A I K I. Kwartaal 3 K A M I. Het kwartaaltijdschrift van de Vlaamse Aikido Vereniging

Transcriptie

1 A I K I Kwartaal aaa K A M I Het kwartaaltijdschrift van de Vlaamse Aikido Vereniging 0

2 Edito 2016: Objectief 8/10 Beste lezers, Z oals jullie allen weten, vieren in 2016 België en Japan 150 jaar diplomatieke betrekkingen. Naar aanleiding hiervan komt Doshu naar België op 22 en 23 oktober. De verwachting is dat een grote opkomst tot de mogelijkheid behoort. Onze Waalse buren willen geenszins met de billen bloot gaan en zij zijn begin dit jaar reeds begonnen met de voorbereidingen van deze organisatie. Hun objectief is om 80% van hun leden naar deze stage te laten komen. Zij laten niets onverlet om dit te realiseren. Omdat wij voor deze stage samenwerken met AFA is het meer dan wenselijk dat ook wij een ernstige inbreng doen opdat er van samenwerking sprake zou kunnen zijn. Vandaar onze oproep om vrijwilligers te ronselen om deze megastage tot een goed einde te kunnen brengen. Laat ons eens, al was het maar voor één keer, afstand doen van onze kerktorenmentaliteit om in 2016 de verplaatsing te maken naar Brussel en deel te nemen aan de stage met Doshu. Laat ons eens, al was het maar één keer, in de wij-vorm denken in plaats van in de ik-vorm. Wij gaan óók voor 80%! Van onze clubverantwoordelijken en trainers verwachten we dat ze hun leden motiveren en stimuleren voor de stage met Doshu! En van aikidoka s verwachten we dat ze spontaan deze unieke ervaring willen meemaken. Erik Van Lierde 1

3 Inhoudsopgave 4 VTS-denkcel Om de toekomst van onze sport veilig te stellen, hebben we nood aan mensen die in de denkcel mee actief willen zijn Japan, het leven zoals het is (deel 3) Alain Dujardin schetst ons een beeld over Japan en de actuele aikidobeleving in Hombu Dojo Vitamine B-6 In onze reeks over de, door velen gewaardeerde, reeks over vitamines zijn we ondertussen toe aan vitamine B-6. Sushi: de finesse van rauw We nodigen je uit op een ontdekkingstocht door de culinaire wereld van Japan Inwendige letsels aan de knie Deze letsels zijn goed voor 37 % van de letsels! GES - Mijn vechtsportclub is geweldig! Neemt jouw club deel aan de streefdoelen voor 2015? Stage Fukakusa Motohiro Shihan Op 25, 26 en 27 september gaat in Brussel. Voorstelling van de docenten. Jean Burnay en Claude Pellerin Twee van de vier docenten die mee lesgeven bij Fukakusa Shihan Pierre Geraedts Geeft, samen met onze voorzitter, eveneens les op de stage met Fukakusa Shihan 2

4 36 Wetgeving Wat is een feitelijke vereniging? 38 Kruiswoordraadsel Voor de liefhebbers van kruiswoordraadsels. Oplossing: zie website enkele weken na het verschijnen van de AOK. 40 Promoties Dan Shiken van 16 mei 15 deelnemers slaagden in het proef om een hogere graad te behalen 41 Kennismaking Enkele mensen die promotie maakten tijdens de dan shiken stellen zichzelf voor In memoriam: Georges Rousseau Georges Rousseau was een van de medestichters van de Brussels Aikido and Budo Federation Stageverslag Smibert Shihan Klein verslag van de hand van Ulrich D Haese. Stageverslag OLHH-stage Onze nieuwe PR-verantwoordelijke maakte eveneens een verslag van de stage met Smibert 48 Stagekalender Bundeling van de stages zoals men ze kan terugvinden op de website van VAV 50 Colofon 3

5 BLOSO-DENKCEL Wij zoeken een DENKCELMEDEWERKER BLOSO FUNCTIEPROFIEL VAN DE DENKCELLEDEN De partners van de Vlaamse Trainersschool hebben er alle belang bij dat elk denkcellid een zo sterk mogelijk functieprofiel heeft zodat de kwaliteit van de denkcelwerking optimaal is. Achtereenvolgens wordt het gewenste functieprofiel voor een Directeur Sportkaderopleiding, professionele Directeur Sportkaderopleiding, Manager Sportkaderopleiding, denkcellid en expert besproken Denkcellid PROFIEL Denkcelleden kunnen afgevaardigden zijn van verschillende partners, elk met andere taken en een eigen functieprofiel om de betrokken denkcelpartner optimaal te kunnen vertegenwoordigen. Een denkcellid beschikt over volgende technische bekwaamheden: Kennis van de algemene werking van de Vlaamse Trainersschool; Kennis van de organisatiestructuur van de Vlaamse Trainersschool; Kennis van het beleid sportkaderopleiding van de betrokken sportfederatie(s); Kennis van het beleid sportkaderopleiding van de instantie die men vertegenwoordigt. Een denkcellid beschikt over volgende persoonlijke eigenschappen: Vaardigheid in analyse van problemen; Vaardigheid in communicatie; Vaardigheid in synthetiseren; Spreekt steeds in naam van de instelling of het net die/dat men vertegenwoordigt; Positieve ingesteldheid en bereidheid tot samenwerking binnen het bestaande samenwerkingsverband VTS. 4

6 TAKEN Denkcelleden hebben verschillende taken: Actief participeren in en betrokken zijn bij de werking van de denkcel, en het bijwonen van de denkcelvergaderingen; Uitwisselen van opleidingsgebonden informatie zoals visie, beleid, vorming, opties, nieuwe inzichten, ontwikkelingen, beslissingen, inschalingen, tussen de instantie die men vertegenwoordigt en de denkcel; Rapporteren (feedback geven) van de denkcelwerking aan de instantie die men vertegenwoordigt; Deelnemen aan (eventuele) coördinatievergaderingen van de instantie die men vertegenwoordigt; Formele en informele contacten onderhouden met de instantie die men vertegenwoordigt; Detecteren van specifieke noden inzake sportkaderopleiding voor de betrokken sporttak; Uitwerken van voorstellen voor planning en organisatie van opleidingen en bijscholingen om aan die specifieke noden tegemoet te komen; Detecteren van specifieke noden in de opleiding en bijscholing van het sporttechnisch kader van de sportfederatie; De afgevaardigden van de sportfederatie(s) formuleren de noden inzake opleiding en bijscholing van het sporttechnisch kader op basis van het beleidsplan van de sportfederatie (decretale basisopdracht); Bepalen van doelstellingen van de specifieke opleidingsonderdelen en daaraan gekoppeld de eindtermen van elk onderdeel; Het profiel bepalen van de deelnemers aan de specifieke sportkaderopleiding; Uitwerken van toelatingsvoorwaarden voor de verschillende opleidingsonderdelen (inclusief toelatingsproeven); Meewerken aan de inhoudsbepaling van de sportkaderopleiding van de betrokken sporttak (opleidingsstructuur, opleidingsstramienen, cursusteksten, enz.) Samenstellen van cursusmateriaal, mee zoeken en aanspreken van docenten en auteurs van cursusteksten; Advies geven omtrent de planning van de cursussen en de evaluatie ervan; Verantwoordelijkheid opnemen bij de organisatie van specifieke bijscholingen; Opvolgen van studenten van de hogescholen en universiteiten die in aanmerking komen voor een individuele inschaling via een specialisatieprogramma aan de hogescholen en de universitaire afstudeervariante Training Coaching. Ben je geïnteresseerd in deze functie? Neem dan contact op met het secretariaat van de VAV. 5

