UW EERSTE KOOPWONING

Transcriptie

1 UW EERSTE KOOPWONING

2 UW EERSTE KOOPWONING Voor het eerst een woning kopen is spannend. Het is een grote aankoop en er zijn veel zaken te regelen. U moet veel beslissingen nemen: Waar wilt u wonen? Hoe wilt u wonen? En wat voor een woning wilt u hebben? Weet u wat uw wensen zijn? Dan moet u de woning nog vinden. Hoe zoekt u? Waar houdt u rekening mee? Waar krijgt u allemaal mee te maken? Waarschijnlijk hebt u een hypotheek nodig om de woning te betalen. Weet u hoeveel u kunt lenen? Welke hypotheek past het beste bij u? En, welke oplossingen heeft ABN AMRO als er in de toekomst iets verandert? Vragen genoeg. Daarom is het tijd voor antwoorden. Deze vindt u in dit boekje. 2 3

3 INHOUd Van huren naar kopen: wat verandert er? 6 Een woning zoeken 7 Nieuwbouw of bestaande bouw? 10 Een woning kopen 15 Een woning: wat kost dat? 22 Een lening voor uw woning 26 Op zeker 35

4 Van huren naar kopen: wat verandert er? Het kopen van een woning is een grote beslissing. Zeker als het uw eerste woning is. Huurt u nu een woning? Dan krijgt u met een aantal nieuwe zaken te maken. Van huren naar kopen: wat zijn de verschillen? Als u een woning koopt, hebt u kosten die u bij huur niet hebt: U hebt een woonhuisverzekering nodig U betaalt onroerende zaak belasting (OZB) Waterschappen hebben een aparte belasting voor eigenaren van een woning Onderhoudskosten voor de woning Huren Huurt u? Dan hebt u misschien huurtoeslag. Huren is flexibel. Gaat u verhuizen? Dan hoeft u immers alleen de huur op te zeggen. Dalen de woningen in waarde? Dan hebt u daar als huurder geen last van. De verhuurder kan wel de huur verhogen. Kopen Stijgen de woningen in waarde? Dan hebt u daar als eigenaar voordeel van. Als eigenaar bouwt u misschien vermogen op. Ook hebt u voordelen op het gebied van de belastingen. Als eigenaar kunt u uw woning verbouwen hoe u dat wilt. U hoeft geen rekening te houden met regels van de verhuurder. U bent meer baas over uw eigen portemonnee: u bepaalt zelf welke hypotheekvorm en rentevastperiode u kiest. Een woning zoeken Een woning zoeken is een hele opgave. Welke type woning wilt u? In welke buurt wilt u wonen? Hoeveel kamers hebt u nodig? Wilt u verbouwen of moet de woning meteen klaar zijn? Wilt u een tuin of een balkon? Het zijn enkele vragen die op u af komen als u begint met het zoeken naar uw woning. Hoe gaat u zoeken? En, hoe bepaalt u wat u precies zoekt? Stappenplan voor het zoeken naar een woning Stap 1: uw wensen Het zoeken naar een woning begint met het bepalen van uw wensen. Wat wilt u? Bepaal wat u nodig hebt, wat u graag wilt hebben en hoe u graag wilt wonen. Houd hierbij ook rekening met de toekomst. Uw wensen: Nieuwbouw of bestaande bouw? Een woning die klaar is of een verbouwproject? Een appartement, rijtjeswoning, hoekhuis, twee-onder-een-kap of een vrijstaande woning? Hoeveel kamers? Waar moet de woning staan: in welke buurt? Wel of niet in het centrum? Wel of geen tuin? Een garage, aparte studeerkamer? Wat zijn uw toekomstplannen: samenwonen? Wel of geen kinderwens? 6 7

5 Stap 2: uw mogelijkheden Zoveel mensen, zoveel wensen. Helaas gaan niet alle wensen in vervulling. Meestal moet u keuzes maken. Bijvoorbeeld omdat er geen woning is die aan al uw wensen voldoet of omdat u uw droomwoning niet kunt betalen. Het is handig om te weten wat u ongeveer kunt lenen voordat u op zoek gaat naar een woning. U verkleint de zoektocht tot een bepaalde prijsgroep. Wilt u weten wat u kunt lenen? Kijk dan op abnamro.nl/hypotheken U kunt berekenen wat u maximaal kunt lenen en wat het maandbedrag is. Uw mogelijkheden: Hoeveel kunt u lenen? Welk maandbedrag wilt u betalen? Hebt u eigen geld? Bereken op abnamro.nl/hypotheken wat u maximaal kunt lenen Wat kan een makelaar doen? Zoekopdracht Bezichtiging Onderhandeling Afhandeling Advies over koopprijs Advies over voorwaarden die de koper kan stellen Advies over belastingen De zoektocht: Zelf zoeken of via een makelaar? Lokale en regionale kranten Makelaarskrant of magazine Internet: funda.nl era.nl vbo.nl eigenhuis.nl Stap 3: de zoektocht Weet u wat uw wensen en mogelijkheden zijn? Dan is het tijd om op zoek te gaan naar een woning. U kunt op twee manieren zoeken: zelf of met behulp van een makelaar. Zoekt u zelf? Dan is internet het ideale hulpmiddel. U kunt natuurlijk ook advertenties in de landelijke en lokale kranten in de gaten houden. Veel makelaars hebben een eigen blad of magazine waarop u zich kunt abonneren. Zoekt u liever met een makelaar? Dan betaalt u hiervoor. Hoeveel u betaalt hangt af van de makelaar en wat hij voor u doet. Meestal zijn de kosten 0,5 tot 2 procent van de koopprijs. Stap 4: een kijkje nemen Waarschijnlijk bekijkt u meerdere woningen voordat u uw woning kiest. Denkt u dat u uw woning gevonden hebt? Dan kunt u de woning altijd nog een keer bekijken. Bijvoorbeeld met vrienden of familie. Bent u er echt zeker van? Dan kunt u alvast een bouwkundige keurig of een taxatie laten maken. Dit kost wel geld. Vraag uw bank van te voren welke voorwaarden zij aan deze rapporten stelt. Dan weet u zeker dat u deze rapporten ook voor uw hypotheek kunt gebruiken. Een kijkje nemen: Eén of meerdere bezichtigen van de woning. Eventueel samen met de aankoopmakelaar of familie en vrienden 8 9

