Datum : : Albert Hermelink Versie : 1. : Projectplan. Bestandsnaam : Project MBO Telecom/ICT

Transcriptie

1 Projectplan Project: MBO Telecom/ICT Datum : Auteur : Albert Hermelink Versie : 1 Status : Projectplan Bestandsnaam : Project MBO Telecom/ICT

2 Document Projectplan goedgekeurd door: Naam Functie Datum Handtekening Voorzitterstuurgroep Documenthistorie Projectdefinitie van project datum versie auteur wijzigingen Albert Hermelink Concept versie Albert Hermelink Concept versie Albert Hermelink Concept versie Albert Hermelink Versie 1.

3 Verzendlijst Naam Functie Adres (Gebouw +kamernummer) Senter Dhr. Peter Helmink Uneto Dhr. Willy Berentsen FME/CWM Dhr. Vereniging ICT Dhr. Jan Braat Siemens Lid stuurgroep Mevr. Ina Kurvers KPN Lid stuurgroep Dhr. Henk Zeilstra Casema Lid stuurgroep Dhr. Hans van Dorp ROC Leiden Lid stuurgroep Dhr. Hans van der Linden Mondriaan College Lid stuurgroep Dhr. Hink van Houten ROC de Amerlanden Lid stuurgroep Dhr. Piet Boddeman VEV Lid stuurgroep Dhr. Albert Hermelink KPN Projectmanager Dhr. Gerrit de Jong ROC de Amerlanden Projectleider Dhr. Antoon Oostveen VEV Projectleider Dhr. Johan Hijnberg VEV Projectleider Dhr. Willem Roos Mondriaan College Projectlid Dhr. Lutz Mischke Worldcom Projectlid Dhr. Fred Kuiperij Casema Projectlid Dhr. Martin van der Kwaak Siemens Projectlid Dhr. Jan Gottmer Nortel Projectlid Dhr. Dirk Boekema VEV Projectlid Dhr. Wil Lazeroms Gilde College Projectlid Dhr. Huub van Elsen ROC Leiden Projectlid Dhr. Arie van Kralingen Getronics Projectlid Mevr. Pascale Warners Casema Projectlid Dhr. Bert Wissink VEV Projectlid Dhr. Jan Vrieze KPN Projectlid Dhr. Peter Smulders OFE Projectlid Dhr. Slotboom Projectlid Mevr. Alie Hendriksen Hendriksencomm. Projectlid Dhr. Ries Luijsterburg Intech Projectlid Projectdefinitie - 1

4 Colofon Project : MBO Telecom/ICT Projectmanager : Albert Hermelink Telefoon : a.hermelink@kpn.com Projectleider Implementatie : Gerrit de Jong Telefoon : gpdejong@wxs.nl Projectleider Ontwikkeling : Antoon Oostveen Telefoon : oostveen-a@vev.nl Projectleider PR en Communicatie : Johan Hijnberg Telefoon : hijnberg-j@vev.nl Projectleider Contacten : Albert Hermelink Telefoon adres a.hermelink@kpn.nl Opdrachtgever : Stuurgroep MBO Telecom/ICT Telefoon : adres : Datum : Editie : Versie 1 Bestandsnaam : Projectplan Projectdefinitie - 2

5 Inhoudsopgave Algemene informatie...5 Inleiding Probleemstelling en doelstellingen Probleemstelling Doelstellingen Achtergronden Kennisuitwisseling Uitgangspunten voor de kennisuitwisseling Uitgangspunten voor het ontwerp Resultaatomschrijving Ontwikkelproject Implementatieproject Communicatie en PR project Contacten project Doelgroepbeschrijving Oplossingsopzet Mediakeuze / werkvormen Evaluatie, toetsing en effectmeting Consequenties voor realisatie Het Leermiddel Projectfasering Fasering van het project De borging Verstrekkendheid Samenwerkingsverbanden en projectorganisatie Deelnemers aan het consortium Deelname door derden Projectteam Stuurgroep Projectorganisatie en overlegstructuur Randvoorwaarden Capaciteit Middelen Rechten en geheimhouding Intellectueel eigendomsrecht Activiteitenplan, projectbegroting en cofinanciering Activiteitenplan Planning Rapportage Communicatieplan Communicatie over de Telecom/ICT-opleiding Telecommunicatie Projectcommunicatie Interne communicatie Externe communicatie Leerlingen Ouders en familie Projectdefinitie - 3

6 Vriendenkring, medescholieren Directies, leraren en decanen Overheidsinstanties, vak- en belangenorganisaties Praktijkbegeleidende bedrijven met werkgevers en werknemers Media Aanbevelingen Beschikbare achtergrondinformatie: Projectbegroting en cofinanciering Productkwaliteit Kwaliteitsborging traject Samenvatting Contract Projectdefinitie - 4

7 Algemene informatie Inleiding Opdrachtgever De opdrachtgever voor dit project is de stuurgroep Herstructurering en Innovatie MBO-Telecom/ICT. De stuurgroep Herstructurering en Innovatie MBO-Telecom/ICT en daarmee het gehele project valt onder Stichting Introductie Nieuwe Technologieën (Intech). Intech is een stichting die is benoemd door en namens de BTGE/ICT optreedt. Het bestuur van Intech is samengesteld uit de BVE Raad, VEV Stichting LOB E/ICT en bedrijven. Oude Barneveldseweg 65, Postbus 275, 3860 AG Nijkerk Uitvoerder Het project wordt uitgevoerd door ROC s, VEV Stichting LOB E/ICT en Telecommunicatie/ICT bedrijven. De projecteigenaar is: ROC De Amerlanden Wiekslag 50 Amersfoort Postbus AT Amersfoort Doel van dit rapport Doel van dit projectplan Herstructurering en Innovatie MBO Telecom/ICT is het bestuurbaar maken van het veranderproces. Nadat de problematiek nauwkeurig in beeld is gebracht, worden de gewenste vernieuwingen beschreven. De organisatie van het project en stuuritems als kosten en opbrengsten, planning, de kwaliteit van de nieuwe oplossingen en de wijze waarop belanghebbenden worden geï nformeerd worden beschreven. Tevens moet het plan voldoen aan de eisen die worden gesteld in het kader van de subsidieregeling Kennisuitwisseling Beroepsonderwijs Bedrijfsleven (KeBB). Projectdefinitie - 5