7 REISVERSLAG Japan: Het leven zoals het is gezien door de ogen van een westerse Aikidoka (deel 3) Alain Dujardin Al die verschillende mensen door en met elkaar I Ik ging gisterenavond nogal vroeg slapen, om 21u00 al. Ik wou mijn lichaam maximaal de kans geven te recupereren. Om 4u15 word ik wakker van het muziekje dat de regendruppels maken op de daken. Ik voel me goed, blijf nog even liggen luisteren naar het getik van de druppels, en bereid me mentaal voor op de ochtendlessen. Als bij wonder verstilt het getik rond 5u30, het moment dat ik mijn fietske bestijg om naar Hombu te rijden. Ik doe toch maar mijn regenvest aan, maar riskeer de regenbroek in de plastic zak te laten. Het weer is mij gunstig gezind; ik kan gezwind doorrijden en word niet nat. Mijn partner deze morgen is Isumi san, een superklein vrouwtje (1m50 of misschien nog niet) die ik jaren geleden al leerde kennen. Ik gaf haar toen een meishi, en wil je geloven dat ze zelfs mijn achternaam nog kon uitspreken (ze zal dat kaartje gisteren even uit de kast gehaald hebben natuurlijk, maar toch). 6

8 De indruk die je hier achterlaat blijft je dus heel lang achtervolgen: zorg dus maar dat het een goede is. De eerste les wordt gegeven door Kobayashi sensei die Waka sensei vervangt. Deze laatste reist vandaag naar Slovakia voor een seminar. Ik werk superzacht met Isumi san, alsof ik met een breekbaar poppetje omga. Maar zo breekbaar is ze niet hoor, ze staat wel degelijk haar "mannetje". Natuurlijk is er het grootte verschil en het gewicht verschil, ik weet ook wel dat ik haar gemakkelijk zou kunnen vastzetten. Je zou het kunnen vergelijken met Mike Tyson in de ring met een pluimgewichtje; natuurlijk heeft deze laatste geen kans. Maar daar gaat Aikido niet over. Het mooie is net dat al die verschillende mensen door en met elkaar moeten kunnen trainen, elkaars lichaam en ledematen respecterend. Het tweede uurtje is met Osawa shihan en mijn partner is Victor san uit Denemarken. Hij is een stevige en robuuste kerel, maar net zoals steeds als we trainen, vanaf het eerste contact is er die connectie en werken we zacht met elkaar. Het doet me denken aan wat Tony sensei ons zegt: "Just because we know we can be hard, we don't need to be. So we can work softly." Keikogi'tje is terug verzadigd na deze twee uurtjes non stop training, het wasmachinetje lonkt... Nadat ik mijn Gi uit de wasmachine haal, bekruipt me het nostalgisch gevoel van afscheid. Ik ben hier met drie Gi's, de laatste drie waar mijn naam nog in Katakana staat. Twee ervan zijn echt wel oud en stilaan versleten, uitgevezeld aan de randen, kleine gaatjes die elk moment zouden kunnen overgaan naar scheuren, enz... Deze twee zal ik zo goed als zeker moeten achterlaten om de maximum bagagegewichten te respecteren; er komen immers o.a. nieuwe mee terug. Terwijl ik de Gi ophang om te drogen, bedenk ik even welke historie we samen hebben meegemaakt, we zijn samen ouder geworden, hebben samen getraind in verschillende continenten en raakten samen een beetje meer versleten. Maar het achterlaten is ook een afscheid nemen van deze jaren en ik ben er dankbaar voor. Ik weet, het is maar een lapje stof, maar het heeft al die jaren mijn zweet geabsorbeerd en mijn lichaam beschermd bij het vallen Dat lichaam is trouwens echt wel een wonder, nu voel ik elke dag wel dat ik mijn gewrichten, spieren en pezen tot het uiterste belast. Zolang we op bedrijfstemperatuur zijn, protesteren ze niet. Maar na de afkoeling vindt er een "damage-report" plaats (om het in StarTrek termen te zeggen) en dat rapport krijg ik dan te vernemen. Vandaag is het mijn rechter quadriceps dat een beetje over de schreef heeft moeten gaan. Een scherpe pijn is voelbaar midden in de spier als ik ze gebruik, al is het maar om een stap te zetten. Anderzijds zit ik al maanden (sinds OLHH) met een spier/pees probleem aan mijn linker arm. Gelukkig houd mijn arm het nog. Soms kan ik 's morgens deze arm niet meer zelfstandig buigen of de hand optillen, moet ik helpen met mijn andere arm. En na de trainingen komt de pijn weer geleidelijk aan opzetten, ze is nog draaglijk... Maar tijdens de training kan ik werken zoals gewoon, ik kan echter geen enkele vorm van kracht zetten. Maar dat is een pluspunt, we moeten toch leren zacht werken. Doet me een beetje denken aan wat Endo shihan vroeger meegemaakt heeft met zijn schouder. Kortom, ik voel dankbaarheid naar mijn oude Gi en naar mijn (ook stilaan oude) 7

