit Vensters. Daar staan bijvoorbeeld grafieken in, maar het is nog niet compleet. Het vormt een mooie basis voor een uitgebreider jaarverslag. Een bestuur dat zeventig procent op Vensters heeft staan, ontvangt vijf rapporten, onder meer om scholen onderling te vergelijken, en om zich als bestuur aan vergelijkbare besturen te spiegelen. De gegevens kunnen ook leiden tot een soort alarm. Vensters is in staat scholen te waarschuwen voor het etiket zeer zwak van de Onderwijsinspectie. Schoolvensters Wat hebben scholen nu concreet aan dit nieuwe instrument voor kwaliteitszorg? Stel dat ouders op school komen om te klagen over de lesuitval, noemt Jessica. Dan reageerde je voorheen sterk vanuit de verdediging: We doen er alles aan. Maar met de indicatoren in Vensters kun je laten zien dat je lesuitval niet meer is dan het landelijk gemiddelde. Dan voer je zo n gesprek beslist anders! Op 3 februari 2011 worden de gegevens van alle Nederlandse scholen voor voortgezet onderwijs gepubliceerd; dan gaat de landelijke website in de lucht. De naam daarvan is nog niet bekend. De gegevens worden ook geplaatst op de websites van de CVO-scholen: elke schoolsite krijgt een Schoolvenster. Een voorbeeld daarvan is Voor ouders van leerlingen uit groep 7 en 8 komt een aparte portal waar ze de gegevens van scholen in hun omgeving kunnen vinden. Ook de naam voor deze portal wordt nog gekozen. (AdeZ) Wat is Vensters voor Verantwoording? Vensters voor Verantwoording is een project van de VO-raad, de sectororganisatie van scholen voor voortgezet onderwijs. Met Vensters wil de VO-raad bevorderen dat scholen zich verantwoorden en presenteren aan de samenleving. Dit gebeurt onder de noemer horizontale verantwoording. Scholen maken inzichtelijk aan de buitenwereld hoe de miljarden van de onderwijsbegroting worden besteed. Belangrijke relaties zijn bijvoorbeeld: ouders, basisscholen, stagebedrijven en gemeenten. Scholen nemen via Vensters zelf het heft in handen: het is de eerste algemeen toegankelijke informatiebron van henzelf. Tot nu toe speelden de opbrengstenkaarten van de Onderwijsinspectie en de overzichten in Trouw en Elsevier deze rol. Vensters werkt met de gegevens van de Onderwijsinspectie en DUO (Dienst Uitvoering Onderwijs, voorheen: CFI, Centrale Financiën Instellingen). Ook worden de gegevens opgenomen van bureaus die kwaliteitsonderzoeken doen op scholen, zoals tevredenheidsonderzoeken. Dit gebeurt niet zomaar: de school moet hiervoor zelf opdracht geven aan het betreffende bureau. De VO-raad onderhandelt nog over het overhevelen van gegevens uit de en Magister. Als scholen bijvoorbeeld de gegevens over de geprogrammeerde en gerealiseerde onderwijstijd niet apart in Vensters hoeven in te voeren, scheelt dat veel werk. Meer informatie op 3 CVOpen Oktober 2010

6 Duaal opleiden van project naar structuur De drie grote schoolbesturen in Rotterdam CVO, BOOR en LMC leiden ook de komende zes jaar studenten in een duaal traject op tot leraar. Ze werken hiervoor weer samen met de Hogeschool Rotterdam binnen de Opleidingsschool Rotterdam-Rijnmond Studenten, begeleiders en directeuren op de slotmiddag van Samenscholing.nu (OSR). Wim Littooij, Raad van Bestuur van CVO, legt uit wat dit nieuwe samenwerkingsverband inhoudt. Opleidingsschool Rotterdam-Rijnmond Het project Samenscholing.nu liep vorig jaar af. Per 1 september is de Opleidingsschool Rotterdam-Rijnmond gestart. Waarom? 'In Rotterdam hadden we twee opleidingsvarianten: Samenscholing.nu, het leer-werktraject voor de studenten aan de lerarenopleidingen van de Hogeschool Rotterdam, en de Academische school voor de docenten die hun werk wilden verdiepen onder andere door onderzoek te leren doen. Beide trajecten zijn geaccrediteerd door de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie, de NVAO. Het ministerie van Onderwijs subsidieert echter maar een beperkt aantal opleidingsscholen. Het vond twee initiatieven in Rotterdam te veel, elders in het land moest het aanvragen afwijzen. Daarom gaan we verder in één nieuwe structuur, waarin Samenscholing.nu en de Academische school zijn gefuseerd. Het samenwerkingsverband krijgt per zes jaar de erkenning en de budgetten van OCW om als opleidingsschool te functioneren. Kort gezegd: we gaan nu van project naar structuur.' Wat betekent deze fusie? 'Samenscholing.nu was een particulier initiatief van CVO, het eerste in Nederland, en een voorbeeld voor het ministerie van OCW. We zijn blij dat we in 2004 uit idealisme gestart zijn. We zijn ook blij dat we het in 2009 tot een succesvol einde hebben gebracht. Dat Samenscholing.nu als goed beoordeeld is door de NVAO is bijzonder. Door de samenwerking met de Academische school krijgt het traject van de duale lerarenopleiding nieuwe impulsen.' Welke? 'Studenten leren niet alleen docent te zijn, maar ook onderzoek uit te voeren. We gaan daarnaast proberen tweedegraads docenten via de nieuwe opleidingsschool hun eerstegraadsbevoegdheid te laten halen in een duaal traject. Verder willen we meer havo- en vwo-examenleerlingen van onze eigen scholen interesseren voor dit traject. Ze kunnen zo ook hun eerstegraadsbevoegdheid halen, dat is uitdagend. En als we tekorten zien aankomen voor vakken als wiskunde, economie of Frans, benaderen we eindexamenleerlingen die daar interesse in hebben.' Hoeveel studenten zijn er inmiddels duaal opgeleid tot docent? 'Vorig jaar is de eerste lichting van 45 docenten afgeleverd bij de Rotterdamse scholen. Voor de zomervakantie van dit jaar kregen 80 of 90 studenten hun tweedegraads diploma. Nu zijn er nog 120 à 140 aan het studeren.' Wat is de winst voor scholen om mee te doen? 'Zelf leraren opleiden in je school zorgt ervoor dat je een goede structuur hebt voor nieuwe studenten, nieuwe en zittende docenten. Het geeft nieuwe impulsen aan vaksecties omdat ze aanstormende collega s kunnen begeleiden. Het belangrijkste is dat ze de kwaliteit en kwantiteit van hun Begeleiders op School, de BoS sen of coaches, op peil houden. Dat werpt vruchten af, niet alleen in de begeleiding van de duale studenten, maar ook bij de begeleiding van alle nieuwe docenten in de school.' (AdeZ) Wie doen er mee aan de OSR? Voorzitter van de Opleidingsschool Rotterdam-Rijnmond is de Hogeschool Rotterdam. Deze heeft de licentie om diploma s af te geven voor de lerarenopleiding. Penvoerder is CVO. De studenten leren vijftig procent van hun tijd op de hogeschool, en vijftig procent op een van de acht aangesloten scholen. Dat zijn de CVO-scholen Comenius College, Melanchthon en PENTA college CSG, de BOOR-scholen Libanon Lyceum, Wolfert van Borselen en Thorbecke college en de LMC-scholen VMBO Unie Noord en VMBO Unie Zuid. Van de twaalf scholen die meededen aan Samenscholing.nu zijn er vijf afgevallen, waaronder CSG Calvijn en het Farelcollege. Ze kunnen nu niet de investeringen opbrengen die de nieuwe structuur vraagt. Meer informatie bij José Hofman, senior beleidsmedewerker bij CVO, telefoon (010) , en op > Boeien > Samen Opleiden 4 CVOpen Oktober 2010

