Signaal op Veilig. Derde oefening in pilot Zelfredzaamheid. Nieuws van de Veiligheidsregio Noorden Oost-Gelderland 7e jaargang nr 23 - maart 2010

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Signaal op Veilig. Derde oefening in pilot Zelfredzaamheid. Nieuws van de Veiligheidsregio Noorden Oost-Gelderland 7e jaargang nr 23 - maart 2010"

Transcriptie

1 Signaal op Veilig Nieuws van de Veiligheidsregio Noorden Oost-Gelderland 7e jaargang nr 23 - maart 2010 Zes or less Crisisplan Natuurbrandrisico Derde oefening in pilot Zelfredzaamheid TNO-proeftuin

2 In deze uitgave Opleidingen nieuwe stijl 2 Zes or less 3 Clusternieuws 4 Keuze voor kwaliteit 7 Brandweerman in opleiding 8 Natuurbranden: luchtverkenning 10 Picrinestaartje 13 ATB toertocht 13 Ontruimingsoefeningen 14 Natuurbrandrisicokaart Oost-Gelderland 17 Platform zorgcontinuïteit 18 Regionaal crisisplan 20 IMCA 21 Oefening radio-actief 22 Nieuwe sectornaam 23 Phoenix winnaar Veiligheidaward 23 Platform Vrijwilligers 24 Meldkamer Oost Nederland 25 Warehouse 26 Alpe d HuZes 27 TNO proeftuin 28 Signaaltje 31 Exotisch materieel 32 Colofon Signaal op Veilig is een uitgave van de Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland Redactieadres: Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland Communicatie Postbus 234, 7300 AE Apeldoorn Tel. (055) Communicatie@vnog.nl Opleidingen in beweging In 2010 krijgt de brandweer te maken met het landelijke kwaliteitstelsel vakbekwaamheid, waarmee ook de opleidingen tot manschap en bevelvoerder ingrijpend veranderen. Die veranderingen hebben veel invloed op verschillende doelgroepen en processen. Binnen de VNOG is de sector Opleidingen verantwoordelijk voor het uitvoeren van alle veranderingen in opleiden en oefenen. Niet alleen de cursisten merken dat (meer zelfstudie en meer op de werkplek), ook de mensen die zich bezig houden met het opleiden en het oefenen van de brandweermensen moeten anders gaan werken. Zo geldt voor de instructeurs dat er nieuwe (instructeurs)functies bijkomen, waarvoor ze opgeleid of omgeschoold moeten worden. Vandaar dat de sector Opleidingen gestart is met een nieuwsbrief waarin landelijke en regionale ontwikkelingen op het gebied van opleidingen besproken worden. Wilt u een abonnement op deze nieuwsbrief, neem dan contact op met Susan Schut: of s.schut@vnog.nl Edwin Kadiks Hoofd sector Opleidingen a.i. Vormgeving: The Mouse Connection, Deventer Meer informatie:

3 Zes or less, or even more? Minister ter Horst weet het wel: minder dan zes mensen op een Tankautospuit is geen enkel probleem! Nou is dat idee niet nieuw. Sterker nog, her en der is in de afgelopen jaren al geëxperimenteerd met een ander aantal dan de standaard zes in een brandweervoertuig (TS), maar om diverse redenen is het er zelden echt van gekomen. In Apeldoorn pakken ze het echter anders aan. Rick van Putten en Reggie de Wit dragen al ruim een jaar het project zes or less en ze geloven erin. Maar niet omdat de brandweer daarmee goedkoper kan worden, maakt Van Putten meteen duidelijk. Dat idee lijkt er vaak achter te zitten, maar het enige wat wij ons sinds de start van het project afvragen is: Waarom doen we de dingen zoals we ze altijd gedaan hebben, terwijl de wereld om ons heen en onze inzichten veranderen? Die instelling van Apeldoorn heeft al eerder het Team BrandOnderzoek opgeleverd, dat inmiddels landelijk geïmplementeerd is, en niet meer weg te denken in Brandweer Nederland. effect dit heeft op de veiligheidsbeleving van het ingezette personeel. Daarnaast wordt de ploeg, zodra die weer terug is op de kazerne, geïnterviewd door iemand die daarvoor speciaal getraind is. Verder houden we iedere drie weken gesprekken met bevelvoerders van de ploegen die meedoen aan het experiment. Daarin kunnen ze hun ervaringen delen. Wetenschap Met hun aanpak zijn De Wit en Van Putten niet over één nacht ijs gegaan. Na een jaar van overleg, discussie en onderzoek, is vanaf 1 januari het echte experiment gestart onder de naam TSi, waarbij de i staat voor: variabel. Ze doen het echter niet alleen, maar krijgen wetenschappelijke ondersteuning van methodoloog Piet Verschuren, hoogleraar aan de Universiteit van Nijmegen. Van Putten: Het was ongelooflijk lastig voor ons om een onderzoeksmanier te vinden die recht doet aan de meest belangrijke facetten van brandbestrijding. Aan de hand van Verschuren hebben wij deze begrippen gedefinieerd, zodat we ze tijdens het werk op straat goed in kaart kunnen brengen. Mede daardoor moet het mogelijk zijn om onze deadline, eerste kwartaal van 2011, te halen. Dan moeten we de uitkomsten van ons onderzoek presenteren aan het College van B&W. Aanpak Het unieke aan onze aanpak is dat wij focussen op de veiligheid van het personeel en de doeltreffendheid van het repressief optreden. Om alles goed te kunnen analyseren, en niks over te slaan, gaan we de komende maanden 400 brandinzetten, verdeeld over een aantal categorieën, analyseren volgens een vaste methodiek. Tijdens de inzet wordt een waarnemer ingezet, die niet meedoet met het incident. Hij krijgt een vaste lijst met observatiepunten mee. Deze hebben betrekking op de keuzes die gemaakt worden, de manier waarop die worden uitgevoerd en welk Misverstanden Aan de hand van de classificatie van de meldkamer hebben we voor de experimentele ploegen bepaald hoeveel mensen zij naar een brand meenemen. Dit aantal is variabel. Dat betekent niet strak vasthouden aan altijd zes, vier of twee mensen, aldus Rick van Putten. Als de bevelvoerder of Officier van Dienst dat wil, krijgt hij er een extra tankautospuit met bemanning bij. Hiervoor geldt natuurlijk het bekende opschalingsmechanisme. En de uitspraken van Minister ter Horst? Er is al een brief aan haar gestuurd, met een pleidooi voor het loslaten van de standaard. Maar dan niet met het idee dat het minder moet, maar dat het anders kan. En dat dat ook wel eens meer kan betekenen! Het gaat om maatwerk, en dat is een andere insteek dan bezuiniging. Want een van de uitkomsten zou ook kunnen zijn, dat bij sommige inzetten acht mensen nodig zijn in plaats van de oude zes. Herma van Eijk Informatie bij: Rick van Putten e: r.putten@apeldoorn.nl 3

4 Ontwikkelingen in de clusters Achterhoek-West (SBAW) Bronckhorst, Doetinchem, Montferland en Oude IJsselstreek Het Cluster Brandweer Achterhoek West heeft 2010 gedoopt tot het jaar van de HELD. De vier burgemeesters van ons cluster en ondergetekende hebben alle vrijwilligers en onze interne en externe contacten een goed 2010 gewenst met een mooie nieuwjaarskaart. Ook is in januari de eerste clusternieuwsbrief verschenen: HELDER. Het clustergevoel wordt ook steeds zichtbaarder naar de buitenwereld toe. Het plan van aanpak Clustervorming is eind 2009 bestuurlijk goedgekeurd. De acht werkgroepen zijn in januari van start gegaan. We kijken uiteraard goed over de clustergrenzen en maken graag en gretig gebruik van de ervaringen van de andere clusters. Inhoudelijk gezien hebben we de afgelopen jaren door alle projecten in het samenwerkingsverband al grote slagen gemaakt. Op dit moment draaien de elf posten in het cluster dezelfde oefeningen aan de hand van hetzelfde clusteroefenrooster. Een geweldige slag in uniformiteit! De gemeentegrenzen zijn al vervaagd bij het maken van de bereikbaarheidskaarten. Alle objecten liggen op de grote clusterstapel en worden gezamenlijk opgepakt. De wervingscampagne voor nieuwe vrijwilligers wordt als cluster ingevuld en straalt professionaliteit en kwaliteit uit. De randvoorwaardelijke werkgroepen (gericht op de PIOFACH onderdelen) zijn hard aan de slag gegaan met alles inventariseren en in kaart brengen. Ons cluster is ambitieus als het erom gaat het personeel per 1 januari 2011 over te brengen naar de VNOG. Vanuit alle geledingen wordt keihard gewerkt om dit te bereiken. De vier ondernemingsraden en georganiseerd overleg zijn bezig met het oprichten van een BOR en BGO. Er is genoeg te doen in het jaar van de Helden! Het wordt een jaar met veranderingen en duizend en één uitdagingen. Harriët Tomassen Veluwe Noord Elburg, Hattem, Heerde, Oldebroek Terugkijkend op 2009 kunnen we concluderen dat er goede vooruitgang is geboekt op het daadwerkelijke samenwerken in het cluster. Het hele scala van de brandweerzorg wordt gezamenlijk opgepakt. De discussie rondom de regionalisering van de brandweerorganisatie heeft er in ons cluster toe geleid dat het beroepspersoneel op termijn in regionale dienst komt. Een exacte overgangsdatum is nog niet bepaald. De vrijwilligers blijven in gemeentelijke dienst, een eventuele overgang naar de regio is afhankelijk van de ervaringen die worden opgedaan met de overgang van het beroepspersoneel. Voor wat betreft de opbouw van de toekomstige clusterorganisatie zijn een aantal belangrijke besluiten door het College van Burgemeesters gemaakt: - de uitgangspunten voor de clusterorganisatie zijn bepaald, met als belangrijkste punten dat er één (virtuele) organisatie komt met vier steunpunten en dat het cluster duidelijk aanwezig moet zijn binnen de gemeentelijke organisaties; - er wordt een clustercommandant aangesteld. Inmiddels is de werving voor de clustercommandant afgerond: per 1 mei zal Martin Slot in dienst treden. Gerrit van der Heide IJsselstreek Brummen, Lochem en Zutphen Zoals in de vorige Signaal op Veilig al is genoemd, komt de officiële start van brandweer IJsselstreek met iedere nieuwe mijlpaal een stap dichter bij. Tot voor kort was 1 april onze finishlijn. Helaas maakte het ontbreken van de wettelijke basis voor regionalisering dat juridisch niet mogelijk. Maar, ondanks het feit dat de Wet Veiligheidsregio s nog niet van kracht is, is het beroepspersoneel van brandweer IJsselstreek inmiddels wel voorlopig geplaatst op de nieuwe functies. Zodra het juridisch mogelijk is worden zij definitief aangesteld in regionale dienst, het liefst zo snel mogelijk. Dat voelt voor menigeen als een 4 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

