Feitendossier IPW donderdag 26 maart 2009

Transcriptie

1 Feitendossier IPW donderdag 26 maart 2009 Inleiding CAO-partijen in de schilders- en onderhoudsbedrijfstak, FOSAG, FNV Bouw en CNV Hout en Bouw, hebben in 2005 een plan vastgesteld (Integraal plan Winterwerkgelegenheid IPW) met een stevige ambitie: afrekenen met de winterwerkloosheid in de sector. Gelet op de in 2005 duidelijk haperende teruggang in winterwerkloosheid (in eerste kwartaal 2005 steeg de werkloosheid zelfs weer t.o.v. het jaar daarvoor) en bovenstaande ambitie van het IPW zijn de achtergronden van de toen nog resterende, moeilijk te bestrijden, winterwerkloosheid geanalyseerd. Daaruit kwam naar voren dat het verder terugdringen van de winterwerkloosheid maar beperkt een kwestie was van kunnen. Er was immers reeds veel ontwikkeld op het terrein van materiaal (denk aan doorwerkverven) en materieel (afscherming, doorwerkkleding e.d.). De grootste blokkades bleken nog aanwezig in de methoden: organisatie en logistiek en in de mensen: zien en willen. De activiteiten van het IPW kregen derhalve als doel het structureel wegnemen van juist die blokkades om 4seizoenenonderhoud (4SO) ook echt mogelijk te maken. En dan bij zowel opdrachtgevers als bij schilders en onderhoudsbedrijven! Bij opdrachtgevers betrof dit het realiseren van de mogelijkheid en de bereidheid tot een betere spreiding van opdrachten over het jaar heen (opdrachtspreiding). Bij de bedrijven is ingezet op een grotere proactiviteit richting opdrachtgevers (om opdrachtspreiding te bevorderen) en het zelf toepassen van instrumenten als het jaarmodel om de beschikbare capaciteit beter af te kunnen stemmen op de gevraagde capaciteit (werkspreiding). Bij de analyse van de werkloosheidscijfers kwam bij de start van het IPW ook naar voren dat er grote verschillen zaten tussen de provincies als het gaat om het risico van een schilder op het werkloos worden in de winter. In Groningen was dat risico bijna 2 op 3, terwijl het in Noord-Holland 1 op 8 was. Daarom is bij de activiteiten van het IPW ook gekozen om primair in te steken op de regio s waar het werkloosheidsrisico het hoogst lag (Noorden, Oosten en Zuiden). De concrete invulling van deze activiteitenlijnen, opdrachtspreiding en werkspreiding, worden hieronder kort schematisch weergegeven. Opdrachtspreiding Werkspreiding Type activiteiten Voorbeeldprojecten in de praktijk Lobby richting overheden e.a. Opleiding Begeleiding van bedrijven bij invoering jaarmodel Gerealiseerd Ruim 80 projecten begeleid en gemonitord Handleidingen voor opdrachtgevers en bedrijven Werkboekje voor werkvoorbereiding en uitvoering voor medewerkers en management Kennisdeling tussen betrokkenen op de voorbeeldprojecten via workshops Kabinetsbesluit Beleidsaanpassingen door individuele woningcorporaties, VVE s etc. Training acquisitie winterwerk Training doorwerken in de winter Bij 64 bedrijven met een jaarmodel ingevoerd (ruim werknemers) - 1 -