7 Littooij Drie nieuwe rectoren Wim P. Littooij is voorzitter van de Raad van Bestuur van de Vereniging voor CVO te Rotterdam en omgeving. Het is u vast niet ontgaan: de afgelopen periode traden er nieuwe rectoren aan op CSG Calvijn, het Comenius College en Melanchthon. Dat betekent dat er op drie van onze zeven scholen, voor ruim personeelsleden en voor bijna leerlingen, naar een nieuwe rector werd gezocht. Een spannende gebeurtenis voor al deze personeelsleden en leerlingen, maar ook voor mij. Ik ben dan ook erg blij voor de afzonderlijke scholen, maar ook voor CVO als geheel, dat de drie nieuwe schoolleiders zijn gevonden! De scholen De vorige rector van Calvijn, Diny Roodvoets, heeft de afgelopen jaren veel tot stand gebracht. Samen met de omliggende scholen zijn initiatieven genomen in Rotterdam-Zuid en Barendrecht. Daarnaast is de school een voorloper op het gebied van kwaliteitszorg. De algemene directie is in control. Voor deze setting was het goed om een relatief jonge maar zeer ervaren bestuurder als nieuwe rector aan te trekken, in de persoon van Martine Visser. Zij was op haar 23 e al fractievoorzitter voor het CDA in de Groningse gemeenteraad en was zes jaar lang wethouder van onderwijs, eerst in Groningen, daarna in Almere. Ze lijkt bij uitstek geschikt om nieuwe impulsen te geven aan de vele externe beleidsmatige contacten en aan de gehele schoolorganisatie. Bij het Comenius College is Roel Vijn per 1 augustus met fpu gegaan. Onder zijn leiding is het Comenius organisatorisch heel goed ontwikkeld. Daar kan de nieuwe rector moeiteloos op voortbouwen. Bij Comenius staan nieuwe initiatieven op stapel op het gebied van onderwijs en kwaliteit. Dat wordt een mooie uitdaging voor de nieuwe man, Hans Neven. We kennen hem nog van een eerdere periode bij CSG Calvijn, waar hij tot 2003 een goede en gewaardeerde directeur onderwijs was. Nadien is hij algemeen rector geweest op het Develsteincollege in Zwijndrecht. Met zijn inhoudelijke invalshoek lijkt hij de juiste persoon voor deze school in deze periode. Bij Melanchthon is de situatie weer heel anders. De vorige rector Jan Kweekel heeft elders in Rotterdam een nieuwe uitdaging gevonden. Onder zijn leiding is Melanchthon de laatste jaren flink in omvang gegroeid en is er veel gebeurd op onderwijsinhoudelijk terrein. De organisatie is nog niet helemaal op deze groei berekend, wat ook financiële gevolgen heeft gehad. Ik ben blij dat Nico van den Eijkel hier nu de kar trekt. Hij was als directeur bedrijfsvoering op het Comenius College naast Roel Vijn verantwoordelijk voor de sterke financiële en organisatorische positie van de school in Capelle. CVO Maar rectoren opereren ook binnen CVO. Elke twee weken ben ik als bestuursvoorzitter in intensief overleg met de rectoren. Dat gebeurt in het managementteam (mt) waar we het gezamenlijke beleid ontwikkelen. Juist in dat mt moeten we ervoor zorgen dat we niet zeven individuele scholen zijn, maar één gezamenlijk CVO. We wisten al enige tijd dat er belangrijke steunpilaren uit het mt zouden wegvallen. Maar ook daar lijkt de vernieuwing goed uit te pakken. Allereerst brengen de drie nieuwe leden elk een eigen pakket aan kennis en ervaring in. Daardoor schuift er een prachtige mix van onderwijskundige, bedrijfsmatige en politiek-bestuurlijke knowhow aan. Met één doorstromende CVO er, één voormalige CVO er en één nieuwkomer bereiken we bovendien dat er sprake is van voldoende continuïteit in de CVO-cultuur. En dat er ook ruimte ontstaat voor nieuwe ervaringen en ideeën. Heel belangrijk is ook dat de drie benoemingen tot stand zijn gekomen met inbreng van brede delegaties van de schoolbevolking en dat deze procedures inhoudelijk heel goed zijn verlopen. Ik wens de nieuwe collega s een heel goede tijd toe bij ons CVO. Ik heb er alle vertrouwen in! 5 CVOpen Oktober 2010

8 Jan Kweekel nam afscheid van CVO Na 28 jaar CVO vertrok Jan Kweekel als bestuurder naar de STC-Group, de moeder van het Scheepvaart- en Transport College. Hij is inmiddels opgevolgd door Nico van den Eijkel, directeur Jan Kweekel, nu aan de slag bij de STC-Group. bedrijfs voering van het Comenius College. Scholen lopen nog steeds niet te koop met hun problemen. Zie leerlingen als individu Jan Kweekel begon z n carrière als gymleraar bij de voorganger van de PENTA-vestiging Jacob van Liesveldt in Hellevoetsluis. Hij stapte over naar het Christelijk College Henegouwen, waar hij vestigingsdirecteur werd en vanaf 2000 rector. Na de vorming van Melanchthon in 2002 de fusie van het Melanchthon College met het Christelijk College Henegouwen werd Jan hier rector. Een achtergrond als gymleraar vormt je voorgoed, zegt hij. Er zitten positieve en negatieve kanten aan. Gymleraren kunnen goed organiseren en met onverwachte situaties omgaan. Je ziet ze veel in het management. Ze weten van aanpakken, kunnen met winst en verlies omgaan. Maar ze hebben ook een grote mond en zijn bloedfanatiek. Dat is niet altijd zo positief. Zelf heb ik veel plezier van die achtergrond gehad. «Een achtergrond als gymleraar vormt je voorgoed.» Taboe Jij was rond het jaar 2000 de eerste die open was over het verwijderen van lastige leerlingen. Vind je dat de onderwijscultuur in Rotterdam inmiddels opener is? Je moet voor jongeren het verschil maken. Maar als dat niet lukt en de rest lijdt eronder, moet je ingrijpen. Het ging toen om een jongen met een strafblad; hij had een gewapende roofoverval op straat gepleegd. De rest van de school was bang voor hem. Dan ben ik voor duidelijkheid. We hebben in Nederland te lang met zachte hand geopereerd. Dat werkt niet bij allochtone stadskinderen. Wat wel werkt: eerlijkheid en rechtvaardigheid. Ik wil bij zo n jongen de wil zien om zich te verbeteren. Dit onderwerp was taboe onder schoolleiders, maar inmiddels is het gesprek hierover goed te voeren. We vertellen elkaar wat er aan de hand is en maken afspraken over de aanpak 1, maar we lopen er niet mee te koop. Soms is het onverantwoord om verder te gaan met een leerling op dezelfde school, maar het is moeilijk om de Inspectie en justitie mee te krijgen bij het zoeken van een andere plek. Je komt vaak op voor allochtone leerlingen. Is daar nog steeds te weinig oog voor? Het kan nog steeds beter. Scholen moeten kansen creëren en het verschil maken. In Rotterdam zijn veel kinderen die thuis minder meekrijgen. Ik vind dat mensen bij sociale achterstand vaak de verkeerde dingen benadrukken. Ze richten zich niet op de kansen, maar op de verschillen en de problemen. Ze benaderen jongeren ook vaak met een negatieve instelling. Ze zien een Marokkaan en denken: hij komt weer te laat. Terwijl je die jongen ook op zichzelf kunt bekijken. Wij proberen binnen Melanchthon uit te dragen dat alle leerlingen het recht hebben om te worden gezien als individu. Op onze vmbo-scholen komen mensen op voor leerlingen en er is veel bewogenheid. Daar ben ik trots op. Je treedt regelmatig op in de media. Zoek je dat bewust op? Op een gegeven moment sta je op bepaalde lijstjes, en dan ben je de eerste die ze bellen. Je moet je afvragen of het goed is dat jij over een bepaald onderwerp spreekt in de media. Het kan meer ellende aantrekken. Ooit zat ik in een uitzending van NOVA, waar ik eerlijk vertelde wat er aan de hand was, maar dat niet handig formuleerde. Sindsdien probeer ik ook onze succesvolle aanpak te laten zien. Dat werkt. Het heeft positieve reacties opgeleverd, intern, vanuit de omgeving van onze scholen en ook van de gemeente. Het is goed om met de media te leren omgaan. Wij hebben met het hele managementteam een mediatraining gedaan. 1 Zie ook het artikel over het Convenant preventief gehechte jongeren en afgestraften in CVOpen van juni CVOpen Oktober 2010

