Een andere overheid bij transities?
|
|
- Nele Willems
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Een andere overheid bij transities? Hans Bruyninckx, HIVA KU Leuven
2 Waarom transities? Uitgangspunt: maatschappelijke uitdagingen als hardnekkige problemen Hardnekkige problemen vragen om fundamentele oplossingen Regulier beleid (zelfs strategisch MT-beleid) biedt geen oplossing Marktwerking alleen is niet sterk genoeg Incrementeel institutionalisme is niet voldoende Transities
3 Systeemdenken Oplossing voor hardnekkige problemen? fundamentele systeemveranderingen nodig Sociotechnische systemen (Rotmans & Loorbach 2010) bestaan uit: Structuur: materiële infrastructuur, technologie, instituties, economische realiteit Cultuur: dominante beelden, waarden, paradigma s Praktijken: routines, normaal systeemgedrag zijn gekoppeld aan maatschappelijke functies zijn op bepaalde vlakken disfunctioneel Fundamentele veranderingen op systeemniveau: systeeminnovatie
4 UNEP (2011)
5 Landschap Landschapsontwikkelingen oefenen druk uit op het regime Markten, gebruikersvoorkeuren Wetenschap Industrie Sociotechnisch regime Beleid Cultuur Technologie Het regime is dynamisch stabiel De nieuwe configuratie breekt door, gebruikmakend van windows of opportunity Niches Multilevelperspectief (MLP) Kleine netwerken van actoren steunen innovaties op basis van verwachtingen en visies Belang van leerprocessen Tijd gebaseerd op Geels & Schot (2007)
6 Multifasentraject van der Brugge & de Haan (2005)
7 Transities in de praktijk Discours is alomtegenwoordig Green economy, low-carbon society Op alle niveaus vb. Roadmap to a Resource Efficient Europe TM in het Vlaamse beleid Spontane initiatieven: DuWoBo (2004) en Plan C (2006) Vernieuwde Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling (2010) transities in wonen en bouwen, materialen, energie, mobiliteit, voedsel, gezondheid, kennis ViA (2011): 13 transversale thema s Belang van bottom-upinitiatieven
8 13 transversale thema s 1. Nieuw Industrieel Beleid 2. Gazellesprong 3. Stroomlijning gericht innovatiebeleid 4. Iedereen mee, iedereen actief 5. Kinderarmoede 6. Flanders Care 7. Hernieuwbare energie en smart grid 8. Duurzaam wonen en bouwen 9. Duurzaam materialenbeheer 10. Ruimte voor morgen 11. Slimme mobiliteit 12. Versnelling investeringsprojecten 13. Naar een duurzame en creatieve stad
9 13 transversale thema s 1. Nieuw Industrieel Beleid 2. Gazellesprong 3. Stroomlijning gericht innovatiebeleid 4. Iedereen mee, iedereen actief 5. Kinderarmoede 6. Flanders Care 7. Hernieuwbare energie en smart grid 8. Duurzaam wonen en bouwen 9. Duurzaam materialenbeheer 10. Ruimte voor morgen 11. Slimme mobiliteit 12. Versnelling investeringsprojecten 13. Naar een duurzame en creatieve stad
10 ROL VAN DE OVERHEID?
11 Rol van de overheid Transitiegovernance overheidsbeleid Overheid als initiator?! Het moet een gedragen, maatschappelijk proces zijn Overheid als stimulator en deelnemer Overheid als facilitator Ruimte geven aan koplopers en experimenten Beleid aanpassen (fiscaal beleid, O&O ) Regulier beleid blijft noodzakelijk!
12 Landschap Waar is de overheid? Markten, gebruikersvoorkeuren Wetenschap Industrie Sociotechnisch regime Beleid Cultuur Technologie Niches Multilevelperspectief (MLP) Tijd gebaseerd op Geels & Schot (2007)
13 Meer fundamentele vragen over de rol van de overheid? Een aantal stellingen
14 Stelling 1: de overheid bestaat niet Politieke overheid: regering, ministers, kabinetten? Administratie: (verkokerde) domeinen, horizontale afstemming, mensen, relatie met politieke overheid? Para-statale instellingen: onderzoeksinstellingen, adviesraden Verschillende beleidsniveaus: multilateraal, EU, België, Vlaanderen, lokaal Werken die samen (of tegen); complex; duidelijke bevoegdheidsverdeling Landbouw en voeding?
15 Stelling 2: de rol van de overheid bestaat evenmin Regelgever Investeerder, subsidieverlener Consument Producent Bestraffer Waarden en normenverspreider Netwerker Coherentie? Efficiëntie? Effectiviteit? Spaarzaamheid? Landbouw en voeding?
16 Stelling 3: theorieën over de niet-neutrale staat Neutrale arena: publiek belang Machtsvisie (politiek als een proces van machtsverwerving en uitoefening) Strijdarena: welk(e coalitie van) belang(en) kan de staat veroveren? Structuralistische visie: Staat-Kapitaal nexus Machtsverdeling? Dominantie van bepaalde speler? Bureaucratie: eigen dynamiek Regels, routine en hiërarchie domineren Oplossing op zoek naar problemen Quid flexibiliteit en creativiteit? Landbouw en voeding?
