).)i^,1*-"o. (\*'\'"n "'o*'vj. Goedemiddag dames. vooral bewonderen.

Transcriptie

1 ).)i^,1*-"o \-io^ )(L Goedemiddag dames. (\*'\'"n "'o*'vj Hartelijk welkom6p het 80 jarig jubileum van Vrouwen van Nu, En speciaal welkom voor de afgevaardigde van het Provinciaal Bestuur, mevrouw Landsheer, en de bestuursleden van Wieringen en Wieringermeer en natuurlijk Gerda Govers en haar begeleider Frank Hoebe lk wil u nog wijzen op de pop, die is gemaakt door de handwerkgroep. Gaat u hem straks vooral bewonderen. Bij een terugblik op een zo lange periode hoort een stukje geschiedenis. Het is voor iedereen duidelijk dat de samenleving en de positie van de vrouwen in 80 jaar ingrijpend is gewijzigd en aan de hand van de geschiedenis van de Nederlandse Bond van Boerinnen en andere Plattelandsvrouwen in 1935 naar Vrouwen van Nu in 2016 wil ik daar iets over vertellen. Het is een heel verhaal, dus gaat u er even goed voor zitten. Eerst even een vergelijking in de tijd over "het druk hebben" en veranderingen. Stel u naast elkaar voor: een vrouw en moeder in 1935 met tien kinderen en een bloemenwinkel in de voorkamer.zij had geen elektronische agenda, geen mobiel, geen lpad, nauwelijks huishoudelijke apparaten, geen TV, geen bezigheden buiten de deur, misschien nog wel de zorg in huis voor ouders of schoonouders. De broodbezorger, de melkslijter, de groenteboer, de man met textiel, de petroleumventer en de voddenboer kwamen aan huis. Het kwam aan op organiseren, zij was als zoveel vrouwen toen, een supermanager en eenvoud was de norm. Belangrijke waarden waren: werk, een gevulde maag, gezondheid, schone kleren en een schoon huis, moeders wil is wet en lid zijn van een kerk. Rust, reinheid en regelmaat en de hand op de knip en 1 koekje bij de koffie en de voorjaarsschoonmaak. Haar huis was haar koninkrijk. Gelukkig was de burn-out en de bekken-instabiliteit nog niet uitgevonden. En dan een jonge moderne vrouw in 2016, die in spagaat leefi tussen gezin, werk en zichzelf. Ze fietst met een met-kinderen-gevulde bakfiets op straat, brengt de kinderen naar voetbal, judo of vioolles of vul-maar-in, doet boodschappen en wil tegelijk bellen, mailen, werken en kinderen opvoeden en op school helpen als voorleesmoeder of luizenmoeder en natuurlijk naar de sportschool en vergeet de sociale contacten niet. ledere dag en ieder weekend is biina volledig ingevuld. De kinderen gaan naar de kinderopvang (crèche of opa en oma) of bij noodgevallen vallen opa'en oma in als kinderoppas. Belangrijke waarde voor haar zijn mijns inziens: meedoen en vooral niets missen en sportief bezig zijn, de sportschool of joggen, zelfontplooiing, en vooral eigen keuzes maken, quality-

2 time met de kinderen en aandacht voor hun wensen en behoeften en hun geestelijke gezondheid en aandacht voor de eigen gezondheid. Lid worden van Vrouwen van Nu..,,"waar moet ik de tijd vandaan halen Beiden hebben het op hun eigen manier vreselijk druk en zouden ze willen ruilen? lk weet het niet, het is onvergelijkbaar. Een andere tijd, andere omstandigheden. lk maak nu even een uitstapje naar de periode tussen 1910 en 2016, omdat deze veranderingen van een moeke met Afkes tiental, die al heel blij zou zijn geweest met een wasmachine, naar een mama in strakke spijkerbroek met smartphone en lpad, niet ineens gebeuren, maar geleidelijk gaan. Daar gaan generaties overheen, lk zal deze generaties kort noemen. ln de jaren dertig ( de vooroorlogse generatie geboren tussen 1910 en 1930) was er