9 Via Hoe kijk je aan tegen de start en ondergang van Via, de vestiging van Melanchthon aan het Henegouwerplein die zich profileerde met vernieuwend onderwijs? Daar heb ik veel van geleerd. Het is een mooi concept, maar je hebt een goed team nodig. En daarvoor moet je een zeker volume hebben. Het binnenstadsschool-imago van het Christelijk College Henegouwen, dat eerder op die plek zat, speelde Via parten. Op een gegeven moment hadden we de oude populatie weer binnen: mensen die kozen voor een school dichtbij huis en weinig hadden met het concept. We bereikten niet de gewenste populatie. Achteraf zouden we niet zelf het curriculum hebben ontwikkeld; dat kostte veel tijd. En we waren ook niet op die plek gaan zitten. Maar Melanchthon Bergschenhoek loopt geweldig. Die heeft de goede dingen van het Via-concept overgenomen. «We moeten nog meer gaan samenwerken.» Je ziet grote verschillen binnen Melanchthon. Elke vestiging heeft haar eigen kleur en een zekere autonomie, maar we hebben één huisstijl. In de aanpak zitten een aantal gemeenschappelijke punten, zoals het principe de leerling centraal. Onze binnenstadsscholen doen het weer goed, ondanks de moeilijke populatie. Kralingen en de Laanslootseweg hebben problemen gehad vanwege het imago van het vmbo, maar daar hebben we nu honderd procent geslaagden en een goede instroom. De vestiging Prinses Irene is de parel van de binnenstad. Ik dacht dat de vestiging in Schiebroek zou lijden onder Lansingerland, maar die groeit juist. De Kring, een agrarische school in Bleiswijk, heeft het t moeilijkst. Maar het is nu bezig met een nieuw concept en gaat het zeker redden. Financiële molensteen Hoe staat Melanchthon er financieel voor? In 2005 hadden we leerlingen. Dit jaar zijn dat er 4.500, ondanks de sluiting van Via. De kwaliteit is goed. Maar onze keuze voor groei heeft wel een financiële component. Dankzij de nieuwbouw in de gemeente Lansingerland hebben we nu goede nieuwe scholen met uitstraling, maar ook een enorme financiële molensteen. We hebben alles moeten voorfinancieren omdat de gemeente haar verplichtingen niet nakomt. Wij hebben voor 5,6 miljoen aan vorderingen liggen bij Lansingerland. Sinds begin 2010 wijzen we de gemeente meer op haar verantwoordelijkheid bij het realiseren van onderwijshuisvesting; misschien zit daar perspectief in. Deze last drukt veel te zwaar op de schouders van Melanchthon. CVO zou die last moeten verlichten en bij de gemeente neerleggen. Linksom of rechtsom gaat het op den duur toch ten koste van de onderwijskwaliteit. 'Er blijft te veel geld voor huisvesting op de plank liggen.' Ook Melanchthon participeert in het Rotterdams Onderwijsbeleid (ROB). Hoe kijk je hier tegenaan? We moeten meer gaan samenwerken, ook op bestuurlijk niveau. Komend schooljaar werken we samen op het gebied van taal, en dat moet ook op andere terreinen. Het techniekonderwijs is bijvoorbeeld aan het wegzakken. Dat heeft nieuw cachet nodig. De gemeente moet dat faciliteren. Rotterdam leunt nu te veel achterover, met name op het punt van huisvesting. Dat is een heel belangrijke voorwaarde voor kwaliteit. Er ís geld voor huisvesting, maar er blijft te veel op de plank liggen. Buitengesloten Ik vind dat het ROB andere speerpunten moet kiezen. Kortlopende successen krijgen soms de overhand. Neem de wijk- en vakscholen (wijkscholen bieden onderwijs en hulpverlening aan overbelaste jongeren, vakscholen praktisch vakonderwijs op vmbo- en mbo-niveau, red.). Zoiets moet geen kortlopend experiment zijn, maar een langetermijnproject waarbij je vooral ook probeert om de doelgroep te verkleinen die deze scholen nodig zal hebben. Dat begint dus al in het voorschoolse traject en op de basisschool. Bovendien wordt dit initiatief opgepakt door een beperkt aantal partijen. Waarom doet hier vanuit het voortgezet onderwijs alleen schoolbestuur LMC aan mee? Andere besturen voelen zich buitengesloten. Zoiets moet je met z n allen aanpakken, over de hele stad. De consumptieve opleidingen die wij bieden aan de Laanslootseweg, had ik ook veel liever samen opgepakt met de horecavakschool van LMC. Dan hadden we dat groter kunnen neerzetten, met een eigen hotel-restaurant. Vanwaar je overstap naar het Scheepvaart- en Transportcollege? Het is een prachtige school en ik vind het leuk dat ze me willen hebben. Voor schoolorganisaties is het goed dat er af en toe een wisseling van de wacht is. Het afscheid was niet gemakkelijk, want ik heb met veel mensen goed gewerkt. Je weet pas wat je mist als het er niet is. Dat geldt ook voor CVO: mensen benadrukken graag wat niet goed is. Maar hier zijn de zaken niet slecht geregeld. Er wordt veel goed en inspirerend werk gedaan. Het zou goed zijn als mensen meer waarderen wat ze hebben. Al was het alleen al omdat ze dat mede zelf hebben neergezet. (MN) 7 CVOpen Oktober 2010

