Signalering Loverboys Vrije keuzeruimte

Transcriptie

1 Signalering Loverboys Vrije keuzeruimte Ggg Auteurs: Lisa Doze Damien Heil Rabab Hlallouch Martine Langeveld

2 Auteurs Lisa Doze Klas: ZWSPH1C Rabab Hlallouch Klas: ZWSPH1C Martine Langeveld Klas: ZWSPH1C Damiën Heil Klas: ZWSPH1C Beoordelaar: Comaker Coach: Herman van den Brink 2 P a g i n a

3 Inhoud 1. Inleiding Loverboys Daders en slachtoffers De omgeving thuis De omgeving op school Ronselen Aan het werk De loverboywereld ontvluchten De hulpverlening Trauma Hulp Therapie De politie Het openbaar ministerie Bijlage I: Signalenlijst Bijlage II - Websites Bijlage III - Begrippen IX Bronvermelding P a g i n a

4 1. Inleiding ik moest ook een keer met een andere jongen, Giorgio, mee naar huis. Een van de laatste keren dat ik met Nikki in de stad op een van onze hangplekken zat, kwam Giorgio met zijn auto naar me toe rijden. Je gaat niet met hem mee hoor, ik weet dan niet waar je bent, straks word je verkracht, en wat dan? zei Nikki bezorgd toen ze zag dat Giorgio mij riep om met hem mee te gaan. Maak je niet druk, hij is een vriend van Jayson en Manou, die doet niks, zei ik. Terwijl ik precies wist wat er ging gebeuren, probeerde ik niks aan Nikki te laten merken. Echte mannen eten geen kaas, p. 88 Bovenstaand citaat komt uit het boek wat omstreeks februari 2008 enorme media aandacht kreeg wegens het schokkende verhaal van Maria Mosterd, vier jaar in handen van een loverboy. Achteraf blijkt het hele verhaal verzonnen en achterhaald, maar het legt heel duidelijk de vinger op de zere plek. Loverboyslachtoffers worden te laat herkend waardoor de hulpverlening vaak te laat komt met alle gevolgen van dien. De hedendaagse zorgproblematiek eist zijn tol, er wordt bezuinigd op van alles en nog wat en de wachtlijsten in de jeugdzorg blijven stijgen. Tijdige signalering zou er voor kunnen zorgen dat deze dames niet in handen vallen van een loverboy, minder hulp nodig hebben wat er uiteindelijk voor zorgt dat de wachtlijsten in de jeugdzorg voor al dan niet gedwongen opname in mindere mate zal stijgen. En precies met deze reden, omwille van de meisjes die ten prooi vallen aan deze monsters en omwille van de wachtlijsten in een tijd van ernstige bezuinigingen, ligt er voor ons als hulpverlener de taak om tijdige signalering te verbeteren. Dit voorlichtingsplan geeft kort de belangrijkste punten weer uit het boek De kleine Gids; signalering en behandeling slachtoffers loverboys, waarin moeilijke zaken makkelijker worden uitgelegd. Het is bedoeld voor leerkrachten van groep acht op basisscholen en de onderbouw van middelbare scholen, omdat de meisjes in deze groepen het meeste risico lopen om ingepalmd te worden. Eigenlijk is het voor iedereen die met jonge meisjes te maken heeft, je kunt er niet vroeg genoeg mee beginnen. 4 P a g i n a

5 2. Loverboys Loverboys zijn mensenhandelaren die vrouwen en/of mannen doelbewust emotioneel afhankelijk maken door (de belofte van) het aangaan van een liefdesrelatie en hen vervolgensvia dwang, (dreiging met) geweld of een andere feitelijkheid, afpersing, fraude, misleiding, misbruik van uit feitelijke omstandigheden voorvloeiend overwicht, misbruik van een kwetsbare positie van deze vrouwen of mannen- uit te buiten, veelal in de prostitutie. (V. Zanetti & K. Kanters ) Vooral allochtone jongens nemen de rol aan van loverboy. Het is belangrijkrijk om te weten dat stereotyperingen niet altijd overeenkomen met de werkelijkheid. Loverboys verdraaien hun methodiek zodra ze teveel in de schijnwerpers staan. Sinds 1995 werd de term loverboy verbonden aan zaken waarin meiden het slachtoffer werden van gedwongen prostitutie door jonge mannen. Het is nog onbekend wat de precieze omvang is van het loverboysprobleem, want het is onduidelijk wat een loverboy precies is. Hierdoor bestaat de kans dat slachtoffers niet worden herkend voor registratie. De aangiftebereidheid onder slachtoffers is erg laag. Dit komt onder andere door angst voor represailles van de loverboy. Om het probleem omtrent loverboys in kaart te brengen en terug te dringen, werken veel overheidsinstellingen en onafhankelijke instanties met elkaar samen. 5 P a g i n a