17 Stelling 4: Iron Triangle Theory (Heclo) Belangengroep Politiek Administratie Iron Triangle Politics: - Dominantie van beperkt aantal spelers - Gesloten netwerk - Personele unie tussen componenten van het netwerk - Controle over informatie - Weinig publieke besluitvorming - Beleid is geënt op belangengroep - Algemeen belang is nauwelijks aan de orde Is Landbouw en voeding dit soort beleidsdomein?
18 Stelling 5: beleidsdomeinen verschillen zeer sterk van elkaar Voorbeeld: werk, onderwijs milieu, RO Politiek gewicht Instituties Budgetten Middenveld Relevantie van de publieke sector? Relevantie van Vlaams beleidsniveau? Landbouw en voeding?
19 Link met huidig Vlaams transitiebeleid Aankondiging door de overheid van minstens 15 nieuwe transitieprocessen/arena s in VSDO en ViA Ernstige poging tot principiële afstemming Verschillende beleidsprocessen Middellange (2020) en lange termijn (2050?) Daarnaast aantal processen binnen het middenveld en op zeer lokaal niveau Zet Vlaanderen meteen aan de internationale top m.b.t. transities!
20 Overwegingen en suggesties (1) Wat TM wordt genoemd, zou ook best TM zijn Anders beter gewoon (MT-)beleid noemen Duidelijkheid over ambities en inbedding: gaat het echt over systeeminnovatie? Rol van de overheid? Afstemming rond transities binnen de overheid is in theorie/in principe/als uitgangspunt positief (VSDO, ViA) maar gebeurt het echt? Mogelijke bedreigingen: Te veel overheids processen ( m.m.v. anderen), en dan nog vaak in enge betekenis Methodiek is te veel gewone beleidsdynamiek Andere actoren zouden dragend-betrokken moeten zijn Dat is niet hetzelfde als de SARs zijn betrokken We hebben 2 namiddagen aan een visie gewerkt Laat de overheid nu maar een vzw oprichten
21 Overwegingen en suggesties (2) Governance van Vlaams TM Wat is nodig? Wie gaat dat doen? Wat is wenselijk? Up-scaling: middelen? Procesbegeleiding? Beleidsimplicaties? Wetenschappelijke ondersteuning? Vaststelling: Aantal processen komen moeilijk van de grond Nogal wat loshangende processen (vb. Transitiearena Middenveld) Bottom-upinitiatieven staan nogal los van de huidige dynamieken
22 Overwegingen en suggesties (3) Noodzaak van politiek engagement Geloof in de noodzaak om fundamentele systeemveranderingen na te streven als politieke visie Langetermijnmaatschappijvisie Langetermijnbeleidsengagementen (inclusief duidelijke keuzes, financiële gevolgen ) Niet evident en op veel vlakken niet aanwezig Op relatief korte termijn TM als nieuw beleidsconcept: vooral vanuit administratie en onderzoekers gegroeid Snel door politici overgenomen, maar vereist de komende jaren serieuze politieke aandacht of zal waarschijnlijk wegkwijnen Potentieel schommelpaard?
23 Lessen uit onderzoek en praktijk Eerste periode is de gemakkelijkste: nog geen bedreiging voor regime, nog geen economisch leefbaarheid noodzakelijk: dus geen winnaars of verliezers Tendens is om te snel naar uitvoering te gaan, i.p.v. verder in te zetten op fundamentele aspecten van systeeminnovatie binnen de niche Overheid: valt vaak terug op traditionele beleidsrol Ruimte voor koplopers en dwarsdenkers/-doeners is cruciaal (financieel, organisatorisch/institutioneel, juridisch, economisch, mentaal), maar moeilijk te realiseren
24 Contact Hans Bruyninckx Sander Happaerts steunpunttrado.be steunpunttrado.be/intrap
Inleiding tot het transitiedenken prof. dr. Hans Bruyninckx, promotor-coördinator Steunpunt TRADO
Inleiding tot het transitiedenken prof. dr. Hans Bruyninckx, promotor-coördinator Steunpunt TRADO Waarom transities? Uitgangspunt: maatschappelijke uitdagingen als hardnekkige problemen (Loorbach 2007)
Nadere informatie1. Van DO, over transities naar TM
Een slingerend pad. Transitiemanagement, beleidsverandering en duurzame ontwikkeling Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.cdo.ugent.be Hoorzitting MINA-raad, 30 september
Nadere informatieDUURZAAMHEIDSTRANSITIES: WELKE ROL VOOR GEDRAGSSTURENDE BELASTINGEN? Kris Bachus 16 september 2014 www.steunpunttrado.be Inhoud 1. Waarom transities? 2. Systeemdenken 3. Multilevelperspectief (MLP) 4.
Nadere informatieonderzoek in transitie?
Transitieonderzoek: onderzoek in transitie? Erik Paredis (UGent) Yves De Weerdt (VITO) Frank Nevens (VITO) Opstartworkshop INTRAP 31 mei 2012, Leuven www.steunpunttrado.be Opbouw 1. De uitdagingen waarvoor
Nadere informatie1. De uitdagingen waarvoor we staan
Opbouw 1. De uitdagingen waarvoor we staan en / in transitie 2. Denken over transities Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent 3. En wat met cultuur? 4. Bestaande transitienetwerken
Nadere informatieMaken transities de wereld duurzamer?
