'^-*. ^ 'ï V* f **: -if

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "'^-*. ^ 'ï V* f **: -if"

Transcriptie

1 '^-*. ^ 'ï V* f **: ^. -if

2 ^ é

3 /^.^ ^/-^^^/. i^vc^^ s' / é

4

5 SCHILDERKÜ^'ST l]ln DlCÜTKÜNDi:, [^M)VERE[<NKOMST EJN VERSCHfL. (AAN B, *) HOMERUS. Houdt gij dan nooit op, mij te kwel- ; in werking treden. Er komt bij, voorlen n)et het droevig verwijt, dat ik te \ treffelijke Bartholo, dat ik tlians wel eens weinig in openbaar geschrift van mij doe menig geschrift verdrietig ter zijde leg, uitgaan? Gij weet immers, dat de prik- met het harde woord uit Schiller:' kei, die vele schrijvers in beweging zet, ' MiV ekelt vor diesem tintenklecksende prikkel van lofbejag allengs met den SecuLum ; en daarom liefst onze de jaren verstompt; en, dat zell^ edeler schrale litteratuur niet met eene even drijfveren, bij den ouderdom, trag-r I magere bijdrage zou willen vermeerde-

6 5 ren. Nog tans, daar gij zoo hard op mij aandringt, geef ik n dan een klein opstel, met bovenslaanden titel, ten beste; e n, moge het, als eene dóa^g oxiyri re. (fi^ re, aan u, en onze lezers, niet geheel onwelkom zijn. ^Vat ik u aanljied heeft voor jneer dan twintig jaren,;;ediend, als voorlezing hij een feest van prijsnitdeeling in eene kleme maatschappij, meest aan de beoefening van teeken- en scliilderkanst toegewijd. Ik heb nu aan die lezing het gewaad der redevoering uilgetrokken; e n, terwijl dus het weinigje vis dicnidi dat er in wezen inogt, \ au zelfs is weggevallen, blijft alleen maar overig het aequahile et temperatum orationis genus, waaraan de onden ook eene eigene waarde toekenden *). (hui mij, eer ik ter zake kom, nog plaats voor eene kleine herinnering. Ook dit opstel zou wel, met andere, den eeuwigen doodslaap zijn ingegaan, ware het niet, dat eene bijzondere omstandigheid nuj bewogen had, het bestoven schrift uit zijne vergetelheid te voorschijn te brengen.' [k heb onlangs eerst regt kennis gemaakt met de Gesammelle JVerke G. K. Lessing's. Zijne dramatische producten, in Trauer- und Lustspiele, waren mij, van der jeugd af, niet vreemd; maar, zijn antiquarische en philologische arbeid, van uitgebreiden omgang, lag nog Jmiten mijne wetenschap. Daar lees ik: den Laokoön; oder 'nber die Granzcji der 3Ialerei und Poesie.Eu, zie; de meeste opmerkingen, die ik toch wel zeker bij eigen nadenken had uitgesponnen, vind ik, reeds voor bijna honderd jaren, in het schrift van dien fijnen waarnemer voorgedragen. Dit geeft mij alsnu groote viijmoedigheiil; *) Cicero, df nfjiciis, Lib. I. ftlijne cita(en kunnen misschien niet geheel naauwkeurig zijn. In het Tasczilim, waar ik tijdelijk hospiteer, zijn mijue boeken niet meegegaan, en de kritiek over mijn nedrig opstel zal zich geene te stoute strengheid durven veroorloven. Ik lees bij den onden geschiedschrijver en wijsgeer, Plutar(;hus, herhaalde malen dezelrle uitdrukking: dat deschilderjamst is eene zivijgende dichikdnde, en dat de dichtkunde is eene sprekende schilderkunst *). Dit gezegde, kort en zinrijk, drukt, meen ik, naar waarheid ujt, zoowel de overeenkomst, als het verschil van beide deze kunsten, [k heb grooten lust, het eigen woord van mijn lievelingschrijver uit de Grieksche oudheid, van naderbij, in oogenschonw te nemen ; en ik zou wenschen, aan hetzelve volkomen regt te doen wedervaren. Eerst, derhalve, de overeenkomst. De schilderkunst, zegt Plutarchus, is Poëzy, en de Poëzy is schilderkunst. Dat moet wel eene geheimzinnige orakelspreuk heeten voor het oningewijde volk daarbuiten. Wie zich van den dichter geen hooger begrip weet te vormen, dan dat hij gemakkelijk zijn rijmwoord vastnaait aan 't eind van eiken regel, hoe zal die in onzen eenigen Tollens den deugdelijken schilder ooit of ooit herkennen? Zoo wederkeerig; waar de schilderkunst gerekend wordt niet veel anders te doen, dan verwen zaain te menpen, en het kleursel op doek te strijken, daar gaat voor Neêrlands Pieneinan de eerenaam van dichter reddeloos verloren. Doch zulke beoordeelaars hebben geen stemregt in de maatschappij der kunsten; de spreuk, die ons bezig houdt, is niet voor hen te boek gezet. Wij moeten bet werktuigelijke der kunst, *) Oorspronkelijk schijnt deze spreuk van Sinionides afkomstig te zijn. Maar zeker heeft Plutarchus Ijaar met bijzonder welbehagen overgenomen.

7 I '*%; ^^'' de lier mei getokkelde snaren, den pen- aardigste dwingelandij, alles wat zinlijk seelbundel niet de palet afzonderen van is waar te nemen, dat brengt zij ons de kunsten zelve; {jelijk men den ei.<;en- zoo digt nabij, en zoo juist geteekend lijken regter niet zoekt in zijn tabbaard, voor de aanschonwing, dat het ondernoch den wezenlijken priester in zijn scheld van 't geen wezenlijk bestaat, en outerkleed. De zaak is van ernstiper let- 't geen kiuistig werd nagevolgd, met misterkundig onderzoek. Ik v^aag eene po- leidende betoovering wegvalt. Homerus; ging, om in de natuur der kunsten wie las hem ooit, en noemde hem niet ettelijke treden dieper in te gaan. een onvergelijkeiijken meester-teekenaar? Zijn hatelijke Thersvtes, zijn wonrlerde overeenkomst van schilderkunst en paleis van (arcé, zijne kampvechters voor dichtkunde, moet terstond in 't oog val- Ilium, zijn bol van [*olvfemus, zijn aflen, als wij het regt hebben, op gezag scheid van Hector en Andixmiaché, zijn der oudheid, beiden te noemen: kun- Priamus aan Achilles' voeten, maar sten van afbeelding, van beschrijving, de voorbeelden zijn ontelbaar, er is van juiste navolging, van wel gelijkende van al deze tafreelen slechts ééne. geuitdrukking. Wat den schilder be- tuigenis, dat zij sprekend naar het leven treft; omtrent dezen kan naauwelijks zijn afgemaaid. Wilt gij eene proef uit twijfel zijn *). Hij brengt het menscheiijk onze latere dagen; lees dan in de Overgelaat op doek, trek voor trek, zoo als wintering der Hollanders op Nova Zembla het zich aan hem voordoet. Hij teekent de beschrijving van het prachtig Noorhet landschap, zijn zeegezigt, de bin- derlicht, aan die barre hemelstreek eigen. nenkanjers, zijne ochtend- of avond- Als daar niet de dichter al het vermogen beschouwing, bergen, bosschen en da- der schilderkunst ten toon spreidt; als len, de stille en de bedrijvige w e r e l d, daar zijne rede niet gedoopt is met verw en, hij teekent ze n a, opdat het geziene hoedanige het penseel ter naauwernood tweemaal zigtbaar worde; ginds daar- zoo tintelend en zoo gloeijend doetzamenbuiten, en bier op het gespannen lijn- sinelten, dan wil ik nooit meer over waad. J a, hoe getrouwer de kopie het smaak en kunstzin een woord in 't midoorspronkelijke evenaart, des te voor- den brengen. Doch, er bestaat geen treffelijker wordt meestal, en des te vol- dichter die niet tevens van beschrijving komener zijn kunstgewrocht. Maar, en welgelijkende afbeelding zijn werk de dichter schildert ook. Dezelfde voor- maakt. Ontneem hem bet regt daartoe, stellingen, die het penseel u aanbiedt, en zijn koninklijk grondgebied is meer ontvangt gij door de toonen der poëzy. dan ter helfte ingekort. Ontzeg hem de Niets laat zich afbeelden in verwen, of gelukkige gave daartoe, en hij zal mishet wordt even waar, even natuurlijk, schien nog even in staat zijn een oude even welgelijkend, even aanschouwelijk volkskroniek te berijmen, oinopgedreund uitgedridu in der Muzen hemeltaal. Zij te worden bij de muzijk eener landelijke brengt ons den toornige en den blijde, jaarmarkt. den leelijkert en den schoone, het onweder en de sabbathrust der schepping, Doch de overeenkomst van scbilderde daden van heldenmoed en de wreedkunst en dichtkunde zal klaarder te voorschijn treden, als wij, met eene latere be*) Bij Plato {de Repubhca) is deze kunst ceniglijk hiertoe bepaald. Zij heeft geen hooger karakter, naming, beiden mogen noemen: kunen ivordl bij hem al zeer weinig gewaardeerd. sten niet alleen van afbeelding maar

