Speeddaten? Zo ben je voorbereid!

Transcriptie

1 Voorlichting aan meisjes over bèta/techniek Speeddaten? Zo ben je voorbereid! 1

2 Inhoud Introductie 1 Meisjes en de keuze voor bèta, techniek of ict 4 2 Speeddaten: zó doe je dat! 6 Speeddaten? Zo ben je voorbereid! is een praktische handleiding bij het Speeddaten in de onderbouw van het speeddaten volgens de methodiek die VHTO heeft ontwikkeld, zodat jij én Merel, leerlinge 6vwo Door te speed- de leerlingen er het maximale uit kunnen halen. In deze publicatie voor daten krijg je een goed beeld van de moge- rolmodellen vind je informatie over speeddaten en tips die jouw speed- lijkheden in de techniek en wat voor soort date tot een succes kunnen maken. Verder is informatie opgenomen baan je ermee kunt doen. Dat was voor mij Opzet van een speeddate 8 over de doelgroepen en de onderwijssoorten waar je mee te maken kunt niet echt duidelijk voor de voorlichting. Ingrediënten voor een geslaagde speeddate 11 krijgen. Voorlichting met rolmodellen in het Of je nu vaak of af en toe meewerkt aan speeddatevoorlichtingen van VHTO: kom goed beslagen ten ijs en profiteer van de tips in dit beknopte naslagwerk! 2 voortgezet onderwijs 6 Speeddaten in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs 7 basisonderwijs 19 3 Achtergrondinformatie over het voortgezet onderwijs 20 Vmbo 21 Havo en vwo 24 4 Kun je wel met vakantie? en andere vragen en opmerkingen die je kunt verwachten 32 Oproep Spiegelbeeld 34 Handige websites 35

3 1 Meisjes en de keuze voor bèta, techniek of ict Meer informatie Het belang van rolmodellen, themama- Veel minder meisjes dan jongens kiezen voor een bèta/technische hebben meisjes minder dan jongens het idee dat wis- en natuur- vervolgopleiding. Dat komt niet omdat meisjes minder talent heb- kunde nuttig zijn voor hun verdere (school)loopbaan en ze hebben ben. Al jarenlang zijn meisjes net zo goed in rekenen en wiskunde er minder plezier in. Meisjes krijgen ook weinig stimulans van hun Joleen Blok, Klinisch Fysicus Het als jongens en vrijwel net zo goed in natuurkunde. Wel hebben omgeving (ouders, docenten en vrienden) om de niet-traditionele besef dat er in je lijf (in je hoofd, in je zenu- meisjes veel minder zelfvertrouwen op het gebied van deze vakken. keuze voor bèta/techniek te maken. wen, in je spieren) een natuurkundig proces Dat begint al op de basisschool. Dit heeft mogelijk te maken met de aan de gang is, dat zet de meisjes wel aan rekenmethode die op basisscholen wordt gebruikt. Ook kan onzeker- VHTO vindt het belangrijk dat meisjes met bèta/technisch talent net het denken. heid van vrouwelijke docenten, die in het basisonderwijs ver in de als jongens de mogelijkheid krijgen dat talent te benutten. Ook de meerderheid zijn, ten aanzien van rekenen/wiskunde een rol spelen. samenleving heeft daar baat bij. Door meisjes in contact te bren- Dat zou met name invloed hebben op meisjes en niet op jongens. gen met vrouwelijke rolmodellen, bijvoorbeeld door middel van gazine Door een andere bril, VHTO, mei 2006 Meer inzicht in de schoolloopbaankeuzes van leerlingen m/v, VHTO/Platform Bèta Techniek, 2008 Meisjes als potentieel voor bètatechniek, speeddaten, zien meisjes hoe veelzijdig bèta/techniek kan zijn en Die onzekerheid van meisjes ten aanzien van wiskunde zie je ook dat bèta/techniek niet alleen geschikt is voor jongens. Rolmodellen (nog) in het voortgezet onderwijs. Dezelfde onzekerheid treedt zijn vrouwen die opgeleid en werkzaam zijn op het gebied van bèta, daar op bij het vak natuurkunde. Toch presteren meisjes bij deze techniek of ict. VHTO/Platform Bèta Techniek, 2006 Schoolloopbaankeuzes van meisjes, themamagazine Door een andere bril, VHTO, februari 2007 Zelfbeeld, ambitie en bèta-identificatie, themamagazine Door een andere bril, VHTO, mei 2007 Op is meer informatie te vinden