Hoofdstuk 1 : Angsten en wanen

Transcriptie

1 Hoofdstuk 1 : Angsten en wanen Verstijfd van angst lig ik in mijn bed in de kleine, rechthoekige slaapkamer, die grenst aan de betegelde achtertuin van mijn ouderlijke woning, gelegen in het Noord-Hollandse kustdorpje Heemskerk. Ik durf mij niet te bewegen en word steeds banger, terwijl de schemering langzaam overgaat in duisternis. Ik kijk naar het gordijn dat voor het raam hangt, dat half open staat, omdat het zomer is, zodat de avondkoelte mijn warme kamertje binnen kan stromen. Traag en langzaam gaat het katoenen gordijn heen en weer door de zacht blazende wind en langzaam verdwijnen de kleuren rood, bruin, geel en groen vanwege de invallende duisternis. Alles verandert in een zwarte, langzaam heen en weer bewegende massa, die steeds meer vorm krijgt. De gordijnen worden omgetoverd in een grote, gemene man met een zwarte baard, wiens zware ademhaling en logge lichaamsbewegingen ik doodsbang bekijk en in mijn gedachten opneem. Mijn oogspieren spannen zich tot het uiterste in en ik raak er steeds meer van overtuigd dat deze persoon inmiddels op het rondvormige rotanstoeltje heeft plaats genomen, dat in de rechterhoek van de kamer voor het raam staat en waarop mijn kleren, vluchtig en slordig, zijn neergelegd. Uiteindelijk zie ik hem daadwerkelijk zitten en ik kruip bevend van angst onder de dekens. Ik weet dat hij wacht tot ik in slaap val en daarom probeer ik uit alle macht wakker te blijven. Ik ben doodsbang voor dit enorm grote en sterke wezen vol lust en verdorvenheid, dat geduldig wacht tot het moment waarop zijn prooi door vermoeidheid wordt bevangen. Mijn hart klopt luid en duidelijk in mijn keel, hoorbaar en voelbaar, mijn ademhaling hapert af en toe en daarom hap ik zo nu en dan paniekerig naar lucht, een geluid van dodelijke angst en verstikking voortbrengend. Vanavond word ik vermoord! Om hulp schreeuwen doe ik niet, want ik weet dat dit mijn verdiende loon is, zo jong als ik ben. Niemand zal mij te hulp komen, ik ben ten dode opgeschreven, reddeloos verloren, hulpeloos en hopeloos alleen. Huiverend draai ik me op mijn trillende buik en leg mijn handen ter bescherming in mijn liezen. schemering = avond logge = trage rotanstoeltje = stoeltje van bamboe lust = begeerte, gore drift verdorvenheid = boosheid bevangen = overvallen hapert = blijft hangen voortbrengen = veroorzaken, maken huiveren = angstig rillen

2 Ingehouden snikkend val ik, vervuld met doodsangsten en een inmiddels versteend lichaam van de opgehoopte spanning, in een diepe slaap, na een eindeloos lijkende strijd om wakker te blijven. Op een woeste herfstavond word ik plotseling en ruw uit mijn slaap gerukt, doordat mijn moeder mij paniekerig en wild schuddend wekt: Naar beneden en je jas aandoen, we gaan weg. Samen met mijn broertjes en mijn tweelingzusje sta ik slaperig gapend in de gang, allen bekleed met winterjassen over onze pyjama s. Mijn moeder brengt ons nerveus huilend naar buiten, vanwege God weet wat voor reden. We lopen haastig richting het park, dat slechts flauwtjes wordt verlicht door een enkele straatlantaarn. Een horde vluchtelingen gaat in benauwdheid over straat. De kinderen zijn allemaal doodsbang, evenals mijn moeder trouwens, die intussen vertelt dat we op de vlucht zijn voor m n vader, die in razernij is ontstoken en ons iets vreselijks aan wil doen. Deze schokkende mededeling belandt in de slaperige kinderoortjes als vuurwerk in een vat buskruit. We zijn ineens klaarwakker en een overduidelijk gekrijs breekt los. De stemming zit er goed in bij de vluchtende kinderkaravaan. Mijn moeder troost ons, maar vermaant het bange clubje tevens door te lopen, maar door de angst voor het nachtelijk donker en het mogelijk naderende doodsvonnis wil dat niet echt lukken. Ik kijk schichtig achterom en verwacht elk ogenblik m n vader met een of ander moordwapen te ontdekken in dit angstaanjagende schimmenspel van bewegende schaduwen van ruisende struiken en bomen van mensen. Achter elke dikke boom verwacht ik, de oudste en waarschijnlijk de grootste bangerik van dit gezelschap, sowieso een doodslager, een moordenaar aan te treffen. Het duister is voor mij verbonden met dood en verderf. Niemand praat, iedereen is door vrees bevangen. Enige tijd later keren we terug, richting huis. Het gevaar is volgens mijn moeder kennelijk geweken. Elke logica ontbreekt. Niemand van ons begrijpt waarom we zo abrupt uit onze slaap werden gerukt en waarom we nu ineens weer terug keren. flauwtjes = zachtjes horde = groep benauwdheid = angst razernij = blinde woede ontstoken = ontbranden losbreken = ontstaan kinderkaravaan = kindergroep vermaant = spreekt streng doodsvonnis = doodstraf schichtig = schuw, vreesachtig schimmen = gedaanten ruisende = ritselende geweken = verdwenen abrupt = ineens, plotseling 2

3 Half verdwaasd, nauwelijks bekomen van de schrik en verkleumd van de kou kruipen de kinderen huiverig in hun lauwe bedden. Weer een dag voorbij. Another day in paradise De schrik voor de dood is verankerd in mijn hart en houdt mij urenlang bezig. Overdag leiden de dagelijkse beslommeringen van het aardse bestaan mij af van bezorgd gepeins en ben ik een blijmoedig kind, dat veel lacht en vrolijke deuntjes fluit. Maar in momenten van stilte denk ik ernstig na over de zin van het leven. Ik ben een clown die het lachen allang is vergaan, maar zorgvuldig de schijn ophoudt en toch ook op een zeer onbegrijpelijke wijze daadwerkelijk telkens een lichtpuntje in dit sombere bestaan lijkt te vinden. Heeft God hierin de hand? Is Hij wellicht het heldere schijnsel aan het eind van de donkere tunnel? Of komt de steeds flauwer wordende glans uit mijn eigen hart? Ik weet het niet. Maar zodra de avond begint, teisteren angstgedachten, aanzwellende wanen en soms hevige nachtmerries mijn bange ziel en nergens vind ik vertroosting of rust. Mijn moeder, die ik innig liefheb, biedt ook geen uitkomst. Als ik, hoogstwaarschijnlijk voor de zoveelste keer, uit mijn bed kom, om geruststelling te vinden voor mijn doodsvrees, zegt ze op een snauwende toon: "Iedereen gaat dood, Hans, ga nou maar lekker slapen, welterusten." En daarmee is de kous af. Einde verhaal. We zijn geboren om te sterven, wat een afschrikwekkende gedachte. Welk sadistisch brein verzint zoiets? Wie is de God, die dit heeft bedacht? Verslagen en vol somberheid strompel ik de trap op naar boven, het enge donker tegemoet. Zo zullen vele avonden en nachten aan mij voorbijtrekken. Jaar in, jaar uit. Zonder iets in de gaten te hebben, word ik langzamerhand zieker en zieker. Van binnen wel te verstaan, want aan de buitenkant is niets te zien. Ik ben een magere, maar levendige jongen van een jaar of tien, gezegend met een goed stel hersens, bezit een kerngezond lijf en heb een lastig, wispelturig karakter. Af en toe kan ik erg driftig zijn, vooral als ik onrechtvaardigheid bespeur. verdwaasd = verward verkleumd = verstijfd verankerd = vastgezet beslommering = bezigheid gepeins = zwaar denken schijnsel = licht glans = schittering teisteren = pijnigen aanzwellende = snel groeiende wanen = dromen, bedriegende beelden vertroosting = troost snauwende = kattige sadistisch = gemeen brein = slim persoon wispelturig = veranderlijk, grillig, nukkig onrechtvaardigheid = onrecht bespeur = ontdek 3

4 Maar ik ben ook een liefdevol, verzorgend en behulpzaam kind en sta voor iedereen klaar. Ik ben geneigd me te onttrekken aan gezag en kom ontzettend vaak te laat thuis voor het avondeten, tot ergernis van mijn ouders. Ze proberen mij bij te sturen door te melden dat we een half uur eerder eten dan in werkelijkheid het geval is. Het haalt niets uit. Ik arriveer niettemin veelvuldig te laat voor deze maaltijd. Doe ik dit opzettelijk? Nee, volstrekt niet! Ik ben een dagdromer en de realiteit lijkt meestal buiten mij om te gaan. Ik neem me telkens voor op tijd thuis te zijn, maar slaag hierin zelden. En baal daar vervolgens ontzettend van. Dat is trouwens vaak het geval bij mij: ik zoek liefde en oprechtheid in mezelf en anderen, maar kom, op beide terreinen, zeer regelmatig bedrogen uit. Het goede te doen, wil maar niet lukken, het kwade ligt voortdurend als een zeer nabije kwelgeest op de loer, om te roven en te stelen. Het is in en om mij heen, ik heb er nauwelijks macht over, alle goede voornemens ten spijt. Er verandert niets. Ik wil een goed mens zijn, maar het lukt me steeds maar gedeeltelijk. Daarbij leef ik half, want in mijn achterhoofd overheerst vrees en zware bezorgdheid. Ik ben hevig verontrust over het huwelijk van mijn ouders, die heel vaak ruzie maken. Mijn broertjes en mijn zusje wil ik beschermen tegen van alles en nog wat, en ik ben als de dood dat mijn opa en oma komen te overlijden, de mensen van wie ik hemelsbreed veel hou. Ik voel me een vreemdeling in deze knettergekke, jachtige en wrede wereld en ben vooral zo bang als een wezel. Een bevredigend antwoord op levensvragen vind ik niet en de angst voor de dood is een voortdurend aanwezige vijand, die al mijn levenslust verziekt. Er is geen echte zingeving, soms misschien een korte bevrediging, ook wel eens een heel intense en diepe voldoening, bij bijvoorbeeld een gezellig uitje met ons gezin, maar ik mis iets. De ware zin van het leven ontgaat mij. Waarom ben ik geboren en waarom moet een mens sterven? Hoe kan het dat de wereld vol geweld, oorlog en ellende is. Waarom sterven er in Afrika miljoenen mensen van de honger, terwijl hier de winkels vol liggen met allerlei etenswaren. geneigd = heb aanleg voor arriveren = aankomen niettemin = toch volstrekt = absoluut oprechtheid = eerlijkheid realiteit = werkelijkheid kwelgeest = iem. die je pijnigt wrede = gemene bevredigend = geruststellend zingeving = hoger doel intens = sterk, diep 4

5 En wat is er normaal aan het feit dat een leeuw een lief, klein bokje verscheurt en opeet? Waarom is het zo n grote klerezooi hier op aarde? En waar is God dan? Wie is God? Wie verschaft, in hemelsnaam, een veilige schuilplaats in de ontembare strijd tussen goed en kwaad in en om mij heen. Ik word alsmaar heen en weer geslingerd tussen deze twee machten en vind geen verlossing voor mijn beklemmende schuldgevoel en geen bevrijding uit de verstikkende eenzaamheid. Mijn angst neemt verontrustende vormen aan. Het is om gek van te worden. Magere Hein ( De Dood) Ongeveer een jaar later zit ik op de bank voor het raam, aan de voorzijde van ons huis, dat uitzicht biedt op de stoep en de brede asfaltweg daar pal achter. Tot mijn schrik en verbazing verstoren een zestal doodgravers het rustige straatbeeld. Langzaam kruipt de begrafenisstoet voorbij. De doodgravers dragen hoge, ronde, inktzwarte hoeden en lange jassen ( van dezelfde kleur ) hangend tot op de wreef van hun fraai glimmende, leren schoenen. De forse doodskist in het midden van hen lijkt zachtjes voort te glijden op een onzichtbare wolk van ijskoude lucht, dwars door de grauwe en gure dorpsstraat in winterse tijden. De kist is vervaardigd uit blank eikenhout, eenvoudig van aanzien. De trottoirs zijn verlaten en aan de struiken en bomen is geen blad te bekennen. Een schilderij zonder franje. Aan beide kanten van de circa twee meter lange, licht geelbruine lijkkist lopen drie geoefende dragers, stap voor stap, traag en streng kijkend. Ze omklemmen met hun, in zwarte handschoenen verscholen, moordenaarsknuisten strak en vastberaden de koperen handvatten, die de kale kist sierlijk omlijsten. Lange mannen, die Magere Hein ( de Dood ) door middel van hun stijve pas en een deftige en hooghartige houding, overtuigend vertegenwoordigen. verschaft = geeft ontembare = onophoudelijke alsmaar = telkens verlossing = bevrijding beklemmende = drukkende,benauwende verontrustende = zorgwekkende vervaardigd = gemaakt trottoir = stoep franje = versiering circa = ongeveer knuisten=handen vastberaden=vastbesloten hooghartig = arrogant, trots vertegenwoordigen = laten zien, zijn 5

6 De sombere kleding en de ernstige gelaatstrekken maken dit onheilspellende schouwspel compleet. Alleen de zeis ontbreekt, godzijdank. Mijn verwarde kindergeest ziet in deze baardragers geen gewone mensen, maar kameraden van de duistere machten, handlangers van de duivel zelf. De rillingen lopen over mijn magere jongensrug door deze spookachtige vertoning op een winterkoude, vrije woensdagmiddag van school. Deze ongewenste middagvoorstelling besluit, geheel tegen mijn zin in, haar voortgang te staken precies voor onze voordeur, want de dragers zakken eendrachtig door de knieën en parkeren de levenloze vracht plechtig op de vrieskoude asfaltbestrating, recht voor mijn verbijsterde snufferd: De doodskist staat recht voor ons raam, midden op straat. De voorste man in de rij kijkt plotseling in mijn richting met een strakke, ijzige blik. Het maakt mij bang. Zijn koolzwarte, gevoelloze ogen, afgezet in een langwerpig en bleek gelaat, maken hem uitermate geschikt voor dit eskader des doods. Hij praat met de achterste man in de rij en enkele walmpjes warme lucht, komen als rookwolken uit zijn, op en neer bewegende, mond. Ik kan hem natuurlijk niet verstaan, omdat ik achter het raam zit. De reactie van de achterste baardrager, die hatelijk lacht en zijn hoofd naar mij toedraait, verraad de verborgen boodschap van de wolkjes damp en het verschrikkelijke nieuws belandt pijlsnel in mijn bevend hart: Ze zijn gestopt om jou op te halen en je de kist in te slaan, gonst het door mijn verwarde brein. Nors verzet ik mij tegen deze weerzinwekkende gedachte, laat mijn hoofd en ogen even afdwalen naar de vloer en schud mijn hersenpan om mijn gedachten te ordenen, te rangschikken. Zoals een hond na een regenbui zijn vacht en kop uitschudt om zich van de irritante en jeuk veroorzakende nattigheid te ontdoen. Vervolgens kijk ik op en ontmoet opnieuw de minachtende tronie van dezelfde kerel, die nu echter onbeschaamd en vastberaden met uitgestrekte arm en uitgestoken vinger in mijn richting wijst. Nu weet ik het zeker! Ze hebben het op mij gemunt. sombere = treurige gelaatstrekken = gezichtsuitdrukkingen onheilspellende = dreigende schouwspel = toneel, vertoning zeis = scherp mes op een lange stok om riet mee te snijden eendrachtig = gezamenlijk, eensgezind plechtig = deftig, statig snufferd = gezicht eskader = afdeling walmpje = damp, wolkje nors = bokkig, zuur weerzinwekkend = afschuwelijk, monsterlijk hersenpan = hoofd tronie = gezicht 6

7 Ik ben het slachtoffer, die de kist in moet om levend begraven te worden! Ik moet maken dat ik wegkom. Ik spring ineens op van de bruinleren bank en glijd op mijn kousen vliegensvlug de gang in, grijp in een oogwenk mijn jas van de kapstok, schiet razendsnel in mijn geveterde schoenen, knoop die met een bloedgang dicht en storm vervolgens door de achterdeur naar buiten. In aller ijl sla ik de poortdeur open en ren in volle vaart door de overdekte steeg de openbare weg op, terwijl ik mijn jas probeer aan te trekken. De rits laat ik open, ik heb geen tijd te verliezen. De duivel zit me op de hielen. Niets of niemand stopt deze vluchteling. Een kilometer of wat verder kom ik hijgend en huilend tot stilstand en kots van de spanning mijn middageten over straat. Gelukkig heeft niemand het gezien. Ik veeg mijn halfnatte mond met de mouw van mijn jas droog, zip de openstaande rits dicht, wis met de binnenkant van mijn vingertoppen de tranen van mijn ogen en wangen, veeg met mijn andere mouw het zweet van mijn voorhoofd en vervolg dapper de weg van mijn elfjarig bestaan. Weer een dag overleefd. Hoofdstuk 2 : De wereld gaat aan ijver ten onder Mijn ouders zijn hard werkende, eerlijke mensen, die het financieel niet breed hebben. Rechtschapen van aard, over het algemeen genomen. Mijn vader is timmerman en werkt bij de staalfabriek de Hoogovens, waar de gehele IJmond economisch afhankelijk en gebonden aan lijkt te zijn. Mijn moeder verdient in haar vrije tijd (ze verzorgt met een hartstochtelijke toewijding vrijwel dagelijks mijn lieve oma, die door reuma deels invalide is geraakt) wat centen bij als schoonmaakster. Ze is altijd druk met allerlei verschillende bezigheden en staat voor iedereen klaar, net als mijn vader overigens. De kinderen komen in het gezin, qua materiële verzorging, altijd op de eerste plaats. Mijn ouders werken zich een slag in de rondte om ons van goede kleding te voorzien en de mogelijkheid te schenken om een sport naar eigen keuze te doen., maar er is ontzettend veel ruzie, onrust en spanning in ons gezinnetje. in allerijl = haastig, vliegensvlug zip = trek wis = veeg financieel = wat het geld betreft rechtschapen = eerlijk qua = wat betreft materiële = tastbare, feitelijke 7

8 Ze storten zich bovendien volop in een leven van dienstbaarheid en hulpvaardigheid. Bijna dagelijks staat het huis bol van de stress, want mijn moeder vult haar leven met jagen en vliegen, ze heeft geen enkele kalmte in zich en jut iedereen op tot een zelfde houding en toewijding. Allemaal goedbedoelde welwillendheid, waarbij echter de liefde en tijd voor zichzelf, haar man en het eigen kroost vaak onder sneeuwt bij de aandacht voor anderen en het o' zo belangrijke oordeel van de buitenwereld. Het lijkt of ze zich alleen maar in deze behoefte kan verplaatsen. Het katholieke streven van goede werken hangt als een vlijmscherp zwaard boven dit huisgezin en allen lijden hieronder, maar moeders wil is over het algemeen wet. Ze zit gevangen in het heilige doen en moeten en wij boeten allemaal mee. Nooit of te nimmer is er rust. Jagen, jagen en nog eens jagen. Een kopie van de wereldmentaliteit uit de begin jaren zestig van deze eeuw. Werken aan de wederopbouw van het land en de maatschappij of, zoals een bekend Amerikaans staatsman (Herbert Hoover 1932) het treffend verwoordde destijds : "Prosperity is just around the corner ( Welvaart ligt om de hoek ). Het geloof verliest haar greep op de wereld en deze overgangsfase leidt tot vreemde af- en uitglijders in het bestaan van mensen, die voorheen zwaar werden beperkt door een religieuze beweging, die zich vanaf haar oprichting heeft vervuild met financieel belang en met macht over haar volgers. Barstensvol zeer bedenkelijke, kwalijke rituelen en leerstellingen. En wereldwijd verbreid, dat wel. Het opkomende materialisme en kapitalisme lonken krachtig naar de naoorlogse generatie, waar het laatste beetje geloof in een liefhebbende en almachtige God en de zogenaamde onschuld van de mens gruwelijk aan diggelen is geslagen door het wereldbeeld van een moordende en losgeslagen mensheid, waar zelfs de "good guys" zich schuldig maakten aan verwerpelijke praktijken als marteling, verkrachting en moord. De Tweede Wereldoorlog! Wie kun je nog vertrouwen in deze wereld? God? Regeringsleiders?. toewijding = enthousiasme, geestdrift religieuze = gelovige, godsdienstige rituelen = plechtigheden verbreid = verspreid kapitalisme = maatschappij, die vooral is gericht op geld verdienen en economische groei good guys = goede kerels verwerpelijke = schandelijke lonken = flirten, lief aankijken 8

9 Nee, moeders wist het wel, keihard werken, niet opvallen, mee in de massa en alle problematiek die dit leven met zich mee schijnt te brengen, los je op door ontkenning of verwerping. Of als laatste redmiddel door straf en tuchtiging. Zij kent het harde oordeel van de maatschappij als geen ander. Toen ze eind vijftiger jaren van mijn biologische vader scheidde, nog voor de geboorte van mijn tweelingzusje Annelies en ik, beschouwden vele rechtvaardigen in dit kleine dorpje haar als een hoer. Scheiden mocht niet. Ze trok zich er weinig van aan, zo leek het althans, en vocht zich een weg terug in deze kille wereld met haar twee jonge spruiten inwonend bij haar ouders in een klein arbeiderswoninkje. Ze werkte ruim zestig uur per week, gedeeltelijk buitenshuis, als controleuse en hersteller van damesondergoed (beha s) om zo de eindjes aan elkaar te kunnen knopen. Afhankelijk van een man wilde ze niet meer zijn. Die zien je toch alleen maar als een stuk vlees, als een seks-object. De opmerking van mijn opa, toen mijn stiefvader, die een straat achter haar woonde, zich zenuwachtig en verlegen meldde om haar hand te vragen, brak wellicht definitief haar respect voor het mannelijk geslacht en daarmee haar verwonde hart: "Als je een hoer wilt trouwen, ga je gang maar", bleek mijn grootvaders vernietigende antwoord op een van de weinige, openlijk vertoonde, liefdevolle momenten van mijn aanstaande vader. Een rijzige en stille, teruggetrokken, verlegen en dikwijls norse man, die op latere leeftijd zachtmoediger en vrolijker werd. Daar kon ze het mee doen. In een ogenblik vloog haar jonge leventje aan haar voorbij. Hoe ze als kind in het Brabantse Bergen op Zoom letterlijk de kar moest trekken. De bakkerskar om precies te zijn. Mijn opa was een zelfstandig ondernemer en het brood en gebak diende nu eenmaal stipt op tijd te worden bezorgd aan de, voornamelijk uit leden van de Roomse kerk, bestaande clientèle. Uiteindelijk liep mijn opa zich letterlijk stuk op hardnekkige wanbetalers, die liever hun geld in de kroeg verbrasten dan de warme bakker te betalen. tuchtiging = dwang, discipline biologische = natuurlijke, echte althans = tenminste spruiten = kinderen eindjes aan elkaar knopen = financieel rondkomen object = voorwerp haar hand vragen = ten huwelijk vragen wellicht = misschien definitief = voorgoed rijzige = lange zachtmoedig = lief, vriendelijk de kar trekken = verantwoordelijkheid nemen diende=moest clientèle=klantenkring wanbetaler =slechte betaler verbrassen = verkwisten 9

10 Hierdoor werd zijn faillissement onafwendbaar. Mijn moeder werd regelmatig ingeschakeld om de waren te bezorgen, wanneer het personeel door ziekte was verhinderd of het werk dit eenvoudigweg vereiste. Ze verzuimde in dat geval logischerwijs van school, hetgeen toentertijd de gewoonste zaak ter wereld was bij kinderen van kleine middenstanders. Ze beschikte over een goed stel hersens, maar dat was in haar vaders ogen niet belangrijk. Een meisje belandde automatisch in de huishouding, zowel voor als na haar trouwen. Een maatschappelijke carrière paste niet in het katholieke denkpatroon van die tijd. De vrouw is geschapen om de man te dienen door middel van haar huishoudelijke taken en in het gunstigste geval baart ze kinderen en neemt de verzorging en zorgen daarvoor zonder klagen op zich. Vader is de baas in huis. En als daar liefde bijkwam, was dat mooi meegenomen. Het draait namelijk niet om de liefde in het leven, maar om het geld en de plicht. Mijn stiefvader, die ik altijd als mijn echte pa heb beschouwd, kwam eveneens uit een streng gezin. Hij verloor op achttienjarige leeftijd zijn moeder aan kanker en had een hekel aan zijn vader, een reus van een vent, ex-militair en binnenvaartschipper, die vooral zichzelf geweldig vond. Deze man had gemene en sadistische trekjes en misbruikte twee van zijn dochters seksueel. Een kinderverkrachter, die ook nog eens een tijdje bij ons in huis heeft gewoond. Mijn vader is in z'n pubertijd eveneens seksueel misbruikt door een buurman, maar vond voor deze pijnlijke klacht uiteraard geen luisterend oor bij z'n opscheppende en zelfingenomen verwekker, om maar eens te schetsen hoe medelevend deze man was. Ik moest niets van deze opa hebben, van kleins af aan al niet. faillissement = bankroet, ondergang onafwendbaar = onvermijdelijk, zeker toentertijd = toen, destijds middenstander = kleine ondernemer beschikken = bezitten carrière = loopbaan geschapen = door God gemaakt zelfingenomen = arrogant, hoogmoedig schetsen = omschrijven 10

11 Ja en amen Mijn vader schikt zich gewillig in het oppoetsen van de buitenkant. Voor de goede vrede, die helaas steevast kopje onder gaat in dit edelmoedige streven. Want ondanks al haar goede bedoelingen is mijn moeder dikwijls een keiharde vrouw naar de eigen kinderen toe. "Niet zeuren, iedereen gaat dood" lijkt haar levensmotto. Ze weet niet beter, want ook aan haar karakter ligt een opvoeding ten grondslag van goede werken buitenshuis en tucht en orde binnen de muren van het katholieke gezin. Mijn vader slaat er soms meedogenloos en geheel onvoorspelbaar op los, want ook zijn lont ontbrandt af en toe in deze heksenketel, vooral als er drank in het spel is geweest. Bovendien reageert hij zijn ongenoegen over de bazigheid van zijn vrouw graag op mij af. Hij verdenkt mij ervan het lievelingetje van mijn moeder te zijn, het obstakel tussen hem en haar. Al heel jong krijg ik met deze onvervalste haat en jaloezie te maken. Rond mijn vierde jaar zit ik rustig naar de radio te luisteren, als mijn vader iets onverstaanbaars naar me roept. Ik kijk op, zeg iets terug en ontvang vervolgens een geweldige mep in mijn gezicht, waardoor ik achterover kukel. Ik begin hysterisch te krijsen, alarmeer daardoor mijn moeder, die opgewonden bij mijn vader informeert naar de oorzaak van mijn gekerm. "Dat rotjoch spuugde me in mijn gezicht" : verdedigt hij zich op achterbakse wijze tegen mijn moeder. Zo klein als ik ben, besluit ik voor hem op mijn hoede te zijn in het vervolg. Maar hij laat zich ook van een andere kant kennen: Met veel geduld en liefde leert hij me fietsen en rent zijn lange benen uit het lijf wetende dat ik niet kan remmen, maar in plaats daarvan me pardoes van mijn groene fiets met ronde, dubbele stangen werp. Elke keer weer. En daarbij telkens een paar kapotte knieën oploop tot verdriet en ontevredenheid van mijn vader. In mijn jonge kinderjaren stoeit, knuffelt en speelt hij veelvuldig met me. Zijn vaderlijke liefde is voor mij in die periode duidelijk voelbaar. inschikken = aanpassen gewillig = gemakkelijk, gehoorzaam oppoetsen = verfraaien steevast = altijd motto = lijfspreuk, gezegde meedogenloos = genadeloos obstakel = hindernis onvervalst = openlijk kukel = val hysterisch = theatraal, zenuwziek achterbaks = stiekem, gemeen op mijn hoede = voorzichtig pardoes = plotseling 11

12 Maar niet standvastig, want hij laat zich in de relatie met mijn moeder behoorlijk door haar overheersen en dat wreekt zich in zijn karakter, evenals zijn onbeheerste drankgebruik in de weekenden. Mijn vader en ik botsen regelmatig in de onzichtbare strijd om haar liefde en aandacht. Hij laat overigens regelmatig zijn berouw zien over de verlopen gang van zaken. Zijn spijt is oprecht. Mijn moeder is lichamelijk afstandelijker en woordelijk nogal kortaf en scherp van tong. Knuffelen vindt ze moeilijk, want dit soort aandacht en liefde heeft zij thuis nooit gekregen of gekend. Ze schreeuwt en snauwt eigenlijk voortdurend en maakt op mij een overspannen indruk. Zij is een bijzonder hulpvaardig mens en verkoopt geen nee, indien iemand om hulp verlegen zit. Meestal biedt mijn moeder de helpende hand zelf aan, terwijl de bezigheden van het eigen gezin haar draagkracht eigenlijk al overstijgen. Ze helpt anderen met plezier, maar klaagt er daarna dikwijls over. Of schept er een beetje over op. Toch weet ik zeker dat zij zich met een oprecht hart dienstbaar maakt aan anderen en zichzelf af en toe roemt, omdat ze vrijwel nooit een positieve reactie ontvangt op haar goede werken en haar onstuimige inzet voor andere mensen. Zowel mijn vader als mijn moeder zijn menigmaal uitgebuit door mensen, die het maar wat makkelijk vonden om misbruik te maken van de goedheid van hun naaste. In geloofskringen is deze instelling veel te vinden, zo weet ma uit ervaring: vooraan in de kerkbanken, liefst in driedelig pak en geen ene rot moer over hebben voor je medemens. Portemonnee strak in de zak en de neus hooghartig in de lucht. Vanwege deze schijnheiligheid weigert ze naar de kerk te gaan, maar mijn moeder laat nooit een medemens aan het lot over. Ze helpt iedereen. Daarnaast is ze een trotse vrouw, die niet graag haar excuus maakt, ook al weet ze dat ze fout heeft gehandeld. Daarin lijkt ze sprekend op haar trotse vader, mijn geliefde opa, een kleine, oersterke driftkikker, die voor niemand opzij gaat. standvastig = onveranderlijk, bestendig berouw = spijt wreekt zich = slaat terug verlegen zit = nodig heeft draagkracht = capaciteit, mogelijkheid overstijgt = teveel wordt, boven uit gaat roemen = prijzen, eer geven onstuimig = hartstochtelijk, heftig uitbuiten = misbruik van maken lot = toeval, noodlot 12

13 Als ik ziek ben, herken ik mijn moeder niet meer. De strengheid verandert in een overweldigend verzorgende en liefdevolle houding, fysiek nog altijd afstandelijk, maar een en al zorg en aandacht, en vol rechtschapenheid. Een wonderbaarlijke verandering. Was ik maar vaker ziek. Deze stille wens gaat in vervulling, want ik kom een aantal maal in het ziekenhuis terecht voor opname na een operatie of door een ongeval. Tijdens het ziekenhuisverblijf geniet ik met volle teugen van de persoonlijke aandacht en de liefde, die ik van mijn familieleden mag ontvangen en voel ik eventjes dat ze echt van mij houden. Maar dit gevoel blijft niet hangen. De satan heeft mijn denken in een stevige greep omvat en ik krijg steeds meer last van waanideeën, negatief denken en theoriecomplotten. Niemand houdt werkelijk van mij en God zeker niet, tenminste, dat denk ik. Nee, dat weet ik wel zeker! En als God tegen mij is, wie kan er voor mij zijn? Ik vervloek de dag van mijn geboorte. Drankmisbruik De opgelopen spanning van dit, aan gekte grenzende, bezige bijen bestaan wordt in het begin van dit huwelijk regelmatig ondergedompeld in drankfestijnen met vrienden van de plaatselijke voetbalclub of kennissen uit de kroeg. De dag daarna hebben mijn ouders altijd ruzie over het oergezellige avondje uit, vooral omdat mijn vader zich dan overgeeft aan zijn dierlijke lusten en andere vrouwen probeert te versieren, maar dat mislukt gelukkig altijd. Alcoholmisbruik en losbandigheid vieren in de weekenden dikwijls hoogtij, buiten de feestdagen om natuurlijk, want als rechtgeaarde bewoner van deze geweldige wereld doen we zoveel mogelijk mee aan de welkome vluchten van dit trieste, enorm lege bestaan. Lang leve de lol, de boog kan niet altijd gespannen zijn. Verjaardagen, kermis, kaartavonden bij de voetbal, en weet ik wat al niet meer. Stuk voor stuk legitieme gronden om eens flink uit de band te springen. fysiek = lichamelijk waanideeën = zelfbedriegend idee, droom of gedachte theoriecomplot = samenzweringsgedachte ondergedompeld = gevuld met, gehuld in festijn = feest losbandigheid = zedeloosheid, goddeloosheid hoogtij vieren = plaats vinden, rechtgeaarde = zuiver van aard legitiem = wettelijk, legaal uit de band springen = los gaan 13

14 Zuip je maar een slag in de rondte en vergeet eventjes de zorgen van het leven. De gevolgen zijn rampzalig. In ieder geval voor mij. De haat tussen mij en mijn vader groeit. Hij reageert zijn ongenoegen steeds vaker op mij af. Als hij gedronken heeft, ben ik het mikpunt van zijn spot en opgekropte nijd. Zijn afkeurende en hatelijke blikken doen mij pijn. Ik begin hem, op mijn beurt, flink uit te dagen en geef regelmatig een grote bek wat logischerwijs in een woordenwisseling, een enkele tik of een uitgebreider pak slaag uitmondt. Het doet me niks, ik voel zijn harde en rake klappen geeneens. Ik weet dat ik 'm aankan, nu al, want ik koester een ongelofelijke wrok tegen hem. En hij weet dat. De dag dat ik hem zal vermoorden, nadert. Ik verdring deze verschrikkelijke haatgedachten, want ik hou ook zielsveel van mijn vader en heb medelijden met hem vanwege het onvermogen zich verbaal te uiten. Praten is niet zijn sterkste kant. Het is een binnenvetter, mijn papa. De ruzies tussen pa en ma onderling duren eveneens onverminderd voort, veelal woordelijk, maar niet minder venijnig. Na een hevige aanvaring met vrouwlief vlucht mijn vader de kroeg in. Tegen etenstijd krijg ik de opdracht hem daar op te halen. Ik doe dit met tegenzin, want ik ben bang voor dronken mannen, omdat ze vals en onberekenbaar zijn. Ik schiet naast pa op een lege kruk en fluister: "Pap, mama vraagt of je mee naar huis komt." Ik krijg een chocomel van mijn vader en loop, nadat hij de rekening betaald heeft, samen met hem naar huis. Alles is in orde, zo lijkt het. In de steeg aangekomen, ramt ie, vanuit het niets, op me in. Ik ben geschrokken en verbaasd, maar hij snauwt: "Je bek dicht houwen" en strompelt half dronken het huis binnen. Ik begin het leven steeds meer te haten: de enorme leegte en de opeenstapeling van ruzies, het voortdurend afreageren op mij, door zowel mijn moeder als mijn vader, die een duivels haatverbond tegen mij hebben gesloten, zo lijkt het. Ik walg ervan en zie op geen enkele wijze de zin van het leven in. ongenoegen = ontevredenheid mikpunt = doel uitmondt = uitloopt koesteren = graag vasthouden wrok = haat, bitterheid nadert = komt dichterbij verdringen = wegduwen onvermogen = onmacht verbaal = mondeling venijnig = fel aanvaring = ruzie onberekenbaar = onvoorspelbaar, onbetrouwbaar walg = verafschuw 14

15 Waarom ben ik toch geboren en hoe komt het toch dat elk mens zo slecht in elkaar steekt? Niemand lijkt iets goeds te willen doen op deze aarde. Overal is strijd, ruzie, en oorlog. De wereld en de mensheid is op weg zichzelf te vernietigen en niemand lijkt zich daar druk om te maken. Wat een verschrikking. En mensen, die zeggen in God te geloven, slachten elkaar af. Wat is dat dan voor een geloof? Hoe kan je nu zeggen dat je van God houdt en God goed is, maar andere mensen de hersens inslaan, omdat ze anders denken of in een andere God geloven? Ik snap daar helemaal niets van. Maar op een of andere vreemde wijze raak ik zelf steeds dieper verstrikt in deze kluwen van ellende en groeit in mij, als kind, de haat en wraak ook. Ik begin net zo te worden als iedereen en alles om mij heen, terwijl ik dat juist niet wil. Maar er is iets aan mij, misschien in mij, dat ik niet lijk te kunnen veranderen of verbeteren. Alles wat ik andere mensen verwijt, doe ik zelf ook verkeerd, soms nog vele malen erger. Ik haat de ruzies van mijn ouders, maar zoek zelf vaak situaties op, waardoor er juist conflicten ontstaan. Ik kan mijn mond bijna niet houden, spreek mijn opstandige mening onbeschaamd uit en neem het, tijdens ruzies binnen het gezin, voortdurend voor de belaagde op, waardoor het mij regelmatig op vervloekingen, verwensingen of andere haatbetuigingen komt te staan. Of straffen zoals huisarrest of 'vroeg naar bed'. Het interesseert me allang niet meer. Mijn ouders ervaren mij als een moeilijk kind en dat ben ik ook. Ik heb totaal geen respect voor gezag, thuis en op school niet. Ik ben een rebel. Alle regels, waaraan ik mij moet houden, lap ik aan mijn laars, want ik vind de meeste van deze voorschriften onrechtvaardig en zinloos. De selffulfilling prophecy is in werking getreden. Hetgeen er over mij wordt gezegd, ben ik aan het worden: Ik groei volgens mijn ouders op voor galg en rad en dit lijkt onafwendbaar. Ik krijg van de meest uiteenlopende dingen de schuld in dit gezin en alle ellende in dit arbeidersnest lijkt bij mij te beginnen en te eindigen. Er is niemand die van mijn aanwezigheid geniet of deze ook maar wenst. Ik ben teveel en ik hoor hier niet thuis, ik woon hier wel, maar ik ben niet welkom. verstrikt = verward kluwen = warboel, bol conflict = botsing, ruzie opstandig = rebels, tegendraads belagen = aanvallen aan zijn laars lappen = maling aanhebben selffulfilling prophecy = automatische ontwikkeling voor galg en rad opgroeien = opgroeien voor het boze onafwendbaar = niet tegen te houden 15

16 Elk lid van dit nest begint een hekel te krijgen aan deze irritante 'spelbreker en ruziezoeker', die ondertussen wel bruikbaar is om de hete kastanjes uit het vuur te halen, indien nodig. De zondebok leent zich er gewillig voor, deels uit naïviteit, maar ook uit hunkering naar waardering en liefde, want hij werpt zich, gevangen door een negatief zelfbeeld, natuurlijk altijd op voor de zwakkere in de strijd, omdat hij zichzelf daarin weerspiegeld ziet. Maar ik roep tevens, uit rebellie en een grote afkeer van autoriteit, menig keer zelf heel veel negatieve aandacht op door aanhoudende ongehoorzaamheid naar mijn ouders, in de vorm van bemoeizucht, liegen en stelen. Op school ben ik dwars, koppig en soms hondsbrutaal, waardoor ik vanaf de vijfde klas, tegenwoordig groep zeven, de kwaadheid en straffe hand van de leerkrachten regelmatig over mij afroep. Regelmatig stuurt de leraar mij de klas uit, soms wel twee of drie keer per week. Nadat ik een week op voetbalkamp ben geweest en mijn ouders, broertjes en zusje vreselijk heb gemist, word ik op de parkeerplaats bij de Heemskerkse voetbalvereniging H.S.V. Odin door het hele gezin opgewacht. Snel werk ik me uit de bus,ik ben dolblij dat ik ze weer zie, maar de volgende woorden uit de mond van mijn tweelingzusje, slaan mij gevoelsmatig tegen de vlakte: Nou, het was lekker rustig toen jij weg was, we hebben helemaal geen ruzie gehad. Iedereen knikt eenstemmig en ik kan wel door de grond zakken van verdriet. Ze hebben mij helemaal niet gemist, ze vonden het juist fijn dat ik er niet was. Zie je wel,niemand houdt van mij. Deze ontvangst breekt mijn hart in tweeën. Hartstochtelijk had ik ze allemaal om de hals willen vliegen om ze te zeggen hoeveel ik van ze hou en hoe erg ik ze heb gemist. Maar het tegendeel vindt plaats. Ik kruip, zwaar teleurgesteld, in de auto van mijn ouders en in mijn schulp en de haat naar God en de wereld groeit in mij, omdat er niemand is, die mij lief heeft. Ik sterf van verdriet en ben tegelijkertijd woedend: Ik zal ze allemaal wel eens laten zien dat ik inderdaad niet deug, dat er in mij niets goed te vinden is en dat ik inderdaad voor de hel geschapen ben. Of zoals mijn moeder dikwijls zegt, ik voor galg en rad opgroei. hete kastanjes uit het vuur halen = voor een ander een gevaarlijk werkje doen zondebok = degene, die de schuld krijgt naïviteit = onnozelheid, eenvoud hunkering = verlangen autoriteit = gezag, macht weerspiegeld ziet = herkend straffe = harde, strenge hartstochtelijk = innig, fanatiek, vurig deugen = goed doen, goed zijn 16

17 De gevolgen van dit besluit laten me koud, die neem ik voor lief : Ik heb sinds jaar en dag geen blijde verwachtingen meer van mijn bestaan. Ik ben de zondebok in dit gezin, de ruziemaker, degene die hier eigenlijk niet welkom is, maar niemand weet dat ik in mijn bed elke avond tot God bid of hij een eind aan alle ruzies en ellende wil maken. En Hem vertel hoeveel ik van iedereen hou, maar dat ik me zo eenzaam en alleen voel, omdat iedereen mij lijkt te haten. Als er onenigheid is, spring ik ertussen, of ik daardoor nu klappen oploop of niet. Aan het eind van het liedje keert het hele gezin zich tegen mij, ook degene voor wie ik het heb opgenomen. Of dat nu mijn vader, mijn moeder, mijn broertjes of mijn zusje betreft. Slaat mijn vader of mijn moeder een van hen, ik kom tussenbeide om degene te beschermen die geslagen wordt. Maar daarna is iedereen altijd kwaad op mij, ook al had ik niks met de oorzaak van het conflict te maken. Ze vinden het kennelijk makkelijker om mij de schuld te geven dan naar zichzelf te kijken. Het maakt mij al heel lang niks meer uit. Doordat ik telkens over de grens van mijn incasseringsvermogen wordt getrokken tijdens de heftige schermutselingen tussen mijn ouders, van kindsbeen af aan, is de borderliner geboren. In mij is geen grens meer te vinden, want alles lijkt aan totale waanzin te grenzen. En waanzin is een eindeloze schreeuw van wanhoop en pijn. Ik ben een pain in the ash voor God, voor mijn ouders en mezelf. Een regelrechte menselijke ramp. Niemand zit op mij te wachten, ik zou maar wat graag van mezelf verlost zijn, want er is niets in me te ontdekken, waar ik een volkomen behaaglijk gevoel van krijg. Steeds meer begin ik te walgen van mezelf en de wereld, waarin ik leef. Ik verlang naar een oase van rust, maar mijn kop loopt over van onvrede en strijd. Help, ik verga, lijkt mijn ziel te krijsen. Ik denk dat de mens tot geen één pure, zuivere gedachte in staat is. Op geen enkele wijze. Elke schijnbare eerlijkheid eindigt tenslotte in een negatieve of egoïstische gedachte. Wat ben ik een verschrikkelijke creatie, waarom heeft God mij toch zo geschapen? En wie of wat zal mij verlossen. De dood, de hel? Of toch God misschien? incasseringsvermogen = de kracht om slagen of nederlagen te verdragen zonder de strijd op te geven schermutselingen = ruzies borderliner = iem. die geen grenzen kent waanzin = gekte pain in the ash = lastpost behaaglijk = prettig oase = liefelijke plek in een onprettige omgeving ziel = geest, innerlijk krijsen = schreeuwen pure = schone, reine schijnbare = ogenschijnlijke, zogenaamde creatie = schlepping geschapen = gemaakt 17

18 Hoofdstuk 3 : Een dodelijk verlangen naar absolute rust Ik weet niet waar ik het zoeken moet. Nergens vind ik rust. Zeker niet in mijn hoofd. Ik verzuip in dit gezin, waarin geen mens naar me luistert en ik hoop nooit volwassen te worden, want alles wat daar voor staat, vervloek ik tot in het diepst van mijn hart. Ruzies, lust, leugens, liefdeloosheid, drank, geveinsdheid, hypocrisie, geweld, seks, verplichte visites, stompzinnige gesprekken, geestdodend werk. Als ik niet zo bang voor de dood was geweest, had ik lang en breed uit deze mallemolen van het leven gestapt, want de bijna dagelijkse vervloekingen missen hun uitwerking niet. Degene die ik het meest begin te haten, ben ik zelf. Er is niets of niemand aan wie ik zo'n vreselijke hekel heb als aan dit overgevoelige, intens bange 'klerejong', dat nergens tegen bestand lijkt te zijn en niets goeds doet. De wereld en zijn wreedheden dringen zich steeds meer aan me op en ik kots van deze aardkloot en haar bewoners. Het dagelijkse televisiejournaal verdraag ik niet vanwege een teveel aan inlevend vermogen. Elk negatief beeld of getuigenis raakt mij tot op de bodem van mijn ziel en staat binnen een mum van tijd in mijn geheugen gegrift om me, tegen het slapen gaan, wederom te folteren. Alle flitsen van geweld, die het journaal produceert, komen in mijn dromen terug en bezorgen me nachtmerries of slapeloze nachten van de zorgen om deze knotsgekke, onbegrijpelijke wereld. Natuurfilms doen mij gruwen van de wreedheid, die ik zie: Een leeuw, die een reebokje doodt en verslindt, beschouwen we als de loop van de natuur, de gewoonste zaak van de wereld, niets om je over te verbazen. Is de schepping werkelijk zo bedoeld? Wat een ongekende bruutheid, wat een verschrikkelijke toestand. Alles en iedereen tergt of doodt elkaar. Is dit de grondslag van het bestaan, dood en verderf? Een oneindige, steeds terugkerende cirkel van bitterheid, angsten, zorgen en rampspoed drukken mij neer. Ik wek ergernis op in mijn onmiddellijke omgeving en ben een regelrechte vloek voor het menselijke ras. Alle angsten die een mens kan hebben, zijn in mij verenigd. geveinsdheid = schijnheiligheid, hypocrisie aardkloot = aarde gegrift = geschreven, afgebeeld folteren = pijnigen produceert = voortbrengt, maakt verslindt = opeet, verscheurt beschouwen = vinden bruutheid = geweld tergen = treiteren, uitdagen grondslag = reden rampspoed = ellende opwekken = oproepen, teweeg brengen 18

19 Angst voor het leven, angst voor de dood, angst voor het donker, angst voor de nacht, angst voor mijn medemens, angst voor mijn ouders, claustrofobie, hoogtevrees, watervrees en de grootste angst heb ik voor God, omdat ik besef dat Hij weet dat ik het meest verachtelijke wezen ben dat er op aarde rondloopt. Hij weet het en ik weet het. En menig dag die Hij me geeft, jank ik mijn ogen uit mijn kop en vele nachten sterf ik duizend doden uit vrees voor Zijn heilig en rechtvaardig oordeel, alvorens ik de slaap kan vatten. Ik begrijp Het Oordeel totaal niet en tegelijkertijd volkomen. Mijn lot is bezegeld, mij wacht het duister, de hel. Er is geen ontkomen aan. Niemand kan of wil mij redden. De zondagsrust De zondagen haat ik het meest. We dragen verplicht zondagse kleding en dat betekent dat ik en mijn broertjes, Evert en Pieter, niet mogen voetballen op het pleintje achter het huis, of waar dan ook. Geen activiteiten waar de kleding vies van wordt of kapot van gaat. Veelvuldig doen familieleden op zondag onze woning aan met hun opstandige kinderen. In het ergste geval gaan we zelf lekker met zijn allen op visite. Visite. Het woord alleen al doet me braken. Bij mijn opa en oma, mijn moeders ouders, kom ik bijzonder graag. Ze wonen een paar straten verderop en ik wip er vrijwel dagelijks aan. Het zijn de liefste mensen die ik ken, ze zijn een reden om te leven, want ze houden van mij en geven daar onvervalst uiting aan. Alle overige verplichte familieuitstapjes verafschuw ik ten zeerste, behalve de bezoeken aan tante Jopie en ome Joop niet, die liggen mij wel, evenals hun kinderen Monique en Richard. Deze zondag komen een broer en zus van mijn vader langs, vanzelfsprekend met hun echtgenoten en kroost. Wij, de kinderen, mogen ons vermaken met de neefjes en nichtjes. claustrofobie = angst voor kleine ruimtes, bijvoorbeeld liftvrees verachtelijk = walgelijk, weerzinwekkend bezegeld = staat vast veelvuldig = dikwijls, vaak onze woning aandoen = op bezoek komen opstandig = rebels, tegendraads aanwippen = langs gaan, bezoeken onvervalst = echt, zuiver uiting geven = laten blijken verafschuwen = hekel aan hebben 19

20 Op mijn vraag wat we in hemelsnaam met die kinderen aan moeten vangen, we mogen immers op zondag niet buiten spelen, antwoordt mijn moeder doodleuk: "Je kan toch lekker met ze gaan voetballen of stoepranden." Mijn broertje Evert en ik kijken elkaar veelbetekenend aan. "O' ja, dat is waar ook, wanneer het mama uitkomt, kan en mag alles. Het voetbalplezier is er gauw af, omdat mijn neefje Ruud een kleine etter is, die telkens en doelbewust de bal vanaf het, door schuttingen omgeven, pleintje op de daken van de garages weet te trappen. Na vier klimpartijtjes zijn we het zat. Evert en ik geven neefje Ruud tegelijkertijd de opdracht om het doel te verdedigen. Hij wordt tegen de blinde muur van de, op het plein uitkomende, schuurtjes gezet en de broertjes van Wendel knallen er lustig op los. De ballen vliegen het nieuwe keepertje met een rotgang om de bange oortjes. "Op zijn kop, Eef", schreeuw ik lachend naar mijn jongere broertje en het arme ventje krijgt pardoes keihard een bal voor zijn kanis, waardoor z'n hoofd tegen de muur achter hem kletst en hij onmiddellijk begint te krijsen. Dat was nou ook weer niet de bedoeling. Wij zijn lichtelijk geschrokken van het resultaat en proberen de onfortuinlijke doelman te kalmeren en liegen om het hardst dat het per ongeluk ging. Maar Ruudje is gekke Henkie niet en rukt zich los, terwijl hij naar ons beschuldigend roept: "Jullie deden het expres, ik ga het lekker tegen tante Anna zeggen." Evert wil 'm achterna rennen, maar het oproerkraaiertje is reeds de achtertuin in gevlucht op weg naar zijn tante, onze moeder. Ik trek mijn jongere broer aan zijn jas terug: "Laat gaan, joh, straks moeten we nog binnen blijven op de koop toe." Enkele tellen later hoor ik Ruud in de tuin tegen mijn moeder snikkend verklaren: "Ze schoten expres tegen mij aan, tante Anna. En keihard, hoor." Evert en ik staan ondertussen nonchalant, schijnheilig en overdreven voorzichtig een balletje over te trappen. "Zo, zegt mijn moeder vanuit de open poort, het triomfantelijk kijkende slachtoffertje met haar rechterhand beschermend tegen haar heup aandrukkend. immers = namelijk doodleuk = leuk, leukweg veelbetekenend = opvallend, opmerkend doelbewust = express blinde muur = muur met alleen maar stenen, zonder raam pardoes = plotseling kanis = hoofd, kop tegen aankletsen = botsen, stoten onfortuinlijk = ongelukkig gekke Henkie = dom persoon oproerkraaier = onrusstoker op de koop toe = bovendien, ook nog nonchalant = onverschillig, achteloos, slordig triomfantelijk = trots, zegevierend 20