5 belangrijke stap. Een echte mijlpaal zogezegd, waarbij nog wel het een en ander georganiseerd moet worden. Een belangrijk item op dit moment is het organiseren van de medezeggenschap van zowel beroeps- als vrijwillig personeel. De Bijzondere Onderdeelscommissie buigt zich hierover samen met de OR van de VNOG. Verder zijn we druk in de weer om naast de formele en juridische zaken, ook de praktische voorbereidingen te treffen om als brandweer IJsselstreek naar buiten te kunnen treden. Zaken die zo normaal lijken, moeten worden georganiseerd. Zoals nieuwe adressen, de overgang van de gemeentelijke naar de VNOG netwerken, het gebruik van de juiste sjablonen, een nieuwe huisstijl, een wie-is-wie Soms dwingt dat tot nadenken over de meest basale zaken. Het is fijn dat tijdens deze voorbereidingen ook de verdere ontwikkeling van de gewone brandweerzaken door gaat. Sinds het begin van dit jaar zijn alle acht posten vertegenwoordigd in het postcommandantenoverleg. Ook wordt binnenkort het Veiligheidpaspoort binnen Brandweer IJsselstreek geïntroduceerd voor de uitruk-, personeels- en oefenregistratie. En om nog maar wat ontwikkelingen te noemen, beginnen we deze maand met de eerste opleidingen voor oppervlakteredding in Brummen, Zutphen en Gorssel, is de hoogwerker besteld en is nieuwe ademluchtapparatuur voor het hele cluster geleverd. En zo gebeurt er nog veel meer waar ik vol enthousiasme over zou kunnen uitweiden. Een vruchtbare samenwerking dus van de drie korpsen. Zo gaan we aldoende-alsof bíjna de finish over. Nienke van der Mei Achterhoek-Oost (BWAO) Berkelland, Winterswijk, Aalten en Oost Gelre De afgelopen periode was het koud, ook in Achterhoek Oost. Dit was de eerste echte winter die ik meemaakte in dit gebied. Met de opgedane ervaring hoop ik niet dat het strooi- en sneeuwschuifbeleid de maatstaf is voor de clustervorming in de regio. De wegen in Bronckhorst waren ronduit slecht, maar Lochem scoort een 10! De BWAO gemeenten vormden een middenmoot, met dien verstande dat de zuidelijke gemeenten minder op het slechte weer hadden geanticipeerd dan de noordelijke. De slecht begaanbare wegen hebben ons echter niet weerhouden om met volle vaart verder te werken aan de clustervorming. Zo werd eind december de Kadernota Regionalisering in de vier gemeenteraden vastgesteld en in februari de wijziging op de gemeenschappelijke regeling. Voor Achterhoek Oost is het fundament voor de regio nieuw stijl dus gelegd. Bouwstenen Ondertussen wordt er ook hard gewerkt aan de bouwstenen van het cluster zelf. In maart verschijnen de missie en visie. De clusterkwaliteitskaart is vergevorderd. Hiermee zal het cluster straks ieder kwartaal aan de bestuurscommissie de voortgang op een aantal belangrijke onderwerpen gaan melden. Verder zijn de diverse werkgroepen druk in de weer. Werkgroep P&O werkt aan het functieboek, werkgroep Financiën aan de begroting, werkgroep Huisvesting aan de zoektocht naar een definitieve huisvesting. Erg goed nieuws op dit laatste punt is dat er een tijdelijke centrale huisvesting voor Brandweer Achterhoek Oost gaat komen in de voormalige gemeentewerf in Lichtenvoorde. De diverse clusterafdelingen werkten vanuit diverse locaties. We gaan nu samen bij elkaar vanuit één locatie werken. Dat is efficiënter en creëert ook een nog sterkere band. Tot slot heeft het koploperproject Veiligheidspaspoort (VP) een belangrijke mijlpaal bereikt: In januari is voor het eerst de salarisuitbetaling aan onze vrijwilligers vanuit VP verzorgd. De invoering van dit programma gaat gestaag verder. Velen zijn erbij betrokken: onze afdelingen Bedrijfsvoering, OT&O, maar ook de bevelvoerders in ons gebied. Samen zorgen we ervoor dat het een succesvolle ondersteuning van de brandweer wordt. Als u vragen hebt, kunt u contact met ons opnemen, we helpen u graag verder en delen met plezier onze ervaringen met ieder. Hilbrand Meijer Veluwe West Ermelo, Harderwijk, Nunspeet en Putten Per 1 januari 2010 is het bij de brandweer beroepsbetrokken personeel van de clustergemeenten overgegaan naar de VNOG. Op 1 januari heeft de VNOG er dus 18 nieuwe medewerkers bij gekregen. Een spannende tijd is hieraan voorafgegaan voor deze collega s. Plaatsing Het plaatsingsproces waarin je te horen krijgt of je op een zogenaamde mens volgt werk functie zit, dan wel dat men een passende of een geschikte functie voor je in petto heeft. Tevens mag, en in de laatste twee situaties moet, je dan ook nog eens een belang- 5

6 stellingsregistratie invullen. Tijdens dit plaatsingsproces zijn we er met elkaar uitgekomen. Iedereen is geplaatst en we hebben op onderdelen nog vacatureruimte beschikbaar. Het DB van de veiligheidsregio heeft op 3 december het plaatsingsbesluit vastgesteld, zodat ontslag bij de gemeente en aanstelling bij de veiligheidsregio per 1 januari een feit zijn geworden. Zeker ontslag bij de gemeente, de werkgever waar je zelf gesolliciteerd hebt, ligt in zo n proces gevoelig. Door dit goed met elkaar te bespreken, maakt het dat ook hanteerbaar. Ik zal jullie niet vermoeien met alle voorbereidende zaken die nodig zijn om dit proces goed te laten verlopen. Het zal wel duidelijk zijn dat diverse zaken geregeld moesten worden op juridisch gebied (mandaat en machtiging) en op het gebied van personeelszorg, waaronder een sociaal plan, ICT, financiën (machtigingen), etc. Dit resultaat is mede tot stand gekomen door het werk van veel gemeentelijke collega s van buiten de brandweer en collega s van de Veiligheidsregio. Hen wil ik voor deze intensieve samenwerking ook via deze Signaal op Veilig bedanken en ik reken op prettige samenwerking in de toekomst. Immers wij blijven als clustercollectief de gemeentelijke brandweerzorg voor onze 4 gemeenten uitvoeren en daarbij maken wij onderdeel uit van gemeentelijke veiligheidsprocessen! Uitbouw En natuurlijk zijn we nog niet gereed. Echter er is voldoende vertrouwen bij bestuurders, gemeentesecretarissen en personeel dat we het aan kunnen. En daar gaan we dan voor. In 2010 werken we aan een verdere ontwikkeling van ons Cluster. Immers vanaf 1 januari hebben we te maken met beroepsbetrokken personeel in regionale dienst en de vrijwilligers in dienst van de gemeenten. Toch vormen we één brandweerorganisatie die er is om een veiligheidsbijdrage te leveren voor onze burgers, bedrijven & instellingen, het cultuur & historisch erfgoed, onze natuur, recreanten en passanten. Ik ga er vanuit dat wij met elkaar in staat zijn op het gebied van risicobeheersing een kwaliteitsimpuls te realiseren. Taken waar we nu nog nauwelijks aan toe komen, zoals Externe Veiligheid en Pro-actie zullen hierbij in samenwerking met andere gemeentelijke afdelingen opgepakt worden. Immers, investeren aan de voorkant voorkomt het blootstellen van onze gemeenschappen aan ongewenste risico s. Daarnaast zullen we door de gekozen organisatievorm beter in staat zijn om de uitruk door onze vrijwilligers voor te bereiden en te ondersteunen. Dit in het belang van de veiligheid van onze brandweermensen. Klaas Noorland EVA Epe, Apeldoorn en Voorst Binnen het cluster EVA is de benoeming van de nieuwe clustercommandant natuurlijk iets geweest wat de gemoederen bezig heeft gehouden. De uiteindelijke keuze is gevallen op Michiel Verlinden die momenteel nog districtcommandant van vier korpsen in Flevoland is. Michiel begint per 1 juni bij het cluster EVA. Regionalisering Op het gebied van de regionalisering is nu in het hele cluster de gemeenschappelijke regeling aangenomen. In Epe heeft de raad ingestemd met de gemeenschappelijke regeling met als aanvulling dat de leden van de vrijwillige brandweer in dienst moeten blijven van de gemeente. In Voorst werd wel een wijziging in het aangeleverde tekstvoorstel aangebracht. Daarin wordt het college opgedragen de instelling van een vrijwilligersraad in de regio en in het cluster toe te laten voegen. Ook in Apeldoorn is de gemeenschappelijke regeling in de raad behandeld. De raad constateerde dat hun eerdere opmerkingen op hoofdlijnen waren verwerkt en stemde binnen 10 minuten in met de voorgestelde wijziging van de regeling. Clustervorming Binnen het cluster EVA zijn we momenteel als brandweer nog drie aparte gemeentelijke organisaties met één commandant. Dit betekent dat we ook verschillende regelingen en afspraken hebben binnen deze drie organisaties. Met de invoering van de nieuwe CAR-regeling streven we naar een harmonisering van regelingen en afspraken. Een voorbeeld daarvan is de betalingsregeling. Binnen het cluster zijn we op verschillende niveaus met elkaar in gesprek om samen één organisatie te worden. Dit vraagt om samenwerking op veel gebie- 6 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

7 den, maar de inzet en bereidwilligheid is groot. Om een voorbeeld te noemen: voor de invoering van het VeiligheidsPaspoort komen er collega s uit Epe en Voorst naar Apeldoorn om samen met de Apeldoornse collega s de benodigde informatie uit te wisselen. Omgekeerd gaan collega s uit Apeldoorn naar Epe en Voorst om daar voor andere bedrijfsvoeringsprocessen samen oplossingen te vinden. Door deze onderlinge samenwerking zie je stap voor stap de nieuwe organisatie groeien. Hans Blokker Regiostand van zaken op een rij Het afgelopen jaar is veel energie gestoken in de organisatie van de brandweer in de VNOG met als uiteindelijke doel: kwaliteitsverbetering van de brandweer. De wens tot kwaliteitsverbetering komt zowel van onderop uit de gemeenten, als van bovenaf van de minister van BZK. De minister heeft de kwaliteitseisen vastgelegd in de Wet veiligheidsregio s en hierover met de VNOG een convenant afgesloten. De burgemeesters van de VNOG gemeenten hebben in een tweedaagse bijeenkomst in september 2009 de uitgangspunten voor de toekomstige organisatie besproken en deze vastgelegd in de Kadernota organisatie brandweer Keuze voor kwaliteit. Deze kadernota is behandeld in alle colleges. Eind 2009 hebben alle gemeenteraden de kadernota vastgesteld. Op basis van deze uitgangspunten is de gemeenschappelijke regeling, die de formele basis vormt voor de samenwerking tussen de VNOG gemeenten, grondig herzien. Dankzij deze herziening voldoet de regeling nu aan de wettelijke eisen van de Wet veiligheidsregio s en blijft het mogelijk om de basisbrandweerzorg ook daadwerkelijk aan de basis te organiseren, dicht bij de burgers en de brandweervrijwilligers. Alle 22 gemeenten hebben ingestemd met de gewijzigde gemeenschappelijke regeling. Wel zijn in enkele gemeenten kanttekeningen geplaatst. Het Algemeen Bestuur heeft dit op 25 maart besproken. De nieuwe gemeenschappelijke regeling kan ingaan wanneer de Wet veiligheidsregio s van kracht wordt. Ondertussen hebben de Tweede en Eerste Kamer begin 2010 ingestemd met het voorstel voor de Wet veiligheidsregio s. De wet zal inwerking treden als ook de besluiten Kwaliteit Brandweer en Kwaliteit Personeel Veiligheidsregio s zijn vastgesteld. Wanneer dat zal zijn, is nog niet bekend; deze twee besluiten liggen nog bij de Raad van State voor advies. De samenwerking tussen gemeenten om de basisbrandweerzorg te verbeteren in de brandweerclusters is in 2009 in de gehele regio van start gegaan. Het tempo waarin dit gebeurt en de manier waarop, verschilt per cluster. In de loop van 2010 zal deze samenwerking niet langer in een doe-alsof-situatie hoeven te gebeuren, omdat dan de juridische basis (via de nieuwe Wet, de gewijzigde gemeenschappelijke regeling en de instelling van bestuurscommissies brandweer per cluster) zal worden geformaliseerd. Tinet Reddingius e: t.reddingius@vnog.nl Meer weten: kijk op 7