over de inzet van vakken even goed of bijna even goed als jongens. Mogelijk spelen 4 overtuigingen van docenten exacte vakken, al dan niet onbewust, en Mede door de inzet van rolmodellen kiezen steeds meer meisjes de docent-leerlingen-interactie in de klas hierbij een rol. Meisjes voor bèta, techniek en ict. Contact met rolmodellen doorbreekt hebben vaak geen (goed) of een negatief beeld van bèta/technische stereotiepe beelden over bèta/techniek, vergroot het zelfvertrouwen opleidingen en bijbehorende beroepen en functies. In hun directe van meisjes op dat gebied en verduidelijkt opleidings- en beroeps- omgeving hebben zij nauwelijks aansprekende voorbeelden van beelden. Speeddaten met rolmodellen is vaak een enorme eyeope- bèta/technische vakvrouwen en vrouwelijke professionals. Ook ner voor meisjes. rolmodellen en over de rolmodellen database Spiegelbeeld 5

4 2 Speeddaten: zó doe je dat! Meisjes in het voortgezet onderwijs gebruiken veel techniek VHTO verzorgt in het voortgezet onderwijs speeddatevoorlichtingen in de on- Speeddaten in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs maar zij zijn zich daar meestal niet van bewust. derbouw en in de bovenbouw. De opzet van deze voorlichtingen is hetzelfde, Bij speeddaten in de bovenbouw staat de keuze voor een bèta/technische Ze weten precies wat de nieuwste trends zijn, hoe maar de aanleiding en daarmee het doel verschillen van elkaar. vervolgopleiding centraal. Speeddaten in de bovenbouw wordt georganiseerd bijvoorbeeld de nieuwste iphone of Blackberry voor vmbo-meisjes die eerder voor de sector Techniek hebben gekozen of die werkt en hoe je een profiel in Hyves aanmaakt. de theoretische leerweg volgen, en voor havo/vwo-meisjes die voor een Na- Meisjes gebruiken alle media, met name sociale Speeddaten in de onderbouw van het voortgezet onderwijs tuurprofiel hebben gekozen. De sector Techniek in het vmbo en de Natuur- media, zoals modeblogs, Hyves, fora en Face- Zoals al in hoofdstuk 1 naar voren is gekomen hebben veel meisjes een negatief profielen in havo/vwo sorteren bij uitstek voor op vervolgopleidingen op het book. Ze houden elkaar op de hoogte door te beeld van bèta/technische beroepen en functies, of ze hebben er helemaal geen gebied van bèta, techniek en ict. Toch oriënteren veel meisjes uit de sector bellen, msn en, pingen en twitteren. Met hun beeld van. Daardoor kiezen ze aan het eind van de onderbouw minder vaak dan Techniek of met een Natuurprofiel zich niet of nauwelijks op bèta/technische uiterlijk maken ze een statement over wie ze jongens voor de sector Techniek in het vmbo of een Natuurprofiel in havo/vwo. vervolgopleidingen. Deze opleidingen sluiten ze vaak al bij voorbaat uit. Doel zijn. Daarom is het voor hen erg belangrijk om er Speeddaten in de onderbouw heeft als doel meisjes een breder beeld te geven van het speeddaten is het blikveld van deze meisjes te verruimen door te zowel on- als offline goed uit te zien en wekelijks van bèta/technische beroepen en functies, dus van wat ze later kunnen doen zorgen voor een brede oriëntatie op bèta/technische opleidingen en functies/ foto s bij te werken. als ze na het voortgezet onderwijs een bèta/technische opleiding volgen. De beroepen. De boodschap is: ga eens kijken of bèta/techniek iets voor jou is rolmodellen met wie zij speeddaten laten hun zien dat er ook vrouwen zijn die en als je er niet voor kiest, weet dan waarom. De rolmodellen met wie zij goed zijn in bèta/techniek en enthousiast zijn over hun werk. speeddaten laten hun zien dat ook zij gekozen hebben voor bèta/techniek, Nedime, leerling Calvijn College in Voor speeddatevoorlichtingen in de onderbouw geldt dat scholen meestal alle dat zij heel tevreden zijn met hun keuze en dat zij goed zijn in hun werk en er Rotterdam Ik heb net gespeeddate met meisjes verplichten eraan mee te doen. plezier in hebben. vier vrouwen en ik wist niet dat er zoveel Voor speeddatevoorlichtingen in de bovenbouw selecteren scholen vaak bèta/technische beroepen waren. Ik heb er meisjes van wie zij vinden dat zij affiniteit hebben met bèta/techniek. veel van geleerd. (Zie hoofdstuk 3 voor meer informatie over het onderwijssysteem.) 6 7

