Onderzoeksprojecten ( van 853)

Transcriptie

1 Sep :21:26 Onderzoeksprojecten ( van 853) Zoekfilter: Classificaties: Neurologie, neuropsychologie, neurofysiologie Neuroconnectiviteit van de ontwikkelende taal bij kinderen Experimentele Oto-rino-laryngologie Inge Zink Nathalie Rommel Marjolein Verly Histone Deacetylase 6 (HDAC6) als een therapeutisch doelwit in de ziekte van Charcot-Marie-Tooth. Abstract: Het onderzoek van dit doctoraatsproject is gericht op de ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT), de meest voorkomende erfelijke perifere neuropathie die zowel motorische als sensorische zenuwvezels aantast. Het doel van dit project is om een beter inzicht te verwerven in de pathogenese van de axonale vorm van CMT (CMT2) en van distale Hereditaire Motorneuropathie (distale HMN, het ziektebeeld waarbij enkel motorische axonen aangetast worden). Bovendien willen we onderzoeken of histone deacetylase 6 (Hdac6) een mogelijk therapeutisch doelwit is bij deze ziekten. In eerste instantie gaan we de betrokkenheid van Hdac6 in het pathogenetischmechanisme van mutant heat shock protein B1 (HSPB1) geïnduceerde CMT2en distale HMN verder bestuderen in het mutant HSPB1 muismodel voor deze ziekten. We zullen deze muizen inkruisen met Hdac6-/- muizen en het effect hiervan nakijken op het CMT2 fenotype. In tweede instantie gaan we analogen van Tubastatine A met verbeterde farmacokinetische en farmacody Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Ludo Van Den Bosch Veronick Benoy Biobanking en dementie mib van alzheimer en glaucoma. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds MRFA. UA levert aan MRFA de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Neurochemie en gedrag Peter De Deyn Neurale representaties in personen met ontwikkelingsstoornissen. Abstract: Een nieuwe methodologie voor de analyse van hersenscans, gegroepeerd onder de benaming multi-voxel analyses, heeft in de voorbije jaren geleid tot een fundamentele verandering in het domein van neuroimaging. Fundamentaal onderzoek in de gewone populatie toonde het potentieel van deze methodologie voor het achterhalen van de neurale basis van mentale representaties. Hier stellen we voor om deze methodologie toe te passen in de studie van specifieke klinische populaties en met name ontwikkelingsstoornissen. Deze toepassing zal van grote waarde zijn om de neurale basis van deze stoornissen te begrijpen. OG Labo voor Biologische Psychologie Hans Op de Beeck Bart Boets Bert De Smedt Jean Steyaert Rol van componenten van het corticostriatale systeem in responsflexibiliteit, sturing van aangeleerd gedrag en neurocognitieve deficits. Abstract: Verschillende hersenaandoeningen (bv. schizofrenie) zijn gerelateerd aan ernstige cognitieve stoornissen. Deze stoornissen worden met de beschikbare medicatie niet doeltreffend behandeld, waardoor ze een belangrijk medisch en economisch probleem vormen. Nieuwe inzichten in de onderliggende neurale processen zijn dus essentieel voor een beter begrip van de pathologie.recente gegevens suggereren hiervoor een belangrijke, maarnog onbegrepen, rol voor het corticostriatale systeem in cognitieve functies. In dit project wordt deze neurocognitieve rol onderzocht door middel van laesiemuizen en transgene muizen, die in een specifieke gedragsbatterij getest zullen worden. Aansluitend zal eveneens de neurocognitieve rol van het nieuwe drugtarget PDE10A onderzocht worden.deze kenniszal leiden tot nieuwe inzichten in de betrokken hersenmechanismen en behandelingswijzen van verschillende hersenaandoeningen. OG Labo voor Biologische Psychologie Rudi D'Hooge Ilse Gantois Tine Pooters De neurale representaties van nummers in context bij individuen met en zonder dyscalculie. Abstract: Tijdens het laatste decennium is er een boost geweest in gedrags- en neurowetenschappelijk onderzoek naar numerieke cognitie om de onderliggende neurale mechanismen van nummerverwerking bloot te leggen. Hetdoel in dit doctoraat is om een aantal onbeantwoorde fundamentele vragen te onderzoeken, met name (a) kunnen de neurale representaties van nummers onderscheiden worden, (b) wat is de invloed van aritmetische contexten op de representaties van nummers, en (c) hoe verschillende numerieke representaties in aritmetische context tussen individuen met en zonder dyscalculie. Om dit doel te bereiken zal er gebruik gemaakt worden van fmri onderzoek met geavanceerde analyse-

2 technieken zoals multi-voxel pattern analysis. OG Labo voor Biologische Psychologie Hans Op de Beeck Bert De Smedt Jessica Bulthé Veroudering en hersenplasticiteit: veranderingen in hersenstructuur, functie en connectiviteit in relatie tot complex motorisch gedrag. Abstract: Met dit project willen we onze kennis verruimen met betrekking tot leeftijdsgerelateerde veranderingen in het brein en hun gevolgen voor de bewegingssturing. Ons uitgangspunt is dat veranderingen in motorisch functioneren beperkt worden door functionele, structurele en connectiviteitsveranderingen in het normaal verouderende brein. Om deze uitdaging aan te gaan wordt gebruik gemaakt van een waaier van technieken bestaande uit (a) gedragsparadigmas om complex motorisch gedrag te bestuderen inclusief cognitieve controle, (b) state-of-the-art magnetische resonantie beeldvormingstechnieken om hersenstructuur, functie, en connectiviteitsveranderingen te bestuderen, en (c) transcraniale magnetische stimulatie (TMS)technieken om de toestand van de inhibitorische netwerken te verkennen.alhoewel de algemene hersenstructuur en functie wordt onderzocht ligt de focus primair op het corpus callosum (CC) omdat het een centrale structuur is in de organisatie van complexe hersenfuncties die de intera Bewegingscontrole & Neuroplasticiteit Stephan Swinnen James Coxon Marcus Heitger Een functioneel humaan genoom project: geïntegreerd onderzoek van aangeboren aandoeningen bij de mens. Abstract: Eén van de belangrijkste uitdagingen voor het hedendaagse biomedische onderzoek is de annotatie van het humane genoom. Dit betekent de functionele karakterisatie van alle humane genen geïdentificeerd door het HumaanGenoom Project. Een elegante manier om dit te bereiken is de identificatie van de genen die aan de basis liggen van genetische ziekten bij de mens. Wij zijn actief op het raakvlak tussen de klinische genetica en fundamenteel onderzoek en hebben een jarenlange expertise in de klinische en moleculair onderzoek van aangeboren aandoeningen. Onze nadruk ligt op aangeboren malformaties, malformatie syndromen en microcefalie en neurologische aandoeningen, inclusief een verstandelijke beperking en aangeboren aandoeningen van glycosylering.het doel van dit voorstel is om nieuwe (kandidaat) genen te identificeren voor humane genetische aandoeningen, vertrekkend van unieke patiënten en hun families. We zullen state-of-the-art genetische technologieën en methoden toepassen om genetische Departement Menselijke Erfelijkheid Guido Froyen Joris Vermeesch Gert Matthijs Hilde Van Esch Koenraad Devriendt Hilde Peeters De causale rol van gezichtsselectieve corticale gebieden in gezichtsperceptie: fmri-geleide microstimulatie en chemische inactivatie studies bij apen. Abstract: With this project we aim to explore the causal role of face-selective cortical regions in face perception. High spatial resolution fmri will beconducted in monkeys to locate distinct face-selective regions, and neuronavigation-based fmri-guided chemical inactivation and electrical microstimulation will be applied to these regions to examine how the behavioral performance of the monkeys in face perception will be influenced. Onderzoeksgroep Neurofysiologie Wim Vanduffel Qi Zhu Structurele studie van ionenkanalen Laboratorium Structurele Neurobiologie Chris Ulens Mieke Nys Stoornissen in de gastro-oesofagale motiliteit bij zuigelingen met congenitale hernia diafragmatica Experimentele Oto-rino-laryngologie Karel Allegaert Nathalie Rommel Maissa Rayyan Brain machine interface voor functioneel herstel in hersenletsels.