10 Interesse wekken voor techniekopleiding Het bedrijfsleven zit te springen om goed opgeleid technisch personeel. Tegelijkertijd kampen veel techniekopleidingen nog steeds met teruglopende leerlingenaantallen. Wat doen CVOscholen om hun techniekonderwijs te vernieuwen, om jongeren binnenboord te halen en te houden? En hoe staan schoolleiders Het nieuwe gebouw van PENTA De Oude Maas in Spijkenisse. tegenover de oprukkende vakcolleges? Dankzij Techno MAVO meer leerlingen Wij ontwikkelen volop nieuwe initiatieven om jongeren te winnen voor een vak in de techniek, zegt Luuk Oortwijn, directeur van PENTA College CSG De Oude Maas in Spijkenisse. Zo zijn we afgelopen schooljaar begonnen met de Techno MAVO. Dat is onze vernieuwde theoretische leerweg. De Techno MAVO is er speciaal voor leerlingen die liever geen vieze handen maken, geïnteresseerd zijn in techniek & wetenschap en een wat hoger niveau aankunnen. In het derde en vierde leerjaar kiezen de leerlingen een extra beroepsgericht vak: ICT, medische techniek of procestechniek. We doen er alles aan om die lessen boeiend te maken. We nodigen interessante gastdocenten uit, gaan naar het NEMO in Amsterdam (het grootste science center van Nederland) en doen spannende proeven en opdrachten in ons moderne sciencelokaal. De Techno MAVO leidt leerlingen op voor een vervolgopleiding op niveau 4 in het mbo. We gokten voor het eerste schooljaar op 25 leerlingen. Er meldden er zich maar liefst zestig aan, zegt Luuk. Voor hebben we vijftig nieuwe aanmeldingen, waaronder vijftien meisjes. Een mooie score. De Oude Maas doet nog meer om leerlingen te interesseren voor een technische opleiding. Enkele praktijkdocenten geven elk jaar gastlessen techniek op ruim veertig basisscholen in de regio, aan leerlingen van groep 7. Luuk: Je moet er vroeg bij zijn. En natuurlijk profileren we onszelf met ons nieuwe schoolgebouw. Dat is ons visitekaartje. Door de komst van de Techno MAVO heeft De Oude Maas niet meer te klagen over dalende leerlingaantallen. In 2007 zaten er 238 leerlingen in de beroepsgerichte afdelingen van de bovenbouw van de sector techniek. In 2008 waren dat er 223. Het totale aantal leerlingen in 2009 (inclusief Techno MAVO) kwam uit op 265. In 2010 op 279. De vmbo-school in Spijkenisse is daarmee een uitzondering. De meeste vmbo s met een sector Techniek kampen met teruglopende leerlingenaantallen. Groei bij motorvoertuigentechniek Bij Melanchthon Laanslootseweg in Rotterdam is de laatste vier jaar sprake van een flink dalende lijn. Van 86 leerlingen ( ) naar 67 leerlingen ( ) in de bovenbouw. Een afname van 25 procent. Natuurlijk heeft dat consequenties, zegt Diana Lorier, directeur onderwijs van Melanchthon. Op 1 augustus 2010 hebben we de afdeling bouwtechniek gesloten. De afdelingen metaaltechniek en elektrotechniek hebben we samengevoegd. De afdeling motorvoertuigentechniek is de enige afdeling die nog groeit. Zo overleven we momenteel. Intussen bereiden we ons voor op de toekomst. We gaan overstappen op een intersectoraal onderwijsprogramma voor de bovenbouw. Op z n vroegst vanaf volgend schooljaar. «Op Melanchthon Laanslootseweg groeit alleen de motorvoertuigentechniek.» Leerlingen techniek kunnen straks uit meer vakken kiezen. Verschillende onderdelen van de sectoren Techniek, Zorg & Welzijn en Economie worden in samenhang aangeboden. Diana: Wij denken dat de meeste leerlingen daarmee beter af zijn. Het onderwijs wordt aantrekkelijker, leerlingen kunnen een beroepskeuze uitstellen en de doorstroming naar het mbo zal soepeler verlopen. Gaandeweg kunnen we twijfelaars dan misschien alsnog interesseren voor een technisch vak. In ons nieuwe pand (met drie leerpleinen), dat volgend voorjaar wordt geopend, kunnen we het intersectorale programma in ieder geval volop uitbouwen. 8 CVOpen Oktober 2010

11 In de prachtige nieuwe techniekruimtes werken leerlingen van PENTA De Oude Maas aan hun competenties. Vakcolleges De invoering van een vakcollege ziet Diana niet zitten. Deze ambachtsscholen nieuwe stijl zijn sinds enkele jaren flink in opmars. Ze leiden jongeren in zes jaar tijd op voor een vak in de techniek op mbo-niveau 2 of 3. Het vakcollege richt zich op doeners die al heel jong weten wat ze willen. Al vanaf het eerste jaar wordt er per week veel tijd besteed aan techniek en mogen ze hun kennis toepassen. Rond hun achttiende hebben ze een diploma op zak en kunnen ze meteen aan de slag. In Rotterdam is het Rotterdams Offensief vmbo-mbo druk met de invoering van nieuwe vormen van onderwijs, waaronder vakscholen. In Rotterdam zullen vanaf schooljaar zeker drie vakcolleges te vinden zijn, zegt Peter Zomerdijk, directeur van de Werkmaatschappij het Vakcollege in Amersfoort. De Werkmaatschappij ondersteunt de regionale vakcolleges in het land. Er zijn inmiddels veertig vmbo s die vakcollege zijn of worden. Voor een heel klein deel van de leerlingen is het vakcollege misschien een passende oplossing, denkt Diana, maar ook een dure. Bovendien, niet alle vmbo s hoeven vakcolleges te worden. Wij kiezen nadrukkelijk voor een bredere opleiding, voor investeren in de grote groep. José Hofman, senior beleidsmedewerker van CVO, beaamt dat. Het CVO-bestuur stelt zich terughoudend op als het gaat om invoering van vakcolleges, zegt ze. Geen wildgroei Vakcolleges zijn vooral in het leven geroepen op verzoek van het bedrijfsleven en omdat een deel van de leerlingen uitvalt in het mbo, verklaart Luuk Oortwijn. Veel leerlingen vinden de overstap naar een ander gebouw, met andere docenten en andere regels moeilijk. Vaak moeten ze ook nog een eind reizen en komen ze voor het eerst terecht in de grote stad. Ook haken leerlingen af omdat ze kampen met sociale problemen. Het gaat thuis niet lekker, ze zijn niet gemotiveerd of ze vertonen gedragsproblemen. Wij willen meer kleinschalige ROC-locaties in onze regio Voorne-Putten en werk maken van een warme overdracht naar het mbo, in plaats van weer een nieuwe opleiding opzetten. Er bestaan voor uitvallers al allerlei speciale routes en subsidies. Een voorbeeld daarvan is VM2: leerlingen kunnen in één leerroute vmbo-mbo een startkwalificatie halen op niveau 2 van het mbo. We moeten oppassen dat er geen wildgroei ontstaat aan techniekopleidingen. Levensecht Er is duidelijk grote behoefte aan aantrekkelijker onderwijs en een doorlopende leerlijn, daarom snap ik wel dat de vakcolleges overal in Nederland als paddenstoelen uit de grond schieten, stelt Hans van der Meer. Hij is teamleider Techniek op de unit P.C. Boutenssingel van het Comenius College in Capelle aan den IJssel. Maar het is geen oplossing voor alle problemen. Het Comenius College heeft gekozen voor competentiegericht onderwijs, om te beginnen bij de afdeling elektrotechniek. Met ingang van dit schooljaar ( ) zijn alle mbo-scholen in Nederland verplicht om competentiegericht onderwijs aan te bieden. Dat stelt de leerloopbaan van de leerling centraal. Vooruitlopend daarop zijn wij in 2009 begonnen met de invoering van competentiegericht onderwijs binnen de afdeling elektrotechniek van onze sector Techniek (net als De Oude Maas, red.). Leerlingen werken aan de hand van bedrijfssimulaties in groepjes aan praktijkopdrachten. Die opdrachten zijn zeer levensecht en contextrijk. Bij elke opdracht hebben leerlingen een gesprek met een klant, stellen ze een offerte op et cetera 1. Deze nieuwe manier van werken zorgt voor aantrekkelijke lesprogramma s en een betere aansluiting op het mbo. Het competentiegericht onderwijs, in combinatie met contextrijke lesstof, is de manier is om de huidige generatie jongeren te motiveren. Of het al effect heeft op onze leerlingeninstroom? Nog niet, maar ik hoop in de toekomst wel. In de onderbouw hadden we afgelopen schooljaar te maken met een daling van 25 leerlingen. Dit jaar laat een licht herstel zien. (DNL) 1 Zie ook het artikel Levensecht leren in CVOpen van juni CVOpen Oktober 2010