6 3. Daders en slachtoffers Daders Daders hebben in bijna alle gevallen de Nederlandse nationaliteit met een allochtone achtergrond. Veel pooiers/loverboys hebben een Turkse, Marokkaanse of Antilliaanse achtergrond en zijn doorgaans laag geschoold. Ze hebben hun middelbare school niet afgemaakt of zijn er zelfs nooit aan begonnen. De leeftijd van daders ligt in 50% van de gevallen nog onder de 24 jaar. Ze sluiten naadloos aan op nieuwe wetgevingen, nieuwe aanpak etc. Dit maakt de pakkans klein. Slachtoffers Slachtoffers hebben in bijna alle gevallen de Nederlandse nationaliteit terwijl de achtergrond sterk wisselend is. Nederlandse meisjes worden als makkelijk gezien vanwege de vrije moraal, terwijl Turkse en Marokkaanse meisjes gemakkelijk gechanteerd worden met belastend materiaal vanwege hun geloofsachtergrond. Meisjes vallen in de risicogroep wanneer ze een moeizame jeugd hebben gehad, weinig affectie, een laag zelfbeeld hebben en weinig zelfvertrouwen. Ook middelengebruik en/of drugsverslaving of zelfs schulden kunnen ervoor zorgen dat meisjes gemakkelijk verleid kunnen worden door een loverboy. Het merendeel van de meisjes is jonger dan 23 jaar. 6 P a g i n a Overeenkomsten Bij zowel de dader als het slachtoffer is zichtbaar dat ze een moeizame jeugd hebben gehad met mishandeling en/of (seksueel) misbruik. Uit hun ervaringen kunnen zich diverse persoonlijkheidsstoornissen ontwikkelen waaronder borderline bij meisjes en NPS (Narcistische Persoonlijkheidsstoornis) Psychopathie (antisociale persoonlijkheidsstoornis) bij jongens. Daders Slachtoffers Nationaliteit Veelal Nederlandse Veelal Nederlandse Afkomst Vaak Turks, Marokkkaans en Veelal NL, verder sterk wisselend Antilliaans Leeftijd jaar, 50% <24 jaar 75% <23 jaar Opleidingsniveau Vaak laag (schoolverlaters, Vaak lag (schoolverlaters etc.) criminaliteit etc.) Risicofactoren - Verwaarlozing in de jeugd (Seksueel) misbruik in de jeugd - Honger naar macht en geld - Laag zelfbeeld - Persoonlijkheidsstoornis (vaak NPS/Psychopathie) - Laag vrouwbeeld door jeugdproblematiek of cultuur/geloofservaringen Multiprobleemgezinnen Seksueel misbruik in de jeugd Affectieve verwaarlozing Laag zelfbeeld Weinig zelfvertrouwen Geestelijke en emotionele beperking Strenge religie en eerculturen (chantage) Middelengebruik/verslaving Schulden Persoonlijkheidsstoornis (vaak borderline)

7 4. De omgeving thuis Het gezin is de basis waar normen, waarden en referentiekaders worden ontwikkeld. In een goed functionerende gezinssituatie is er een duidelijke hiërarchie tussen ouders en kind. Er is communicatie en vertrouwen over en weer. Door diverse oorzaken kan de hiërarchie in het gezin ontwricht zijn, waardoor de communicatie verslechtert, met verkeerde contacten van het kind als gevolg. Ouders kunnen actie ondernemen als zij het gevoel hebben dat het de verkeerde kant op gaat met hun kind. Ze kunnen letten op signalen 1 en kritisch kijken naar de personen met wie hun kind omgaat. Ze kunnen letten op gedrag, kleding, make-up en internetgebruik. Ook is het belangrijk dat ouders seksuele voorlichting bij de opvoeding betrekken. Iets wat voor ouders direct kan opvallen, zijn uiterlijke veranderingen en gedragsveranderingen van hun kind. Ook zijn er lichamelijke aanwijzingen die er op kunnen duiden dat een kind gedwongen seksueel actief is. Een kind dat onder invloed is geraakt van loverboys kan erg in zichzelf gekeerd zijn. Signalen kunnen ook uit de buurtomgeving komen. Een jong meisje dat rondhangt met oudere jongens, trekt de aandacht van buren. Veel spijbelen trekt de aandacht van leerkrachten. Wanneer ouders het gevoel hebben dat het niet goed gaat met hun kind, kunnen zij professionele hulp inschakelen door zich te melden bij verschillende instanties. Hierbij valt te denken aan bureau jeugdzorg en aanverwante hulpverleningsorganisaties. De politie, justitie of de ouders halen het kind uit de prostitutie en/of criminaliteit, als de vermoedens waarheid zijn geworden. Samen met het gezin kan het kind door middel van systeemtherapie behandeld worden. 1 Bijlage I:signalenlijst 7 P a g i n a