3 Experimentele Neurochirurgie & -anatomie Jean-Marie Aerts Robert Puers Bart Nuttin Kris van Kuyck Studie van intercellulaire alfa-synucleine transmissie en neurotoxiciteit in diermodellen via optogenetische neuromodulatie. Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is de tweede meest voorkomende neurodegeneratieve aandoening en wordt gekenmerkt door een progressieve degeneratievan de dopaminerge neuronen in de substantia nigra pars compacta (SNc).Het gebrek aan inzicht in pathofysiologische mechanismen vormt een hindernis in de zoektocht naar nieuwe therapieën. De globale doelstelling van dit project beoogt een beter inzicht in de pathofysiologischerol van#945;-syn in PD. De concrete vragen die we in dit projectzullen proberen te beantwoorden zijn: Is er bewijs van intercellulaire transmissie van#945;-syn in het AAV-#945;-SYN ratmodel en wat zijn de factoren die dit proces beïnvloeden?wat is het effect van synaptische activiteit op transmissie en neurotoxiciteit van α-syn in PD. De concrete vragen die we in dit projectzullen proberen te beantwoorden zijn: Is er bewijs van intercellulaire transmissie van#945;-syn in het AAV-#945;-SYN ratmodel en wat zijn de factoren die dit proces beïnvloeden?wat is het effect Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie Veerle Baekelandt Wouter Peelaerts CUPID. Neuromotorische Revalidatie Alice Nieuwboer Klinische en genetische epidemiologie van de ziekte van Parkinson: belang van ziekteprogressie en niet-motorische symptomen. Abstract: De ziekte van Parkinson (PD) is een neurodegeneratieve aandoening, die veroorzaakt wordt door een samenspel van genetische en omgevingsfactoren. Tijdens het laatste decennium werden vijf causale genen geïdentificeerd die leiden tot monogenetische familiale vormen van PD. Er werd aangetoond dat variaties in deze genen eveneens de susceptibiliteit verhogen voor het ontwikkelen van sporadische PD. In dit project zal prospectief een grote Belgische populatie van familiale en sporadische PD patiënten verzameld worden. We zullen de patiënten uitgebreid fenotypisch karakteriseren met gevalideerde meetinstrumenten op verschillende tijdsmomenten. Genetische variaties (simpele mutaties, CNV's en variaties in regulatorische regio's) in de reeds gekende causale PD genen worden opgespoord bij elke patiënt met state-of-the-art genetische technieken. We zullen eveneens genotype-fenotype correlatiestudies uitvoeren. Vermits de heterogeniteit in het fenotype van PD voornamelijk tot uiting komt in variabele ziekteprogressie, zal de nadruk worden gelegd op deze ziekteprogressie, respons op dopaminerge therapie en nietmotorische symptomen. In samenwerking met internationale onderzoekspartners zullen patiënt-controle gebaseerde associatiestudies opgezet worden om zo nieuwe genetische risicofactoren te identificeren. In informatieve families zullen nieuwe causale PD genen via positionele cloneringsstrategie geïdentificeerd worden. Een belangrijke troef van dit project is de koppeling van objectieve gegevens over de ziekteprogressie met resultaten uit high-throughput genetische onderzoeken. Translationele Neurowetenschappen (TNW) Christine Van Broeckhoven Patrick Cras David Crosiers Grootschalige genetische benadering voor de moleculaire karakterisatie van autosomaal recessieve vormen van de ziekte van Charcot-Marie-Tooth. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica Peter De Jonghe Albena Jordanova Magdalena Zimon De neurale correlaten van auditieve bewustzijnsperceptie. Abstract: Bewustzijn is één van de grootste onopgeloste mysteries binnen de neurowetenschappen. Het bewust waarnemen van auditieve stimuli met een betekenis is een cruciaal sensorisch percept. Het begrijpen van de hersenmechanismen betrokken bij auditieve bewustzijnsperceptie, zoals ruis of tonen is cruciaal om onze kennis te vergroten over bewustzijn. Horen wordt hoofdzakelijk verwerkt binnen het auditief systeem. Er is echter aangetoond dat activiteit binnen de auditieve hersenschors noodzakelijk is, maar niet voldoende voor een auditief bewustzijnspercept. Om een auditieve stimulus bewust te percipiëren moeten er andere hersennetwerken worden geco-activeerd. In dit project trachten we deze verschillende netwerken weer te geven, te ontrafelen en te bepalen wat hun exacte functie is gerelateerd aan bewustzijn door drie populaties te includeren. Eén groep zonder auditief bewustzijnsperceptie (i.e. personen met bilaterale doofheid), één groep met een normaal auditief bewustzijnsperceptie (i.e. gezonde subjecten) en één groep met een overactieve auditief bewustzijnspeceptie (i.e. fantoompercept). Auditieve stimuluspresentatie net onder en boven de gehoorsgrens zullen worden geanalyseerd door gebruik te maken van verschillende beeldvorming- en neuromodulatie technieken. Dit onderzoeksproject zal fundamentaal bijdragen tot het begrip van de neurobiologische mechanismen betrokken bij auditieve bewustzijnsperceptie. Bovendien zal dit onderzoek bijdragen tot de neurowetenschappen door het introduceren van de

4 netwerkwetenschappen binnen het bewustzijnsonderzoek, alsook in het ontwikkelen van nieuwe diagnostische middelen en behandelingen voor patiënten met een auditief probleem. Translationele Neurowetenschappen (TNW) Paul Van de Heyning Dirk De Ridder Sven Vanneste Opheldering van de moleculaire achitectuur van epilepsieën via de analyse van recessive families door middel van highthroughput sequencing technologieën en functionele assays. Abstract: Mijn onderzoeksproject heeft als doel de genetische etiologie van epilepsieën verder te ontrafelen via de analyse van bloedverwante families, vooral afkomstig vanuit een zigeuner populatie vermits deze een zeer unieke genetische achtergrond hebben. Door gebruik te maken van verscheidene complementaire strategieën (SNP-genotypering, CNV-analyse, en next-generation sequencing) zullen majeure genetische factoren, die aanleiding geven tot epilepsie in deze populatie, geïdentificeerd worden. Nieuwe genen geïmpliceerd in de ontwikkeling van epilepsie zullen vervolgens in een opvolg cohorte onderzocht worden om additionele pathogene mutaties te zoeken. Daarnaast zullen de functionele effecten van deze gemuteerde genen bestudeerd worden, waardoor er meer inzicht en bewijs zal verkregen worden over de causaliteit van de geobserveerde mutaties en hun toedracht tot de pathofysiologie van epilepsie. Deze kennis kan hopelijk bijdragen tot de ontwikkeling van nieuwe/innovatieve therapieën, verbeterde diagnostiek, genetische counseling en preventie. VIB DMG - Neurogenetica Peter De Jonghe Arvid Suls Pathofysiologische mechanismen in amyloidosis muismodellen. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Neurochemie en gedrag Debby Van Dam Peter De Deyn Nieuwe toepassingen van dynamic-clamp aan de elektrofysiologie studie van neuronale microcircuits. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Michele Giugliano Daniele Linaro Identificatie van nieuwe genen voor frontotemporale kwabdementie via genoom sequentieanalyse. Abstract: Wereldwijd zijn er ongeveer 35,6 miljoen mensen gediagnosticeerd met dementie. Dementie is verantwoordelijk voor 3,4% van de overlijdens in de industrielanden. Therapeutische mogelijkheden om dementie te voorkomen of te behandelen zijn beperkt en het aantal patiënten blijft exponentieel toenemen. Door de vergrijzing van de bevolking wordt er geschat dat het aantal dementiepatiënten elke 20 jaar zal verdubbelen. In België alleen al leven ongeveer patiënten met dementie. In dit doctoraatsproject ligt de focus op fronto-temporale-kwabdegeneratie (FTLD). FTLD is, na de ziekte van Alzheimer, de tweede meest voorkomende oorzaak van dementie in patiënten die jonger zijn dan 65 jaar. Het is een klinisch heterogene aandoening die veroorzaakt wordt door neuronale degeneratie van de frontale en temporale kwabben. De belangrijkste klinische eigenschappen zijn veranderingen in persoonlijkheid en gedrag, problemen in het vinden van woorden en andere taalproblemen. Ongeveer 50% van de FTLD patiënten hebben een familiale achtergrond van dementie. FTLD wordt vaak autosomaal overgeërfd en in minder dan 50% van deze patiënten kan de ziekte verklaard worden door mutaties in één van de gekende FTLD genen (MAPT, C9orf72, GRN, VCP en CHMP2B). Voor de andere 50% familiale FTLD patiënten blijft de genetische oorzaak ongekend. Hierdoor is er nog steeds nood aan verder onderzoek naar de genetische oorzaken van FTLD. Het doel van mijn project is de identificatie van de ontbrekende genen door gebruik te maken van volledige genoomsequenties. De volledige genomische sequentie van verwante en niet-verwante familiale FTLD patiënten worden geanalyseerd en er wordt speciaal gekeken naar de aanwezigheid van segregerende en/of gedeelde varianten. VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten Marc Cruts Christine Van Broeckhoven Stéphanie Philtjens Moleculair genetisch en biomerker onderzoek naar frontotemporale kwab degeneratie ondersteund door robuuste biosampling en biobanking strategieën. Abstract: De voorbije jaren werd enorme vooruitgang geboekt in het in kaart brengen van de etiologie van frontotemporale kwab degeneratie (frontotemporal lobar degeneration, FTLD), na de ziekte van Alzheimer één van de belangrijkste oorzaken van dementie. In scherp contrast hiermee staat echter het ontbreken van enige therapeutische strategie gebaseerd op deze nieuwe inzichten en het feit dat bij een aanzienlijk aandeel van de patiënten de oorzaak van de ziekte onverklaard blijft. Dit onderzoeksproject stelt een geïntegreerde aanpak voor om the genetische etiologie van FTLD verder te ontrafelen. Hiertoe zullen we gecentraliseerde biobank opbouwen van humane weefsels en lichaamsvloeistoffen afkomstig van medisch en moleculair sterk gekarakteriseerde FTLD patiënten alsook van gezonde personen. Deze krachtige biobank zal toelaten om state- of- the-art genetische studies van FTLD uit te voeren, waaronder het deelnemen aan internationale grootschalige genoom-wijde associatie studies (GWAS) op zoek naar genetische risico factoren voor FTLD. Bevindingen uit de GWAS zullen we verder onderzoeken in onze studiepopulatie van Vlaamse FTLD patiënten om populatie specifieke

