Het Nederlandse Pensioenstelsel na de Crisis. Prof. S. van Wijnbergen University of Amsterdam

Transcriptie

1 Het Nederlandse Pensioenstelsel na de Crisis Prof. S. van Wijnbergen University of Amsterdam

2 Hoe schokbestendig is het Nederlandse Pensioenstelsel? Langdurige en onzekere herstelperiode Chaos in de financiële sector Achtergrond: Mondiale Demografische Transitie Hoe goed doorstaat het Nederlandse Pensioenstelsel dit allemaal? Paniek en onbegrip bij de Nederlandse Toezichthouders?

3 Average Implied Volatility STOXX50 24 months to maturity options

4 World Trade indices 2008m m m m m m m m m m m m m01 monthyear World trade Emerging Economies Imports YR 2000 = 100 Source: CPB Recovery on its Way?

5 Azië alweer op het oude groeipad?

6 Moeten we ons zorgen maken over inflatie?

7 Maar lage inflatie verwachtingen (Sept 2009) 3.0 Inflatio n Expectatio ns: French OATi / OATei markets France Euro area

8 Toekomst financiële markten

9 Business Cycles in Nederland en de EU vergeleken:mev 2009, CPB

10 Mondiale veranderingen in Demografie Bron: IMF WEO 2005

11 Demografie tast niet alleen AOW aan Verandering in bijdragen/uitkeringen onvermijdelijk Hogere bijdragen => hogere arbeidsmarkts kosten fiscalisering niet echt een oplossing: alleen herverdeling additionele kosten factor arbeid Werkt tegen doelstelling hogere arbeidsmarkt participatie Lagere uitkeringen: maar AOW is al minimaal Verschuiven naar 2de pijler: transitie probleem: overgangs generatie betaalt twee keer Kapitaalsdekking deel zal ook moeten aanpassen Enige oplossing: Hogere pensioenleeftijd Redelijk gezien toename in levensverwachting vanaf 65 Flexibele pensioenleeftijd als antwoord op verschillende pensioenleeftijdswensen ( zware beroepen probleem )

12 Gevolgen voor de pensioensector: Defined Benefit fondsen: Gevangen in een regulatory squeeze? liquiditeits crisis, dus financiële activa generiek mispriced DB-PFs extra hard getroffen vanwege overpricing safe assets: unrealistisch lage rentestand => overwaardering toekomstige verplichtingen FTK moet op de schop DC fondsen: impact hangt af van leeftijdsopbouw, beleggingsstrategie public exposure vanwege minimum return/benefit guaranties? Omslagstelsel structure stijging werkeloosheid? groep met grootste risico LT werkeloosheid: ontslagen 55+ ers ongelukkig gezien plannen pensioenleeftijd

13 Swap rate te volatiel FTK moet op de schop FTK anti-cyclisch toegepassen? strakker tijdens hoogconjunctuur, losser tijdens laagconjunctuur FTK ontworpen voor DB systeem, ongeschikt voor DC Belang indexatie overschat? is gegarandeerde indexatie werkelijk zo belangrijk? inflatie indexatie garandeert geen vast reëel pensioen wel erg duur Vaste toezegging indexatie verschuift risico naar PF Pensioen industrie heeft betere LT inflatie hedges nodig privatiseer staatsbedrijven met real return regulation, zoals TenneT, Schiphol?

14 Oude Kabinetsvoorstel AOW leeftijd sprongsgewijs omhoog naar 67 ongebruikelijk, maar kan; meestal in stappen van 1 of 2 maanden Politiek uitstel van pijnpunt; geloofwaardigheid?????? Wat gebeurt er in 2019? Introductie window rond spilleeftijd 2de pijler mee omhoog => geen transitieprobleem met 2x betalen Lichte prikkel lage inkomens naar eerder met pensioen: 5,5%/jaar korting actuarieel gezien te weinig kortere levensverwachting laaggeschoolden vergroot deze actuarial gap Vul aan met een earned income limiet zoals in de VS? Gewerkte jaren criterium vroegpensioen dubbel op (dezelfde target groep als lage inkomens groep bij 5,5% korting) moeilijk uitvoerbaar (wat zijn zware beroepen?) idee dat je zware beroepen weg kan regelen naief

15 StAR voorstel Zeer verrassend na FNV positie vorig jaar Goed: acceptatie hogere pensioenleeftijd koppeling aan verwachte 65+ levensduur integratie AOW ~ 2 de pijler geen zware beroepen regeling 6,5% discount redelijk (conform USA) Minder supplement met earned income test zoals in de VS? risico deling drastisch veranderd... koppelingswet voorstel gaat het niet halen... sprong in 2020 slecht plan, maand/jaar beter voorstel Bestaande verplichtingen blijven ondergefinancierd

16 Vandaag: Macro problemen: prof. R. Beetsma, UvA Micro problemen: Jaap Bikker, Ewoud Stam Governance en politiek: Jos Dirks en peter Omzigt