8 5. De omgeving op school Scholen vormen een jachtterrein voor loverboys, daarom moeten de scholen zich bewust zijn van de loverboyproblematiek. Meisjes in de middelbare schoolleeftijd lopen vaak het risico om slachtoffer te worden van een loverboy. De gevolgen van loverboyslachtoffers zijn duidelijk voelbaar op de scholen. Het kan zijn dat een leerling zich na een sms onmiddellijk ziek meldt. Op enkele scholen hebben loverboys zich ingeschreven als cursist, met het doel om medeleerlingen de prostitutie in te lokken. Scholen moeten letten op signalen als een negatief zelfbeeld, slechte schoolresultaten en veel lesverzuim, veel dure spullen, meerdere mobiele telefoons heeft en erg gesloten is over wat ze doet en waar ze heen gaat, moet er een alarmbel gaan rinkelen. Bij vermoedens dat een meisje slachtoffer is of wordt van een loverboy kunnen signalen geïnventariseerd worden. Het meisje kan eventueel extra geobserveerd worden, waarna de gegevens worden vastgelegd. Vervolgens kan de school een overleggroep formeren en een plan van aanpak maken. Het is belangrijk om ten alle tijden aan de vertrouwensband met het meisje te blijven werken. Het is belangrijk om de ouders en het meisje op de hoogte te houden van het plan. Bij bevestiging of blijvend vermoeden moet er hulp op gang gebracht worden. Er wordt geëvalueerd in de overleggroep en het plan kan worden bijgesteld. Ouders zijn meestal de eersten die doorhebben dat er iets mis is met hun kind. Het is daarom belangrijk om contact te houden met de ouders. Het is belangrijk om hierin rekening te houden met de cultuur van het meisje. Scholen zijn ook bevoegd om een melding te maken bij de politie van het vermoeden dat een leerling ten prooi is gevallen aan een loverboy. Scholen kunnen een aantal dingen doen om hun leerlingen tegen loverboys te beschermen: Al het personeel (inclusief conciërges etc.) inlichten en een protocol opstellen. Een goed verzuimbeleid en registratiesysteem opstellen. Camerabeelden in en om de school in de gaten houden. Voorlichtingsprojecten met betrekking tot seksualiteit en internet. Een loverboy maakt gebruik van het ontbreken van een voltooide identiteitsvorming bij een slachtoffer. Hij zoekt haar grenzen op en gaat steeds een stap verder, totdat hij haar grenzen bepaalt. Voorlichting kan het meisje helpen om zichzelf hier tijdig tegen te weren. 8 P a g i n a

9 6. Ronselen Actief en Passief ronselen Actief ronselen: Loverboys speuren actief het internet en diverse locaties af op zoek naar nieuwe slachtoffers. Passief ronselen: Het meisje zoekt zelf contact met onbekende jongens, via internet of op straat. Ze vindt het interessant om met jongens met een criminele levensstijl om te gaan. Contact leggen en een relatie aangaan Na het ronselen is het tijd om contact te leggen met het meisje en om haar te versieren zodat de loverboy een relatie met haar aan kan gaan. Loverboys letten op de reacties van meisjes wanneer ze nageroepen worden en op hun plaats in de groep. Hij doet veel valse beloftes en vult de leegte in haar leven op. Langzaam maar zeker wordt ze stapelverliefd en heeft hij haar in zijn macht. De meeste loverboys gebruiken een schuilnaam, waardoor meisjes geen weet hebben van de echte naam van hun loverboy. Hierdoor is het lastig om aangifte te doen. Het Isoleren kan beginnen. In sommige gevallen is de loverboy meteen al agressief, dan valt het relatie-aspect weg. Isoleren en (emotioneel) afhankelijk maken De loverboy drijft het meisje en haar familie uit elkaar; de zogenoemde honeymoonfase. Veel loverboys dwingen de meisjes om naar school te gaan zodat haar omgeving weinig argwaan krijgt. In sommige gevallen speelt de loverboy de ideale schoonzoon en komt hij zelfs bij het meisje thuis. Controleren Zodra hij het meisje in zijn macht heeft blijft hij haar voortdurend controleren. Hij weet precies wat ze doet en waar ze is op elk moment van de dag. De loverboy bepaalt wat het meisje doet, waar ze is en met wie. Dit kan er voor zorgen dat het slachtoffer op een gegeven moment zelf niet meer in staat zijn om keuzes te maken, omdat Hij dit altijd voor haar deed. Vaak is er sprake van Brainwashing. Geweld en drugs Het meisje in elkaar slaan of haar door een groep laten verkrachten zijn veel voorkomende middelen om haar duidelijk te maken dat ze behoort te doen wat hij wil. Drugs is een zeer effectief middel om een meisje afhankelijk te maken. Hij is haar leverancier, dus vluchten betekent afkicken. Veel loverboys maken hun slachtoffers dan ook bewust verslaafd aan alcohol, wiet, GHB of cocaïne. 9 P a g i n a