5 Opzet van een speeddate Vmbo-speeddate Speeddaten in het vmbo, op de havo en in het vwo verloopt in grote lijnen Havo-speeddate Vwo-speeddate op dezelfde manier. Er is een aantal verschillen, die ervoor zorgen dat het speeddaten goed aansluit bij elk van de drie onderwijsniveaus. Plenaire inleiding door VHTO, met een of meer Plenaire inleiding door VHTO, met een of meer van zaken, met een of meerdere quizjes. Alle quizjes. Alle aanwezige rolmodellen worden quizjes. Alle aanwezige rolmodellen worden aanwezige rolmodellen introduceren zichzelf. geïntroduceerd. geïntroduceerd. Plenaire start door VHTO, vooral over de gang De deelnemende meisjes gaan in groepjes De deelnemende meisjes gaan in groepjes uiteen. Ter voorbereiding van de gesprekjes uiteen. Elk groepje maakt vervolgens in vier rondes van minuten kennis met vier schrijven de meisjes in hun groepje vragen de meisjes te laten kennismaken met rondes van circa 15 minuten kennis met vier op waar ze tijdens het speeddaten antwoord technische opleidingen in het mbo. vrouwelijke professionals. op willen krijgen. Deze vragen vallen in de Vmbo-meisjes laten hun keuze voor De deelnemende meisjes gaan in groepjes uiteen. Elk groepje maakt vervolgens in vier Het speeddaten op havo/vwo wordt gekoppeld vrouwelijke professionals. Het speeddaten op havo/vwo wordt gekoppeld categorieën werken in techniek, vrouw en een sector in grote mate beïnvloeden aan de zeven bètawerelden van het Bèta- aan de zeven bètawerelden van het Bèta- techniek, werk en privé en opleidings- en door beroepsbeelden. Zij willen graag Mentality-model. Deze werelden geven een Mentality-model. Deze werelden geven een beroepskeuze. Deze voorbereiding helpt de weten wat zij later voor werk kunnen handvat om met leerlingen te praten over handvat om met leerlingen te praten over meisjes om doordachte vragen te stellen. gaan doen, wat het maatschappelijke de breedte van bèta/technische opleidingen de breedte van bèta/technische opleidingen Elk groepje maakt vervolgens in drie rondes nut daarvan is en hoe je je in dat werk en beroepen. De bètawerelden zijn: Water, en beroepen. De bètawerelden zijn: Water, kunt ontwikkelen. Energie & Natuur, Mobiliteit & Ruimte, Science Energie & Natuur, Mobiliteit & Ruimte, Science & Exploration, Voeding & Vitaliteit, Market & & Exploration, Voeding & Vitaliteit, Market & Money, Mens & Medisch, Lifestyle & Design. Money, Mens & Medisch, Lifestyle & Design. van minuten kennis met drie van de aanwezige rolmodellen. Vmbo-meisjes nemen informatie het beste op Leg daarom de nadruk van de gesprekjes op het werk dat de vakvrouwen als ze een mix aan activiteiten aangeboden doen, en minder op de keuzes die zij krijgen. Bij speeddates in het vmbo worden de hebben gemaakt tijdens hun school- groepsgesprekjes met vakvrouwen daarom loopbaan. vaak gecombineerd met een kaartspel en om 8 9

6 Ingrediënten voor een geslaagde speeddate Tip! Onderbouw Tijdens het speeddaten in de onderbouw vertel je over (niet noodzakelijk in deze Als je zelf geen kinderen hebt in de leeftijd/op volgorde): Hoe zorg je ervoor dat het effect van de speeddate maximaal is? We geven je de schoolsoort waar je voorlichting gaat geven, 1 Jouw keuze voor jouw sector/profiel/vakken: Waarom heb jij voor exacte een aantal tips. dan kan het helpen je een beeld te vormen van vakken (havo/vwo) of techniek (vmbo) gekozen aan het eind van de onder- de leefwereld van deze kinderen door te praten bouw? Vond je deze vakken