6 Nieuwbouw of bestaande bouw? Tussen nieuwbouw en bestaande bouw zit een groot verschil. Bij nieuwbouw bent u de eerste bewoner. Het nadeel van nieuwbouw is dat u vaak moet wachten op uw woning. Ook moet u de woning helemaal inrichten. Er zijn meer verschillen: Zien en kopen Nieuwbouw Een nieuwbouwwoning koopt u vaak als deze nog niet gebouwd is. U krijgt de indruk van de woning vaak alleen van: Bestaande bouw Een bestaande woning kunt u bekijken. U koopt dus wat u ziet. U kunt dan bijvoorbeeld zien of u nog kosten gaat maken voor een verbouwing of onder- Nieuwbouw Bestaande bouw Een tekening Een voorbeeldmodel in houd van de woning. Aankoop- Een nieuwbouwwoning wordt Een bestaande woning wordt het klein (maquette) kosten meestal vrij op naam verkocht. meestal kosten koper verkocht. Een 3D presentatie waarin Dit betekent dat veel kosten al in Dit betekent dat u onder andere de hoogte, breedte en de koopprijs zitten. Voorbeelden de notariskosten, de overdrachts- diepte zichtbaar is hiervan zijn: belasting en de kosten voor de Een voorbeeldwoning lening zelf betaalt. Deze kosten Grond- en bouwkosten De kosten voor de architect en bouwmeester zijn ongeveer 12% van de koopprijs van uw woning Kosten voor een taxatierapport U hebt meestal geen taxatierapport nodig. U hebt een taxatierapport nodig. De kosten voor het opmeten van de grond voor in het Kadaster Makelaars- en notariskosten Kosten voor inrichting en verbouwing U bent de eerste bewoner en moet alles inrichten. U kunt niets overnemen van de vorige De tuin is meestal aangelegd en de woning is ingericht. Hebt u een andere smaak? Dan maakt De belasting (btw) bewoners. u toch kosten voor de inrichting De kosten voor de lening en de en verbouwing. notariskosten voor de transportakte betaalt u zelf. De aankoopkosten zijn ongeveer 8% van de koopprijs Kosten voor onderhoud De eerste jaren hebt u geen onderhoud aan uw woning. Bij een bestaande woning is de kans groot dat de woning onderhoud van uw woning. De woning is bovendien vaak nodig heeft. Hoeveel onderhoud er al zo gebouwd dat deze zo min nodig is, hangt af van de leeftijd van mogelijk energie verbruikt. de woning en van de manier waarop de woning onderhouden is

7 Nieuwbouw Bestaande bouw Nieuwbouw Bestaande bouw (Ver)bouwen U kunt met meer- en minderwerk direct uw woning naar wens laten bouwen. U kunt bijvoorbeeld een dakkapel laten Wilt u aanpassingen doen, bijvoorbeeld een dakkapel plaatsen? Dan moet u dit zelf regelen. Garantie De meeste woningen worden gebouwd met een afbouw- en kwaliteitsgarantie. U weet dan zeker dat het huis afgebouwd U hebt in principe geen garantie op de woning. U kunt dit wel afspreken bij de koop van de woning en vast laten plaatsen of de standaard wordt tegen de kosten die u leggen in de koopovereen- keuken niet laten plaatsen. met de bouwer hebt afgespro- komst. Het kan zijn dat de ken. Ook als de bouwer failliet woning nog niet zo oud is. Koop- Een nieuwbouwwoning betaalt Een bestaande woning betaalt gaat. En dat u garantie hebt Dan kan de garantie van de overeen- u niet in één keer. Iedere keer u in één keer. op de kwaliteit van de woning. nieuwbouwwoning nog komst wanneer een deel van de bouw gelden. Deze garantie moet af is, betaalt u een deel. Dit doet de verkoper dan aan u u via het bouwdepot van uw hy- overdragen. potheek. De koopovereenkomst bestaat uit twee delen: één deel voor de grond en één deel voor de bouw van uw woning. Omgeving Gaat u in een nieuwbouw- De omgeving is bestaand. woning wonen? Dan kan de Wat u ziet blijft in principe zo. omgeving van uw woning de U kunt bij de gemeente altijd Op zoek naar een nieuwbouwwoning? eerste jaren wat kaal zijn. informeren naar eventuele De meeste grote gemeenten hebben een apart loket plannen voor de omgeving. voor nieuwbouwwoningen. Hier krijgt u informatie over nieuwbouwprojecten. Zoekt u buiten uw gemeente? Eigenaar U krijgt een schatting van de U kunt onderhandelen over Op nieuwbouw.com vindt u per provincie een overzicht worden datum waarop u de sleutel de datum waarop u de van nieuwbouwprojecten en bouw kavels. Een bouw krijgt. Dit is de opleverings- sleutel krijgt. Deze datum kavel is grond waarop u kunt gaan bouwen. datum. Tijdens de bouw wordt bepaalt u samen met de de schatting van deze datum verkoper. steeds nauwkeuriger. U weet dus niet precies op welke da- tum u de sleutel krijgt. U moet daar ook even op wachten

8 Appartementen en flats Appartementen en flats zijn een aparte groep op de woningmarkt. Enkele kenmerken: Onderhoud Bij grote appartementen wordt het onderhoud vaak door anderen gedaan. U betaalt samen met de andere bewoners van het gebouw de kosten voor het onderhoud. Maar u doet het werk niet zelf. Appartementsrecht Koopt u een appartement? Dan koopt u een gedeelte van een gebouw. U bent geheel eigenaar van het appartement. Samen met de andere bewoners bent u voor een deel eigenaar van het hele gebouw. Dit betekent dat u alleen het appartement mag gebruiken. Samen met de andere bewoners mag u de gezamenlijke ruimten gebruiken. Afspraken over het gebruik van de gezamenlijke ruimten worden vastgelegd in een splitsingsreglement. Het splitsingsreglement staat in de transportakte. Vereniging van Eigenaren Alle eigenaren van één appartementsgebouw zitten meestal in een Vereniging van Eigenaren (VvE). De VvE regelt de huishoudelijke- en geldzaken voor het hele gebouw. Iedere appartementseigenaar is daarom lid. Wilt u een appartement kopen? Controleer dan of de VvE voldoende geld heeft. Vraag naar de jaarcijfers en vraag hoe de VvE loopt. Zo voorkomt u dat u schulden overneemt of te maken krijgt met een VvE die failliet is en geen onderhoud meer kan doen aan het gebouw. U leest hier meer over op de internetsite van de Vereniging Eigen Huis eigenhuis.nl Een woning kopen Het kopen van een woning is een belangrijke stap. Het gaat om een groot bedrag wat u voor de woning moet betalen. En het gaat om uw woongenot. Een woning koopt u niet zomaar. Het is iets om goed over na te denken. U moet nog wat stappen zetten voordat u in uw nieuwe woning kunt wonen. Wat gebeurt er als u een woning hebt gevonden? Stappenplan voor het kopen van een woning Stap 1: Optie en onderhandelen Hebt u een woning gevonden? Dan kan het onderhandelen beginnen. Tenminste als er geen biedingen op de woning lopen. Een verkoper mag namelijk maar met één partij tegelijk onderhandelen. Brengt u een bod uit? Dan kunnen anderen geen bod uitbrengen. Brengt u nog geen bod uit? Maar hebt u wel interesse? Dan kunt u ook een optie vragen op de woning. U krijgt dan enkele dagen het recht om de woning te kopen, maar het hoeft niet. In die periode mag de verkopende partij de woning niet aan een ander verkopen. Deze pauze kunt u gebruiken om te kijken hoeveel u kunt lenen of om een aankoopkeuring te laten doen. Een aankoopkeuring kan ook later gebeuren zonder dat u vastzit aan de woning. U kunt dit opnemen als ontbindende voorwaarde in de koopovereenkomst. De verkopende partij verleent helaas niet altijd een optie