12 Ervaringen op Melanchthon en Comenius Jonge sporttalenten gaan vaak naar een LOOT-school, met speciale faciliteiten voor leerlingen die topsport willen combineren met onderwijs. Toch zijn er ook CVO-scholen met uitblinkers in sport. Zo won Aylin Akdeniz, leerling op Melanchthon Kralingen, vorig jaar brons op het WK Taekwondo voor junioren in Mexico. Wat doen CVO-scholen aan het onderkennen van dit talent en hoe ondersteunen zij de sportcarrières? Steun voor uitblinkers in de sport Aylin Akdeniz is niet het enige sporttalent op Melanchthon Kralingen. Zo voetbalt leerlinge Dilek Emir in de KNVB-selecties voor het Nederlands juniorenelftal en Toufik el Hamdaoui bij de junioren van voetbalclub Excelsior. Ook vorig schooljaar deed een aantal leerlingen op hoog niveau aan sport. Zij zijn inmiddels geslaagd, zoals bokser Fatih Ekinci, die meespeelde in het nationaal team tot 69 kilo. Wij doen niets extra s om sporttalenten aan te trekken. Ze komen gewoon op ons pad, zegt teamleider Jos Meester. Ook hebben we geen speciale sportklassen of andere faciliteiten. Wel snappen we dat deze leerlingen geen belangrijke trainingen of wedstrijden willen missen. In goed overleg met de schoolleiding, docenten en de leerlingen zelf zorgen we ervoor dat ze hun sport goed kunnen combineren met hun schoolwerk. Dat doen we door samen duidelijke afspraken te maken. Flexibele houding De 15-jarige Aylin Akdeniz is het bekendste sporttalent op Melanchthon Kralingen. Meester: Toen zij bij ons op school kwam, gaf ze aan dat taekwondo haar grote passie is en dat ze deze vechtsport op hoog niveau beoefent. Ze vroeg zich af welke mogelijkheden ze had binnen onze school. Wij stonden daar flexibel tegenover en spraken met haar af dat ze ons ruim van tevoren zou inlichten als ze belangrijke toernooien zou hebben. Zo hebben wij voldoende tijd om samen vooraf met een goede oplossing te komen voor de lesuren die ze mist. Voor de voetballende talenten ligt dat wat anders; zij trainen meestal buiten schooltijden en grote toernooien vinden in de weekenden plaats. Haar klasgenoten leefden via msn erg mee met Aylin Akdeniz, toen zij meedeed aan het WK Taekwondo in Mexico. Aylin won er brons. Jos Meester, teamleider op Melanchthon Kralingen. Op de achtergrond Aylin Akdeniz. 10 CVOpen Oktober 2010

13 Voortvarend In maart 2009 deed Aylin voor het eerst mee aan een groot internationaal toernooi: het WK Taekwondo voor junioren. Ze moest hiervoor anderhalve week naar Mexico en zou dus relatief veel lesuren missen. Aylin vroeg netjes ruim van tevoren verlof aan en voegde er meteen aan toe dat ze tijdens het WK gewoon haar huiswerk zou maken. De schoolleiding adviseerde haar een rondje langs docenten te maken om te bespreken hoe ze de lesstof kon bijhouden, vertelt Meester. De volgende dag hadden we een docentenvergadering, waar ook het WK Taekwondo ter sprake kwam. Toen ik vertelde dat Aylin bij hen zou langskomen, bleek dat ze al bij iedereen had aangeklopt. Dat tekent Aylin: ze vindt niet alleen haar sport belangrijk, maar is ook heel serieus met haar schoolwerk. Geen garanties in de topsport Volgens Mary Mourik, teamleider op het Comenius College in Nieuwerkerk aan den IJssel, is die instelling tekenend voor topsporters. Ook wij hebben enkele sporttalenten op onze vestiging. Turnster Milou Jansen werd vijfde op de Nederlandse Kampioenschappen en wint bijna elke wedstrijd een medaille. Ook zwemster Amber Reijm hoort bij de top-5 van Nederland en is regionaal kringkampioene (de Koninklijke Nederlandse Zwembond is opgedeeld in veertien zelfstandige kringen, red.). Alexander Deetman speelt bij de junioren van voetbalclub Feyenoord. Mijn ervaring is dat deze leerlingen niet alleen in hun sport, maar ook op school heel gemotiveerd zijn. Ze hebben niet voor niets dat hoge sportniveau bereikt. Ze beseffen ook heel goed dat je in de topsport geen garanties hebt en dat school minstens zo belangrijk is. Bijblijven Net als Melanchthon Kralingen biedt het Comenius College geen speciale sportklassen. Wij zijn met 270 leerlingen een kleine school. Juist daardoor kunnen we flexibel omgaan met onze toptalenten, vervolgt Mary. We geven ze de ruimte zich te ontwikkelen. Zwemster Amber traint een paar ochtenden per week en is hierdoor wat later op school. Ook turnster Milou moet wel eens wat lesuren missen. Mary: Daar maken we geen probleem van. Zolang hun ouders ons maar goed informeren over hun sportroosters en de leerlingen zelf in overleg met hun docenten de gemiste lesstof inhalen. Op de vraag of gemiste lessen volgens een speciaal rooster worden ingehaald, antwoordt Mary: Dat is niet nodig, omdat het om relatief weinig schooluren gaat. Bij twijfel overleggen we met de leerplichtambtenaar. Alleen gemiste proefwerken worden op vaste momenten ingehaald. Wij zeggen altijd: je schoolresultaten mogen er niet onder lijden. Tot nu toe gaat het altijd goed. «Deze leerlingen zijn ook op school heel gemotiveerd.» Jos Meester van Melanchthon Kralingen laat weten dat voor Aylin een huiswerkprogramma op maat werd gemaakt toen zij voor het WK Taekwondo naar Mexico afreisde. Meester: Ze heeft zich daar tijdens het WK keurig aan gehouden. Na afloop leverde ze haar huiswerk in bij de docenten en dit bleek dik in orde. School het belangrijkst Aylin wist op het WK Taekwondo een bronzen plak te veroveren in de gewichtsklassen onder de 68 kilo. Ik doe al negen jaar aan taekwondo en ik vind het superspannend om mee te doen aan grote toernooien, maar school is nog steeds het belangrijkst, zegt ze zelf. Tijdens het WK heb ik gewoon mijn lesboeken en huiswerk meegenomen en daar had ik ook voldoende vrije tijd voor. Vond ze het niet moeilijk zich te richten op haar schoolwerk te midden van al het sporttumult? Nee hoor, het is gewoon een kwestie van goed plannen. Jos Meester vult aan: Aylin doet het prima op school, heeft goed contact met haar klasgenoten en beschikt over een flinke dosis humor. Van haar wil je er wel driehonderd op school hebben! (DNL) Mary Mourik, teamleider op Comenius Nieuwerkerk. Milou Jansen wint bijna elke turnwedstrijd een medaille. 11 CVOpen Oktober 2010

14 Het OOP in de spotlights De week van Anneke en Karin Conciërges op het Farelcollege Anneke van der Burgh en Karin Berkenbosch werken in een achtkoppig conciërgeteam op het Farelcollege. Hoewel ze de enige vrouwen in het team zijn, staan ze hun mannetje! Maandag de eerste schooldag Karin: Tot afgelopen zaterdag is er hard gewerkt aan de verbouwing van onze school. De aula is namelijk uitgebreid. De bouwwerkzaamheden hebben hun sporen nagelaten, dus vanmorgen gaan we met drie conciërges om zes uur aan de slag om de aula aan kant te maken: zuigen, dweilen, meubels op hun plek zetten. We werken hard door, want om acht uur begint een personeelsbijeenkomst, waarin de directeur de aftrap doet voor het nieuwe schooljaar. Anneke: Het is gezellig om iedereen weer te zien. Na de toespraak, koffie met gebak en gezellig even bijkletsen, gaan de docenten naar de lokalen voor de klassenoverdracht. Wij maken ondertussen de aula in orde voor een gezamenlijke personeelslunch. Karin: s Middags komen de leerlingen hun rooster en boeken halen. Wat een uitgelaten boel! Als rond half vier alle leerlingen naar huis zijn, maken we alles weer netjes. Het was een lange dag. Dinsdag Karin: Ik heb de hele week vroege dienst, dus om zeven uur ben ik op school. Ik doe alle lichten aan, ontgrendel bepaalde deuren en zet koffie en thee voor het personeel. Om tien over half acht open ik de deuren voor de leerlingen. Wat hebben ze veel te vragen over de kluisjes, hun rooster, noem maar op. Om alle brugklasleerlingen wegwijs te maken, is er in de ochtend een informatiebijeenkomst. De meesten zijn ruimschoots op tijd binnen; ze vinden het allemaal zó spannend. Anneke: Om kwart over tien is de eerste kleine pauze. Alle conciërges surveilleren dan in de aula en de gangen. Na deze pauze snel even een bakkie koffie, want om kwart voor elf start de tweede kleine pauze. Karin: Na deze twee pauzes ruimen wij alle rommel op. Tijdens het surveilleren houd je in de gaten dat leerlingen niets op de grond gooien, maar je ziet natuurlijk niet alles. Na afloop ligt er toch altijd troep. Nadat we om twaalf uur zelf een boterham hebben gegeten, is het alweer tijd voor de twee grote pauzes. Terwijl we surveilleren, komen veel leerlingen even gezellig babbelen over hun vakantie. Als we na afloop hebben schoongemaakt, zetten we de stoelen en tafels weer in de normale opstelling. Volgende week wordt dat anders, als er allerlei avondactiviteiten op de rol staan, bijvoorbeeld voor ouders. «Anneke: 'We zijn elke dag veel tijd kwijt met surveilleren en opruimen.'» Anneke: Eigenlijk krijgen we de hele dag berichtjes via de portofoon. Soms gaan we even ergens helpen. Onder andere bij twee docenten die een kast naar hun nieuwe lokaal willen laten verplaatsen. De meeste van dit soort werkzaamheden zijn al in de zomer gedaan. Voor de start van het schooljaar hebben wij altijd één opbouwweek. In verband met de verbouwing waren het er dit jaar zelfs twee. Voor ons was het dus een relatief korte zomervakantie. Woensdag Anneke: We zijn elke dag natuurlijk veel tijd kwijt met surveilleren en opruimen. De tussenliggende uurtjes gebruiken we zo goed mogelijk. Gisteren zijn we bijvoorbeeld begonnen met het uitdelen van de kluissleutels. Daarvoor gaan we alle klassen langs. Aan de eerstejaars leggen we ook even uit hoe ze het kluisje kunnen gebruiken en wat de spelregels zijn; de leerlingen mogen bijvoorbeeld niet onderling ruilen. Natuurlijk willen sommigen dat tóch, soms om begrijpelijke redenen. Volgende week bekijken we welke ruilwensen we kunnen honoreren. Karin: Zo n eerste week zijn de conciërges altijd behoorlijk druk met die kluisjes. Er zijn altijd leerlingen die hun kluisje 12 CVOpen Oktober 2010