9 lichaam toe, samen stellen ze mij in staat me hier te herbronnen onder de kundige leiding van Doshu en de Hombu shihan. Ik ga nog even afwachten wat ik vanavond doe, het is Seki shihan. Ik zou graag nog een uurtje doen. Maar anderzijds wil ik de ochtendlessen van morgen niet hypothekeren: we zien wel. Oh ja, vanaf vandaag zitten 3 tenen in de tape. Rechter klein teentje kon het ook niet meer houden en is opengescheurd in de plooi. Toen waren ze nog met zeven... Ik ga terug slapen om 21u recuperatie lichaam heeft voorrang. Dit doet mee een beetje denken aan mijn schooltijd. Ik volgde sportschool, daar was ook steeds weer het motto; "vroeg genoeg gaan slapen zodat je lichaam de kans krijgt te herstellen". Toen vonden we dat natuurlijk raad van "de wijzen" en volgden we dat zeker niet altijd op. Nu begin ik hen gelijk te geven. Het duurde maar enkele decennia om het te begrijpen Even een beetje Star Trek-nostalgie 04u55 word ik wakker, voel me goed uitgeslapen. Q: "Mr Sulu, damage report, please." A: "Shields rechter quadriceps 90%, sir." Q: "Thank you, Mr. Sulu." Zag er dus niet slecht uit met mijn quadricepske, nachtje rust heeft haar werk gedaan. Ik fiets mijn spieren warm op weg naar Hombu voor de ochtendles met Doshu. Mijn eerste partner is een Franse student die drie maanden in Hombu verblijft (vanaf meer dan drie maanden heb je in principe een Visa nodig tenzij je een weg eromheen vindt maar dat is moeilijk). Het is een jonge man vol van energie. Zijn naam is Jonathan, hij is lid van FFAAA. Vandaag is de ochtendles ongelofelijk volzet, de voorste rij moet tot twee keer toe een mat naar voor schuiven en dat gebeurt eigenlijk alleen maar op de vrijdagavondles en de zondagles met Doshu. De tatami zit zo al tot halfweg vol met mensen die niet bewegen, wat gaat dat geven als we wel bewegen? Mijn Russische vriendin is er ook, ik ga gedag zeggen. Ik schrik even wanneer ze me vraagt "what happened to your face? Have you lost weight?" Ja, zelf merk je dat natuurlijk niet zo maar het zou best wel eens kunnen. Ik mag het hopen, zou een aangename bijkomstigheid zijn tijdens dit verblijf hier. Ik heb inderdaad nog niet veel vlees gegeten; gisteren deden 5 kippenboutjes wel enorm deugd... Ik denk gemakkelijk een 500 gr steak binnen te krijgen nu, maar wil proberen te blijven bij rijst en sushi... (Ja, en af en toe eens pasta of kip ;-). Het is aangenaam werken met Jonathan, na de eerste contacten schat ik hem in als shodan of nidan. Hij is echter leergierig en dat loont. Ik toon hem regelmatig en zo onopvallend mogelijk wat hints waarmee hij de techniek die we moeten uitvoeren wel kon doen of beter kon doen. Hij accepteert het graag. Geeft mij natuurlijk weerwerk bij wijze van test. Ik vind het niet erg want het gebeurt in goede verstandhouding. Heb trouwens geen moeite met de tests. We zoeken en vinden de krappe ruimte die nodig is om de techniek te kunnen doen, soms doen we het zonder vallen. Het risico dat een ander op jou valt is immers niet denkbeeldig. Tweede les is Irie shihan. Ik apprecieerde zijn manier van werken al in 2008 toen ik hem naar België terug bracht om een en ander recht te zetten. Maar nu waardeer ik hem nog meer, hij is duidelijk gegroeid, steviger geworden 8

10 in zijn techniek. Gewoon meer power is zichtbaar en voelbaar in zijn uitvoeringen... Als partner heb ik een Hombu medewerker Jun san, ik stel me ondergeschikt op, ik ken zijn graad niet maar aangezien hij een toekomstig shihan zal zijn, laat ik hem de eer en ik ben eerst Uke. Jun san werkt stevig en technisch. Ik doe hetzelfde terug. Maar ik voel ook meteen dat het interessant kan worden. We hebben een stevige training met regelmatig tests heen en weer. Ook Irie sensei komt zich even mengen in onze "strijd". Waarbij ik steeds weer ook zijn power kan ondervinden, uiteraard. Strijd met de beste intenties hoor, we willen gewoon het onderste uit de kan halen dit uurtje. Bewijs dat het goed is wat de verstandhouding betreft, is wanneer Irie sensei vraagt te wisselen van partner en Jun san meteen komt vragen of ik a.u.b. verder met hem wil trainen. Ik stem graag toe want er valt veel te leren vandaag... En ik heb energie genoeg, voel ik. Na de les fiets ik terug in een ontluikende zonnig overgoten dag. Q: "Mr Sulu, damage report, please." A: "Shields rechter quadriceps still at 90%, sir. However Linkerheup en Bilspier have lost their shields to 25%, sir." Q: "Thank you, Mr. Sulu. Dr McCoy, to the sick bay, please." Ja, er is niet aan te ontkomen, dagelijks kleine blessures door de non-stop inspanningen zijn onvermijdelijk geworden. Het komt er op aan er verstandig mee om te gaan zodat het geen grotere blessures worden want dat betekent meteen gedaan met de pret. En ik wil absoluut vermijden dat ik enkel kan gaan kijken. Dat wil ik absoluut niet, dus ik moet verstandig omgaan met mijn lichaam... Ik neem me voor om direct na thuiskomst "mijn" plaats in "mijn" parkje in te nemen en niets of niemand krijgt me daar weg voor 14u, want dan verdwijnt de zon achter de hoogbouw, jammer genoeg. Daarna ga ik wel eens wat rondwandelen, want in zo een mooi weer wil ik niet gaan binnen zitten, wetende dat eenmaal ik terug in België zal zijn, het nulpunt al redelijk dichtbij zal komen. Ik zag immers gisteren dat het maar 9 C was in België? Ik mag er niet aan denken. De zon "vult" mijn lichaam met energie. Ik stel me voor hoe goed het moet voelen voor een bloem of een boom om te kunnen groeien dankzij deze zonneenergie. Zonder is geen leven op aarde mogelijk, doch ook teveel ervan vernietigt datzelfde leven.. Het is een balans, zoals met alles in dit leven Ohayoo, Kyo wa issho ni? Ik werd even wakker om 03.00u maar kon daarna terug inslapen tot 05.00u. Zou kunnen dat ik eindelijk op Japanse tijd sta... Ochtendles met Doshu, ik kom de kleedkamer binnen, zeg zoals gebruikelijk de "ohayoo gozaimasu" en hoor onmiddellijk een stem zeggen "Ohayoo, kyo wa issho ni?". Ik kijk waar de stem vandaan komt, het is van Yamashima shihan, die me net zoals vorige keren eens uitnodigt om met hem te trainen. Ik antwoord met "dzeehi", wat betekent "met veel plezier", en zeg er direct na "oh my god". Alle aanwezigen schieten in een luide lach want ze weten dat ik weet dat het een moeilijk uurtje wordt... Yamashima sensei is immers zo sterk en vol van Ki; ik weet maar al te goed dat het een uurtje 9