5 risicoprofielen te onderzoeken. Bovendien zal de biobank de translatie bevorderen van doorbraken in het fundamenteel basisonderzoek naar klinische toepassingen voor betere diagnose en behandeling van toekomstige patiënten. VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten Christine Van Broeckhoven Julie van der Zee Modellen van cerebellair lijden: preklinisch en klinisch. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Neurosearch. UA levert aan Neurosearch de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Neurochemie en gedrag Peter De Deyn Mattias De Coninck Biologische merkers voor dementie (BIODEM). Abstract: Op basis van de CSV biomerkers -amyloïd1-42 proteïne (A1-42), totaal tau proteïne (T-tau) en tau gefosforyleerd op threonine 181 (Ptau181P) werden diagnostische modellen ontwikkeld. Na het bepalen van de toegevoegde diagnostische waarde, zullen deze biomerkermodellen klinisch gevalideerd worden. Om op accuratere wijze het onderscheid te maken dus een ziekte van Alzheimer (AD) en non-ad dementies, zullen nieuwe CSV biomerkers getest worden (A1-40, TDP-43, -synucleïne). Ook de diagnostische waarde van nieuwe beeldvormingtechnieken (MRI, PET met specifieke liganden) zal getest worden. Door hersenveranderingen van verscheidene neurochemische merkers (biogene amines, A1-42, T-tau, P-tau181P) te correleren met neuropathologische en klinische variabelen, vergroot het inzicht in de pathofysiologie van dementie. Neurochemie en gedrag Sebastiaan Engelborghs Neuroelectronica en nanotechnologie: naar een multidisciplinaire aanpak voor de wetenschap en de techniek van neurale netwerken (NAMASEN). Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Michele Giugliano In welke mate passeren cel penetrerende peptiden selectief de bloed-hersenbarriére Abstract: De snelheid, de hersenzonde-selectiviteit en de mate waarion CPPs de hersenen penetreren wordt kwantitatief bepaald. Eerst worden de meest representatieve CPPs geselecteerd en gekoppeld aan de BBB-homing peptiden. Daarna wordt een LC-MS-methode ontwikkeld en geëvalueerd om de CPPs te kwantificeren. Uiteindelijk worden verschillende technieken toegepast om in cel- en diermodellen de selectieve herseninteractie van de CPPs te kwantificeren. Vakgroep Farmaceutische analyse Bart De Spiegeleer Emotie controle in patiënten met comorbiditeit van epilepsie en depressie Abstract: Deze studie onderzoekt de hypothese dat depressie in epilepsie gebaseerd is op dysfunctie in het netwerk voor emotie controle. Tijdens emotie controle taken, wordt (invasieve) electro-encefalografie gebruikt voor meting van taak-gerlateerde neurale activiteit in depressieve vs. nietdepressieve patiënten met epilepsie. Dit project onderzoekt verder de effecten van nervus vagus stimulatie, een behandeling die effectief is voor zowel epilepsie als depressie. Vakgroep Inwendige ziekten Robrecht Raedt Onderzoek naar de onderliggende mechanismen van het ontstaan van epileptische aanvallen en de elektrische beïnvloeding hiervan Abstract: Dit project onderzoekt de onderliggende mechanismen van paroxysmale epileptische activiteit en het effect van elektrische stimulatie hierop. Dit zal gebeuren a.d.h.v. intracerebrale registratie van neurofysiologische signalen bij patiënten die in de hippocampus een electrode hebben om diagnostische of therapeutische redenen. De bevindingen van deze studie kunnen bijdragen tot het op rationale wijze indentificeren van manieren om via elektrische neurostimulatie epilepsie te behandelen. Vakgroep Inwendige ziekten Kristl Vonck Invloed van geslachtshormonen op psychoseksuele functie: een prospectieve interventie studie Abstract: Achtergrond: Transseksuele personen ondergaan grote veranderingen in geslachtshormoonconcentraties, met mogelijke implicaties op psychologisch en seksueel functioneren.

6 Doel: Differentiële effecten van oestrogenen en androgenen op psychologische en seksuele functie nagaan. Design: Prospectieve interventiestudie bij transseksuele personen. Methode: Gestandardiseerde vragenlijsten meten psychologisch en seksueel functioneren. fmri voor het bepalen van objectieve seksuele opwinding. Hormoonbepalingen via LCMS-MS. Vakgroep Inwendige ziekten Jean Kaufman Guy T'Sjoen Celgemedieerde vrijstelling van adenosine in de hippocampus van een muismodel voor temporale kwab epilepsie Abstract: Voor patiënten met temporale kwab epilepsie (TLE) waarvoor bestaande behandelingen ontoereikend zijn, kan lokale vrijstelling van adenosine in de epileptische hippocampus mogelijk soelaas bieden. Dit project heeft als doel via video-eeg monitoring de anti-epileptische effecten van intrahippocampale adenosine vrijstelling door adenosineproducerende neurale stamcellen, afkomstig van mens en muis, te evalueren in het intrahippocampale kainaat muis model voor TLE. Vakgroep Inwendige ziekten Paul Boon De rol van neuroinflammatie en oxidatieve stress op alpha-synucleïne aggregatie en intercellulaire transmissie van de pathologie in de ziekte van Parkinson Vrije Universiteit Brussel Abstract: Dit project beoogt neuroprotectieve verbindingen die kunnen voorkomen in in vivo a-syn aggregatie door interferentie van ontsteking en de NADPH oxidase gerelateerde oxidatieve stress, te valideren. We zullen bovendien onderzoeken of deze mechanismen betrokken zijn bij de verspreiding van een a-syn pathologie. Twee vragen zullen worden onderzocht:1) Wat is het verband tussen oxidatieve stress, inflammatie en a- syn aggregatie?; 2) Kan modulatie van inflammatie en oxidatieve stress de verspreiding van PD pathologie voorkomen? Wordt dit effect ook verkregen door de remming van de cel-naar-cel transmissie van een a-syn oligomeer? Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie Ann MASSIE VIB-Ontrafelen van de moleculaire basis van erfelijke spasmodische paraplegieën - bijdrage van Europese zigeuners. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds TWS. UA levert aan TWS de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica Albena Jordanova Regulation of the Y-secretase complex and Aß generation during AD by GPR3 Laboratorium Neurodegeneratieve Ziektes Bart De Strooper Amantha Thathiah Yunhong Huang Sequentiebepaling van het genoom voor de identificatie van een nieuw gen voor autosomaal recessieve vormen van de neuropathie van Charcot-Marie-Tooth. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de. De promotor levert de de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica Magdalena Zimon WAKE-UP. Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Vincent Thijs De rol van zuurstofsensoren in neurale stamcellen. Abstract: In het gebruik van neurale stemcellen voor regeneratieve geneeskunde ishet van cruciaal belang om de expansie en de differentiatie van deze stamcellen te kunnen controleren. Tot op vandaag is dit echter nog niet mogelijk. Lage zuurstofgehaltes stimuleren de expansie van neurale stam cellen, het mechanisme dat hiervoor verantwoordelijk is, is tot op heden niet ontrafeld. Op moleculair gebied meten cellen het zuurstofniveau doormiddel van twee families van zuurstof sensoren (PHD1-3 en FIH) die zuurstof gebruiken om de stabiliteit en de activiteit van de HIF transcriptie factoren in te perken. Initiële data van ons labo tonen aan dat verlies van de zuurstofsensor PHD2 in neurale stam cellen, de uitbreiding van deze cellen in de hersenen induceert na de geboorte.in dit project zullen we onderzoeken welke rol de zuurstof sensoren spelen in de uitbreiding en

7 differentiatie van neurale stam cellen in vivo, en welke de onderliggende moleculaire mechanismen in dit proces zijn. Daar neurologisch Angiogenese en Neurovasculaire Link Peter Carmeliet Neuroprotectie via hypoxie-afhankelijke dendritische spine hermodulering: genetische rol en therapeutisch potentieel van het silencen van de zuurstofsensor PHD2. Abstract: Neuronen geven impulsen door aan het centraal zenuw stelsel. De transmissie gebeurt op het einde van de lange uitloper van het neuron - het axon, op het contact punt (synapse) met de dentrieten van het naburige neuron. Deze dendrieten dragen veel kleine stekels, de dentritische spines, die de ontvangst-capaciteit van de dentrieten verhogen. De dendrieten kunnen de vorm en de activiteit van de spines zeer snel veranderen in antwoord op stimuli, door hun intracellulaire eiwit skelet te veranderen. Neuronen zijn zeer gevoelig voor verlaagde zuurstof niveaus. Bij lage zuurstof gehaltes (hypoxia) vermindert het aantal spines en worden de dentrieten minder actief - meer immatuur. Dit kan beschouwd worden als een natuurlijk afweermechanisme van neuronen om in minder gunstige conditities te overleven. In normoxia, normaal zuurstofniveau, verhoogt het aantal spines en worden de dentrieten actiever. Onze initiele data suggereren dat een zuurstof sensor molecule (PHD2) betrokken is in deze aanpas Angiogenese en Neurovasculaire Link Peter Carmeliet De metabole regulatie van angiogenese: een computationele benadering. Abstract: Wereldwijd is kanker één van de voornaamste ziekte- en doodsoorzaken waarvan de impact en het voorkomen enkel zal stijgen omwille van een verouderende populatie. Angiogenese, de vorming van nieuwe bloedvaten uit reeds bestaande bloedvaten, speelt een belangrijke rol in de ontwikkeling van een tumor. Bijgevolg gebeurt er veel onderzoek naar het inhiberen vandit proces. Tot nu toe, focussen behandelingen op signaalpathways en het verlengen van de overleving van de patiënt in termen van maanden. De sector wordt echter geconfronteerd met problemen zoals slechte respons, weerstand en toxiciteit. Er is bijgevolg nood aan conceptueel andere en innovatieve strategieën. In dit project zal onderzocht worden of ingrijpen in het metabolisme van endotheelcellen een mogelijke nieuwe antiangiogene strategie kan zijn. In de eerste fase zal een computer-model van endotheelcel-metabolisme ontwikkeld worden waarbij een nauwe link tussen desimulaties en experimentele data in acht zal worden genomen. Vervo Angiogenese en Neurovasculaire Link Peter Carmeliet Bert Cruys Identificatie van nieuwe LBD genen via genoom sequentie technologie. Abstract: Lewy body hersenziekten zijn veelvoorkomende aandoeningen die een belnagrijke handicap en vermindering van de levenskwaliteit veroorzaken. De ziekte van Parkinson en 'Lewy body' dementie zijn diverse manifestaties van dit ziektespectrum en vertonen een aanzienlijke klinische overlap wat suggereert dat deze ziekten kunnen veroorzaakt worden door gelijkaardige ziekteprocessen. Zonder de ontwikkeling van vroeg-diagnostische tests en therapieën die een interventie in een vroeg ziektestadium toelaten vormen Lewy body hersenziekten een groot sociaal-economische probleem in onze samenleving. Om dit te bereiken hebben we een grondige kennis nodig van de onderliggende biologische processen en een daaropvolgende efficiënte vertaling van deze nieuwe inzichten naar verbeterde patiëntenzorg. Met dit onderzoek willen we de onderliggende oorzaken en mechanismen van Lewy body hersenziekten ontrafelen met name door de identificatie van nieuwe causale genen voor familiale Lewy body aandoeningen. We zullen gebruik maken van state-of-the-art technologieën om de identificatie van nieuwe genen te versnellen en hun rol te onderzoeken in het ontstaan van de verschillende aandoeningen van het Lewy body spectrum en verwante hersenziekten. We streven er ook naar om het biologisch effect van de geïdentificeerde gendefecten te bestuderen om zo tot nieuwe inzichten te komen in de onderliggende ziekteprocessen. Deze kennis zal uiteindelijk leiden tot verbeterde therapieën en meer accurate diagnostische tests. VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten Jessie Theuns Christine Van Broeckhoven Studie naar functionele en structurele hersenabnormaliteiten aan de hand van multimodale beeldvorming in een diermodel met relevantie voor schizofrenie. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Translationele Neurowetenschappen (TNW) Jean-Pierre Timmermans Anne Marie Van Der Linden Steven Staelens Stefanie Dedeurwaerdere Karakterisatie van neuroinflammatie in een epilepsiemodel door middel van longitudinale in vivo PET/MRI beeldvorming. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel. Translationele Neurowetenschappen (TNW) Stefanie Dedeurwaerdere