8 De week van de automaatjes Kent u hem nog, Koen Kamperman van het korps Winterswijk? Sinds de vorige Signaal op Veilig volgen wij hem in zijn ambitie om brandweerman te worden. Hij heeft het er allemaal voor over: veel oefenen, veel theorie én uitrukken bij nacht en ontij. Hoewel die uitrukken achteraf vaak niet nodig blijken. De laatste weken heb ik niet veel uitrukken gehad, wel regelmatig de automaatjes, verzucht Koen. Dat zijn meldingen die automatisch doorgegeven worden aan de meldkamer, maar waar meestal geen echte brand achter zit. Het kan zijn enthousiasme niet drukken: Met de cursus wordt alles elke week mooier, de theorie is achter de rug en we zijn begonnen met ademlucht: eerst een keer omhangen, afhangen, weer omhangen, net zo lang tot dat goed gaat. Dan je hoeveelheid lucht controleren en berekenen, wanneer je weer terug moet. Dat is dus als je de helft van je lucht hebt opgebruikt. Het is een van de eerste procedures die een brandweerman/vrouw tijdens de opleiding leert, en het is één van de vele. Bij iedere nieuwe oefening worden de aangeleerde mechanismen zoveel mogelijk weer herhaald. Alleen op die manier raakt het patroon ingeslepen, zodat je daar tijdens een inzet niet meer over hoeft na te denken. De eerste keer is het spannend, aldus Koen, en nu is het klik-klik, en de boel zit vast. Wat dat betreft is het net als leren fietsen. 8 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

9 Automatismen Eenmaal gewend aan de ademlucht begint het echte werk, bijvoorbeeld de trap- en deurprocedure. Koen: Hoe loop je een trap op, als je geen hand voor ogen kunt zien? Dat oefenen we geblinddoekt. Hoe tast je alles af? Altijd met de buitenkant van je hand, zodat je niet blijft hangen als je per ongeluk iets beetpakt wat onder stroom staat. Hoe ga je weer naar beneden? Achterwaarts dus, en altijd treden tellen. Hoe bepaal je of een ruimte groot of klein is? Door bijvoorbeeld met je voeten te stampen en in je handen te klappen; daardoor kun je horen hoe hol het is. Ook leer je dat je nooit zomaar een deur los kunt trekken. Er kan vuur, dus gevaar achter zitten. En als al die procedures erin zitten, komen er weer nieuwe bij zoals gebruik van hogedruk- of lagedrukslangen. Alle procedures worden eindeloos herhaald, eerst in de lesruimte, maar uiteindelijk ook in een echt (sloop)pand, of - met zijn eigen korps - in het oefencentrum in Delden. Koen Kamperman, geboren op 3 juni Woont in Winterswijk samen met zijn vriendin. Werkt als timmerman/metselaar bij WAM en Van Duren Bouw bv, voornamelijk in de woningreparatie, en speelt voetbal. Volgt de opleiding tot brandwacht in Groenlo samen met 10 anderen, waarvan 1 vrouw. Ervaring Omdat Koen zijn papieren voor brandwacht nog niet heeft, mag hij nog niet alles doen. Zo begreep hij wel dat hij bij een oefening van een ongeval met een gastank de hele tijd aan de gaskraan moest staan, voor de veiligheid van zijn collega s, maar het echte werk lonkt natuurlijk. Tijdens sommige oefeningen krijgt hij daar al wel het nodige van mee: We moesten een container in. Eerst de deur voorzichtig openen, en daarna kregen we een flash over over ons heen. Het was niet de eerste keer dat ik vuur zag, maar het werd wel even heel warm! Ik was niet bang, maar je wordt dan ook goed begeleid. Bovendien kijk je eerst rustig hoe de andere jongens het doen. Het maakte wel alle automaatjes en de theorie van de weken daarvoor weer goed! Opleiding De opleiding (die twee jaar duurt) wordt steeds leuker. De theorie was even doorbijten, maar er komt nu steeds meer praktijk bij. Het helpt daarbij ook dat Koen zijn medecursisten steeds beter leert kennen, omdat ze elke week met elkaar samenwerken. Naast de opleiding is er ook de wekelijkse (maandag)oefenavond van zijn korps. Soms op de kazerne van Winterswijk, soms buiten bij een geënsceneerde oefening trekt hij daarbij met zijn toekomstige collega s op. Ook wordt er een avond gewijd aan de ontwikkelingen in het brandweercluster (Achterhoek Oost), de Veiligheidsregio, over het Veiligheidspaspoort, afspraken met werkgevers, kortom alle zaken die niet rechtstreeks met de hulpverlening te maken hebben, maar er wel de basis van vormen. Taaie kost voor een deel, maar gelukkig kan het korps na afloop de dorst gaan lessen, als ze een collega gaan verrassen die 50 jaar geworden is. Herma van Eijk Tijdens de oefenavonden van zijn korps, maar ook wanneer hij meegaat met een inzet, wordt Koen begeleid door zijn vaste mentor, Dirk de Vries (rechts). Bij hem kan hij met alle vragen en ervaringen terecht.

10 Alles wat u altijd al wilde weten over natuurbrand In het derde artikel over natuurbrand en hoe de VNOG daarmee omgaat, de belevenissen van een startende luchtverkenner, die toevallig (of niet?) ook nog communicatieadviseur is bij de VNOG, en brandweervrijwilliger bij het korps Brummen. 1,2,3 mark! Zaterdagochtend, 6 februari. Het ziet er wel erg mistig uit.. Zou het doorgaan? Op de agenda staat een instructie voor de nieuwe luchtverkenners. Deze verkenners zorgen er in de droge periodes voor dat een (beginnende) brand op de Veluwe zo snel mogelijk wordt ontdekt. Maar naast de instructie door Ronald Steur, staat er ook een oefenvlucht op het programma Taken De hoofdtaak van een verkenner is het zo snel mogelijk detecteren van brand, vervolgens het plotten van de locatie en natuurlijk het doorgeven van de coördinaten en de bijzonderheden aan de meldkamer. Deze zaterdagochtend mag Steur twee groepen verwelkomen bij de Special Air Services op Teuge. De uitgebreide instructie leert ons o.a. hoe de meeste branden ontstaan, hoe de rook er uitziet en hoe een locatie het meest nauwkeurig kan worden opgezocht en geplot. Er kan uitgebreid geoefend worden met de apparatuur die we aan boord tot onze beschikking hebben. Maar ook komt aan de orde wat we vooral niet moeten doen, bijvoorbeeld ons bemoeien met de beslissing over inzetten van materieel; dat doet de meldkamer. Bijna 100 Wij worden toegevoegd aan de groep van zo n kleine 100 verkenners, die er voor zorgen dat we in droge Zing, vlieg, huil, bid en bewonder periodes veilig(er) kunnen wonen en recreëren op de Veluwe en de recreatiegebieden in Overijssel. Door het zo snel mogelijk opsporen en doorgeven van een brand kunnen de hulpdiensten op de grond ervoor zorgen dat de schade zoveel mogelijk wordt beperkt. Op dit moment vliegen we de routes van Ajax Noord, Ajax Zuid (Veluwe) en Oscar (Twente). Wellicht zit er op termijn ook een samenwerking met Charly (Utrecht) in. Aan het werk Helaas gaat onze oefenvlucht niet door vanwege het weer. Gelukkig mag de vlucht ingehaald worden op maandag 15 februari. En dan is het echt raak: voldoende zicht en een enorm kerstkaartenlandschap. Wat een geluk! Na de procedures nog eens te hebben doorlopen met de piloot, zijn we binnen een paar minuten in de lucht. Eenmaal op hoogte is het zaak om eerst contact te leggen met de meldkamer. Daarna moet ik de coördinaten van pretpark Koningin Julianatoren en de kruising spoorlijn/a1 met behulp van een GPRS plotten. De piloot telt af: 1,2,3...mark! De volgende opdracht bestaat uit het opzoeken van specifieke locaties ergens op de Veluwe aan de hand van opgegeven coördinaten. Als dit ook gelukt is, kunnen we nog mooi even een rondje vliegen boven ons kantoor aan de Europaweg en zwaaien naar de meldkamer. Al met al een prachtige ervaring, ook de duikvluchten! Erwin te Bokkel De legendarische sportcommentator Theo Koomen moest zich tijdens de Tour de France verplaatsen naar een wat verder gelegen startplaats en mocht tot zijn grote geluk vliegen in een tweezitter, in plaats van uren rijden in een benauwde auto. Hij werd daar zo blij van dat hij halverwege de hemel spontaan een complete Latijnse mis zong in de microfoon van zijn koptelefoon. NOS-technici maakten hier stiekem opnames van. Ik ben niet katholiek opgevoed, maar toch kreeg ook ik de neiging om voor te gaan in een mis.het moet maar snel code oranje worden! 10 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

11 Theorie en praktijk Op een avond in december kwamen centralisten, verkenners, aspiranten als Te Bokkel en de oude rotten, het vliegbedrijf en de coördinatoren natuurbrandbestrijding van omringende regio s (VNOG, Twente, IJsselland en Gelderland Midden) bij elkaar om de laatste ontwikkelingen door te nemen, te oefenen en ervaringen uit te wisselen. Daarbij was de aftrap voor Payroll Select, het bedrijf dat voor de betaling zorgdraagt, een aspect dat niet onderschat moet worden, omdat de verkenners geen formele arbeidsrelatie voor deze functie hebben. Vliegen Maar het gaat natuurlijk om het vliegen zelf. Herman Schreurs (VNOG) vertelde in zijn terugblik over 2009 dat er in acht dagen 32 vluchten gemaakt zijn. Het is natuurlijk politiek correct om te hopen op nul dagen, zodat er geen gevaar is voor natuurbranden, maar vliegen betekent mooi weer én een uitgelezen kans om gedurende drie uur vanuit de lucht je woon- en werkgebied te bestuderen. Sommigen hebben geluk, omdat ze toevallig een rooster hebben waarbij ze veel aan de bak kunnen, anderen krijgen de kans minder. Gert Jan Woudstra, directeur SAS, verzuchtte: Jammer, zo weinig dagen, anders kon ik in een andere auto rijden dan ik nu rijd. Maar Wout van Veldhuizen en Martin van de Brink kregen een wing opgespeld: zij hadden hun vijftigste vlucht gehad. 11

12 Werken De verkenners liepen een rondje van vier workshops: 1. Herman Schreurs wilde van hen weten wat er beter kan of anders moet. Een selectie uit de opbrengst van de gesprekken: We willen vaker oefenen met apparatuur De pool is groot genoeg (100 m/v) Let op de leeftijdsopbouw Je moet herkenbaar zijn aan je kleding, dus uniform aan Leerpunten vastleggen, zodat iedereen er wat aan heeft 2. Gert Jan Woudstra liet de verkenners oefenen met de C2000-set, en liet hen daadwerkelijk contact leggen met de meldkamers. Hij gaf ook zeer praktische raad: De catering aan boord is waardeloos, dus als je je oren niet kunt klaren, anders kun je een heel jaar last houden. Hij benadrukte nog eens dat het vanaf hoogte lastig is te schatten wat afstanden en afmetingen zijn: Zorg dus dat je altijd weet waar je bent, ook gewoon ouderwets via de kaart. En gebruik vooral niet je eigen GPS, want dan kan er wel eens een melding uit Rusland binnen komen dat we je daar moeten komen ophalen. 3. Peter Aalders, Hoofdofficier van Dienst (HOvD) bij de VNOG ging in op de natuurbrandrisicokaart, het natuurbrandmeetsysteem en de natuurbrandthermometer. Ook ging het bij hem over procedures en wie bepaalt wanneer er gevlogen gaat worden. Dat doet de HOvD primair aan de hand van de gegevens van de meetstations, maar ook bekijkt hij de weersverwachtingen en houdt hij rekening met de tijd van het jaar: staan er feestdagen voor de boeg, zodat het druk wordt in de natuur? 4. André Meilink en Wendy Bakker namen de laatste technische ontwikkelingen door. Allereerst het CCS-M systeem, waarmee iedereen overal hetzelfde beeld kan krijgen, en waarmee je allerlei informatie over het gebied kunt laten zien. Ook hadden zij het over het integreren van luchtverkenning in de keten van commandovoering. Vooral tot de verbeelding sprak hun toelichting op het ontwikkelen van UAV s: onbemande luchtvaartuigen. Die zijn niet bedoeld als vervanging voor verkenners, maar je kunt er wel de rook mee invliegen, en ze helpen daarmee bij beeldvorming bij grote branden en bij het nemen van luchtmonsters voor analyse, bijvoorbeeld van giftige stoffen. zorg dat je genoeg gegeten hebt. Nog zo n goede tip: Ga vooraf naar de WC. Drie uur kan erg lang duren. En zorg dat je fit bent, anders ga je geheid over je nek. Vergeet je zonnebril niet, en vlieg niet, En nu maar hopen op een lang en droog seizoen, of toch maar niet? Herma van Eijk 12 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