11 werken wordt bij de gratie van hem. Wat hij toelaat, zal ik mogen doen. Al het andere mag ik vergeten. Vergelijk het een beetje met een uurtje werken met Tamura sensei en je hebt een goed idee waarover ik het heb. Anderzijds is dit een mooie kans om bij te leren, waar ik dan ook mijn best voor doe. Ik sta helemaal vooraan links in de hoek van de "oude krokodillen" en Doshu komt daar ook graag langs voor een kort gesprek en om even te spelen. Ik doe mijn best toch iets te doen lukken als Doshu bij mij staat maar tevergeefs... Doshu lacht vol begrip; hij weet ook wel hoe Yamashima sensei is. Het zweet loopt me af, ik geef alle energie die ik heb maar die muur blijft overeind staan. Het is een ervaring op zich. De Doshu heeft al enige tijd veel last van de knie, maar na de les lijkt dat plots over te zijn. Want ja hoor, daar zijn ze weer, de volgende generatie Ueshiba, de twee zoontjes van Waka sensei. Aangezien papa dit weekend naar Slovakia is voor een seminar, heeft Opa (Doshu) de kinderwacht. Ze komen binnengelopen in hun kleine pakjes, weer onder begeleiding van een uchi deshi. En Opa komt spelen met zijn kleinkinderen, ongegeneerd terwijl de anderen vertederd toekijken. Nu was hij geen Doshu maar een gewone opa die heen en weer liep terwijl zijn kleinkinderen hem achterna liepen, misschien zijn zwaarste training ooit ;-). En ook hier weer worden ze even het heen en weer schommelen bijgebracht en moeten ze even ikkyo doen, waarna ze opnieuw de vrije loop krijgen. Die kinderen groeien op met de geur van de tatami en het geluid van ukemi, het kan moeilijk anders dan dat ze voor Aikido voorbestemd zijn. Ik voel me weer kiplekker. Die ochtendlessen, dat heeft wel iets. Niets beter dan even te sporten om de dag mee open te breken Pleasuu meei aai checku youru baikuu? Het is zondag, kans om een beetje uit te slapen. Tenminste, ik dacht te kunnen uitslapen, maar het is tegengevallen (om 3u en 5u wakker, en dan wat blijven liggen tot 5.45u waarna ik dan maar opstond.) Vandaag zal een warme onweersdag worden, ben benieuwd. Na de ochtendles ga ik normaal gezien naar de Nippon Budokan, naar die demonstraties kijken. Niet dat ik nu zo gretig ben om 50 groepen telkens weer dezelfde technieken te zien demonstreren maar bon, ik had nu eenmaal toegezegd dat ik ging komen kijken en dat zal ik dan maar doen ook. Als het weer het toelaat tenminste, want ik ga me nu ook niet doornat laten worden. Ik maak me rustig klaar en vertrek om 8u00 naar de Hombu op mijn fietske. Het is kalm buiten, weinig wagens, weinig mensen, gewoon een kalme zondagmorgen. Ik zie een politiewagen passeren met de zwaailichtjes aan maar zonder de sirene, ik vraag me nog af waar dat nu voor nodig is. Enkele 100 m verder gaat de politiewagen aan de kant staan en er stapt een agent uit. Noem het telepathie, maar ik weet meteen "yep, die is voor mij". 10

12 Wie ooit nog naar James Bond heeft gekeken, naar die film met die kleine geblokte japanner (met zijn fameuze bolhoed), awel, die agent was waarschijnlijk zijn broer. Zo een kleine maar brede, kort afgezaagde eik... Hij doet teken te vertragen. Ik zal het maar bij een beleefde "ohayoo gozaimasu" houden en trek mijn remmekes dicht, mijn fietske stopt naast de agent. (Ik denk nu ineens aan Urbanus met zijn verhaaltje over de Hell s Angels...) Hij brabbelt een en ander, waarop ik meteen met een zo onschuldig mogelijk gezicht "sumimasen, wakarimasen" antwoord. En ik floep er nog achterna "watashi wa Aikido hombu dojo ni ikimasu", en "Aikido keiko o shimasu" achterna gooi... Nu moet je weten dat de Tokyo Metropolitan Police reeds jaaaren wordt opgeleid in Aikido (Gozo Shioda's Yoshinkan AIkido). EN ik had mijn keikogi aan EN ik had mijn Aikido Gi Bag op mijn rug, EN ik had zo'n onschuldig gezichtje... De agent wordt wat inschikkelijker, door mijn vloeiend Japans waarschijnlijk, en hij zegt in armtierig Engels "pleasuu meei aai checku youru baikuu?". Alsof ik daar Nee ging op antwoorden... Hij leest de nummers voor aan de centrale en natuurlijk (of gelukkig?) stond deze "Baikuu" niet gesignaliseerd als gestolen en ik mag mijn weg vervolgen. Ik zweette toch wel al zeker, had nochtans nog maar enkele minuten gereden. In Hombu aangekomen ontmoet ik Gunther san, een daar wonende Duitser waar ik elk jaar een aangenaam contact mee heb. Hij zei me dat hij al wist dat ik er was. Blijkbaar is er een 6e dan Japanner al enkele dagen naar mij op zoek om te trainen. Ik herinner me dat vorige vrijdag mijn Russische vriendin me vroeg of ik er iets op tegen zou hebben met hem te trainen, ik zei natuurlijk dat ik dat graag wou doen maar aangezien mijn agenda al volstond tot en met zondag had ik dan maandagochtend als eerste optie opgegeven. Zij had op haar beurt aan die japanner een foto van mij getoond en die was blijkbaar meteen op zoek gegaan. Ben benieuwd wat dat zal geven maandagochtend... Maar goed, vandaag had ik afspraak met Tomoko san, een ex-leerlinge van Aziz die verschillende jaren in Europa woonde, waarna ze terugkeerde naar Japan. En verder Aikido bleef trainen, ondertussen al een stuk meer dan twintig jaar geleden. De ochtendles met Kanazawa sensei is weer een juweeltje. Ik blijf het herhalen, maar het is stevig, technisch zo goed als perfect werk, met zeer solide technieken. Het is om van te snoepen... I like this very much. Dan snel naar huis, doucheke nemen, ontbijtje halen en opeten... EN dan naar de Budokan, gisteren zocht ik mijn weg via Google en daarna de website van Tokyo metro, dus geen probleem. Ik kom zoals voorzien aan in de Nippon Budokan: prachtige omgeving, mooie tuin eromheen. Ik ga binnen en er staan allerlei standjes, ik zie Japanners zich omkleden in de traditionele kledij, prachtig gewoon... Ik ga binnen en zie... een mooie voorstelling van Japanse muziek en dans... Maar geen Aikido... 11