leuk en hoe verging het je bij deze vakken? met nichtjes of buurmeisjes in die leeftijd/op die schoolsoort. Dieke de Graaf, mentor 3 gymnasium Calvijn College Rotterdam Ik denk Zelfvertrouwen Meisjes hebben veel minder zelfvertrouwen op het gebied van exacte vakken Bovenbouw dan jongens. Ze hebben het idee dat deze vakken moeilijk en saai zijn en dat ze Tijdens het speeddaten in de onderbouw en de bovenbouw vertel je (verder) er niet goed in zijn. Benadruk daarom dat een voldoende volstaat en dat moti- over: vatie minstens zo belangrijk is. Je hoeft geen uitblinker te zijn in exacte vakken 2 Je keuze voor een vervolgopleiding: Hoe heb je je georiënteerd? Waarom heb om een bèta/technische opleiding met succes te kunnen doorlopen. Bespreek je deze opleiding gekozen? Wat is er zo leuk aan deze opleiding? Wat kun je eventueel waarom ze denken dat ze niet goed zijn in exacte vakken: wat voor worden met deze opleiding? Geef een aantal voorbeelden van beroepen. cijfers halen ze voor wiskunde? 3 Je werk: Hoe ziet een werkdag/week eruit? Wat zijn je werkzaamheden? dat het belangrijk is dat we vandaag bij het Waar doe je je werk? Met wie werk je samen? Wat is het maatschappelijk Herkenbaarheid speeddaten vrouwen hebben gezien die iets nut? Welke voorwerpen heb je nodig tijdens je werk? Wat is het eindproduct? Je kunt (een deel van) je verhaal koppelen aan een actueel of maatschappe- vertellen over hun bèta/technische beroep. lijk onderwerp als het fileprobleem, klimaatvraagstuk, overgewicht, vervuild Meisjes identificeren zich veel makkelijker Het effect van de gesprekjes met rolmodellen is dat meisjes een toekomst in drinkwater in ontwikkelingslanden, wachtlijsten in de zorg, sociale media. Op met vrouwen dan met mannen. een technische sector niet meer bij voorbaat uitsluiten. Het is meestal niet zo havo/vwo worden hiervoor de zeven bètawerelden gebruikt (zie Opzet van een dat ze op basis van het gesprek dat ze met jou hebben gehad meteen voor jouw speeddate, pagina 8). Deze bètawerelden zijn ook goed te gebruiken ter voor- beroep zullen kiezen. bereiding op speeddaten in het vmbo. Actuele onderwerpen ter inspiratie kun je vinden op Let er daarbij op dat je onderwerpen kiest waarvan je vermoed dat die meisjes aanspreken

7 Wat kun je meenemen of laten zien? Tastbare voorbeelden Alleen luisteren vinden leerlingen vaak saai, ze haken af. Dus laat ze kijken, Voorwerpen die je gebruikt tijdens je oplei- voelen, proeven en doen. Neem voorwerpen mee aan de hand waarvan je je ding/werk: rekenprogramma, studieboek, opleiding/beroep concreet en tastbaar maakt. Ook voor voorwerpen geldt: microscoop, laptop, kaart, ontwerppro- neem geen (of niet alleen) voorwerpen mee die het stereotiepe beeld van bèta/ gramma, mobiel, gereedschap, erlenmeyer, technische opleidingen en beroepen bevestigen. Een bouwhelm is bijvoorbeeld satellietbeelden e.d. één van de eerste dingen waaraan leerlingen denken bij bouwkunde. Dus Eindproducten: gepersonaliseerde pinpas, voedingsmiddel, maquette, portfolio, teke- neem (ook) iets mee waarmee je ze meer verrast, zoals een tekening van een ontwerp. ning, website, virusremmer, Senseo, schoon drinkwater, grondstof e.d. Foto s die laten zien hoe een product en/of Maatschappelijk nut Meisjes vinden het belangrijk om met hun werk iets te kunnen betekenen voor een werkdag eruit ziet: villawijk, (onderdeel de maatschappij. Ze willen vaak later iets met mensen (of dieren) gaan doen. van) een vliegtuig, werkplek, medestuden- De meeste meisjes associëren iets met mensen niet met bèta/techniek. De ten/collega s, studiereis of personeelsuitje kunst is om te laten zien dat je met bèta/techniek wel degelijk veel kunt betekenen voor de maatschappij. Benadruk het maatschappelijk nut van je opleiding en werk en geef hier concrete voorbeelden van. Hierbij kun je denken