8 4 van verbeelding cnfanlasie. Dit ze,;;! iels 'i'oer iiojj-, d a n dal én dichter én "(liil<lrr,.;;elijk zij mei, onze zintni(;en s p e l e n, /<)() ook onze fantasie ovcrnieesleren! ^ e e n ; heide ktn.slenaars zelve zijn/^mtaslen, de e e n, zoowel als de a n d e r, en KMler van hen ii'(felijke n.ale. Zij zidlen zi«h ^^c\ nooit verpenoejjen m e t ' d e nit(h-nkkinj; eener naakte werkelijkheid, die V()oroo{;en li;; ; de verhe(>i(lin.o-voert h n n toe sieraad, ops.ink en l o o i, w a a r a a n de ei{-,(ndijke strenge ^vaarheid niet heanlwoordl. Van den dicliler is znlks hniten le,j;enspraak. Hij (h-aa{;t, i n i m e r s, zijn (Miekschen eeretil(>l, als p o ë e t, van het waken, het vormen, hel scheppen, liel verdiehien, waarhij de verheeldinjvskrachl liare volle werking do<>l fk zal niel zegg e n, dat hij hel nooit geziene, m e e r n o g, hel onziglhare, veel meer n o g, het volstrekt onzienlijke, in zijne hevalting o p n e e m t, en zingende Ier sprake b r e n g t ; a l d u s, om hel w o o r d Ie hezigen van een onzer vaderlandsche z a n g e r s * ), aldus met de adelaarsvlerken der fontasie opstijgende, om ze eerst voor den troon fier (Jodheid te hetengelen. O c h, niet eens het ^vaar g e h e n r d e blijft voor den d i c h t e r, zotider ideaüesche opsiering. He togt van Troje's rampzalig overschot, lot vestiging eener kolonie in L a t i n j n, kan ten minste hehhen plaats g e h a d, zoo noglans als Virgilins dien t e e k e n t, js hij het k u n s l g e w r o c h t eener vrnchtbare scheppende verbeelding. W i e twijfelt er a a n, of er zijn Kngelsehe krnisvaarflers, met Richard L e e u w e n h a r t, nil Palestina n a a r h u n v a d e r l a n d wcérgek o m e n? Kn t o c h, de Ivanhoe van W a l ler Scott is op elke bladzijde verdichtsel; een voortreffelijk kind uil de rijke teelt der romantische poézv. Maar n u, zulk een dicht(>r is ieder meer d a n nnddelmatig schilder ook. \\v zijn, d i e, even als ik gezien hebben den g e k r u i *i van Lüiiiipp; ium Vi.iukl. sigden Petrus van liubens. O F o n z e g r o o t e Apostel in de daad dien Jnarteldo'ód gestorven zij, is niet geheel z e k e r, misschien wel waarschijnlijk. Doch van de d.u'zend kansen is v.v niet é é n e, dat hij zóó is o p g e h a n g e n, z(ió in de s p e l i n g ' v a n den lichtslroom, z()ó i n d r u k m a k e n d g e b o g e n, dat men als met \wi oog meent te"zien"den worslelslrijfl van duldelooze ligchaamssniart met niel verzwakte zielesterkte; of z(')é), omstuwd van dat aantal krijgsknechten, en deze in die h o u d i n g, 'met zulke u i t d r u k k i n g van b e l a n g n e m i n g en van woeste bedrijvigheid. De kunstenaar heeft met stoulc verbeelding r/cr/ic/ii; de j)()ezy besluurde of bezielde hel volgzaam penseel; e n, mij was hel niel a n d e r s, dan of ik in liuhens' v e r w e n d e s p r a a k, de kracht en den geest van (iriekenlands eersten Ireurspeldichter, Aeschylus, wedervond. Voor ellelijke j a r e n zag m e n in AmsteFs hoomstad den Bethleheniitischen k i n d e r m o o r d ten loon gesteld. Dit is een dichtsluk in k l e u r e n ; zoo zeker heeft de schilder uit zijne verbeelding eene kleine wereld moeten scheppen van k i n d e r k e n s, gelijk Vondel z i n g t : De wenkbraauw dekt nu met zijn boogjes Gelokene en gecu lagchende oogjes Die straalden tot in 't moeders hert. E n van moeders : Wie zal die droeve moeder troosten, Nu zij haar lieve kiuders derft? Zij ziet de mellek op de tippen Van die bestorvc on bloeke lippen : E n van llerodes' t r a w a n t e n, onverm u r w d, waar znlke teere traantjes hangen Als dauw aan drnppt'ls op do wanden Oij b e m e r k t, dat ik hij den schilder volstrekt den dichter niet vergelen k a n. in de d a a d, beider kunsten zijn van dezelfde n a t u u r, \v;nit beiden leven en l(k)veren zij door de k r a c h t der fantasie. NVij gaan in onze b e s c h o u w i n g nog

9 8 eene sclirede voorwaarts. De overeenmet scherpregters pijniging, dat wij hem kojirsl van schilderkunst en dichtkunde nooit weer hooren willen. Wat i's dat IS daarin te hespeuren, dat de eene, verheven schoon! verteederend schoon, zoowel als de andere, het eiyenste Avit, ontzaggelijk schoon, eenvoudig schoon \ hetzelfde uiterste en laatste doeleinde zich welluidend schoon; dien indruk te vervoorstelt. Zij hehhen, namelijk, elk voor wekken is het einddoel der poëzy; en zich het hare yedaan, als zij den indruk onze lofspraak moet sluiten in schoon, te weeq hrengen van zinlyk of aesthemet welk ander woord wij dezen lettertisch ivelhehacjen. Dit is het hoojjste, greep zamenvoegen. Dit meende ik zoo dat zij bereiken kunnen, en naar hooyer straks, dat de dichtkunde tot uiterste streven zij niet. Uier vrees ik hij kans, heeft den toeleg, om te behagen. dat onze wetenschappelijke vrienden mij Jnet een donker oog zullen aanzien, om- Maar, de schilder is hierin volkomen dat ik de kunsten al te laag plaatse, en aan den dichter gelijk. Hij zal misschien aan geene van twee eene hetere, eene nooit willen teekenen eene Danaë, die zedelijke bedoeling toeken, daar wij nu in gouden regenstroom de minneschatting moesten eindigen, met heiden te noemen : ontvangt van den Olympischen Jupiter, kunsten van louter vermaak. En toch zoodat de jongeling, dit ziende *), onwanhoop ik niet aan den vrede. Begin- verduldig in brandenden liefdegloed zich nen wij met den dichter het eerst. Is hij haast, oin ook (nidenlust te smaken bij zelf een kuisch, een gemoedelijk, een 't spel der dartelheid. ^Velligt zijn pendeugdzaam mensch, dan zullen er van seel en verwen alleen maar bestemd tot zijne her, of wat speeltuig hij hantére, de uitbeelding van 't geen heilig is en geene toonen ruischen van dartelen wel- vroom. Dit hangt af van de gemoedelust, dat de jeugd die h o o r e, om hij lijkheid des kunstenaars; met de kunst den laatsten klank van het dronkenma- zelve heeft zulks niets gemeen. Deze kend lied zich te werpen in den schoot zoekt te behagen, 't zij door de majeder boeleerster. Neen; zijne zangen mis- steit, 't zij door het zachte; nu door schien gewagen uitsluitend van zedelijk- de juistheid, dan door het welgelijheid, deugd en godsdienst. Doch dit kende barer voorstelling. Laat zelfs de geldt den kunstenaar, als mensch ; het schilder uitdrukken wat eigenlijk, in de geldt niet de kunst, als zoodanig. Waarom natuur gezien, geen welgevallen wekt, spreekt de poëet zijn gevoelen, zijne brand, oorlog, doodslag. Laat hem bet leering, zijn zedelijk onderrigt niet plat menschelijk gezigt op doek brengen, 't prozaïsch uit, in den trant van deze welk al de Zwitsersche kantons vertoont mijne rede? Omdat het niet alzoo vol- met bergen en dalen, toch werkt hij doet, niet in gelijke mate, als wanneer daarbij op den zin van ons welbehagen, zijne spraak, in keur van woorden, op omdat het altoos ook nog genoegen doet, de juiste maat gezet, in treffende ak- het tragische en het leelijke juist, koorden tot ons komt. Zelfs waar de naar waarheid, en naar het leven, te dichter ons doet sidderen, verhleeken, zien afgemaaid f ). Wat de dichter been m tranen wegsmelten, altoos moeten *) Tcrentius, Eunachus. wij in dien toestand behagen scheppen, t) Lessing meent, dat de beeldende kunst nooit wij moeten met genoegen beven, bleek het leehjke zal in afbeelding brengen, omdat zij worden, schreijen, of, in waarheid, die onverbiddelijk aan de wet der schoonheid is gebonben. Doet de kunstenaar het took, dan doet hij priester der zanggodinnen martelt ons het, als werkman om den broode. Dezelfde schrijver beweert ook, dat de oudheid nooit eene furie ge-

10 6 oogt is des schilders toeleg; wat de laatste zoekt te bereiken is ook de poging des eersten; en in de uiterste eindbedoeling zijn wederom beide onze kunstenaars één. Hoeveel kon ik nog hierbij voegen, zoo wij het onderwerp moesten uitputten. Tot driemalen toe vonden wij overeenkomst van schilderkunst en poëzy, omdat beide zijn : kunsten van beschrijving, kunsten der verbeelding, kunsten van vei^niaak. Stippen wij met een enkel woord nog aan, dat beide evenzeer onderworpen zijn aan dezelfde voorwaarde, zoo ze tot een hoogen trap van volkomenheid zullen opklimmen. Als toch de dichter niet gemaakt wordt, maar geboren; de schilder zonder aanleg zal nooit, in spijt der natuur, boven de bescheiden middelmaat zich verheffen mogen. Indien het poëtisch talent, zij het nog zoo rijke, oorspronkelijke gave, altoos óf zwak blijft, óf hterft, wanneer geene studie en onverdroten oefening daarbij komt; de schilder, die zijne vorming verwaarloost, uit tegenzin voor arbeid, blijft levenslang broddelaar; jong zijnde vooral, gelijk hij zitten moet voor den werkezel, behoort hij zelf bijna een werkezel te zijn. Heeft dan, bij dit alles, de poëzv ook nog noodig, dat de fortuin haar een weinig aanlagche; e n, gaat het verzen jnaken zoo slecht bij een liongerige inaag, in een kiting van wegterende haisgenooten; voorwaar, als de schilderkunst te veel bedelen moet om brood, dan heeft zij spoedig uitgebloeid. Zoo zijn de beide kunsten ook in de eisclien tot liare voorspoedige ontwikkeling gelijk. En, wat behoef ik dan nog te vermelden, dat zij, de eene zoo min als de andere, zeldzaam in haren geheelen omvang beiteld heeft, of geteekend. Ik moet het op zijn gezag aannemen; ofschoon het mij a priori ongelooflijk zou schijnen. even voorspoedig beoefend worden? Zijn er dichters, die, of van de tragedie, óf van het blijspel, óf van het [dyllen-lied, óf van de Romance, óf van den heldenzang, óf van de Anacreontische Muze meest hun werk maken; evenzoo kiest de schilder zijn lievelingsvak, en Jan Steen moet gekheid maken in verwen, gelijk Focquenbroch in verzen; tegen elk genre van poëzy staat eene gelijksoortige studie der schilderkunst over. Nog kon ik ten laatste in rekening brengen, hoe elk van onze twee kunstenaars, bij dezelfde afwijking van de wetten der natuur en de regels van het gezond verstand, altoos vallen juist in dezelfde fouten en dwaasheden. Vindt men soms bij de dichters den dolzinnigsten wildzang, dat wij hen gaarne in een poëtisch krankzinnigenhuis wilden opsluiten; het kan evenmin bij de andere kunstbroeders aan schilders-bombast ontbreken. E n, zoo men te regt onzer tegenwoordige romantische poëzy te laste legt zekere kleingeestige, vervelende uitvoerigheid, waarmede zij hare tafreelen tot in de allerhjnste trekken te beschouwen geeft (zelfs W. Scott is daarvan niet vrijgebleven; hoeveel minder het heirleger zijner ellendige navolgers) welnu, wij hebben in de schilderkunst ook den beuzelsmaak gekend, dat ieder takje en blaadje van den boom, elke dakpan en steenvoeg van het huis met de strengste naauwkeurigheid moest worden afgebeeld, alsof de natuur in dat landschapje zoo pas hare jaarlij ksche schoonmakerij voleindigd had. Doch, waar zou ik, dus voortgaande, eindelijk te regt komen? Eene kleine les voor jeugdige kunstenaars moge dit gedeelte van mijn voorstel besluiten. Bij de onmiskenbare overeenkomst van schilderkunst en dichtkunde moest dit zusterpaar zich wederkeerig vriendelijke