10 Ronselen via internet Via bekende profielensites spreken de jongens meisjes aan en proberen ze in reallife afspraakjes te maken om de meisjes in te palmen. De loverboy kijkt naar een aantal zaken tijdens het ronselen via internet: staat ze uitdagend/onzeker op de foto? Schermt ze privézaken af? Hoeveel en wat voor contacten heeft ze? Hoe ziet haar sociale leven eruit? Waar is ze gevoelig voor? Selecteren, benaderen en inpalmen Via internet weten de loverboys binnen no-time de meest kwetsbare meisjes te vinden. Ze gebruiken hierbij vaak de hawking-methode. Loverboys benaderen verschillende meisjes tegelijkertijd, zodat hun kans van slagen groter is. Soms wordt er contact gelegd door een gezellig praatje, soms wordt een meisje direct benaderd met de vraag of ze geld wil verdienen. Zodra ze ingaat op de berichten begint het proces van inpalming. Via internet werkt het verstevigen van de vertrouwensband veel sneller dan in real life, doordat het meisje niet kan zien hoe (on)echt de jongen in kwestie eigenlijk is. Inlijving Inlijving is het moment waarop het meisje gedwongen wordt een stap verder te zetten. Dit kan d.m.v. chantage met gespreksinhoud, foto s of filmpjes. Ze moet dan seks hebben met vrienden en bekenden en hij biedt haar aan op internet. Ze wordt achter het raam gezet of gedwongen in de illegale prostitutie. Internetslachtoffers Kenmerkend voor internetslachtoffers is hun leeftijd, ze zijn vaak jong, naïef, kwetsbaar en soms zelfs minder begaafd. Ze zijn vaak gepest en doen er alles voor om ergens bij te horen. Ze zetten uitdagende foto s op hun profielensite en gaan gemakkelijk in op verzoeken om zich voor de webcam uit te kleden. Ten slotte zijn ze gemakkelijk te verleiden om in real life een afspraak te maken. Websites Partyflock, sugababes/sugadudes, netlog, soundcity, marokko, partypeeps2000, kinky, hyves, msn, funx.fm en chatnu zijn websites waarvan is gebleken dat er loverboys op actief zijn. 10 P a g i n a

11 6. Aan het werk Toeleiding en technieken Over de toeleiding naar het werken in de seksbranche is weinig bekend. Wel is bekend dat dit op vele verschillende manieren gebeurt. Meestal heeft de loverboy eerst seks met het meisje om haar te testen. Vervolgens brengt hij haar in contact met meisjes die het werk al doen voor een praatje. Groepsverkrachtingen komen eveneens vaak voor. Andere technieken om een meisje aan het werk te krijgen zijn o.a.: Dreigementen (ik vertel alles aan je ouders, ik pak je familie etc.) Chantage, Dwang, Machtsvertoon (Jij doet wat ik zeg) Inspelen op schuldgevoelens (Ik heb je van alles gegeven, je moet nu iets terug doen) Lieve woordjes, misleiding, valse beloftes (het hoeft maar even, dan hebben we genoeg geld voor onze toekomst en een droomvakantie) Fysiek geweld, Het meisje verslaafd maken aan drugs. Vrije wil of dwang? In het begin van een hulpverleningstraject zeggen vrijwel alle meiden dat ze vrijwillig het werk zijn gaan doen. Later blijkt dat dit iets is wat hun loverboy ze heeft wijsgemaakt, en wat ze uiteindelijk zelf zijn gaan geloven. Werkplekken en Exploitatie via internet Meiden werkzaam in de seksbranche kunnen door heel Nederland terecht voor hun werkzaamheden. De illegale sector om hulst woonhuizen, hotels, parkeergarages en auto s terwijl meiden die werkzaam zijn in de legale sector achter het raam staan of in clubs en bordelen werken. Voor minderjarige meiden wordt regelmatig een vals identiteitsbewijs aangemaakt zodat ze in de legale prostitutie kunnen werken. Meiden die al werken worden regelmatig verplaatst naar andere plekken omdat nieuwe meiden gewild zijn en ze zo niet de kans krijgen om sociale relaties op te bouwen en dus afhankelijk blijven van hun loverboy. Internet wordt voornamelijk gebruikt om meiden te ronselen, maar loverboys meiden sites voor de exploitatie van seksuele diensten regelmatig. De pooier heeft via internet weinig controle op het publiek. Onderlinge strijd en andere vormen van uitbuiting 11 P a g i n a

12 Loverboys vergelijken meerdere meiden met elkaar en kweken zo onderlinge strijd. Wie heeft het meeste haar best gedaan? Die krijgt een cadeautje of een dag vrij etc. Op deze manier zullen alle meiden die hij in bezit heeft, steeds meer hun best doen en steeds meer geld voor hem gaan verdienen. Ook verliefdheidsrelaties worden gebruikt. Naast prostitutie worden meiden regelmatig ingezet als drugskoerier of sluiten ze abonnementen en leningen af voor hun pooier. Ronselen van andere slachtoffers Er bestaan ook lovergirls. Dit zijn meiden die andere meiden ronselen voor het werk. Vaak zijn dit meiden die al enige tijd bij een loverboy lopen en zichzelf hebben opgewerkt in het aanzien van de loverboy. Als zij andere meiden ronselen hoeven ze zelf het werk niet meer te doen. 12 P a g i n a

