Knorhaan 45 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Knorhaan 45 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar"

Transcriptie

1 Knorhaan 45 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Tweede Maasvlakte, 22 maart 2015 Verslag excursie Huisduinen, 18 april 2015 Strandvondsten Bijzonder ei gevonden van blonde rog Barnsteen gevonden op Texel Foto's voor zover niet bij het artikel vermeld: Linda Keesman, Pieter Korstanje, Lucas Kruse en Henk Witte. Coördinator: Henk Witte, tel Excursieprogramma Tenzij anders vermeld: aanmelden bij Henk Witte en verzamelen bij station Alkmaar-Noord, ingang oostzijde. Zaterdag 23 mei Goeree, uur. Vertrek Alkmaar 9.30 uur. Zondag 14 juni Petten, uur. Verzamelen bij het strandpaviljoen (met auto via Korfwaterweg). Aanmelden niet nodig. Vrijdag 10 juli Hargen aan Zee, uur. Verzamelen op het parkeerterrein. Aanmelden niet nodig. Dinsdag 25 augustus Bergen aan Zee, uur. Verzamelen bij strandopgang centrum. Aanmelden niet nodig. oester van Hargen aan Zee Zondag 20 september Zandmotor, strandopgang Monster, Molenweg, uur. Vertrek Alkmaar uur. 1

2 Verslag excursie Tweede Maasvlakte, 22 maart 2015 Tijd: tot uur Aantal deelnemers: 6 Weersomstandigheden: O 4, 5º C Onze tweede excursie naar dit nieuwe strand was opnieuw een succes. Een plastic jerrycan, die we overigens op ieder willekeurig strand hadden kunnen vinden, was alleen al goed voor een aardig soortenlijstje: zandkokerworm, driekantige kalkkokerworm en Pomatoceros lamarckii (borstelwormen), de niet alledaagse Ostrea denticulata en de schilferige dekschelp (tweekleppigen) en tenslotte breedbladig mosdiertje, harig mosdiertje, zeekantwerk, wimper mosdiertje, Aspidelectra melolontha en de ook niet alledaagse Fenestrulina delicia (mosdiertjes). De determinaties zijn van Rien de Ruijter die ons deze dag vergezelde. Dan nog een ruime greep uit de schelpen die we op het strand vonden: 1x scheefhoren, 3x stekelhoren, 1x kleine fuikhoren, 1x gewone trapgevel, 1x fragment Glycymeris variabilis, 2x melkwitte arkschelp, 2x wijde mantel, 47x bonte mantel redelijk gaaf (fragmenten vrij algemeen), 2x fragment gewelfde mantel, 5x paardenzadel, 2x dubbeltjesschelp, 134x grote astarte, 1x fragment zwinkokkel, vrij algemeen Cerastoderma edule f. major, 14x redelijk gaaf geknobbelde hartschelp (fragmenten vrij algemeen), 8x slotfragment brede strandschelp, 3x fragment pleistocene strandschelp, 2x topfragment messchede, 1x glad zaagje, 15x geplooide zonneschelp, 3x gewone artemisschelp, 19x dichtgestreepte artemisschelp, vrij algemeen korfmossel, 4x korfschelp, 2x fragment pholade en 1x zwakgeribte olifantstand. Groenwieren Darmwier (Ulva spec.). Op blokkendam. Bruinwieren Japans bessenwier (Sargassum muticum). Aanwezig. Knotswier (Ascophyllum nodosum). Aanwezig. Blaaswier (Fucus vesiculosus). Aanwezig. Kleine zee-eik (Fucus spiralis).op blokkendam. Roodwieren Purperwier (Porphyra purpurea). Op blokkendam. Ringwormen borstelwormen Zandkokerworm (Sabellaria spinulosa). Op plastic jerrycan. Driekantige kalkkokerworm (Pomatoceros triqueter). Op plastic jerrycan. Pomatoceros lamarckii. Op plastic jerrycan 2

3 Weekdieren buikpotigen Gewone schaalhoren (Patella vulgata). 1x Scheefhoren (Lacuna vincta). 1x Ruwe alikruik-complex (Littorina saxatilis s.l.). 2x Wadslakje (Hydrobia ulvae). 4x Gewone tepelhoren (Euspira catena). Enkele Glanzende tepelhoren (Euspira nitida). Vrij algemeen. Muiltje (Crepidula fornicata). 2x Purperslak (Nucella lapllus). 1x Stekelhoren Ocenabra erinaceus). 3x Wulk (Buccinum undatum). 1x, enkele clusters eikapsels. Grof geribde fuikhoren (Nassarius nitidus). 4x Gevlochten fuikhoren (Nassarius tericulatum). 6x Kleine fuikhoren (Nassarius pygmaeus). 1x Gewone trapgevel (Oenopota turricula). 1x Tweekleppigen Glycymeris variabilis. 1x fragment Melkwitte arkschelp (Striarca lactea).2x Gewone mossel (Mytilus edulis). Vrij algemeen. Wijde mantel (Aequipecten opercularis). 2x Bonte mantel (Mimachlamys varia). 47x (redelijk) gaaf, fragmenten vrij algemeen. Gewelfde mantel (Flexopecten flexuosus). 2x fragment. 3

4 Paardenzadel (Anomia ephippium). 5x Schilferige dekschelp (Heteranomia squamula). ca. 400x op plastic jerrycan. Gewone oester (Ostrea edulis). Algemeen. Ostrea denticulata. 1x op plastic jerrycan. Japanse oester (Crassostrea gigas). Zeer algemeen bij Nieuwe Waterweg. Dubbeltjeschelp (Lucinella divaricata). 2x Grote astarte (Tridonte borealis). 134x Zwinkokkel (Venericor planicosta). 1x fragment. zwinkokkel Gewone kokkel (Cerastoderma edule). Zeer algemeen. Cerastoderma edule f. major. Vrij algemeen. Brakwaterkokkel (Cerastoderma glauca). Algemeen. Geknobbelde hartschelp (Acanthocardia tuberculata). 14x (vrij) gaaf, fragmenten vrij algemeen. Noorse hartschelp (Laevicardium crassum). Algemeen. Halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata). Algemeen. Ovale strandschelp (Spisula elliptica). Algemeen. Stevige strandschelp (Spisula solida). Vrij algemeen. Brede strandschelp (Mactra glauca). 8x slotfragment. Pleistocene strandschelp (Mactra corallina plistoneerdandica). 3x fragment Gewone otterschelp (Lutraria lutraria). Algemeen, zowel fossiel als recent. Amerikaanse zwaardschede (Ensis directus). Algemeen. Kleine zwaardschede (Ensis ensis). 3x Messchede (Solen marginatus). 2x topfragment. Rechtsgestreepte platschelp (Tellina fabula). 4x Nonnetje (Macoma balthica). Algemeen. Gewone eierschelp (Gastrana fragilis). 1x fragment. Zaagje (Donax vittatus). Algemeen. Glad zaagje (Capsella variegata). 1x Platte slijkgaper (Scrobicularia plana). Enkele. Geplooide zonneschelp (Gari fervensis). 15x Witte dunschaal (Abra alba). 1x Gewone Venusschelp (Chamelea striatula). Vrij algemeen. Grijze tapijtschelp (Paphia aurea senescens). Vrij algemeen. Gewone artemisschelp (Dosinia exoleta). 3x Dichtgestreepte artemisschelp (Dosinia lupinus lincta). 19x Korfmossel (Corbicula cf. fluminalis). Vrij algemeen. Korfschelp (Corbula gibba gibba). 4x Strandgaper (Mya arenaria). Enkele, bij Nieuwe Waterweg ook 1x doublet. Afgeknotte gaper (Mya truncata). Enkele fragmenten. 4