9 Kosten koper Over de koopprijs kunt u onderhandelen. Naast de koopprijs betaalt u ook kosten koper. Dit betekent dat u onder andere de notariskosten, de overdrachtsbelasting en de kosten voor de lening betaalt. Deze kosten bedragen ongeveer 12% van de koopprijs van uw woning. Vrij op naam Dit betekent dat veel kosten al in de koopprijs zitten. Voorbeelden hiervan zijn: Grond- en bouwkosten De kosten voor de architect en bouwmeester De kosten voor het opmeten van de grond voor in het Kadaster Makelaars- en notariskosten De belasting (btw) De kosten voor de lening en de notariskosten voor de transportakte zitten hier niet bij. Deze kosten betaalt u zelf Onderhandelen betekent dat u niet de vraagprijs biedt. Dit kan natuurlijk wel, maar dan bent u misschien wat duurder uit. Over nieuwbouwwoningen wordt niet onderhandeld. De vraagprijs is daar de koopprijs. Wat wilt u voor de woning betalen? Hiervoor kunt u de woning laten taxeren. Vraag een adviseur welke eisen ABN AMRO stelt aan het taxatierapport. Voldoet het rapport aan de eisen? Dan kunt u het rapport ook gebruiken voor uw lening. U kunt ook zelf de waarde van de woning schatten. Zo kunt u koopprijzen van woningen in de omgeving opvragen bij het Kadaster via kadaster.nl of (EUR 0,80 per minuut). Ook kunt u kijken naar de ligging, de vraag naar gelijke woning en hoe de woning onderhouden is. Willen de verkopers snel van de woning af? Of staat de woning al langer te koop? Waarde zelf bepalen? Op de internetsite van de Vereniging Eigen Huis kunt u de waarde van de woning bepalen. Hiervoor betaalt u een klein bedrag. Hoe werkt onderhandelen? U begint met een bod. Dit bod geeft u zelf of via de makelaar door aan de verkoper. De verkoper kan een tegenbod uitbrengen. Hij kan ook aangeven dat hij niet op het bod ingaat. Hij vindt het bod dan veel te laag. Krijgt u een tegenbod? Dan kunt u dit accepteren. Als u denkt dat de verkoper weer zakt met de prijs kunt u uw bod weer verhogen. Is uiteindelijk het verschil tussen uw bod en het tegenbod van de verkoper klein? Dan wordt vaak de gemiddelde prijs genomen. U komt elkaar dan halverwege tegemoet. U kunt niet alleen over de prijs onderhandelen, maar ook over andere dingen. U kunt bijvoorbeeld onderhandelen over de datum waarop u de sleutel krijgt, de ontbindende voorwaarden en over de roerende zaken zoals gordijnen. U kunt bijvoorbeeld afspreken dat de verkoper de datum bepaalt waarop u de sleutel krijgt in ruil voor een lagere prijs

10 Ontbindende voorwaarden Financieringsbeding Met een financieringsbeding kunt u de koopovereenkomst zonder gevolgen ontbinden als u de lening niet kunt krijgen. De koop gaat dan niet door. U moet wel laten zien dat u voldoende moeite hebt gedaan om de lening te krijgen. Voorbehoud bouwkundige keuring Wilt u er zeker van zijn dat u achteraf geen mankementen aan de woning ontdekt? Dan is een bouwkundige keuring een goed idee. Een onafhankelijke deskundige keurt dan de woning. De deskundige kijkt hoe het huis onderhouden is. Ook signaleert hij gebreken en aandachtspunten als deze er zijn. Zijn er gebreken? Dan ontvangt u een schatting van de herstelkosten. Zo weet u welke kosten u hebt als u de woning koopt. Bent u niet blij met de mankementen aan de woning? En hebt u een voorbehoud voor een bouwkundige keuring gemaakt? Dan hoeft u de woning niet te kopen. Of u kunt een lagere koopprijs afspreken. Voorbehoud Nationale Hypotheek Garantie U kunt als voorwaarde opnemen dat u Nationale Hypotheek Garantie (NHG) ontvangt. Komt u toch niet in aanmerking voor Nationale Hypotheek Garantie? Dan kunt u de koopovereenkomst ontbinden. De koop gaat dan niet door. Voorbehoud woonvergunning Soms is een woonvergunning van de gemeente nodig om in de woning te mogen wonen. Dit is vooral het geval bij minder dure woningen. Informeer hiernaar bij de gemeente. Andere voorwaarden Er zijn ook andere voorwaarden mogelijk. Zo kunt u als voorwaarde opnemen dat u een schoongrondverklaring wilt. Zo voorkomt u dat u straks kosten voor het schoonmaken van vervuilde grond hebt. Stap 2: De koopovereenkomst met ontbindende voorwaarden Bent u het eens over de prijs en de voorwaarden van de koop? Dan legt u dit vast in een koopovereenkomst met ontbindende voorwaarden. Dit heet ook wel het voorlopig koopcontract. Hierin staan onder meer de koopprijs, de datum waarop u eigenaar wordt, de roerende zaken zoals gordijnen die u overneemt en de ontbindende voorwaarden. Met de koopovereenkomst zit u dus vast aan de koop, tenzij een ontbindende voorwaarde van kracht wordt. Hebt u bijvoorbeeld een financieringsbeding opgenomen en krijgt u de lening niet? Dan kunt u onder de koopovereenkomst uitkomen. Hebt u geen ontbindende voorwaarden, maar wilt u toch van de koop afzien? Dan moet u meestal 10% van de koopprijs betalen. Ziet u binnen drie dagen na ondertekening van de koopovereenkomst van de koop af? Dan hoeft u niets te betalen. Deze periode van drie dagen is vastgelegd in de wet. Geen makelaar? Meestal zorgt de makelaar van de verkopende partij voor de koopovereenkomst. Wilt u het zelf regelen? Dan kunt u een modelcontract downloaden op eigenhuis.nl. Stap 3: Taxatie, keuringen en lening U hebt bij een bestaande woning altijd een taxatierapport nodig om een lening te krijgen. Een taxatie wordt gedaan door een taxateur. Hier betaalt u voor. Het tarief is per regio en per taxateur verschillend. Vraag uw adviseur aan welke eisen een taxatierapport voor een lening bij ABN AMRO moet voldoen. Hebt u een bouwkundige keuring opgenomen als ontbindende voorwaarde? Of wilt u in ieder geval een bouwkundig rapport van de woning? Dan komt in deze periode een bouwkundige langs om de woning te bekijken. Het is nu tijd om een definitieve keuze te maken voor een hypotheek. Meer over hypotheken en hypotheekvormen leest u op pagina 26. Zodra u de lening geregeld hebt, kan ABN AMRO de waarborgsom of de bankgarantie in orde maken