Maken transities de wereld duurzamer? Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.cdo.ugent.be Benelux conferentie 2014 Leren in Transitie 18 november 2014 Gent 1. Denken over
Nadere informatieGovernance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes
Governance voor duurzamer wonen en bouwen: ervaringen, lessen en toekomstpistes Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent www.steunpunttrado.be Omschrijving van het onderzoek Bijdrage
Nadere informatieCONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY.
CONTOUREN VAN EEN BOUWSECTOR VAN DE TOEKOMST DIE VOLUIT KIEST VOOR RESOURCE EFFICIENCY. WAT IS RESOURCE EFFICIENCY IN DE TOEKOMST? = VISIE BELANGRIJKE AANKNOPINGSPUNTEN: Visie opgesteld ikv Transitieproces
Nadere informatieKinderopvang in transitie. Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014
Kinderopvang in transitie Derk Loorbach, Zeist, 27-11-2014 Conclusies Ingrijpende maatschappelijke verandering vraagt aanpassing Transities leiden tot onzekerheid, spanning en afbraak Omgaan met transities
Nadere informatieParticipatie mobiliteitsbeleid Gent. Tim Scheirs 28/02/2013
Participatie mobiliteitsbeleid Gent Tim Scheirs 28/02/2013 disclaimer Participatie Mobiliteit Gent Waarom participatie? Burger = klant INSPRAAK PARTICIPATIE AMBTENAAR = civil servant Waarom participatie?
Nadere informatieMobiliteisttransitie. en de parkeerloze stad? Prof. dr. Derk Loorbach, Putten,
Mobiliteisttransitie en de parkeerloze stad? Prof. dr. Derk Loorbach, Putten, 05-04-2018 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs
Nadere informatieOmgeving in transitie van beleid naar politiek van de ruimte. Prof. dr. Derk Loorbach, Den Bosch, 12-05-2016
Omgeving in transitie van beleid naar politiek van de ruimte Prof. dr. Derk Loorbach, Den Bosch, 12-05-2016 Kernpunten We worden in toenemende mate geconfronteerd met grote maatschappelijke transities
Nadere informatieAdviezen van de FRDO over de Klimaatgovernance. Marc Depoortere Directeur van de FRDO
Adviezen van de FRDO over de Klimaatgovernance Marc Depoortere Directeur van de FRDO 1. FRDO : wie zijn wij? ULB, UCL U Gent, UA KU Leuven, FUSL,... FRDO : met wie werken we samen? 4. Recente Adviezen
Nadere informatienr. 203 van JORIS VANDENBROUCKE datum: 17 februari 2016 aan GEERT BOURGEOIS Conceptnota Visie Stand van zaken
SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 203 van JORIS VANDENBROUCKE datum: 17 februari 2016 aan GEERT BOURGEOIS MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED Conceptnota
Nadere informatieINNOVATIEF GROEIGERICHT ONDERNEMEN
INNOVATIEF GROEIGERICHT ONDERNEMEN Dirk Van Dyck VOKA West-Vlaanderen 20 Mei 2019 VARIO = ONAFHANKELIJK LEDEN BENOEMD TEN PERSOONLIJKE TITEL VARIO ADVISEERT Vlaamse Regering en Vlaams Parlement Over Wetenschaps-,
Nadere informatieAutodelen in de versnelling?
Autodelen in de versnelling? Prof. dr. Derk Loorbach, Utrecht, 06-21-2017 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek, advies, onderwijs en activisme
Nadere informatie(Fiets)logistiek integreren in het lokale mobiliteitsbeleid
(Fiets)logistiek integreren in het lokale mobiliteitsbeleid Dominique Ameele & Tijl Dendal Vlaamse Overheid Departement MOW Workshop event fietslogistiek 5/5/2017 Mechelen 1 1 2 Overzicht Duurzaam lokaal
Nadere informatieBrussel, 8 juli 2009 07082009_SERV-advies projecten VSDO. Advies. Projecten Vlaamse strategie duurzame ontwikkeling
Brussel, 8 juli 2009 07082009_SERV-advies projecten VSDO Advies Projecten Vlaamse strategie duurzame ontwikkeling 1. Inleiding Op 8 juni 2009 werd de SERV om advies gevraagd over de fiches ter invulling
Nadere informatiePeter Tom Jones. Bijdrage Peter Tom Jones. Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven 13/05/2014
Stuur uw vragen naar: +32 470 533 966 Peter Tom Jones Duurzaam Materialenbeheer, Departement Metaalkunde en Toegepaste Materiaalkunde, KU Leuven Bijdrage Peter Tom Jones Dr. Ir. Peter Tom Jones (IOF Onderzoeksmanager
Nadere informatieBAROMETER 2018 SMART CITIES IN BELGIË
BAROMETER 2018 SMART CITIES IN BELGIË 01 METHODOLOGIE 21% antwoordpercentage, ofwel123 deelnemende gemeenten REPRESENTATIVITEIT Deze studie is representatief op niveau van de: Regio s Provincies Karakter
Nadere informatie14/09/2012 WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD. Elie Ratinckx VRWI
WETENSCHAP, TECHNOLOGIE, INNOVATIE EN DE MAATSCHAPPIJ: EEN PRAKTIJKVOORBEELD Elie Ratinckx VRWI Studiedag Toekomstverkenningen 21 september 2012 HISTORIEK VRWI TOEKOMSTVERKENNINGEN Ontwikkeling Methodologie
Nadere informatieInleiding tot het debat
Inleiding tot het debat Hoe kan Vlaanderen zich best positioneren t.o.v. de sleuteltechnologieën van Horizon 2020 gelet op het eigen instrumentarium en de eigen innovatiestrategie die vervat is in het
Nadere informatieTransitie-aanpak: groot denken, klein doen
(DRIFT) (www.drift.eur.nl) Transitie-aanpak: groot denken, klein doen Prof.dr.ir. Jan Rotmans Transumo, Mobilion,, 19-12 12-20062006 Transitie fundamentele verandering van structuur, cultuur en werkwijzen
Nadere informatieBedrijven in transitie. Dr. Derk Loorbach 13-06-2013
Bedrijven in transitie Dr. Derk Loorbach 13-06-2013 Kernboodschappen 1. De wereld is in transitie en dat vraagt om radicale koerswijziging 2. Bedrijven zijn in toenemende mate leidend in transities 3.