crisis, onzekerheid en schaarste. Deze inmiddels hoogbejaarde groep wil niets weten van sociale onrust en chaos. Ze ziin plichtgetrouw, bescheiden, sober, spaarzaam en nemen het leven zoals het komt. Veel keuze is er niet. Bijna alle vrouwen van toen zijn grootgebracht met de gedachte dat zij hun man moesten dienen en dat het opvoeden van de kinderen en de huishouding hun belangrijkste levenstaak was. Mannen gingen lopend of op de fiets naar hun werk en kwamen meestal tussen de middag thuis om warm te eten. Je moest gehoorzaam zijn, hard werken en tevreden zijn met wat je had. Als je voor een dubbeltje bent geboren, word je nooit een kwartje. Na deze generatie kwam de stille generatie geboren tussen 1931 en Na de verschrikkingen van de tweede wereldoorlog, maakte deze generatie mee, wat er allemaal mogelijk was. Deze groep weet hoe het is om te leven met onzekerheid, schaarste en onderdrukking. ledereen moest na de bevrijding hard aan de slag om het land weer op te bouwen. Door hard te werken kon je hoger op de maatschappelijke ladder komen. ln 1956 werd de handelingsonbekwaamheid van de gehuwde vrouw opgeheven en een minderheid begon met een part-time baan en kreeg eigen inkomen. Er kwamen stofzuigers, ijskasten en wasmachines. De auto werd een statussymbool. Het bekende picknicken in de berm. De televisie kwam, een paar uur per dag op 1 zender, zonder reclamespotjes en zwart-wit natuurlijk. Deze spaarzaam ingestelde stille generatie, die profiteerde van de welvaart na de wederopbouw is nu met pensioen en geniet van de oude dag. Daarna kwam de protestgeneratie geboren tussen 1941 en 1955, ook wel de babyboomgeneratie. Deze generatie kende geen armoede of massale werkeloosheid. Zelfontplooiing, burgerlijke ongehoorzaamheid, geestverruimende middelen (drugs) en een vrije seksuele moraal (denk ook aan "de pil" in 1960) leidden tot een nieuwe levensstijl. Mensen konden eigen keuzes maken. De protestgeneratie stond veel kritischer en onafhankelijker in het leven dan hun ouders. Onvrede onder jongeren (denk ook aan de acties tegen de oorlog in Vietnam van Amerikaanse studenten en de Maagdenhuisbezetting 7

3 in Amsterdam in 1969 en de provo's) leidde tot een protestgolf in heel West-Europa. Een meerderheid van de protestgeneratie bleef behoudend, protesteerde nauwelijks en benutte hun kansen om door te studeren, daarin gestimuleerd door hun ouders die die kans niet hadden gekregen De generatie, geboren tussen 1956 en 1970, wordt wel de verloren generatie genoemd. Het kabaal van de protestgeneratie zwakte af en de protestgeneratie bezette veel machtsposities. Dat was niet bevordelijk voor de kansen van de volgende generatie, die daarom de verloren generatie werd genoemd of de generatie Nix. De verloren generatie kreeg te maken met massale jeugdwerkeloosheid en het einde van de seksuele vrijheid vanwege het gevaar van aidsbesmetting. Nu bezet de verloren generatie juist topposities en zijn ze erg invloedrijk in het bedrijfsleven en de politiek. Er werd geëxperimenteerd met verschillende samenlevingsvormen, niet meer vanuit huis trouwen, maar eerst samenwonen of apart wonen. Zij hielden veel minder vast aan tradities en er kwam ruimte voor nieuwe impulsen, die de basis legden voor de komende generaties. De kwaliteit van het bestaan werd belangrijker. Daarvoor was vrije tijd nodig die werd gevonden door parttime werken, tweeverdieners of anderhalfuerdieners. De levensstandaard steeg. Achteraf bezien heeft deze generatie niets