13 7. De loverboywereld ontvluchten Het is voor jonge meiden erg moeilijk om te ontsnappen aan een loverboy. Dit komt meestal door angst, dwang en geweld. Vaak hebben de meiden het geloof dat alles wel goed komt als ze maar hard genoeg werken en hebben ze een interne locus of control. Het probleembesef komt vaak pas als het al veel te laat is, ze zien zichzelf vaak niet als slachtoffer van een loverboy. Loverboy VS. Hulpverlener Liefde en mishandeling wisselen elkaar voortdurend af, ze zal alleen nog maar teren op de goedmaak -momenten, ze zal de mishandelingen doorstaan om zijn liefde te kunnen ervaren wanneer hij het weer goed maakt. Als mishandeling en chantage niet meer werkt, dan zal de loverboy zijn werkterrein verleggen naar vrienden en familie van het meisje. Vooral zusjes zijn een gewillig dreigement. Een pooier met al zijn geweld en agressie is voor zo n meisje vele malen sterker dan een hulpverlener die de liefde van haar leven van haar af wil nemen. Gevolgen De gevolgen van slachtofferschap van een loverboy zijn vaak niet te overzien. Relatieverslavingen, het stockholmsyndroom en verslaving aan verdovende middelen zijn veelvoorkomende problemen. Loskomen De zogenoemde Honeymoonfase zal moeten worden verbroken om het meisje los te kunnen krijgen van haar loverboy. De hulpverlening zal in concurrentie moeten gaan met de loverboy, wat in de praktijk makkelijker gezegd dan gedaan is. Ze moet inzien dat hij niet goed voor haar is, desnoods met een OTS en vervolgens een UHP. Als een meisje los wil komen van haar loverboy zal ze moeten vluchten. Hij heeft tijd, geld en energie in haar gestoken dus hij zal haar koste wat kost terug willen halen. Het is ten alle tijden belangrijk dat de meiden uit hun oude netwerk worden gehaald om terugvallen te voorkomen. Terugval Meestal zijn meiden die net los zijn van hun loverboy nog erg verliefd of afhankelijk van hem. Het gemis kan schrijnend zijn, dus gaan ze terug. Zonder hem voelen ze zich niets, ze stellen niets voor. Hun vriendje is dan hun identiteit. Neemt het meisje contact op met haar loverboy zal ze opnieuw worden mishandeld, alles wordt vanaf het begin herhaald. Ook om het meisje terug te krijgen hebben pooiers verschillende technieken. Posten op plekken waar het meisje vaak komt (school/familie) en opnieuw de mooie praatjes, valse beloften, intimidatie en bedreiging. Hierdoor is teruggaan nar hun loverboy vaak de enige oplossing. 13 P a g i n a

14 8. De hulpverlening Het is belangrijk dat loverboyslachtoffers de juiste hulp krijgen. Slachtoffers zijn vaak meervoudig getraumatiseerd. Ze kunnen lijden aan een posttraumatisch stresssyndroom(ptss). De slachtoffers ondervinden daar vaak veel klachten van. Dit deel gaat over de hulpverlening aan de slachtoffers. 8.1 Trauma Slachtoffers van loverboys zijn zowel geestelijk als lichamelijk zwaar en regelmatig getraumatiseerd. Ze zijn angstig, hebben een negatief zelfbeeld, vertonen kenmerken van traumatische stressklachten en zijn emotioneel sterk afgevlakt. Vaak verzinnen slachtoffers van loverboys ongezonde gewoonten om met de pijn om te gaan als zelfverminking door middel van bijvoorbeeld snijden, verslavingsgedrag. De meest voorkomende trauma s bij meisjes die ten prooi zijn gevallen aan hun loverboy: Geestelijke trauma s en posttraumatische stres stoornis Kenmerkend voor geestelijke trauma s bij loverboyslachtoffers is hyperactivering, afgevlakte emoties, dissociatie, herbeleving en grote angsten. Loverboyslachtoffers leven in continue dreiging. Iedere minuut van de dag moeten ze op hun hoede zijn. Hierdoor vertonen ze regelmatig afgevlakte emoties. Dissociatie vind plaats als een slachtoffer wordt herinnerd aan haar trauma. Op het moment dat er herbeleving plaatsvind ziet het slachtoffer flitsen terug van wat haar is aangedaan. Angsten zijn een groot deel van het leven van een loverboyslachtoffer, ze zal altijd bang zijn voor slapen in het donker, angst voor de loverboy, angst voor aangifte, angst voor wraakacties enz. Ook stemmingswisselingen bij slachtoffers van loverboys komen voort uit het feit dat hun emotieregulatie van slag is. Lichamelijke trauma s Slachtoffers lopen op diverse manieren lichamelijke trauma s op. ze worden vaak geslagen of geschopt uit machtsvertoon of om ze onder controle te houden. Deze mishandeling vind plaats als het slachtoffer niet voldoet aan de verwachtingen of niet gehoorzaamt. Veel meiden moeten in opdracht van hun loverboy een tatoeage laten zetten deze tatoeage geeft hem het gevoel van ze is mijn eigendom. Dit signaal straalt ook uit naar collega-loverboys. Tot slot komt automutilatie regelmatig voor. Verslaving Slachtoffers gebruiken verslavende middelen om gevoelens tijdens hun werk te onderdrukken en zichzelf staande te houden. Meest voorkomende middelen zijn: Cannabis, XTC, cocaïne, GHB en alcohol. 14 P a g i n a