13 Allee, wat is dat nu weer? Even rondvragen en uiteindelijk aan de info desk terecht gekomen. Enig rondbellen leert uiteindelijk dat het Aikido gebeuren plaatsvond in de Tokyo Budokan en niet de Nippon Budokan. Ik zat maar eventjes helemaal aan de andere kant van Tokyo, compleet verkeerd dus. Nu moet je zelf voor de grap eens in Google ingeven: "Tokyo Budokan". Je komt nagenoeg meteen terecht bij de Nippon Budokan. Maar goed, ik had geen zin om nog eens heel Tokyo door te rijden en dan nog juist het laatste te kunnen zien van de demo's. En keer dan maar rustig terug naar mijn huisje, eten gaan halen. En een beetje verder schrijven aan dit verslagje. Ik zal het morgen wel uitleggen als ze me vragen waar ik was Numajiri san.. Slechte nachtrust gehad: reeds wakker om 0u30 en heel veel liggen draaien en keren, beetje slapen dan weer wakker, en dit tot 4u50. Ik heb eigenlijk nog maar 1 keer mijn wekker horen afgaan in al die tijd dat ik hier nu al ben... Vandaag ochtendles met Doshu en mijn partner is Numajiri-San, 6dan. Mij dus aangeraden. Hij komt me inderdaad zoeken, stelt zich voor waarop ik hetzelfde doe. Ik ben benieuwd. Er was mij gezegd dat hij een 6e dan was en dat plaatje klopte volledig. Ik deed goed mijn best maar voelde ook wel dat hij toch wel wat jaren ervaring voor had. En zo hoort het ook te zijn De les verliep in de beste verstandhouding en opnieuw sluiten we die af met een doornat bezwete keikogi. Ik maakte me op de terugweg nog de bedenking hoe dit toch mogelijk is. Bij ons kun je gemakkelijk 2u stage volgen zonder dat je Gi nog maar een beetje bezweet is, hier is hij na een halfuurtje al om uit te wringen. De technieken zijn nochtans dezelfde. Het enige verschil dat ik kan vinden is gewoon dat er continue en zonder praten gewerkt wordt, en dat de lesgever de volgende techniek maar 4 keren toont. That's it... Daarna had ik afgesproken met Victor san, om samen ontbijt te nemen en dan eens naar een budoshop te gaan, een die goedkopere kledij aanbied, en ook mindere kwaliteit natuurlijk, maar gericht op de gemiddelde aikidoka en/of wie gewoon een keikogi wil kopen om hier te trainen. Men heeft ondertussen al twee concurrenten voor Iwata, maar eerlijk gezegd blijf ik toch wel een voorkeur hebben voor deze traditie. Zij leveren al keikogi sinds O'Sensei, en dat wil toch wel wat zeggen. Numajiri-San werkt zeer zacht doch correct. Na de eerste techniek (iriminage) hebben we Ikkyo, en bij de afwerking merk ik dat Numajiri-San nog een andere budo heeft beoefend. Dit kan ik overduidelijk zien aan zijn kneukels, dat zijn gewoon dikke eeltknobbels. Hij kan dus hard zijn als het moet, dat is me duidelijk. Verwonderlijk dat mensen met zulk een historie uiteindelijk de weg van Aiki vinden en vervolgen. EN bovendien zeer zachtaardig kunnen en willen werken. 12

14 MEDISCH VITAMINE B-COMPLEX In deze Aiki O Kami komt vitamine B-6 aan bod. Deze vitamine kent heel veel synoniemen: de anti-oedeemvitamine, pyridoxamine, pyridoxine, de vrouwelijke vitamine en adermine. Geschiedenis en eigenschappen E Er zijn verschillende termen in omloop voor vitamine B-6, een vitamine die uit drie verwante verbindingen bestaat: pyridoxine, pyridoxinaal, en pyridoxamine. Pyridoxamine is een vier-amino-ethyl-analogie van pyridoxine. Pyridoksaal-5-fosfaat is een derivaat van pyridoxine en pridotanune: het dient als co-enzym van bepaalde aminozuren (decarboxylasen) van bacteriën. Het wordt ook in dierlijk weefsel aangetroffen als 3.4- dihydroxyfenylalanine (dopa) decarboxylase. Het belangrijkste eindproduct van de pyri-doxine-stofwisseling is 4-pyridoxizuur. Vitamine B-6 is oplosbaar in water en alcohol, en erg gevoelig voor licht, maar niet voor warmte, zonlicht of lucht. Moderne zuiverings- en bewerkingstechnieken halen veel van de vitamine B-6 uit ons voedsel. Een recent onderzoek komt tot de conclusie dat bij ingeblikte groenten 55 tot 77% van de vitamine B-6 verloren gaat, bij diepgevroren groenten 37 tot 56%, bij bevroren vruchtensappen 37,6%, bij ingeblikt vlees 42,6%, bij voorgekookte rijst 93% en bij wit meel 80%. Vitamine B-6 wordt in het lichaam met behulp van riboflavine omgezet in het coenzympyridoxaal 5-fosfaat. In deze fase heeft de vitamine in hoofdzaak te maken met de stofwisseling van vetten, koolhydraten, kalium, ijzer, insuline, en bijnierschorshormonen. Vitamine B-6 is uitzonderlijk belangrijk voor de stofwisseling van eiwitten. Als een co-enzym beïnvloedt vitamine B-6 de stofwisseling van aminozuren en regelt ze de juiste aanwending van vetten. Vitamine B-6 is eveneens nodig voor de anabolische processen in de huid- en orgaanweefsels. Deze vitamine is van essentieel belang voor de absorptie van vitamine B-12. Vitamine B-6 ondersteunt de werking van het zenuwstelsel en helpt bij de aanmaak van antilichamen. 13