8 1 Probleemstelling en doelstellingen 1.1 Probleemstelling Tijdens een bijeenkomst van bedrijven uit de Telecommunicatie/ICT-branche (*) werd geconstateerd, dat nieuwe medewerkers in onvoldoende mate over de nodige kennis beschikken. Door Telecommunicatiebedrijven wordt daarom nogal geï nvesteerd in het opleiden van nieuwe medewerkers. Verder ontbreken in veel gevallen de door het bedrijfsleven belangrijk geachte gedrag- en houdingscompetenties. Nieuwe technologische ontwikkelingen in zowel de telecommunicatie als de ICT, zijn voor Telecommunicatiebedrijven aanleiding om beroepsprofielen en competenties aan te scherpen. Naast het kwaliteitsprobleem bestaat er ook een kwantiteitsprobleem. Bedrijven ondervinden steeds meer moeite om de gewenste instroom te realiseren. Dit probleem zal toenemen, omdat de instroom van nieuwe deelnemers in de opleiding Middenkaderfunctionaris Telematica schrikbarend terug loopt. Daarbij komt, dat het aantal afhakers op enkele scholen meer dan 50% bedraagt. In het Integraal Telecom Actieplan wordt de problematiek op de arbeidsmarkt ook beschreven. Specifiek wordt aandacht besteed aan het ontbreken van een Telecommunicatieopleiding op MBO - of VMBO niveau. Tevens wordt in dit document aandacht besteed aan de maatschappelijke invloed en de verdergaande verwevenheid van telecommunicatie in de samenleving. In de huidige industriestandaarden, zoals GSM, ISDN, etc. wordt veel ruimte gelaten. Zonder verfijning van deze industriestandaarden is de onderwijspiramide lager dan HBO en TU niet in te vullen. De concurrentiepositie van Nederland ten opzichte van het buitenland laat een lichte voorsprong zien op het gebied van mobiele telecommunicatie. Door de snelheid van technologische veranderingen zal het moeite kosten deze voorsprong te behouden. (*) Aanwezige bedrijven waren; KPN, Casema, WorldCom, Siemens, Alcatel, Lucent, Ericsson, Essent, UPC, Telfort, Libertel, Dutchtone, Ben, NKM Problematiek bij bedrijven Bedrijven hebben sterke behoefte aan geschoolde medewerkers, die innovatieve kennis bezitten en daardoor zeer goed en direct inzetbaar zijn. De medewerker moet instaat zijn ontwikkelingen in het eigen vakgebied te volgen. Hiervoor is het noodzakelijk dat het zelflerend vermogen sterk ontwikkeld is. Doordat de scholing zich in de laatste fase richt op de inhoudelijke vakkennis, wordt de meest actuele kennis aangebracht. De laatste periode van de studie wordt hoofdzakelijk doorgebracht in een bedrijf. De overgang van school naar bedrijf verloopt hierdoor geleidelijk. Er is aandacht voor persoonlijke gedrag en houdingscompetenties. Verbeteren van het denkvermogen (waaronder zelflerend vermogen) is één van de belangrijkste competentieverbeteringen in het programma. De vraag naar nieuwe medewerkers is groter dan het aanbod op de arbeidsmarkt. Een aantrekkelijke, inspirerende, goede, uitdagende en aansprekende beroepsopleidingen met innovatieve en ICT toepassingen in hun lesprogramma kunnen bijdragen aan een verbetering. Interessant, inspirerend en efficiënte beroepsonderwijs heeft en grote aantrekkingskracht. Projectdefinitie - 6