verloren, integendeel, de verloren generatie venrierf op geheel eigen wijze een positie. Na de verloren generatie, waar het toch nog goed mee is gekomen, komt de pragrnatische generatie, geboren tussen 1971 en Dit zijn over het algemeen de kinderen van de protestgeneratie. Erg gewenst ook dankzij de voorbehoedsmiddelen, opgevoed met goede voorzieningen. Zij kregen gelijke kansen, ruime mogelijkheden, vrijheid en keuzes en veel stimulans van hun ouders. Belangrijk werd, ie eigen ding doen en vooral jezelf zijn. Het onderhandelingshuishouden ontstond: ouders stelden zich steeds minder "boven" hun kinderen op en steeds meer naast hun kinderen. Belangrijke waarde was zelfontplooiing. Ze zijn gedreven, ambitieus en gewend aan competitie. Heel mondig. Jobhoppen is normaal. Deze generatie is nu volwassen en neigt tot het uitstellen van fundamentele keuzes, bijvoorbeeld het moederschap. De laatste generatie is de grenzeloze generatie, geboren vanaf 1986, de kinderen van de verloren generatie. Deze kinderen zitten nog in hun vormende periode. Kenmerkend voor de tijd waarin deze generatie opgroeit is de continue berichtenstromen uit alle hoeken van de aarde. Kinderen en jongeren zijn al vroeg actief op internet, communiceren met elkaar via sms en msn, kijken filmpies op YouTube, volgen elkaar via Hyves of Facebook of lnstagram. En de oudere generaties gaan daarin op hun eigen manier mee. Ze worden ook wel de digitale generatie genoemd, Mijn jongste kleinkind van 2 jaar maakt graag puzzels op mijn lpad en weet met dat kleine handje precies hoe ze naar een andere puzzel moet gaan. De andere van 4 jaar vindt de liedjes van Froozen op de lpad, 5

4 terwijl ze nog geen letter kan lezen. Deze jongeren zullen de ontwikkelingen blijven volgen en weten zowiezo veel beter dan wij, wat allemaal mogelijk is op internet en smartphone. De generatie Einstein. Tot zover de generaties van 1910 tot nu. Een ding wil ik hierover nog noemen. De relatie tussen ouders, kinderen en kleinkinderen is gemiddeld veel hechter, warmer en persoonlijker geworden dan in het verleden gebruikelijk was. De generaties gaan vrijwel op voet van gelijkheid met elkaar om en waarderen de relatie vooral als een gevoelsband. Ondanks het feit dat de grootouders apart wonen, is er in veel gevallen met hen veel en intensief contact. Het zijn ook niet de jongeren die voor de ouderen zorgen, maar het zijn de ouderen die voor de jongeren zorgen en soms ook nog voor de oudsten, de eigen ouders. Financiële ondersteuning, kinderopvang, klusjes in huis, hulp bij het huishouden, hulp in het bedrijf, het zijn de grootouders, die deze hulp bieden in een samenleving waarin meestal man en vrouw samen aan het werk ziin. Opa en oma zijn favoriet als kinderopvang. Van een generatiekloof, laat staan van een generatieconflict, is in het Nederlandse gezin van nu weinig te merken. De betrokkenheid van ouders en grootouders op het leven van hun kinderen en kleinkinderen is gemiddeld zeker groter geworden. En dat vind ik erg waardevol, Vergelijk dit met het contact dat jezelf vroeger met je grootouders had. Voor mij stonden mijn opa en oma echt op een voetstuk, maar echt contacugesprekjes, die verder gingen dan "hoe was je rapport" en "goed je best doen", was er niet Na dit stukje geschiedenis van de generaties door de jaren heen, nu een stukje geschiedenis van Vrouwen van Nu, dat min of meer paralel loopt met de eerder genoemde veranderingen. lk begin bij het begin. Op 14 oldober 1930 werd de Nederlandse Bond van Boerinnen en andere Plattelandsvrouwen opgericht. Op 5 april 1933 is in Schermer de eerste Noord-Hollandse afdeling opgericht en in 1935 was het officieel een feit: 13 afdelingen stemden voor een provinciale afdeling Nood-Holland van de Nederlandse Bond van Boerinnen en andere plattelandsvrouwen, nu Vrouwen van Nu. ln 1935 was het doel van de plattelandsvrouwen kort gezegd : de plattelandsvrouwen voor een korte tijd achter de aanrecht en uit hun huis weghalen om hen meer deel te laten nemen aan het maatschappelijke leven, zodat zij meer in de maatschappij zouden komen te staan en hun kinderen daardoor ook beter konden voorbereiden op hun deelname aan het maatschappelijke leven. ln 1946 wordt de vraag "mag een getrouwde vrouw een beroep hebben als volgt t Ll

5 beantwoord: *'nee, een getrouwde vrouw - zeker met kinderen- hoort absoluut niet te werken. Za'n vrouw zouhaar man belachelijk maken, alsof hij het niet alleen af kan. Een getrouwde vrouw hoort rustig thuis te zijn en daar huishoudelijk werk te verrichten. Voor een boerin en winkelierster met kinderen werd daarentegen gewoon verwacht dat ze in het bedrijf meehielpen, Dat was wel doodgewoon." In het vooriaar van 1941 verzocht het Nederlands Agrarisch front (gefuseerd met de NSB organisatie Boerenfront) het hoofdbestuur van de landelijk Bond van Plattelandsvrouwen mee te werken aan radio-uitzendingen en in te stemmen met de komst van mevrouw Eggink-Lovink als mede-hoofdbestuurslid voor de contacten met het Agrarisch front. De bond voor Plattelandsvrouwen weigerde dit omdat zij volgens de statuten "politiek neutraal" is en om een lang verhaal kort te maken, eerst legde de presidente van het hoofdbestuur haar functie neer, vervolgens de rest van het Hoofdbestuuí de afdelingsbesturen volgden en de leden en van de leden bleven er een paar honderd over. Het geld in de kas f werd op een spaarbankboekje veilig gesteld. ln de kas zat toen nog f. 4,50. ln het bevrijdingsbulletin van juli 1945 werden de afdelingsbesturen opgeroepen contact met elkaar op te nemen en de activiteiten weer te starten ( overigens na zuivering van de vrouwen die hadden samengewerkt met de bezetter). De jaren daarna (tussen 1945 en 1975) neemt het aantal vrouwen met een andere stedelijke achtergrond toe en het karakter van de cursussen wordt breder: de nadruk komt te liggen op maatschappelijke ontwikkeling, woninginrichting, opvoedkunde, emigratie en vrede en de wederopbouw. Tussen 1975 en 2000 komt er steeds meer aandacht voor vorming, ontplooiing, scholing en training en op de wensen van de vrouwen, de mogelijkheden en de keuzen (werken of niet, kinderen of niet en zo ja hoeveel) Het doel wijzigt: door vorming en ontwikkeling van vrouwen hun verantwoordelijkheid voor en deelname aan de samenleving bevorderen. Enkele resultaten uit deze periode van activiteiten van de vrouwen : ruimere bezoektijden voor kinderen in ziekenhuizen met overnachting, het plaatsen van glasbakken, schoolmelk. Tussen 2001 en 2010 wordt de overlegstructuur binnen de bond gewijzigd: de ledenraad denkt mee en controleert. De naam wordt gewijzigd in " Vrouwen van Nu". Drie leuke feiten: - sinds 2A04 is HM koningin Beatrix beschermvrouwe van Vrouwen van Nu en daarvoor was koningin Juliana beschermvrouwe. - Het logo van Vrouwen van Nu is de "korenaar". De sterk naar boven wijzende vormen verbeelden korenaren en bloemen en symboliseren optimisme en vrolijkheid. - er ziin nu landelijk leden, verdeeld over ruim 550 afdelingen.

6 En dan kom ik uiteindelijk bij Vrouwen van Nu Nu is de missie van Vrouwen van Nu: met de kracht van vrouwen de leefomgeving versterken, En daar wil ik als laatste iets over kwijt. Hoe doe ie dat: met de kracht van vrouwen je leefomgeving versterken. lk weet dat veel oma's hier oppasoma zijn en inspringen waar dat nodig is in de gezinnen van hun kinderen. Vaste oppas of noodopvang. lk weet ook dat veel vrouwen inspringen of in ieder geval insprongen of gewoon meewerkten in het eigen bedrijf. Daar werden geen woorden aan vuil gemaakt, dat deed je gewoon. En daarnaast runde de vrouw des huizes dan gezin en huishouding. lk weet dat veel vrouwen er geen probleem mee hebben als manlief ook na pensionering nog veel bijspringt in het bedrijf van een kind en als zelfs de vakantie er ieder jaar weer een beetje bij inschiet, ln kleine kring zijn veel vrouwen een zegen voor hun directe omgeving. In groter verband kom je dan bij het vrijwilligerswerk en de zorg voor ouders of ouderen in je directe orngeving. lk denk dat je de doelstelling van nu, kunt vertalen in "maak met z'n allen jouw stukje aarde een beetie rnooier'. We kunnen niet allemaal deelnemen aan Greenpeace-achtige acties of de opvang van bootvluchtelingen op de Griekse eilanden of neushoorns gaan redden in Afrika. lk denk wel dat we met z'n allen kunnen proberen in eigen omgeving ons steentje bij te dragen en dat we dat ook al heel veel doen. Heel lang geleden wilde ik burgemeester worden van een dorp of een kleine stad. lk zou er dan met de gemeenteraad en de rest van het stadhuis voor zorgen dat iedereen in mijn dorp gelukkig was, dat er geen werkeloosheid zou ziin of armoede, geen kindermishandeling, geen eenzaamheid. Waar problemen direct werden gemeld en opgelost. Waar iedereen meedacht en meedeed en kreeg wat hij of zij nodig had. Het is er niet van gekomen, maar bij die nieuwe missie van Vrouwen van Nu staat rnij zo ongeveer dat beeld voor ogen. Je zou de missie van nu "met de kracht van vrouwen de leefomgeving versterken", kunnen omzetten in "samen/met z'n allen het kleine stukje aarde om je heen, een beetje mooier proberen te maken, op welke manier dan ook. ln eigen gezin, straat, buurt of dorp en niet alleen, maar samen. Want dan sta je sterker en bereik je meer. Daar hoort denk ik ook een signaleringsfunctie bij, in de zin van " ik heb de buurman al een tijdje niet gezien, zou er wat zijn" of " redt ze het nog na het overlijden van haar partner of moeder of na dat nare ongeluk of die operatie.' Dat gebeurt nu ook al veel. 4

7 ? De kracht van Vrouwen van Nu in Anna Paulowna ligt zeker ook in het elkaar regelmatig ontmoeten en het bijkletsen. Dat is ook goed te "horen" voorafgaand aan de maandelijkse bijeenkomsten en in de pauze. lk noem hier ook de contactvrouwen, die goed op de hoogte zijn van wat er in de eigen wijk gebeurt. Heel belangriik. En het op elkaar letten in positieve zin hoort ook bij een dorpse samenleving. lk verbaas me daar nog steeds over. ledereen hier weet alles van iedereen en iedereen lijkt wel familie te zijn van iedereen en anders is de buurman wel familie van familie of het nichtje van de buurman of haar verkering of hebben ze lang geleden bij elkaar in de klas gezeten of met een broertie. Heel veel korte lijnties. En dat is denk ik de kracht van Vrouwen van Nu in Anna Paulowna, Breezand en omstreken. Nu het de bedoeling van regering en de gemeente is dat ouderen zo lang mogelijk thuis blijven wonen en hun zelfstandigheid behouden,zal deze signaleringstaak nog veel belangrijker worden. Onze nrissie is dus eigenlijk met elkaar en ieder voor zich burgerneester zijn in ons eigen kleine dorpje, mede verantwoordelijk zijn voor het welzijn van de mensen om ons heen en dan denk ik toch dat de cirkel weer rond is: want op het platteland was het lang geleden, toen geluk nog heel gewoon was, ook heel gewoon in de kleine dorpsgemeenschappen dat je ook een beetje op elkaar lette en voor elkaar zorgde. Niet alles is veranderd! Ik wens u een hele fiin middag toe.