8 Evaluatie van neuroplasticiteits-geïnduceerde veranderingen ten gevolge van repetitieve Transcraniële Magnetische Stimulatie Abstract: Repetitieve transcraniële magnetische stimulatie (rtms) is een veelbelovende behandeling voor verscheidene neurologische aandoeningen, die gebruik maakt van snel variërende magnetische velden om neuronale ensembles op een niet-invasieve manier te stimuleren. De effecten veroorzaakt door rtms blijven nazinderen na het stoppen van de stimulatie, wat de inductie van lange termijn neuroplasticiteit suggereert. Daarom zullen we aan de hand van complementair multimodaal beeldvormend onderzoek van de rattenhersenen de veranderingen in neuronale exciteerbaarheid en de lange termijn veranderingen in functionele connectiviteit tussen hersengebieden onderling, veroorzaakt door rtms, gaan visualiseren en evalueren. Positron Emissie Tomografie zal gebruikt worden om veranderingen in neuronale excitatie of inhibitie te visualiseren, terwijl resting-state functionele Magnetische Resonantie Beeldvorming gebruikt zal worden om veranderingen in de functionele interactie tussen bepaalde hersengebieden van de rat te gaan in beeld brengen. Bevindingen uit het beeldvormingsonderzoek zullen worden gecorreleerd en gevalideerd aan de hand van Motorische Geëvoqueerde Potentialen, die een indirecte maat zijn voor de mate van exciteerbaarheid van de motorische cortex na lange termijn rtms. Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO) Tine Wyckhuys Talige muzikaliteit: experimenteel onderzoek naar het verband tussen muzikaliteit en uitspraakvaardigheid (intonatie en beklemtoning) in de vreemdetaalverwerving. Abstract: Recent onderzoek in de vreemdetaalverwerving doet een verband vermoeden tussen muzikaliteit en uitspraakvaardigheid. Experimenteel onderzoek moet uitwijzen of 'gevoel voor ritme en intonatie' - de essentie van muzikaliteit -, samenvalt met de processen die verantwoordelijk zijn voor de uitspraakvaardigheid in een vreemde taal. Indien deze hypothese bevestigd wordt, biedt dit evidente perspectieven voor een wetenschappelijk onderbouwde uitspraaktraining in de vreemdetalendidactiek op basis van inzichten en instructiemethodes uit de muziekpedagogie. Internationale bedrijfscommunicatie Veronique Verhoeven Lieve Vangehuchten Definiëring van sleutel-regulatoren betrokken in de zelf-hernieuwing en differentiatie van neurale stamcellen. Abstract: Hoewel er grote verwachtingen worden toegeschreven aan het gebruik van neurale stamcellen (NSC) als potentiële cellulaire therapie voor verschillende aandoeningen aan het centraal zenuwstelsel, blijven er momenteel nog enkele belangrijke vragen onbeantwoord. Een van de huidige beperkingen in NSC transplantatie onderzoek is het ontbreken van een exclusieve merker voor de identificatie van ongedifferentieerde NSC. De gedeelde expressie van merker-eiwitten tussen NSC en astrocyten bemoeilijkt de interpretatie van het in vivo lot van getransplanteerde NSC aangezien we reeds konden aantonen dat NSC getransplanteerd in gezonde hersenen van immuun-competente muizen een gelimiteerd ontwikkelingspotentieel hebben in vermoedelijk astrocyten en niet ontwikkelen tot neuronen of oligodendrocyten. Daarom heeft dit onderzoeksproject als doel nieuwe moleculaire merker-eiwitten voor ongedifferentieerde NSC te definiëren die een belangrijke bijdrage zullen leveren in de verdere ontwikkeling en beoordeling van NSC-gebaseerde therapeutische strategieën Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO) Kristien Reekmans VIB-Toepassing van 'next generation sequencing' om de genetische architectuur van erfelijke sensorische en autonome neuropathieën te ontrafelen. Abstract: Erfelijke perifere neuropatieën zijn klinisch en genetisch heterogenen aandoeningen die bij 1 op 2500 personen voorkomen. Het gemeenschappelijke kenmerk is een progressieve lengte-afhankelijke axonal degeneratie in het perifere zenuwstelsel resulterend in gangmoeilijkheden en distaal gevoelsverlies. In het huidige project focussen we op een minder gekarakteriseerde subgroep namelijk de hereditaire sensorische en autonome neuropathieën (HSAN). Deze aandoeningen zijn zeer heterogeen en de meeste patiënten hebben de dag van vandaag geen moleculaire diagnose. In dit project zullen we exoomwijde sequencing technologie toepassen op een cohorte van 20 patiënten uit 10 families met HSAN met als doel een majeure doorbraak te maken in onze kennis van de genetische oorzaken van HSAN. Zodoende kunnen we de genetische diagnose bij patiënten verbeteren, nieuw licht werpen op de onderliggende ziektemechanismen om uiteindelijk doelwitten te vinden voor toekomstige therapeutische strategieën. VIB DMG - Neurogenetica Jonathan Baets Karakterisatie van herseninflammatie in een epilepsiemodel door middel van longitudinale in vivo PET/MRI beeldvorming. Abstract: De neurobiologische processen die uiteindelijk resulteren in epilepsie zijn nog niet volledig begrepen. Het is wel reeds geweten dat hersenbeschadigingen zoals neurotraumata, koortsstuipen, infecties en status epilepticus geassocieerd zijn met het acuut optreden van aanvallen en een hoger risico op het ontwikkelen van epilepsie na een latente periode. Recente studies ondersteunen de hypothese dat herseninflammatie een belangrijke rol speelt in de pathofysiologie van aanvallen en epilepsie. De opzet van deze veelomvattende studie is dat het de meest recente vooruitgang, gemaakt in de niet-invasieve beeldvorming van proefdieren zal gebruiken om herseninflammatie te karakteriseren in een chronisch epilepsiemodel. Het project zal in eerste instantie trachten om dit proces te karakteriseren gebruikmakend van traditionele post-mortem technieken. In een volgende stap zullen in vivo methodes ontwikkeld worden met histologische validatie om herseninflammatie, hersenactiviteit en structurele hersenabnormaliteiten na te gaan. Vervolgens zullen structurele veranderingen in de hersenen samen met inflammatie longitudinaal opgevolgd worden tijdens de ontwikkeling van epilepsie in levende dieren gebruikmakend van PET/MRI beeldvorming. Ten slotte zal het effect nagegaan worden van verschillende farmacologische interventies op de herseninflammatie door middel van PET/MRI beeldvorming. Het project zal dus aanleiding geven tot een beter begrip en karakterisatie van de rol van herseninflammatie in epilepsie, wat een enorme impact zal hebben op de ontwikkeling en evaluatie van nieuwe behandelingen in het veld. Translationele Neurowetenschappen (TNW)