15 niet kunnen vinden, soms knellen deurtjes of laat een slotje het afweten. Al met al een heel geregel. Donderdag Anneke: Vanmorgen kwam er een leerling langs die vanaf dit schooljaar in een ander gebouw zit. Ze miste Karin en mij zo. Dat is toch geweldig om te horen! Karin: Het contact met de leerlingen is sowieso het leukste aspect van mijn werk. Je kunt echt iets voor hen betekenen. Vaak komen ze gewoon even voor de gezelligheid een praatje maken, maar als er iets vervelends aan de hand is, nemen ze ons ook dikwijls in vertrouwen. Dat is bijzonder. Anneke: En je speelt natuurlijk ook een rol in hun opvoeding. Daar ben je eigenlijk de hele dag mee bezig, bijvoorbeeld tijdens het surveilleren. Karin: Goed surveilleren is trouwens een vak apart. We hebben in de loop van de jaren echt voelsprieten ontwikkeld. We merken het bijvoorbeeld als een kind zich opeens heel anders gedraagt of als er een opstootje in de lucht hangt. Daar reageren we dan meteen op en slagen er vrijwel altijd in om de boel te bedaren. Vrijdag Anneke: Alle kluissleuteltjes zijn inmiddels uitgedeeld, dus vandaag hebben we wat meer tijd voor de normale dingen. Schoonmaakkarweitje hier, klusje daar. De eerstejaars vragen ook vandaag weer behoorlijk wat aandacht. Een meisje kwam helemaal zenuwachtig vertellen dat ze het sportveld niet kon vinden, en aan het eind van de middag hadden we zelfs een huilende brugklasleerling, die (onterecht) dacht dat zijn fiets gestolen was. Karin: Niet alleen de brugklassers zijn voortdurend dingen kwijt. Gisteren nog een vierdejaars, die haar mobiel kwijt was. Zat natuurlijk gewoon in haar tas. En vandaag beweerde een leerling bij hoog en bij laag dat zijn regenjack uit zijn kluisje was gestolen. Dit lag bij de gevonden voorwerpen... Ach ja, dat hoort er allemaal bij, dat maakt het allemaal juist leuk. «Karin: 'Met sommige leerlingen bouw je echt iets op.'» Anneke: Met sommige leerlingen bouw je in de loop van de jaren echt iets op. Vorig jaar hadden we trouwens heel bijzondere, afsluitende weken met de examenkandidaten. Door de verbouwing vonden de examens in een nabijgelegen sporthal plaats. Karin en ik hebben daar alle logistiek voor geregeld. Een flinke klus, maar alles verliep zo perfect dat alle examens daar ook in de toekomst gaan plaatsvinden. Karin en ik waren er tijdens de examenweken bij om alles in goede banen te leiden. We hadden daardoor zulk intensief en leuk contact met de leerlingen. Echt geweldig! Jammer dat ze daarna van school gingen (KvB) Links Anneke van der Burgh, rechts Karin Berkenbosch. 13 CVOpen Oktober 2010

16 Oscar voert dialoog met directie en bestuur Oscar van den Nieuwendijk, ouderlid van de GMR Ouderbetrokkenheid is een belangrijk speerpunt, staat er in het nieuwe visie- en missie-document van CVO Meer dan het gewone CVO op weg naar Ouders kunnen betrokken zijn in de ouderraad, de ouderkring, het curatorium of de medezeggenschapsraad. Hoe beleeft een ouder in de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad (GMR) van CVO zijn rol? Ouders praten mee in de GMR van CVO Oscar van den Nieuwendijk is sinds vorig najaar ouder-lid van de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad van CVO. Een kwart van deze raad moet uit ouders bestaan, volgens de Wet op de Medezeggenschap Scholen (WMS) die vorig jaar van kracht werd. De GMR van CVO telt er vier. Behalve Oscar zijn dat: Marijke Bouwen (Comenius College), de heer R. Boogaart (Farelcollege) en Huub van Grieken (Marnix Gymnasium). Oscar woont in Bergschenhoek en is vader van een dochter en twee zoons. Zijn dochter heeft op Melanchthon Schiebroek het vwo gevolgd en studeert aan het hbo. De ene zoon zit in 5-havo en de andere in 4-gymnasium van Melanchthon Bergschenhoek. Via de ouderraad in Bergschenhoek kwam Oscar in de medezeggenschapsraad van deze Melanchthonvestiging. Inmiddels zit hij dus ook in de GMR van CVO. In het dagelijks leven is Oscar solution designer bij Alcatel Lucent. Hij houdt zich concreet bezig met telefonie en datanetwerken. Zijn werk omvat het geven van trainingen en presentaties en het toelichten van de producten. Hij zat een paar jaar in de ondernemingsraad van Alcatel Lucent en leerde daar veel. Discussie Nu zit hij dus in de GMR van CVO. Waarom zei hij daar ja tegen? Oscar: Het is nuttig voor Melanchthon, ik wil zelf goed contact onderhouden met de directie en leraren om de kwaliteit van het onderwijs zo hoog mogelijk te laten worden. De ouderraad heeft weinig te zeggen over beleid, maar de medezeggenschapsraad en de GMR hebben dat wél. Het interesseert mij hoe dat beleid wordt gemaakt, en ik wil er ook mijn stem in hebben. Concreet heeft Oscar drie vergaderingen van de GMR bijgewoond. In totaal kwam de GMR echter tien keer bijeen; op de overige vergaderingen kwamen zaken aan de orde waarover alleen de personeelsgeleding de helft van de GMR iets te zeggen heeft. Voor Oscar was dit een reden voor een opmerking. Tijdens de laatste vergadering heb ik gezegd dat zaken die het personeel aangaan, ook ouders en leerlingen direct of indirect aangaan. Daarover ontstond discussie. Ik geloof wel dat er iets met mijn opmerking gaat gebeuren. Kritisch vragen stellen Overigens vond Oscar de laatste vergadering heel interessant. De bestuurder, Wim Littooij, was ook aanwezig. Ik vond het heel positief om met hem in gesprek te raken, en informatie te krijgen over de zaken op CVO-niveau. Die blijven buiten beeld op het niveau van de MR van Melanchthon. Er zijn veel zaken die door CVO of de overheid worden opgelegd aan Melanchthon, zoals budgetten. Andere zaken die de GMR onlangs besproken heeft, zijn: de ontwikkeling van het onderwijs, samenwerkingsverbanden, het zorgplan voor leerlingen die buiten de boot dreigen te vallen, en het profiel van een leraar voor CVO. Oscar vond het zinvol om hier in GMR-verband goed over na te denken. Ik denk dat we een nuttige bijdrage hebben geleverd voor het duidelijk verwoorden van de eisen en wensen. Oscar ziet als zijn belangrijkste taak in de GMR: Kritisch vragen stellen, als ouders de dialoog voeren met de directie. Ik denk dat een schoolbestuur niet zonder die dialoog kan, anders wordt de afstand veel te groot. (AdeZ) 14 CVOpen Oktober 2010