15 8.2 Hulp Slachtoffers van loverboys zijn beschadigd door hun leven in de prostitutie. De dwang, het geweld en het misbruik laten trauma s achter. Door langdurig of herhaaldelijk bloot te staan aan schokkende ervaringen kan er ernstig psychisch letsel ontstaan. De problematiek doet zich voor in de leeftijdsfase die essentieel is voor de ontwikkeling van deze meiden en vormt een ernstige bedreiging voor hun sociaal-emotionele, cognitieve, seksuele en persoonlijkheidsontwikkeling. Meiden die slachtoffer zijn van loverboys hebben een specifiek en integraal hulpaanbod nodig omdat het probleem zo complex is. Hun gedrag moet worden genormaliseerd en ze moeten succes ervaringen opdoen. Het is van essentieel belang dat er zo snel mogelijk ingegrepen word bij loverboyproblematiek. Bij twijfel moet je daarom altijd overgaan op actie. Ouders hebben meestal het eerst door dat er iets niet klopt. Neem daarom de ouders ook zeer serieus. Loverboys zullen veel moeite doen om hun meisje terug te krijgen omdat zij er veel tijd en geld in hebben geïnvesteerd, daarom is een veilige (liefst anonieme) plek van enorm belang. Naast het beschermen van het meisje tegen de loverboy moet ze ook tegen zichzelf beschermd worden daarom is het van belang dat haar contacten ingeperkt worden zodat zij niet in contact kan komen met haar oude leven. Soms willen de meisjes geen hulp accepteren in dit geval ontbreekt het probleembesef. Het meisje moet beseffen dat ze in de problemen zit en hulp nodig heeft. 8.3 Therapie Er zijn verschillende vormen van traumabehandeling. Een voorbeeld hiervan is EMDR therapie. Twee andere vormen van traumabehandelingen zijn de cognitieve gedragstherapie en de schrijftherapie. Naast traumabehandeling speelt een juiste mix van therapievormen een belangrijke rol. Bij het ene meisje levert een bepaalde therapie verbluffende resultaten op en bij de ander werkt het totaal niet. Vormen van therapie die gebruikt worden zijn: Systeemtherapie Groepstherapie Creatieve therapie Psychomotore therapie/lichaamsgericht werken De eerste weken in de opvang staan in het teken van overleven, structuur, regelmaat, een gezamenlijk dag- en nachtritme. Dit zijn elementen die slachtoffers vaak voor langere tijd hebben gemist. Een gestructureerd bestaan en het durven aangeven van je eigen grenzen is een belangrijke stap naar weerbaarheid. De volgende stappen worden genomen om de weerbaarheid van de slachtoffers te vergroten: Onderscheid maken tussen goede en foute contacten. Eigen keuzes maken(nee zeggen) Sociaal netwerk opbouwen Uiteindelijk is het de bedoeling dat een meisje weer op eigen benen kan staan en terug de samenleving in kan. Als een meisje er klaar voor is kan ze terug naar huis of op zichzelf wonen. Hierin zijn uiteraard verschillende varianten denkbaar. 15 P a g i n a

16 9. De politie Mensenhandel is moeilijk aan te pakken omdat het zich vaak in het verborgene afspeelt. De volgende vijf punten verzwaren de taak om loverboys op te pakken: Slachtoffers worden vaak binnen en buiten Nederland verplaatst. Als het slachtoffer wel te bereiken is dan is medewerking lastig omdat ze vaak extreem afhankelijk zijn van hun handelaren. Slachtoffer heeft geen vertrouwen in de kennis en kunde van de politie De loyaliteit van de slachtoffers naar hun loverboy toe zorgt ervoor dat ze contact met de politie mijden en geen aangifte doen Loverboys laten hun slachtoffer nooit alleen maar zorgen dat er altijd een handlanger bij aanwezig is Het gebrek aan bewijs maakt het voor de politie erg lastig om dit probleem aan te pakken. Belangrijk is de aangifte maar het kan ook zonder aangifte. Door meldingen en bewijs te verzamelen, ook via internet kan er een dossier opgebouwd worden. 16 P a g i n a Communicatie Vroeger voelden slachtoffers zich vaak niet begrepen door de politie. Tegenwoordig ligt de prioriteit bij de slachtoffers en proberen ze de dader te pakken. Mocht dit in verband met de veiligheid van het slachtoffer gevaarlijk zijn, dan wordt de zaak zogezegd stuk gemaakt en wordt het meisje eerst in veiligheid gebracht. Om de communicatie tussen politie en slachtoffer te verbeteren is er sinds 2003 een opleiding van drie maanden waarin de politie leert de mensenhandel te bekijken vanuit een sociaal wetenschappelijke context. De politie richt zich op de opsporing van de slachtoffers. Het probleem wat hierop volgde was de communicatie. De informatie kwam niet bij de juiste personen terecht. Sinds 2008 is de politie ermee bezig om ook dit punt te verbeteren zodat ook de baliemedewerkers op een juiste manier door kunnen verwijzen. Controles Er worden regelmatig controles uitgevoerd bij legale prostitutie bedrijven. De controleurs (zedenpolitie) komen in burgerkleding en proberen te achterhalen of de werkende dames daar vrijwillig of gedwongen aan het werk zijn. Door te praten met deze dames hopen ze ook inzicht te krijgen op de illegale prostitutie. Als er wordt vermoed dat een van de dames gedwongen aan het werk is, wordt er een gesprek met haar aangegaan. Er worden dan altijd contactgegevens in alle talen achtergelaten zodat ze wanneer zij er klaar voor is altijd contact kan zoeken. Controles komen ook voor bij escortbedrijven. Vanuit een hotelkamer bestellen de controleurs dames van verschillende bureaus. Zodra ze er zijn worden er gesprekken gevoerd om te kijken of alles goed is. Mocht er een minderjarige dame tussen zitten dan wordt degene die haar geleverd heeft meteen gearresteerd. De politie kan zich via internet ook voordoen als potentieel slachtoffer daarbij mag hij iemand niet uitlokken iets te doen wat die niet van plan was. De websites waar loverboys op actief zijn die staan in de bijlage. Op deze sites proberen loverboys nieuwe slachtoffers te ronselen.