5 fossiele geplooide zonneschelp Ruwe boormossel (Zirfaea crispata). Algemeen. Pholade (Pholas dactylus). 2x fragment. Pisidium sp. 1x olifantstandjes Zwakgeribte olifantstand (Dentalium vulgare). 1x koppotigen Gewone zeekat (Sepia officinalis). Rugschilden vrij algemeen. Mosdiertjes Bladachtig hoornwier / Breedbladig mosdiertje (Flustra foliacea). Op plastic jerrycan. Harige vliescelpoliep / Harig mosdiertje ( Electra pilosa). Op plastic jerrycan. Zeekantwerk (Conopeum reticulum). Op plastic jerrycan. Wimper mosdiertje (Bicellariella ciliata). Op plastic jerrycan. Aspidelectra melolontha. Op plastic jerrycan. Fenestrulina delicia. Op plastic jerrycan (vrij bijzonder). 5

6 Stekelhuidigen Zeeboontje (Echinocyamus pusillus). Niet algemeen. Vissen Hondshaai (Scyliorhinus canicula). 2x eikapsel. Stekelrog (Raja clavata). 2x eikapsel. 4x gehoorbeentje vis. Verslag excursie Huisduinen, 18 april 2015 Tijd: tot uur Aantal deelnemers: 6 Weersomstandigheden: NO 3, 12º C Door het ontbreken van gruisbankjes bleef de soortenlijst beperkt. Toch werden er leuke vondsten gedaan, zoals 1x gewone penhoren, 1x wijde mantel, 6x bonte mantel waaronder enkele gave exemplaren, 1x gedoornde hartschelp (tijdens onze excursies hier niet eerder gevonden), 2x geknobbelde hartschelp, 2x fragment tere hartschelp, 1x pleistocene strandschelp en 1x geruite tapijtschelp (hadden we hier ook niet eerder gevonden). Geleedpotigen kreeftachtigen Gewone strandkrab (Carcinus maenas). Vooral langs de dijk veel fragmenten. Weekdieren buikpotigen Gewone schaalhoren (Patella vulgata). 1x Ruwe alikruik-complex (Littorina saxatilis s.l.). Algemeen, ook levend. Gewone penhoren (Turritella communis). 1x Gewone tepelhoren (Euspira catena). Enkele fragmenten. Muiltje (Crepidula fornicata). 2x Wulk (Buccinum undatum). Enkele fragmenten en enkele clusters eikapsels. tweekleppigen 6

7 Gewone mossel (Mytilus edulis). Zeer algemeen, ook doubletten en levend. Wijde mantel (Aequipecten opercularis). 1x Bonte mantel (Mimachlamys varia). 6x waarvan enkele gaaf. Gewone oester (Ostrea edulis). Vrij algemeen. Gewone kokkel (Cerastoderma edule). Zeer algemeen. Brakwaterkokkel (Cerastoderma glauca). Algemeen. Gedoornde hartschelp (Acanthocardia echinata). 1x Geknobbelde hartschelp (Acanthocardia tuberculata). 2x Tere hartschelp (Acanthocardia paucicostata). 2x fragment. Noorse hartschelp (Laevicardium crassum). Vrij algemeen. Halfgeknotte strandschelp (Spisula subtruncata). Zeer algemeen. Ovale strandschelp (Spisula elliptica). Zeer algemeen. Stevige strandschelp (Spisula solida). Algemeen. Grote strandschelp (Mactra corallina cinerea). Enkele. Pleistocene strandschelp (Mactra corallina plistoneerdandica). 1x Gewone otterschelp (Lutraria lutraria). Vrij algemeen. Amerikaanse zwaardschede (Ensis directus). Algemeen, ook doubletten. Tere platschelp (Tellina tenuis). 2x Rechtsgestreepte platschelp (Tellina fabula). 1x Nonnetje (Macoma balthica). Algemeen. Zaagje (Donax vittatus). Algemeen. Platte slijkgaper (Scrobicularia plana). Vrij algemeen. Gewone Venusschelp (Chamelea striatula). Algemeen. Grijze tapijtschelp (Venerupis senescens). 3x Geruite tapijtschelp (Venerupis decussata). 1x Strandgaper (Mya arenaria). 1x Afgeknotte gaper (Mya truncata). 1x Amerikaanse boormossel (Petricola pholadiformis). 2x koppotigen Gewone zeekat (Sepia officinalis). Enkele rugschilden. 7

8 Strandvondsten Wilbert Kerkhof, Ameland, 23 en 24 februari. Al weer ruim een week terug van een weekje Ameland/ Groningen. Dus een wat late reactie. Op Ameland was het 's ochtends vrij vroeg laag water, niet zo gunstig dus. Wel vonden Marianne en ik op maandag 23 februari aan de oostkant van het eiland o.a. 20 groot tafelmesheften, een tere hartschelp, een bijna hele noordkromp en veel fragmenten daarvan, 4 helmkrabben, een gave hooiwagenkrab. Op dinsdag gingen we naar de westpunt bij de vuurtoren. Dicht bij de geul tussen Terschelling en Ameland lijken de leukste schelpen te landen. Bij hoog water vonden we toch nog 15 gedoornde hartschelpen, 12 artemisschelpen, 4 geknobbelde hartschelpen, 3 penhorens, heel veel noorse hartschelpen en 3 kleine zeenaalden, 2 slangsterren. De penhorens en de artemisschelpen kwamen kwamen pas aan het licht toen het water begon te zakken en onze vingers hun kleur hadden verloren. hooiwagenkrab noordkromp Henk Witte, Hargen aan Zee, 12 maart. Donderdag 12 maart was ik op het strand van Hargen aan Zee. De oostenwind had gezorgd voor veel gruis met leuke soorten. Nog steeds veel grijze tapijtschelpen, noorse hartschelpen en stevige strandschelpen. Enkele fragmenten van geruite tapijtschelp. 1x fragment messchede, veel fragmenten kleine zwaardschede (enkele bijna gaaf), 1x fragment grote zwaardschede, 1x fragment klein tafelmesheft, 3x fragment groot tafelmesheft, veel otterschelpen waaronder een van 122 mm. Een mooi gelaagde oester. In het gruis: 1x juveniel grijze tapijtschelp (4 mm), 3x scheve hartschelp, 19x fragment papierschelp, 5x juveniel wijde mantel, 5x fragment sabelschede, 9x kleine platschelp, 1x prismatische dunschaal, 1x zandschelp (6 mm), 1x fragment eierschelp, 22x ovale zeeklitschelp, 13x tweetandschelp, 1x gewone penhoren, 1x spoelhoren, 1x fragment schepje, 8x juveniel wulk, 130x muizenkeutel (Bittium sp.) en 20x vliezig drijfhorentje. 8

9 Linda Keesman, Hargen aan Zee, 15 maart. Simon wilde al een tijdje flessenpost doen, het was oostenwind dus naar het strand. Het viel wel tegen dat we op de parkeerplaats al weer moesten betalen en dat kon niet met pin-pas of briefgeld, ik had precies genoeg muntgeld voor 1 uur, nou dat hebben we gered. In zee zagen we ook nog een paar zeehonden, volgens mij gewone. In wulkeneierenkapsels zaten 3 porceleinkrabbetjes en heel veel juveniele wulkjes, ik dacht dat uit één segment één wulk kwam maar ik heb nu gezien dat er best veel wulkjes in zitten. In het gruis de volgende dingen: veel muizenkeutels, 2x gekielde cikelslak, 2x oubliehoren, 1x melkwit traliedrijfhorentje, 1 stuk Turritella communis (met dank aan de mensen van de FB-groep Strandfossielen voor de determinatie), paar tweetandschelpjes, paar ovale zeeklitschelpjes, 9 stukjes papierschelp, 3 stukjes wijde mantel, 2x melkwitte arkschelp + 1 dubbele, 10x kleine platschelp, 3x scheve hartschelp, 4 stukjes sabelschede, 2 topjes messchede en 1 stekel van een rog. Henk Witte, Camperduin, 23 maart. Op het strand van Camperduin lag mooi wit gruis. Hierin gevonden: 3x wijde mantel, 9x papierschelp, 1x zandschelp juv., 73x ovale zeeklitschelp, 36x tweetandschelp, 17x kleine platschelp, 3x kleine zwaardschede (gaaf), 8x sabelschede, 175x Bittium sp., 1x oubliehoren, 5x vliezig drijfhorentje, 2x gekielde cirkelslak, 1x melkwit traliedrijfhorentje, 1x grofgeribte fuikhoren juv. en 1x gestreept priemhorentje. Pieter Kruse, Wijk aan Zee, 4 april. Ik ben zaterdag 4 april naar het strand geweest in Wijk aan Zee en het strand ligt vol zeesterren en ik heb een gevlamde marmerschelp gevonden en ook een grote fluwelen zwemkrab en ook nog een stuk bot van een walvis. Zie foto's. Pieter Kruse, Wijk aan Zee, 5 april. Namens Pieter stuur ik je het volgende bericht. Gisteren en vandaag zijn Pieter en ik naar het strand van Wijk aan Zee geweest. Mede door de storm was het strand bomvol en heeft vooral Pieter veel gevonden. Hij stuurde gisteren al foto's en een mail. Vandaag was het weer raak en vond hij van alles, zoals je op de foto's in de bijlagen kunt zien, zoals een noordhoren (11 cm!), een puntgave fluwelen zwemkrab, grote stukken met paalworm, een rib en enkele botten (onbekend), doubletten van zaagjes en nonnetjes, rechtsgestreepte platschelpen, en heel veel zwaardschedes, slangsterren en zeesterren. Lucas Kruse. 9