9 Telecommunicatiebedrijven constateren, dat een dynamische aansluiting van het beroepsonderwijs met de beroepspraktijk ontbreekt. Gevolg hiervan is, dat belangrijke geachte competenties niet of in te geringe mate aanwezig zijn bij schoolverlaters De deelnemende bedrijven aan het project MBO Telecom/ICT willen de krachten bundelen en zorgen dat beschikbare middelen in de vorm van resources, apparatuur, bron- en lesmateriaal materiaal en resources voor alle deelnemende scholen beschikbaar zijn. Het effect van de inspanningen moeten voldoen aan vooraf gestelde doelen. Het project moet leiden tot een duurzame kennisbrug tussen bedrijfsleven (de Telecommunicatiebedrijven) en de deelnemende scholen. Nadat achterstallig onderhoud is weggewerkt, zorgt het consortium van scholen en bedrijven voor een organisatie waar de duurzame samenwerking geborgd is. Door de samenwerking wordt de vakinhoudelijke content doorlopend geüpdatet Scholen en bedrijven geven samen inhoud aan de nascholing van docenten. De vraag naar nieuwe medewerkers is groter dan de uitstroom van de scholen. Bedrijven zijn hierdoor genoodzaakt ook anderszins te werven. Het merendeel van deze nieuwe medewerkers beschikken niet over de vereiste kennis. Scholen kunnen worden ingezet bij het uitvoeren van bedrijfsopleidingen. De didactische en inhoudelijke kennis van docenten kan beschikbaar worden gesteld om bedrijfsopleidingen in te richten. Hierdoor ontstaat een oplossing voor bedrijven die zoeken naar nieuwe gekwalificeerde medewerkers. De kennisuitwisseling en samenwerking tussen scholen en bedrijven werkt zo in twee richtingen. Door het ontbreken van elementaire competenties moeten bedrijven in niet geringe mate investeren in het opleiden van nieuwe MBO ers. Dit terwijl het voorbereiden door de deelnemers op een rol binnen het bedrijfsleven een primaire taak is van het MBO. Door te investeren in de kennisuitwisseling met de school, ontstaat een kostenbesparing bij bedrijfsopleidingen. De schoolverlaters kunnen sneller worden ingezet (algemeen wordt aangegeven dat een schoolverlater tussen de 6 en 8 maand binnen het bedrijf moet worden opgeleid en getraind). Per nieuwe medewerker kan de besparing liggen op f ,- tot f Bedrijven stellen steeds hogere eisen aan medewerkers Er is een ontwikkeling die wordt aangeduid met Mbo-risering. Bedrijven eisen in toenemende mate een MBO-niveau bij medewerkers. Resultaat hiervan is dat aan zittende medewerkers op LBO-niveau de mogelijkheid wordt geboden om bij te scholen tot een hoger niveau. Voorbeelden van bedrijven die medewerkers scholen zijn KPN en Essent. Het sponsoren van scholen staat in Nederland in de kinderschoenen. De strenge sponsor code uit 1995 is onderschreven door organisaties, ouders, leerlingen, en personeel in het onderwijs. Eenzijdige promotie van één bedrijf is verboden. De sponsering zal pedagogisch verantwoord zijn, gebaseerd zijn op goede smaak. De scholen blijven verantwoordelijk voor het uitvoeren van het onderwijs, een onafhankelijkheid is daarom voorwaarde. Het MBO Telecom/ICT initiatief steunt op een breed draagvlak van bedrijven. Er is geen sprake van sponsering door één bedrijf, afhankelijkheid door een school van één bedrijf wordt voorkomen. De verantwoordelijkheid voor het pedagogische deel ligt volledig bij de scholen Projectdefinitie - 7

10 Problematiek bij scholen De technologische veranderingen gaan met een dusdanig tempo, dat zelfs technisch specialisten bij bedrijven moeite hebben om de ontwikkelingen te volgen. Het aanbrengen van up to date kennis bij docenten zou erg veel tijd vergen. Mede door de capaciteitsproblemen is er onvoldoende tijd voor docent-scholing. Ook bij de bedrijven is tijd erg schaars. De sterke kanten van de school, namelijk de didactische kennis en begeleiden van deelnemers, kan gekoppeld worden aan de sterke kant van het bedrijfsleven, namelijk de kennis van de markt en de technologische vakinhoudelijke kennis. Voor de school betekent dit, dat de rol van docent nadrukkelijk verschuift in de richting van; het bewerken van bronmateriaal, lesstofontwikkeling, de didactische kant waaronder het gehele opleidingsproces en het coachen en begeleiden van deelnemers. Materiedeskundigheid op een meer generiek niveau blijft een absolute noodzaak, maar ook feeling voor de ontwikkelingen die bedrijven doormaken en de impact hiervan op de deelnemers is van groot belang. Het inrichten van een optimale leeromgeving (buiten de school) in een bedrijf en het coachen tijdens buitenschoolse projecten is de taak van de docent. Doordat de begeleiding van deelnemers voor een groot deel plaats vindt in een bedrijf ontstaat een directer contact tussen medewerkers (op diverse niveaus) in het bedrijf en de docent. Spin-off van deze contacten zal zijn, dat de docent een betere invulling geeft aan het coachen, dat de nieuw verkregen beelden en informatie helpen bij het verbeteren van de generieke delen van de opleiding. Er is onvoldoende contact tussen scholen en het bedrijfsleven. Door de opzet die binnen het concept is gekozen, wordt het contact tussen scholen en bedrijfsleven versterkt. De docenten zullen door het voorbereiden, begeleiden en coachen van deelnemers op de werkvloer en het evalueren van het leertraject, regelmatig contact hebben met medewerkers in de bedrijven. Deze contacten leiden wellicht automatisch tot uitwisseling van informatie. Door structuur aan te brengen in de contacten, zal het resultaat van de informatie een van tevoren vastgelegd resultaat op moeten leveren. Deze informatie kan tevens worden gebruikt voor de invulling van het generieke deel van de opleiding. Ook bij het voorbereiden en begeleiden van deelnemers kan de verkregen informatie worden gebruikt om de kwaliteit van de opleiding te vergroten. Voor het actualiseren van het onderwijs is een beroepsprofiel noodzakelijk. Dit profiel kan alleen worden ingevuld in overleg tussen bedrijven en scholen. Het van buiten naar binnen denken van veel scholen moet worden bevorderd. Er is sprake van achterstallig onderhoud in het programma telematica binnen de reguliere BOL 4 opleiding. Door de snelle technologische veranderingen zijn benodigde leermiddelen onvoldoende gemoderniseerd. Voor docenten is te weinig aan nascholing gedaan. Een aantal scholen hebben het initiatief genomen om verbetering aan te brengen in het ICT onderwijs. Een voorbeeld is het ontstaan van de ICT Lycea bij het Friesland College en Dudoc. Ook de contacten tussen Cisco en een aantal ROC s ontstonden vanuit een behoefte om het onderwijs beter aan te laten sluiten bij de nieuwste ontwikkelingen. In deze voorbeelden gaat het om een relatief smal draagvlak. Er is geen samenwerking tussen de scholen onderling. Middelen die door een bedrijf beschikbaar worden gesteld komen ten goede van slechts één school. Veel Telecommunicatie/ICT bedrijven hebben contacten met een school. De resultaten van deze contacten hebben enkel een lokaal effect, de kwaliteit is niet duidelijk en de effecten voor het onderwijs is gering. Het project MBO Telecom/ICT wil de krachten van bedrijven bundelen en lokale acties ten goede laten komen van alle scholen. Projectdefinitie - 8