9 Stefanie Dedeurwaerdere Halima Amhaoul VIB-Het ophelderen van het allelische spectrum van risico genen bij de ziekte van Alzheimer. Abstract: De ziekte van Alzheimer (AD) is een ongeneeslijke neurodegeneratieve vorm van dementie met een complex overervingpatroon. Recente genoom wijde associatie (GWA) studies hebben nieuwe genetische genen ontrafeld die het risico op de ziekte van Alzheimer verhogen. Toch blijven de onderliggende risico varianten die de GWA associatie verklaren en hun precieze bijdrage tot de ziekte grotendeels onverklaard. In dit project, zullen we nieuwe risico varianten, die delen van de ontbrekende heritabiliteit van AD kunnen verklaren, identificeren en in detail bestuderen. Doordat we deel uitmaken van het internationaal globaal AD project (IGAP), waarin een mega meta-analyse van de GWA SNP data van 4 grootschalige AD consortia gaande is, hebben we een snelle toegang hebben tot associatie data met nieuwe AD genen. Ons doel is dan ook om IGAP SNPs die geassocieerd zijn met het risico op AD en/of aanvangsleeftijd van de ziekte, verder te onderzoeken in een uitgebreide, goed gekarakteriseerde Vlaams-Belgische AD patiënten/controle populatie. Deze populatie bestaat uit 1100 AD patiënten en 1000 cognitief gezonde controle individuen. Naast de associatie analyse met 'common' of veel voorkomende risico varianten voor AD, beogen we ook om de onderliggende genetische varianten te identificeren met 'deep-sequencing' technieken van significant geassocieerde risico genen. Voor dit doeleinde, zullen we MASTR assay(s) ontwikkelen die een 'high-throughput' multiplexing en parallele resequencing van coderende en regulatorische delen van risico genen toestaan.het integreren van de informatie van 'common' en 'rare' AD varianten, zal leiden tot betere inzichten in de etiologie van de ziekte van Alzheimer. Bovendien zal dit leiden tot een betere voorspelling van het risico op de ziekte. VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten Karolien Bettens Dotatiekrediet VIB : Departement Moleculaire Genetica. Abstract: Het VIB Departement voor Moleculaire Genetica (DMG) beschikt over expertise in de analyse van complexe neurologische en neuropsychiatrische ziekten. Al deze ziekten zijn multifactorieel wat betekent dat hun expressie afhankelijk is van de samenwerking tussen genetische en omgevingsfactoren. In sommige van deze ziekten is het overervingspatroon mendeliaans met gendefecten in één gen. In andere ziekten kan slechts een kleine fractie van patiënten verklaard worden door genetische factoren. In deze groep werden verschillende families geïdentificeerd met een mendeliaanse overerving (= monogenische component). In de meerderheid van de patiënten wordt de expressie van de ziekte gemoduleerd door complexe gen-gen en gen-omgeving interacties. Onze belangrijkste doelstellingen zijn de identificatie van nieuwe moleculaire mechanismen voor het ontstaan van deze ziekten en voor een efficiëntere behandeling van deze ziekten. Wij gebruiken verschillende genetische methoden om genen (causale genen) en risicofactoren (susceptibiliteitspolymorfismen) te identificeren gebaseerd op moleculair genetische en genetisch epidemiologische studies. De bijdrage van een ziektegen wordt geschat in populatie en hospitaal gebaseerde groepen van patiënten in relatie tot andere genen en omgevingsfactoren. De biologische relevantie van mutaties en polymorfismen wordt onderzocht in cellulaire systemen (bvb. stabiele cdna transfectanten) en in muismodellen. Deze modellen laten ons toe om het effect van deze mutaties en polymorfismen op de normale functie van het genproduct te begrijpen. Bovendien kunnen de geobserveerde biologische fenomenen direct vergeleken worden met deze in patiënten. Tenslotte, kunnen deze modellen gebruikt worden om behandelingswijzen uit te testen. Vandaag zijn er 5 onderzoeksgroepen actief in het departement met elk een professor als groepsleider: Neurodegeneratieve Hersenziekten (Christine Van Broeckhoven PhD DSc), Neurogenetica (Peter De Jonghe MD PhD), Perifere Neuropathieën (Vincent Timmerman PhD), Moleculaire Neurogenomica (Albena Jordanova PhD) en Toegepaste Moleculaire Genomica (Jurgen Del-Favero PhD). VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten Christine Van Broeckhoven Voorbij het Visuele De invloed van Auditieve en Comtextuele Representuaties in het Visuele Werkgeheugen Abstract: Tot op heden werd altijd aangenomen dat tijdelijk te onthouden informatie in een audititief dan wel visueel format werd vastgehouden. Recent onderzoek geeft redenen om aan een dergelijk model te twijfelen, omdat ook abstracte categorische en andere niet-relevanteobjectinformatie word vastgehouden. In het huidige project zal onderzocht worden hoe niet-visuele informatie een rol speelt in het visuele werkgeheugen. Vakgroep Experimentele psychologie Durk Talsma Perifere rugspierdisfuncties en centrale pijnmechanismen: Een innoverende kijk op verschillen tussen recurrente en chronische pijn Abstract: In een case-control design worden gezonde personen vergeleken met patiënten met recurrent lage rugpijn (zowel in pijnlijke als in pijnvrije conditie), chronische lage rugpijn en fibromyalgiepatiënten voor wat betreft perifere spierdisfuncties (spiermorfologie, spiervezeltypering en spierrekruteringspatronen), en voor centrale mechanismen (pijninhibitie, temporele summatie, O&NS geïnduceerde perifere en centrale sensitisatie, en cognitief emotionele sensitizatie). Zo wordt de interactie tussen perifere en centrale mechanismen onderzocht en hun rol in chroniciteit. Vakgroep Revalidatiewetenschappen en kinesitherapie Lieven Danneels De interacties tussen de hersenen en MMP8 en MMP3 in systematische inflammatie Abstract: Tijdens systemische inflammatie, bv bij sepsis patiënten, is er steeds een bepaalde graad van neuronale complicaties te merken, gaande van mild tot zeer ernstig, bv coma. In dit project pogen we te begrijpen wat daar de moleculaire basis van is, en of MMP3 en MMP8, twee proteasen, daar een rol in spelen. Vakgroep Biomedische Moleculaire Biologie

10 Claude Libert Voorbij het Visuele: De invloed van Auditieve en Contextuele Representaties in het Visuele Werkgeheugen Abstract: Tot op heden werd altijd aangenomen dat tijdelijk te onthouden informatie in een auditief dan wel visueel format werd vastgehouden. Recent onderzoek geeft redenen om aan een dergelijk model te twijfelen, omdat ook abstracte categorische en andere niet-?relevante objectinformatie word vastgehouden. In het huidige project zal onderzocht worden hoe niet-?visuele informatie een rol speelt in het visuele werkgeheugen. Vakgroep Experimentele psychologie Durk Talsma De rol van microglia tijdens de ontwikkeling van neuronale netwerken in het embryonale centrale zenuwstelsel Universiteit Hasselt Abstract: Microglia worden beschouwd als de residente macrofagen van het centrale zenuwstelsel (CZS) en zijn verantwoordelijk voor de bescherming tegen infecties en verwondingen door middel van fagocytose, de secretie van cytokines en het presenteren van antigenen. Ze zijn steeds meer aanwijzingen dat, naast deze beschermende rol, de microglia ook andere functies in het ontwikkelende en adulte CZS op zich nemen zoals het fagocyteren van dode cellen, elimineren van axonale uitlopers, neuronale groei en synaptogenese. Microglia koloniseren op cruciale momenten en locaties in de ontwikkeling het embryonale CZS. Deze kolonisatie valt samen met de periode wanneer neuronale migratie zijn hoogtepunt bereikt en de synaptogenese en differentiatie van neuronen bezig is. Fysiologie Biomedisch Onderzoeks Instituut

11 Jean-Michel RIGO Nina SWINNEN Bert BRONE Ontrafelen van de rol van systeem xc- in epileptogenese Vrije Universiteit Brussel Abstract: studie naar de rol van systeem xc- in epileptogenese. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie Ann MASSIE Ilse Julia SMOLDERS UHPLC met elektrochemische detectie voor in vivo neurochemisch onderzoek Vrije Universiteit Brussel Abstract: In het onderzoek naar nieuwe therapieën voor neurologische aandoeningen is het opvolgen van veranderingen in neurotransmitterconcentraties een belangrijk hulpmiddel. Dit project richt zich specifiek op de analyse van de monoamines (DA, NAD, 5-HT) en hun voornaamste metabolieten (DOPAC, HVA en 5-HIAA). We beogen hierbij het ontwikkelen van verbeterde, snellere LCmethoden met ECD, zonder verlies aan scheidingsefficiëntie. Een tweede belangrijk criterium is de noodzaak om de gevoeligheid ten opzichte van de bestaande systemen te verbeteren. Naast jarenlange expertise in neurochemisch en neurofarmacologisch onderzoek, heeft het onthaallaboratorium ook een sterke analytische achtergrond en ontwikkelde het al gevalideerde microbore LC-ECD methoden voor de monoamines en hun metabolieten. In samenwerking met de firma Antec (Leiden, Nederland), de producent van ECD met de beste marktwaarde, zal getracht worden een snel, selectief en gevoelig multidimensioneel UHPLC-ECD systeem te ontwikkelen voor in vivo neurochemisch onderzoek. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Ann VAN EECKHAUT Real-time uitlezing en controle van geheugen verwerking in de hippocamus OG Labo voor Biologische Psychologie Fabian Kloosterman Davide CILIBERTI Interacties tussen de hippocampus and cortex in geheugen processen OG Labo voor Biologische Psychologie Fabian Kloosterman Frédéric Michon Signaalverwerking bij cochleare implantation Experimentele Oto-rino-laryngologie Jan Wouters Robert Luke Neurale correlaten van het verouderende auditieve systeem. Experimentele Oto-rino-laryngologie Jan Wouters Astrid Van Wieringen Tine Goossens Beeldvorming van neuroinflammatie bij neurodegeneratieve aandoeningen (INMIND). Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Bio-imaging Anne Marie Van Der Linden

12 Micro en nanogeconstrueerde bidirectionele koolstofinterfaces voor geavanceerde perifere zenuwstelselprothesen en hybride bionica (MERIDIAN). Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Michele Giugliano Observatieonderzoek van de neurale codering bij actieve dieren via nieuwe optogenetische micro-opnamen met hoge dichtheid en rekenkundige benaderingen: Naar cognitieve Brein-Computer interfaces (ENLIGHTENMENT). Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Michele Giugliano Cancer cells and their microenvironment: from gene regulatory networks to therapy. Angiogenese en Neurovasculaire Link Peter Carmeliet Jean-Christophe Marine Integrated cerebral networks for perception, cognition and action in human and non-human primates. Onderzoeksgroep Neurofysiologie Rik Vandenberghe Wim Vanduffel An integrated approach towards understanding the pathogenesis of neurodegeneration. Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Wim Robberecht Immuno-positron emissie tomografie als een potentiële biomerker voor de diagnose en behandeling van de ziekte van Alzheimer. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds een privé-instelling. UA levert aan de privé-instelling de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO) Sigrid Stroobants Steven Staelens Leonie Wyffels Geïntegreerde hersennetwerken voor perceptie, cognitie en actie in menselijke en niet-menselijke primaten Abstract: Studie van het visuele systeem en zijn relatie met motorische, geheugen en executieve hersengebieden. Dit onderzoek richt zich in het bijzonder op het visueel systeem en de modificatie ervan door aandacht en leren, geheugen en hogere orde visuele functies, controle van acties, het cerebellum, slaap en geheugen consolidatie, kwantitatieve verwerking en diffusion tensor imaging (DTI) en connecitiviteit. Vakgroep Experimentele psychologie Wim Fias Moleculaire en cellulaire mechanismen van elektrische exciteerbaarheid Abstract: Dit netwerk heeft als doel een beter inzicht te verkrijgen in de specifieke mechanismen die aan de basis liggen van normale en abnormale exciteerbaarheid in het hart en het centraal zenuwstelsel. Hierbij zullen we op weefsel, cellulair en moleculair niveau de expressie, functie en regulatie van ionkanalen, transporters en ionotrope receptoren onderzoeken. Vakgroep Medische Basiswetenschappen Luc Leybaert