15 Vitamine B-6 beweegt door de bloedsomloop. Als de stof niet wordt gebruikt, zal ze ongeveer acht uur na opname weer worden uitgescheiden. Anders dan veel andere nutriënten wordt vitamine B-6 niet in de lever opgeslagen. Een gezonde darmflora kan zelf vitamine B-6 synthetiseren. Vasten en ook vermageringsdiëten kunnen, wanneer de juiste voorzorgsmaatregelen niet worden getroffen, tot verlies van vitamine B-6 leiden. Vitamine B-6 kan ook bijdragen aan het verlichten van operatiepijnen en -complicaties. Als een patiënt voor de operatie vitamine B-6 neemt, dan worden de bijnieren gestimuleerd en neemt het aantal antilichamen toe, wat betekent dat de strijd tegen mogelijke postoperatieve infecties met meer middelen gevoerd kan worden. Vitamine B-6 kan ook het braken tegengaan dat zo vaak tijdens het herstel van operaties optreedt. Gewoonlijk geeft men injecties met 50 milligram vitamine B-6. Bovendien kan vitamine B-6 bijdragen aan de preventie van overgeven door labyrintitis ofwel het syndroom van Menière, een binnenoorontsteking. Tekort aan vitamine B- 6 en pantotheezuur kan betekenen dat er zoveel zout via de urine verloren gaat, dat de bijnieren uitgeput raken en overbodig vocht de weefsels binnendringt in dit geval de oren. Braken is daarvan een bijwerking. Ten slotte is vitamine B-6 een natuurlijk urinedrijvend middel en ze zou waar mogelijk gebruikt dienen te worden in plaats van kunstmatige urinedrijvende middelen, zij het wel altijd onder begeleiding van een arts. Giftigheid Er zijn geen gegevens die wijzen op een giftige dosis. Aangezien vitamine B-6 in water oplosbaar is, zal het lichaam overbodige hoeveelheden via de urine afvoeren. Te veel vitamine B-6 kan echter wel leiden tot deficiënties van de andere vitamines uit het B-complex in geval de juiste verhoudingen tussen deze vitamines niet in acht worden genomen. Deficiëntiesymptomen Bij een vitamine B-6-deficiëntie wordt het aminozuur tryptofaan omgezet in xanthureenzuur en dat kan in vrij korte tijd tot een beschadiging van de alvleesklier leiden: de bloedsuikerspiegel gaat omhoog en er komt overmatig veel glucose in het bloed het begin van diabetes. De glucose die in het bloed sijpelt, dwingt het lichaam water aan de cellen en urine te onttrekken en te elimineren vandaar dat diabetici zo dorstig zijn. Een andere met suiker verband houdende ziekte die met vitamine B-6 wordt geassocieerd, is hypoglycemie het tegenovergestelde van diabetes. Tot de talrijke symptomen van hypoglycemie behoren onder meer beven, duizeligheid, flauwvallen, geïrriteerdheid en andere vormen van geestesziekten. De slachtoffers denken soms dat zij op het randje van krankzinnigheid balanceren en het is inderdaad een feit dat een aantal mensen van wie hun hypoglykemie niet werd vastgesteld in psychiatrische inrichtingen terecht is gekomen. Hypoglykemie kan onder controle worden gehouden, en soms zelfs genezen, met vitamine B-6 en een geschikte voeding. Vitamine B-6 wordt ook wel de vrouwelijke vitamine genoemd, omdat symptomen van veel zwangerschappen oedeemvorming in de handen en benen, ochtendmisselijkheid, depressiviteit en uremie in feite symptomen van een tekort aan vitamine B-6 zijn. De oedeemvorming is een gevolg van toxemie (giftige afscheidingen van in het lichaam aanwezige bacteriën). Hoewel veel artsen oedeem aan een te zout- of te natriumrijke voeding wijten, is een overdosis natrium niet de enige oorzaak van de zwellingen. Er is een onderzoek bekend van een dokter die bij zijn behandeling van 225 zwangere vrouwen de zoutconsumptie niet beperkte en ook geen urinedrijvende middelen voorschreef, maar in plaats daarvan 10 milligram vitamine B-6 per dag verstrekte. Bij velen van hen verdween het oedeem, terwijl anderen hogere doses vitamine B-6 moesten nemen om vrij van zwellingen te blijven. Vitamine B-6 speelt een essentiële rol tijdens de zwangerschap, aangezien deze vitamine nodig is voor de secretie van hormonen. Neemt de behoefte aan oestrogeen toe, dan zal vitamine B-6 de aanvoer daarvan vergroten. 14

