ELO opdrachten les 13

Transcriptie

1 ELO opdrachten les 13 De ELO opdrachten van les 13 bestaan uit 4 onderdelen. Je mag zelf bepalen in welke volgorde je deze maakt. Noteer de titels van elk onderdeel wel steeds in je schrift. De verschillende onderdelen zijn: 1. Algemene vragen en tekstvragen 2. Grammatica les 13: bijvoeglijke naamwoorden 3. Grammatica les 13: bezittelijke voornaamwoorden 4. Grammatica les 13: onderschikkende en nevenschikkende voegwoorden Algemene vragen en tekstvragen 1. perfectumstammen! Maak achter in je schrift een lijstje en noteer daar alle perfectumstammen die je vanaf les 6 hebt geleerd. Doe dat op de volgende manier: ga door de woordenlijst vanaf les 6 en noteer iedere keer als je een perfectumvorm tegenkomt eerst de infinitivus praesens, de praesensstam, de perfectum vorm, de perfectumstam en daarna de vertaling. Ga door tot en met de woorden van les 13. Zie hieronder een voorbeeld: Infinitivus Praesensstam 1 e p. e.v. perf. Perfectumstam vertaling accidere accid- accidit (3 e p.) accid- gebeuren parere pare- parui paru- gehoorzamen relinquere relinqu- reliqui reliqu- verlaten,achterlaten 2. Vragen bij Tekst 13. A a. Mars lijkt in regel 9 in raadselen te spreken. Leg uit wat hij bedoelt. b. Rhea Silvia subito tacuit et rubuit (r. 11). Waarom? c. De vriendin reageert met twee vragen (12). Wat is de toon van de vragen? Omcirkel. 1. num? geloof/ongeloof/verbazing/wantrouwen/opluchting 2. Nonne? geloof/ongeloof/verbazing/wantrouwen/opluchting d. De Romeinen hebben in de verhalen over het ontstaan van de stad Rome de god Mars als stamvader gekozen. Probeer dat te verklaren. 3. Vragen bij Tekst 13. B. a. potestate non gaudebat (1-2); leg uit waarom niet. b. Waarom vonden de slaven de geboorte van Romulus en Remus een wonder (5)? c. Waarom wil Amulius de jongetjes doden?

2 4. Stijl is alles! In tekst 13a en 13 B reageren Rhea en Amulius emotioneel. Zouden ze daarom zoveel stilistische middelen gebruiken? a. Wijs in tekst 13a regel 4-7 een voorbeeld aan van de volgende stijlmiddelen: anafoor alliteratie (2x) een chiasme b. Wijs in tekst 13b. regel 8-10 een voorbeeld aan van de volgende stijlmiddelen: retorische vraag (2x) een asyndeton 5. wie is wie? Lees het heel les 13 door. Er komen nogal wat nieuwe namen in voor. Noteer iedere naam die je tegenkomt in je schrift en geef een korte omschrijving van wie deze persoon is. Grammatica les 13: bijvoeglijke naamwoorden 1.Woordsoorten In les 13 maak je kennis met een nieuwe woordsoort: het bijvoeglijk naamwoord. Ken je de andere woordsoorten nog? Vul de woordsoort van de cursieve woorden uit onderstaande zin in. Omdat de lerares ziek is en thuis is gebleven, krijgen we vandaag geen les a. omdat.. b. krijgen.. c. vandaag.. d. en.. e. we.. f. les..

3 2. De wolf en het lam a. Onderstreep of markeer alle bijvoeglijke naamwoorden in de volgende fabel (het zijn er 13). Een hongerige wolf was eens met een lege maag op zoek naar voedsel. Onderweg zag hij een klein lam drinken uit een helder beekje. De wolf probeerde een goed excuus te vinden om het arme dier te verslinden. Hij ging een eindje stroomopwaarts staan en begon te ruziën. Hé lam, zie hij, ben jij niet het lam dat het gras uit mijn weide heeft opgegeten? Ik eet geen gras, zei het lam, maar drink nog moedermelk. De boze wolf was beduusd, maar bedacht een ander excuus. Vorig jaar was je ook al brutaal tegen mij. Dat kan niet, riep het lam. Ik was toen nog niet geboren. De wolf probeerde het opnieuw. Ik wil ook drinken, maar door jou wordt het water vies en kan ik niet meer drinken. Dat is onmogelijk, zei het lam. Het water stroomt eerst langs jou. Jouw drinkwater is dus schoon. Tenslotte zei de wolf: Ik zal warempel toch geen honger lijden omdat jij overal een antwoord op hebt, en hij verslond het lam. b. In fabels zit een moraal of wijze les besloten. Welke moraal vind je bij deze fabel passen? Omcirkel je keuze. 1. Treed niet in discussie met anderen. 2. Voor geweld moet redelijkheid wijken. 3. Jonge mensen verliezen het altijd van ouderen. 4. Mensen die iets slechts in de zin hebben, vinden altijd wel een excuus. 5. Als je je vijand ziet, maak je dan uit de voeten. 3. En het geslacht is? Zet achter onderstaand zelfstandig naamwoord de groep (1,2 of 3) waartoe ze horen en vervolgens het geslacht (m, v of o). a. fatum b. error, ores c. lux, luces d. socius e. dea f. genus, era g. vestis, es h. dolor,ores Groep Geslacht 4. Overeenkomst in geslacht Het bijvoeglijk naamwoord moet in geslacht overeenkomen met het zelfstandig naamwoord. Omcirkel de vorm van het bijvoeglijk naamwoord die bij het zelfstandig naamwoord past. Houd rekening met de groep waartoe het zelfstandig naamwoord behoort! Groep? Geslacht? Bijv. naamwoord? a. senex, senes maestus/maesta/maestum b. memoria carus/cara/carum c. munus, era pulcher/pulchra/pulchrum d. puer territus/territa/territum e. lux, lucis clarus/clara/clarum f. nepos, otes carus/cara/carum g. puella pulcher/pulchra/pulchrum