11 De waarborgsom is een bedrag, meestal 10% van de koopprijs, dat naar de notaris van de verkoper overgemaakt wordt als zekerheid voor de verkoper. Wilt u de woning toch niet kopen zonder dat u daar een geldige reden voor hebt? Dan krijgt de verkoper deze waarborgsom. U kunt de waarborgsom natuurlijk zelf betalen. De meeste mensen hebben echter niet zoveel geld. Kiest u voor een bankgarantie? Dan stelt uw bank zich garant voor dat bedrag. Als u uw afspraken niet nakomt, dan betaalt de bank het bedrag aan de verkoper. De bank vraagt het bedrag daarna altijd aan u terug. Voor een bankgarantie betaalt u kosten of de koop doorgaat of niet. De kosten zijn afhankelijk van het bedrag van de waarborgsom. Een bankgarantie is voordeliger dan het afsluiten van een lening voor de waarborgsom. Gaat de koop gewoon door? Dan betaalt de bank de waarborgsom niet en vervalt de bankgarantie. U betaalt dan alleen de kosten voor de bankgarantie. Stap 4: Oplevering en overdracht Op de datum dat u de sleutel krijgt bekijkt u eerst de woning. Meestal doet u dit samen met de makelaar van de verkopende partij. Misschien neemt u ook uw eigen makelaar mee. U kunt dan controleren of de woning volgens afspraak is achtergelaten door de verkoper. Hebt u bijvoorbeeld afgesproken dat de verlichting en gordijnen blijven hangen? Dan controleert u dit. Vervolgens tekenen de verkoper en u bij de notaris de akten. In de eerste plaats de transportakte. Dan bent u eigenaar van de woning. Meer over de notaris leest u op pagina 21. Hebt u een hypotheek afgesloten? Dan tekent u bij de notaris ook de hypotheekakte. In deze akte regelt de bank onder meer dat u de woning als onderpand aan de bank geeft als zekerheid voor de lening. Wat doet de notaris? De notaris ziet u op de dag waarop u eigenaar wordt van de woning. De notaris regelt de betaling van de woning en maakt de transportakte en de hypotheekakte. In de transportakte staan afspraken en bijzonderheden over de koop. Dat kunnen bijvoorbeeld zaken zijn die u overneemt, maar ook een verklaring dat de grond niet verontreinigd is. Voordat u de transportakte ondertekent onderzoekt de notaris: Of de woning wel verkocht mag worden door de verkoper Of de kadastrale inschrijving in orde is Of aan de wettelijke voorwaarden is voldaan en Of er geen beslagen op de woning zitten Een beslag kan bijvoorbeeld door schuldeisers op de woning worden gelegd. De verkoper mag de woning dan niet verkopen zonder toestemming van de schuldeiser. De notaris handelt ook in het belang van de verkoper. Hij zoekt uit of uw bank de aankoopsom heeft overgemaakt. Het geld komt altijd eerst op de rekening van de notaris te staan. Is de koop definitief en hebt u de sleutel? Dan maakt de notaris het geld over naar de verkoper. Gaat u een lening afsluiten? Dan neemt de notaris de hypotheekakte met u door. In deze akte staan alle bijzonderheden van de hypotheek. Verder zorgt de notaris ervoor dat u als eigenaar wordt ingeschreven in het Kadaster. Het Kadaster is het register waarin alle onroerende eigendommen, zoals woningen staan. Ook werkt hij het hypothekenregister bij. In dit register legt de notaris vast dat er een hypotheek rust op de woning. Als koper kiest u zelf een notaris. Via internet kunt u notaristarieven vergelijken. Rustig lezen? De notaris leest de akten snel voor. Leest u liever in alle rust de akten door? Vraag de notaris dan van te voren om de conceptakten