11 7 dienst howij/en; met a n d e r e w o o r d e n, de dichter moest bij den s c h i l d e r, de scliilder, op zijne b e n r t, bij den dichter ter schole gaan. Aan den jongen beoefenaar der poézy is liet aan te prijzen, dat hij des sdiildcrs \^el kplaats bezoeke, en eene o p e n b a r e tentooiistelbng \ a n schilderijen niet als den \\ inkel eens gem e e n e n uitdragers voorbijga. O p dat uitg e s p a n n e n d o e k, in die w o n d e r e kleurs c h a k e r i n g, is meer dan \ e r \ \ te z i e n. Dien leest er de echte, w a r e, o n \ e r v a l s c h t e, waardige, stoute, be\a]lige, eenvoudige, belooverende uitdrukking v a n h e t s c h o o n e zeil, zoo ak het niet missen k a n, acui zin en aan ziel te behagen. Dien takt van u i t d r u k k i n g m a k e zich de k\^eekeling der zanggodinnen eigen, om jnet de s p r a a k te k u n n e n d o e n, wat daar gewrocht is met het penseel. Bilderdijk vers t o n d, en beoefende de t e e k e n k n n s t ; hij was er niet te slechter dichter om. M a a r, zoo zouden wij desgelijks w e n ^ c b e n, dat de schilder nooit geheel en al de poez\ veronachtzaamde. In de meesterstukken dier kunst spreekt zich het s c h o o n e u i t met w o o r d e n ; de v o r m, de wijze alleen kan vers( billen; de g r o n d t r e k k e n der voorstelling zijn één, of het toonen zijn voor het o o r, of penseeltrekken voor het oog. W i e zich g e w e n t, bet v e r h e v e n e, krachtvolle, bevallige, n a t u u r l i j k e, iii z a n " e n te o n d e r k e n n e n, die zal het te eerder en Ie juister wa.u'uemen in eene zienlijke vvei'eld, en zal gelukkiger zijn in de afbeelding. Z e k e r, wij hebben in den s< bat der oude leflerkunde poc'tisdie m o d e l l e n, d i e, wel ver van overlroflen te zijn, nooit zijn geèven.iaid. Oeiukkig de schilder, voor w len I\C/A' S( bat toegankelijk is. Ilubens had er /ich mee \ei'rijkl, en zijn penseel was er niets ie Maaiiwer om. Indien d<in (!< beide kunsten welgelijkende zusters m();;en beelcii, waarom zouden / i j, die \ rijen om O n z e Grieksche schrijver noemt de s t h i l d e r k u n s t eene zlui/yeiidcd'\i]\lkiiude, en de d i c h t k u n d e, noemt hij, aene sprekende s( hilderkunst. l'.r is dus niet alleen overeenkomst \,ui b e i d e ; er is ook ver.schil ; j a, v\ij b e m e r k e n het op den klank af der tegenstelling van spreken en ziuijcjen; er is een zeer w e z e n l i j k, en m de hoogste mate veelbeduideiid verschil. Aanvankeli)k zouden wij "eneigd zijn, bij dien maatstaf der o n d e i s( heiding, al bet voordeel te plaatsen aan de zijde des dichters, die sprekende schilderen kan, en al het gemis en de schade aan den kant des schilders, die zwijgende dichten moet. Stom te zijn is een beschreijeiiswaardig gebrek ; de spr.iak is eene goddelijke gave. Maar t o c h ; wij willen niet te haastig oordeelen. Ilei'ds in het dagelijksdi leven d r u k t niel Ie spreien soms eindeloos meer u i t, en doet oiitzaggclijker werking dan de volkoineiiste rede. W i e w e e t, of het in de kunsten niet ook zoo gaat. lün, ofs( boon voor mij de keus jiiet moeijelijk zou zijn, wie ik zijn wilde bij gelijke voortreffelijkheid, of die zwijgende d i c h t e r, of die sprekende schilder, zoo mag ik mijne partijdijjheid aan anderen niet opdi ingen. I'^lke der kunsten ontvain'e h a a r wettig regt. Daartoe noem i k, eerst, een drietal v o o r d e d e n, die de dichter, oin = dat hij spreekt, vooruit beeft boven den schilder. VA\ daarna, ook een drielid v o o r r e g t e n, m welke de schilder, waai ^*'.i ''-^^iiüb boven den dichter roemen mag hare *) Dit puur \o(iial i- i)oor les uiu uidieiapuj m 'tlii'ht yesteld. gunst te zamen geene regt be- langstellende, ders zijn ' trouwhartige kunstbroe- I. De )oe/v k.in, bij t.ifereden van gelijke voorstelling, altoos meer (jeiwii, i\a\i d e s d u l d c r k n i i s t '), o m d a t de eerste

12 8 sprekende scliilderl, en de laatste /Avijgende dicht, lieboef ik zidks wc\ met voorbeelden toe Ie lichten, waar de zaak bij een ieder terstond bewezen is? Ijaal van beide knnstenaars een oiiiucder beschreven worden. Verwonderlijk is bet, te zien, boe de schilder, niet volle uitdiukking, dit prachtig; natunrverschijnsel in verwen kan afbeelden. Wij voelen bijna de drukkende zonierhilte, van dat doek o-ns toeyekaatst. AVij nieenen aanschouwers Ie zijn van een grond, die aamechtig hijgt, en smacht naar den regendrop. De bliksem brandt al in gloeijende sulferpijleu. 't Is, of zóci zó() voor ons oog die zwarte donderwolk in vreesselijke slagen moet losbarsten. Maar, bet Avoi'dt toch nooit meer, dan een zwijgend onweder; want de schilderkunst is slom. ü e slem van Jehova op de groüle wateren; de stem der Majesteit, die het Cederenwoud doel kraken, en den Libanon doel dreunen, en de barensure der hinden vervroegt, deze kan slechts de dichter hoorbaar maken, omdal de spraak hem Ier dienste staat. Of, draagt eens aan beide kunstenaars op, dat zij voor onze vei'beelding plaatsen eene pleyiiye uilvcuirl naar hei graf. De droeve rouw der 1 ijkbes tel Iers is voor den schilder treffend af Ie malen. Hij kan aan den.stalelijken togl een schijnbaar leven bijlooveren, dat wij zeggen zoudeji: die menschen bewegen zich, en yuan voorl. Over geheel dat doek mag gespreid worden een waas van somberheid en melancholie, die ons een traan uil de oogen lokt. IMI locli, de dichter, die ditzelfde weel Ie bewerken, geeft ons iel-, meer. Lüj hem is het : hoor! liet, klokgobom Uit liolleu Dom Koept: u-l'liekoni Tn 'l ^riilgeslepiitp. Dit laatste vermag niet uhjdat hij zwijgen moet ik: i c h i k l e r, "1. Een ander gewin, 'l welk de dichter vooruil heeft, is, dal de indruk, dien bij Ie weeg brengt, ons langer bijblijft, ^len versla mij wèl. De indruk der poëzy is niet krachtiger, maar hij is duurzamer. Hoe is dal mogelijk, zegt men; als of de Ireffendsle werking in"et van zelf ook de duurzaamste wezen moest. Ik neem de vrijheid, deze stelling sloutweg Ie loochenen. Mijne ervaring als })rediker heeft mij overtuigd, dat leerredenen met een bedaard, en slil, en ruslig welbehagen, aangehooixl, niet zelden vrij wal meer in 'l vervolg achterlaten, dan zulke, over wier charnianüieid en magnifiekheid men opgetogen was, om straks dil gevoel met eene halve drinkschaal koffij zuiver Ie hebben afgespoeld. Doch ik keer tol de kunsten weder. Die eene schilderij ziel, ondervindt hare krachtigste werking dikwerf reeds in de eerste oogenblikken. Langzaam wordl die indruk, niet onaangenamer, maar minder heftig, en de beschouwing eindigt, mei ons kalmer Ie laten, dan wij zoo straks geweest waren. Tegenover den dichter, daarentegen, beginnen wij, vrij bedaard Ie zijn; bij opklimming worden ^vij aan(;edaan ; en de volle heerschappij der (Jodenspraak heeft ons overmeesterd, als de zanger het speeltuig nederlegl. Dal rustiger opnemen van de werken der poëzy moet natuurlijkerwijze den indruk duurzamer maken. Het oog zwelgt de verwen Ie gnlzig o p, en is te eer verzadigd. Hel oor jiulligt de toegediende gaven mei langzame voldane gi'aagte. Wie loch wel hel meeste voedsel heeft van zijne spijze zal niet twijfelachlig zijn. 3. Maar bel voornaamste, waarin de poëzy, omdat zij spreken kan, boven de scbildeikunsl lu'hnuni, is de dienst, die zij van de (judsle lijden af bewezen beeft, die zij voortgaat te bewijzen, en altoos