10 Henk Witte, Petten, 6 april. Het strand bij Petten was weer toegankelijk. Ook hier liggen nu heel wat grijze tapijtschelpen. Minder dan bij Hargen maar veel meer dan bij Camperduin. In het gruis vond ik ook twee fragmenten van de geruite tapijtschelp. Verder in het gruis o.a.: 2x wijde mantel (13 en 4 mm, recent)., 13x ovale zeeklitschelp, 3x tweetandschelp, 1x prismatische dunschaal, 5x kleine platschelp, 3x scheve hartschelp, 1x fragment sabelschede, 2x fragment papierschelp, 1x trapgevel, 1x vliezige drijfhoren, 1x wulk juveniel en 14x Bittium sp. 1

11 Linda Keesman, Petten, 6 april. Op tweede paasdag ben ik even eieren wezen zoeken, op het strand natuurlijk. Ik had 's morgens gehoord dat het strand van Petten weer open was dus daar ff heen, geen eieren gevonden maar wel eikapsels, 1 van de hondshaai en heel veel van de wulk. Ik was net 5 meter op het strand toen vond ik al een zandschelp, mijn dag kon niet meer stuk. Op het strand en in het gruis ook veel dingen gevonden: 3x vliezig drijfhorentje, 2x brakwateralikruik,1x juv. gevlochten fuikhoren, 2x gewone trapgevel, veel muizenkeutels, fragment schepje, veel tweetandschelpjes, veel x ovale zeeklitschelp, 18x kleine platschelp, 2x juv. prismatische dunschaal, 5x fragment papierschelp, 7x juv. wijde mantel, 4 x fragment sabelschede, 1x scheve hartschelp, juveniele doubletten zaagje, gewone strandschelp, venusschelp, nonnetje en mossel, 1x zandschelp, veel x grijze tapijtschelp, veel x noorse hartschelp, fragment geruite tapijtschelp, 3x kleine zwaardschede, 2x slangster en een gevlochten fuikhoren met aangroeisel. Henk Witte, Bergen aan Zee, 23 april. Op het strand van Bergen aan Zee rondgekeken, dichtbij de plek waar de zandsuppletie gaande was. Plaatselijk veel zeeklitten, scharen van molgarnalen, slangsterren, tepelhorens en fuikhorens met vleesresten, etc. In het gruis het volgende gevonden: 2x wenteltrap, 1x witte wenteltrap, 2x oubliehoren, 3x gevlochten fuikhoren juv., 1x melkwit traliedrijfhorentje, 1x stomp traliehorentje, 2x slank gordelhorentje, 58x vliezig drijfhorentje, 1x geplooide rotsboorder, 2x fragment wijde mantel juv., 8x fragment papierschelp, 1x kleine platschelp, 23x fragment sabelschede, 25x ovaal zeeklitschelpje (waarvan 2x doublet) en 115x tweetandschelpje (33x doublet waarvan 16x bruin; 82x losse klep waarvan 4x bruin). 1

12 Bijzonder ei gevonden van blonde rog Bericht uitgegeven door Ecomare op donderdag 19 maart 2015 Het is een zeldzaam exemplaar. Dit grote roggenei werd door de enthousiaste strandspeurder Ruud Blok gevonden op de Hors, het meest zuidelijke strand van Texel. Het is van een blonde rog, een roggensoort die zeldzaam is in de Noordzee. In het Kanaal komen ze meer voor. Waarschijnlijk is dit eikapsel daarvandaan naar Texel gedreven. Eikapsels van deze rog worden maar heel weinig gevonden op de Nederlandse stranden, misschien maar één keer in de tien jaar. Een bijzondere vondst dus. Eikapsel? Het ei van een rog heet een eikapsel. Het is een stevig en veilig omhulsel voor de zich ontwikkelende jonge rog. De eikapsels zien er uit als zwarte of bruine doosjes met op alle punten een stekel. Bijna alle roggensoorten die in de Noordzee voorkomen leggen eieren en zetten deze vast aan stenen, wrakken of wier. Wanneer ze losraken, spoelen ze aan en kun je ze op het strand vinden. Aan de kleur en vorm van de doos en de lengte van de stekels is te zien van welke soort rog het eikapsel afkomstig is. Eikapsel van een blonde rog (foto: Ecomare) Herkenbaar De eikapsels van blonde roggen zijn vrij makkelijk te herkennen. Ze zijn groter dan die van de meest voorkomende roggensoorten in de Noordzee. Daarnaast zijn de punten aan de uiteinden van het eikapsel aan één kant recht en aan de andere kant gebogen. Ook de smalle randjes aan de zijkant van het roggenei zijn een kenmerk. 1

13 Eikapsels van een blonde rog (links) en stekelrog (rechts) (foto: Ecomare) Blonde rog Blonde roggen leven in de noordoostelijke Atlantische Oceaan, het Kanaal en het westen van de Middellandse Zee. Ze worden maximaal 1,20 meter lang en kunnen zo n 15 jaar oud worden. Jonge blonde roggen leven in ondieper water langs de kust, eenmaal volwassen trekken ze naar dieper water. Ze eten inktvissen, kleine vissen en garnalen. Vrouwtjes leggen hun eerste eikapsels wanneer ze 8 tot 10 jaar oud zijn. Jaarlijks kunnen ze vervolgens 40 tot 140 eieren produceren. Het duurt ongeveer 7 maanden voordat de jonge rog in het eikapsel volgroeid is en het ei verlaat. De rogjes zijn dan 20 centimeter groot. Blonde rog (foto: Dolfinarium Harderwijk) 1