12 Verder krijgt u meestal korting als u de hypotheek- en transportakte tegelijk ondertekent. Wilt u nog andere zaken op hetzelfde moment bij de notaris regelen, zoals een testament, dan krijgt u meestal ook een korting. Bespreek dit met uw notaris. Notaristarieven Op notaristarieven.nl kunt u eenvoudig tarieven vergelijken en een notaris uitzoeken. Op notaris.nl leest u meer over het werk van de notaris. Een woning: wat kost dat? De kosten van een woning bestaan uit meer dan alleen de koopprijs. Als eigenaar krijgt u te maken met éénmalige kosten voor de aankoop van de woning. Ook krijgt u te maken met regelmatig terugkerende kosten. Met welke kosten moet u rekening houden? Kosten voor de aankoop Kosten voor de lening Kosten voor de woning Overdrachtsbelasting (6%) Afsluitkosten Verbouwingskosten Notariskosten koopakte Bankgarantie Makelaarskosten (1 á 2 %) Bouwkundige keuring Notariskosten hypotheekakte Taxatiekosten Eventueel: kosten voor het aanvragen van NHG Indien nodig: bouwkundige keuring Onderhoudskosten Verhuis- en inrichtingskosten Onroerende zaakbelasting en gemeentelijke lasten Aansluiten energie en telefoon Koopt u een bestaande woning? Houdt u dan rekening met ongeveer 12% aan kosten bovenop de prijs van de woning. Bij een nieuwbouwwoning is dat ongeveer 8%. Misschien wilt u uw nieuwe woning wel direct verbouwen. De verbouwingskosten komen er dan nog bij. Wat kost een woning? De kosten van de woning bestaan uit: Aankoopkosten Vaste lasten Onderhoudskosten Financieringskosten Aankoopkosten Aankoopkosten zijn eenmalige kosten die u bij aankoop van de woning direct moet betalen. Deze kosten zijn op te delen in: Kosten voor de aankoop Kosten voor de lening Kosten voor de woning zelf Vaste lasten Hebt u eenmaal een eigen woning en een lening hiervoor? Dan krijgt u te maken met vaste lasten. Dit zijn terugkerende kosten die u vaak iedere maand betaalt na de aankoop. U betaalt elke maand een bedrag voor de hypotheek. Daarnaast hebt u verzekeringen nodig. Tegen brand- en stormschade bijvoorbeeld. Verder betaalt u elk jaar onroerende zaakbelasting. Ook moet u uw maandelijkse kosten voor bijvoorbeeld gas, water en licht betalen. Voordat u de woning koopt, kunt u al aan de verkoper vragen hoe hoog deze kosten zijn. U kunt ook bij de gemeente terecht voor informatie over de onroerende zaakbelasting, waterschapslasten en andere gemeentelijke lasten. Onderhoudskosten U wilt natuurlijk prettig wonen in uw woning. Ook wilt u dat uw woning zijn waarde behoudt. Om dat te bereiken is regelmatig onderhoud aan de woning nodig. Hoe hoog zijn deze kosten? Dat is afhankelijk van de leeftijd van de woning en hoe de 22 23

13 woning onderhouden is. Hebt u een appartement gekocht? Dan zitten de onderhoudskosten soms al in het maandbedrag voor de Vereniging van Eigenaren. Kosten voor de lening Voor het afsluiten van de hypotheek betaalt u eenmalig afsluitkosten. Hebt u Nationale Hypotheek Garantie (NHG) aangevraagd? Dan betaalt u hiervoor naast afsluitkosten ook een provisie. Nationale Hypotheek Garantie Met de Nationale Hypotheek Garantie (NHG) kunt u voordelig en veilig geld lenen voor een woning. U betaalt minder rente dan voor een hypotheek zonder NHG. Bovendien krijgt u in bepaalde gevallen bescherming. Stel, u kunt buiten uw schuld om de kosten voor uw hypotheek niet meer betalen. En uw woning moet worden verkocht. Met de NHG wordt de schuld die u overhoudt mogelijk kwijtgescholden. Voor de NHG betaalt u bij het afsluiten van uw hypotheek borgtochtprovisie. Dit bedrag is aftrekbaar van uw inkomen voor de belastingen. Ook gelden er regels voor de NHG. Zoals een maximum bedrag voor de lening. De adviseurs van ABN AMRO houden rekening met die regels. Informatie over de Nationale Hypotheek Garantie vindt u op nhg.nl U kunt ook bellen voor informatie met (EUR 0,35 per minuut). Uw woning en de belasting Als eigenaar van een woning hebt u een belastingvoordeel. Gebruikt u de lening voor de koop, verbetering of onderhoud van de eigen woning? Dan kunt u sommige kosten aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. De kosten van de hypotheek Aftrekbaar zijn: Taxatiekosten Kosten voor Nationale Hypotheek Garantie Notariskosten Afsluitkosten Hebt u andere kosten gemaakt voor het krijgen van de lening? Vraag dan bij de belastingdienst of u deze kosten kunt aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. Rente voor de lening van de eigen woning De rente mag u maximaal dertig jaar aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. Na die tijd mag u de rente niet meer aftrekken en betaalt u dus een hoger bedrag. Dit verhoogt uw maandlasten. Rente en kosten voor andere leningen Gebruikt u de lening niet voor de koop, verbetering of onderhoud van de eigen woning? Dan kunt u de rente niet aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. Vooraf verrekenen met de belastingdienst Wilt u uw maandlasten zo laag mogelijk houden? Dan kunt u de belastingaftrek vooraf verrekenen. Hierdoor krijgt u niet na de belastingaangifte in één keer een bedrag terug. U verdeelt de teruggave over de maanden. U moet hiervoor bij de Belastingdienst een loonbelastingbeschikking aanvragen. Over uw vermogen betaalt u belasting. Een eigen woning is ook vermogen. Daarom betaalt u hier ook belasting over. Om te bepalen hoeveel de woning volgens de Belastingdienst waard is, stelt de gemeente de Waarde Onroerende Zaak (WOZ) vast. Een percentage van deze waarde moet u optellen bij uw inkomen. Dit heet het eigenwoningforfait