13 9 leenen z a l, aan de wijsbegeerte, liet hoogste t o c h, wat de schijflerkun.st ooit voor de w e t e n s c h a p p e n doen kon, was d i t, dat zij de oudste wcreldyeheurlenissen door abjeejdiny aan de vergetellieid lieeft o n t r u k t, toen ter n a a m v e r u o o d het letterschrift daartoe zijne I n d p e bood. Spoediy evenwel liet men deze stonnne leei'jneesteresse v a r e n ; en zij w e r d, wat zij h e d e n ten dage nog is, knnst van vermaak. M a a r de d i c h t k n n d e, die ook wel het behagen tot einddoel beeft, poogde niettemin door het scboone gew a a d, 't welk z i j d e leering a a n t o o g, der wijsheid bevorderlijk te zijn. Van de oudste fabeleeuw tot den meest dichterlijken Plato is poëzy de schelp ge^vcest, die de parel der kenin's hij zich d r o e g ; H o m e r u s en Ilesiodus hebi)en de menschheid verlicht; Parrhaisus en Zeuxis vermogten dat niet. W i e nooit anders d e e d, d a n prachtige schilderijen aan te s t a r e n, h o e zou die iets wijzer w o r d e n? Van de l e k t u u r der beste dichters is voor 't minst nog eenig heil te wachten. D o c h ik wil de 1)eoefenaars van teekenen schilderkunst niet te zeer ontmoedigen ; en alzoo ga ik n u drie voorregten vermelden, die zij \\ eder, zoo zwijgende h u n n e k u n s t ]nag wezen, boven de sprekende poëzy vooruit h e b b e n. 1. Allereerst komt in a a n m e r k i n g, dat de schilder de werking van zijn kunstgewrocht ons vcelzins op aangenamer wijs, gemakkelijker bijbrengt, dan de dichter. Hij heeft zijn arbeid voltooid voor zich zelven ; en d a a r m e d e is het dan ook voltooid voor o n s ; wij hebben slechts te zien, te b e w o n d e r e n en te prijzen, zonder i n s p a n n i n g, zonder vermoeijenis. Verbeeldt u e e n s, dat wij veroordeeld w a r e n, om van den begiinie aan lol bet einde naast dieu lci;ken- I meester, terwijl hij btizig i s, oplettend gade te slaan, hoe iedere trek en elke streej) op dat doek, één vcjor één, Ie voorschijn treedt; wij bestierven het immers van de doodebjkste ziellekwelling. M a a r neen ; de kiuistenaar geeft ons bet g e h e e l, volkomen afgewerkt. Niet alzoo de dichter. Hij zelf m a g zijn lied gereed h e b b e n ; voor ons moef het no."-uil de windselen der g e b o o r t e, van regel tot r e g e l, van couplet tot coujjiet aan den dag k o m e n. W i j bevinden ons ^vel niet in de fabriekplaats zijtier verzen ; ^^ ij zien niet, hoe hij op de k a m e r het gespannen voorhoofd wrijft, of de p e n aan stukken k n a b b e l t, als 't rijm niet vlotten w i l ; m a a r altoos toch zijn wij eenigermate getuigen, hoe hij zijne gedachte b e a r b e i d t, en v o r m e n geeft aan zijn zielsgevoel. Dat kan vervelend zijn voor het h o o r e n. Heeft daarenboven de poëet jnoeten worstelen o m den juislen toon der u i t d r u k k i n g te treffen, zeldzaam zal dit in de woorden bedekt blijven. Kn zulks k a n pijnlijk zijn. W i j z u l l e n, u r e n a c h t e r e e n, een groot schilderstuk met welgevallen k u n n e n a a n s t a r e n ; n i a a r, een lang g e d i c h t, v(joral van bloüte bespiegeling, of louter gcvoelsonthoezenu'ng..., h o e hetandei-en daarbij g a a t, weet ik n i e t ; mij baart het vermoeijenis. J a, moge P i n d u s ' geheele bevolking mij genadig z i j n, bijden Onderdom, e)i bel Graf van Feith h e b ik m e n i g m a a l zoet geslapen. ^1. De schilderkunst wint het boven ile d i c h t k u n d e ook door krachtiger indruk, dien zij te weeg brengt. Straks h e b b e u wij aan de poëzy eene duurzamer werking t o e g e k e n d ; m a a r, in stoutheid van effect moet deze voor h a r e zuster o n d e r doen. Bij een gedicht w o r d e n wij zelden zoo op eens geweldig aangegrepen met s c h r i k, met onlzetting, met overslelping, en w e l b e h a g e n, als bij het kunstgewi'ocht ^au den scbildei-. Laat de poëet bezingen

14 '^^^' l)ct treurig nitciiule van Jolianne^ den Dooper, naar bijhelscli yeschiedvorliaal. Hel. <J(uu-t lan,;;-, eer wij dien noollotliyen -icholel met liel l^loedi^;- lioofd voor onze verheeldinp- Ie zien krijgen; en, komt liel (iuidelijk, wij zijn reeds voor])ereid. Maar, het tafereel in verwen hangt daar, - e(!ne poos nog overdekt. ^Veg gaat de gordijn! en de ontsleuenis doet ons lis shirvenden verl^leeken. Hat kan de thcliter niet. Moet liij, op anderen lijd, de s(lio()nst(> vrouwenschoonheid met verwen afleekenen; zoo de gestalte vojkonien voor ons zal staan, dan hooren wij afzonderlijk van ieder sieraad, van liet hot)rdhair en het aangezigt langs, van den lials en 't geen zich daarna meer raden dan zeggen laai. De schilder geeft liel ons alles op eens, dat wij in de hoogsle verrukking slaan opgetogen. In de daad, de zwijgende kunst heeft hier hoven de s[)rekende een veelheduidend voordeel. o. im'ndelijk; hel laat zich niet dcniken, dal de poëzy ooit stemregt kan hehhen over den arheid der schilderkunst; maar, het IS wel zeker, dat de schilderknnst, zoo deftig zij hel zwijgen bewaart, als Hïgleresse zit over de poëzv, of haar werk deugt,/v^, dan/lee//. (Jij eiseht, dat ik dit zeggen verantwoorden zal; het is mij niet moeijelijk. De dichttir kan zich O]) den duur nooit redden zonder beeldspraak. Hier gcildl nu de onven-hiddelijkc; wet, dal elk pof'liscli h(;eld, in woorden uilgediiikl, ook 111(^1 pt;iiseel (!ii leekeiipen mo(i isunntiii geschelsl worden. 10 Is licl daarvoor niet vathaar, dan heeft; de dichter eene groote dwaa.sheid hegaan. Pope, in zijne Odyssee, alstelemacluis IS op reis gelrokken om zijn vader te zoeken, laat moeder Penelope dus jammerende uilroepen; daar is dan nu de hveede zuil van den Staat heengeto- I (jen, zonder afscheid te nemen *). Ei, j denkt de schilderknnst, (want spreken I kan zij niet) lioe of die beeldspraak in I verwen overgebragt zi(;h toch moge voordoen? Zij zit al gereed, om hel te he- })roeven. Zuilen, zuilen van Slaat dat kan. De dichter heeft ook maar te (iischen, welke kolommen hel zijn moeten : van marnier, of van roode klinkers, naar de Dorische of Jonische orde; - Zij staan er reeds. Maar nii; zuilen, die afscheid nemen, en heentrekken,... bemeikt gij niet, hoe de deftige zwijgsler niet nalaten kan, over den dicliler bedenkelijk liet hoofd te schndden, van wege zijne onnoozelheid. Zoo spant de sc;hilderkunst hare stomme vierschaar; voor deze moet de dichter leregt slaan... i'^n hier is mijne laak op eenmaal vol- J)ragt. Daar hebt gij naitholo, mijn geinetamorfoseerd ophtc;! uit vroe,<>t!r dapen. Laat mij uu maar vooreerst mei vrede; en vaarwel. Herg-eii-Daal, S-r. Jnlij ') Bliiir, /i'^spi/ di'i'r i/f rcdekiinsl, eu/. - -«> \<i^yg/ v>--^

15 V

16 s. > t>

Kerstfeest 2014. Ds. W.E. den Hertogschool

Kerstfeest 2014. Ds. W.E. den Hertogschool Kerstfeest 2014 Ds. W.E. den Hertogschool Kling klokjes klingelingeling, kling klokjes kling. Laat de boodschap horen: Jezus is geboren, Voor die blijde klanken, willen wij God danken. Kling klokjes klingelingeling,

Nadere informatie

4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof.