aan een Els Martijn, inspecteur Milieu- algemeen maatschappelijke issue als een oplossing bedenken voor wachtlijsten handhaving van Provincie Zeeland in de zorg. Je kunt het ook dichterbij huis zoeken of je verhaal ophangen aan Natuurlijk hoop ik dat één of meer van die bepaalde (groepen) individuen in de samenleving, bijvoorbeeld speelgoed ont- meiden besluit de techniek in te gaan en wikkelen voor autistische kinderen. Belangrijk is om mee te geven dat je met dat ik daaraan dan een klein steentje heb bèta/techniek een oplossing kunt bedenken voor maatschappelijke vraagstuk- kunnen bijdragen. in Tijdingen, april 2008 ken en dat je er de kwaliteit van leven van mensen mee kunt verbeteren. Je Roos, leerlinge 6vwo Ik had mezelf voorgenomen om geen technische studie te doen, dus ik had er ook nooit naar gekeken. Door deze voorlichting bleken er juist wel leuke studies tussen te zitten en nu wil ik waarschijnlijk Industrieel Ontwerpen gaan studeren. doet het ergens voor. Het is geen techniek om de techniek. Je gebruikt techniek om iets bij te dragen aan de maatschappij

8 Beeldmateriaal Samenwerken en communicatie Aandacht vasthouden Vertel persoonlijke verhalen vanuit je eigen ervaring. Veel meisjes vinden samenwerken aantrekkelijk, zowel in hun opleiding als hun Het is niet altijd makkelijk om de aandacht van meisjes in het voortgezet onder- Laat verzorgde beelden zien. Jongeren zijn tegen- toekomstige baan. Zij hebben bij bèta/techniek het beeld dat je in je eentje achter wijs te krijgen. Toch staat of valt de speeddate daarmee. We geven je een aantal Toon oprechte interesse in de leerlingen. Stel open vra- woordig gewend aan hoogwaardig beeldmateriaal. een machine staat, of dat je alleen achter een computer zit. Dat je ook veel met tips om hun aandacht te trekken en vast te houden. gen waarop leerlingen niet alleen ja of nee kunnen Laat beelden zien die: andere mensen overlegt en bijvoorbeeld in een projectteam zit, weten ze meestal Prikkel de leerlingen en maak ze nieuwsgierig. Belicht niet alleen het vraag- emoties oproepen: bijvoorbeeld watertekort in niet. Voor jou is dit misschien vanzelfsprekend, maar voor de meisjes niet. Dus stuk of probleem maar ook de oplossingen. Stel vragen en betrek ze bij je benadruk dat samenwerken en communicatie belangrijke aspecten zijn van je verhaal: wat zouden zij voor oplossing bedenken? de Derde Wereld dichtbij aanvoelen: gebruik herkenbare, actu- werk. ele voorbeelden uit het dagelijks leven van de leerlingen innovaties tonen: futuristische beelden spreken tot de verbeelding Houd geen monoloog, maar zorg voor (enige) interactie tussen jou en de meisjes. Als ze met weinig vragen komen, probeer ze dan te prikkelen door antwoorden en vraag door. Laat je niet ontmoedigen door schijnbare desinteresse (wegkijken, onderuit gezakt zitten). Realiseer je dat hun oren openstaan. Houd er rekening mee dat vmbo-meisjes meestal prak- Gadgets zelf vragen te stellen zoals: Waar denken jullie aan bij Werktuigbouwkunde? tisch zijn ingesteld en havo/vwo-meisjes meestal meer Meisjes vinden het leuk om een gadget te krijgen van je bedrijf/organisatie. Denk Welke werkzaamheden denk je dat er bij mijn baan horen? theoretisch. bijvoorbeeld aan een doosje met pepermuntjes, pen, zaklampje of notitieblokje. Gadgets doen het goed, maar ze moeten wel functioneel zijn. Zorg ervoor dat Je kunt bij het speeddaten ook een PowerPoint- gadgets niet kunnen afleiden bij een volgende speeddateronde. Is die kans aan- presentatie gebruiken met tekst en beeldmate- wezig, deel de gadgets dan pas uit na afloop van het speeddaten. riaal aan de hand waarvan je je verhaal vertelt: Sluit aan bij de belevingswereld van meisjes. Denk aan hyves, facebook, iphone, mode, make-up, maar ook winkelen, sporten en uitgaan. Verbind je verhaal aan actuele onderwerpen die