Nadere informatieProgramma van vanmiddag
Programma van vanmiddag 13.30 uur Opening 13.40 uur Presentatie van René en Suzanne over transitie-experimenten 14.15 uur Kijken naar de eigen praktijk Verschillende groepen geven eigen analyse: - Hoe
Nadere informatieSuMMa slotevent Multi-actor governance in duurzaam materialenbeheer. 23 maart 2016
SuMMa slotevent Multi-actor governance in duurzaam materialenbeheer 23 maart 2016 Programma Inleiding door Marc 5 Observaties over de rol van de overheid in drie case studies toelichting Ann Crabbé o.b.v.
Nadere informatieStedelijk netwerken en de verhouding met de publieke. sector. Filip De Rynck. Hogeschool Gent
Stedelijk netwerken en de verhouding met de publieke sector Filip De Rynck De eeuw van de samenwerking Van Government naar Governance toenemende onderlinge afhankelijkheid voor meer en meer complexe problemen
Nadere informatieMETEN VAN TRANSFORMATIE: NULMETING Naar een scorebord van transformatieindicatoren
METEN VAN TRANSFORMATIE: NULMETING Naar een scorebord van transformatieindicatoren EWI-Focus 26 september 2012 Jan Larosse Aangepast programma 1. Inleiding 14.00 14.05 Welkomstwoord, Dirk Van Melkebeke
Nadere informatieEen Slimme Specialisatie Strategie Lessen uit het OESO project + Vlaamse inbreng
Een Slimme Specialisatie Strategie Lessen uit het OESO project + Vlaamse inbreng Patries Boekholt & Jon van Til EWI Focus Bijeenkomst 25 februari 2013 In deze presentatie Voor de pauze: Internationale
Nadere informatieDoendenken als transitiestrategie. Prof. dr. Derk Loorbach, Divosa Jaarcongres, Rotterdam,
Doendenken als transitiestrategie Prof. dr. Derk Loorbach, Divosa Jaarcongres, Rotterdam, 02-06-2010 RESEARCH PRACTICE EDUCATION CONSULTANCY TRANSITIES? 2-6-2016 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75 Historische
Nadere informatieSynthese en aanbevelingen. Studie "Smart Cities in België: kwalitatieve analyse van 11 projecten"
Synthese en aanbevelingen Studie "Smart Cities in België: kwalitatieve analyse van 11 projecten" Auteurs Jonathan Desdemoustier, Onderzoeker, Smart City Institute, HEC-ULg Nathalie Crutzen, Professor and
Nadere informatieAdvies over de concretisering van de transitie van België naar een koolstofarme maatschappij in 2050
Advies over de concretisering van de transitie van België naar een koolstofarme maatschappij in 2050 Advies gezamenlijk opgesteld door 1 : FRDO ESRBHG RLBHG Minaraad SERV CESW CWEDD 1. Woord vooraf [a]
Nadere informatieHet nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen
Het nieuw industrieel beleid: - een korte review -de rol van Agentschap Ondernemen Industrie in Vlaanderen blijft belangrijk 40 % Vlaamse toegevoegde waarde (15% BBP) 70 % O&O uitgaven 80 % Vlaamse export
Nadere informatieStelling 1. Voor transities en duurzaamheid is het nodig iedereen mee te nemen
Stelling 1 Voor transities en duurzaamheid is het nodig iedereen mee te nemen Stelling 2 Om maatschappelijke doelen te realiseren is beleid en management nodig Stelling 3 Programmamanagement is niet geschikt
Nadere informatieSTORE Workshop 5 juni 2014 K. Debackere
STORE Workshop 5 juni 2014 K. Debackere 1. Situering 2. Vlaanderen in AcEe: verleden, heden en toekomst 3. Uitdagingen 4. Voorgestelde oplossingen Om de doelstellingen van het Pact 2020 te kunnen bereiken
Nadere informatieNaar een lokaal klimaatbeleid 2.0
Naar een lokaal klimaatbeleid 2.0 Notitie voor noodzaak Donald van den Akker September 2011 Deze notitie is geschreven als onderdeel van een opdracht van AgentschapNL, i.h.k.v. het Innovatieprogramma Klimaatneutrale
Nadere informatieAppendix A : Activiteiten Werkstroom Samenwerken met Externe Partijen en Transitie
Appendix A : Activiteiten Werkstroom Samenwerken met Externe Partijen en Transitie Inleiding Transities zijn langlopende veranderingsprocessen die Rotmans (2006) als volgt omschrijft: Een transitie is
Nadere informatieInhoudstafel. 1. Inleiding...1. 2. De Europese integratieparadox...11