13 ElecXite: Moleculaire en cellulaire mechanismen van elektrische exciteerbaarheid in het hart en het centraal zenuwstelsel Universiteit Hasselt Abstract: De toenemende vergrijzing is, in Europa en daarbuiten, een thema dat duidelijk de gezondheidsagenda bepaalt. Cardiovasculaire aandoeningen en ziekten van het centraal zenuwstelsel (CZS) zijn koplopers wat betreft prevalentie en impact op de gezondheidszorg. Om de voorstaande uitdagingen succesvol het hoofd te kunnen bieden is een brede multidisciplinaire aanpak noodzakelijk die zowel een klinische als fundamenteel-wetenschappelijke benadering inhoudt en die de klassieke aflijning van disciplines overstijgt. Het huidige projectvoorstel brengt verschillende onderzoeksgroepen samen met diverse expertises, aanpak en methodologische benaderingswijzen die zowel basismechanismen als translatie naar een klinische setting garanderen en die allen gefocusseerd worden op een beter begrip van de elektrische signalisatie en exciteerbaarheid van hart en CZS. Het doel van dit project is om te komen tot een beter inzicht in de specifieke mechanismen van elektrische exciteerbaarheid in het hart en CZS, met focus op zowel de complexe moleculaire mechanismen, de geassocieerde celfysiologische aspecten, als op de meer integratieve fysiologische en pathofysiologische aspecten in vivo, verder aangevuld met in silico modelering. De betrokken onderzoeksgroepen hebben een gegronde expertise in specifieke aspecten van exciteerbaarheid, ionenkanalen en ionentransporteiwitten, zowel wat betreft de functie onder normale omstandigheden als de verstoorde functie bij aandoeningen van hart en CZS. Meer bepaald wordt gefocusseerd op de structuur-functie relatie van ionenkanalen in de context van hun complexe associatie met omgevende eiwitpartners, de cardiale exciteerbaarheid en orgaanhermodelering bij hartziekten (Karin Sipido, KULeuven), de modulatie van ionenkanalen door specifieke liganden (Jan Tytgat, KULeuven), de fysiologie en farmacologie van ionenkanalen in het CZS (Vincent Seuting, ULg), de intercellulaire communicatie via gap juncties en hemikanalen (Luc Leybaert, UGent), de inhibitorische ionotrope receptorkanalen en neurogliale ionenkanalen (Jean-Michel Rigo, UHasselt), synaptische plasticiteit en netwerk activiteit in het CZS (Serge Schiffmann, ULB), integratieve modelering van exciteerbaarheid en cardiale arrhythmieën (A. Panfilov UGent). De inclusie van Europese partner laboratoria scherpt verder de expertise aan op het vlak van een meer integratieve benadering naar het orgaan in toto (Marc Vos, Universiteit Utrecht), alsook wat betreft ischemische hartaandoeningen (Rainer Schultz, Justus-Liebig Universität Giessen) en synaptische transmissie in het CZS (Neil Marrion, Bristol University). Op diverse niveaus wordt de link naar translationeel-relevante benaderingen uitgewerkt op het vlak van zowel diagnostische uitwerking als het vinden van nieuwe therapeutische targets. De combinatie van studies die zowel het hart als het CZS omvatten is vrij uniek en heeft een belangrijke toegevoegde waarde. Verder genereert de uitwisseling van jonge wetenschappers tussen de diverse betrokken laboratoria een breed trainingsplatform die de samenwerking en multidisciplinaire benadering daadwerkelijk vorm geeft. De objectieven van het huidige consortium zijn gericht op het operationeel maken van een gemeenschappelijk onderzoeksprogramma, de uitwisseling van expertise, de toegang tot gemeenschappelijke methodieken en infrastructuur, de training van jonge veelbelovende wetenschappers en een streven naar optimale communicatie naar buiten toe. Het onderzoeksprogramma zit vervat in 5 werkpaketten. 1. Moleculaire architectuur van ionenkanalen, macrocomplexen en multi-kanaal interacties 2. Mechanismen van normale en abnormale pacemaking 3. Koppeling van Ca2+ homeostase en elektrische exciteerbaarheid 4. Ligand-geopereerde ionenkanalen bij de plasticiteit van elektrische exciteerbaarheid 5. Exploratie van nieuwe benaderingswijzen en moleculaire 'tools' die inzicht kunnen verschaffen in de betrokkenheid en rol van specifieke ionenkanalen bij normale en abnormale exciteerbaarheid Biofysica Fysiologie Biomedisch Onderzoeks Instituut Marcel AMELOOT Rosette BEENAERTS Johannes JANSSEN Jean-Michel RIGO Nina SWINNEN Elke CLYNEN Kristof NOTELAERS Sophie SMOLDERS Bert BRONE Ann SWIJSEN Virginie BITO Een optisch afbeeldingsstelsel voor in vivo bioluminescente en fluorescerende beeldvorming voor kleine proefdieren. Abstract: Moleculaire beeldvorming laat toe om biologische processen zichtbaar temaken, te karakteriseren en kwantificeren in levende organismen. Hierdoor kunnen o.a. ziekteprocessen en therapeutische ingrepen vroeg opgevolgd worden in individuele dieren. Dit reduceert de variabiliteit, het aantal dieren en dus ook de kosten. De aanvraag betreft een toestel voor optische beeldvorming in kleine proefdieren op basis van bioluminescentie (BLI) (lichtproductie door het luciferase enzyme, vb afkomstig van de vuurvlieg) en fluorescentie (FLI) (gebaseerd op fluorescente moleculen). Beide beeldvormingsmodaliteiten zijn complementair met specifieke voordelen naar kwantificatie, weefselpenetratie, 3D informatie enz. De aanvraag past binnen het beeldvormingsplatform MoSAIC (Molecular Small Animal Imaging Center) aan de KULeuven, dat uniek is in Vlaanderen doordat het alle belangrijke beeldvormingsfaciliteiten voor kleine proefdieren verzamelt in een kader waar ook de nodige expertise en infrastructuur aanw Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie Zeger Debyser Veerle Baekelandt Rik Lories Guy Bormans Patrick Van Dijck Johan Nuyts Liesbet Lagae Catherine Verfaillie Michel Koole Uwe Himmelreich Jean-Christophe Marine VIB-Decoderen van Alzheimer dementie en verwante aandoeningen Abstract: Het onderzoeksproject van de MetLife Award for Medical Research is gefocust op de genetica van complexe neurologische ziekten van het centrale zenuwstelsel zoals Alzheimer dementie en aanverwante ziekten. Deze ziekten hebben gemeenschappelijk dat ze een ernstige

14 bedreiging vormen voor de levenskwaliteit van ouderen doordat ze hun gedrag (bv. geheugen en cognitie) met inbegrip van hun persoonlijkheid, emotie en menselijke waardigheid aantasten. Pioniersonderzoek in neurodegeneratieve hersenziekten omvat meerdere belangrijke doorbraken zoals de identificatie van het amyloïde voorlopereiwit (APP) als een sleuteleiwit in het Alzheimer ziekteproces, en meer recent in frontaalkwabdegeneratie, de erkenning van een belangrijke rol voor de groeifactor progranuline en de identificatie van het C9orf72 eiwit dat een verband legt tussen frontaalkwabdegeneratie en de spierziekte ALS. Het huidige genetische onderzoek legt de focus op de zoektocht naar nieuwe causale genen voor jongdementie en de identificatie van genetische risicofactoren voor dementie met inbegrip van geslaagde samenwerkingen in genomische associatiestudies. In het onderzoek wordt gebruik gemaakt van de nieuwste genetische technologieën inclusief sequentieanalyses van ganse genomen. Verder worden door functionele genomica nieuwe muismodellen aangemaakt voor de verschillende proteinopathieën. Ook wordt er intensief geïnvesteerd in translationeel onderzoek om een beter begrip te ontwikkelen van de biologie van de verschillende neurodegeneratieve processen die we observeren in Alzheimer en in frontaalkwabdegeneratie en om deze kennis te vertalen in methoden en instrumenten voor een vroeg diagnose van deze ziekten. VIB DMG - Neurodegeneratieve Hersenziekten Christine Van Broeckhoven Studie van functionele connectiviteit in de hersenen met behulp van grafentheorie Laboratorium voor Cognitieve Neurologie Patrick Dupont Yu Wang Transcraniële magnetische stimulatie voor kleine dieren: methodes en apparatuurm. Abstract: Transcraniële Magnetische Stimulatie (TMS) is een behandeling voor verscheidene neurologische aandoeningen. Wij ontwikkelden een apparaat en methodes voor de toediening van TMS bij wakkere, vrijbewegende proefdieren. Het project bestaat uit noodzakelijke evaluatietesten en het ontwikkelen van een demonstrator, ter ondersteuning van de octrooi-indiening. Moleculaire beeldvorming, Pathologie, Radiotherapie & Oncologie (MIPRO) Sigrid Stroobants Steven Staelens Tine Wyckhuys Prijs ING Vrije Universiteit Brussel Abstract: Bouwend op de ervaring die Ze had opgedaan tijdens de Eerste Wereldoorlog, vooral in de vier hospitalen aan het Belgische front, richtte Koningin Elisabeth in 1926 de naar Haar genoemde geneeskundige stichting op. Ze beoogde hiermee het laboratorium-onderzoek te stimuleren en een nauwe samenwerking tot stand te brengen tussen vorsers en ziekenhuisartsen, omdat de kwaliteit van hun relatie bepalend werd geacht voor het welzijn van de patiënten. Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Farmaceutische Biotechnologie en Moleculaire Biologie Ann MASSIE Ilse Julia SMOLDERS TRACER. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht toegekend door de. De promotor levert de de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd door de universiteit. Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO) Peter Ponsaerts Study of the formation and retention of drug-induced stimulus-reward associations through out the brain in combination with functional MRI Onderzoeksgroep Neurofysiologie Wim Vanduffel Koen Nelissen Sherihane Bensemmane Immuno-positron emissie tomografie als potentiële biomarker voor de diagnose en behandeling van de ziekte van Alzheimer. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds een privé-instelling. UA levert aan de privé-instelling de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Translationele Neurowetenschappen (TNW) Stefanie Dedeurwaerdere