leerlingen raken. (Hoe kun je een ipod nog beter maken? Hoe voorkom je een olieramp? Waar moet je aan denken bij het organiseren van een festival?) wie ben ik (bijvoorbeeld met foto s), profielkeuze, Kleding: wat trek je aan? Communiceer open en eerlijk; maak contact met de meisjes. opleiding en werk. Houd het kort, want in de Meisjes in het voortgezet onderwijs letten erg op uiterlijk. Door (in hun ogen) op- Gebruik vooral geen jongerentaal. speeddaterondes moet er ook ruimte zijn voor vallende en afwijkende kleding raken ze afgeleid. Dat kan een hoop gegiechel en Vermijd jargon en moeilijke woorden. vragen en opmerkingen van de leerlingen. geklets opleveren. Trek geen kleding aan die vooroordelen over bèta/technische Communiceer eenvoudig en duidelijk. Overlaad leerlingen niet met informa- beroepen bevestigen (zoals een overall). Uiteraard hoef je niet te verzwijgen dat tie. Kies een paar kernpunten en vertel daar zo persoonlijk mogelijk over. je (soms) in een overall rondloopt als dat zo is, maar neem hier dan bijvoorbeeld Zorg voor afwisseling: wissel vertellen, vragen en laten zien/doen af. een foto van mee. Wat trek je dan wel aan? Blijf in ieder geval jezelf. Kleding die Wees uitdagend en verrassend. Val op tussen het geweld aan informatie dat je aanhebt op een kantoordag is prima. Ook vrijetijdskleding is goed, zolang je er leerlingen dagelijks voor hun kiezen krijgen. maar verzorgd uitziet

9 DOEN Bereid je voor op het type school waar je heen gaat, de leeftijden van de meisjes en het leer jaar waar ze in zitten Vertel over jouw keuze voor bèta, techniek of ict Vertel over jouw werk, houd de aandacht vast (lees de tips op pagina 15 nog eens goed door) Gebruik onderwerpen en voorbeelden die aansluiten bij de (school)leefwereld van de meisjes met wie je gaat speeddaten Geef positieve feedback en zelfvertrouwen: motivatie is belangrijk en een voldoende voor exacte vakken volstaat Leg uit waarom je je werk leuk vindt Voor de bovenbouw: benadruk het belang van brede oriëntatie op vervolgopleidingen Benadruk het maatschappelijk nut van je opleiding/werk Benadruk dat overleggen en samenwerken belangrijke aspecten van je werk zijn Neem een of meer voorwerpen/eindproducten en/of foto s mee die je beroep/functie con creet en tastbaar maken Blijf jezelf in taal- en kledinggebruik Trek verzorgde, niet al te opvallende kleding aan. Kies kleding die je draagt naar kantoor, naar een klant of in je vrije tijd Voor de onderbouw vmbo theoretische leerweg: benadruk dat het belangrijk is om examen te doen in de exacte vakken, omdat je zo alle opties voor een vervolgopleiding openhoudt. Voor de onderbouw havo/vwo: benadruk dat je met een Natuurprofiel alle opties voor een vervolgopleiding openhoudt NIET DOEN Moeilijke woorden en vaktermen gebruiken De leerlingen met informatie overladen Een monoloog houden, gesloten vragen stellen Onderwerpen, voorbeelden en voorwerpen gebruiken waar meisjes zich niets bij kunnen voorstellen Zeggen dat exacte vakken moeilijk zijn en dat je alleen voor bèta/techniek moet kiezen als je uitblinkt in exacte vakken Voorwerpen meenemen waarop alleen maar machines, gereedschap en mannen te zien zijn Vertellen dat je voornamelijk in je eentje aan een machine staat of op het lab werkt, en dat je (die vooroordelen over bèta/techniek bevestigen) weinig contact hebt met andere collega s Tot in de technische details over je werk/opleiding uitweiden zonder dit in een context te plaatsen Je aanpassen aan de doelgroep in taal- en kledinggebruik Te opvallende kleding aantrekken die afleidt of kleding die vooroordelen over bèta/techniek bevestigt Negatief zijn over andere vmbo-sectoren, andere havo/vwo-profielen en andere opleidingen Tanja Schmitz, projectmanager bij O Neill Europe Ik adviseer iedereen die overweegt de bètakant op te gaan zoveel mogelijk opties open te houden: techniek komt in zoveel functies terug. Kies een technische studie en maak het vervolgens zelf zo spannend en uitdagend mogelijk! Neem indien mogelijk een gadget of relatiegeschenk van je bedrijf voor de meisjes mee