14 Meer weten? Op 22 april opent Ecomare een nieuwe tijdelijke expositie over haaien en roggen. Onder andere wordt dit bijzondere eikapsel tentoongesteld. In onze encyclopedie kun je meer lezen over roggen. Op de website van de Engelse Sharktrust is uitgebreide informatie te vinden over blonde roggen (Engelstalig). Tekst: Ecomare Foto's: Ecomare; Dolfinarium Harderwijk Barnsteen gevonden op Texel Bericht uitgegeven door Ecomare op donderdag 30 april 2015 Het is de droom van elke strandstruiner: barnsteen vinden. Fotografe Sytske Dijksen vond onlangs tientallen stukjes barnsteen op de meest zuidelijke punt van de Hors op Texel. Barnsteen is een kostbare halfedelsteen. Het is fossiele hars en versteend. Er bestaan een paar andere stenen die erg op barnsteen lijken; allebei ontstaan uit hars. Maar die zijn niet fossiel en versteend. De meeste stukjes barnsteen die in Nederland gevonden worden, blijken niet echt te zijn. In dit geval was het wel zo! Echte fossiel Barnsteen is oud. De stukjes barnsteen die je in Nederland vindt, komen uit het Oostzeegebied en dateren uit het Eoceen tijdperk, 35 miljoen jaar geleden. Toen waren er uitgestrekte naaldbossen. De dennensoort die de hoogste kwaliteit barnsteen levert die mensen het liefst vinden, Pinus succinifera, is uitgestorven. De meest spectaculaire barnsteenvondsten bevatten ook insecten, spinnen of plantenresten. Het als eerste gevonden stuk barnsteen (foto: Sytske Dijksen) Andere hars producten Hars is het sap dat vooral uit naaldbomen komt. Je kunt hars verwerken om er terpentine van te maken. Dan blijft er een harde hars achter die heel erg op barnsteen lijkt. Een ander product dat van hars wordt gemaakt is harpuis. Harpuis is hars die gesmolten is en gekookt met lijnolie, vet en zwavel. Het wordt gebruikt om (scheeps)hout te beschermen tegen houtworm en verwering. Een soort vernis. Brokken verharde harpuis lijken heel veel op barnsteen en spoelen vaker aan de Nederlandse kust aan dan barnsteen. Kenmerken Barnsteen is doorzichtig en varieert in kleur van lichtgeel tot donkerrood. In contact met de lucht wordt het dof. Sytske vond haar stukjes tussen aangespoeld zwart gruis van verpulverd 1

15 hout. Dat zijn goede vindplaatsen voor barnsteen, tussen een mengsel van veen en bruinkoolhout. De stukken varieerden van enkele millimeters tot 2 centimeter. De gemiddelde maximale doorsnee van stukken die in Nederland worden gevonden is 1 centimeter, dus dit is zeker een bijzondere vondst. Is het echt? Hoe weet je of je echt barnsteen hebt gevonden? Daarvoor is er een simpele test. De hete naald-test. Als je een naald verhit en probeert die in de barnsteen te prikken gaat dat niet lukken. Misschien zie je een klein rookkringeltje. Als het geen echte barnsteen is dan smelt een gloeiend hete naald daar door heen. Net als Sytske vonden een paar geologen in hetzelfde weekend nog eens 54 stukjes barnsteen en ook zij hebben de test gedaan. Er was geen twijfel en als zij het niet weten. Meer weten? Lees meer over barnsteen en harpuis. Tekst: Ecomare Foto's: Sytske Dijksen 1

Knorhaan 42 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 42 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 42 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie 10 augustus, Huisduinen Verslag excursie 14 september, Strand Tweede Maasvlakte Verslag excursie

Nadere informatie

Knorhaan 54 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 54 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 54 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Huisduinen, 11 december 2016 Verslag excursie Wijk aan Zee, Noordpier, 15 januari 2017 Verslag

Nadere informatie

Knorhaan 43 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 43 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar december 04 Knorhaan 43 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Zuidpier IJmuiden, 3 december 04 Strandvondsten Eikapsels aan de Hollandse kust Foto's

Nadere informatie

Knorhaan 37 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 37 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 37 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie 18 juli, Bergen aan Zee Verslag excursie 17 augustus, Wijk aan Zee, Noordpier Verslag excursie

Nadere informatie

Knorhaan 63 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 63 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 63 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Inhoud Verslag excursie Bergen aan Zee (Noord), 13 januari 2019 Verslag excursie Petten, 10 februari 2019 Verslag excursie Tweede Maasvlakte,

Nadere informatie

Knorhaan 39 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 39 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 39 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie 14 december, Huisduinen Verslag excursie 25 januari, Zandmotor en Hoek van Holland Verslag excursie

Nadere informatie

Knorhaan 60 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 60 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 60 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder In deze Knorhaan wordt een inhaalslag gemaakt voor de excursieverslagen. In het volgende nummer staan weer Strandvondsten en Gejutte

Nadere informatie

Knorhaan 55 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 55 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 55 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Zandmotor, 12 maart 2017 Verslag excursie Texel, 9 april 2017 Verslag excursie Tweede Maasvlakte,

Nadere informatie

Knorhaan 64 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 64 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 64 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Inhoud Verslag excursie Zandmotor, 7 april 2019 Verslag excursie Den Helder (Duinoord), 19 mei 2019 Eikapselseizoen 2019 in Noord-Holland

Nadere informatie

Knorhaan 46 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 46 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 46 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Goeree / Schouwen, 23 mei 205 Verslag excursie Petten, 4 juni 205 Verslag excursie Hargen aan Zee,

Nadere informatie

Knorhaan 50 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 50 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 50 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Wijk aan Zee, Noordpier, 14 februari 2016 Verslag excursie Strand Tweede Maasvlakte, 13 maart 2016

Nadere informatie

Knorhaan 38 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 38 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar november 03 Knorhaan 38 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie september, Goeree Verslag excursie 5 oktober, Petten Verslag excursie 6 november, Zuidpier

Nadere informatie

Knorhaan 52 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 52 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 52 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Hargen aan Zee, 12 augustus 2016 Verslag excursie Gorishoek, 18 september 2016 Strandvondsten Exhibitionistische

Nadere informatie

Knorhaan 59 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 59 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 59 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Inhoud Verslag excursie Petten, 18 februari 2018 Verslag excursie Tweede Maasvlakte, 18 maart 2018 Verslag excursie Bergen aan Zee,

Nadere informatie

Knorhaan 36 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 36 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 36 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie 14 april, Kaloot Verslag excursie 11 mei, Petten Verslag excursie 23 juni, Huisduinen Strandvondsten

Nadere informatie

Knorhaan 49 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 49 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 49 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Huisduinen, 13 december 2015 Verslag excursie Hargen aan Zee, 10 januari 2016 Strandvondsten Zeeuwse

Nadere informatie

Knorhaan 44 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 44 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 44 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Hargen aan Zee, 24 januari 2015 Verslag excursie Wijk aan Zee / Noordpier, 21 februari 2015 Strandvondsten

Nadere informatie

Knorhaan 41 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 41 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar augustus 04 Knorhaan 4 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Ecursieprogramma Verslag ecursie 8 mei, Goeree Verslag ecursie 5 juni, Wijk aan Zee, Noordpier Verslag ecursie juli, Petten

Nadere informatie

Knorhaan 58 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder

Knorhaan 58 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Knorhaan 58 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV Regio Alkmaar-Den Helder Inhoud Verslag excursie Huisduinen, 9 november 207 Verslag excursie Zandmotor, 0 december 207 Verslag excursie Wijk aan Zee (Noordpier),

Nadere informatie

Knorhaan 48 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 48 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 48 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Bergen aan Zee, 25 augustus 2015 Verslag excursie Zandmotor, 20 september 2015 Strandvondsten Zak

Nadere informatie

Knorhaan 40 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 40 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 40 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie 22 maart, Egmond aan Zee Verslag excursie 13 april, Texel Nieuwvliet Bad en Kaloot 2013 Strandvondsten

Nadere informatie

Knorhaan 47 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar

Knorhaan 47 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Knorhaan 47 Nieuwsbrief Strandwerkgroep KNNV afd. Regio Alkmaar Inhoud Excursieprogramma Verslag excursie Bergen aan Zee, 25 augustus 2015 Verslag excursie Zandmotor, 20 Strandvondsten Invasie van ikea-lampenkapjes

Nadere informatie

MAANDBLAD UITGEGEVEN DOOR DE. BELGISCHE VERENIGING VOORy CONCHYLIOLOGIE... VLIZ (vzw) Gesticht in 1961

MAANDBLAD UITGEGEVEN DOOR DE. BELGISCHE VERENIGING VOORy CONCHYLIOLOGIE... VLIZ (vzw) Gesticht in 1961 Fernand BOONE Van Steenestraat 15 B - 8320 BRUGGE 4 (Belgium) 67992 GLORIA MARIS MAANDBLAD UITGEGEVEN DOOR DE BELGISCHE VERENIGING VOORy CONCHYLIOLOGIE... ANTWERPEN VLIZ (vzw) asoclatlon balg* de conchyliologie

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Schelpdieren in de Nederlandse kustwateren, een kwantitatieve en kwalitatieve bestandsopname in 2010