11 De actuele kennis verandert dusdanig snel, dat het weinig tot geen zin heeft om in de beginfase van de opleiding vakinhoudelijke kennis over te dragen. Deelnemers hebben na de eerste fase van de opleiding (tot niveau 2) een goede en brede ICTbasiskennis. De tweede fase kenmerkt zich door het vakinhoudelijke deel. Omdat de actuele kennis in de bedrijven aanwezig is, zal de opleiding zich grotendeels afspelen in een leerbedrijf. In de eerste fase van het onderwijs is een beroepen en bedrijven oriëntatie nodig, hierdoor zal 10 tot 20% van de tijd nodig zijn. In de tweede fase van de opleiding zal steeds meer worden gewerkt aan de vakinhoudelijke kennis, hierdoor zal de buiten schoolse activiteit oplopen tot 60%. Door deze aanpak bedraagt de buitenschoolse activiteit gedurende de gehele opleiding 40%. De deelnemers van de opleiding MBO Telecom/ICT gaan onder leiding van een docent binnen de deelnemende bedrijven, deelnemen aan projecten, doen op een gestructureerde wijze werkervaring op, etc. Binnen het leerbedrijf wordt een mentor aangewezen. Binnen de beroepspraktijkvorming (stage) worden deelnemers aan het MBO Telecom/ICT naarmate de opleiding vordert, steeds nadrukkelijker betrokken bij nieuwe technieken en innovaties binnen de deelnemende bedrijven. Door de nauwe verwevenheid tussen school en bedrijf, tijdens de opleiding, is er sprake van een wisselwerking tussen theorie en praktijk. Deelnemers ervaren de mogelijkheden die de huidige Informatie en Communicatie Technologie (ICT) biedt. Door de nauwe contacten tussen school en bedrijf worden deelnemers effectief gecoacht. Lesmateriaal is niet actueel. Doordat technologische veranderingen snel gaan, zijn traditionele dragers van content (zoals boeken) minder geschikt. Daarbij komt, dat uitgeverijen te grote intervallen gebruiken tussen nieuwe edities. In het project zal gebruik worden gemaakt van leerservers op het Internet. Hierdoor kan content doorlopend worden aangepast en indien nodig verwijderd. Hierdoor is het beschikbare materiaal doorlopend actueel. Gebruik van Internet maakt het tevens mogelijk om de content ook buiten het reguliere onderwijs beschikbaar te stellen. Uit de kwalificatiestructuur blijkt duidelijk dat de opleiding MBO Middenkaderfunctionaris Telematica voortkomt uit de elektrotechniek. Het aanpassen van de kwalificaties kosten veel tijd en moeite. De kwalificaties moeten aansluiten bij de competentieprofielen die bedrijven hanteren. De vakinhoudelijk en de algemene competenties (houding en gedrag) moeten daarom allemaal worden herzien. Bij deze herziening moet een flexibele structuur worden gekozen. Het doorlopend aanpassen aan der stand van de techniek mag geen probleem opleveren. ICT en Telecommunicatie hebben duidelijke raakvlakken. In de komende jaren zullen deze twee werelden over elkaar schuiven. Over enkele jaren zal het verschil tussen telecommunicatie en ICT verdwenen zijn. Nieuw te ontwikkelen opleidingen moeten voorbereidt zijn op deze ontwikkeling. Deelnemers aan de MBO Telecom/ICT-opleiding, moeten leren dat Telecommunicatie en ICT een onlosmakelijk geheel is, de eerste fase van de ICT-opleiding moet daarom generiek zijn. Nadat een goede basis is aangebracht, kan een keuze worden gemaakt voor een meer specifieke vervolgopleiding. Dit biedt deelnemers de mogelijkheid op een beroepsoriëntatie waardoor de keuze overeenkomt met hun belevingswereld en gebaseerd is op aanleg en ambitie. Hier ligt een mogelijkheid om synergie tussen de Taskforce ICT en MBO Telecom/ICT. De opleiding is onvoldoende aantrekkelijk, de instroom van nieuwe deelnemers loopt mede hierdoor significant terug. De bedrijven en scholen kunnen de handen ineenslaan en de instroom van deelnemers aan technische opleidingen verbeteren. Voor bedrijven betekent dit, dat budget voor werving voor een deel wordt besteed aan het stimuleren van de instroom van deelnemers aan het technische onderwijs. De Projectdefinitie - 9