10 Voorlichting met rolmodellen in het basisonderwijs Kenmerken van basisschoolleerlingen in groep 7 en 8 (10-12 jaar) Zitten in de prepuberteit Zijn nog veel meer kind, makkelijker enthou- VHTO-speeddates vinden uitsluitend plaats in het voortgezet onderwijs. Maar siast te krijgen en meer open dan leerlingen in VHTO geeft ook voorlichting op basisscholen. Deze voorlichting is gericht op het voortgezet onderwijs meisjes in de groepen 7 en 8. Hieronder geven we informatie over de kenmerken van basisschoolleerlingen in deze groepen en vertellen we op welke punten Zijn bezig met de keuze voor een school voor voortgezet onderwijs je moet letten als je voorlichting geeft in het basisonderwijs. Ouders zijn van groot belang bij deze school- Let bij voorlichting in het basisonderwijs op de volgende punten: Eigen identiteit wordt belangrijker Speel in op de bovengenoemde leefwereldwereld door voorbeelden, onder- Leefwereld bestaat uit hobby s als sport en werpen en voorwerpen te gebruiken die ze kennen en waar ze zich dus een muziek, websites als hyves, Habbo Hotel en voorstelling van kunnen maken. magazines als Cosmo Girl en Tina keuze Kinderen zijn gevoelig voor feedback. Let er bij feedback op dat vooral positieve punten worden bekrachtigd. Dit kun je doen door: oogcontact, knikjes Loes, studente WO Technische geven, glimlachen, waardering uitspreken en complimenten geven. Bedrijfskunde Vaak weten de meisjes Realiseer je dat op de basisschool alle niveaus (toekomstig vmbo, havo, vwo) niet dat er opleidingen zijn die techniek combineren met bijvoorbeeld bedrijfs- nog bij elkaar zitten. Zijn al enigszins zelfstandig, maar voeren vooral taken uit. Plannings- en studievaardigheden leren ze pas in het voortgezet onderwijs Zijn open en spontaan, generen zich nog niet zo snel als pubers Korte spanningsboog, leren door doen en zien kunde

11 3 Achtergrondinformatie over het voortgezet onderwijs Kenmerken vmbo-leerlingen (12-16 jaar) Vmbo Voor een goede voorbereiding op je rol tijdens het speeddaten, kan in- Vmbo Zorg & Welzijn Economie formatie over de schoolsystemen van vmbo, havo en vwo handig zijn. Ook kan het je helpen om in algemene zin iets te weten over wat de groepen In het vmbo kiest slechts leerlingen in de verschillende schoolsoorten kenmerkt. In dit hoofdstuk 5% van de meisjes voor de vind je informatie over beide onderwerpen. sector Techniek. De meeste Behoefte aan duidelijke instructie profielkeuze nen aanbrengen in het leerproces en informa- 28% tie te duiden en te plaatsen 52% Techniek 15% Behoefte aan begeleiding om structuur te kun- 5% Leren makkelijker via uitproberen dan via tekstinstructie Voorkeur voor beeldinformatie boven tekstuele meisjes kiezen voor de seclandbouw tor Zorg & Welzijn: 52%. informatie Bronnen van kennis in volgorde van belangrijk- Sectoren heid: internet, ouders, vrienden Het vmbo is onderverdeeld in vier sectoren: Economie, Techniek, Zorg & Wel- Eerlijkheid en authenticiteit vinden zij belang- zijn en Landbouw. Deze sectoren zijn vaak weer onderverdeeld in afdelingen of rijk, zowel bij vrienden als bij personen met Economie & programma s. Veel voorkomende afdelingen in de sector Techniek zijn: BouwMaatschappij Vwo autoriteit op een bepaald gebied: iemand is Meisjes in het voortgezet onderwijs hebben techniek (timmeren, metselen, schilderen en meubelmaken), Elektrotechniek, niet een expert alleen maar omdat dat toevallig overal een mening over. Ze kijken kritisch naar Grafische techniek, Installatietechniek, Metaaltechniek, TransportTechniek en Logistiek, omgeving, producten, films en tijdschriften. Ze Voertuigentechniek. Ook zijn er scholen die intersectorale24% programma s aanbie- willen betrokken zijn, zelf nadenken en alles den zoals Bouwtechniek-breed, Techniek-breed, Instalektro, Metalektro. bespreken. Ze willen zich laten horen en zien en houden van humor. profielkeuze Natuur & 33% 16% Cultuur & Maatschappij 20 op haar of zijn visitekaartje staat. 27% Natuur & Gezondheid 21