14 Hoeveel belasting? Hoeveel belasting u betaalt, is afhankelijk van uw situatie. Op de website van de Belastingdienst vindt u meer informatie over uw woning en de belastingen. Voor belastingadvies kunt u terecht bij een belastingadviseur. Een lening voor uw woning De meeste mensen die een woning kopen, hebben hiervoor een lening nodig. Een hypotheek is dan meestal de oplossing. Maar wat is een hypotheek? Een hypotheek is een lening voor de aankoop van een woning of voor een verbouwing. Deze lening sluit u af bij een bank. Over die lening betaalt u rente. Het terugbetalen van de lening duurt meestal 30 jaar. Die periode wordt de looptijd van de hypotheek genoemd. Een kortere looptijd dan 30 jaar kan natuurlijk ook. Hypotheekrente betalen De hypotheekrente beweegt mee met ontwikkelingen in de economie. De rente over geleend geld kan daardoor stijgen en dalen. Sluit u een hypotheek af? Dan doet u dat tegen de rentestand van dat moment. U kunt kiezen voor een variabele rente. De hoogte van de rente kan dan elke maand veranderen. Een vaste rente is ook mogelijk. De rente die u betaalt blijft dan voor een afgesproken tijd hetzelfde. Deze afgesproken tijd noemen wij de rentevastperiode. Gedurende de door u gekozen rentevastperiode weet u precies hoeveel rente u iedere maand moet betalen. Stel dat u een vaste rente hebt afgesproken voor tien jaar. Dan wordt na die tien jaar bekeken hoe hoog de rente op dat moment is. Dat kan hoger of lager zijn dan wat u betaalde. U kunt dan opnieuw een rente voor een bepaalde tijd afspreken. Wilt u zoveel mogelijk zekerheid? Dan kunt u een vaste rente afspreken voor de hele looptijd van uw hypotheek. Hoeveel betaalt u straks voor de lening? De hoogte van de maandelijkse kosten van uw hypotheek hangt af van: 1. De hoogte van het bedrag dat u leent 2. De manier waarop u de lening terugbetaalt 3. De rentevorm 4. Uw verzekeringen Hoeveel geld u kunt lenen, hangt af van uw situatie. Uw adviseur kan een berekening voor u maken. Hij kijkt naar uw inkomen, de waarde van de woning die u wilt kopen, de kosten die u gaat maken en uw wensen. Wensen over bijvoorbeeld verzekeringen, de risico s die u wel en niet wilt lopen en hoe u uw lening terugbetaalt. Maak uw eigen berekening Wilt u weten hoeveel u ongeveer kunt lenen voor uw nieuwe woning? En hoe hoog uw maandbedrag wordt? U kunt het zelf uitrekenen op abnamro.nl/hypotheken Uw lening terugbetalen Als u geld leent van de bank moet u dat geld ook weer terugbetalen. Dat kan op drie manieren. 1. U betaalt elke maand een deel van uw lening terug. Hierdoor wordt uw lening steeds kleiner. Totdat u aan het einde van de looptijd alles hebt terugbetaald en u geen schuld meer hebt. 2. U zet elke maand een bedrag op een speciale rekening. Aan het einde van de looptijd betaalt u met het gespaarde bedrag uw lening terug. 3. U betaalt alleen rente. Aflossingsvrij heet dat. Let op: aflossingsvrij betekent niet dat u niets hoeft terug te betalen. Aan het einde van de looptijd hebt u een schuld die net zo hoog is als het bedrag dat u hebt geleend. Die schuld moet u op dat moment terugbetalen. Bijvoorbeeld met geld dat u op een andere manier hebt gespaard. Of door uw woning te verkopen

15 Problemen met terugbetalen? Als u een lening krijgt van de bank, wil de bank zekerheid dat u het geld terugbetaalt. U geeft de bank daarom een pandrecht op uw woning. Kunt u uw hypotheek niet meer betalen? Bijvoorbeeld omdat u geen werk meer hebt of omdat u gaat scheiden? Dan zoeken we eerst samen naar een oplossing. Alleen als het echt niet anders kan, wordt de woning verkocht. Met het geld dat uw woning opbrengt, betaalt u de lening terug. Het kan zijn dat de woning niet genoeg geld oplevert om de hele lening terug te betalen. Het bedrag dat over blijft moet u dan op een andere manier terugbetalen. Hypotheekvormen Hypotheken zijn er in soorten en maten. ABN AMRO heeft voor elke situatie een passende hypotheek. U kunt verschillende hypotheekvormen en rentevormen met elkaar combineren. U bepaalt zelf hoe uw ideale hypotheek eruit ziet. Een adviseur kan u meer duidelijkheid geven over wat voor u de beste keuze is. Hieronder staan de hypotheekvormen van ABN AMRO beschreven. De Bankspaar Hypotheek Met de Bankspaar Hypotheek spaart u iedere maand een bedrag op een speciale bankrekening, de Spaarrekening Eigen Woning. Over het bedrag dat u spaart krijgt u rente. Dit rentepercentage is net zo hoog als het rentepercentage dat u betaalt voor uw lening. U mag de rente die u betaalt aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. Over het gespaarde bedrag betaalt u geen belasting. Met het geld dat u spaart, betaalt u aan het einde van de looptijd de lening terug. Voor de bankspaarrekening die bij de Bankspaar Hypotheek hoort, gelden regels. U moet zich aan die regels houden om voor belastingaftrek in aanmerking te komen: U spaart minimaal 15 jaar Het bedrag dat u spaart heeft een maximum Het hoogste bedrag dat u in een jaar spaart, mag niet meer zijn dan tien keer het laagste bedrag dat u in een jaar spaart U kunt geen geld opnemen van de bankspaarrekening. Het geld op deze rekening kunt u alleen gebruiken om de lening voor uw woning terug te betalen Voor de Bankspaar Hypotheek is er een Financiële Bijsluiter. Kijk hiervoor op abnamro.nl/financielebijsluiter De Aflossingsvrije Hypotheek Met de Aflossingsvrije Hypotheek betaalt u iedere maand alleen rente over uw lening. U betaalt uw lening tussentijds niet terug. Hierdoor blijft uw schuld hetzelfde tot de einddatum van de lening. Op de einddatum betaalt u in één keer het geleende bedrag terug. Bijvoorbeeld met geld dat u op een andere manier hebt gespaard of door de verkoop van uw woning. De Annuïteiten Hypotheek Met de Annuïteiten Hypotheek betaalt u elke maand naast de rente ook een deel van de lening terug. In het begin betaalt u een laag bedrag van uw lening terug en juist een hoger bedrag aan rente. Hierdoor kunt u in het begin een hoger bedrag aan rente aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. Later betaalt u een hoger deel van uw lening terug en juist een lager bedrag aan rente. De Lineaire Hypotheek Iedere maand betaalt u een vast bedrag van uw lening terug. Uw lening wordt hierdoor steeds kleiner. Over de lening betaalt u rente. Doordat uw lening steeds kleiner wordt, daalt ook het bedrag dat u aan rente betaalt. Daardoor daalt uw maandbedrag. Let op: uw belastingvoordeel wordt bij de Annuïteiten- en Lineaire Hypotheek steeds kleiner. Uw lening wordt lager omdat u iedere maand een deel terugbetaalt. Daardoor kunt u ook minder rente van uw inkomen voor de belastingen aftrekken