15 Functional role of neural circuits governing fear and anxiety Onderzoeksgroep Neurofysiologie Emre Yaksi Suresh Kumar Jetti Multimodale beeldvorming-gestuurde transcraniële magnetische stimulatievoor het aflijnen van eloquente corte bij neurochirurgische patiënten en bij de behandeling van refractaire partiële epilepsie Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Wim Van Paesschen Steven De Vleeschouwer Laura Seynaeve Endofenotypes van niet-syndromale schisis Experimentele Oto-rino-laryngologie Greet Hens Jasmien Roosenboom Ontvangst Yana Chekalarova van 10 tot 21 december 2012: Study of the role of the angiotensin modulatory system in the mechanisms linking epileptic seizures to hypertension () Vrije Universiteit Brussel Abstract: studie van de rol van de angiotensine modulerend systeem in de mechanismen die epileptische aanvallen koppelen aan hypertensie Farmaceutische Chemie, Analyse van Geneesmiddelen en Geneesmiddelenkennis Ilse Julia SMOLDERS NA Onderzoeksgroep Neurofysiologie Marc Van Hulle Anderson Mora Cortes Modulatie van de lange termijn hersenrespons op geïmplanteerde neurale interfaces. Experimentele Neurochirurgie & -anatomie Bart Nuttin Liesbet Lagae Katrien Mols Vincent Bonin Unsupervised learning in visual cortex Lab voor Neuro- en Psychofysiologie Rufin Vogels Susheel Kumar De rol van histone deacetylase 6 (HDAC6) bij perifere axonale neuropathieën en amyotrofische laterale sclerose (ALS) Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Ludo Van Den Bosch Wim Robberecht Lawrence Van Helleputte Functionele scheiding en integratie in de corticale circuits voor taal en selectieve aandacht en de effecten van focale letsels en corticale neurodegeneratieve aandoeningen

16 Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Rik Vandenberghe Veerle Neyens Neuro-immune mechanismen betrokken in nasale hyperreactiviteit Experimentele Oto-rino-laryngologie Peter Hellings Jan Ceuppens Guy Boeckxstaens Brecht Steelant Neurale correlaten van het verouderende auditieve systeem Experimentele Oto-rino-laryngologie Jan Wouters Astrid Van Wieringen Charlotte Vercammen Ontwikkeling van cel-specifieke modellen voor TDP-43 geassocieerde ALS. Abstract: Met de vergrijzing van de bevolking in de Westerse samenleving, neemt ook de frequentie van neurodegeneratieve aandoeningen (NDA) toe. Deze ziekten vormen een immens medisch en sociaal probleem door hun verwoestendeimpact op zowel het leven van de patiënt als zijn/haar naaste omgeving.tragisch genoeg blijven deze ziekten nog steeds onbehandelbaar. Eén vandeze NDAs is amyotrofische laterale sclerose (ALS). ALS treft tot 8 à 10 mensen per Deze patiënten vertonen een progressief verlies van spierkracht met de dood tot gevolg, al dan niet gepaard met dementie.dit is het gevolg van degeneratie van specifieke zenuwcellen in het centraal zenuwstelsel. Met dit onderzoek willen we bijdragen aan het vindenvan een behandeling voor de schrijnende aftakeling van de getroffen patiënten. Het overgrote deel van de ALS patiënten vertoont klonters van een bepaald proteïne in hun cellen, TDP-43. Onderzoekers zijn het er over eens dat deze klonters bijdragen aan het afsterven van de zenuwcellen Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Wim Robberecht Steven Boeynaems De rol van het efrinesysteem in neurodegeneratie Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Wim Robberecht Philip Van Damme Lindsay Poppe Learning and brain plasticity for perceptual decisions. Abstract: Research about learning and brain plasticity for perceptual decisions. Onderzoeksgroep Neurofysiologie Zoe Kourtzi Functionele karakterisering van neurologische aandoeningen Onderzoeksgroep Neurofysiologie Emre Yaksi Luis Manuel Franco Mendéz Hormones and neuroplasticity: image guided discoveries of molecular mechanisms in neuroplasticity. Afd. Dierenfysiologie en Neurobiologie Veerle Darras

17 Identificatie van nieuwe membraan-vervormende eiwitten door een liposoom-gebaseerde proteoom analyse. Abstract: Membraan dynamiek, i.e. het vermogen van de membraan om zijn structuur en/of vorm aan te passen, is betrokken in een groot aantal cellulaire activiteiten zoals celmigratie en -deling, vorming van organellen en vesikeltransport. Door hun gecompartimentaliseerde structuur moeten eukarytotische cellen hun proteïnen en lipidecargos transporteren tussen membraan-omgeven organellen via vesiculair transport. Vooral aan het plasmamembraan is vesikelvorming en -levering aan intracellulaire compartimenten via endocytose zeer belangrijk voor o.a. de regeling van de activiteit van oppervlaktereceptoren, intracellulaire signalisatie en binnenkomst vanpathogenen in de gastcel. Deze centrale rol van de endocytosemachinerie wordt verder benadrukt door de betrokkenheid vanverschillende endocytotische proteïnen in allerlei ziekten. Verschillende endocytotische pathways werden reeds beschreven, elk met hun kenmerkende moleculaire eigenschappen, maar in al deze pathways komt de behoefte om het plasmamem Departement Menselijke Erfelijkheid Patrik Verstreken Functionele segregatie en integratie in de corticale netwerken voor taal en selectieve aandacht en het effect van focale letsels en corticale neurodegeneratieve ziekte. Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Rik Vandenberghe Patrick Dupont Geen Nederlandstalige Titel Onderzoeksgr_Exp_Neurologie Wim Vandenberghe Caroline Fecher Optimalisatie van de coherentie tussen onderwijs- en examenvorm door integratie van videomateriaal binnen online examineren in de Toledo leeromgeving.nbsp; Abstract: Tot op heden wordt binnen de opleidingen Revalidatiewetenschappen en Kinesitherapie de patiënt op verschillende manieren aan de student geïntroduceerd: via casussen op papier, door middel van patiëntenvideo's, en via reëel patiëntencontact tijdens de stages. Er is echter een belangrijkediscrepantie tussen (onderwijs)werkvorm en examenvorm: het examen omvatechter steeds een casus op papier.het doel van dit project is de uitwerking, evaluatie en implementatie van een online meerkeuzevragenexamen met inbegrip van patiëntenvideo's in de Toledo leeromgeving. Op deze manier wordt voor student en docent de coherentie tussen werkvorm en examenvorm geoptimaliseerd. Deze onderwijstechnologische innovatie wordt binnen dit project voor zowel formatief als summatief toetsen gebruikt, zowel voor praktische oefeningen als theoretische hoorcolleges, en zowel binnen Nederlandstalig als Engelstalig onderwijs. Departement Revalidatiewetenschappen Katleen Desloovere Filip Staes Alice Nieuwboer Hilde Feys Geert Verheyden Impact van ziekteprofiel op het motorisch leren bij de ziekte van Parkinson: neurowetenschappelijke en gedragsmatige inzichten. Abstract: Patiënten met de ziekte van Parkinson (PD) hebben ernstige cognitieve en motorische problemen. Revalidatie, gericht op het verbeteren van deze motorische problemen, kan hun levenskwaliteit positief beinvloeden. In dit project onderzoeken we het effect van motorisch leren in combinatie met externe cues bij twee types van PD patiënten, namelijk patiënten met en zonder gangblokkades. Deze types patiënten hebben verschilllende ziekteprofielen op gebied van motoriek en cognitie, ongeacht hun ziekte-ernst. We verwachten dat patiënten met gangblokkades sterke problemen vertonen bij het motorisch leren en sterk afhankelijk zullen zijn van de aanwezigheid van toegevoegde externe informatie (cues) om motorische taken uit te voeren en aan te leren. Eerst zullen we de gedragsmatige en neuraleparameters van het schrijven onderzoeken, aangezien deze motorische taak vaak is verstoord bij patiënten met PD. Dit zal onderzocht worden in de aan- en afwezigheid van externe cues en dit zowel bijpatiënten m Neuromotorische Revalidatie Alice Nieuwboer Stephan Swinnen Nicole Wenderoth Elke Heremans Evaluatie van anti-galectine-1 geneesmiddelen in combinatie met chemo- immunotherapie bij de behandeling van hooggradige gliomen. Experimentele Neurochirurgie & -anatomie