4. Welk geloof wordt bedoeld? Het gaat om het zaligmakende geloof. Dus niet om een historiëel, tijd- of wondergeloof. NGB artikel 1: DE ENIGE GOD Wij geloven allen met het hart en belijden met de mond, dat er een Enig en eenvoudig geestelijk Wezen is, dat wij God noemen: eeuwig, ondoorgrondelijk, onzienlijk, onveranderlijk,

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. I. Pauw (Eindhoven)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. I. Pauw (Eindhoven) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. I. Pauw (Eindhoven) Schriftlezingen: 1 Koningen 10 vers 1 t/m 13 Mattheüs 12 vers 38 t/m 42 Lied 124 (Op Toonhoogte) Gebed des Heeren vers 10 (Schoolpsalm) Psalm

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Schriftlezing: Romeinen 5 vers 12 t/m 21 Romeinen 6 vers 1 t/m 14 Psalm 119 vers 53 (Schoolpsalm) Psalm 103 vers 8 en 9 Lied 100 vers 1, 2, 3 en 4 (Op

Nadere informatie

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon

Op weg met Jezus. eerste communieproject. Hoofdstuk 5 Bidden. H. Theobaldusparochie, Overloon Op weg met Jezus eerste communieproject H. Theobaldusparochie, Overloon Hoofdstuk 5 Bidden Eerste communieproject "Op weg met Jezus" hoofdstuk 5 blz. 1 Joris is vader aan het helpen in de tuin. Ze zijn

Nadere informatie

Liedteksten Kerstfeest Zondagsschool 2014. Samenzang

Liedteksten Kerstfeest Zondagsschool 2014. Samenzang Liedteksten Kerstfeest Zondagsschool 2014 Samenzang - Komt allen te zamen Komt allen tezamen, jubelend van vreugde, komt nu, o komt nu naar Bethlehem. Ziet nu de Vorst der eng'len, hier geboren, komt laten

Nadere informatie

LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen. Refrein

LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen. Refrein LIEDERENBLAD TIME 2 SING 18 september 2011 Thema: Je steentje bijdragen 19.00 uur LAAT HET FEEST ZIJN IN DE HUIZEN (Opw. 533) Laat het feest zijn in de huizen, mensen dansen op de straat, als het onrecht

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Schriftlezing: 1 Timotheüs 1 vers 18 t/m 1 Timotheüs 2 vers 15 Lied 410 vers 1 en 2 (Op Toonhoogte) Psalm 21 vers 5 (Schoolpsalm) Gezang 323 vers 1, 7

Nadere informatie

Zangen voor de aalmoezeniersweezen, bij derzelver afscheid van dat godshuis. Op den 4den Mei 1823

Zangen voor de aalmoezeniersweezen, bij derzelver afscheid van dat godshuis. Op den 4den Mei 1823 Zangen voor de aalmoezeniersweezen, bij derzelver afscheid van dat godshuis. Op den 4den Mei 1823 Johannes Leonardus Nierstrasz jr. bron Johannes Leonardus Nierstrasz jr., Zangen voor de aalmoezeniersweezen,

Nadere informatie

Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. 1 Korinthe 13 vers 13

Ons resten geloof, hoop en liefde, deze drie, maar de grootste daarvan is de liefde. 1 Korinthe 13 vers 13 Kerstviering: Geloof, hoop en liefde 1. Samenzang : Ps alm 116: 1, 11 God heb ik lief, want die ge trouwe Heer Hoort m ijne stem, mijn s m ekingen, m ijn klagen Hij neigt Zijn oor, k roep tot Hem, al m

Nadere informatie

Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden?

Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden? Scholen die door Samuel zijn gesticht. Met welk doel wil God Zijn kinderen leiden? Psalm 23:3 3 Hij verkwikt mijn ziel, Hij leidt mij in het spoor van de gerechtigheid, omwille van Zijn Naam. De Here zelf

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. M.J. Schuurman (Oldebroek)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. M.J. Schuurman (Oldebroek) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. M.J. Schuurman (Oldebroek) Schriftlezing: Romeinen 8 vers 28 t/m 39 Psalm 56 vers 5 en 6 Psalm 86 vers 6 (Schoolpsalm) Psalm 91 vers 1 en 5 Psalm 119 vers 13, 14

Nadere informatie

Liturgie avonddienst 8 januari Psalm 144:6 (Nieuwe Berijming) 6.Gelukkig is het volk dat t'allen tijde staat maken mag, o Heer, op uw geleide.

Liturgie avonddienst 8 januari Psalm 144:6 (Nieuwe Berijming) 6.Gelukkig is het volk dat t'allen tijde staat maken mag, o Heer, op uw geleide. Liturgie avonddienst 8 januari 2017 - Psalm 144:6 (Nieuwe Berijming) 6.Gelukkig is het volk dat t'allen tijde staat maken mag, o Heer, op uw geleide. Gelukkig 't volk, waaraan Gij welvaart geeft, het volk

Nadere informatie

Een nieuw lied, op de wonderlijke lotgevallen van een Haarlemsch weesmeisje in de Oost-Indiën.

Een nieuw lied, op de wonderlijke lotgevallen van een Haarlemsch weesmeisje in de Oost-Indiën. Een nieuw lied, op de wonderlijke lotgevallen van een Haarlemsch weesmeisje in de Oost-Indiën bron. T. C. Hoffers, Rotterdam 1826-1837 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/_nie118nieu01_01/colofon.php

Nadere informatie

Bijbelteksten Feest van Genade

Bijbelteksten Feest van Genade Week 1 Zoals een hinde smacht naar stromend water, zo smacht mijn ziel naar U, o God. (Psalm 42:2) Mozes sloeg steeds buiten het kamp, op ruime afstand ervan, een tent op die hij de ontmoetingstent noemde.

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Schriftlezing: Romeinen 8 vers 29 en 30 Psalm 5 vers 1 Lied 298 vers 1 t/m 4 Op Toonhoogte Psalm 132 vers 5 en 10 Psalm 68 vers 10 Lied 140 vers 1 en 3

Nadere informatie

Liturgie voor Zondagmorgen 21 Mei in de Westerkerk te Veenendaal

Liturgie voor Zondagmorgen 21 Mei in de Westerkerk te Veenendaal Liturgie voor Zondagmorgen 21 Mei in de Westerkerk te Veenendaal Opwekking 234 KOMT NU ZIJN POORTEN (m) Komt nu zijn poorten ) met dankzegging binnen. ) 2x (v) Gaat tot zijn voorhof ) in met lof. ) (allen)

Nadere informatie

Opwekking 346: Opwekking 167:

Opwekking 346: Opwekking 167: Opwekking 346: Maak ons tot een stralend licht een stralend licht Tot de wereld ziet wie haar het leven geeft. Laat het schijnen door ons heen. Maak ons tot een woord van hoop een levend woord dat U verlossing

Nadere informatie

Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer.

Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. Gehele lied 2x zingen 1. We zijn hier bij elkaar om de Koning te ontmoeten. We zijn hier bij elkaar om te eren onze Heer. 2. We zijn hier bij elkaar om te vieren dat Hij goed is. En wij prijzen en aanbidden

Nadere informatie

Liederen voor zondag 5 oktober 2014

Liederen voor zondag 5 oktober 2014 Liederen voor zondag 5 oktober 204 Lied 224 God wijst mij een weg als ik zelf geen uitkomst zie. Langs wegen die geen mens bedenkt maakt Hij mij zijn wil bekend. Hij geeft elke dag nieuwe liefde, nieuwe

Nadere informatie

PERSOONLIJKE VORMING 1

PERSOONLIJKE VORMING 1 PERSOONLIJKE VORMING 1 DOELEN VAN DEZE MODULE Je kunt duidelijk maken waarom je kiest voor christelijk / reformatorisch onderwijs Je bent bk bekend met de leefwereld ld van ouders / verzorgers en met de

Nadere informatie

Waar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen...

Waar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen... Waar de hemel de aarde raakt daar wordt de mens bewogen... Ton Schulten Woord vooraf Al van jongs af heeft Ton Schulten zich aangetrokken gevoeld tot schilderkunst en vormgeving. Op 53-jarige leeftijd

Nadere informatie

De wandelstaf geheven

De wandelstaf geheven De wandelstaf geheven samen zingen in Het Mosterdzaadje te Gortel Samen zingen Het is goed om op een avond als deze bij elkaar te zijn om te zingen. Psalmen en geestelijke liederen kunnen immers treffend

Nadere informatie

Jezus, het licht van de wereld

Jezus, het licht van de wereld Jezus, het licht van de wereld Het evangelie naar Johannes 8: 1-30 1 Overzicht 1. De overspelige vrouw 2. Jezus als het Licht der wereld 3. Twistgesprekken met de Farizeeën 2 De overspelige vrouw Bijbeltekst

Nadere informatie

Gelukkig Hansje. Jacob Grimm en Wilhelm Grimm. bron Jacob Grimm en Wilhelm Grimm, Gelukkig Hansje. D. Noothoven van Goor, Leiden 1850-1860.

Gelukkig Hansje. Jacob Grimm en Wilhelm Grimm. bron Jacob Grimm en Wilhelm Grimm, Gelukkig Hansje. D. Noothoven van Goor, Leiden 1850-1860. Gelukkig Hansje Jacob Grimm en Wilhelm Grimm bron. D. Noothoven van Goor, Leiden 1850-1860 Zie voor verantwoording: http://www.dbnl.org/tekst/grim001gelu01_01/colofon.php 2011 dbnl 1 Gelukkig Hansje. Wilt

Nadere informatie

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn?

Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk daarvan zijn? Voor 16 jaar en ouder! Zondag 24 Zondag 24 gaat over de goede werken. Zondag 24 vraag en antwoord 62, 63 en 64. Vraag 62 : Maar waarom kunnen onze goede werken niet de gerechtigheid voor God of een stuk

Nadere informatie

Tjimmie van der Wal: Zodra iedereen binnen is beginnen we met:

Tjimmie van der Wal: Zodra iedereen binnen is beginnen we met: 14 september 2014, 16.30 uur, Goede Herderkerk Zangdienst: Samen zingend het nieuwe seizoen in, Thema van de landelijke startdag is met hart en ziel. Verbinden. Tjimmie van der Wal: Hans van de Pol: Jaap

Nadere informatie

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen,

Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Ik weet niet of het u is opgevallen, maar het trof mij dat de lezingen van vandaag vol tegenstellingen zitten: het begint al bij Jesaja 41: mensen zijn

Nadere informatie

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt.

Als wij dan eten van dit brood en drinken uit deze beker, verkondigen wij de dood des Heren totdat Hij komt. Huwelijk Eucharistische gebeden 2. Eucharistisch Gebed XII-b Jezus, onze Weg. Brengen wij dank aan de Heer, onze God. Heilige Vader, machtige eeuwige God, om recht te doen aan uw heerlijkheid, om heil

Nadere informatie

Thema: Vrede zij u! Liturgie voor de 2 e Paasdag op 28 maart 2016 in de Oude Kerk te Veenendaal. *Inleidende muziek.