IMARES Wageningen UR. Schelpdieren in de Nederlandse kustwateren, een kwantitatieve en kwalitatieve bestandsopname in 2010 Schelpdieren in de Nederlandse kustwateren, een kwantitatieve en kwalitatieve bestandsopname in 2010 P.C. Goudswaard, K.J. Perdon, J.J. Kesteloo, J. Jol, C. van Zweeden, E. Hartog, J.M.J Jansen & K. Troost

Nadere informatie

Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans

Wageningen IMARES. De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee. Pauline Kamermans De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling van de Waddenzee Pauline Kamermans is een samenwerkingsverband tussen Wageningen UR en TNO De rol van schelpdieronderzoek in een duurzame ontwikkeling

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Schelpdieren in de Nederlandse kustwateren Bestandsopname 2011

IMARES Wageningen UR. Schelpdieren in de Nederlandse kustwateren Bestandsopname 2011 Schelpdieren in de Nederlandse kustwateren Bestandsopname 2011 P.C. Goudswaard, K.J. Perdon, J. Jol, J.J. Kesteloo, C. van Zweeden & K. Troost Rapport C094/11 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for

Nadere informatie

Het Strand cursus veldbiologie 2016

Het Strand cursus veldbiologie 2016 Het Strand cursus veldbiologie 2016 Programma Eén groot natuurgebied - land en water - eb en vloed - zacht en hard substraat Ordening - plankton - wieren - neteldieren - wormen - geleedpotigen - manteldieren

Nadere informatie

Het Strand KNNV basiscursus 2012

Het Strand KNNV basiscursus 2012 Het Strand KNNV basiscursus 2012 Programma Eén groot natuurgebied - land en water - eb en vloed - zacht en hard substraat Ordening - plankton - wieren - neteldieren - wormen - gewervelden - geleedpotigen

Nadere informatie

informatie: schelpen - tweekleppigen

informatie: schelpen - tweekleppigen informatie: schelpen - tweekleppigen Tweekleppigen zijn schelpdieren die zich beschermen tussen twee ongeveer even grote schelpkleppen. Bekende soorten zijn de mossel, de kokkel en de oester. Amerikaanse

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 43 CS-verslag Rien de Ruijter Dit tweede CS-verslag kwam tot stand door meldingen van de SWG-groep Waterweg Noord, waarvan de groepen deelnemers, in verschillende samenstelling, aan de nu genoemde excursies

Nadere informatie

De leerlingen lopen langs het strand en zoeken naar organismen uit zee.

De leerlingen lopen langs het strand en zoeken naar organismen uit zee. aanspoelsels inventarisatie Doel Duur Materialen Werkwijze De leerlingen lopen langs het strand en zoeken naar organismen uit zee. 30 minuten turflijsten, aanspoelsels, zoekkaarten, strandwaaier (optioneel),

Nadere informatie

DLO-Rijksinstituut voor Visserijonderzoek. De schelpdierbestanden in de Voordelta

DLO-Rijksinstituut voor Visserijonderzoek. De schelpdierbestanden in de Voordelta DLO-Rijksinstituut voor Visserijonderzoek RIVO-DLO Rapport Nummer: C056/98 De schelpdierbestanden in de Voordelta 1993-1997 J.A. Craeymeersch & M.A. van der Land ( ) Opdrachtgever: Programma Bureau BEON

Nadere informatie

en op te De Panne. Op deze laatste datum was ook nog^vingerwier Lafrrina.ï'ia digitata algemeen. Suikerwier Laminaria saqoharina

en op te De Panne. Op deze laatste datum was ook nog^vingerwier Lafrrina.ï'ia digitata algemeen. Suikerwier Laminaria saqoharina F -16- UIT HET NATUURHISTORISCH ARCHIEF (vervolg) F Kerckhof en E Eneman yiêïen_alssê Tijdens de excursie van 151181 vonden we! ex van het Iers Mos Cnondrus orispus in situ op de W golfbreker naast de

Nadere informatie

Verslag van een geologische excursie naar Simonszand (oostelijke Waddenzee) op 21 september 2013.

Verslag van een geologische excursie naar Simonszand (oostelijke Waddenzee) op 21 september 2013. Verslag van een geologische excursie naar Simonszand (oostelijke Waddenzee) op 21 september 2013. Bert van der Valk 1 en Albert Oost 2 Met de Stichting Verdronken Geschiedenis is per ms Boschwad een bezoek

Nadere informatie

BIJZONDERE STRANDWAARNEMINGEN TUSSEN DE PANNE E ^

BIJZONDERE STRANDWAARNEMINGEN TUSSEN DE PANNE E ^ 'l De Strandulo, 12(3): 71-82 (1992). -71- BIJZONDERE STRANDWAARNEMINGEN TUSSEN DE PANNE E ^ MIDDELKERKE OP 17 APRIL 1992. ^, N. SEVERIJNS Een wandeling op enkele stranden ten westen van Oostende op 17

Nadere informatie

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO)

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Schelpdierbestanden in de Nederlandse kustzone in 2017 K. Troost, K.J. Perdon, J. van Zwol, J. Jol en M. van Asch CVO rapport: 17.014

Nadere informatie

Met een kotter op schelpenvangst in de Noordzee

Met een kotter op schelpenvangst in de Noordzee Met een kotter op schelpenvangst in de Noordzee E. Blanken De laatste vier jaar heb ik elk jaar een reisje gemaakt met een kotter uit Stellendam. Met een kotter vist men voornamelijk op tong en schol.

Nadere informatie

Veranderingen in de molluskenfauna van Scheveningen

Veranderingen in de molluskenfauna van Scheveningen Veranderingen in de molluskenfauna van Scheveningen 1925-1988 door R.M.van Urk*) HISTORISCH OVERZICHT Als inleiding op de vraag naar wijzigingen in de molluskenfauna van onze kust mag hier eerst een kort

Nadere informatie

Een CS-verslag voor het jubileum-nummer van het Zeepaard Rien de Ruijter

Een CS-verslag voor het jubileum-nummer van het Zeepaard Rien de Ruijter 101 Een CS-verslag voor het jubileum-nummer van het Zeepaard Rien de Ruijter Al een tijdlang heb ik mij afgevraagd wat daarin moet komen te staan. Je kunt dan denken aan een uittreksel met allerlei tabellen

Nadere informatie

het strand, kwallen en krabben

het strand, kwallen en krabben het strand, kwallen en krabben eb en vloed Door de getijden en de invloed van de zee is het strand nooit even breed. Soms gebeurt het dat als je terugkomt van het zwemmen, het water wel heel dicht bij

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Biodiversiteit, verspreiding en ontwikkeling van macrofauna soorten in de Nederlandse kustwateren

IMARES Wageningen UR. Biodiversiteit, verspreiding en ontwikkeling van macrofauna soorten in de Nederlandse kustwateren Biodiversiteit, verspreiding en ontwikkeling van macrofauna soorten in de Nederlandse kustwateren Ilse De Mesel, Johan Craeymeersch, Jeroen Jansen, Carola van Zweeden Rapport C022/11 Foto s: Hans Hillewaert

Nadere informatie

Eenvoudige gids voor de meest voorkomende zeeweekdieren van Nederland

Eenvoudige gids voor de meest voorkomende zeeweekdieren van Nederland Eenvoudige gids voor de meest voorkomende zeeweekdieren van Nederland Simple Guide to the most common Sea Molluscs of Netherland Alain van t Woudt member of the Teams of the International Project for Teaching

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 3 CS-verslag Rien de Ruijter Beste SWG-ers: alweer een nieuw jaar voor ons. Ik hoop dat jullie in goede gezondheid maar weer vaak op het strand mogen komen en mooie waarnemingen kunnen doen. Het afgelopen

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 142 CS-verslag Rien de Ruijter Beste SWG-ers: ook nu weer een goed gevuld CS-verslag met leuke en bijzondere waarnemingen. Ik wacht dan ook geduldig op jullie meldingen om ook het laatste verslag van dit