13 Pictrinestaartje We dachten dat alle oude potjes picrine in de regio inmiddels opgeruimd zouden zijn, maar bij een Apotheek in Apeldoorn werd er nog één aangetroffen. In een chemicaliënkabinet uit de jaren vijftig stond het flesje Picrine broederlijk naast de opium. Voor alle duidelijkheid: de apotheek zelf beschouwt de zolder waar de spullen staan als museum. 13

14 Ontruimen moet je oefenen Een mega-klus, zo kun je het gerust omschrijven, de drie ontruimingsoefeningen bij natuurbranden die in het najaar van 2009 en in de derde week van maart op de Veluwe gehouden zijn. De oefeningen vormen een onderdeel van een pilot zelfredzaamheid die vanuit het Ministerie van BZK uitgevoerd worden. Alette Getz-Smeenk legt binnen de VNOG de lijnen met heel veel organisaties die nodig zijn om de oefening uit te voeren. Maar daar gaat het eígenlijk niet alleen om. Alette Getz-Smeenk Alette Getz is immers al langere tijd bezig met natuurbranden op de Veluwe. Nog te weinig recreatieondernemers, terreineigenaren, overheden en recreanten zijn zich bewust van de gevaren van natuurbrand. Haar pogingen om alle spelers op dit terrein om de tafel te krijgen, leverde de Sector Risicobeheersing van de VNOG vorig jaar al de Veiligheidaward op. De drie oefeningen op landgoed Welna, camping de Wildhoeve en recreatieterrein Samoza, zijn een logisch vervolg op de lijnen die gelegd zijn, en steeds steviger worden. Resultaat oefeningen In de volgende Signaal op Veilig kunnen we pas de resultaten van de oefening vermelden, maar projectleider Robert Aartsen (van de provincie Gelderland) en Alette Getz willen graag nu al hun ervaringen delen Wat zag je als je belangrijkste taak in het voortraject? Alette: De oefenorganisatie op poten en in het gareel krijgen, en samen met de werkgroep communicatie maatregelen bedenken en maken, waarmee we de zelfredzaamheid bij natuurbranden zouden kunnen versterken. Robert: Mensen erbij betrekken, motiveren, enthousiasmeren, organiseren en afstemmen. Mensen hun eigen verantwoordelijkheid geven en ze aan de gemaakte afspraken houden. Daar waar er mogelijk wrijving zou kunnen ontstaan, die op tijd proberen te signaleren en weg te halen. Gelukkig waren er heel weinig van die momenten! Ik had me, toen ik projectleider werd niet gerealiseerd dat ik én een projectorganisatie én een oefenorganisatie binnen het project aan het werk zou hebben. Het project is veel groter geworden qua organisatie en tijdsbeslag dan we van te voren hadden bedacht. Dat alles zo goed is opgepakt, is een verdienste van het hele team. Ik sta er nog steeds versteld van hoe alles is verlopen en hoe alle keuzes die we gemaakt hebben elke keer zo goed uitpakten. 14 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

15 En je taak tijdens de oefeningen zelf? Alette: Gasten ontvangen en rondleiden, dat was eigenlijk best ontspannend na alle inspanningen vooraf. Een bijzondere gast was Derk Dunbar, die met zijn vormgeefbureau wereldberoemd is geworden door het ontwerpen van pictogrammen en huisstijlen. Verder was er de wethouder ruimtelijke ordening van Epe, maar die werd door iemand anders rondgeleid. Natuurlijk waren er ook de nodige brandweermensen, van binnen en buiten de regio, en Jan Mans als voorzitter van de expertgroep BZK. Robert: Dat was voor mij misschien de moeilijkste tijd. Ik ben zelf iemand van de handjes uitsteken en iets gaan doen. Nu moest ik meer vanaf het middelpunt om me heen kijken en niets doen. Niets doen, omdat het allemaal zo goed en vlot liep. Ik ben wel eens koffie gaan zetten, omdat daar even niemand voor was. Maar voor de rest was alles geregeld en liep het vanzelf. Wat ging super? Alette: Op de eerste landgoeddag was het nog wat wennen, maar de oefenorganisatie liep als een trein. De betrokkenheid en het enthousiasme van de burgers/vrijwilligers waren ook super: de ontruimden, de waarnemers, en al die anderen die een bijdrage hebben geleverd. Robert: Het is heel raar om te zeggen, maar eigenlijk ging alles super. Ik heb nog nooit in een project zo veel zo goed zien slagen. Deelnemers, bezoekers, het team, de mensen van het landgoed en de camping, iedereen was vanaf het begin tot het eind enthousiast. Men vindt het een goed iets om de zelfredzaamheid te testen en eens te oefenen met een evacuatie op een camping of een landgoed. De oefeningen liepen goed, er werd geleerd van foutjes in de organisatie en die werden meteen aangepakt, en iedereen was enthousiast over het nevenprogramma, waarmee we de deelnemers hadden gelokt. Wat was jouw kippevelmoment? Alette: Ik had er meerdere, als eerste het moment dat de ontruiming van de zorghoutvesterij in gang werd gezet en iedereen daar in beweging kwam. Na maanden praten, overleggen en organiseren ging het dan echt gebeuren. Verder was er het moment na de eerste ontruiming op de camping, dat ik de recreatietent binnenwandelde, en daar een enthousiaste mevrouw Van der Tas (voorzitter van de Veluwecommissie) en heer Ter Heide (directeur VVV Veluwe IJsselvallei) aantrof. Zij hebben zich ook laten ontruimen, en waren zeer enthousiast over dit initiatief en onder de indruk van wat we allemaal in het werk gezet hadden. Daar kunnen geen overleggen en presentaties tegenop, zoveel risicobewustzijn en goodwill als dit oplevert. Robert: Ik had er twee: de eerste was toen we op een gegeven moment met het vaste team bij elkaar zaten en met elkaar constateerden dat we gewoon een goed team waren met elkaar en dat we ook nog eens Wat ging beroerd? Alette: Het was jammer dat t regende op dag 4. Maar eigenlijk ging er niks beroerd. Robert: Ik heb één beroerd gesprek moeten voeren, waarbij het respect voor elkaar er niet meer was. Toen heb ik ook in moeten grijpen en een aantal beslissingen nemen, want met overleg lukte het niet meer. Dit heeft de oefening voor de rest niet belemmerd, maar het was gewoon niet leuk. Robert Aartsen 15

16 allemaal werk deden dat we leuk vinden. Dat is bijzonder. Het tweede moment was na de oefeningen. Als je dan s avonds in het donker de hond uitlaat, kun je alles loslaten. Op dat moment komen alle zegeningen even naar boven, de dingen die energie opleveren. Dat waren er zoveel en ze waren zo natuurlijk, vanzelfsprekend, dan realiseer je je wel even dat dit een erg mooi project is om projectleider van te zijn. Wie was jouw held(in)? Alette: Allereerst natuurlijk Oene Gorter, Ida Gorter, Rob Fernandes, René Zweers en Karin van der Kaaden, die als eigenaren hun nek hebben durven uitsteken door hun terreinen te laten ontruimen. Ze hebben ook keihard moeten werken, want moesten bij de ontruimingen volop aan de bak. Ten tweede het oefenorganisatieteam: Jan Willem van Gortel, Jos Janssen, Robert Jan Paalman, André Meilink, Ton Sanders en Robert Aartsen. Zij hebben enorm veel werk verzet in de voorbereiding en zijn twee weken lang volop in touw geweest om dit allemaal in de praktijk voor elkaar te krijgen. Robert: Die zijn er teveel. De cliënten van de zorghoutvesterij, mensen als Birgitta Dolfing (AOV er) die zoveel andere kanten van zichzelf laten zien, Ton Sanders (Provincie), die een prachtige presentatie kan geven. Robert-Jan, een stagiaire die naadloos aansluit bij de rest. Het plezier van Oene Gorter, de drive van Karin van der Kaaden, de expertise van André Meilink (oefenleider), het organisatie talent van Jos Janssen en Jan-Willem van Gortel (organisatoren oefening): Allemaal helden. Maar als ik dan toch moet kiezen, kies ik voor René Zweers, eigenaar van de Wildhoeve. Rustig op de achtergrond blijvend, als dat kan, maar met zo veel bezieling bezig met zijn werk, de camping en de oefeningen, dat vind ik prachtig om te zien. Echt op de voorgrond wil hij niet staan, maar af en toe mag wel eens benadrukt worden hoe goed hij alles voor elkaar heeft op de camping, ook over het denken over en werken naar een veilige omgeving op hun camping. Wat wordt jouw doel voor Samoza? Alette: Net zo n mooie oefenweek neerzetten als op Welna en De Wildhoeve, en nog beter er in slagen om ieder in zijn rol te zetten. We hoeven als VNOG echt niet alles zelf te doen. Dat hebben we hiermee wel bewezen. Robert: Samoza moet erg veel van hetzelfde worden, zeker wat betreft plezier, succes, voldoening. Maar het moet geen herhaling van zetten worden, het moet een nieuwe oefening worden met zijn eigen dynamiek. Als ik dan tijdens de oefeningen weer met de handen in de zakken kan toekijken, dan is het geslaagd. Herma van Eijk Informatie bij Alette Getz-Smeenk e: a.getz@vnog.nl als extraatje kregen de deelnemers aan de oefening op camping de Wildhoeve een demonstratie: hoe snel brandt een tent af? 16 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

17 Natuurbrandrisico s nu ook in Oost-Gelderland in kaart gebracht Natuurbrandrisicokaarten we kenden ze al voor het gebied van de Veluwe, zoals ze in 2006 samen met Gelderland Midden werden ontwikkeld. Nu is ook het gebied ten oosten van de IJssel in kaart gebracht: Het risico in de Achterhoek is lager dan op de Veluwe, maar je moet het niet onderschatten, aldus Mike Mulder van de sector Risicobeheersing. De nieuwe kaart is tot stand gekomen door samenwerking tussen veel partijen. Dit waren onder meer de VNOG-sector Operationele Voorbereiding, verschillende organisaties voor natuurbeheer en alle lokale brandweren in het oostelijk gedeelte van onze Regio. Iedereen heeft veel inspanningen gedaan voor de totstandkoming van deze kaart. Postzegels Als je over kaarten praat, moet je ze ook zien. Mulder spreidt een grote rol uit over de bibliotheektafel en plotseling zien we een flink deel van onze regio bedekt met iets wat lijkt op groene, gele en rode postzegels. Het zijn vakken van 1x1 kilometer waarvoor de risico s zijn berekend: Op basis van 16 aspecten hebben we een score voor zo n vak bepaald. We kijken dan naar onder meer type begroeiing, waterwinning, infrastructuur, gevaarlijke stoffen en bereikbaarheid. En misschien nog wel het allerbelangrijkste: zijn er woningen in de buurt? Verblijven er veel toeristen? Niet onderschatten Net als bij de natuurbrandthermometer geven de kleuren op de kaart het risico aan. Van groen (weinig risico) tot rood (hoog risico). Een hoog natuurbrandrisico zegt niets over de kans dàt er ergens een brand ontstaat. Maar is er brand, dan is die mogelijk lastig in de hand te houden. Mike vindt dat het met de natuurbrandrisico s in de Achterhoek relatief wel meevalt: Het zijn niet zulke grote aaneengesloten gebieden als op de Veluwe en de bereikbaarheid is veelal goed, maar je moet het niet onderschatten. Je hebt natuurlijk wel veel woongebieden rondom de bossen in Oost-Gelderland, en dan loop je al snel de kans dat je veel mensen moet evacueren. Kijk maar naar het voorbeeld van de duinbranden in Schoorl! Aantoonbaar Ook de kaart voor Oost-Gelderland wordt nu gebruikt om lokaal eventueel lastige situaties aan te pakken: Het belang van zo n kaart is vooral dat we nu weten waarover we praten, het maakt een eventueel probleem aantoonbaar. De kaart is een middel dat we kunnen gebruiken om met partijen om de tafel te gaan en aanpassingen bespreekbaar te maken. Het moet onze partners bewuster maken van hun verantwoordelijkheden. En dat lukt. Op de Veluwe is men, mede dankzij de risicokaarten, al weer wat verder. Hier werken eigenaren, gemeenten, recreatieparken, natuurmonumenten al veel aan bewustwording en het nemen van (eigen) verantwoordelijkheden. Praktisch gezien gaat het dan om bijvoorbeeld afspraken maken met de lokale brandweer, gidsen, snoeibeleid aanpassen, paden aanpassen en zelfs andere boomsoorten aanplanten. Ook de zelfredzaamheidoefeningen in Epe, Nunspeet en Emst leren belangrijke lessen die weer gebruikt kunnen worden in het verlagen van de risico s. Levend houden De informatie over vegetatie in de Achterhoek is aangeleverd door natuurorganisaties. Drinkwaterbedrijven hebben gegevens over bluswater verstrekt. Vrijwilligers van de brandweer zijn de natuur ingetrokken om de paden op toegankelijkheid te controleren. De eerste bijeenkomst met betrokkenen is inmiddels al achter de rug en Mulder is optimistisch: Men is enthousiast, vindt het goed dat hier veel aandacht voor komt. Ook vraagt men om dit levend te houden. En dat is precies wat we als VNOG blijven doen door te initiëren en te faciliteren. Ook dit is een van de voorbeelden van samenwerking buiten de brandweergrenzen om, waarvoor we - helemaal terecht - de Publieke Veiligheidaward hebben gewonnen! Erwin te Bokkel 17

18 Klein, maar daadkrachtig platform Zorgcontinuïteit Ruim 30 afgevaardigden van (zorg)instellingen binnen de VNOG troffen elkaar op 8 december voor de vierde keer op het Platform zorgcontinuïteit bij GGNet in Apeldoorn. Voorzitter Maarten de Bloois zei in zijn opening dat hij op meer deelname had gehoopt, maar aan het programma kon het niet liggen. Aart Schoenmaker, directeur GHOR, trapte af met de stand van zaken rondom de nieuwe influenza A (H1N1 virus), oftewel de Mexicaanse griep. Inmiddels hebben alle zorginstellingen een zorgcontinuïteitsplan, dus als het goed is zijn zij voorbereid op de gevolgen van de griep, mocht die weer toeslaan. Daarna wees Schoenmaker op de zeven gevolgen waarmee een organisatie bij een crisis te maken kan krijgen: sluiting van (delen van) de locatie groot aanbod van cliënten verplaatsen van cliënten tekort aan personeel uitval nutsvoorzieningen, apparatuur en ICTmiddelen logistieke stagnatie uitbraak infectieziekten Als een organisatie goed kan omgaan met deze gevolgen, is de kans groot dat bij een crisis de zorg aan cliënten op verantwoorde wijze gecontinueerd kan worden. Maar dan moet de instelling daarvoor zelf wel voorbereidingen treffen. Je kunt echter ook ondersteuning van de overheid verwachten. Denk bijvoorbeeld aan vervoer (ook van rolstoelgebruikers en bedlegerige patiënten), psychosociale hulp en zorg voor de eerste levensbehoeften op de opvanglocatie. Maar ook zaken als voorlichting aan verwanten, pers en publiek en de registratie en afhandeling van persoonlijke schade vallen onder deze ondersteuning. Dat is de reden dat de GHOR gegevens van de instellingen nodig heeft. Om die gegevens vast te leggen en optimaal te kunnen gebruiken, heeft de GHOR de internetapplicatie GHOR4all aangeschaft. In het tweede kwartaal van 2010 zal het programma gebruikt gaan worden, waarmee een hoop papierwerk komt te vervallen. Schoenmaker kon dus afsluiten met: U hoort nog van ons! 18 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

19 CalamiteitenManagementPlan (CMP) Erik Moot van Zorggroep Apeldoorn en omstreken presenteerde vers van de pers het Calamiteiten Management Plan (CMP), dat een (zorg)organisatie kan helpen om op een gestructureerde manier om te kunnen gaan met de gevolgen van (grootschalige) incidenten of rampen. De gehandicaptenorganisatie s Heeren Loo werd als basis gebruikt voor het opstellen van een algemeen raamwerk CMP voor zorgorganisaties. Het CMP is, net als de overige producten van het platform te downloaden van onze website Strategisch oefenen Hans van Wijnbergen, van het Bedrijfsbureau Veiligheid bij s Heeren Loo, nam ons mee terug naar een oefening in zijn instelling, die met hulp van de GHOR was opgezet. Daarbij waren de nutsvoorzieningen uitgevallen, en de leden van het Managementteam moesten op strategisch niveau de juiste beslissingen nemen, op basis van het CMP. Als verbeterpunten waren naar voren gekomen: Ga als crisisteam niet zelf de genomen besluiten uitvoeren Laat ICT mee-oefenen Denk goed na over communicatie Houd een duidelijke vergaderstructuur aan Zet de actiepunten op een flip-over De conclusie: Lastig, maar leerzaam! Dit jaar organiseert de GHOR vier tot zes van dergelijke oefeningen. Ontwikkelen oefendraaiboek Theo Klein Bleumink, Opleider, Trainer en Oefenleider van de GHOR, leidde het volgende programmaonderdeel. Bij het oefendraaiboek Uitval van nutsvoorziening bedreigt de continuïteit van zorg, elektra is een schrijfwijzer ontwikkeld die voor alle type oefeningen en doelgroepen gebruikt kan worden. De schrijfwijzer maakt onderdeel uit van in totaal vier documenten (van het ministerie van BZK) die er voor moeten zorgen dat draaiboeken compleet en uniform zijn, zodat organisaties ze makkelijker kunnen uitwisselen. Modellen, sjablonen en checklist maken er onderdeel van uit. Meer informatie en downloads op (GHOR/GHOR producten) en Na zijn toelichting nodigde Klein Bleumink vier deelnemers uit om in het midden van de zaal deel te nemen aan een kleine oefening. Het rollenspel was kort, maar de deelnemers gingen daadkrachtig te werk, stelden meteen prioriteiten, namen besluiten en maakten afspraken. Doorstart werkgroepen Maarten de Bloois, directeur van de zorginstelling Brinkhoven en de Bongerd, tevens Platformvoorzitter, en Sjoerdtje Kramer-Hoekstra, beleidsmedewerker bij de GHOR, verzorgden samen het laatste programmaonderdeel: doorstart van de werkgroepen. Op dit moment zijn er drie werkgroepen: CMP Sluiting van delen van een locatie Uitval van nutsvoorzieningen, apparatuur en ICT Inmiddels zijn vier producten van de werkgroepen gereed: CMP 2009 PowerPoint presentatie inzake planvorming bij uitval van (delen van) locaties Checklist inzake uitval van nutsvoorzieningen (gas, water en elektra) Oefendraaiboek inzake Uitval van stroom, met een Oefenwijzer. De Bloois pleitte enthousiast voor het idee om onder de vlag van het platform verder te gaan met planontwikkeling, en daarom werden de aanwezigen aan het werk gezet met de zeven gevolgen van een crisis (zie eerste alinea). Na 20 minuten hadden zich vier werkgroepen gevormd: sluiting delen locatie, verplaatsen patiënten, uitval nutsvoorzieningen en tekort aan medewerkers. Uitbouwen Het platform streeft ernaar dat de instellingen in 2012 een complete set geïmplementeerde en beoefende plannen hebben waarmee de zorg ook onder bijzondere omstandigheden gecontinueerd kan worden. De Bloois adviseerde de instellingen dit streven vanaf 2010 in hun meerjarenplanning op te nemen. Wordt vervolgd op 8 juni! Sjoerdtje Kramer-Hoekstra e: s.kramer-hoekstra@vnog.nl Meer informatie en downloads op bovenstaand adres of via 19

20 Regionaal Crisisplan Project Rubiks De veiligheidsregio vervult een actieve en coördinerende rol bij de bestrijding van rampen en de beheersing van crises. Deze rol is vastgelegd in de Wet Veiligheidsregio s, die inmiddels is aanvaard. Iedere veiligheidsregio moet volgens deze wet drie planfiguren vaststellen: het Regionaal Risicoprofiel, het Regionaal Beleidsplan en het Regionaal Crisisplan. Zodra de Wet in werking treedt hebben we een jaar de tijd om alles op orde te hebben. Risicoprofiel: Beleidsplan: Crisisplan*: uiterlijk 6 maanden na inwerkingtreding WVR uiterlijk 9 maanden na inwerkingtreding WVR uiterlijk 12 maanden na inwerkingtreding WVR * De gemeentelijke rampenplannen blijven van kracht tot het bestuur van de Veiligheidsregio het Regionaal Crisisplan heeft vastgesteld. Waarom een Regionaal Crisisplan? Zowel de multidisciplinaire samenwerking binnen de regio als de samenwerking tussen de regio s stelt hoge eisen aan de uniforme organisatie en werkwijze bij de aanpak van grootschalige incidenten. Om deze multidisciplinaire samenwerking te ondersteunen is een Referentiekader Regionaal Crisisplan ontwikkeld. Op basis daarvan ontwikkelen wij ons Regionaal Crisisplan, een operationeel plan waarin de generieke aanpak van rampenbestrijding en crisisbeheersing staat beschreven, en afspraken over bevoegdheden, taken en verantwoordelijkheden zijn vastgelegd. Samen met het Beleidsplan zal het Regionaal Crisisplan niet alleen moeten leiden tot meer eenduidigheid, maar ook tot vereenvoudiging van de huidige planfixatie op lokaal, regionaal en landelijk niveau. Het Regionaal Crisisplan biedt mogelijkheden om binnen de regio als kolommen en als gemeenten beter samen te werken, te oefenen, te evalueren, werkzaamheden efficiënter af te stemmen en tevens van elkaars kennis en vaardigheden gebruik te maken of personele en materiële bijstand uit te leveren. Voor partners in de sectoren Veiligheid en Vitale Infrastructuur zal het eenvoudiger worden met hun eigen crisisorganisatie aan te haken op de staande structuur van crisisbeheersing. Aanpak Stap 1: Binnen onze regio zijn de gemeentelijke rampenplannen al grotendeels op elkaar afgestemd, op basis van het model gemeentelijk rampenplan. De huidige gemeentelijke rampenplannen hoeven dan ook niet te worden herschreven, maar worden herschikt tot een regionale samenvoeging in het Regionaal Crisisplan. Stap 2: Door de werkwijze van de disciplines te harmoniseren is de basis gelegd voor geïntegreerd multidisciplinair handelen. Deze basis is noodzakelijk, maar is geen voldoende voorwaarde voor een kwaliteitsverbetering in de crisisbeheersing. De meerwaarde wordt gevonden in het Multidisciplinair knoppenmodel: hierin worden de juiste werkprocessen en aansturing afgestemd. 20 S a m e n w e r k e n a a n v e i l i g h e i d

Voorstel: instemmen met de uitgangspunten zoals verwoord in de kadernota.

Voorstel: instemmen met de uitgangspunten zoals verwoord in de kadernota. Aan de raad AGENDAPUNT 6.11 Kadernota regionalisering brandweer Voorstel: instemmen met de uitgangspunten zoals verwoord in de kadernota. In 2006 besloten de gemeenten Bronckhorst, Doetinchem, Montferland

Nadere informatie

III ľi9iiii II liiį:iml ļ! II

III ľi9iiii II liiį:iml ļ! II co ** O > Wet gemeenschappelijke regelingen Inhoud: Blad 1 Blad 2 Blad 3 Blad 4 Blad 5 Gemeenschappelijke Regeling Regio Stedendriehoek Gemeenschappelijke samenwerkingsregeling Noord en Oost Gelderland

Nadere informatie

In onderstaand register zijn de geldende gemeenschappelijke regelingen opgenomen waaraan de gemeente Hattem deelneemt:

In onderstaand register zijn de geldende gemeenschappelijke regelingen opgenomen waaraan de gemeente Hattem deelneemt: Register gemeenschappelijke regelingen als bedoeld in artikel 27 van de Wet Gemeenschappelijke regelingen gemeente Hattem, laatstelijk bijgewerkt op 19 september 2016 Gemeenten onderling, dan wel provincies

Nadere informatie

Besluit Gelre-IJssel gemeenten inzake de vierde wijziging van de Samenwerkingsregeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Gelre-IJssel

Besluit Gelre-IJssel gemeenten inzake de vierde wijziging van de Samenwerkingsregeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Gelre-IJssel Besluit Gelre-IJssel gemeenten inzake de vierde wijziging van de Samenwerkingsregeling Gemeenschappelijke Gezondheidsdienst Gelre-IJssel Het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Apeldoorn,

Nadere informatie

De nieuwe Brandweer Hollands Midden

De nieuwe Brandweer Hollands Midden De nieuwe Brandweer Hollands Midden Bijeenkomst gemeentebesturen (Leiden, 8 oktober 2010) Henk Meijer Regionaal Commandant Korte terugblik Discussie over regionalisering brandweer ruim 5 jaar geleden gestart

Nadere informatie

MOED brandweer VNOG T.b.v. de 22 gemeenteraden

MOED brandweer VNOG T.b.v. de 22 gemeenteraden MOED brandweer VNOG T.b.v. de 22 gemeenteraden ü Aanleiding MOED ü Algemene informatie brandweer in de veiligheidsregio ü Inhoud MOED ü Samenvatting uitspraken algemeen bestuur 1. Aanleiding MOED De wereld

Nadere informatie

IJsselland. TIJD VOOR ACTIE Continuïteit van zorg onder alle omstandigheden

IJsselland. TIJD VOOR ACTIE Continuïteit van zorg onder alle omstandigheden IJsselland TIJD VOOR ACTIE Continuïteit van zorg onder alle omstandigheden Captain crisis campagne In december 2013 is het project Captain Crisis gelanceerd. Het GHOR-bureau hielp de zorginstellingen om:

Nadere informatie

brandweer Nieuwegein Zuid Jij ook? Kom bij de brandweer!

brandweer Nieuwegein Zuid Jij ook? Kom bij de brandweer! I brandweer Nieuwegein Zuid Jij ook? Kom bij de brandweer! Brandweer Veiligheidsregio Utrecht zoekt vrijwilligers Werken bij de brandweer: voor sommigen is het een droom, voor anderen een roeping. Werken

Nadere informatie

Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen

Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen AGENDAPUNT 2 Algemeen bestuur Veiligheidsregio Groningen Vergadering 12 december 2014 Strategische Agenda Crisisbeheersing In Veiligheidsregio Groningen werken wij met acht crisispartners (Brandweer, Politie,

Nadere informatie

Burgemeester en Wethouders

Burgemeester en Wethouders Burgemeester en Wethouders de raad der gemeente EDE Behandelend ambtenaar Ginkel, van H.J. Tel.nr. (0318) 68 08 27 Verzameling Raadsstukken registratienummer sector datum: 2010/55 631916 COA 17 augustus

Nadere informatie

Gemeenschappelijke samenwerkingsregeling Noord en Oost Gelderland. Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland

Gemeenschappelijke samenwerkingsregeling Noord en Oost Gelderland. Gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Noord- en Oost Gelderland Wet gemeenschappelijke regelingen Inhoud: Blad 1 Blad 2 Blad 3 Blad 4 Blad 5 Blad 6 Blad 7 Blad 8 Gemeenschappelijke Regeling Regio Stedendriehoek Gemeenschappelijke samenwerkingsregeling Noord en Oost

Nadere informatie

Presentatie voorstellen AB MOED

Presentatie voorstellen AB MOED Presentatie voorstellen AB MOED 16 oktober 2014 Filmpje toekomstige brandweer dia 1 openingsdia Visieplaat MOED dia 2: Doel van de presentatie 1. Voorstellen MOED met raad delen vóór het AB van 30 oktober.

Nadere informatie

Brandweer Nederland Samen sterk, samen veilig

Brandweer Nederland Samen sterk, samen veilig Brandweer Nederland Samen sterk, samen veilig Met hart en ziel Brandweer Nederland staat voor 31.000 brandweermensen die zich met hart en ziel inzetten voor hun medemens. Die 24 uur per dag en 7 dagen

Nadere informatie

De brandweer wordt nog veiliger en beter

De brandweer wordt nog veiliger en beter Project Kwaliteit brandweerpersoneel De brandweer wordt nog veiliger en beter -Brochure Brandweer juni2009.indd 1 05-06-2009 10:16:37 VAKBEKWAAM WORDEN, Wat verandert er concreet? Alle medewerkers van

Nadere informatie

Addendum Beleidsplan 2012-2015 Bestuursvisie op fysieke veiligheid in Zeeland

Addendum Beleidsplan 2012-2015 Bestuursvisie op fysieke veiligheid in Zeeland Addendum Beleidsplan 2012-2015 Bestuursvisie op fysieke veiligheid in Zeeland Waarom een addendum? Het beleidsplan 2012-2015 is op 7 juli 2011 in een periode waarop de organisatie volop in ontwikkeling

Nadere informatie

Uitruk op Maat. In deze uitgave. Project Uitruk op Maat van start in veiligheidsregio Zuidoost-Brabant. Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost

Uitruk op Maat. In deze uitgave. Project Uitruk op Maat van start in veiligheidsregio Zuidoost-Brabant. Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost Uitruk op Maat Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost Nieuwsbrief 1 november 2010 In deze uitgave Project Uitruk op Maat van start in veiligheidsregio Zuidoost-Brabant 2 3 Aanleiding van het project Uitruk

Nadere informatie

De Budget Ster: omgaan met je schulden

De Budget Ster: omgaan met je schulden De Budget Ster: omgaan met je schulden Budget Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Budget Ster MOTIVATIE EN VERANTWOORDELIJKHEID STRESS DOOR SCHULDEN BASISVAARDIGHEDEN STABILITEIT FINANCIEEL ADMINISTRATIEVE

Nadere informatie

Samenwerken aan Brandveiligheid

Samenwerken aan Brandveiligheid Gemeente Leiderdorp Gemeente Leiderdorp Wie zijn wij als Brandweer Hollands Midden? Wat mag u van ons verwachten en hoe zijn we aan elkaar verbonden? Samenwerken aan Brandveiligheid Missie Brandweer Hollands

Nadere informatie

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd

Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd Mijn ouders zijn gescheiden en nu? Een folder voor jongeren met gescheiden ouders over de OTS en de gezinsvoogd 1 Joppe (13): Mijn ouders vertelden alle twee verschillende verhalen over waarom ze gingen

Nadere informatie

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal,

Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching. Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Nieuwsbrief Gerdien Jansen Kindcoaching Jaargang 2: Nieuwsbrief 3 (oktober 2013) Hallo allemaal, Veel te laat krijgen jullie deze nieuwsbrief. Ik had hem al veel eerder willen maken/versturen, maar ik

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Han Rozemeijer: sectormanager Ambulancezorg, GGD, veiligheidsregio Kennemerland

Han Rozemeijer: sectormanager Ambulancezorg, GGD, veiligheidsregio Kennemerland RAV S NOORD-HOLLAND EN FLEVOLAND KOMEN MET ÉÉN BOVENREGIONAAL GEWONDENSPREIDINGSPLAN In de provincies Noord-Holland en Flevoland zijn vijf Regionale Ambulance Voorzieningen (RAV s) werkzaam, die ieder

Nadere informatie

nieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012

nieuwsbrief We zullen doorgaan Postbus 3364 3502 GJ Utrecht Telefoon: 030 22 99 922 Maart 2012 Maart 2012 We zullen doorgaan In deze nieuwsbrief een nieuw gezicht: Diana Davelaar. Diana is de opvolger van Patrick Veenendaal. Patrick moest om gezondheidsredenen stoppen. Diana heeft in oktober het

Nadere informatie

De Veiligheidsregio NHN in vogelvlucht. 28-03-2011 Commissie Bestuur en middelen

De Veiligheidsregio NHN in vogelvlucht. 28-03-2011 Commissie Bestuur en middelen De Veiligheidsregio NHN in vogelvlucht 28-03-2011 Commissie Bestuur en middelen Welkom Veiligheidsregio NHN Wet veiligheidsregios Bezuinigingen Regionalisering brandweer Praktijk Veiligheidsregio Noord-Holland

Nadere informatie

Project Kwaliteit brandweerpersoneel. De brandweer wordt nog veiliger en beter

Project Kwaliteit brandweerpersoneel. De brandweer wordt nog veiliger en beter Project Kwaliteit brandweerpersoneel De brandweer wordt nog veiliger en beter VAKBEKWAAM WORDEN, VAKBEKWAAM BLIJVEN Wat verandert er concreet? Alle medewerkers van de brandweer worden voortaan opgeleid,

Nadere informatie

Gewoon meedoen! www.estinea.nl

Gewoon meedoen! www.estinea.nl Gewoon meedoen! Hoe wil jij meedoen? Dat vragen we aan iedereen die bij Estinea komt voor ondersteuning bij wonen, werken of leren. Meedoen in de samenleving - op je eigen niveau en je eigen manier - levert

Nadere informatie

Afsprakenlijst behorende bij het Convenant voor samenwerkingsafspraken tussen Veiligheidsregio s, Politie en ProRail

Afsprakenlijst behorende bij het Convenant voor samenwerkingsafspraken tussen Veiligheidsregio s, Politie en ProRail Afsprakenlijst behorende bij het Convenant voor samenwerkingsafspraken tussen s, Politie en Art. 1 Doelen Partijen maken afspraken over: 1. organiseert bijeenkomsten voor de Doorlopend naar - Het vergroten

Nadere informatie

Apostolische rondzendbrief

Apostolische rondzendbrief oktober 9, 2011 Jaargang 1, nummer 1 Lieve mensen, Zo bent u een voorbeeld voor alle gelovigen in Macedonië en Achaje geworden. Wij zijn nu al weer een tijdje hier in het zuiden van Griekenland, in de

Nadere informatie

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG > Retouradres Postbus 2030 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Directie Weerbaarheidsverhoging Afdeling veiligheidsregio's Schedeldoekshaven

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Johan Vosbergen Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Johan Vosbergen... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Johan,

Nadere informatie

Verhaal: Jozef en Maria

Verhaal: Jozef en Maria Verhaal: Jozef en Maria Er was eens een vrouw, Maria. Maria was een heel gewone jonge vrouw, net zo gewoon als jij en ik. Toch had God haar uitgekozen om iets heel belangrijks te doen. Iets wat de hele

Nadere informatie

Het beste uit jezelf

Het beste uit jezelf Het beste uit jezelf 2 3 Met elkaar bouwen aan het Huis van Philadelphia Philadelphia wil dat mensen met een beperking gelukkig kunnen zijn en het beste uit zichzelf kunnen halen. Daarom doen we ons werk

Nadere informatie

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben

Ik-Wijzer Ik ben wie ik ben Ik ben wie ik ben Naam: Lisa Westerman Inhoudsopgave Inleiding... 3 De uitslag van Lisa Westerman... 7 Toelichting aandachtspunten en leerdoelen... 8 Tot slot... 9 Pagina 2 van 9 Inleiding Hallo Lisa,

Nadere informatie

Samenwerken èn netwerken

Samenwerken èn netwerken Samenwerken èn netwerken Stappenplan voor versterken van zelforganisaties Auteurs Saskia van Grinsven en Jamila Achahchah Fotografie: Guillermo Dazelle MOVISIE Juni 2012 Inleiding Voor je ligt een stappenplan

Nadere informatie

Format Zorgcontinuïteitsplan

Format Zorgcontinuïteitsplan Format Zorgcontinuïteitsplan LOGO zorginstelling Locatie: naam locatie!!! Pers niet te woord staan!!! Dit wordt gedaan door de overkoepelende organisatie of de gemeente. 1 1. Sluiting van (delen van) de

Nadere informatie

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling.

Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Leerzaam, leuk, nieuwe contacten opgedaan, nieuwe ideeën. Het open Space concept is geweldig. Met een rugzakje vol info ga ik naar huis, veel gesprekken, leuke manier van middagvulling. Ontspannen maar

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Boerendijk AH Woerden (tijdens kantooruren)

Boerendijk AH Woerden (tijdens kantooruren) De opleidingseisen voor vrijwilligers zijn gelijk aan die voor beroepsbrandweerlieden. We verwachten van je dat je bereid bent om voor je opleiding een deel van je vrije tijd op te offeren. De basisopleiding

Nadere informatie

I K B E N B R A N D W E E R

I K B E N B R A N D W E E R IK BEN BRANDWEER Waar staat de brandweer voor? Wie zijn wij? Wat doen wij? En hoe willen wij gezien worden? Behulpzaam, deskundig en daadkrachtig. Dat is de brandweer. Maar wat betekent dit voor jou en

Nadere informatie

Nieuwe koersen. Veiligheidsregio Brabant Noord in een veranderende omgeving. Themabijeenkomst raden Land van Cuijk 16 januari 2013

Nieuwe koersen. Veiligheidsregio Brabant Noord in een veranderende omgeving. Themabijeenkomst raden Land van Cuijk 16 januari 2013 Nieuwe koersen Veiligheidsregio Brabant Noord in een veranderende omgeving Themabijeenkomst raden Land van Cuijk 16 januari 2013 Koerswijziging/bezuinigingen Aansluiten bij nieuwe wetgeving en taakopvattingen

Nadere informatie

Veiligheidregio s en zorginstellingen Samen werken aan zorgcontinuïteit

Veiligheidregio s en zorginstellingen Samen werken aan zorgcontinuïteit Veiligheidregio s en zorginstellingen Samen werken aan zorgcontinuïteit Ivonne Vliek Veiligheidsregio Utrecht i.vliek@vru.nl / 088-878 4137 GHOR BGC Geneeskundige Hulpverlening Bureau Gemeentelijke Crisisbeheersing

Nadere informatie

mêê^w9êêsěľb^ėě Brandweer

mêê^w9êêsěľb^ėě Brandweer mêê^w9êêsěľb^ėě Brandweer veiligheidsregio Noord- en Oost- Gelderland Postbus 234 7300 AE Apeldoorn Colleges van Burgemeester en Wethouders van de gemeenten die T^^A^Apddoorn deel uitmaken van de Veiligheidsregio

Nadere informatie

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING

Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING Verslag ouderavond FIT(s) OP DE KRING In gesprek met elkaar. Uitwerking van de stellingen. De onderstaande stellingen hebben we deze avond besproken onder elke stelling staan een aantal opmerkingen die

Nadere informatie

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B

Maatschappelijke Zorgboerderij. Amatheon. Nikki van Berlo. Jasmijn Borms. Joy Willems T4B Maatschappelijke Zorgboerderij Amatheon Nikki van Berlo Jasmijn Borms Joy Willems T4B Inleiding Ons groepje bestaat uit Nil

Nadere informatie

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster

[PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster [PILOT] Aan de slag met de Hoofdzaken Ster! Hoofdzaken Ster Copyright EffectenSter BV 2014 Hoofdzaken Ster SOCIALE VAARDIGHEDEN VERSLAVING DOELEN EN MOTIVATIE 10 9 8 10 9 8 7 6 4 3 2 1 7 6 4 3 2 1 10 9

Nadere informatie

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar?

Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Spel: Wat heb ik geleerd dit jaar? Inleiding Traditioneel staat de decembermaand in het teken van jaaroverzichten en top 100 of top 2000 lijstjes. Allemaal bedoeld om terug te kijken op het afgelopen jaar.

Nadere informatie

Samenvatting voor Bent u een man of een vrouw? (N=164) Antwoord Telling Percentage

Samenvatting voor Bent u een man of een vrouw? (N=164) Antwoord Telling Percentage Resultaten Brandweeronderzoek (Regio Utrecht) Aantal respondenten Aantal respondenten in deze vragenlijst: 164 Totaal aantal respondenten in deze vragenlijst: 3701 Percentage van het totaal: 4.4% Samenvatting

Nadere informatie

FINANCIEEL BELEID DE ONDERNEMINGSRAAD EN DE EIGEN CIJFERS

FINANCIEEL BELEID DE ONDERNEMINGSRAAD EN DE EIGEN CIJFERS FINANCIEEL BELEID DE ONDERNEMINGSRAAD EN DE EIGEN CIJFERS Tweedaagse Open Inschrijvingscursus Financieel Beleid in de Gehandicaptenzorg data 21 en 22 juni 2012 2 en 3 juli 2012 11 en 12 september 2012

Nadere informatie

Met Intelligentie Natuurlijk iets Doen

Met Intelligentie Natuurlijk iets Doen Nieuwsbrief 11 Met Intelligentie Natuurlijk iets Doen Voorwoord Nieuwe fase MIN D Na diverse jaren van planontwikkeling en implementatie is het nu tijd voor een nieuwe fase, die van borging van het onderwijs

Nadere informatie

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen?

2. Wat zijn per sector/doelgroep de algemene inzichten ten aanzien van de inhoud van de continuïteitsplannen? Samenvatting Aanleiding en onderzoeksvragen ICT en elektriciteit spelen een steeds grotere rol bij het dagelijks functioneren van de maatschappij. Het Ministerie van Veiligheid en Justitie (hierna: Ministerie

Nadere informatie

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman

Allemaal in ontwikkeling. Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Permanente educatie in Smallingerland Allemaal in ontwikkeling Door: Rieke Veurink / Fotografie: Kees Winkelman Van cursussen professioneel Engels, kennis opdoen bij een andere afdeling tot vierjarige

Nadere informatie

Hallo mogen wij ons even voorstellen

Hallo mogen wij ons even voorstellen Hallo mogen wij ons even voorstellen Wij zijn Verkeersschool Janssen en bedanken je voor het benaderen van informatie over jou rijopleiding. Denk je nog steeds dat het behalen van je rijbewijs duur en

Nadere informatie

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet

ik? Houd je spreekbeurt over GGNet ik? Houd je spreekbeurt over GGNet 1 Houd je spreekbeurt over GGNet Krijg je zelf hulp van GGNet Jeugd? Of je vader/moeder/broer(tje)/zus(je) of iemand anders die je kent? Werkt één van je ouders bij GGNet?

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Laat je talenten leven Helpt je het

Nadere informatie

AGENDAPUNT NO. 16. AAN DE RAAD

AGENDAPUNT NO. 16. AAN DE RAAD Voorstel tot instemming met wijziging van de gemeenschappelijke regeling Veiligheidsregio Noord en Oost Gelderland.. AGENDAPUNT NO. 16. AAN DE RAAD Samenvatting/Advies De Veiligheidsregio Noord en Oost

Nadere informatie

Cijfers E-MOVO 2011 gemeente Apeldoorn - alcohol Een toelichting op de tabel staat onderaan.

Cijfers E-MOVO 2011 gemeente Apeldoorn - alcohol Een toelichting op de tabel staat onderaan. Cijfers E-MOVO gemeente - alcohol Een toelichting op de tabel staat onderaan. Alcoholgebruik heeft ooit alcohol gedronken 50 41 24 68 48 42 45 68 61 46 51 51 heeft in de afgelopen 4 weken alcohol gedronken

Nadere informatie

Voor de ouders en verzorgers,

Voor de ouders en verzorgers, Voor de ouders en verzorgers, Deze nieuwsflits start ik met een terugblik op de ouderavond die we afgelopen dinsdagavond gehouden hebben. We mochten deze avond 13 ouders en 14 collega's begroeten. Onze

Nadere informatie

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school.

O, antwoordde ik. Verder zei ik niets. Ik ging vlug de keuken weer uit en zonder eten naar school. Voorwoord Susan schrijft elke dag in haar dagboek. Dat dagboek is geen echt boek. En ook geen schrift. Susans dagboek zit in haar tablet, een tablet van school. In een map die Moeilijke Vragen heet. Susan

Nadere informatie

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl.

Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Chatten Dit boek heeft het keurmerk Makkelijk Lezen gekregen. Wilt u meer weten over dit keurmerk kijk dan op de website: www.stichtingmakkelijklezen.nl. Colofon Een uitgave van Eenvoudig Communiceren

Nadere informatie

GROOTER. in één oogopslag. Uniformiteit & kwaliteit in gemeentelijke Crisisbeheersing Bevolkingszorg

GROOTER. in één oogopslag. Uniformiteit & kwaliteit in gemeentelijke Crisisbeheersing Bevolkingszorg GROOTER in één oogopslag Uniformiteit & kwaliteit in gemeentelijke Crisisbeheersing Bevolkingszorg GROOTER Voorwoord GROOTER is een informeel kwaliteitslabel voor opleidingen en trainingen. Voor u ligt

Nadere informatie

Training. Vergaderen

Training. Vergaderen Training Vergaderen Halide Temel 1-5-2014 Inhoudsopgave Inleiding 3 Doelen 4 Deelnemers 4 Werkvormen 4 Programma 4 Voorstellen & introductie 5 Opdracht Luciferspel 6 Theorie 7 Opdracht - Vergaderen 12

Nadere informatie

Afval Anne en de Sorteerbrigade

Afval Anne en de Sorteerbrigade Afval Anne en de Sorteerbrigade Verhaal ontwikkeld voor educatieproject Afval groep 3 School en Cultuur Veenendaal 2014 Geschreven door: Sanne Heymann Tekeningen door: Sjoerd Kreijns Dit is Afval Anne.

Nadere informatie

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt

In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt In 7 stappen naar een opgeruimd huis Hoe je op een makkelijke manier je opruimachterstanden inloopt Ben jij zo iemand die actief is en veel interesses heeft en daardoor ook veel bezigheden en spullen heeft?

Nadere informatie

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg

Trainingen Coaching Intervisie Supervisie. Voor de zorg Trainingen Coaching Intervisie Supervisie Voor de zorg Professioneel communiceren met 2013 Training Professioneel communiceren met Voor wie? De training is bedoeld voor mensen in de zorg die hun communicatie

Nadere informatie

Aangenomen en overgenomen amendementen

Aangenomen en overgenomen amendementen Overzicht van stemmingen in de Tweede Kamer afdeling Inhoudelijke Ondersteuning aan De leden van de vaste commissie voor Veiligheid en Justitie Datum 14 februari 2012 Betreffende wetsvoorstel: 32841 Wijziging

Nadere informatie

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig

Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Grijp je Ambities Sprankelend Spraakmakend Verrassend Inspirerend Waanzinnig Je dromen verwezenlijken in 7 stappen. Grijp je ambities Brengt je dichterbij je ideaal Geeft je inzicht in jouw persoonlijke

Nadere informatie

Brandweer Bedum. Commissie Algemene Bestuurlijke Zaken. Rapportage en voortgang van de lokale Brandweer Bedum

Brandweer Bedum. Commissie Algemene Bestuurlijke Zaken. Rapportage en voortgang van de lokale Brandweer Bedum Brandweer Bedum Commissie Algemene Bestuurlijke Zaken Rapportage en voortgang van de lokale Brandweer Bedum Koos Poelma Commandant Brandweer 10 mei 2012 Programma Prestaties brandweerzorg Bedum 2011 Risico

Nadere informatie

Amsterdam Ymond Mutual Aid System (AYMA) nieuwsbrief juli 2011

Amsterdam Ymond Mutual Aid System (AYMA) nieuwsbrief juli 2011 Amsterdam Ymond Mutual Aid System (AYMA) nieuwsbrief juli 2011 Introductie Voor u ligt een nieuwe nieuwsbrief met een update over AYMA. Het afgelopen jaar is hard gewerkt aan het uitwerken van inzetplannen,

Nadere informatie

Tineke Boudewijns VERSTAG

Tineke Boudewijns VERSTAG Tineke Boudewijns VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen

Nadere informatie

Nummer : 2009/64 Datum : 1 oktober 2009 : Convenant Veiligheidsregio Zeeland en vorming één Brandweer Zeeland

Nummer : 2009/64 Datum : 1 oktober 2009 : Convenant Veiligheidsregio Zeeland en vorming één Brandweer Zeeland Voorbereidende raadsvergadering: 20 oktober 2009 Besluitvormende raadsvergadering: 10 november 2009 Portefeuillehouder: S.W.G.M. Kramer AAN DE GEMEENTERAAD Nummer : 2009/64 Datum : 1 oktober 2009 Onderwerp

Nadere informatie

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden

Vragen gesteld in het evaluatieformulier + Antwoorden Verslag Studenten Evaluatie Videoproject Door Tonny Mulder, a.b.mulder@uva.nl, 26 sept 213 De studenten van de opleidingen Biologie, Biomedische Wetenschappen en Psychobiologie krijgen in het 1 ste jaar

Nadere informatie

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen!