Inhoudstafel 1. Inleiding.............................................................1 1.1. Probleemstelling........................................................1 1.2. Onderzoeksopzet.......................................................3
Nadere informatieWoensdag 6 juni Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR
Woensdag 6 juni 2012 Toespraak van JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Rondetafel Duurzaam Materialenprogramma - Mechelen Geachte mevrouw de administrateur-generaal, Geachte
Nadere informatieSMART SOCIETY IN NEDERLAND
SMART SOCIETY IN NEDERLAND Roxane Daniels Vereniging Nederlandse Gemeenten 23 april 2019 VVSG Brussel Paraplu-begrip Integrale aanpak van maatschappelijke opgaven Cross-sectoraal Publiek-privaat Bottom-up
Nadere informatieDe Energietransitie & Zelforganisatie De rol van burgers & sociaal ondernemers Flor Avelino Workshop@ Energiecafé RMC The Hub 1 juni 2013
De Energietransitie & Zelforganisatie De rol van burgers & sociaal ondernemers Flor Avelino Workshop@ Energiecafé RMC The Hub 1 juni 2013 www.drift.eur.nl www.transitiepraktijk.nl www.transitionsnetwork.org
Nadere informatieBio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten. EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens
Bio-economie in Vlaanderen: beleidsaspecten EWI-focus 22 maart 2017 Johan Hanssens (1) Vlaamse strategie voor de bio-economie Interdepartementale werkgroep voor de bio-economie opgestart in 2012 Informatie-uitwisseling
Nadere informatieSAMEN GRENZEN VER-LEGGEN. Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling VISIE 2050
SAMENGRENZENVER-LEGGEN VlaamseStrategieDuurzameOntwikkeling VISIE2050 Inleiding Vlaanderen heeft een politieke verantwoordelijkheid voor duurzame ontwikkeling, zowel voor zijn eigen burgers als mondiaal.meteendecreetduurzameontwikkelingginghethetengagementaanomeenbeleidtevoerendatgerichtisop
Nadere informatieVOORSTEL VAN STRATEGIE VOOR DE VERSTERKING VAN DE VIA-TRANSITIES
VOORSTEL VAN STRATEGIE VOOR DE VERSTERKING VAN DE VIA-TRANSITIES De Raad van Wijzen 27 maart 2014 Inhoud Managementsamenvatting... 6 Inleiding... 6 Transversaliteit in bestuur, organisatie, processen
Nadere informatieCIRCULAIRE POLITIEK ERIC SMALING SP TWEEDE KAMER
CIRCULAIRE POLITIEK ERIC SMALING SP TWEEDE KAMER MINERALENOVERSCHOT - Mineralen (stikstof en fosfaat) kg / ha www.mlvc.nl 12 juni 2012 13 DEPOSITIE Stikstof depositie van ca 3000 mol/ha/jr Gewenst ca
Nadere informatieInleiding 11. Over de auteurs 15. Deel 1 Duurzaamheid in het algemeen 21
Inhoud Inleiding 11 Over de auteurs 15 Deel 1 Duurzaamheid in het algemeen 21 1 Beleggen in de toekomst 23 1.1 Inleiding 23 1.2 Duurzaam ondernemen 24 1.3 Duurzaam beleggen 25 1.4 Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Nadere informatieVlaams Gecoördineerd Vrijwilligersbeleid. Ledendag 2016
Vlaams Gecoördineerd Vrijwilligersbeleid Ledendag 2016 Grote lijnen conceptnota Eerste ontwerp: februari 2016 Principiële goedkeuring Vlaamse Regering juli 2016 Actieplan Strategische Opties Actieplan
Nadere informatieCARLO MOL & INGE COOLS PROGRAMME OFFICE
VLAAMSE PROEFTUIN ELEKTRISCHE VOERTUIGEN CARLO MOL & INGE COOLS PROGRAMME OFFICE VLAAMSE PROEFTUIN ELEKTRISCHE VOERTUIGEN 02/07/2012 1 Deze Proeftuin kwam er om de invoering van elektrische voertuigen
Nadere informatieWESTHOEK BUSINESS DISTRICT. een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband
WESTHOEK BUSINESS DISTRICT een regionaal contactpunt voor bedrijven d.m.v. een officieel samenwerkingsverband AGENDA 1. Missie, doelstellingen en taakstellingen van Westhoek Business District 2. Inspirerende
Nadere informatieADVIES Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling 2011 2015
ADVIES Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling 2011 2015 Het decreet van 18 juli 2008, ter bevordering van duurzame ontwikkeling, vormt het kader voor de Vlaamse Strategie Duurzame Ontwikkeling (VSDO).