16 De rentevorm Over het geld dat u leent, betaalt u rente. U kunt kiezen voor variabele rente of vaste rente. Ook kunt u kiezen voor een combinatie. Variabele rente Een variabele rente kan elke maand veranderen. Daardoor kan uw maandbedrag ook steeds veranderen. Dat is gunstig voor u wanneer de rente daalt. Maar het is minder gunstig wanneer de rente stijgt. U hebt geen zekerheid over het bedrag dat u elke maand betaalt voor uw hypotheek. Vaste rente Bij een vaste rente betaalt u voor een afgesproken periode dezelfde rente. Bijvoorbeeld 5, 10 of 20 jaar. Deze afgesproken periode noemen we een rentevastperiode. Met een vaste rente weet u van tevoren precies hoe hoog uw maandbedrag is tijdens die periode. Bij ABN AMRO is het zelfs mogelijk om voor een rentevast-periode van 30 jaar te kiezen. Kiest u voor een vaste rente? Dan kunt u soms ook kiezen voor rentebedenktijd. Dan hebt u de mogelijkheid om tijdens de laatste twee jaar van die periode zelf te bepalen wanneer de nieuwe rente ingaat. Verwacht u dat de rente gaat stijgen? Dan kunt u dus direct tot actie overgaan. Let op: bij de Bankspaar Hypotheek is het alleen mogelijk om voor een vaste rente te kiezen. Inschrijving hypotheek bij notaris Wilt u misschien verbouwen in de toekomst? En daarvoor geld lenen? Dan kunt voor een hoger bedrag hypotheek inschrijven dan nodig is voor uw lening. Zo hoeft u straks niet langs de notaris om de inschrijving van de hypotheek te verhogen. U betaalt dan meer notariskosten. Deze zijn lager dan de kosten die u maakt als u een tweede keer naar de notaris moet. Of u het geld kan lenen hangt af van uw situatie op dat moment. Welke keuze maakt u? Als u voor het eerst een woning koopt moeten er ineens veel keuzes gemaakt worden. Dat is best ingewikkeld. Hoe weet u of de hypotheek die u nu kiest straks nog wel past? Hoe maakt u een keuze? U kunt de volgende vragen voor uzelf beantwoorden: Hoe hoog mag het maandbedrag zijn? Hoeveel zekerheid wilt u? Hoe hoog mag het maandbedrag zijn? Hoeveel zekerheid wil je? Kiest u een lange rentevastperiode? Vindt u het idee dat de rente kan stijgen eng? Dan betaalt u vaak meer rente. Neem dan een langere rentevastperiode. U hebt de zekerheid dat de rente tijdens die periode gelijk blijft. U betaalt vaak wel iets meer rente in ruil voor zekerheid. Terugbetalen of sparen op een speciale Wilt u er zeker van zijn dat u de hypotheek helemaal terug kunt betalen? Kies van dan voor een rekening betekent een hoger maandbedrag. Hiervoor krijgt u zekerheid terug. hypotheek waarbij u elke maand spaart op een speciale rekening of waarbij u terugbetaalt. Hoeveel wilt en kunt u lenen? Een hypotheek sluit u voor een lange periode af. Daarom zijn uw toekomstverwachtingen heel belangrijk. Wilt u gaan samenwonen of trouwen, wilt u (ooit) kinderen, wilt u (straks) minder gaan werken? Kunt u het maandbedrag nog betalen als de rente stijgt? Uw antwoorden op onder meer deze vragen bepalen hoeveel u kunt lenen. Het gaat erom dat u elke maand het maandbedrag kunt betalen. Nu én in de toekomst, zonder daarvoor te veel te moeten laten. Hoeveel u kunt lenen, hangt natuurlijk van uw inkomen af. Hebt u een hoger inkomen? Dan kunt u meer lenen. Het inkomen van uw partner kan eventueel meegeteld worden. Wees hier wel voorzichtig mee als er bijvoorbeeld een toekomstwens is om ooit een gezin te beginnen. In dat geval stijgen namelijk uw uitgaven. Terwijl een van u of u beiden wellicht minder gaat werken

17 Ook de rente en de waarde van de woning spelen een rol bij het bepalen van de maximale hypotheek. Voor wat betreft de rente: hoe hoger deze is, hoe minder u kunt lenen. Simpelweg omdat u bij een hogere rente minder geld overhoudt van uw inkomen om de andere uitgaven te betalen. Tot slot spelen andere schulden een rol. Hebt u bijvoorbeeld een studieschuld? Dan kunt u minder lenen voor uw woning omdat u al een schuld hebt. De beste keuze maakt u samen met een adviseur Een hypotheek die bij u past, begint met een goed gesprek. Voor advies op maat kunt u terecht bij de adviseurs van ABN AMRO. Wilt u een woning gaan kopen? Maak dan een afspraak met een adviseur van ABN AMRO. Hij of zij helpt u bij het kiezen van een hypotheek. U kunt ook alvast een berekening laten maken. Zo weet u hoeveel u kunt lenen en hoeveel u straks gaat betalen. De offerte Wanneer is het tijd voor een gesprek over de hypotheek? Dat hangt helemaal van u af. Soms vindt u ineens de woning van uw dromen en hebt u nog geen tijd gehad voor een gesprek over de lening. Dan kunt u het best zo snel mogelijk een afspraak maken met een adviseur. De meeste mensen informeren echter eerst naar de financiële mogelijkheden voordat ze de zoektocht naar de woning beginnen. Ze weten dan wat ze kunnen en willen betalen voor een woning. Hoe het ook loopt: het moment dat de onderhandeling is afgelopen en er een koopprijs uit de bus gekomen is, is het moment om de offerte aan te vragen. De offerte is twee weken geldig. Daarna vervalt de offerte. Wilt u een afspraak maken? Dat kan op verschillende manieren: Bel (EUR 0,10 per minuut) Ga naar abnamro.nl/hypotheken Loop binnen bij een van de kantoren van ABN AMRO Ga naar een onafhankelijke tussenpersoon Gedragscode Het is belangrijk dat u uw lening kunt terugbetalen. Daarom zijn hier regels voor. Deze staan in de Gedragscode Hypothecaire Financiering en de Wet op het financieel toezicht. Onze adviseurs houden zich aan deze regels. Wilt u de gedragscode lezen? Kijk dan op abnamro.nl/nl/prive/hypotheken/voorwaarden Hebt u de offerte getekend? Dan verzamelt u alle documenten. De taxatie van de woning vindt plaats als dat nog niet gebeurd is. Als alles klopt kunt u naar de notaris om de hypotheekakte te tekenen. Dit gebeurt meestal gelijk met het tekenen van de koopakte. Is de koopakte getekend? Dan bent u eigenaar van de woning. Dienstverleningsdocument Op abnamro.nl/hypotheken vindt u ons Dienstverleningsdocument. Hierin staat: Wat u van ons kunt verwachten wanneer u bij ons een hypotheek afsluit Wat wij van u verwachten Hoe wij worden beloond Bankgarantie Moet er een bankgarantie worden afgegeven? Dan heeft ABN AMRO hier een aantal documenten voor nodig. Als alle documenten ontvangen zijn, beoordeelt ABN AMRO deze. Zijn alle documenten goedgekeurd? Dan ontvang u een contract voor de bankgarantie. U ondertekent dit contract en stuurt het terug. Heeft ABN AMRO het getekende contract ontvangen? Dan geeft ABN AMRO de bankgarantie af