12 Tip! Structuur van het vmbo Gemengde leerweg (GL): bestemd voor leerlingen die weinig moeite heb- Meer informatie Het vmbo is geen eindopleiding; leerlingen die van het vmbo komen hebben ben met leren, maar die zich ook gericht willen voorbereiden op bepaalde Voor een groot aantal technische opleidingen geen startkwalificatie voor de arbeidsmarkt. Het vmbo bereidt leerlingen voor beroepen. Leerlingen krijgen les in vijf algemene vakken en volgen een in het mbo zijn wiskunde, natuurkunde en op een vervolgopleiding in het mbo. Het vmbo biedt vier leerwegen (niveaus) beroepsgericht programma binnen de sector die ze hebben gekozen. Ze vergelijkend onderzoek naar de kenmerken scheikunde weliswaar niet verplicht, maar aan en leerlingen kiezen daarbinnen op hun niveau voor een sector. Leerlingen doen examen in deze vijf algemene vakken en een beroepsgericht vak. van vmbo-leerlingen en de generatie Ein- een gebrekkige kennis van met name wis- van de twee hoogste niveaus, de theoretische en de gemengde leerweg, kunnen Theoretische leerweg (TL): deze leerweg is te vergelijken met de voorma- kunde maakt het volgen van een technische er ook voor kiezen om door te stromen naar de havo. De gemengde en theoreti- lige mavo en is niet gericht op een bepaalde beroepskeuze. De leerlingen vervolgopleiding wel moeilijker. sche leerweg zijn qua niveau gelijk. doen examen in zes algemene vakken. Groeneveld, M., e.a., Kenmerkend vmbo. Een stein, Hiteq, 2008 Breder oriënteren, bewuster kiezen. Hoe vmbo-meisjes kunnen kennismaken met techniek en ict, VHTO, juni 2010 Maak daarom het belang van wiskunde De leerwegen Leerlingen in de theoretische leerweg maken een keuze voor vakken aan het duidelijk door voorbeelden van je werk te De leerwegen in het vmbo verschillen vooral in de mate waarin de praktijk eind van het tweede leerjaar. Hun sectorwerkstuk in het vierde leerjaar bepaalt geven waarin je voordeel hebt van je wiskun- een plaats heeft in het onderwijs. Van meest praktisch naar meest theoretisch op welke sector het zwaartepunt van hun opleiding is komen te liggen. Wan- dekennis. Geef ook aan dat het geen vereiste gerangschikt zijn de volgende vier leerwegen te onderscheiden: neer zij strategisch hun vakken kiezen, blijven de meeste doorstroommogelijk- is dat je in dit vak uitblinkt om er toch voor te kiezen. heden naar technische mbo-opleidingen open. Basisberoepsgerichte leerweg (BBL): bestemd voor leerlingen die vooral praktisch ingesteld zijn. De leerlingen doen examen in vier algemene vakken Vakcollege (zoals talen, geschiedenis en wiskunde) en een beroepsgericht vak. Deze Sinds kort bestaan er ook Vakcolleges. De opleiding van het Vakcollege is een leerweg is gericht op uitvoerende functies (niveau 2 in het mbo). leerroute binnen het vmbo/mbo, die opleidt tot vakman of vakvrouw, met veel Kaderberoepsgerichte leerweg (KBL): bestemd voor leerlingen die theore- 22 (herziene uitgave) aandacht voor beroepstrots, de relatie tussen leermeester en leerling en de tische kennis het liefst opdoen door praktisch bezig te zijn. Deze leerweg is verbintenis met het bedrijfsleven. Het Vakcollege is een beroepsopleiding waar gericht op een functie op kaderniveau (niveau 3 of 4 in het mbo). Leerlingen leerlingen met hun handen en hoofd werken. Het Vakcollege Techniek leidt doen examen in vier algemene vakken en een beroepsgericht vak. vooral op voor technische functies op mbo-niveau 2 en 3. 23