Nadere informatieTransitiepraktijk van de Vlaamse overheid
Erik Paredis en Thomas Block Transitiepraktijk van de Vlaamse overheid Meer dan een schijnbeweging? Transitiepraktijk van de Vlaamse overheid MEER DAN EEN SCHIJNBEWEGING? Erik Paredis en Thomas Block 1
Nadere informatieResultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten
Resultaten en vooruitzichten voor het Vlaamse beleidsplatform Slimme netten Thierry Van Craenenbroeck First Belgian Smart Grid Day 18/10/2012 Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt Kader
Nadere informatieMissiegedreven Innovatiebeleid: in het teken van de Energieen Klimaattransitie
Missiegedreven Innovatiebeleid: in het teken van de Energieen Klimaattransitie Werkconferentie Topsector Energie Martine Roza Directie Energiemarkt & Innovatie Inhoud De maatschappelijke opgave Visie EZK
Nadere informatieNaar een verdere onderbouwing van het Vlaamse beleid voor duurzaamheidstransities
Naar een verdere onderbouwing van het Vlaamse beleid voor duurzaamheidstransities Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent Juni 2010 Working Paper n 19 Deze paper werd geschreven
Nadere informatieENERGIETRANSITIE: INNOVATIE IN HET ENERGIEBELEID
ENERGIETRANSITIE: INNOVATIE IN HET ENERGIEBELEID Peter Aubert maart 2007 Van visie naar beleid Project LTVE: diversiteit aan wereldbeelden 2050 Ecologie = burgers autonomie 2000 PJ Vrijhandel = markt laagste
Nadere informatieManagen van duurzame transities, nog onbegonnen werk?
Managen van duurzame transities, nog onbegonnen werk? J.Venselaar Lector Duurzame Bedrijfsvoering Avans Hogeschool presentatie VVM nationale Milieudag 18 november 2005 Transities zijn complexe veranderingen.
Nadere informatieSLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN. Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013
SLIMME SPECIALISATIE IN VLAANDEREN Frans Dieryck, voorzitter Raad Van Bestuur Jan Van Havenbergh, algemeen directeur 25-2-2013 Het eco-systeem De scheikundige industrie is de grootste Vlaamse economische
Nadere informatieFinanciering van Innovatie:
WORKSHOP: Verbeter uw concurrentiepositie door steun voor onderzoek en ontwikkeling SPIROTECH BELGIUM, 22 April 2014 Financiering van Innovatie: Subsidies en Fiscale Stimuli LEYTON LEYTON GROEP Opgericht
Nadere informatieNOTA AAN DE VLAAMSE REGERING
DE VLAAMSE MINISTER VAN Werk, Economie, Innovatie en Sport NOTA AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: - Ontwerp van decreet houdende wijziging van diverse decreten met betrekking tot het economisch-, wetenschaps-
Nadere informatieM0 Strategische nota
Rapport M0 Strategische nota Periode 2014-2019 Bestuur Provincie Vlaams-Brabant NIS Code 20001 Adres Provincieplein 1, 3010 Leuven 1/5 D In een duurzame, welvarende regio iedereen meenemen in opleiding,
Nadere informatieAdvies. Ontbinding IWT. Brussel, 19 oktober 2015
Advies Ontbinding IWT Brussel, 19 oktober 2015 SERV_20151019_Ontbinding_IWT_ADV Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209 01 11 info@serv.be www.serv.be Adviesvraag:
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
a 1 > Retouradres Postbus 16375 2500 BJ Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 50 Den Haag Postbus 16375 2500 BJ Den Haag www.rijksoverheid.nl
Nadere informatieGevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU
VIVES BRIEFING 2016/06 Gevolgen van Brexit voor de besluitvorming in de EU Klaas Staal Karlstad Universitet 1 GEVOLGEN VAN BREXIT VOOR DE BESLUITVORMING IN DE EU Klaas Staal INLEIDING Op 23 juni 2016 stemmen
Nadere informatieDe transitie naar duurzaam materialenbeheer. Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011
De transitie naar duurzaam materialenbeheer Dr. Peter Tom Jones (K.U.Leuven/Plan C/TNM) 30 Augustus 2011 Uitputting van niet-hernieuwbare grondstoffen Gelijkaardig probleem voor uitputting van fosfaatvoorraden
Nadere informatieSOC Maakindustrie & Made Different. Wilson De Pril, Directeur-generaal Agoria Vlaanderen 15 mei 2014
SOC Maakindustrie & Made Different Wilson De Pril, Directeur-generaal Agoria Vlaanderen 15 mei 2014 Agoria: federatie van de technologische industrie 1.700 ondernemingen 10 domeinen Information and Communication
Nadere informatieEen visie op Economie
Een visie op Economie Beleidsnota economie 2009-2014 Derrick Gosselin Kabinet Minister President Inhoud beleidsnota 1. Omgevingsanalyse 2. Beleidsvisie 3. Strategische doelstellingen 4. Efficiënte en effectieve
Nadere informatieAdvies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017
Advies over het Belgische rapport voor de Voluntary National Review 2017 Een proces met 8 raden Federaal: FRDO Brussel: RLBHG, ESRBHG Vlaanderen: MiNaRaad, SERV Wallonië: CWEDD, CESW Duitstalige gemeenschap:
Nadere informatieDe beleidsnota Omgeving
Briefadvies De beleidsnota Omgeving 2014-2019 Briefadvies over de beleidsnota Omgeving 2014-2019 Datum van goedkeuring 9 december 2014 Volgnummer 2014 039 Coördinator + e-mailadres Sandra Sliwa, sandra.sliwa@minaraad.be
Nadere informatieRuimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE
Ruimte voor de maatschappij van morgen BRAINPORT SMART VILLAGE Ruimte voor de maatschappij van morgen De maatschappij van morgen is fundamenteel anders dan die van gisteren. De wereld wordt kleiner door
Nadere informatieHet speelveld van e-government
Het speelveld van e-government Freddy Deprez Leuven, 14 september 2007 Overzicht competitie of samenwerking alle heil komt van boven / van beneden Mensen of machines Processen in vraag stellen Laten we
Nadere informatieIndustrie 4.0 presentatie Vlaams parlement. 18 mei 2017 Leo Van de Loock
Industrie 4.0 presentatie Vlaams parlement 18 mei 2017 Leo Van de Loock inhoud van de startnota 1. inleiding 2. omschrijving van het begrip Industrie 4.0, de bestaande achtergrond en de (initiële) invulling
Nadere informatieMet genoegen kondigen we de verkiezing van De Slimste Binnenstad van Nederland aan.