18 Op zeker Enkele voordelen van een hypotheek bij ABN AMRO ABN AMRO biedt gunstige hypotheken. De service en aanvullende diensten maken het compleet. ABN AMRO Privé Pakket Hebt u een Privé Pakket en komt uw inkomen binnen op een betaalrekening bij ABN AMRO? Dan ontvangt u een korting op de hypotheekrente zolang uw inkomen op deze betaalrekening binnenkomt. Hebt u een eigen woning? Dan is het verstandig om uw spullen en uw woning goed te verzekeren. Ook daarvoor kunt u terecht bij ABN AMRO. De verzekeringen bij uw hypotheek Woonhuisverzekering Als u een hypotheek afsluit bij ABN AMRO, moet u uw woning verzekeren. Met de Woonhuisverzekering bent u verzekerd tegen schade aan uw woning. Bijvoorbeeld door brand, storm of inbraak. Hebt u schade? Dan helpt ABN AMRO u snel met het herstellen ervan en de verdere afhandeling. U hoeft zelf niets te regelen of voor te schieten. Lagere rente? In sommige gevallen kan de rente die u met ABN AMRO hebt afgesproken, worden verlaagd. Bijvoorbeeld als uw woning meer waard is geworden of als u een deel van de lening hebt terugbetaald. ABN AMRO vraagt dan om een nieuw taxatierapport van uw woning. Dit taxatierapport moet u zelf betalen. Inboedelverzekering Hiermee verzekert u uw spullen tegen schade door bijvoorbeeld brand of diefstal. Bij schade wordt u snel geholpen en hoeft u zelf niets voor te schieten. Hebt u een Borgcertificaat of een Politiekeurmerk Veilig Wonen? Dan krijgt u 20% korting op de premie. Uw hypotheek meeverhuizen Hebt u een andere woning gekocht? Dan kunt u uw hypotheek en uw rente meenemen. Voor het bedrag dat u meer wilt lenen, gelden dan de rente en voorwaarden van dat moment. Extra terugbetalen Als u geld over hebt, mag u jaarlijks zonder boete tot 10% van uw hypotheek extra terugbetalen. Hebt u voor een deel van de hypotheek een variabele rente? Dan mag u dat deel zelfs helemaal zonder boete eerder terugbetalen. Laat uw adviseur van tevoren wel nagaan of extra aflossen in uw geval aantrekkelijk is. Arbeidsongeschiktheidsverzekering Als u arbeidsongeschikt wordt, kunt u misschien uw hypotheek niet meer betalen. Met de arbeidsongeschiktheidsverzekering verzekert u zich hiertegen. De premie kunt u aftrekken van uw inkomen voor de belastingen. Over de uitkering betaalt u inkomstenbelasting. Overlijdensrisicoverzekering Als u overlijdt, kan uw partner misschien de hypotheek niet meer betalen. Met een overlijdensrisicoverzekering kunt u dit voorkomen. Bij sommige hypotheken is deze verzekering verplicht. Geen boete bij verkoop Verkoopt u uw woning? En betaalt u uw hypotheek terug met het geld uit de verkoop? Dan rekent ABN AMRO geen boete

19 Kosten samenlevingscontract De kosten voor een samenlevingscontract verschillen per notaris. Reken gemiddeld op een bedrag tussen de EUR 300,- en EUR 600,-. Tekent u het samenlevingscontract tegelijk met de koop- en hypotheekakte? Dan kunt u meestal een korting vragen. De verzekeringen van ABN AMRO hebben goede voorwaarden en zijn voordelig. Bij meer verzekeringen krijgt u extra korting. Sluit u uw hypotheek af bij ABN AMRO? Dan krijgt u bovendien 20% extra korting op de Woonhuis- en de Inboedelverzekering. Kijk voor meer informatie over de verzekeringen van ABN AMRO op abnamro.nl/verzekeren Samenlevingscontract en of testament? Het kopen van een woning is een hele stap. Een stap die vaak tegelijk met andere stappen wordt gezet. Zoals samenwonen. Maar ook als u de woning alleen koopt wilt u uw zaken waarschijnlijk goed regelen. Hoe regelt u het met uw partner en familie? Wat gebeurt er als u overlijdt? Als u toch naar de notaris gaat om eigenaar van de woning te worden, dan is het net zo gemakkelijk om meteen alles goed te regelen. Gaat u samenwonen? Dan is een samenlevingscontract een goed idee. Voor getrouwde stellen wordt in de wet veel geregeld, voor geregistreerde partners iets minder. Samenwonenden krijgen echter een stuk minder bescherming. De belangrijkste zaken regelt u dan zelf met een samenlevingscontract. Hierin legt u vast wat van wie is en wat van u beiden is. U kunt afspraken maken over de inbreng van eigen geld (bijvoorbeeld bij de koop van de woning) en de verdeling van de kosten van de huishouding. Ook regelt u hoe de kosten voor de woning worden verdeeld. En misschien vervelend: ook de gevolgen van uit elkaar gaan legt u vast. Wie krijgt dan bijvoorbeeld de woning? Het is verstandig om naast een samenlevingscontract ook een testament op te stellen. U kunt daarin vastleggen dat uw partner uw erfgenaam is. Doet u dit niet en hebt u nog geen kinderen? Dan gaan uw bezittingen (en uw deel van de woning) automatisch naar uw ouders en krijgt uw partner helemaal niets. Een testament is ook zinvol als u geen partner hebt, maar wel speciale wensen. Wilt u de woning niet nalaten aan uw ouders (of, als deze er niet meer zijn, uw broer(s) of zus(sen))? Dan legt u dit vast in een testament. Ook de kosten voor het opmaken van een testament verschillen per notaris. Reken gemiddeld op een bedrag tussen de EUR 300,- en EUR 750,

20 Notities 38 39