17 Functiemix krijgt dit schooljaar vorm De verbetering van de positie van docenten op CVO-scholen verloopt volgens plan, vertelt Henk Fledderus (foto), algemeen directeur van PENTA college CSG en lid van de CVO-stuurgroep die de invoering van de functiemix voorbereidt. Dit schooljaar zullen de CVO-scholen flink wat LB-docenten laten doorstromen naar LC-functies. Veel LB-docenten gaan naar schaal LC Hoe loopt het tijdpad voor de invoering van de functiemix? Er zijn een paar meetmomenten waarop de scholen groei moeten laten zien vanaf de nulmeting, de situatie op 1 oktober Als we najaar 2011 en in 2014 voldoen aan de groeipercentages vergoedt de overheid de hogere salarissen. CVO zit praktisch aan de klok. Dit schooljaar of uiterlijk begin volgend schooljaar moet er een behoorlijke tranche van promoties plaatsvinden. De promotievolgorde is klaar, die is afgestemd met de vakbonden. Er is alleen nog formele instemming van de GMR nodig dit najaar. Hoe reageerde de GMR op de raamregeling? De GMR vond die een prima zaak, maar wilde dat de inhoud wordt ingepast in het totale personeelsbeleidsplan van CVO. De raad wil de regeling in samenhang bezien met punten als de profielbeschrijving van een CVO-docent, het scholingsbeleid en het levensfasebewust personeelsbeleid. Daar zijn we mee bezig. Medio deze of volgende maand leggen we het resultaat weer voor aan de GMR. We verwachten dat die dan met het hele plan instemt. CVO heeft immers ook de Hay Group ingeschakeld om een samenhangend geheel te ontwikkelen. Deze adviseurs helpen de interne expertise die bij CVO aanwezig is te scherpen aan de markt. Wat houdt de raamregeling in? Ze is een kader op CVO-niveau, waaraan de scholen hun eigen plaatselijke invulling kunnen geven. In het kader staat aan welke functie-eisen mensen moeten voldoen voor een LC- of LD-functie, en de professionele houding en vaardigheden van de mensen zijn erin beschreven. Elke school zal daar haar eigen beeld bij hebben, maar de teksten geven een richting aan. Het is zo opgesteld dat mensen die van de ene CVO-school overstappen naar de andere, de kleuring van de nieuwe school makkelijk kunnen oppakken. Collega s zijn zodoende makkelijk inzetbaar binnen de school en binnen CVO. Komt het dynamisch functiebouwwerk er, met de mogelijkheid van demotie, het overstappen naar een lagere functie? Nee, we hebben dit na overleg met de vakbonden laten vallen. Het functiebouwwerk is immers ontwikkelingsgericht: mensen moeten stappen voorwaarts zetten in hun carrière. Dat betekent dat we bij niet- of slecht-functioneren de huidige werkwijze blijven volgen, een gesprek aangaan, een dossier opbouwen en eventueel ontslaan. Ontslag is zo eerder aan de orde dan bij het voorstel dat wij hadden. Hoe ver zijn jullie met de docentpotentieelmeting? Die is in ontwikkeling onder andere op PENTA, CSG Calvijn en het Comenius College. We noemen die alleen voorlopig anders: performance management. We willen er absoluut voor zorgen dat personeelsleden weten welke eisen er aan hen gesteld worden en hoe zij daaraan kunnen voldoen. Hoe worden docenten geïnformeerd? Direct na de definitieve goedkeuring van de GMR informeren scholen hun eigen personeelsleden op basis van de documenten die er zijn. In ieder geval kunnen ze putten uit de raamregeling. Ook komt er een brochure over het personeelsbeleid van CVO, opgesteld met steun van de Hay Group. Zet een nieuw kabinet de positieverbetering van docenten voort? De politiek beseft voldoende dat de positie van leraar niet opnieuw onder druk gezet moet worden. Ik denk dat dit hoofdstuk wel buiten de bezuinigingen blijft. Al is de overheid er een meester in om de bezuinigingen in een ander deel van de organisatie neer te leggen. Dat de samenleving weer wil investeren in de status van de leraar vergroot gevoelsmatig in ieder geval de aantrekkelijkheid van het beroep en het bevordert intern het enthousiasme. De functiemix is een positieve ontwikkeling; laten we ervoor strijden dat die overeind blijft. (AdeZ) Lees ook het artikel Betere positie docent dankzij functiemix in CVOpen van november De functiemix voor CVO CVO wil in procent meer leraren in salarisschaal LC hebben en 1 procent meer in LD. En in procent meer leraren in LC, en 11 procent meer in LD. Dit zijn de (hogere) groeipercentages voor de Randstadregio s, vastgelegd in het Convenant LeerKracht. Een stuurgroep waarin alle scholen van CVO en de GMR vertegenwoordigd zijn, ontwierp een raamregeling voor het personeels- en formatiebeleid op schoolniveau. Wim Littooij, Raad van Bestuur van CVO, is voorzitter van de stuurgroep, Henk Fledderus is een van de leden. 15 CVOpen Oktober 2010

18 De stelling Het nieuwe kabinet zal de komende jaren fors moeten bezuinigen, minstens 18 miljard euro vinden in ieder geval VVD en CDA. Hoe staan collega s op de unit Pelikaanweg van het Comenius College in Capelle aan den IJssel tegenover besparingen op onderwijs? CVOpen legde hen deze stelling voor: Geen bezuiniging op onderwijs In tijden van bezuiniging moet onderwijs worden ontzien Elles Prins (15), leerling economie: Het gaat om de toekomst van de leerlingen. Zij moeten zonder problemen hun diploma kunnen halen. Ik wil straks een goede baan. De maatschappij is er toch ook bij gebaat dat jongeren een goede opleiding krijgen en werk vinden? Dus ja, ik ben het eens met de stelling. Désiréé Blankestein, docent Duits: Je moet juist investeren in het onderwijs, zeker in taalonderwijs. Daarmee bied je kinderen zicht op een goede positie op de arbeidsmarkt. Kansen bieden kost geld, maar het werpt ook vruchten af. Het is bovendien goed voor de positie van Nederland binnen Europa. We willen toch een kennisland zijn? Veronica Pors, unitdirecteur: Natuurlijk moeten we het onderwijs waar mogelijk ontzien, maar we moeten ook reëel zijn. Alle sectoren moeten de broekriem aanhalen. Het kan geen kwaad om onze prioriteiten eens goed tegen het licht houden. Voorrang moeten krijgen: goed reken- en taalonderwijs. Maar misschien en ik zeg het met grote voorzichtigheid kunnen we in het onderwijs eens kijken naar de subsidiestromen. Ook de brede school, internationalisering en de maatschappelijke stages kosten handenvol geld en zijn niet de belangrijkste posten. Daarnaast zijn de kosten voor overhead bij veel regionale opleidingencentra (roc s) buiten proportie. Ook dat verdient aandacht bij de bezuinigingen. Daniël 't Hooft, docent wiskunde: Ik ben het eens met de stelling. Onze school moest de afgelopen jaren al bezuinigen op schoolmaatschappelijk werk en remedial teaching. De verschraling kan niet blijven doorgaan. Wij hebben bijvoorbeeld relatief veel zorgleerlingen en zetten ons elke dag in om hen binnenboord te houden. Hoe kunnen wij die taak goed vervullen als we het met nog minder geld moeten doen? Vanaf 2011 hebben scholen bovendien een zorgplicht. Martin Buizer, docent Nederlands: We ontkomen niet aan bezuinigingen, maar we moeten nadrukkelijk voorkomen dat zwakke leerlingen de dupe worden. Die groep groeit en deze leerlingen hebben extra ondersteuning juist hard nodig. Iedereen moet zich kunnen blijven ontwikkelen, ongeacht zijn afkomst, ook in het hoger onderwijs. Daarnaast is het belangrijk dat het vak van docent aantrekkelijk blijft en leraren een goed salaris krijgen. Anders loopt de kwaliteit terug. Laat het kabinet maar extra bezuinigen op defensie. Tessa Naber, docent drama: Ik ben het eens met de stelling. Als je zegt bezuinig op onderwijs, zeg je eigenlijk: bezuinig op de toekomst van ons land. Nederland profileert zich toch als onderwijsland? Forse bezuinigingen passen niet in dat plaatje. Natuurlijk zijn er wel kleine besparingen mogelijk. Ook ons is gevraagd een beetje op te letten, zuinig om te springen met kopietjes, een beperkt budget te gebruiken bij het organiseren van personeelsuitjes, dat soort dingen. Dat is zeker niet verkeerd. (DNL) 16 CVOpen Oktober 2010