Nadere informatie

HET ZEEPAARD 76(3/4) JUBILEUMNUMMER

HET ZEEPAARD 76(3/4) JUBILEUMNUMMER 1. iss HET ZEEPAARD 76(3/4) JUBILEUMNUMMER 1940-1944 1945-1947 1948-1949 1950-1967 1968-1984 1985-1988 1989-1999 2000-2013 STRANDWERKGEMEENSCHAP ISSN 0926-3497 85 INHOUD JAARGANG 76, NUMMER 3/4: JUBILEUMNUMMER

Nadere informatie

Fossiele mollusken van het strand van Hoek van Holland

Fossiele mollusken van het strand van Hoek van Holland 76 AFZETTIGE WTKG 32 (4), 2011 Fossiele mollusken het strand Hoek Holland Bram Langeveld ¹ Samenvatting: Duidelijk fossiele exemplaren fossiele (hier gedefinieerd als sterk verminderd of niet door 33 soorten

Nadere informatie

Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Het bestand aan mesheften, halfgeknotte strandschelpen, kokkels, mosselen, otterschelpen en venusschelpen in de Nederlandse kustwateren in 2014 K.J. Perdon, J. Jol, A. Bakker en M. van Asch Rapport C130/14

Nadere informatie

Veldbiologisch jaarverslag 2017 KNNV afdeling Alkmaar - Den Helder

Veldbiologisch jaarverslag 2017 KNNV afdeling Alkmaar - Den Helder Veldbiologisch jaarverslag 2017 KNNV afdeling Alkmaar - Den Helder. 1 Inhoud Inleiding... 3 H1 Strandwerkgroep... 4 H2 Nachtvlinders in het Noordhollands Duinreservaat... 10 H3 Vlinders, bijen, wespen

Nadere informatie

Het strand, kwallen en krabben

Het strand, kwallen en krabben Het strand, kwallen en krabben Eb en vloed Door de getijden en de invloed van wind en zee is het strand nooit even breed. Soms gebeurt het dat als je terugkomt van het zwemmen, het water wel heel dicht

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 42 CS-verslag Rien de Ruijter In dit verslag staan niet alleen strandvondsten, maar ook een aantal duikwaarnemingen. En het zou leuk zijn als de duikers onder jullie wat vaker interessante waarnemingen

Nadere informatie

WOT schelpdiermonitoring in de Nederlandse kustzone in 2016

WOT schelpdiermonitoring in de Nederlandse kustzone in 2016 WOT schelpdiermonitoring in de Nederlandse kustzone in 2016 K.J. Perdon, K. Troost, M. van Asch en J. Jol Wageningen University & Research Rapport C093/16 WOT schelpdiermonitoring in de Nederlandse kustzone

Nadere informatie

informatie: schelpen - slakken

informatie: schelpen - slakken informatie: schelpen - slakken Er leven tientallen soorten slakken op het wad en op de bodem van de Noordzee. Hun huisjes vind je vaak als schelpen op het strand. Er zijn slakjes die vooral grazend door

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Bestanden van mesheften, halfgeknotte strandschelpen en andere schelpdieren in de Nederlandse kustwateren in 2015

IMARES Wageningen UR. Bestanden van mesheften, halfgeknotte strandschelpen en andere schelpdieren in de Nederlandse kustwateren in 2015 Bestanden van mesheften, halfgeknotte strandschelpen en andere schelpdieren in de Nederlandse kustwateren in 2015 K. Troost, K.J. Perdon, J. Jol, M. van Asch en D. van den Ende Rapport C143/15 IMARES Wageningen

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 86 CS-verslag Rien de Ruijter Als jullie dit verslag lezen is de vakantieperiode al weer voor een groot deel voorbij. De zomermaanden zijn altijd wat magere maanden wat betreft de meldingen, maar als de

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies)

IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Het bestand aan commercieel belangrijke schelpdiersoorten in de Nederlandse kustwateren in 2013 P.C. Goudswaard, K.J. Perdon, J. Jol, M. van Asch & K. Troost. Rapport nummer: C133/13 IMARES Wageningen

Nadere informatie

naar afkomstig van ding weer van lometer van Oranjezon tot en In het weekend deze laatste hoogte van Gatdam de Onrustpolder. stukje gedaan.

naar afkomstig van ding weer van lometer van Oranjezon tot en In het weekend deze laatste hoogte van Gatdam de Onrustpolder. stukje gedaan. AFZETTINGEN WTKG 9 Vslag 00 (, 7 WTKG/WG excursie Onrustpolr op naar novemb 00 Bt Wetsyn * Om Nlandse kustlijn handhav worn regelma tig zands uitgevod. beurt strandvak ( wel bekd r 9 als novemb Dit najaar

Nadere informatie

Veldbiologisch jaarverslag 2016 KNNV afdeling Alkmaar - Den Helder

Veldbiologisch jaarverslag 2016 KNNV afdeling Alkmaar - Den Helder Veldbiologisch jaarverslag 2016 KNNV afdeling Alkmaar - Den Helder Inhoud H1 Inleiding... 3 H2 Strandwerkgroep... 4 H3 Plantenwerkgroep... 10 H4 Mossenwerkgroep... 16 H5 IJsvogelwerkgroep... 19 H6 Insectenwerkgroep...

Nadere informatie

Fossielen uit Cadzand

Fossielen uit Cadzand Fossielen uit Cadzand In juli / augustus 2009 is op het strand van Cadzand (tussen het Zwin en Cadzand bad) actief naar fossielen gezocht. Figuur 3: Het visueel afzoeken van de kustlijn Figuur 1: De ligging

Nadere informatie

GLORIA "MARIS ANTWERPEN

GLORIA MARIS ANTWERPEN VERENICNG VOOR CONCHYLIOLOGIE EN MALACOLOGIE GLORIA "MARIS ANTWERPEN "^^ri ^r^^ VLIZ (vzw) Rpdactie Antoine Vereycken Inlichtingen A Pellpgroms Tei 52 65 52 VLAAMS INSTiTiJUT VOOR DE ZEE FLANDERS MARINE

Nadere informatie

Wat betekent de zandbank voor het benthos?

Wat betekent de zandbank voor het benthos? De Zandbank te Heist, een boeiend fenomeen Seminarie Vrijdag 19 oktober 2007 Wat betekent de zandbank voor het benthos? Marijn Rabaut a, Francis Kerckhof b, Magda Vincx a en Steven Degraer a a Sectie mariene

Nadere informatie

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO)

Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Stichting Wageningen Research Centrum voor Visserijonderzoek (CVO) Schelpdierbestanden in het Veerse meer en Grevelingenmeer in 2017 K. Troost, E.B.M. Brummelhuis, M. van Asch & J. van Zwol CVO rapport:

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Inventarisatie bodemfauna op projectlocatie Vogelsand. K. Troost & D. van den Ende Rapport C117/15

IMARES Wageningen UR. Inventarisatie bodemfauna op projectlocatie Vogelsand. K. Troost & D. van den Ende Rapport C117/15 Inventarisatie bodemfauna op projectlocatie Vogelsand K. Troost & D. van den Ende Rapport C117/15 IMARES Wageningen UR (IMARES - Institute for Marine Resources & Ecosystem Studies) Opdrachtgever: Vogelbescherming

Nadere informatie

www.groteschelpenteldag.be 1 Waarom je schelpje bijdragen? Op zaterdag 17 maart 2018 vond voor het eerst de Grote Schelpenteldag plaats. Nooit eerder staken meer dan 400 schelpenliefhebbers de handen uit

Nadere informatie

Rekenen Reken de sommen uit die in de zonnetjes staan.

Rekenen Reken de sommen uit die in de zonnetjes staan. Naam: Rekenen Reken de sommen uit die in de zonnetjes staan. 17-4= 4+4= 14+4= 14-3= 18-8= 8+8= 12+2= 6+6= 20-9= 17-7= 14-3= 7+4= 9+1= 6+4= 19+1= 5+5= Rekenen Reken de sommen uit die in de zonnetjes staan.