2 Bij het opmaken van de balans van 4 jaar IPW moet natuurlijk gekeken worden of de doelstelling die toen is vastgesteld het oplossen van de winterwerkloosheid in de schildersbedrijfstak ook daadwerkelijk met bovengenoemde activiteiten is bereikt. De vraag die daarom voorligt is wat de ontwikkeling is geweest van de werkgelegenheid in de bedrijfstak in de afgelopen 4 jaar. Daarvoor wordt hieronder achtereenvolgens aandacht gegeven aan: de WW-cijfers van het UWV; de cijfers van het CWI over het aantal werkzoekenden; de ontwikkeling van het aantal dienstverbanden; het aantal zelfstandigen; de ontwikkeling van het aantal uitzendkrachten. WW-cijfers UWV Rode draad bij de beoordeling van de werkloosheid in de schildersbedrijfstak zijn steeds de WW-cijfers van het UWV geweest. Deze cijfers laten het aantal werklozen zien dat vanuit een dienstverband in de schildersbedrijfstak werkloos is geworden. De onderstaande grafiek geeft de ontwikkeling van begin 2004 tot en met 2008 weer. Zoals in de inleiding als is aangegeven lag bij de start van het IPW in februari 2005 de werkloosheid hoger dan het jaar ervoor. Sindsdien is echter een duidelijke dalende trend ingezet. Naast deze daling is het vooral van belang dat de verschillen tussen de top van de werkloosheid in het 1 e kwartaal en het laagste punt in het 3 e kwartaal afvlakken. De conclusie kan worden getrokken dat de winterwerkloosheid niet helemaal, maar wel voor een aanzienlijk deel is weggewerkt. De omvang van een mogelijk toekomstig effect van de economische recessie hierop is nog onzeker. Omdat het eerste kwartaal van 2009 nog niet is afgerond, zijn ook nog geen kwartaalcijfers beschikbaar. Wel zijn de voorlopige UWV-cijfers tot en met februari 2009 bekend. Op basis van deze cijfers heeft de daling van de winterwerkloosheid zich ook in 2009 nog steeds voortgezet

3 Cijfers werkzoekenden CWI Gaat het bij het UWV om die personen die werkloos zijn geworden vanuit een dienstverband en een WW-uitkering krijgen, de cijfers van het CWI hebben betrekking op mensen die zich hebben ingeschreven als werkzoekend naar een baan als schilder. In de onderstaande grafieken wordt dat aantal weergegeven. Het gaat hier achtereenvolgens om het aantal werkzoekenden over de laatste twee jaar per: district; beroepsgroep; werkloosheidsduur; leeftijdsgroep

4 Belangrijke conclusie uit bovenstaande grafiek is dat de seizoenspatroon vooral zichtbaar is bij die personen die korter dan een halfjaar als werkzoekende schilder staan ingeschreven. De groep personen die langer dan een half jaar staat ingeschreven is veel stabieler van omvang. Opvallend is natuurlijk dat het aantal personen dat bij CWI als schilder-werkzoekend staat ingeschreven (ruim in februari 2009) ruim het dubbele is van het aantal dat een WW-uitkering van het UWV ontvangt. Oorzaak hiervan is een verschil in definitie van een werkloze schilder. Het CWI gaat uit van een werkzoekende die graag als schilder aan de slag wil, terwijl volgens het UWV een werkloze schilder iemand is die vanuit een dienstverband als schilder werkloos is geworden

5 Wanneer echter gekeken wordt naar de trend in het aantal werkzoekende schilders dan laten de CWIcijfers ook zien dat vanaf 2004 sprake is van een duidelijke dalende lijn, namelijk van ruim in februari 2004 naar ruim in februari Een daling van ruim 50%. De dalende trend in de winterwerkloosheid is bij het CWI derhalve, los van de absolute aantallen, bijna gelijk aan de ontwikkeling van de UWV-cijfers. Dat geldt voor alle regio s. Opgemerkt moet echter worden dat nu, voor het eerst in 4 jaar in vergelijking met dezelfde periode vorig jaar het aantal werkzoekende schilders is gestegen, met ruim 200. Dienstverbanden De ontwikkeling van het aantal werklozen moet natuurlijk altijd gerelateerd worden aan het aantal dienstverbanden in de sector. In onderstaande tabel en grafiek zijn de gegevens over de ontwikkeling van het aantal dienstverbanden in de sector opgenomen. maand CAO UTA Overig Totaal januari juli januari juli januari juli januari februari Uit deze gegevens van A&O services blijkt dat het aantal dienstverbanden in de sector de afgelopen 3 jaar is gedaald. Van gemiddeld in 2006 naar gemiddeld in 2007 en gemiddeld in Ook in de eerste twee maanden van dit jaar is er sprake van een duidelijke daling

6 Verder valt op dat de schommelingen in het jaar minder zijn geworden. Het jaarlijkse dieptepunt in het aantal dienstverbanden (meestal maand maart) is in de afgelopen jaren min of meer gelijk gebleven. De verschillen in de afgelopen 3 jaar bij de maanden met het grootste aantal dienstverbanden (meestal september) zijn duidelijk: over de jaren heen steeds een daling in het aantal dienstverbanden. Als op basis van de beschikbare gegevens de daling van het aantal dienstverbanden tussen 2006 en 2008 gerelateerd wordt aan de daling van de het aantal schilders met een WW-uitkering levert dat het volgende beeld op. De werkloosheid in de winter is bij de vergelijking van het 1 e kwartaal van 2006 met het 1 e kwartaal van 2008 gedaald met ruim 61%. Het aantal dienstverbanden daalde in de vergelijking van 2006 met 2008 met 3,5 %. Dus ook relatief gezien is er sprake van een daling van het aantal werkloze schilders. Zelfstandigen De daling van het aantal dienstverbanden in de bedrijfstak heeft alles te maken met het groeiende aantal zelfstandigen en uitzendkrachten. De ontwikkeling van het aantal zelfstandigen in de afgelopen drie jaar wordt in de onderstaande tabel en grafiek weergegeven. Deze gegevens zijn afkomstig van A&O services. maand Zelfstandigen jan juli januari juli januari juli januari Opvallend is dat sinds 2006 het aantal ondernemers zonder personeel elke maand is gestegen, met uiteindelijk een groei van gemiddeld per jaar. Deze groei overtreft ruimschoots de daling in het aantal dienstverbanden

7 Uitzendkrachten Het uitzenden en detacheren heeft in de schilders- en afwerkbranche de laatste jaren een groei doorgemaakt. Exacte cijfers over het aantal schilders dat als uitzendkracht werkzaam is echter zeer lastig. Dat komt omdat er uitzendkrachten bij het UWV onder dezelfde sectorcode vallen ongeacht de functie die wordt uitgeoefend. Om toch een beeld te krijgen van de ontwikkelingen op dit gebied is een onderzoek uitgevoerd onder de 4 grotere uitzendorganisaties die gespecialiseerd zijn in het uitzenden of detacheren van schilders. Uit het onderzoek blijkt een duidelijke toename van het aantal medewerkers dat als schilder/uitzendkracht werkzaam is. Ook blijkt dat er binnen deze groep zeker sprake is van winterwerkloosheid. Gemiddeld genomen was dit over de afgelopen 4 jaren 45%. Na een duidelijke daling van het werkloosheidspercentage in het winterseizoen 2007/2008 (periode november t/m februari) is er in de afgelopen periode een stijging waarneembaar van ongeveer 10%. Absoluut gezien gaat het om ongeveer 140 extra personen. Zie onderstaande staafdiagram en bijbehorende tabel. Schilder- uitzendkrachten werkzaam en ww zomer winter saldo % werkloosheid 2005/ % 2006/ % 2007/ % 2008/ % Gemiddeld % - 7 -

8 Conclusies De werkloosheid onder schilders is in de laatste 4 jaar sterk gedaald. In vier jaar tijd is de winterwerkloosheid onder schilders op basis van UWV-cijfers geslonken met ruim 65% Daarbij is nog geen rekening gehouden met de meer structurele werkloosheid (mensen die ook in de zomerperiode werkloos zijn). In het derde kwartaal van 2008 bedroeg dat aantal bijna 500 personen. De pieken die jaarlijks optreden in het eerste kwartaal, zijn duidelijk afgevlakt. Ook het aantal dienstverbanden is gedaald, maar met een veel beperkter percentage. Dus ook relatief gezien is er sprake van een sterke daling van het aantal werklozen. Het aantal zelfstandigen is daarnaast echter sterk toegenomen, van ruim in januari 2006 tot ruim in februari Het aantal schilders dat als uitzendkracht werkzaam is, in de bedrijfstak is sinds 2005 bij de onderzochte bureaus gestegen, van gemiddeld 594 in de zomer van 2005 tot 1298 in de zomer van Van deze groep zat de laatste jaren gemiddeld 45% in de winter in de WW. Er is binnen deze groep dus duidelijk sprake van winterwerkloosheid. De belangrijkste vraag op dit moment is natuurlijk welk effect de huidige economische crisis heeft op het aantal (winter)werklozen. Opdrachtgevers die betrokken zijn geweest bij de voorbeeldprojecten van het programma IPW in geven in ieder geval aan dat bij hen naar hun mening de recessie geen invloed zal hebben op de eigen mogelijkheden om ook in de winter schilderwerk uit te voeren. Zeker is dat 2009 stijgende ww-cijfers zal laten zien. De conjunctuur trekt haar eigen wissel op de werkgelegenheid