18 Stefaan Van Gool Steven De Vleeschouwer Matthias Van Woensel Interacties tussen het maagdarmstelsel en de hersenen in viscerale pijnen stoornissen van voedselinname. Abstract: Neurohumorale signalen tussen de gastrointestinale tractus en de hersenen zijn deel van een geïntegreerd interoceptief systeem dat continu homeostatische informatie naar de hersenen stuurt; normaal wordt dit proces niet bewust waargenomen. Dysfuncties van deze 'gut-brain signals' lijkt een rol te spelen in zowel functionele (i.e. medisch onverklaarde) gastrointestinale aandoeningen, gekenmerkt door viscerale pijn, als in stoornissen van voedselinname, zoals obesitas. Beide groepen aandoeningenkomen zeer vaak voor en gaan gepaard met een lage levenskwaliteit en hoge gezondheidszorg-gerelateerde kosten. Het doel van dit project is het verder in kaart brengen van de hersenmechanismen die ten grondslag liggen aan het verwerken en moduleren van 'gut-brain signals' bij gezonde proefpersonen zowel als bij patiënten met functionele gastrointestinale aandoeningen en stoornissen van voedselinname. Gebaseerd op ons vorig onderzoek zullen we drie hypothesen testen:1. Affectieve processen beïnvloed TARGID Lukas Van Oudenhove De pathofysiologie van oesofageale motiliteitsstoornissen opnieuw in kaart gebracht aan de hand van geautomatiseerde impedantie-manometrie metingen Experimentele Oto-rino-laryngologie Jan Tack Nathalie Rommel Charlotte Scheerens Pragmatische taalprofielen bij microdeletiesyndromen: cross-sectionele vergelijking van kinderen met 22q1.2 deletiesyndroom en Williams syndroom met een lichte tot matige verstandelijke beperking Experimentele Oto-rino-laryngologie Eric Manders Inge Zink Ann Swillen Ellen Van Den Heuvel Studie van de rol van adulte neurogenese in de bulbus olfactorius met behulp van optogenetische neuromodulatie. Abstract: Voor een lange tijd werd gedacht dat de hersenen van volwassenen niet in staat waren zich te herstellen na geleden schade. Het is echter wel aangetoond dat er neuronale stamcellen aanwezig blijven in de hersenen vanvolwassenen en dit in twee regios: de hippocampus en het olfactorisch systeem. De capaciteit van deze cellen om ongedifferentieerd te delen enverschillende celtypes te vormen, opent perspectieven voor de ontwikkeling van nieuwe therapieën voor diverse hersenaandoeningen. Jammer genoegis de exacte functie van deze adulte neuronale stamcellen in de hersenen nog niet volledig begrepen hoewel er evidentie is dat ze een mogelijkerol zouden spelen in de ontwikkeling van het geheugen. In dit project, willen we de rol van nieuw geboren neuronen in de olfactorische bulbusonderzoeken met behulp van een nieuwe en vooruitstrevende techniek in het onderzoeksveld van de neurologie, namelijk optogenetica. Neuronen in de hersenen maken deel uit van een complex neuronaal netwerk en commun Onderzoeksgr_Neurobio_en Gentherapie Zeger Debyser Veerle Baekelandt Sarah Libbrecht Complexe en adaptieve visuele representaties inde cortex van rat en aap Lab voor Neuro- en Psychofysiologie Rufin Vogels Hans Op de Beeck Kasper Vinken Studeren neuronale circuits tijdens epileptogenese Onderzoeksgroep Neurofysiologie Emre Yaksi Carmen Diaz Verdugo

19 Effecten van de stimulusvoorgeschiedenis op de antwoorden van inferotemporale neuronen van de aap Lab voor Neuro- en Psychofysiologie Rufin Vogels Venkata Kuravi Auditieve en cognitieve ontwikkeling bij kinderen met een familiaal risico opo dyslexie Experimentele Oto-rino-laryngologie Pol Ghesquière Jan Wouters Astrid De Vos De validatie van Automatische Impedantie Manometrie(AIM)voor onderzoek van pharynx- en slokdarmmotiliteit in verschillende patiëntengroepen door middel van een multi-center studie Experimentele Oto-rino-laryngologie Jan Tack Nathalie Rommel Claudia Liesenborghs Visuele herkenning en leren Onderzoeksgroep Neurofysiologie Zoe Kourtzi Marcelo Armendariz Impliciet leren van taal en muziek en de cognitieve en brein effecten Onderzoeksgroep Neurofysiologie Marc Van Hulle Marie-Eve Joret Xaperone-assisted drug discovery. Laboratorium Structurele Neurobiologie Chris Ulens Onderzoek naar het neuraal substraat van spraakontwikkeling gebruik makend van functionele MRI in het zebravink model. Abstract: Zebravinken zijn een veelgebruikt dierenmodel voor de studie van taalverwerving. Zowel mensen als zebravinken kennen namelijk een sensitieve periode voor taal- en zangverwerving. In dit project worden zebravinken gebruikt voor de studie van de neurale mechanismen achter deze sensitieve periode door eenzelfde groep vogels longitudinaal op te volgen en op verschillende tijdspunten zangproductie en -perceptie te evalueren. Enerzijds zullen er zangopnames worden uitgevoerd en anderzijds in vivo functionele MRI tijdens auditieve stimulatie met verschillende soorten zang o.a. zang met verschillende sociale context. Sensori-motorisch leren in mannetjes, die leren zingen van een volwassen tutor, zal vergeleken worden met louter sensorisch leren in vrouwtjes, die niet zingen maar voor wie zang belangrijk is voor partnerkeuze. Ook het effect van sociale omgeving op zangverwerving zal onderzocht worden. Uiteindelijk kan deze studie leiden tot de identificatie van het tijdsvenster en spatiele neurale coördinaten van cruciale ontwikkelingen in de hersenen tijdens zangontwikkeling en zal zo het onderzoek van de onderliggende neurale en moleculaire mechanismen van zangontwikkeling als model voor humane taalverwerving, initiëren. Bio-imaging Anne Marie Van Der Linden Lisbeth Van Ruijssevelt Identificatie van moleculaire partners en medicinale doelwitten voor DI-CMTC neuropathie. Abstract: Dit project betreft fundamenteel kennisgrensverleggend onderzoek gefinancierd door het Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek- Vlaanderen. Het project werd betoelaagd na selectie door het bevoegde FWO-expertpanel.

20 VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica Vincent Timmerman Albena Jordanova Biljana Ermanoska Identificatie van nieuwe genen betrokken bij Charcot- Marie-Tooth neuropathieën gebruik makend van "next generation" sequentiebepaling van het volledige genoom. Abstract: De ziekte van Charcot-Marie-Tooth (CMT) is de meest voorkomende erfelijke perifere neuropathie en is zowel klinisch als genetisch uiterst heterogeen. Dit project behandelt de identificatie van CMT-veroorzakende mutaties en genen voor twee onopgeloste loci (DI-CMTA en CMT2G) door middel van whole genome sequencing. Bovendien zal een cohorte van kernfamilies getroffen door DI-CMT en CMT2 systematisch gescreend worden voor pathogene mutaties in de gekende CMT-genen, waarna uitgebreide genotype/fenotype-correlaties zullen worden opgesteld. Dit onderzoek draagt bij tot de diagnosestelling en finaal het ontrafelen van de pathomechanismen die aan de basis liggen van neuropathie. VIB DMG - Moleculaire Neurogenomica Peter De Jonghe Albena Jordanova Kristien Peeters Het effect van cellulaire mediatoren op het bijsturen van innate pathogene responsen in multiple sclerose (MS). Abstract: In voorliggend project willen we de haalbaarheid en toepasbaarheid van tolerogene DC en Treg als cellulaire mediatoren om pathogene reacties in MS patiënten te onderdrukken, klinisch en preklinisch onderzoeken. Huidig onderzoek zal de fundamentele basis leggen voor de eventuele latere ontwikkeling van een cellulair vaccin voor de behandeling van MS. Patiënten die lijden aan MS zouden in de toekomst gevaccineerd kunnen worden met tolerogene DC en/of immuunonderdrukkende Treg om alzo autoreactieve T-cellen, die auto-immuniteit veroorzaken, te elimineren of te inactiveren. Instituut voor Vaccin-en Infectieziekten (VAXINFECTIO) Zwi Berneman Nathalie Cools Hormonen en neuroplasticiteit: een op beeldvorming gebaseerde ontdekkingstocht naar moleculaire mechanismen (PLASTOSCINE). Abstract: Binnen dit project gebruiken we een combinatie van in vivo beeldvorming en moleculaire technieken om te onderzoeken hoe hersenplasticiteit op cellulair vlak geregeld wordt in twee zangvogelsoorten die verschillend zijn voor wat betreft het leren van zang en neuroplasticiteit. Onze hypothese is dat de hersenplasticiteit geïnduceerd door hormonen en de omgeving minstens gedeeltelijk berust op epigenetische veranderingen in DNA methylatiepatronen, histonmodificaties (acetylatie, methylatie) en expressie van niet coderende RNAs. Bio-imaging Anne Marie Van Der Linden Mechanismen van zenuwbedrading in de hersenen in normale en pathologische condities (WIBRAIN). Abstract: WIBRAIN is dus een nieuw initiatief, gericht op een beter begrip van de regulatie van neuronale netwerkvorming, van Drosophila tot de mens, en met aanwending van een gepast arsenaal aan moleculaire, genetische, neurofysiologische, morfologische en gedragsmatige analyseprocedures om om adequate en state-of-the-art wijze alle onderzoeksaspecten te kunnen behandelen Theoretische neurobiologie en neuroengineering Michele Giugliano Een gezamenlijk trainingsprogramma ter ontwikkeling van multi-electrodesequentie (MEA) platformen om de synaptische functie beter te begrijpen en aandoeningen van het zenuwstelsel te behandelen (NEUROACT) Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds EU. UA levert aan EU de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Theoretische neurobiologie en neuroengineering Michele Giugliano Onderzoek in het domein van de neurochemie. Abstract: Dit project kadert in een onderzoeksopdracht tussen enerzijds UA en anderzijds Inst. Born Bunge. UA levert aan Inst. Born Bunge de onderzoeksresultaten genoemd in de titel van het project onder de voorwaarden zoals vastgelegd in voorliggend contract. Neurochemie en gedrag Peter De Deyn VIB-geïntegreerd Europees omics-onderzoeksproject voor de diagnose en therapie van zeldzame neuromusculaire en neurodegeneratieve ziekten (NEUROMICS).