12 interesse moet worden gewekt en het moet duidelijk worden welke mogelijkheden en kansen er liggen in de telecommunicatie. De geringe instroom is ook herkenbaar bij MBO Elektrotechniek. Technische opleidingen lijden kennelijk aan een imago probleem. Een gezamenlijke aanpak en promotie moeten leiden tot een verandering in de perceptie dat techniek niet interessant zou zijn en uiteindelijk in een vergroting van de instroom.. Het rendement van de opleiding is laag. In een aantal scholen ligt het percentage afvallers boven de 50%. Bedrijven en scholen gaan samen zorgdragen voor een inspirerende opleiding. Door inhoud en wijze van aanbieden actueel te houden, door aan te sluiten bij de beleving van de deelnemer, door duidelijk te maken dat de opleiding zich richt op een succesvolle carrière is de motivatie positief te beï nvloeden. Door een flexibele opzet en een generieke basis moeten uitvallers zonder al te veel tijdsverlies naar een andere opleiding over kunnen stappen. Gedacht moet worden aan een afstemming met de Taskforce ICT voor het eerste deel (studiejaar 1 en 2). Door in dit eerste deel van de opleiding ook een beroeps- en bedrijfsoriëntatie op te nemen kunnen deelnemers op basis van aanleg en ambitie gericht kiezen voor de juiste vervolgopleiding. Bij de start van dit project zijn er hoopgevende contacten met het project Taskforce ICT over een gemeenschappelijke basis ICT. Het beeld, waarop voor deelname aan de opleiding wordt beslist en de opleiding zelf moeten overeenstemmen. Verder moet de opleiding inspirerend zijn. Juist een vak als Telecom/ICT leent zich hiervoor. Het aantal afhakers kan daardoor significant worden terug gebracht. Voor de deelnemers is van belang, dat de opleiding een goede garantie biedt voor een succesvolle start van hun carrière. De opleiding is geen doel op zich, maar een middel. Veel scholen maken gebruik van traditionele didactische werkvormen zoals klassikaal onderricht. Door gebruik van nieuwe werkvormen (zoals Gestructureerd Leren Op de Werkplek (GLOW) en Probleem Gestuurd Opleiden (PGO)), gebruik van kennisnet en open source informatiesystemen die via Internet bereikbaar zijn, wordt een hybride leeromgeving geboden, waar een deelnemer kennis en ervaring opdoet. Studeren moet tot deelnemen uitnodigen, klassikaal nodigt uit tot consumeren. De uitgeverijen voorzien niet in de behoefte aan actuele leermiddelen. Dit probleem ontstaat omdat de ontwikkeling dermate snel gaat, dat een boek bij uitgifte reeds gedateerd is. Een andere oorzaak van het probleem is, dat uitgeverijen steeds minder geï nteresseerd zijn in de relatief kleine opleidingsmarkt. De bedrijven en scholen gaan gezamenlijk lesmateriaal ontwikkelen. Door gebruik te maken van een leer - doceeromgeving op een internetserver, komt de content beschikbaar voor alle scholen. Eventueel kan de content ook beschikbaar komen voor andere onderwijs. De content op de server kan doorlopend geactualiseerd worden. Door gezamenlijk te werken aan de nodige content, wordt de beschikbare kennis en capaciteit optimaal ingezet. De ontwikkelingen in de techniek stellen scholen voor onoplosbare problemen. De kosten van apparatuur is hoog, dat terwijl de product live cycle steeds korter wordt. De investeringen in technische opleidingen zijn daardoor dermate gering, dat scholen niet zelfstandig kunnen voorzien in een geëigende leeromgeving. Door in de eerste leerjaren tot schaalvergroting te komen, kunnen investeringen over een groter aantal deelnemers worden afgeschreven. Door buitenschoolse activiteiten (met name in de twee laatste schooljaren) kan gebruik worden gemaakt van de mogelijkheden die binnen bedrijven beschikbaar zijn. Projectdefinitie - 10

13 De deelnemende bedrijven stellen materiaal beschikbaar of stellen tegen gereduceerd tarief materiaal beschikbaar. Naast de apparatuur moeten bedrijven lesmateriaal beschikbaar te stellen, manuals en gebruiksaanwijzingen. Problematiek bij deelnemers Deelnemers aan het onderwijs hebben veelal een onvolledig beeld van de opleiding of de mogelijkheden op werk na de opleiding. In het beroepsonderwijs moet veelal worden gekozen bij de start van de opleiding. Een brede oriëntatie op de branche waarvoor wordt opgeleid in het eerste en tweede leerjaar maakt een bewuste keuze mogelijk. Bij elektrotechniek is een oriënterende gepland. Deelnemers die ontdekken dat een verkeerde keuze is gemaakt komen hier in een veel te laat stadium achter. Bij verandering in studierichting wordt veel tijd verloren. Door een structuur waarin het eerste deel generiek is, kan zonder veel verlies van tijd worden overgestapt naar een andere studierichting. In het werkzame leven wordt nogal eens overgestapt naar een andere baan. De reguliere opleidingen moeten de deelnemers zoveel meegeven, dat deze overstappen goed gemaakt kunnen worden en dat succes in de nieuwe baan mogelijk is. 1.2 Doelstellingen Kwalificaties en eindtermen sluiten aan bij competentieprofielen die door het bedrijfsleven worden gehanteerd. Hierdoor zijn nieuwe medewerkers sneller inzetbaar Een nieuwe kwalificatiestructuur staat garant voor een duurzame kennisbrug tussen scholen en bedrijven. De inhaalslag die nu plaatsvindt is hiermee geborgd. Instroom nieuwe deelnemers vergroten Het aantal afhakers is terug gebracht 1.3 Achtergronden Bedrijven uit de Telecom/ICT branche hebben het initiatief genomen om samen met het onderwijs (ROC s en VEV) (comakership) tot herstructurering en innovatie van de opleiding MBO Middenkaderfunctionaris Telematica te komen. Deze nieuwe opleiding krijgt de naam MBO Telecom/ICT. De samenwerking houdt in, dat de deelnemende bedrijven input geven voor het bijstellen van (deel-) kwalificaties (deelproject ontwikkeling), de samenwerking is duurzaam waardoor de actualiteit van kwalificaties is geborgd. Bij bedrijven beschikbare middelen worden overgedragen aan scholen (deelproject implementatie), in tweede instantie worden door scholen en bedrijven nieuwe, nog ontbrekende middelen ontwikkeld. Een platform met daarin deelnemende bedrijven en scholen staan garant voor een blijvende samenwerking. Uitgangspunt bij de gekozen oplossingen is, het combineren van de kennis van didactiek en het begeleiden van deelnemers met de kennis van de business bij de deelnemende bedrijven. Projectdefinitie - 11