Thema: Vrede zij u! Liturgie voor de 2 e Paasdag op 28 maart 2016 in de Oude Kerk te Veenendaal. *Inleidende muziek. Liturgie voor de 2 e Paasdag op 28 maart 2016 in de Oude Kerk te Veenendaal. Thema: Vrede zij u! *Inleidende muziek *Welkom en Votum *Zingen Op Toonhoogte lied 110 : 1, 2 en 3 en Psalm 97 : 1 en 7 1.U

Nadere informatie

Orde van dienst. Lieke Juliëtte van Elk. op 28 juni 2015. In deze dienst zal door ds. Cees de Gooijer gedoopt worden:

Orde van dienst. Lieke Juliëtte van Elk. op 28 juni 2015. In deze dienst zal door ds. Cees de Gooijer gedoopt worden: Orde van dienst op 28 juni 2015 In deze dienst zal door ds. Cees de Gooijer gedoopt worden: Lieke Juliëtte van Elk Orgelspel Mededelingen We zingen uit Tussentijds: Lied 1 : 1, 2 en 3 2. Dit huis van hout

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. C.G. Geluk (Huizen)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. C.G. Geluk (Huizen) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. C.G. Geluk (Huizen) Schriftlezing: 2 Korinthe 4 vers 16 t/m 5 vers 10 Gezang 295 vers 1, 3 en 5 (Liedboek) Psalm 52 vers 7 (Schoolpsalm) Psalm 63 vers 1 en 2 Gezang

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.P. Blom Schriftlezing: Openbaringen 3 vers 14 t/m 22 Gezang 253 vers 1 (Bundel 1938) Psalm 67 vers 3 (Schoolpsalm) Psalm 65 vers 1 en 2 (Nieuwe Berijming) Psalm

Nadere informatie

De stem van de stilte (nav 1 Koningen 19: 12, 13)

De stem van de stilte (nav 1 Koningen 19: 12, 13) (nav 1 Koningen 19: 12, 13) Na het vuur klonk het gefluister van een zachte bries. En daar klonk een stem die sprak. t is nergens om mij heen echt stil terwijl ik liever anders wil heel het leven draait

Nadere informatie

Liedteksten groep 3 en De genoemde weken zijn de weken waarin de psalm of het lied overhoord wordt.

Liedteksten groep 3 en De genoemde weken zijn de weken waarin de psalm of het lied overhoord wordt. Liedteksten groep 3 en 4 2019-2020 De genoemde weken zijn de weken waarin de psalm of het lied overhoord wordt. Week 36-03/09 : Eerste schoolweek Week 37-10/09 : Psalm 75: 1 U alleen, U loven wij; Ja wij

Nadere informatie

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus.

Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus. 1 Beste vrienden, ik mag jullie vandaag vertellen over de laatste week van het leven van Jezus. 2 Het verhaal De Goede Week Trouw, Hoop en Spijt Ik wil jullie vandaag vertellen over de Goede Week. Dat

Nadere informatie

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal

Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Iiturgie voor de -12 jeugddienst van zondagmorgen 28 Juni in de Westerkerk te Veenendaal Op Toon Hoogte 182 Door Uw genade Vader Door Uw genade, Vader, mogen wij hier binnengaan. Niet door rechtvaardige

Nadere informatie

Refrein. Daar zal ik mijn Heer ontmoeten, luist ren naar zijn liefdesstem, daar geen rouw meer en geen tranen in het nieuw Jeruzalem.

Refrein. Daar zal ik mijn Heer ontmoeten, luist ren naar zijn liefdesstem, daar geen rouw meer en geen tranen in het nieuw Jeruzalem. Thema: Jezus hand in je leven Zingen: ELB 413 Lichtstad met uw paarlen poorten 1. Lichtstad met uw paarlen poorten, wond re stad, zo hoog gebouwd, nimmer heeft men op de deze aarde ooit uw heerlijkheid

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. G.H. Abma (Gouda)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. G.H. Abma (Gouda) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. G.H. Abma (Gouda) Schriftlezing: Numeri 24 vers 1 t/m 9 Gezang 434 vers 1, 2 en 5 (Liedboek) Psalm 77 vers 8 (Schoolpsalm) Psalm 98 vers 1 en 2 Psalm 19 vers 3 en

Nadere informatie

1. Priester: Licht en leven vinden we bij God, want Hij wil niet dat de mens

1. Priester: Licht en leven vinden we bij God, want Hij wil niet dat de mens Voorbede Na de homilie van de diaken of de priester volgt de Voorbede. In de Voorbede bidden we als geloofsgemeenschap voor de intenties die in ons hart zijn. Uiteraard gaan de beden in het geval van een

Nadere informatie

Een woord (wer e^'»^ keeraiide der ont?el"tins^ uil clr

Een woord (wer e^'»^ keeraiide der ont?eltins^ uil clr Een woord (wer e^'»^ keeraiide der ont?el"tins^ uil clr OUüFiRiJJKI. i'fk/i.«^ 1 i 1 DOOR MEVROUW VLIELANDER HEIN COUPERUS. 'S-GRAVENHAGE, W. P. VAN STOCKUM & ZOON 1908 Prijs 25 cent. Een woord over eene

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Schriftlezing: Psalm 33 Lied 41 vers 1, 2, 3 en 4 (Op Toonhoogte) Psalm 99 vers 1 (Schoolpsalm) Psalm 33 vers 1 Psalm 33 vers 6 Lied 444 (Op Toonhoogte)

Nadere informatie

Ps. 129 : 1, 2 en 6 Ps. 115 : 1, 2 en 3

Ps. 129 : 1, 2 en 6 Ps. 115 : 1, 2 en 3 Ps. 129 : 1, 2 en 6 OB 1. Men heeft mij fel benauwd van jongs af aan. Zegg' Isrel nu: men juichte, toen wij vielen. Men heeft mij reeds van jongs af leed gedaan; Geen overmacht kon m' echter ooit vernielen.

Nadere informatie

Preekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis. Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13

Preekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis. Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13 Preekschets voor 26 mei 2013 Trinitatis Lezingen : Spreuken 8:22-31 en Johannes 3:1-13 De teksten gelezen De twee schriftlezingen geven twee manieren van kijken naar God : Spreuken (het lied van de wijsheid)

Nadere informatie

Wet voor het Natuurkundig Gezelschap te Middelburg. Vastgesteld den 13 december 1869. Artikel 1.

Wet voor het Natuurkundig Gezelschap te Middelburg. Vastgesteld den 13 december 1869. Artikel 1. De oudste nog bewaard gebleven statuten, toen nog wetten, van de vereniging dateren van 1869. Het Gezelschap was nog eigenaar van het Musæum Medioburgense, dat om die reden ook in deze wetten wordt vermeld.

Nadere informatie

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = =

= = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = = Orde van dienst voor zondag 23 februari 2014, zevende zondag na Epifanie Kerk: Brugkerk, Kroonplein 1 te Lemelerveld Aanvang: 10.00 uur Organist: Ton Timmerman Voorganger: ds. C.Th. Benard = = = = = =

Nadere informatie

Is het Christendom de ene ware religie, of, een van vele en is Jezus de enige weg?

Is het Christendom de ene ware religie, of, een van vele en is Jezus de enige weg? Is het Christendom de ene ware religie, of, een van vele en is Jezus de enige weg? 1. Hindoeisme 2. Jainisme 3. Boeddhisme 4. Sikhisme 5. Confucianisme 6. Taoisme 7. Shinto 8. Judaisme 9. Zoroastrianisme

Nadere informatie

Samen zingen. Zwaai, zwaai, zwaai, met jonge groene takken. Zing, nu nader komt op een ezel nooit bereden Hij die doet wat moet gedaan.

Samen zingen. Zwaai, zwaai, zwaai, met jonge groene takken. Zing, nu nader komt op een ezel nooit bereden Hij die doet wat moet gedaan. Samen zingen Zwaai, zwaai, zwaai, met jonge groene takken. Zing, nu nader komt op een ezel nooit bereden Hij die doet wat moet gedaan. Aansteken paaskaars Om te beginnen, goede God geeft U op aarde licht;

Nadere informatie

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente,

Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl. (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, Johannes 20, 1-18 20 april Pasen 2014 Wehl (ds. A. Oude Kotte-de Boon) Thema: 'Het verhaal van Maria van Magdala ' Gemeente, We zijn er doorheen gegaan, Veertig dagen en nachten, Tijd van voorbereiding...

Nadere informatie

Paasmorgen 2011 in de Open Hof te Drunen Voorganger ds. M. Oostenbrink Organist dhr. B. Vermeul Mmv zanggroep Joy. De tuin van de Opstanding

Paasmorgen 2011 in de Open Hof te Drunen Voorganger ds. M. Oostenbrink Organist dhr. B. Vermeul Mmv zanggroep Joy. De tuin van de Opstanding Paasmorgen 2011 in de Open Hof te Drunen Voorganger ds. M. Oostenbrink Organist dhr. B. Vermeul Mmv zanggroep Joy De tuin van de Opstanding Voor de dienst zingt Joy: U hebt de overwinning behaald Fear

Nadere informatie

Welkom in de Hoeksteen. Voorganger: ds. Tonny Nap

Welkom in de Hoeksteen. Voorganger: ds. Tonny Nap Welkom in de Hoeksteen Voorganger: ds. Tonny Nap Lezen : Galaten 5 Tekst : Galaten 5 : 1 en 13 Psalm 72 : 1, 4 en 7 Psalm 1 : 1 Lied 473 : 1, 2, 3, 4 en 5 Gezang 179a : 1 Lied 435 : 4 en 5 Votum en groet

Nadere informatie

3e Statie: Jezus valt voor de 1e maal onder het kruis.

3e Statie: Jezus valt voor de 1e maal onder het kruis. 1e Statie: Jezus wordt ter dood veroordeeld. De eerste plaats waar Jezus stil stond op de kruisweg, was het paleis van de Romeinse landvoogd Pontius Pilatus. De joodse leiders wilden Jezus uit de weg ruimen.

Nadere informatie

Onze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl

Onze Vader. Amen. www.bisdomdenbosch.nl Onze Vader Onze Vader Onze Vader, die in de hemel zijt, Uw Naam worde geheiligd, Uw Rijk kome, Uw wil geschiede op aarde zoals in de hemel, Geef ons heden ons dagelijks brood, en vergeef ons onze schuld,

Nadere informatie

De leiding van de Heilige Geest, en de misleiding

De leiding van de Heilige Geest, en de misleiding De leiding van de Heilige Geest, en de misleiding Leiding van de Heilige Geest is essen3eel, fundamenteel en onmisbaar! Romeinen 8:14 Want allen, die door de Geest Gods geleid worden, zijn zonen Gods.