Nadere informatie

MAANDBLAD UITGEGEVEN DOOR DE. BELGISCHE VERENIGING VOORy CONCHYLIOLOGIEV.ZM. Gesticht in 1961

MAANDBLAD UITGEGEVEN DOOR DE. BELGISCHE VERENIGING VOORy CONCHYLIOLOGIEV.ZM. Gesticht in 1961 Fernand BOONE Van Steenestraat 15 B - S3Î0 BRUGGE 4 (Belgium) 67994 GLORIA MARIS MAANDBLAD UITGEGEVEN DOOR DE BELGISCHE VERENIGING VOORy CONCHYLIOLOGIEV.ZM ANTWERPEN -U (vzw) "^ DE 2EF tsociattofl balg*

Nadere informatie

KNNV Regio Alkmaar. Veldbiologisch jaarverslag 2014

KNNV Regio Alkmaar. Veldbiologisch jaarverslag 2014 KNNV Regio Alkmaar Veldbiologisch jaarverslag 2014 1 Inleiding Tijdens een bijeenkomst van een aantal natuurhistorische secretarissen in Den Haag hoorde ik het één van hen zeggen: natuurstudie is de core

Nadere informatie

Baseline study MEP-MV2 Lot 2: bodemdieren Voortgangsverslag juni 2005

Baseline study MEP-MV2 Lot 2: bodemdieren Voortgangsverslag juni 2005 Nederlands Instituut voor Visserij Onderzoek (RIVO) BV Postbus 68 Centrum voor 197 AB IJmuiden Schelpdier Onderzoek Tel.: 255 564646 Postbus 77 Fax.: 255 564644 44 AB Yerseke E-mail: visserijonderzoek.asg@wur.nl

Nadere informatie

Notitie begroeiing zeedijk Westkapelle (getijdenzone) situatie oktober 2012

Notitie begroeiing zeedijk Westkapelle (getijdenzone) situatie oktober 2012 Notitie begroeiing zeedijk Westkapelle (getijdenzone) situatie oktober 2012 Inleiding Op verzoek van P.L. Meininger van Projectbureau Zeeweringen is door A.J.M. Meijer van Bureau Waardenburg een veld bezoek

Nadere informatie

Haringkade 1 - Postbus AB IJmuiden - Tel.: Milieu Onderzoek. R.H. de Bruyne & L. van der Valk*

Haringkade 1 - Postbus AB IJmuiden - Tel.: Milieu Onderzoek. R.H. de Bruyne & L. van der Valk* RIJKSINSTITUUT VOOR VISSERIJONDERZOEK Haringkade 1 - Postbus 68-1970 AB IJmuiden - Tel.: +31 2550 64646 Afdeling: Milieu Onderzoek Rapport: MO/91-208 Auteur(s): Schelpdieren in het Hollandse kustgebied:

Nadere informatie

VOLUTA WERKGROEP GEOLOGIE KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN

VOLUTA WERKGROEP GEOLOGIE KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN WERKGROEP GEOLOGIE KONINKLIJK ZEEUWSCH GENOOTSCHAP DER WETENSCHAPPEN VOLUTA DE WERKGROEP De werkgroep beijvert zich voor het onder de aandacht brengen van de geologie in brede zin, met speciale aandacht

Nadere informatie

Kwantitatieve bemonstering in het zandsuppletiegebied Ameland in 2009 op de aanwezigheid van schelpdierbanken.

Kwantitatieve bemonstering in het zandsuppletiegebied Ameland in 2009 op de aanwezigheid van schelpdierbanken. Kwantitatieve bemonstering in het zandsuppletiegebied Ameland in 2009 op de aanwezigheid van schelpdierbanken. Kees Goudswaard 1, Joke Kesteloo 1, Carola van Zweeden 1 & Thomas Vanagt. Rapport C083/09

Nadere informatie

Bodemfauna Noordzee en boomkorvisserij

Bodemfauna Noordzee en boomkorvisserij Indicator 12 januari 2010 U bekijkt op dit moment een archiefversie van deze indicator. De actuele indicatorversie met recentere gegevens kunt u via deze link [1] bekijken. Boomkorvisserij heeft negatieve

Nadere informatie

Spectaculaire stranding van verse wijde-mantelschelpen Aequipecten opercularis (L., 1758) te Bray-Dunes op 21

Spectaculaire stranding van verse wijde-mantelschelpen Aequipecten opercularis (L., 1758) te Bray-Dunes op 21 DeStrandvlo 15(3) 103 Spectaculaire stranding van verse wijde-mantelschelpen Aequipecten opercularis (L., 1758) te Bray-Dunes op 21 januari 1995 M.-Th. Vanhaelen 21 januari 1995. Vóór de aanvang van elke

Nadere informatie

De Noordkust van Bretagne

De Noordkust van Bretagne De Noordkust van Bretagne Enige notities voor de (beginnende) verzamelaar J. van der Linden Door de nieuwe vestiging van het Zeebiologisch museum in Scheveningen -dichtbij mijn woning- en door de thans

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP NEGEN RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1993

HET MACROZOOBENTHOS OP NEGEN RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1993 NIOZ-RAPPORT 1994-2 HET MACROZOOBENTHOS OP NEGEN RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1993 R. Dekker Nederlands In stitu u t voor O nderzoek der Zee M onitoring Bodemfauna W addenzee en Eems-Dollard

Nadere informatie

-134- VONDSTEN AAN DE MONDING VAN "HET ZWIN" BIJ CADZAND (ZEEUWS VLAANDEREN - R. H. de Bruyne.

-134- VONDSTEN AAN DE MONDING VAN HET ZWIN BIJ CADZAND (ZEEUWS VLAANDEREN - R. H. de Bruyne. -4- VONDSTEN AAN DE MONDING VAN "HET ZWIN" BIJ CADZAND (ZEEUWS VLAANDEREN - R. H. de Bruyne. Het strand tussen Cadzand-Bad en Knokke (België) staat al heel lang in de belangstelling van allerlei "strandjutters".

Nadere informatie

KNNV regio Alkmaar Veldbiologisch jaarverslag 2013

KNNV regio Alkmaar Veldbiologisch jaarverslag 2013 1 KNNV regio lkmaar Veldbiologisch jaarverslag 2013 2 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 2 2 Strandwerkgroep... 3 3 Plantenwerkgroep... 8 4 Mossenwerkgroep... 13 5 Zoogdierwerkgroep... 14 6 IJsvogelwerkgroep

Nadere informatie

ONDER HET ZAND BELAND

ONDER HET ZAND BELAND ONDER HET ZAND BELAND Effecten van strand- en onderwatersuppleties op het macro- en epibenthos van de nabije kustzone, onderzocht met behulp van Systematisch Strandonderzoek (pilotstudie) Periode 1978-

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 3 CS-verslag Rien de Ruijter Beste SWG-ers, op de eerste plaats wil ik jullie vooral nog een gezond, maar ook vondstenrijk 2017 toewensen. Ook wil ik jullie weer bedanken voor de vele waarnemingen die

Nadere informatie

Inlichtingen. Mevr. E. L«clercq. Telefoon : nr 11

Inlichtingen. Mevr. E. L«clercq. Telefoon : nr 11 VERENIGING VOOR CONCHYuiOuOGIE EN MALACOLOGIE GÜ ANTWERPEN AANGESLOTEN BIJ HET KONTAKTKOMITIE VAN OE KRINGEN VOOR NATUURSTUDIE EN NATUURBESCHÊRHING IN HET ANTWERPSE Redactie: A.rtoine Veraycken Inlichtingen.