14 Projectdefinitie - 12

15 2. Kennisuitwisseling 2.1 Uitgangspunten voor de kennisuitwisseling Voor de korte termijn worden op basis van de bestaande eindtermen in de deelkwalificaties; Dk Titel 4000 Maatschappelijk-culturele vorming 4029 Projectmanagement Telematica 4035 Commerciële techniek 4056 Installeren en modificeren telecommunicatienetwerken 4057 Installeren en modificeren datacommunicatiesystemen 4058 Installeren en modificeren netwerkcomponenten 4059 Installeren en modificeren telematicasystemen en de toetstermen gemoderniseerd. In dit eerste deel van het project vindt geen herontwerp plaats. Het deelproject implementatie richt zich op het realiseren van een aangepast curriculum voor de studiejaren 3 en 4. Voor een nieuw te ontwerpen MBO-structuur wordt samen met de Taskforse ICT gezocht naar een aanpak waarbij de generieke delen worden aangeboden in de eerste leerjaren. De inhoud van de bovenvermelde deelkwalificaties zal dan in verschillende niveaus worden opgedeeld over het gehele leertraject (van generiek naar specifiek). De meest specifieke delen komen daardoor aan het eind van de studie. Door een werkgroep is een voorstel geformuleerd om de genoemde kwalificaties aan te passen. Het verslag van een presentatie wordt als bijlage toegevoegd aan dit projectplan. 2.2 Uitgangspunten voor het ontwerp Lopende projecten die gelinked kunnen worden met het Telecom/ICT project: 1. VIPS project van Intechnium, VEV, Vapro en SOM betreffende kwalificatiestructuur voor de Techniek 2. Promotieactie voor beroepsonderwijs van COLO 3. Verwantschaponderzoek naar ICT kwalificaties door Ecabo en VEV 4. Vernieuwing kwalificatiestructuur en format daarvoor van ACOA 5. Verbreding duaal doorstromen ICT naar HBO van Ecabo 6. Ontwikkelen en onderhouden communicatie via internet in elektrotechniek (Vaknet E-ICT-net) van VEV 7. Het project Aantrekkelijk Technisch Beroepsonderwijs, ATB. 8. Taskforce MBO ICT 9. Project Bustechnologie, 4 e fase NB Overigens moet worden opgemerkt, dat op diverse plaatsen uitvoering wordt gegeven aan de ontwikkeling van ICT-opleidingen. Een bredere oriëntatie op korte termijn is noodzakelijk. Uitgangspunt bij het uiteindelijke ontwerp, is het creëren van een flexibele en duurzame oplossing. De oplossing moet flexibel zijn om snelle aanpassingen door te kunnen voeren. Door een kennisbrug te leggen tussen bedrijven in de Telecom-sector en de MBO-scholen (sector Telecom/ICT) ontstaat duurzaamheid. De kennisbrug moet op een landelijk niveau worden aangestuurd, op een lokaal niveau moet tussen de school en de omringende Telecommunicatie/ICT bedrijven een samenwerking ontstaan die uitvoering van de opleiding mogelijk maakt. Bij het vaststellen van de nieuwe structuur zal worden gezocht naar synergie met de activiteiten van de Taskforce MBO ICT. Projectdefinitie - 13

16 Bij de ontwikkeling van een nieuwe kwalificatiestructuur en de implementatie van leerwegen wordt nadrukkelijk uitgegaan van het gebruik van nieuwe mogelijkheden in het onderwijs (multimedia, e-learning, kennissystemen, etc.) en is innovatief. Uitgangspunt bij het ontwerp is het op adequate wijze werven en voorlichten van de doelgroepen, elk met hun onderscheiden benadering. 2.3 Resultaatomschrijving Ontwikkelproject - Uitwisselen De korte termijn: De uitwisseling van kennis heeft betrekking op nieuwe Telecommunicatie/ICT kennis en de kennis van competentieontwikkeling. Betrokken partijen zijn; De scholen waar de opleiding MBO-Telecom/ICT wordt aangeboden : Voor de termijn tot 1augustus 2001 zijn dit: - Noorderpoortcollege Groningen - Deltion College Zwolle - Mondriaan Onderwijsgroep Den Haag - Gilde Opleidingen Roermond - ROC Zeeland - ROC Leiden - Scutos Utrecht - ROC de Amerlanden Amersfoort - ROC Nijmegen e.o. - Horizon College Alkmaar In de periode na 1 augustus wordt aan overige ROC s de gelegenheid geboden om aan te sluiten. De deelnemende bedrijven uit de Telecommunicatie/ICT branche zijn: - KPN - Casema - Worldcom, - Siemens - Getronics - Nortel De mogelijkheid voor andere bedrijven om aan te sluiten is open. De scholen ontvangen kennis of kunnen gebruik maken van aanwezige kennis binnen de deelnemende bedrijven. De aandacht op korte termijn gaat met name uit naar het ontwikkelen en implementeren van nieuwe lesstof in schooljaar 4 en de inhoud van leerjaar 1 en 2. Het ontwikkelen en implementeren van nieuwe lesstof is een gezamenlijke actie van scholen en bedrijven. Om de scholen de mogelijkheid te geven de nieuwe leerstof aan te bieden wordt buitenschoolse activiteiten georganiseerd. Deelnemende bedrijven stellen zich op als leerbedrijf. Projectdefinitie - 14