17 Meldnummers Slachtoffer in direct gevaar: Bel 112. De politie komt direct naar je toe. Slachtoffer niet in direct gevaar: Algemeen nummer van de politie Vragen naar de afdeling mensenhandel en een afspraak maken voor een intakegesprek. Bij geen gehoor: Bellen naar het Expertisecentrum Mensenhandel en Mensensmokkel Zij zorgen ervoor dat het slachtoffer door de juiste mensen terug gebeld wordt. Mensen uit de omgeving kunnen ook een melding maken en de politie zal de zaak oppakken. Opvang De politie zorgt er in eerste plaats voor dat het slachtoffer naar een veilige plek kan. Hiervoor schakelen ze CoMensha in om een opvangplek te regelen. De politie draagt de slachtoffers over aan CoMensha zodat de locatie van de slachtoffers ook voor de politie onbekend blijft. Hierin speelt het slachtoffer ook een rol om haar adres geheim te houden en het niet te vertellen aan haar loverboy. De opvang en behandeling van minderjarige slachtoffers is vaak moeizaam waardoor gesloten opvang onvermijdelijk blijft. Het is lastig voor hun om los te komen van hun loverboy en ze lopen regelmatig weg. Opvang is al jarenlang een probleem. Er kan geen passende opvang gevonden worden of er zijn wachtlijsten voor de opvang staan die van enkele dagen tot enkele weken of zelfs maanden. Aangifte Redenen om aangifte te doen; je wilt stoppen met dit werk, je wilt wraak nemen op je loverboy voor wat hij je allemaal heeft aangedaan en je wilt dat mensenhandel stopt. Reden om geen aangifte te doen is uit angst voor je loverboy, je bent bang niet serieus genomen te worden door de politie, je schaamt je er te veel voor om erover te praten of je bent oprecht verliefd op je loverboy. De aangifte zelf duurt enkele dagen achter elkaar en in de stad waar het zich allemaal heeft afgespeeld. De aangifte kan altijd ingetrokken worden maar hierbij wordt wel rekening gehouden met het feit dat het slachtoffer bedreigd kan worden. Slachtofferhulp Slachtofferhulp Nederland biedt opvang, hulp, informatie en advies. Het gebruik van deze hulp is gratis. 17 P a g i n a

18 10. Het openbaar ministerie Het openbaar ministerie (OM) is gericht op de belangen van het slachtoffer. In januari 2011 is de wet aangepast zodat de positie van het slachtoffer sterker is. Officieer van justitie De officieer van justitie is de vertegenwoordiger van het OM in de rechtszaak en geeft leiding over het opsporingsonderzoek in strafzaken. Voor bijvoorbeeld huiszoekingsbevelen en telefoon aftappen heeft de officieer van de justitie wel de toestemming nodig van de rechter. Bij gebrek aan bewijs zal er een schikking getroffen worden en bij voldoende bewijs wordt er een zaak van gemaakt. Tijdens de rechtszaak is de officieer van justitie de openbare aanklager. Hij zal alle feiten op een rij zetten en zijn mening over de zaak geven en aan de hand daarvan wordt er een straf geëist. De rol van het OM In Nederland is het OM betrokken bij de opsporing. Dit kan zijn op heterdaad betrappen of door signalen die door andere partijen worden opgepikt. De signalen worden uitgewerkt in een voorstel en aan de hand van dit voorstel wordt overwogen om het verder uit te bouwen tot een strafrechtelijk onderzoek. Als het een onderzoek wordt dan is het aan de vertegenwoordiger (de officieer van justitie) om deze opdracht door te geven aan de politie, al blijft de leiding uiteindelijk bij de vertegenwoordiger. De nieuwe wet In deze wet is vastgelegd dat het slachtoffer goed op de hoogte moet blijven over de gang van zaken. Het indienen van een schadeclaim is makkelijker geworden en de drempel tot inzage van het dossier lager. Het OM biedt het slachtoffer hulp vanaf de opsporing en vervolging tot aan het proces en de nazorg. Het OM werkt met meerdere partijen samen zoals politie, slachtofferhulp en alle andere partijen die bij het proces nodig zijn. Bij minderjarige slachtoffers moet het OM de ouders inschakelen als wettelijk vertegenwoordiger, zij krijgen dezelfde informatie als het slachtoffer. Als het slachtoffer boven de 18 is dan is het haar eigen keuze om de ouders in te lichten. Strafzaak Het slachtoffer mag zelf beslissen of ze bij de strafzaak aanwezig is. Het kan een moeilijke gebeurtenis zijn omdat alle nare herinneringen boven komen en de advocaat van de loverboy kwetsende vragen kan stellen. Als ze aanwezig is maakt ze gebruik van haar spreekrecht. Indien het slachtoffer besluit niet aanwezig te zijn laat ze schriftelijk van zich horen. Als het slachtoffer het niet eens is met de beslissing van de rechter kan ze in hoger beroep gaan. De rechter De strafrechter beoordeelt of iemand een delict heeft gepleegd en daarvoor gestraft moet worden. De rechter leest alle informatie en bewijsmateriaal door en probeert op deze manier drie vragen te beantwoorden: Is het feit wettig en overtuigend bewezen? Is het een strafbaar feit? Is de dader strafbaar? De rechter wordt meestal pas betrokken bij de zaak als de loverboy dagvaarding heeft ontvangen. 18 P a g i n a