4 5. Overeenkomst in geslacht en naamval Omcirkel de vorm van het bijvoeglijk naamwoord die bij het zelfstandig naamwoord past. Het bijvoeglijk naamwoord moet in naamval overeenkomen met het zelfstandig naamwoord. Vraag je dus eerst af in welke naamval het zelfstandig naamwoord staat. Groep? Geslacht? Naamval? Bijv. naamwoord? a. memoriam cara/caram/carae b. matre carae/caram/cara c. patrem carum/carorum/carus d. lucis clarus/claris/clarae e. dolorum magni/magnorum/magno 6. Overeenkomst in geslacht, naamval en getal Vul de juiste vorm van het bijvoeglijk naamwoord in. Het bijvoeglijk naamwoord moet in geslacht, getal (enkelvoud/meervoud) en naamval overeenkomen met het zelfstandig naamwoord. Zie voor het geslacht van zelfstandige naamwoorden grammatica 4 (boek, pagina 103). Onderdeel a is als voorbeeld voorgedaan. Geslacht Naamval + getal Bijvoeglijk naamwoord? a. donorum (magnus) 0 Genitivus meervoud Magnorum b. virum (Romanus) c. doloribus (magnus) d. matrem (carus) e. lucis (clarus) f. regi (magnus) g. sidera (clarus) h. matre (carus) 7. Betekenis Door op de betekenis van woorden te letten kun je snel een goede woordgroep maken. Doe dat hier ook en maak de juiste combinatie. De betekenis van de bijvoeglijke naamwoorden staat tussen haakjes erachter. a. sidera 1. ignotae (onbekend) a... b. matris 2. magnum (groot) b... c. munus 3. pulchris (mooi) c... d. patrem 4. carae (lief) d... e. gentes 5. iratum (woedend) e... f. puellis 6. clara (helder) f Woordsoorten a. Noem twee verschillen tussen een bijvoeglijk naamwoord en een bijwoord. Let daarbij op het gebruik en de vorm. 1 2 b. Bekijk de woordenlijsten van Tekst 13.A en 13. B. 1. Hoeveel bijvoeglijke naamwoorden tel je?.. 2. Hoeveel bijwoorden tel je?

5 Grammatica les 13: bezittelijke voornaamwoorden Als het bezittelijk voornaamwoord van de 3 e persoon (zijn, haar, hun) gebruikt het Latijn de genitivus van het verwijzend voornaamwoord is/ea/id (zie p. 93). 1. Wie houdt van wie? Vertaal de zin en vul dan de genitivus van is/ea/id in. 1. Pater filiam amat, sed amicos.. (eius, eorum, earum) non amat. 2. pater filium amat, sed amicas.. (eius, eorum, earum) non amat. 3. Mater filias amat, sed amicos.. (eius, eorum, earum) non amat. 4. mater filios amat, sed amicas.. (eius, eorum, earum) non amat. b. Wat valt je op aan het voornaamwoord in 1 en 2? 2. bezittelijke (p. 102/103) en persoonlijke voornaamwoorden (p. 93) a. Hoeveel persoonlijke voornaamwoorden zijn er volgens jou in tekst 13a? Schrijf ze op met b. Hoeveel bezittelijke voornaamwoorden zijn er volgens jou in tekst 13a? Schrijf ze op met c. Hoeveel persoonlijke voornaamwoorden zijn er volgens jou in tekst 13b? Schrijf ze op met d. Hoeveel bezittelijke voornaamwoorden zijn er volgens jou in tekst 13b? Schrijf ze op met Grammatica les 13: Onderschikkende en nevenschikkende voegwoorden 1. onderschikkende voegwoorden Onderschikkend wil zeggen dat de bijzin ondergeschikt is aan de hoofdzin. a. Welke onderschikkende voegwoorden ben je tegengekomen in tekst 13 a? Noteer de voegwoorden en bijbehorende regelnummers.

6 b. Welke onderschikkende voegwoorden ben je tegengekomen in tekst 13 b? Noteer de voegwoorden en bijbehorende regelnummers. c. In de woordenlijst staat: postquam + pf; dum (met praes). Houd dit in gedachte en geef nu een goede vertaling van onderstaande zinnen -Dum Rhea per silvam ambulat, subito formam viri vidit. -Dum rex Amulius dormit, umbra ei apparuit. -Postquam Ascanius Albam Longam condidit, rex erat. -Postquam pastor Romulum et Remum vidit, pueros uxori dedit. 2. nevenschikkende voegwoorden a. Wat verbindt et in de volgende regels van tekst 13a: a. Wat verbindt et in de volgende regels van tekst 13b: