29 januari 2014 T. de Weger

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Datum Raad Portefeuillehouder 29 januari 2014 T. de Weger Datum commissie: Commissie Ruimte 15 januari 2014 Registratienummer BR N.a.v. B&W-voorstel BW Behandeld 19 november 2013 Onderwerp Wijziging huisvestingsverordening Stadsregio Rotterdam Gevraagde beslissing 1. Kennis te nemen van de wijzigingsvoorstellen die geformuleerd zijn in de Ontwerpverordening woonruimtebemiddeling regio Rotterdam 2014; 2. Naar het DB van de Stadsregio bekrachtigen van de brief, corsanr. U , die door het college op 6 december 2013 is verzonden. Samenvatting Op de schaalgrootte van de stadsregio Rotterdam wordt een regionale huisvestingsverordening gebruikt. De huidige versie stamt uit Omdat de nieuwe Huisvestingswet alsmaar niet werd ingevoerd, zijn in 2010 al wel enkele technische aanpassingen in de huisvestingsverordening aangebracht. Ondertussen is er veel veranderd op de woningmarkt. Op basis van de uitvoeringspraktijk en de koerswijziging van woonruimte verdelen naar woonruimte bemiddelen(de klant centraal), is de noodzaak onderkend opnieuw wijzigingen in de verordening door te voeren. Extra redenen om dat nu te doen zijn de inmiddels van toepassing zijnde EU regelgeving (waaronder toewijzing sociale huurwoningen aan 90% van de doelgroep), de opheffing van de stadsregio per 1 januari 2015 en de veranderde rol en uitgangspunten van de Provincie Zuid-Holland (toezichthouder). Zo stelt de provincie dat de huidige verordening niet langer te handhaven is en kandidaat is voor schorsing en vernietiging door de Kroon. Omdat gemeenten niet over de wettelijke mogelijkheid beschikken zelf een lokale Huisvestingsverordening te mogen opstellen, is het dus een goed moment dit nu nog door het bevoegde orgaan, de stadsregio, te laten doen. Na opheffing van de stadsregio vervallen de bevoegdheden aan de gemeenteraden maar zal de Provincie een toezichthoudende rol spelen. De gewijzigde verordening is uiterlijk tot 1 januari 2016 geldig. In de tussenliggende tijd zal, met betrokkenheid van de Provincie, onderzocht worden in welk nieuw samenwerkingsverband de verordening ondergebracht kan worden vanaf 1 januari De doorgevoerde wijzigingen staan overwegend ten dienste van een betere facilitering van de woningzoekende en het verbeteren van de doorstroming op de woningmarkt. De belangrijkste wijzigingen worden opgesomd in de paragrafen Argumenten en Kanttekeningen. Het merendeel van de voorgestelde wijzigingen kan als positief worden betiteld. Op basis van de Huisvestingswet is er een verplichting te beschikken over een huisvestingsverordening die conform wettelijke vereisten woningzoekenden bemiddelt. Daarom is er nu geen sprake van vrijblijvendheid. Een nieuwe verordening is noodzakelijk. De nu voorgestelde wijzigingen vormen de uitkomst van diverse ambtelijke overlegmomenten met gemeenten en corporaties. In het proces van vaststellen van de verordening heeft de gemeenteraad de bevoegdheid haar beschouwing op de 1

2 wijzigingen kenbaar te maken aan het Dagelijks Bestuur van de stadsregio. De beschouwingen van alle deelnemende gemeenten worden betrokken bij de besluitvorming door het Algemeen Bestuur van de stadsregio op 14 februari Beoogde inwerkingtreding van de gewijzigde verordening is 1 juli Financiële consequenties nvt Verdere procedure Nadat gemeenten en corporaties(gezamenlijk via Maaskoepel) hun beschouwing en de uitkomst van een eventuele inspraakprocedure uiterlijk 27 december 2013 hebben ingediend, wordt door de stadsregio een nota van beantwoording opgesteld. Vooruitlopend op uw reactie, heeft het college op 6 december 2013 het voorlopige standpunt van deze gemeente per brief aan het DB kenbaar gemaakt. De nota van beantwoording wordt besproken in het DB van de stadsregio op 15 januari 2014 en in het portefeuillehoudersoverleg Wonen op 29 januari Voornemen is het AB van de stadsregio de nieuwe huisvestingsverordening in haar vergadering van 12 februari 2014 te laten vaststellen en de ingangsdatum van de nieuwe verordening te stellen op 1 juli Uw reactie kan in elk geval voor 12 februari, via het DB, bij het AB bekend zijn. Juridische aspecten De mogelijkheden van de regionale huisvestingsverordening worden begrensd door de Huisvestingswet. Extern draagvlak/burgerparticipatie Tijdens het al enkele jaren lopende proces van aanpassing van de verordening zijn er diverse momenten geweest waarop zowel ambtelijk als bestuurlijk met elkaar is gesproken over de aandachtspunten en gewenste wijzigingen. Zo ook in het stadsregionale portefeuillehoudersoverleg Wonen. Het nu voorliggende document kan daarmee rekenen op draagvlak van al degenen van gemeenten, woningcorporaties en de Provincie Zuid-Holland die een rol in het proces hebben gehad. Duurzaamheid nvt Bijlagen 1. Aanbiedingsbrief Ontwerpverordening woonruimtebemiddeling regio Rotterdam 2014, (I ) met daarbij in de bijlagen: a. Ontwerpverordening woonruimtebemiddeling regio Rotterdam 2014 b. Verslag van overleg als bijlage 1 van de ontwerpverordening c. Achtergrondnotitie Ontwerpverordening woonruimtebemiddeling regio Rotterdam Uitgegane collegebrief van 6 december 2013, U Toelichting Inleiding Zie samenvatting Beoogd maatschappelijk effect Het zo optimaal mogelijk bemiddelen van de woningzoekende en het verbeteren van de doorstroming op de woningmarkt. Dit door het vastleggen van een eenduidige en transparante set regels over het verdelen van sociale huurwoningen van woningcorporaties tot de liberalisatiegrens (maximaal 681,02 per maand, peildatum 1 januari 2013). 2

3 De kernargumenten De woningzoekende centraal in plaats van de woning 1.1 In de aangepaste verordening staat de woningzoekende centraal. Hem of haar zo goed mogelijk naar de juiste woning bemiddelen is het doel. Daar waar eerder het gevuld krijgen van de woning het hoofddoel was. Extra aandacht is daarbij gegeven aan regelgeving die het beter mogelijk maakt groepen woningzoekenden te bemiddelen die zich niet zelfstandig op de woningmarkt kunnen redden. Verruiming toepassing woonruimteverdelingsmodellen 1.2 De aangepaste verordening voorziet in de mogelijkheid verschillende toewijzingsmodellen te gebruiken. Tot op heden werd alleen het model gebruikt waarbij de lengte van inschrijvingsduur bepalend was om tot toewijzing van de woning te komen. Met name jongeren met een korte inschrijvingsduur blijven daardoor kansarm voor het verkrijgen van een woning. De aangepaste verordening maakt mogelijk dat de woningcorporaties in de regio met elkaar ook andere toewijzingsmodellen kunnen overeenkomen. Enkele modellen die hiervoor in aanmerking komen zijn het lotingmodel (gunstiger voor jongeren), het optiemodel (belangstellende neemt een optie op een woning die ooit zal vrijkomen, inschrijvingsduur van de optienemers bepaalt wie eerst gerechtigde is) en het direct te huur model (wie het eerst komt wie het eerst maalt). Na vaststelling van de verordening zullen de corporaties met elkaar de toe te passen modellen benoemen. Instrumentarium om tot doelgroepgerichte toewijzing te komen 1.3 De aangepaste verordening biedt mogelijkheden van directe bemiddeling en bemiddeling door toepassing van passendheidsvoorwaarden. Deze betreffen schaarste van de woning, leefbaarheid, leeftijd of situaties van woningzoekenden met specifieke kenmerken zoals huishoudgrootte, fysieke of andere beperkingen en hoogte van het inkomen in relatie tot betaalbaarheid van de woning. Directe bemiddeling is in feite een soort vangnet voor alle doelgroepen die zichzelf niet via de reguliere weg op de sociale woningmarkt kunnen redden. Voorbeelden hiervan zijn verblijfsgerechtigden, woningzoekenden die een schaarse woning achterlaten en deelnemers aan het laatste kans beleid. De toepassing van passendheidsvoorwaarden treedt in de plaats van de toepassing van aanbodcategorieën, te weten voorwaardenvrij (minimaal 40%), directe bemiddeling (maximaal 25%), volkshuisvestelijk labelen (maximaal 20%) en lokaal maatwerk (maximaal 15%). Met het nieuwe systeem van passendheidsvoorwaarden is er meer flexibiliteit in de mogelijkheden van woningtoewijzing. Echter met uitzondering van de mogelijkheid van woningtoewijzing op basis van leefbaarheid (zie paragraaf 1.11). Urgentieregeling nog meer passend 1.4 In de aangepaste verordening wordt geregeld dat het mogelijk is de urgent woningzoekende binnen de eigen gemeente direct te bemiddelen naar een andere woning wanneer conform het zoekprofiel geen galerij- en/of portiekflat beschikbaar is. Zodoende kan de persoon in de maatschappelijk-economisch gebonden omgeving blijven, mits hiervan de noodzaak aan de orde is. Al in de eerste fase na uitstroom uit een opvanginstelling, woontrainingscentrum of resocialisatietraject kan directe bemiddeling plaatsvinden naar een woning met het oog op een goede regulering van de voor de urgent woningzoekende benodigde nazorg. Bij mantelzorg wordt het onderscheid tussen woonachtig in of buiten de regio opgeheven. Daardoor kan ook binnen de regio een mantelzorger voor urgentie in aanmerking komen. Dit bevordert de instandhouding van sociale netwerken. Om vervuiling van de doelgroep urgent woningzoekenden tegen te gaan, is de regeling zodanig aangescherpt dat woningzoekenden die geacht worden zichzelf te kunnen redden op de woningmarkt het systeem niet onnodig belasten. Een nieuwe urgentiegrond vormt de doelgroep met een koopwoning die vanwege een te hoge netto hypotheeklast hun woonlasten niet meer kunnen voldoen. Wonen en zorg combinatie wordt nog beter gefaciliteerd 3

4 1.5 De ontwikkelingen in de gezondheidszorg strekken steeds verder naar extramuralisering. In combinatie met de doorzettende vergrijzing is het daarmee van belang ouderen met een zorgvraag zoveel mogelijk in de juiste woning te laten wonen. De aangepaste verordening biedt hiertoe drie mogelijkheden. Door toepassing van passendheidsvoorwaarden (fysieke of andere beperking), voorrangsregeling (nijpende omstandigheden als fysieke beperkingen in een woning die niet aansluit of achterlaten van een schaarse woning) en de urgentieregeling op basis van medische problematiek. No show krijgt gevolgen voor de woningzoekende 1.6 De aangepaste verordening maakt het mogelijk de inschrijving van een woningzoekende maximaal een jaar op te schorten als hij zonder tijdig bericht van verhindering niet verschijnt bij een afspraak. No show leidt tot kosten en ongewenste leegstand en is niet in het belang van de benuttingsgraad van de woningmarkt. Huishoudenontbinding houdt inschrijfduur intact 1.7 De aangepaste verordening maakt mogelijk dat de meerderjarige personen uit een huishouden dat ontbonden wordt, allen de inschrijfduur behouden welke het huishouden heeft opgebouwd. In de huidige verordening was het geen gegeven dat de inschrijfduur automatisch naar beide partners ging. Eén regionaal toegepaste inkomenstabel voor de relatie tussen inkomen en betaalbare huur 1.8 Regelmatig komt het voor dat personen met een ontoereikend inkomen reageren op een bepaalde woning. De corporatie kan ook nu al de woning weigeren toe te wijzen. Om één lijn binnen de regio te trekken als het gaat om de onderbouwing van de afwijzing, gaan corporaties met elkaar een regionale inkomenstabel opstellen die toegepast wordt bij de beoordeling van inkomen en betaalbare huur. Woonwagens/-standplaatsen worden gelijk gesteld aan het begrip woonruimte 1.9 Door het gelijkstellen van een woonwagen/-standplaats aan het begrip woonruimte, wordt het mogelijk een huisvestingsvergunning te verplichten. Ook het aanbieden van een woonwagen/- standplaats op basis van de verordening wordt mogelijk. Rol van Provincie als toezichthouder neemt toe 1.10 Mede vanwege de opheffing van de Stadsregio met ingang van 1 januari 2015, is de Provincie in het huidige proces nauw betrokken omdat zij een grote rol als toezichthouder krijgt. Op basis van de provinciale woonvisie is de provincie groot voorstander van het zoveel mogelijk aanbieden van woningen zonder voorwaarden om de vestigingsvrijheid te borgen. Wanneer de verplaatsingsmogelijkheden optimaal zijn, zal dat ook de sterk gewenste doorstroming bevorderen. Een aandachtspunt daarbij is een goede balans te vinden (binnen de toegestane wettelijke regels) ook in te kunnen spelen op de situatie van de (sub)regionale woningmarkt en bijzondere doelgroepen specifiek te kunnen bemiddelen. Kanttekeningen Lokaal maatwerk aan strengere eisen onderworpen 1.11 In de aangepaste verordening zijn de mogelijkheden tot lokaal maatwerk aan stringentere eisen onderworpen. De mogelijkheid van het toepassen van passendheidsvoorwaarden en directe bemiddeling is weliswaar mogelijk, echter op basis van aangetoonde noodzaak. Zodra de noodzaak is aangetoond, zijn gemeenten in samenwerking met corporaties vrij om te handelen. Specifiek op het thema leefbaarheid echter, is het toegestane percentage woningtoewijzing gemaximeerd op 15% per subregio. Dit omdat de huisvestingswet geen basis biedt voor het verlenen van voorrang aan specifieke doelgroepen op basis van leefbaarheid/sociale cohesie. De 4

5 wens om de huisvestingsverordening hiervoor in te kunnen zetten is echter groot. Bij de wetsvoorstellen voor de nieuwe Huisvestingswet is een amendement ingediend om selectiecriteria te mogen hanteren als een leefbaarheidsituatie in een straat of complex daarom vraagt. Tevens is op nadrukkelijk verzoek van de wethouders Wonen van de stadsregio een brief aan de Tweede Kamer gestuurd, waarin het belang van het mogen stellen van passendheidsvoorwaarden in relatie tot leefbaarheidsituaties/sociale cohesie op basis van de Huisvestingswet wederom onder de aandacht zal worden gebracht. 5

6 Raadsbesluit Datum Raad 29 januari 2014 Registratienummer BR Onderwerp Wijziging huisvestingsverordening Stadsregio Rotterdam De raad van de gemeente Lansingerland; gelezen het voorstel van burgemeester en wethouders d.d. 19 november 2013 Overwegende dat 1. Het in het belang van de woningzoekende is dat de huisvestingsverordening zo optimaal mogelijk bijdraagt aan de bemiddeling van de woningzoekende en doorstroming op de woningmarkt; 2. De huidige verordening daar onvoldoende in voorziet en bovendien niet langer in overeenstemming is met de wettelijke vereisten; 3. De stadsregio Rotterdam per 1 januari 2015 opgeheven gaat worden en de rol van de Provincie Zuid-Holland als toezichthouder toeneemt, Gelet op - Artikel 23 lid 3 van de gemeenschappelijke regeling stadsregio Rotterdam op grond waarvan de Stadsregio op 9 oktober 2013 de Ontwerpverordening Woonruimteverdeling regio Rotterdam 2014 voorlopig heeft vastgesteld. - Artikel 23 lid 4 van de gemeenschappelijke regeling stadsregio Rotterdam op grond waarvan het Dagelijks Bestuur van de Stadsregio deze Ontwerpverordening Woonruimteverdeling regio Rotterdam 2014 naar alle regiogemeenten heeft verstuurd, met het verzoek om voor 27 december 2013 te reageren. - De artikelen 147 en 149 van de Gemeentewet. Besluit(en) 1. Kennis te nemen van de wijzigingsvoorstellen die geformuleerd zijn in de Ontwerpverordening woonruimtebemiddeling regio Rotterdam 2014; 2. Naar het DB van de Stadsregio bekrachtigen van de brief, corsanr. U , die door het college op 6 december 2013 is verzonden. Aldus vastgesteld door de raad van de gemeente Lansingerland in zijn openbare vergadering van 29 januari 2014, de plaatsvervangend griffier, de voorzitter,

7 drs. Marijke Walhout Coos Rijsdijk