Gemeente t.a.v. het College van Burgemeester en wethouders Datum: 24-2-2015 verkiezing@smartdatacity.org Aankondiging Slimste Binnenstad van Nederland Bijlage: Toelichting Geacht college, Met genoegen
Nadere informatieCreëren van een innovatief Europa Verslag van de Onafhankelijke Expertengroep inzake O&O en innovatie, aangesteld na de top van Hampton Court
Creëren van een innovatief Europa Verslag van de Onafhankelijke Expertengroep inzake O&O en innovatie, aangesteld na de top van Hampton Court SAMENVATTING Januari 2006 Het volledige verslag is beschikbaar
Nadere informatieDe Vlaamse strategische adviesraden: Organisatie, werking en resultaten
Studiedag Steunpunt Bestuurlijke Organisatie Slagkrachtige overheid 20 juni 2014 Naar een performante beleidsadvisering bij de Vlaamse overheid: Vraag en aanbod van beleidsadvies doorgelicht De Vlaamse
Nadere informatieuitgroeien tot een Vlaamse, Europese en internationale topregio met economische creativiteit als concept voor meer welvaart en welzijn in de regio.
Flanders Smart Hub 1. Waarom dit project? 2. Wie maakt deel uit van dit project? 3. Vanwaar komt de naam? 4. Het vertrekpunt van het project 5. Actiedomeinen 6. Wat zijn onze doelstellingen? 7. Logistiek
Nadere informatieTransformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw
Transformatie naar een slimme, datagedreven tuinbouw de rol van onderzoek 19 oktober 2017, prof.dr.ir. Jack van der Vorst, lid concernraad Wageningen University & Research Wereldwijde uitdagingen land-
Nadere informatieSocio-technische systeeminnovaties en transities: van theoretische inzichten naar beleidsvertaling
Socio-technische systeeminnovaties en transities: van theoretische inzichten naar beleidsvertaling Erik Paredis Centrum voor Duurzame Ontwikkeling Universiteit Gent Steunpunt Duurzame Ontwikkeling Mei
Nadere informatieNutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN
Nutrition Platform for Chronic Care (NPCC) JOHAN MOYERSOEN NPCC: Toekomstgericht bedrijf in de zorgeconomie Kader Nieuw Industrieel beleid zorgeconomie 2013 + binnen focusdomeinen West-Vlaamse zorgeconomie
Nadere informatieDE INDUSTRIE: MOTOR VAN VERNIEUWING. Drie acties voor een nieuw Kabinet. Manifest 2017
DE INDUSTRIE: Drie acties voor een nieuw Kabinet MOTOR VAN Manifest 2017 VERNIEUWING Nederlandse industriële bedrijven behoren tot de top van de wereld. We zijn wereldmarktleider in chipmachines en medische
Nadere informatieCompetentie Centrum Transities
Competentie Centrum Transities Samen werken, samen leren, samen ontwikkelen José Andringa 10 november 2009 CoP Versnelling Innovatiecyclus (Movinnio/Traverse) PARTNERSCHAP VROM SenterNovem Beheergroep
Nadere informatie14 Vlaanderen in transitie?
milieuverkenning 2030 345 14 Vlaanderen in transitie? Erik Paredis, Centrum voor Duurzame Ontwikkeling, UGent Erika Vander Putten, Fre Maes, mira-team, vmm Jan Larosse, Afdeling Ondernemen en Innoveren,
Nadere informatieKrachtlijnen voor het beleid volwassenenonderwijs en levenslang en levensbreed leren in de provincie West-Vlaanderen
Krachtlijnen voor het beleid volwassenenonderwijs en levenslang en levensbreed leren in de provincie West-Vlaanderen Carl Vereecke gedeputeerde voor onderwijs Resoc ZWVL Platform Levenslang en Levensbreed
Nadere informatieADVIES 159 FWO-SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN JUNI 2011
ADVIES 159 FWO-SAMENWERKINGS- OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN 2012-2016 30 JUNI 2011 ADVIES 159 30 juni 2011 FWO-OVEREENKOMST EN BELEIDSPLAN 2012-2016 2/6 INHOUD SITUERING ADVIES 1. ALGEMEEN 2. EEN SPECIFIEK
Nadere informatieEen verandering van tijdperken: wat betekent dat voor de zorg?