Inhoud. 1 Wil je wel leren? 2 Kun je wel leren? 3 Gebruik je hersenen! 4 Maak een plan! 5 Gebruik trucjes! 6 Maak fouten en stel vragen! 1 Wil je wel leren? Opdracht 1a Wat heb jij vanzelf geleerd? 7 Opdracht 1b Van externe naar interne motivatie 7 Opdracht 1c Wat willen jullie graag leren? 8 2 Kun je wel leren? Opdracht 2a Op wie lijk

Nadere informatie

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113

Inhoud. Woord vooraf 7. Het allereerste begin 9. Oervaders 19. Israël als moeder 57. Wijsheid voor ouders en kinderen 83. Koninklijke vaders 113 Inhoud Woord vooraf 7 Het allereerste begin 9 Oervaders 19 Israël als moeder 57 Wijsheid voor ouders en kinderen 83 Koninklijke vaders 113 Profetische opvoedkunde 145 Kinderen in zijn koninkrijk 177 Leerling

Nadere informatie

b Anders, namelijk: op verzoek van bestuurlijke werkgroep toekomstvisie gemeente Eindhoven Raadsinformatiebrief Betreft Toekomstvisie Brandweerzorg 3

b Anders, namelijk: op verzoek van bestuurlijke werkgroep toekomstvisie gemeente Eindhoven Raadsinformatiebrief Betreft Toekomstvisie Brandweerzorg 3 gemeente Eindhoven Inboeknummer 14bst00846 Dossiernummer 14.21.104 20 mei 2014 Raadsinformatiebrief Betreft Toekomstvisie Brandweerzorg 3 Inleiding Sinds het najaar van 2013 werkt in opdracht van het Algemeen

Nadere informatie

Er was eens een heel groot bos. Met bomen en bloemen. En heel veel verschillende dieren. Aan de rand van dat bos woonde, in een grot, een draakje. Dat draakje had de mooiste grot van iedereen. Lekker vochtig

Nadere informatie

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken?

3. Wat betekent dat voor de manier waarop lesgegeven zou moeten worden in de - voor jou - moeilijke vakken? Werkblad: 1. Wat is je leerstijl? Om uit te vinden welke van de vier leerstijlen het meest lijkt op jouw leerstijl, kun je dit simpele testje doen. Stel je eens voor dat je zojuist een nieuwe apparaat

Nadere informatie

Onderwerp : Financiële gevolgen door het Periodiek Preventief Medisch Onderzoek bij de brandweer

Onderwerp : Financiële gevolgen door het Periodiek Preventief Medisch Onderzoek bij de brandweer Nota voor : vergadering algemeen bestuur Datum : 26 maart 2015 Onderwerp : Financiële gevolgen door het Periodiek Preventief Medisch Onderzoek bij de brandweer Agendapunt : 6 Kenmerk : AB/1504 Bijlage:

Nadere informatie

De leden van de gemeenteraad Tynaarlo Postbus AK Assen ons kenmerk U

De leden van de gemeenteraad Tynaarlo Postbus AK Assen ons kenmerk U De leden van de gemeenteraad Tynaarlo Postbus 402 9400 AK Assen 0592-324660 info@vrd.nl www.vrd.nl ons kenmerk U190963 inlichtingen bij Marten van Delden uw kenmerk telefoonnummer 06-10147911 datum 7 mei

Nadere informatie

Reflectieverslag Zonnepomp

Reflectieverslag Zonnepomp Reflectieverslag Zonnepomp Kevin de Ram Reflectieverslag Zonnepomp Kevin de Ram Culemborg Unica Installatietechniek B.V. mei 2016 Kevin de Ram Reflectieverslag Zonnepomp 1 Voorwoord Mijn naam is Kevin

Nadere informatie

Korps Diepenveen zoekt vrijwilligers (m/v)

Korps Diepenveen zoekt vrijwilligers (m/v) Informatiefolder Korps Diepenveen zoekt vrijwilligers (m/v) gemeente Deventer september 2003 Werving vrijwilligers Brandweer Diepenveen Als gevolg van de gemeentelijke herindeling in 1999 zijn de gemeenten

Nadere informatie

ECCvA/U Lbr: 07/40

ECCvA/U Lbr: 07/40 Brief aan de leden T.a.v. het college en gemeenteraad informatiecentrum tel. (070) 3738020 uw kenmerk bijlage(n) onderwerp Brandweerontwikkelingen Samenvatting ons kenmerk ECCvA/U200700611 Lbr: 07/40 datum

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 5 Eigen keuze. 2015 Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 5 Eigen keuze Inhoud 2 1. Hoe zit het met je keuzes? 3 2. Hoe stap je uit je automatische piloot? 7 3. Juiste keuzes maken doe je met 3 vragen 9 4. Vervolg & afronding 11 1. Hoe zit het

Nadere informatie

gemeente Tiel ontvangen op:

gemeente Tiel ontvangen op: gemeente Tiel ontvangen op: 05-06-2018 **ID18.04370 ID18.04370 Van: Ans Borninkhof [mailto:burgerschapsvormingadvies@gmail.com] Verzonden: dinsdag 5 juni 2018 20:36 Aan: Smb TL Gemeente

Nadere informatie

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt.

U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. UW MENING GEVEN spreken inleiding en doel Een mening is wat iemand denkt of vindt. U leert in deze les om een mening vragen. U wilt dan weten wat iemand vindt. U leert ook uw mening geven. Uw mening geven

Nadere informatie

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma

BE HAPPY. 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma BE HAPPY 90-dagen Goed Gevoel conditionering programma Alle rechten voorbehouden. Geen deel van dit boek mag worden gereproduceerd op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande toestemming van de uitgever.

Nadere informatie

Presentaties -Brandweerzorgplan -Organisatieontwikkeling -Financiële bijdrage. Burgemeester Manager brandweer Financieel adviseur VRGZ

Presentaties -Brandweerzorgplan -Organisatieontwikkeling -Financiële bijdrage. Burgemeester Manager brandweer Financieel adviseur VRGZ Presentaties -Brandweerzorgplan -Organisatieontwikkeling -Financiële bijdrage Burgemeester Manager brandweer Financieel adviseur VRGZ Agenda Brandweerzorgplan Manager brandweer Organisatieontwikkeling

Nadere informatie

Knabbel en Babbeltijd.

Knabbel en Babbeltijd. Knabbel en Babbeltijd. (zorg ervoor dat je deze papieren goed leest, uitprint en meeneemt naar de VBW) Het thema van deze VBW-week is Zeesterren. Het thema is de titel van de week (dus geen kreet of korte

Nadere informatie

Blijvende vakbekwaamheid Brandweerpersoneel

Blijvende vakbekwaamheid Brandweerpersoneel Blijvende vakbekwaamheid Brandweerpersoneel Van bijscholen en oefenen naar Blijvende vakbekwaamheid Brandweer maakt deel uit van Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost. Veiligheidsregio Brabant-Zuidoost is

Nadere informatie

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga

Heer, U kent mij als geen ander U weet of ik zit of sta en U kent ook mijn gedachten voordat ik iets zeggen ga Hieronder staan de teksten van nieuwe liedjes, zodat jullie ze thuis ook kunnen oefenen: 'k Heb Jezus nodig heel mijn leven 'k Heb Jezus nodig, heel mijn leven. 'k Heb Jezus nodig, dag aan dag, in m'n

Nadere informatie

Verslag stage ID-dance

Verslag stage ID-dance Verslag stage ID-dance 1 Gabriëlle van Tussenbroek, 4D Inhoud Motivatie (pagina 3) Algemene gegevens (pagina 4) Gesprek werkplanning (pagina 5) Verloop stageperiode (pagina 6) Afsluitende beschouwing en

Nadere informatie

Medezeggenschap van Vrijwilligers

Medezeggenschap van Vrijwilligers Terugkoppeling netwerkbijeenkomst 1 december 2014 Medezeggenschap van Vrijwilligers In deze derde en laatste bijeenkomst keken we opnieuw naar verschillende mogelijkheden om meedenken en meepraten van

Nadere informatie

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie.

Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. Familie aan tafel. Een werkvorm voor individuele coaching of intervisie. De cliënt krijgt een groot vel papier en kleurkrijt. De opdracht is: Teken je gezin van herkomst rond de etenstafel. Een werkvorm

Nadere informatie

Opleiding Liaison CoPI voor zorginstellingen

Opleiding Liaison CoPI voor zorginstellingen Opleiding Liaison CoPI voor zorginstellingen Uitgangspunten Opdracht Ontwikkelen van een opleiding om vertegenwoordigers van zorginstellingen toe te rusten als liaison in het CoPI. Pilot voor vijf Limburgse

Nadere informatie

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress

Verantwoordelijkheid ontwikkelen. Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress Verantwoordelijkheid ontwikkelen Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van werkstress 1 Inhoud Inleiding 3 A Verantwoordelijkheid nemen voor jezelf 4 - Goede afspraken maken - Stel

Nadere informatie

Wonen - Zorg - Welzijn. Ieder mens telt

Wonen - Zorg - Welzijn. Ieder mens telt Wonen - Zorg - Welzijn Ieder mens telt Samen zorgeloos verder Wie zorg nodig heeft, wil meer dan deskundigheid alleen. Persoonlijk contact, een luisterend oor en oog voor individuele verwachtingen zijn

Nadere informatie

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7

E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 E.H.B.O. Werkstuk Vera Kleuskens, groep 7 1 Vera Kleuskens groep 7 Inhoudsopgave Voorwoord... 3 Inleiding... 4 1. Wat is E.H.B.O... 5 2. E.H.B.O. vereniging... 6 3. Cursus... 7+8+9 4. Reanimatie en A.E.D....

Nadere informatie

De veiligheidsregio Midden- en West-Brabant is gebaseerd op verlengd lokaal bestuur en is een samenwerkingsverband tussen 26 gemeenten.

De veiligheidsregio Midden- en West-Brabant is gebaseerd op verlengd lokaal bestuur en is een samenwerkingsverband tussen 26 gemeenten. BELEIDSPLAN 2011-2015 VEILIGHEIDSREGIO MIDDEN- EN WEST-BRABANT Bijlage 3. Sturing en organisatie De veiligheidsregio Midden- en West-Brabant is gebaseerd op verlengd lokaal bestuur en is een samenwerkingsverband

Nadere informatie

Kortom: Een schaatsvereniging is er dóór leden en vóór leden. De vereniging is intern gericht, waarbij de leden bepalen wat er gebeurt.

Kortom: Een schaatsvereniging is er dóór leden en vóór leden. De vereniging is intern gericht, waarbij de leden bepalen wat er gebeurt. Vrijwilligersbeleid binnen de schaatsvereniging Van beleid tot uitvoering in de praktijk Schaatsverenigingen en de vrijwilligersproblematiek De doorsnee schaatsvereniging in Nederland is een vrijwilligersorganisatie:

Nadere informatie

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren.

Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. 1/5 Fase 1: Wat wilde ik bereiken? Handelen/ ervaring opdoen Ik wilde een opdracht ontwikkelen voor leerlingen die voldoet aan de uitgangspunten van competentiegericht leren. De opdracht wilde ik zo ontwikkelen,

Nadere informatie

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig

Hele fijne feestdagen en een gezond en vrolijk 2017! Raymond Gruijs. BM Groep ARBO West Baanzinnig De tijd vliegt voorbij en voor je weet zijn we al weer een jaar verder. Ik zeg wel eens: mensen overschatten wat je in een jaar kunt doen, maar onderschatten wat je in 3 jaar kan realiseren. Laten we naar

Nadere informatie