Nadere informatie

Hartelijk welkom in de kerk! Thema 3 Genade, fundament om op te leven

Hartelijk welkom in de kerk! Thema 3 Genade, fundament om op te leven Hartelijk welkom in de kerk! Thema 3 Genade, fundament om op te leven Mededelingen Wilt u aub uw mobiele telefoons uitzetten i.v.m. storing van de beeldopnames? Lied van de week Opwekking 412 Kom tot Mij

Nadere informatie

GK 206: 1a, 2v, 3m, 4v, 5m, 6a, 7a (De Heer is waarlijk opgestaan; = GK06 44)

GK 206: 1a, 2v, 3m, 4v, 5m, 6a, 7a (De Heer is waarlijk opgestaan; = GK06 44) 1 april 2018 17.00 uur GP Hommes orgel: Harry Kroeske; piano: Theo van Bokkem schriftlezing: Rinke Larooy Belijdenis van afhankelijkheid en groet GK 206: 1a, 2v, 3m, 4v, 5m, 6a, 7a (De Heer is waarlijk

Nadere informatie

Thema: Waar religie en wetenschap elkaar ontmoeten, deel 2: de Bijbel als medicijn.

Thema: Waar religie en wetenschap elkaar ontmoeten, deel 2: de Bijbel als medicijn. Thema: Waar religie en wetenschap elkaar ontmoeten, deel 2: de Bijbel als medicijn. Spreuken 4:20-22 20 Mijn zoon, sla acht op mijn woorden, neig uw oor tot mijn uitspraken; 21 laat ze niet wijken uit

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. G.J. Codee (De Bilt)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. G.J. Codee (De Bilt) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. G.J. Codee (De Bilt) Schriftlezing: Jona 3 en 4 Lied 231 vers 1, 3 en 4 (Op Toonhoogte) Psalm 95 vers 1 (Schoolpsalm) Psalm 27 vers 6 en 7 Psalm 119 vers 5 en 6

Nadere informatie

Uitvaart voorbede Voorbeeld 1.

Uitvaart voorbede Voorbeeld 1. Uitvaart voorbede Voorganger: Genadige en barmhartige God. U ziet ons hier bijeen in ons verdriet rond het sterven van N. Hij / zij was één van ons, wij zullen hem / haar missen. Geef ons de kracht samen

Nadere informatie

Wie heeft niet weder Schinkel s kinematograaf bezocht? Neen maar, dringen en nog eens dringen om er in te komen.

Wie heeft niet weder Schinkel s kinematograaf bezocht? Neen maar, dringen en nog eens dringen om er in te komen. Cinema Schinkel Wie heeft niet weder Schinkel s kinematograaf bezocht? Neen maar, dringen en nog eens dringen om er in te komen. De kermisbioscoop van Schinkel circa 1910 Om een goed plaatsje te krijgen

Nadere informatie

Voor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23

Voor de dienst: Laat Het Zien van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23 Voor de dienst: "Laat Het Zien" van Reni en Elisa Welkom Lied 216 ( Morning has broken ) Bemoediging en groet Gebed Lied 780 (naar Psalm 139) Psalm 23 1 Een psalm van David. De HEER is mijn herder, het

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.W. Smelt (Voorthuizen)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.W. Smelt (Voorthuizen) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. L.W. Smelt (Voorthuizen) Schriftlezingen: Jesaja 11 en 53 Mattheüs 2, 3 en 4 Lied: Dit is de dag en Psalm 33 vers 2 Avondzang vers 1 (Schoolpsalm) Psalm 84 vers

Nadere informatie

(Deel van) Zijn Lichaam

(Deel van) Zijn Lichaam (Deel van) Zijn Lichaam 1 December 2013 I. Wedergeboren Leven II. Levende stenen 1 Petrus 2:4-5 Voeg u bij hem, bij de levende steen die door de mensen werd afgekeurd maar door God werd uitgekozen om zijn

Nadere informatie

Geloof Brengt Verandering Toets 1 - antwoorden

Geloof Brengt Verandering Toets 1 - antwoorden Toets 1 - antwoorden Geloof (1-11) Lesstof: Hoofdstuk 1 1. Wat is noodzakelijk om van God te kunnen ontvangen? Geloof [1] 2. Noem vier uitingen van geloof. - Geloof voor redding [1.2] - Geloof en werken

Nadere informatie

Wat een prachtige dag! Who s the king of the jungle? Samen zingen. Gezang 21 couplet 1 en 7. Gezang 21. Hoera voor God in de gloria!

Wat een prachtige dag! Who s the king of the jungle? Samen zingen. Gezang 21 couplet 1 en 7. Gezang 21. Hoera voor God in de gloria! Who s the king of the jungle? Wat een prachtige dag! Daniël Lohues Samen zingen Laten wij nu samen, laten wij nu samen, zingen, prijzen, loven de Heer. Laat ons dat tezamen doen, zingen, prijzen, loven

Nadere informatie

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8

1 Korintiёrs 1:9. Marcus 10:45. Handelingen 4:12. Johannes 17:3. 1 Korintiёrs 3:16. Johannes 15:9,10. Psalm 32:8 [1] [2] [3] Johannes 3:16 1 Korintiёrs 1:9 Johannes 3:19 God wil met ons omgaan God wil met ons omgaan Zonde brengt scheiding [4] [5] [6] Romeinen 3:23 Marcus 10:45 Romeinen 5:8 Zonde brengt scheiding

Nadere informatie

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen

Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Een greep uit een presentatieviering met als thema: Licht zijn voor anderen Openingstekst: (Door een ouder en kind) A. Zeg zou jij het licht aandoen? Je moet opschieten, want het is bijna tijd. Dadelijk

Nadere informatie

Een Steen des aanstoots en een Rots der ergernis voor de natuurlijke mens

Een Steen des aanstoots en een Rots der ergernis voor de natuurlijke mens Een Steen des aanstoots en een Rots der ergernis voor de natuurlijke mens Van wijlen Willem van den Berg Jz Geboren 10 september 1839 Overleden 11 februari 1914 In leven gewoond hebbende te Terheijde aan

Nadere informatie

Zondag 1 februari 2015

Zondag 1 februari 2015 Zuiderkerk Nieuw-Amsterdam Zondag 1 februari 2015 Viering van het 20-jarig jubileum van de Cantorij Thema: 'De muren kunnen vallen'. Voorganger: ds. Elly Wisselink Organist: Anton Stulp m.m.v. de Cantorij

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Schriftlezing: Ezechiël 36 vers 16 t/m 28 Lied 268 (Op Toonhoogte) 2x Psalm 147 vers 3 (Schoolpsalm) Psalm 115 vers 1 en 2 Psalm 116 vers 1, 10 en 11

Nadere informatie

pagina 2 van 5 Laten we maar weer eens een willekeurige groep voorwerpen nemen. Er bestaan bijvoorbeeld -- om maar iets te noemen -- allerlei verschil

pagina 2 van 5 Laten we maar weer eens een willekeurige groep voorwerpen nemen. Er bestaan bijvoorbeeld -- om maar iets te noemen -- allerlei verschil pagina 1 van 5 Home > Bronteksten > Plato, Over kunst Vert. Gerard Koolschijn. Plato, Constitutie (Politeia), Amsterdam: 1995. 245-249. (Socrates) Nu we [...] de verschillende elementen van de menselijke

Nadere informatie

Pentekostarion. Heer ik roep... zes stichieren, elk stichier wordt herhaald - 676 - De semantron klinkt vroeger vanwege de knielgebeden.

Pentekostarion. Heer ik roep... zes stichieren, elk stichier wordt herhaald - 676 - De semantron klinkt vroeger vanwege de knielgebeden. Pentekostarion tweede Vespers De semantron klinkt vroeger vanwege de knielgebeden. Na psalm 103 de vredeslitanie door de diaken, als die er is, anders door de priester: Laat ons in vrede bidden... en de

Nadere informatie

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd

9 Vader. Vaders kijken anders. Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd 53 9 Vader Wat doe ik hier vandaag? P Ik leer mijn Vader beter kennen. P Ik weet dat Hij mij geadopteerd heeft. P Ik begin steeds beter te begrijpen dat het heel bijzonder is dat ik een kind van God, mijn

Nadere informatie

Mag ik jou een vraag stellen?

Mag ik jou een vraag stellen? Mag ik jou een vraag stellen? Mag ik jou, die dit leest, een zeer belangrijke vraag stellen? Stel dat je vandaag zou sterven, doordat er iets verschrikkelijks gebeurt, bijvoorbeeld een auto ongeluk of

Nadere informatie

Orde van Dienst. in de Exoduskerk te Sommelsdijk, 9.30 u. Andries de Kramer. voor zondag, 1 juli In deze dienst zal.

Orde van Dienst. in de Exoduskerk te Sommelsdijk, 9.30 u. Andries de Kramer. voor zondag, 1 juli In deze dienst zal. Orde van Dienst voor zondag, 1 juli 2018 in de Exoduskerk te Sommelsdijk, 9.30 u In deze dienst zal Andries de Kramer worden gedoopt Organist: Dhr. Johan van Broekhoven Voorganger: Ds. Dick ter Horst Welkom

Nadere informatie

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.

Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen. Bidden Teksten bewerkt uit het gezinsboek Ons Dagelijks Brood veertigdagentijd van pastoor M. Hagen door EBP voor www.kinderenbiddenvoorkinderen.nl en kinderactiviteiten www.lambertuskerk-rotterdam.nl

Nadere informatie

Welke angst leefde bij Mozes toen hij alle wetten, regelingen en verordeningen had opgeschreven?

Welke angst leefde bij Mozes toen hij alle wetten, regelingen en verordeningen had opgeschreven? Israël opgeroepen tot gehoorzaamheid. Welke angst leefde bij Mozes toen hij alle wetten, regelingen en verordeningen had opgeschreven? Zie Deuteronomium 4, 5, 6 en 7 Nadat Mozes de wet in het openbaar

Nadere informatie

Gedichtendag op internet www.skep.nl (Stichting Kinderen en Poëzie)

Gedichtendag op internet www.skep.nl (Stichting Kinderen en Poëzie) Gedichtendag op internet www.skep.nl (Stichting Kinderen en Poëzie) Klik eerst door naar volwassenen. Dan open je een nieuw scherm. Kies dan voor kinderpoëzie. In de stam zie je jaartallen verschijnen.