19 De (CVO)pen aan een gast Verbeteringen die geld opleveren Henk Post, directeur voortgezet onderwijs ministerie van OCW Op de Oudedijk in Rotterdam-Kralingen staat een vestiging van Melanchthon. Dit was de eerste CVO-school die ik bezocht in mijn rol als directeur voortgezet onderwijs van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW). Dat schoolbezoek draaide toen, in 2008, vooral om de grotestadsproblemen van vo-scholen en de huisvestingsvraagstukken die daarmee samenhangen. De gesprekken die ik toen en tijdens latere schoolbezoeken voerde met docenten, schoolleiders en rectoren neem ik mee in mijn dagelijks werk. Kortgeleden bijvoorbeeld nog naar de commissie Heroverwegingen productiviteit onderwijs waarin ik zitting had. Deze commissie moest voorstellen doen waarmee 20 procent bezuinigd zou kunnen worden. Het kabinet Balkenende-IV kon dan kiezen uit de verschillende voorstellen. Het kabinet viel, maar na de verkiezingen werd duidelijk dat er mogelijk nóg forsere bezuinigingen nodig zijn om de rijksbegroting op orde te maken. De vraag of die bezuinigingen ook het voortgezet onderwijs zullen raken, moet de politiek beantwoorden. Dat kan ik niet. Wel kan ik stellen dat we in Nederland hoge ambities hebben. En hoewel ik ook het liefst zou investeren, zijn er volgens mij binnen het huidige onderwijssysteem zaken te verbeteren die geld opleveren in plaats van geld kosten! Uit alle contacten die de commissie Heroverwegingen had met deskundigen, scholen en vertegenwoordigende organisaties kwamen de volgende verwonderingvragen : 1. Waarom moeten leerlingen twee dagen na de examenuitslag herexamen doen? En dat in maximaal één vak? Een flink deel zakt alsnog voor dat herexamen. Dit betekent dat ze óf een heel jaar moeten overdoen óf soms via het roc de vavo-route volgen. Dit kost de overheid en belastingbetaler veel geld. Zou het niet veel goedkoper zijn als leerlingen de tijd krijgen om in de zomer bij te spijkeren voor hun herexamen? In meer vakken welteverstaan. Geen jaar overdoen bespaart al snel euro per leerling. 2. Hoe kunnen vmbo en mbo beter op elkaar aansluiten? Op dit moment gaan leerlingen na vier jaar vmbo-basisberoepsgericht, twee jaar naar mbo niveau 2. Uit experimenten blijkt dat er een programmatische overlap is tussen vmbo en mbo. De opleidingen integreren leidt tot een cursusduur van vijf jaar in plaats van zes. Waarom kan dit ook niet voor de overige vmbo- en mbo-opleidingen? 3. Zijn er niet te veel keuzemogelijkheden voor leerlingen? Scholen hebben behoorlijk veel ruimte om keuzes te maken in wat ze leerlingen aanbieden. En dat doen ze dan ook. Soms uit concurrentieoverwegingen, soms omdat ouders of leerlingen dat willen. De vraag is of dit altijd wenselijk is en niet tot relatief hoge kosten leidt. 4. Als ouder van een zoon uit de tweede klas van het voortgezet onderwijs verbaas ik me over de vakanties. Hij heeft net meer dan acht weken vrij gehad! Moet de vakantie niet korter en meer verspreid? Tegelijkertijd is er kritiek op te veel uren onderwijstijd. Zou flexibeler omgaan met onderwijstijd in onder andere de vakanties niet beter zijn voor leerlingen? 5. Schoolgebouwen zijn nu veelal eigendom van de gemeente. En dus zijn scholen afhankelijk van de gemeente voor nieuwe of andere huisvesting. Hierdoor sluiten het onderwijsconcept en de huisvesting vaak niet op elkaar aan. Ik denk dat de vestiging van Melanchthon daarvan een voorbeeld is. Zou de verantwoordelijkheid voor de huisvesting niet bij de school moeten liggen? Zo zijn er nog meer kritische vragen te stellen en creatieve oplossingen te bedenken. Iedereen die actief is in het onderwijs kan daar voorbeelden van noemen. In deze tijden van financiële schaarste hebben we die creativiteit hard nodig. 17 CVOpen Oktober 2010

20 Nieuws van de scholen PENTA Hoogvliet bezoekt zorgboerderij in Rhoon Uitreiking VM2-diploma s primeur voor Farel Op een zonnige dag in mei bracht klas 1d van het PENTA college CSG Hoogvliet per fiets een bezoek aan de Rhoonse grienden en zorgboerderij De Buytenhof. Deze dag stond in het teken van de biologische diversiteit in de eigen omgeving waarbij de kringloop als uitgangspunt werd genomen. De leerlingen zochten planten en vogels in de Rhoonse grienden en deden ook een bodemonderzoek. In workshops op de zorgboerderij is er aandacht besteed aan de koe en de kruidentuin. Ook konden de leerlingen met de hand sap uit appels persen en van wilgentakken een bloem vlechten. s Middags waren de leerlingen getuige van de geboorte van een kalf. De Buytenhof maakt plannen om een educatieruimte te realiseren waar scholen en volwassenen kunnen leren over het boerenleven en kringlooplandbouw. Het Farelcollege had op donderdag 24 juni een landelijke primeur: op deze CVO-school studeerde de eerste lichting VM2-leerlingen van Nederland af. Zij konden als eerste leerlingen op hun eigen vmbo-school hun startkwalificatie halen op mbo-niveau 2. Marja van Bijsterveldt, demissionair staatssecretaris van onderwijs, reikte de diploma s uit aan de gelukkige leerlingen. Het doel van de VM2-opleiding is om meer leerlingen hun startkwalificatie te laten halen op mbo-niveau 2, zonder dat er een studiegat of zomerlek ontstaat tussen de vertrouwde vmboomgeving en de vaak vreemde mbo-omgeving. Voor veel leerlingen is die overstap naar het mbo lastig. Met de hand sap uit appels persen op zorgboerderij De Buytenhof. Staatssecretaris Marja van Bijsterveldt (middenachter) reikte de diploma s uit op het Farelcollege. 18 CVOpen Oktober 2010