16 Ook voor niet-zwangere vrouwen zijn de juiste hoeveelheden vitamine B-6 belangrijk. Ten gevolge van een tekort aan vitamine B-6 kan depressiviteit een terugkerend probleem worden, en dan vooral vijf dagen voor het begin van de menstruatiecyclus. Vrouwen die een tekort aan vitamine B-6 hebben en de anticonceptiepil gebruiken, kunnen last krijgen van oedeem, gewichtstoename en, maandelijks, menopauze-artritis. Een verlaagd hemoglobinegehalte van de rode bloed-lichaampjes) kan door een tekort aan vitamine B-6 worden veroorzaakt. IJzer is noodzakelijk voor de synthese van hemoglobine. Bij afwezigheid van voldoende vitamine B-6 kan het ijzer niet op de juiste manier worden benut en zal het in korrelvorm neerslaan in de bloedcellen. (Sommige artsen zijn van mening dat dit type bloedarmoede niet volledig kan worden genezen met vitamine B-6). Bovendien hangen diverse huidkwalen met vitamine B-6 samen. Zo kan seborroe (een huidontsteking gekenmerkt door schilferen, roodheid en korstige plekken op het gezicht, de hoofdhuid en de oren) met vitamine B-6 worden genezen. In een bepaald onderzoek werd 10 milligram pyridoxine in een dagcrème verwerkt en op huidlaesies gesmeerd: bij dagelijks gebruik verdwenen alle klachten binnen vijf tot eenentwintig dagen. Met de premenstruele cyclus samenhangenede acne kan tot de helft of een vierde worden teruggebracht door inwendig gebruik van vitamine B-6. Behoefte aan vitamine B-6 kan ook blijken uit gezwollen handen en voeten, slaap in de ledematen en krampen op pijnlijke zenuwstoornissen. Ten slotte kan een gebrek aan vitamine B-6 tot tekorten van andere vitamines leiden, omdat vitamine B-6 een wezenlijk element vormt in het totale functioneren van de stofwisseling hoewel moet worden erkend dat vitamine B-6-deficiënties minder duidelijk zijn vast te stellen dan tekorten aan bepaalde andere vitamines en mineralen. Zonder vitamine B-6 kunnen thiamine, riboflavine en vitamine B-12 niet effectief functioneren of op de juiste wijze worden geassimileerd. Het beste laboratoriumonderzoek ter vaststelling van een vitamine B-6deficiëntie meet het gehalte aan xantureenzuur in de urine. Een aantal hartklachten kan indirect teruggevoerd worden op een tekort aan vitamine B-6. Deze vitamine zorgt, samen met magnesium, mede voor het cholesterolevenwicht. Onvoldoende vitamine B-6 betekent dat lecithine (een fosfolipide die in de lever wordt aangemaakt en cellen helpt bij het verwijderen van vetten en cholesterol) niet gesynthetiseerd kan worden. Het eindresultaat is atherosclerose (door vet en cholesterol verstopte aders), met als gevolg hartklachten. Tekorten aan vitamine B-6 zijn tevens verantwoordelijk voor een type bloedarmoede dat gewoonlijk tijdens de zwangerschap naar voor komt en met extra aanvullingen ijzer wordt bestreden. Onvoldoende vitamine B-6 leidt tot ijzervergiftiging en kan uiteindelijk verkalkende littekens veroorzaken een ziekte die lijkt op een dodelijke ijzerafzettingsziekte genaamd siderosis of hemosiderose. Als vitamine B-6 ruim voldoende aanwezig is, wordt alleen de benodigde hoeveelheid ijzer geabsorbeerd en het restant, zonder dat dit schade heeft berokkend, weer uitgescheiden. In dat geval speelt vitamine B-6 de rol van politieagent die het verkeer van de andere vitamines en mineralen in het lichaam regelt en overschotten wegstuurt zodat er geen schade kan worden berokkend. Onvoldoende vitamine B-6 in combinatie met een tekort aan vitamine C en pantotheezuur kan de oorzaak van bepaalde allergieën zijn. Deze drie vitamines hebben een bijzondere antihistaminewerking en een tekort aan één van de drie kan leiden tot een abnormale toename van de eosinefiele bloedcellen, de bron van een allergie. Voorts kan een tekort aan vitamine B-6 verband houden met een gebrekkig functionerende alvleesklier (de pancreas scheidt insuline en spijsverteringsenzymen in het bloed uit). Dezelfde klachten kunnen optreden bij therapieën die gebruik maken van de hormonen adrenocotricotroop of cortison. Deze ziekte houdt in dat de pancreas enorme hoeveelheden ijzer absorbeert, wat op een tekort aan vitamine B- 6 wijst. Bij gebrek aan voldoende vitamine B-6 raakt de pancreas op den duur beschadigd, waardoor allerlei voor de spijsvertering noodzakelijke enzymen verloren gaan. 15

17 Limabonen Blaaswier Sommige gevallen van haaruitval kunnen eveneens worden toegeschreven aan een gebrek aan vitamine B-6 en foliumzuur. Vitamine B-6 kan een gunstig effect hebben op bepaalde zenuwtrekken, beverigheid, krampen en trekkende ledematen. Andere typen spierkrampen ten gevolge van een calciumgebrek kunnen eveneens worden geïnduceerd door tekorten aan vitamine B-6 en magnesium: door de tekorten kan calciumverlies via de urine niet worden voorkomen. Bronnen Groenten: rauwe sojabonen, rauwe witte bonen, limabonen, linzen en erwtjes. Vruchten en noten: bananen, walnoten, zonnebloemzaadjes, avocado s, pruimen pinda s. Vis en vlees: tonijn, makreel, zalm, runderlever, kippenlever, wit kippenvlees en lamsvlees. Granen: tarwekiemen. Zuivelproducten: taptemelk. Kruiden: luzerne en blaaswier. Natuurlijke aanvullingen: eetbaar zeewier, kelp, gist, rijstzemelen, pyridoxaal-5-fosfaat, pyridoxaal-5-fosfaat p-s-p en pyridoxaminep. Werkzame eenheid Vitamine B-6 wordt gemeten in milligrammen. Mannen jaar 1, jaar 1, jaar 1,8 18 jaar en ouder 2,0 Vrouwen jaar 1, jaar 1, jaar 1,8 16 jaar en ouder 2,0 Zwangere vrouwen 2,5 Zogende vrouwen 2,5 Therapeutische dosering De aanbevolen therapeutische dosis bedraagt 100 milligram per dag, zij het onder dokterstoezicht en bij voorkeur in combinatie met de andere vitamines uit het vitamine B-complex, om zodoende deficiënties te voorkomen. Megadosering: Artsen hebben doses voorgeschreven van 50 tot 450 milligram per dag in sommige gevallen voor korte perioden 1000 milligram. Vooral tijdens de zwangerschap lijkt een grotere behoefte aan vitamine B-6 te bestaan om bijwerkingen zoals oedeem, gezwollen handen en enkels, en misselijkheid te bestrijden. Sommige mensen beweren dat excessieve hoeveelheden vitamine B-6 verantwoordelijk moeten worden gesteld voor het gespleten verhemelte van zuigelingen. Megadosesringen dienen altijd onder controle van een arts te staan of deficiënties te voorkomen. Synthetische vormen Pyridoxine hydrochloride en pyridoxine. Aanbevolen dagelijkse dosering Zuigelingen maanden 0, maanden 0, maanden 0,4 Kinderen jaar 0, jaar 0, jaar 0, jaar 0, jaar 1, jaar 1,2 16

18 CULINAIR Sushi: de finesse van rauw MARIANNE VAN HOE Nigri, sashimi, temaki. Het zegt je allemaal weinig? Hoog tijd voor een ontdekkingstocht door de culinaire wereld van Japan. Wij gingen je voor en kunnen je geruststellen: sushi en haar varianten zijn overheerlijk, goed voor de lijn, en verrassend simpel te maken. 17