Nadere informatie

Viering van de Geboorte van Christus, op Kerstmorgen 25 december 2014 om uur in de Protestantse Gemeente Elburg Ichthuskerk

Viering van de Geboorte van Christus, op Kerstmorgen 25 december 2014 om uur in de Protestantse Gemeente Elburg Ichthuskerk Viering van de Geboorte van Christus, op Kerstmorgen 25 december 2014 om 10.00 uur in de Protestantse Gemeente Elburg Ichthuskerk Voorganger: ds. W. Smit uit Kampen Organist: Johan Hoeve Lector: Ilse Tissingh

Nadere informatie

Zondag 30 oktober 2011, Kogerkerk Zevende zondag van de herfst, kleur groen Spreuken 9 & Matteüs 25, 1-13

Zondag 30 oktober 2011, Kogerkerk Zevende zondag van de herfst, kleur groen Spreuken 9 & Matteüs 25, 1-13 Zondag 30 oktober 2011, Kogerkerk Zevende zondag van de herfst, kleur groen Spreuken 9 & Matteüs 25, 1-13 Gemeente van onze Heer Jezus Christus, lieve mensen, Oost, west, thuis best. Als er 1 schaap over

Nadere informatie

1. Als het leven soms pijn doet

1. Als het leven soms pijn doet 1. Als het leven soms pijn doet 1 Als het leven soms pijn doet en de storm gaat tekeer in een tijd van moeite en verdriet. Alsof de zon niet meer opkomt en het altijd donker blijft en de ochtend het daglicht

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. J. Tadema (Urk)

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. J. Tadema (Urk) Welkom in deze dienst Voorganger is ds. J. Tadema (Urk) Schriftlezing: Handelingen 19 vers 1 t/m 12 Lied 41 vers 1, 2, 3 en 4 Psalm 8 vers 9 (Schoolpsalm) Psalm 143 vers 2 en 8 (Nieuwe Berijming) Psalm

Nadere informatie

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4).

1) De ongelovige is blind gemaakt door Satan (2 Korintiërs 4:4). BIJBELSTUDIES VOOR JONGE GELOVIGEN LES 4 Les 4 - Redding: Waarom is het voor ieder mens nodig om gered te worden? In deze bijbelstudies wordt gebruik gemaakt van de NBG-vertaling Dag 1 1) De ongelovige

Nadere informatie

Liturgie kinderdienst Dankdag

Liturgie kinderdienst Dankdag Liturgie kinderdienst Dankdag De gift van de weduwe. Woensdagochtend 7 november 2018 Aanvang: 9:30 uur Voorganger: Ds. A.J. Post 1 2 Voorzang OTH 122 vers 1,2 en 6 1 Dank U voor deze nieuwe morgen, dank

Nadere informatie

MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22

MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22 DE MENORAH BEELD VAN DE ZEVENVOUDIGE GEEST VAN GOD EXODUS 37 EXODUS 37:17-22 17. Hij maakte de kandelaar van louter goud; van gedreven werk maakte hij de kandelaar, het voetstuk zowel als de schacht, de

Nadere informatie

Kinderliedboekje Inhoudsopgave

Kinderliedboekje Inhoudsopgave Kinderliedboekje Inhoudsopgave Jezus is de goede herder...2 Hoor de vogels zingen weer...2 Dank U voor deze nieuwe morgen...3 Jezus is geboren...4 Zit je deur nog op slot...4 Dank U voor uw liefde Heer...4

Nadere informatie

Liturgie zondag 6 augustus 2017

Liturgie zondag 6 augustus 2017 Liturgie zondag 6 augustus 2017 09:30 uur Br. P. Reitsema 14:15 uur Br. P. Zuidema 09:30 uur 6-aug Br. P. Reitsema Ps. 29 : 1, 2 Gez. 594 : 1-6 1 Sam. 25 : 1-3 Gez. 172 : 1-7 NLB 1 Sam. 25 : 20-35 Gez.

Nadere informatie

1. Wat is geloof? Zekerheid

1. Wat is geloof? Zekerheid 1. Wat is geloof? Zekerheid Het gaat dus over geloof en zekerheid. Ieder zoekt naar zekerheid. In onze tijd probeert men heel het leven te omringen met zekerheden, verzekeringen. Veel mensen zijn verzekerd

Nadere informatie

18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22.

18. Evangelist in eigen land 19. Onder Jezus zegen Een bereide plaats 20. Water 21. Een gebed om de Heilige Geest Doorwaai mijn hof 22. Inhoudsopgave Voorwoord 1. Een gebed bij het begin van het nieuwe jaar Ik ben met u 2. Gods hand 3. Zegen Vrede met God 4. In de kerk 5. Is Deze niet de Christus? Deze ontvangt zondaars 6. Echte vrienden

Nadere informatie

Liturgie voor de ochtenddienst van zondag 26 november

Liturgie voor de ochtenddienst van zondag 26 november Liturgie voor de ochtenddienst van zondag 26 november Gezang 1 [LB 1973] 1.God heeft het eerste woord. Hij heeft in den beginne het licht doen overwinnen, Hij spreekt nog altijd voort. 2.God heeft het

Nadere informatie

A. de Jager. Wees toch stil. Gedichtenbundel. Wees toch stil 1

A. de Jager. Wees toch stil. Gedichtenbundel. Wees toch stil 1 A. de Jager Wees toch stil Gedichtenbundel Wees toch stil 1 Wees toch stil O, wees toch stil, als God u hier wil leiden op wegen die u niet verstaat. Blijf gelovig steeds Zijn hulp verbeiden; bij Hem is

Nadere informatie

Romeinen 3:1-31 1 Wat is dan het voorrecht van de Jood, of wat is het nut van de besnijdenis? 2 Velerlei in elk opzicht. In de eerste plaats [toch]

Romeinen 3:1-31 1 Wat is dan het voorrecht van de Jood, of wat is het nut van de besnijdenis? 2 Velerlei in elk opzicht. In de eerste plaats [toch] Romeinen 3:1-31 1 Wat is dan het voorrecht van de Jood, of wat is het nut van de besnijdenis? 2 Velerlei in elk opzicht. In de eerste plaats [toch] dit, dat hun de woorden Gods zijn toevertrouwd. 3 Wat

Nadere informatie

Orde van dienst voor zondag 21 oktober 2018 Protestantse Gemeente De Open Hof te Oud-Beijerland Voorganger: ds. Lyonne Verschoor-Schuijer Muziek:

Orde van dienst voor zondag 21 oktober 2018 Protestantse Gemeente De Open Hof te Oud-Beijerland Voorganger: ds. Lyonne Verschoor-Schuijer Muziek: Orde van dienst voor zondag 21 oktober 2018 Protestantse Gemeente De Open Hof te Oud-Beijerland Voorganger: ds. Lyonne Verschoor-Schuijer Muziek: René Strijder ------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

A V O N D G E B E D. startzondag. 24 september Protestantse gemeente te Vroomshoop

A V O N D G E B E D. startzondag. 24 september Protestantse gemeente te Vroomshoop A V O N D G E B E D startzondag 24 september 2017 Protestantse gemeente te Vroomshoop ds. F. Schipper, lector: dhr. H.P. Schipper, organist: dhr. J.C. Labrijn, koster: dhr. K. Boes Orgelspel Welkom Stilte

Nadere informatie

Liturgie middagdienst. Gezang 328 vers 1, 2 en 3 Zondag 28 juli 2013

Liturgie middagdienst. Gezang 328 vers 1, 2 en 3 Zondag 28 juli 2013 Here Jezus, om uw woord zijn wij hier bijeengekomen. Laat in 't hart dat naar U hoort uw genade binnenstromen. Heilig ons, dat wij U geven hart en ziel en heel ons leven. Ons gevoel en ons verstand zijn,

Nadere informatie

Zondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help!

Zondag 16 februari 2014. Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Zondag 16 februari 2014 Protestantse Gemeente Biddinghuizen THEMA: Ho, stop, help! Voorganger: ds. Bram Bregman Organist: dhr. Klaas Keimpema Pianist en dirigent schoolkoor: dir. Adriaan Stuij Welkom -

Nadere informatie

Onderdeel van. Gedichten voor de rouwkaart. Uitvaart Zorgcentra Nederland. Uitvaartcentrum Haarlem

Onderdeel van. Gedichten voor de rouwkaart. Uitvaart Zorgcentra Nederland. Uitvaartcentrum Haarlem Gedichten voor de rouwkaart Uitvaart Zorgcentra Nederland Uitvaartcentrum Haarlem Onderdeel van 1 1. 't Verlies was er al voor het einde de rouw, voordat het afscheid kwam, toen die onzekere verwarring

Nadere informatie

KUNST IN DE aanklacht tegen de oorlog

KUNST IN DE aanklacht tegen de oorlog KUNST IN DE OORLOG Een aanklacht tegen de oorlog BEELD: TREUREND OUDERPAAR v Käthe Kollwitz v Eigen zoon: Peter v Begraafplaats: Vladslo (Duits kerkhof) v Oorlogsverdriet treft iedereen (vriend en vijand)

Nadere informatie

LEVITICUS 23:40. etrog en lulav

LEVITICUS 23:40. etrog en lulav DE LOOFHUT HET LOOFHUTTENFEEST Wijst op het Koninkrijk van God Belangrijk feest in het leven en onderwijs van Jezus Centraal in het feest: de (loof)hut (sukkot); een tijdelijke verblijfsplaats Kern: Het

Nadere informatie

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman

Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Welkom in deze dienst Voorganger is ds. K. Timmerman Schriftlezing: Genesis 17 vers 1 t/m 14 Psalm 98 vers 2 (Schoolpsalm) Psalm 105 vers 1 en 24 Gezang 434 vers 1, 3 en 5 (Liedboek) Psalm 105 vers 5 Psalm

Nadere informatie