17 Verder worden docenten voorbreid door de overdracht van vakinhoudelijk kennis en het leren werken met nieuwe didactische werkvormen, het coachen en begeleiden van deelnemers en het inrichten van de buitenschoolse activiteiten. Voor de langere termijn (na 1 augustus 2001) wordt verder gewerkt aan kennisuitwisseling in twee richtingen. De contacten spelen op twee niveaus; landelijk en lokaal. 1 Het landelijke platform. Het landelijke platform is voorwaardenscheppend, stuurt en organiseert. Het landelijke platform bestaat uit vertegenwoordigers uit het bedrijfsleven en van scholen aangevuld met brancheorganisaties en onderwijsinstellingen. In een tweemaandelijks overleg worden de marktontwikkelingen ingebracht door de bedrijven, de scholen brengen de onderwijsontwikkelingen in. Het landelijke platform geeft de aanzet tot aanpassing van kwalificaties, eindtermen en het bijstellen van curricula. De verantwoordelijkheid voor en de sturing op de implementatie is een verantwoordelijkheid van het landelijke platform. Voorbeeld hiervan is het organiseren van docent nascholingsdagen Het landelijke platform is verantwoordelijk voor de kwaliteit van de opleiding. Door bijvoorbeeld evaluaties op stuuritems krijgt het landelijke platform informatie over de kwaliteit. Voor acties tot verbetering kan het landelijke platform initiatief nemen. Het landelijke platform heeft een klachteningang. Bij conflicten tussen deelnemende partijen bemiddeld het platform, in voorkomende gevallen doet het platform een bindende uitspraak. De borging van de opleiding MBO Telecom/ICT wordt ondergebracht bij VEV LOB E/ICT. 2 Het locale niveau Het locale niveau is uitvoerend. De uitvoerende taak bestaat uit het ontwikkelen van leermiddelen en uit het uitvoeren van de opleiding. De ontwikkeling van nieuwe leermiddelen wordt aangestuurd door het landelijke platform. Het locale niveau wordt gevormd door een combinatie van een ROC en Telecommunicatiebedrijven cq afdelingen van een Telecommunicatiebedrijf in de regio. Door een taakverdeling, opgelegd door het landelijke platform, is de combinatie van school en bedrijven verantwoordelijk voor een deel van het totale curriculum. Door een verdeling van de lesstofontwikkeling ontstaat een taakverdeling die leidt tot een optimale benutting van de beschikbare ontwikkelbare capaciteit in bedrijven, op scholen en binnen VEV Stichting LOB E/ICT. De school vult met gebruikmaking van de leerbedrijven het leertraject in conform de structuur en de te behalen eindtermen. Scholen zijn en blijven verantwoordelijk voor de kwaliteit van het leerproces. Bedrijven zijn verantwoordelijk voor het bieden van een leeromgeving conform de afspraken. Bedrijven en scholen hebben een gezamenlijke verantwoording voor het actualiseren van ontwikkelde lesstof. Een doorlopend contact om de content aan te kunnen passen is noodzakelijk. Gebaseerd op ervaringen is in een aantal gevallen contacten per drie maand noodzakelijk. Andere content kan minder frequent worden aangepast. Als spin off van deze samenwerking kunnen scholen helpen bij het inrichten van bedrijfsopleidingen en het opleiden van nieuwe medewerkers. In eerste fase is er dus sprake van een eenrichtingsverkeer. - Vastleggen Projectdefinitie - 15