Nadere informatie

HET ZEE B O EK. Sarah Devos

HET ZEE B O EK. Sarah Devos ZEE HET B O EK HET ZEE B O EK Sarah Devos Voor Anna en Rosie 2019 Manteau Standaard Uitgeverij nv, Rijnkaai 100/11A, B-2000 Antwerpen en Sarah Devos www.standaarduitgeverij.be info@standaarduitgeverij.be

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP NEGEN RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1992

HET MACROZOOBENTHOS OP NEGEN RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1992 NIOZ - RAPPORT 1993-3 55 HET MACROZOOBENTHOS OP NEGEN RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1992 1 R. Dekker M o nitorin g B o d e m fa u n a W a d d e n ze e en E em s-d o lla rd This report is

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1994

HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1994 5 9 HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1994 R Dfikkfir N ederla n d s In s titu u t v o o r O n d e rzo e k d e r Zee M onitoring B odem fauna W addenzee en E em

Nadere informatie

Verslag wierenexcursie 23 februari 2019, Strijenham: Hauwwier bij de kleine strekdam? Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker

Verslag wierenexcursie 23 februari 2019, Strijenham: Hauwwier bij de kleine strekdam? Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker In de Flora van de Nederlandse Zeewieren (H. Stegenga, I. Mol) van 1983 staat over Hauwwier: Al vele jaren uitsluitend bekend van een strekdam bij

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1995

HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1995 NIOZ-RAPPORT 1996-1 ' 6 HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 1995 R. Dekker Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee J - M onitoring Bodemfauna W addenzee en Eems-Dollard

Nadere informatie

AFZETTINGEN WTKG 34 (4), JUBILEUMJAAR 2013

AFZETTINGEN WTKG 34 (4), JUBILEUMJAAR 2013 177 De Zandmotor versus het strand van Hoek van Holland: opvallende verschillen in de vondstfrequentie van fossiele kleppen van bivalven geven informatie over de geologische geschiedenis van de zandwingebieden

Nadere informatie

De kolonisatie door flora en fauna op het proefvlak met C-star-blokken en eco-varianten bij Ellewoutsdijk

De kolonisatie door flora en fauna op het proefvlak met C-star-blokken en eco-varianten bij Ellewoutsdijk De kolonisatie door flora en fauna op het proefvlak met C-star-blokken en eco-varianten bij Ellewoutsdijk Tussenrapportage: de ontwikkeling in 2010 Concept Meetadviesdienst Zeeland Grontmij Nederland B.V.

Nadere informatie

IMARES Wageningen UR. Zwarte zee-eenden bij Texel, een reactie op overvloedig voorkomen van Ensis?

IMARES Wageningen UR. Zwarte zee-eenden bij Texel, een reactie op overvloedig voorkomen van Ensis? Zwarte zee-eenden bij Texel, een reactie op overvloedig voorkomen van Ensis? Mardik Leopold, Margriet van Asch, Elze Dijkman, Kees Goudswaard, Sander Lagerveld & Hans Verdaat (IMARES), Kees Camphuysen

Nadere informatie

CS-verslag Rien de Ruijter

CS-verslag Rien de Ruijter 173 CS-verslag Rien de Ruijter Alweer een jaar voorbij. Een jaar met opnieuw veel leuke vondsten. Zo ook in dit laatste verslag van 2018 dat nu voor jullie ligt. Ik wil ook nu weer iedereen die de moeite

Nadere informatie

en 13-9 massaal aan gespoeld resp. Halve Maan en Mariakerke

en 13-9 massaal aan gespoeld resp. Halve Maan en Mariakerke - 3- l!it HET N A T U U R H I S T O R I S C H A R C H I E F E. E n e m a n Dit jaar wordt deze aflevering drastisch ingekort en beperk ik mij tot het vermelden van waarnemingen van minder geziene of gekende

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP DRIE RAAIEN IN HET SUBLITORAAL VAN DE WESTELIJKE WADDENZEE IN 1990

HET MACROZOOBENTHOS OP DRIE RAAIEN IN HET SUBLITORAAL VAN DE WESTELIJKE WADDENZEE IN 1990 NIOZ - RAPPORT 1991-1 40 HET MACROZOOBENTHOS OP DRIE RAAIEN IN HET SUBLITORAAL VAN DE WESTELIJKE WADDENZEE IN 1990 R. Dekker Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee Monitoring Bodemfauna westelijke

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS I N DE WADDENZEE I N 2001

HET MACROZOOBENTHOS I N DE WADDENZEE I N 2001 NIOZ-RAPPORT 2002-2 HET MACROZOOBENTHOS I N DE WADDENZEE I N 2001 R. Dekker, D. Waasdorp & J.M. Ogilvie 50 55 60 65 70 75 80 85 80 85 Koninklijk Nederlands I nstituut voor O nderzoek der Z ee Monitoring

Nadere informatie

- B o o r s t a a t -

- B o o r s t a a t - - Boorstaat - N e d e r l a n d s I n s t i t u u t v o o r T o e g e p a s t e G e o w e t e n s c h a p p e n T N O B 4 9 A 1 0 7 7 NITG-Boornummer B49A1077 X-coordinaat 65717 Y-coordinaat 392724 Maaiveld

Nadere informatie

04.05.05>30.06.06. Verantw. uitgever: C. Pisani - Vautierstraat 29-1000 Brussel. Activiteitenboekje

04.05.05>30.06.06. Verantw. uitgever: C. Pisani - Vautierstraat 29-1000 Brussel. Activiteitenboekje 04.05.05>30.06.06 Verantw. uitgever: C. Pisani - Vautierstraat 29-1000 Brussel Activiteitenboekje Activiteiten bij Mosselen natuur Wil je de tentoonstelling Mosselen natuur bezoeken met je groep? In deze

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN R. Dekker & D. Waasdorp

HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN R. Dekker & D. Waasdorp HET MACROZOOBENTHOS OP TWAALF RAAIEN IN DE WADDENZEE EN DE EEMS-DOLLARD IN 26 R. Dekker & D. Waasdorp Dit onderzoek zijn uitgevoerd in opdracht van Rijkswaterstaat Rijksinstituut voor Kust en zee Koninklijk

Nadere informatie

sa sa sa BIJDRAGE TOT DEKENNIS VAN DE EEMVORMING

sa sa sa BIJDRAGE TOT DEKENNIS VAN DE EEMVORMING us si sa sa sa sa s] sa DE LEVENDE NATUUR hun prooi resp. de Bastaardrupsendoder en de Kleine rupsendoder kunnen noemen. Die beide laatste zijn zeer gemakkelijk van de Grote rupsendoder en ook onderling

Nadere informatie

Inventarisatie van de tarrastortplaatsen bij Yerseke, Strijenham en het Zijpe in de Oosterschelde

Inventarisatie van de tarrastortplaatsen bij Yerseke, Strijenham en het Zijpe in de Oosterschelde Inventarisatie van de tarrastortplaatsen bij Yerseke, Strijenham en het Zijpe in de Oosterschelde In opdracht van Ministerie Econimische Zaken; Bureau Risicobeoordeling en Onderzoeksprogrammering (BuRO)

Nadere informatie

HET MACROZOOBENTHOS OP DRIE RAAIEN IN HET SUBLITORAAL VAN DE WESTELIJKE WADDENZEE IN 1990

HET MACROZOOBENTHOS OP DRIE RAAIEN IN HET SUBLITORAAL VAN DE WESTELIJKE WADDENZEE IN 1990 NIOZ - RAPPORT 1991-1 40 HET MACROZOOBENTHOS OP DRIE RAAIEN IN HET SUBLITORAAL VAN DE WESTELIJKE WADDENZEE IN 1990 R. Dekker Nederlands Instituut voor O nderzoek der Zee Monitoring Bodemfauna westelijke

Nadere informatie

Verslag wierenexcursie 16 april 2018, Strijenham, haventje en restanten oesterput. Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker

Verslag wierenexcursie 16 april 2018, Strijenham, haventje en restanten oesterput. Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker Foto s: DirkJan en Kirsten Dekker Tekst: DirkJan Dekker De aanleiding voor deze excursie was een tekst in het Zeeboek: De enige vindplaats van Hauwwier in Nederland is bij Strijenham, Tholen. Echter, de

Nadere informatie

Informatie over de zee en de natuur

Informatie over de zee en de natuur Informatie over de zee en de natuur in en rond onze groepsaccomodatie Cadzandië 1 Maatschappelijke zetel : Idee Kids vzw Zwaantjesstraat 33 9090 Melle België De zee... 3 Algemene informatie... 3 Hoe komt

Nadere informatie