19 In Japan eten ze meer nog dan bij ons met hun ogen. Wat een doorsnee Japanner thuis in alle eenvoud voorschotelt, ziet er prachtig, kleurrijk en gestileerd uit. Schoonheid en evenwicht is er van groot belang. Daarom leren moeders hun dochters al heel vroeg wat goed is voor het lijf. Eten om strak te blijven en er goed uit te zien, is een essentieel onderdeel van de cultuur. Elke vrouw heeft geleerd hoe ze in vorm kan blijven, waarvan haar haar gaat glanzen en wat haar huid doet stralen. En dat werpt duidelijk vruchten af. Bij recente, wereldwijde obesitasmetingen scoorde Japan het op één na laagste percentage. De gemiddelde dagelijkse calorie-inname is er 2754 kcal (tegenover 3825 kcal in Amerika). Variatie zou wel eens een stuk van de verklaring voor die cijfers kunnen zijn. Gemiddeld eten Japanners per week wel 100 verschillende soorten voedsel; een Brit komt maar aan 30. Slank blijven De slanke lijntjes van de meeste Japanse vrouwen hebben niet alleen te maken met wat er allemaal op het bord ligt (veel rauw, beduidend minder vlees, en helemaal geen zuivel). De presentatie van hun gerechten (in drie of vier kleine schoteltjes in plaats van één groot bord) heeft een niet te onderschatten invloed op het eetgedrag. Daarnaast speelt ook de manier van eten. Met stokjes eet je namelijk langzamer, wat goed is voor de vertering én helpt om te stoppen met eten net vóór je helemaal verzadigd bent. Het tijdstip waarop gegeten wordt, speelt evenzeer in het voordeel van de strijd tegen de kilo s. De nadruk ligt op een stevig ontbijt en dat betekent in Japan soep, rijst, zalm en omelet. Er wordt bovendien beweerd dat het veelvuldig gebruik van azijn in de Oosterse keuken de vetverbranding zou bevorderen. Hét geheim van de gezonde Japanner is 18

20 echter even simpel als geniaal: groene thee. Die typische eetcultuur en hoe je ze in onze Westerse levens kan inpassen, beschrijft Makiko Sano in haar boek Sushi Slim. Dat Makiko niet zomaar een expert is op het gebied van de Japanse keuken, bewees ze toen ze als jonge, Londense kokkin sushi mocht leveren aan niemand minder dan de royals op Buckingham Palace. In haar eigen restaurant Suzu (wat lang en gezond leven betekent) verfijnde ze tal van recepten die ze verzamelde in een boek. Wij selecteerden een eenvoudige meeneemlunch en een simpele sushivariant uit haar verrassend kookboek om onze eerste stappen in de Japanse keuken te wagen. Sashiwatte? Eenvoud en verfijning siert de Oosterse keuken, maar het blijft voor ons Westerlingen een complexe oefening in woordenschat. Vooraleer we aan de slag gaan, is een korte verklarende woordenlijst geen overbodige luxe. Nori-vellen zijn gedroogd zeewier, onmisbaar voor het maken van sushirolletjes. Wasabi-pasta is een tranen trekkend scherpe pasta die bij elk Japans gerecht geserveerd wordt. en niet donkerpaars, en dat de ogen van je vis glanzen, of als je voorverpakte vis koopt dat hij niet te vissig ruikt, en dat het vlees bij zalm of tonijn rood is en niet zilverachtig. Aan de slag: sushi-rolletjes De bekendste en kleurrijkste varianten uit de sushifamilie zijn heel gemakkelijk te bereiden. Ze bestaan in twee soorten: de Hosomaki-rolletjes met aan de buitenkant het typische, donkere vel, en de California-rolletjes met aan de buitenkant vis, rijst of een blaadje groen. Voor beide rolletjes heb je een half Norivel nodig (horizontaal gehalveerd), voldoende sushirijst, en een sushimatje. Voor de Hosomaki leg je het Nori-vel met de glanzende kant omlaag, vlak boven de onderkant van het matje. Je verspreidt de rijst erover en laat langs de bovenkant een rand van één cm vrij. Daarna leg je de vulling in een recht lijn midden op de rijst. Hosomaki kan je maken met komkommer in smalle reepjes, met zalmreepjes, tonijnreepjes en bieslook-sprieten, met surimisticks, avocado-plakjes, sperziebonen, en misopasta of noem maar op. Enkele van de bekendste sushi s zijn: Nigri: een plukje sushirijst met vis of een groentje erop Temaki: een puntzakje van Norivel gevuld met rijst en lekkers Gunkan: een opgevuld bootje van Nori-reep met rijstbodempje Sashimi: dunne schijfjes rauwe vis of schelpdieren. Omdat de basis van alles sushirijst is, begint zowat elke maaltijd met het koken van grondig gewassen, kortkorrelige rijst die na uitlekken overgoten wordt met de zoetige Sushi-azijn. De rijst is klaar voor gebruik als hij afgekoeld, maar niet helemaal koud is. Ook een bezoekje aan de visboer mag niet ontbreken, want sushi vraagt om kraakvers. Let er daarom op dat de kieuwen van je vis helder roze zijn, 19

21 Wie zich aan California-rolletjes wil wagen, drukt eerst de topping (zoals plakjes zalm, sesamzaadjes, garnalen of rucolablaadjes) in de rijst en draait het geheel voorzichtig om vooraleer de vulling op het Nori-vel te leggen. Bij beide soorten rol je ten slotte alles dicht en knijp je voorzichtig in het matje om de rol strak te maken. Om te serveren, snijd je de sushi-rol in zes stukjes met een zeer scherp mes. Een lichte, gezonde bento (lunchbox) Vul de helft van je lunch box met 165 gram gekookte Japanse witte rijst. Voeg 50 gram gerookte makreel toe, in vlokken of in één stuk. Als groenten kan je opteren voor twee okra s, die je samen met een paar gehalveerde sperziebonen en wat wortelreepjes eventjes kookt, en na uitlekken met wasabi-dressing overgiet. Ten slotte past hier perfect een Japanse omelet met doperwten bij. Los hiervoor wat maïzena op in een grote kom met enkele eetlepels water. Voeg er zes eieren bij en klop deze los met wat zout. Verhit sesamolie in een pan, en bak een dunne omelet tot hij begint te stollen. Voeg net voor het stollen enkele doperwten toe. Vouw de gestolde omelet drie keer dubbel en laat hem liggen in de pan. Schep nieuw eimengsel op en laat het onder de gevouwen omelet doorlopen. Als de nieuwe omelet begint te stollen, vouw je ook deze drie keer dubbel. Herhaal dit tot het eimengsel volledig gebakken is. Snij de omeletwikkel doormidden en voeg hem toe aan je lunch box. Smakelijk! Dit artikel wordt met toestemming van mevrouw Marianne van Hoe van Neos vzw gepubliceerd. Geïnteresseerden kunnen het boek van Makiko Sano bestellen (zie hieronder). Sushi Slim. Makiko Sano, foto s Lisa Linder, 15 euro, Veltman Uitgevers. Bestel via met de code neos@booksetcetera.be betaal je geen verzendkosten op dit boek. 20