19 Spreekrecht Door gebruik te maken van het spreekrecht kan het slachtoffer laten horen wat voor schade haar is aangedaan. De rechter hoort op deze manier vanuit eerste hand wat de gevolgen zijn van het misdrijf. Het spreekrecht heeft ook een preventieve werking. De dader wordt direct geconfronteerd met de gevolgen van zijn daden en wordt er hierdoor hopelijk van weerhouden om in herhaling te vallen. Voor de slachtoffers die zich bedreigd voelen is er ook altijd de optie om een scherm te plaatsen zodat er geen direct oogcontact is. Strafbare feiten Het kan voorkomen dat het slachtoffer nieuwe meiden ronselt voor haar loverboy. Als dit onder dwang is gedaan dan kan de rechter beslissen dat ze hiervoor wordt vrijgesproken. Er is ook een situatie denkbaar dat het slachtoffer meineed pleegt in de rechtszaak omdat ze onder druk staat van haar loverboy. Hierbij is hij erop uit om zichzelf buiten schot te houden zodat hij vrijgepleit wordt. Het vonnis Als de strafrechter iedereen gehoord heeft wordt er een beslissing genomen. In lastige zaken kan dit vonnis twee weken op zich laten wachten. In het vonnis staat hoe het conflict moet worden opgelost. Dit kan zijn door middel van een taakstraf, boete of gevangenisstraf. Als de rechter de dader onschuldig bevindt, dan eindigt de zaak zonder veroordeling. Alle partijen moeten zich aan het vonnis van de rechter houden, maar mocht er een partij het niet eens zijn met het vonnis dan kunnen ze in hoger beroep gaan. Wettelijk kader Mensenhandel is een ernstige schending van de mensenrechten en een zeer zware vorm van criminaliteit. De bestrijding daarvan staat in Nederland ook hoog op de politieke agenda. In de afgelopen jaren hebben er diverse veranderingen plaatsgevonden op het gebied van de mensenhandel wet- en regelgeving. De wetgever heeft gekozen voor één mensenhandel bepaling, waarin veel gedragingen van uiteenlopende aard strafbaar zijn gesteld. Dit is opgenomen als artikel 273f Wetboek van Strafrecht. Sinds 2010 is grooming ook strafbaar gesteld. Onder grooming wordt verstaan: het door een volwassen persoon op internetsites actief benaderen en verleiden van minderjarigen met als einddoel het plegen van seksueel misbruik met de minderjarige. Het legaliseren van prostitutie heeft niet geleid tot een prostitutiebranche zonder misverstanden. Controle en toezicht op de prostitutie zijn geen garantie dat vrouwen niet onder dwang werken. In 2011 is voor het laatst de wet aangepast. Met de nieuwe wet zijn prostituees verplicht zich in te schrijven in het landelijk register van prostituees. Hiervoor zijn enkele gemeentes aangewezen die de registratie op zich nemen. Met de registratie is het verplicht een intakegesprek te voeren. Naast het landelijk register prostituees is er ook een landelijk escortregister gekomen. Het is verboden een escortbedrijf uit te oefenen zonder vergunning. 19 P a g i n a

20 Bijlage I: Signalenlijst 1. Uiterlijke en fysieke gesteldheid Ziet er plotseling uitdagend en sexy uit Verandering in kleding en make-up Ziet er overdreven verzorgd uit Is moe en vermagerd Vertoont psychosomatische klachten Zelfverwonding 2. Houding ten opzichte van zichzelf Lage zelfwaardering Weinig realistisch zelfbeeld Lijkt geen identiteit te hebben Onderschat of overschat zichzelf Depressief Snel beïnvloedbaar Plotselinge huilbuilen en/of woede-uitbarstingen Durft of kan geen grenzen aangeven Vertoont teruggetrokken gedrag 3. Gedrag (algemeen) Heeft (opeens) veel geld/dure spullen Ze vermijdt het onderwerp prostitutie of projecteert dit op anderen Extreem vrolijk gedrag Gaat extreem vaak uit Vertoont wegloopgedrag Eventuele drugs en/of drankmisbruik Is snel wisselend qua emoties Is weinig flexibel Ziet niet in hoe zij situaties kan benaderen/veranderen 4. Gedragssignalen op seksueel gebied Obsessie met seks Grote angst voor lichamelijk contact Veel kennis op het gebied van seksualiteit Plotselinge gedragsverandering Concentratieproblemen 5. Gedrag en houding ten opzichte van anderen Isoleert zich van vrienden en bekenden Heeft (opeens) veel nieuwe contacten Wordt gehaald en gebracht met scooter/auto Weinig binding met thuis (ruzies/meningsverschillen) 20 P a g i n a