18 Voor de korte termijn. Tijdens de inhaalslag worden docenten en medewerkers van deelnemende bedrijven aan elkaar gekoppeld. Per team wordt een deel van het kennisgebied afgedekt. Materiaal van de deelnemende bedrijven wordt ingebracht. Dit materiaal kan bestaan uit door bedrijven zelf ontwikkeld lesmateriaal of aangeschaft lesmateriaal. Ook door bedrijven beschikbaar bronmateriaal (die nog moet worden doorontwikkeld naar lesmateriaal) wordt ingebracht. Docenten en experts uit de bedrijven zijn samen verantwoordelijk voor het ontwikkelen en implementeren van de lesstof. Bij de lesstof horende opdrachten, projecten, PGO, GLOW, etc. wordt in samenwerking ontwikkeld. De projectleider implementatie is verantwoordelijk voor dit proces. De projectleider is ook verantwoordelijk voor het scholen van docenten. Voor de lange termijn worden Na het installeren van een landelijk platform wordt sturing gegeven op het ontwikkelen van nieuw materiaal en het actualiseren van bestaand materiaal. Ook de implementatie zoals het trainen van docenten (bij de scholen) en mentoren (binnen de bedrijven) wordt aangestuurd door het landelijke platform. Binnen de regels van de kwalificatiestructuur worden de onderdelen ontwikkeld en krijgen van daaruit hun plaats binnen het leertraject. - Ontsluiten kennis Er wordt een nieuwe (kwalificatie-) structuur ontwikkeld die open en flexibel is. Het model voldoet aan de eis, dat ontwikkelingen in de Telecom/ICT-branche, snel implementeerbaar zijn. De ontwikkeling van de nieuwe structuur en leermodellen gaan nadrukkelijk uit van het gebruik van nieuwe digitaletechnieken (multimedia, e-learning, kennissystemen, etc.) en ICT-toepassingen. Na afloop van het project vindt sturing plaats vanuit het landelijke orgaan (VEV LOB E/ICT). De opzet is dat bedrijven verantwoordelijk zijn voor het aanleveren van middelen denk aan bedrijfsleermiddelen, bronmateriaal, expertise leerplekken, etc. Zo zijn bedrijven rechtstreeks betrokken bij de inhoud van het curriculum. Een bedrijf werkt samen met een ROC (of meer ROC s) en vormt een vast team van medewerkers met docenten die zich specialiseren en daardoor bronmateriaal kunnen doorontwikkelen naar lesmateriaal. Het ontwikkelde materiaal wordt door het landelijke platform geï mplementeerd, bijvoorbeeld door het organiseren van landelijke docentendagen. Tenzij er zwaarwegende overwegingen zijn, wordt het leermiddel geplaatst op een gereserveerde leerserver (Internetsite) die via Internet bereikbaar is. De ontwikkelgroep is verantwoordelijk voor de kwaliteit, de inhoud en de actualiteit van de inhoud. Uitbreidingen en onderhoud worden direct aangebracht. Van elke verandering wordt melding gedaan per e- mail. Alle docenten die deelnemen aan kennisverspreiding op het gebied van Telecommunicatie/ICT zijn per bereikbaar. De kennisuitwisseling tussen bedrijven en scholen moet voldoen aan de eis, dat nieuwe ontwikkelingen snel door te voeren zijn in de curricula. Gebruik van internetsites (leer/doceerservers), gebruik van moderne multi-media op school en binnen deelnemende bedrijven, sluiten aan bij de aard van de opleiding. Zo wordt gegarandeerd dat de leerresultaten zijn afgestemd op de nieuwste eisen van het bedrijfsleven. Docenten focussen op het aanbrengen van algemene kennis, basiscompetenties, waken over de kwaliteit van de opleiding (het halen van opleidingsdoelen) en het coachen van de deelnemers. De deelnemende bedrijven leveren bronmateriaal en helpen bij de ontwikkeling van leermiddelen. In het bedrijf worden situaties of leeromgevingen ingericht, die bijdragen aan de kwaliteit van het onderwijs. Het percentage van buitenschoolse activiteiten zal daardoor vergroten (streven is 40% van de totale studietijd). De ontwikkeling van de nieuwe kwalificatiestructuur zal uitgevoerd worden met in acht name van de adviezen van Colo Strategieprojectgroep 2 en het gestelde in het Advies voor ontwikkeling van beroepsprofielen en kwalificaties op basis van competenties van 22 augustus 2000 en het Advies voor Projectdefinitie - 16

19 ontwikkeling van beroepscompetentieprofielen en kwalificatieprofielen op basis van competenties van 23 juni 2000 eveneens van deze projectgroep. De eindtermen voor de nieuwe beroepscompetentieprofielen en daaruit voortvloeiende kwalificatieprofielen, zullen in nauwe samenwerking met het betrokken bedrijfsleven worden ontwikkeld Door middel van overleg met betrokken bedrijfsleven, VEV Stichting LOB E/ICT en Advies Commissie (COB) E/ICT zal legitimering van de te ontwikkelen beroepscompetentie- en kwalificatieprofielen plaats vinden. Projectdefinitie - 17

20 2.3.2 Implementatieproject Het implementatieplan bestaat uit drie fases; 1 Korte termijn (1 februari tot 1 augustus Middenlange termijn (1 augustus 2001 tot 1 augustus 2002) 3 Lange termijn (1 augustus 2002 en verder) Voor de korte termijn wordt binnen het deelproject implementatie een werkverdeling gehanteerd. Binnen het deelproject ontstaan hierdoor de volgende werkgroepen. Werkgroep Taak 1. Bedrijven Identificatie nieuwe technologieën 2. Scholen Identificatie verouderde lesstofmethodiek 3. Vaste telecommunicatie Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en methodiek + toetsen 4. Mobiele telecommunicatie Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en methodiek + toetsen 4. Datacommunicatie Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en -methodiek+ toetsen 5. Informatica Ontwikkeling nieuwe lesinhoud en -methodiek+ toetsen Deze werkwijze moet resulteren in een start van het schooljaar 2001/2002 met nieuw lesmateriaal en getrainde docenten op de pilot scholen. Als resultaat van dit deelproject zal nieuw lesmateriaal en nieuwe lesmethodieken beschikbaar zijn voor de deelnemers in de pilotscholen, die instromen in de betreffende deelkwalificaties. Ook voor de deelnemers in studiejaar 4 zal nieuw materiaal beschikbaar moeten zijn. Er is daarom sprake van zowel een bottum-up als top-down benadering. Hierdoor is de bestaande achterstand in de specialisatiefase van de BOL4 middenkaderopleiding Telematica grotendeels in gelopen. Voor de middenlange termijn wordt een leertraject samengesteld op basis van een nieuwe structuur. Essentieel in deze fase is ook het ontwikkelen van de contacten tussen scholen en bedrijven. Het gaat hier gaat om meer dan het regelen van stages. De rollen van de docent (de schoolfunctie) enerzijds en de rol van een mentor (de bedrijfsfunctie) anderzijds moet duidelijk zijn en geï mplementeerd worden. Voor de lange termijn wordt de borging van de kennisbrug tussen scholen en bedrijven gerealiseerd. In dit deel van het project wordt daartoe een organisatie op landelijk niveau geïnstalleerd Op lokaal niveau is er een koppeling tussen de school en de bedrijven in de regio van belang om tot een duurzame kennisuitwisseling te komen Communicatie en PR project Voor de verschillende doelgroepen zullen verschillende benaderingswijzen worden gekozen. Het resultaat moet zijn dat de instroom in MBO Elektrotechniek wordt vergroot, de doorstroom en keuze voor het vakgebied Telematica vermeerderd en de instroom in de bedrijfstak wordt bevorderd Contacten project De contacten met bedrijven, scholen en andere instanties worden onderhouden. Projectdefinitie - 18