Een verandering van tijdperken: wat betekent dat voor de zorg? Jan Rotmans Tilburg, 20 November 2013 www.twitter.com/janrotmans We leven niet in tijdperk van verandering maar in een verandering van tijdperken
Nadere informatieResultaten bevraging belanghebbenden VREG
Resultaten bevraging belanghebbenden VREG juli 2011 ntract kunnen reageert op het inzicht 1.1 Situatieschets De Vlaamse Regulator van de Elektriciteits- en Gasmarkt (VREG) wil zijn organisatie en werking
Nadere informatieActieplan Oostende. 1. Achtergrond
Actieplan Oostende 1. Achtergrond Filip De Rynck (Hogeschool Gent) en Jim Baeten (tri.zone) begeleiden dit project. Gwenny Cooman is de interne coördinator voor Oostende. 2. Wat bedoelen we met participatiebeleid?
Nadere informatieADVIES VAN 25 NOVEMBER 2015 OVER DE VISIE 2050: EEN LANGETERMIJNSTRATEGIE VOOR VLAANDEREN
ADVIES VAN 25 NOVEMBER 2015 OVER DE VISIE 2050: EEN LANGETERMIJNSTRATEGIE VOOR VLAANDEREN SARO KONING ALBERT II-LAAN 19 BUS 24 1210 BRUSSEL INHOUD I. SITUERING... 1 II. LANGETERMIJNVISIE 2050... 2 III.
Nadere informatieFederaal Plan Armoedebestrijding. Reactie van BAPN vzw. Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012
Belgisch Platform tegen Armoede en Sociale Uitsluiting EU2020 30/11/2012 Federaal Plan Armoedebestrijding Reactie van BAPN vzw BAPN vzw Belgisch Netwerk Armoedebestrijding Vooruitgangstraat 333/6 1030
Nadere informatiePlannen en budgetteren: kerntaken voor raadsleden
Plannen en budgetteren: kerntaken voor raadsleden VVSG-Raadsledendagen Antwerpen, 2 juni 2007 Brugge, 16 juni 2007 Inhoud Plannen en budgetteren in de regelgeving: 2 Voor gemeenten Voor OCMW s Plannen
Nadere informatieSander Leenders Directeur Energie+, innogy NL
De energetische MJOP Welkom namens Essent en GEAS Sander Leenders Directeur Energie+, innogy NL 2 Vier megatrends waar we als energiebedrijf op inspelen Decarbonisatie Decentralisatie Digitalisering Democratisering
Nadere informatieDiensteninnovatie: wat is dat?
Over de AWT De Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologiebeleid (AWT) adviseert regering en parlement over beleid voor wetenschap, technologie en innovatie De AWT adviseert gevraagd en ongevraagd.
Nadere informatieSmart City Rotterdam. Een visie op een slimme toekomst
Smart City Rotterdam Een visie op een slimme toekomst Opdracht Deze studie is verricht in opdracht van de dienst Stadsontwikkeling van de gemeente Rotterdam. Contactpersonen voor de begeleiding van deze
Nadere informatieOnderwijs en de transitie naar een Circulaire Samenleving
Onderwijs en de transitie naar een Circulaire Samenleving Prof. dr. Derk Loorbach, Haarlemmermeer, 24-01-2018 loorbach@drift.eur.nl twitter: @drk75 Dutch Research Institute For Transitions Academisch onderzoek,
Nadere informatieAdvies. Visie 2050 van de Vlaamse Regering. Brussel, 30 november 2015
Advies Brussel, 30 november 2015 SERV_20151130_visie2050_ADV.docx Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen Wetstraat 34-36, 1040 Brussel T +32 2 209 01 11 info@serv.be www.serv.be . Adviesvraag: Visie 2050.
Nadere informatieBrussel, 10 september _AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen. Advies. Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen
Brussel, 10 september 2003 091003_AdviesBBB_Toerisme_Vlaanderen Advies Oprichtingsdecreet Toerisme Vlaanderen Inhoud Inhoud... 2 1. Inleiding...3 2. Krachtlijnen van het advies... 3 3. Advies...4 3.1.
Nadere informatieir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken
ir. Martin Aarts Strategisch adviseur RO Stad van de toekomst maken Basisplan 1946 Wat is het DNA van een stad? waar komen we vandaan?: Rotterdam 1850 Rotterdam 1870 Eerst de haven dan de stad (Coolsingel
Nadere informatiemet de Jon Sneyers 20 februari 2008 Info- en discussieavond, Universiteit Antwerpen Dept. Computerwetenschappen K.U.Leuven
Problemen met de statuten van doctoraatsbursalen Jon Sneyers Dept. Computerwetenschappen K.U.Leuven 20 februari 2008 Info- en discussieavond, Universiteit Antwerpen De kenniseconomie : veel blabla De kenniseconomie
Nadere informatieAdvies. over het ontwerp van kaderdecreet Vlaamse ontwikkelingssamenwerking
Brussel, 5 juli 2006 050706_Advies_kaderdecreet_Vlaamse_ontwikkelingssamenwerking Advies over het ontwerp van kaderdecreet Vlaamse ontwikkelingssamenwerking 1. Inleiding Op 24 mei 2006 heeft Vlaams minister
Nadere informatieStartmoment traject Jeugdwerk in de Stad, 27 september Didier Reynaert Lector sociaal werk, HoGent Gastlector kinderrechten, Odisee
Startmoment traject Jeugdwerk in de Stad, 27 september 2016 Didier Reynaert Lector sociaal werk, HoGent Gastlector kinderrechten, Odisee Goedkeuring Verdrag inzake de Rechten van het Kind (IVRK, 1989).
Nadere informatie