DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF KOREIN BASISSCHOOL DEKEN VAN HOUT

Transcriptie

1 VVE-RAPPORT DEFINITIEF RAPPORT VAN HET ONDERZOEK IN HET KADER VAN DE VOOR- EN VROEGSCHOOLSE EDUCATIE KINDERDAGVERBLIJF KOREIN BASISSCHOOL DEKEN VAN HOUT Locatie kinderdagverblijf Korein basisschool Deken Brinnr. 11KR Plaats Asten Onderzoeksnummer Documentnummer Datum onderzoek 11 september 2012 Datum vaststelling rapport 14 november 2012 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 1 11

2 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 2 11

3 1. INLEIDING Dit rapport is het verslag een onderzoek de Inspectie het Onderwijs naar de kwaliteit de voor- en vroegschoolse educatie (VVE). VVE is bedoeld voor jonge kinderen die onvoldoende zijn toegerust voor een soepele instroom in groep 3 het basisonderwijs, waardoor ze grote kans lopen om achterop te raken. Dit rapport maakt onderdeel uit de bestandsopname in de gemeente Asten. In deze gemeente hebben alle voor- en vroegscholen die te maken hebben met VVE een vragenlijst ingevuld waarin zij de stand zaken op hun (voor)school weergeven. Alle locaties krijgen automatisch een zelfrapportage. Enkele locaties zijn vervolgens bezocht door de Inspectie het Onderwijs ter verificatie deze zelfevaluaties. Alle bezochte locaties ontgen een rapportage met de bevindingen de Inspectie. Het definitieve rapport wordt gepubliceerd op de website de Inspectie: De uitkomsten alle zelfevaluaties en de bevindingen de Inspectie het Onderwijs naar aanleiding de locatiebezoeken worden samengevat in een gemeentelijk rapport. Dit geeft een totaalbeeld weer VVE in de gemeente Asten. Dit rapport wordt, als het definitief is vastgesteld, samen met de locatierapporten, gepubliceerd op de website de Inspectie: Werkwijze onderzoek Kinderdagverblijf Korein en basisschool Deken zijn (voor)scholen die bezocht zijn door de Inspectie het Onderwijs. Daarbij hebben de volgende activiteiten plaatsgevonden: groepsbezoeken gesprekken met leidsters en/of leerkrachten gesprekken met ouders gesprekken met locatieleiding, coördinatoren en directie Dit rapport geeft de bevindingen de Inspectie over de kwaliteit VVE op deze locatie weer. Inhoud rapport In dit rapport worden de volgende onderwerpen besproken: De voorwaarden VVE De ouders De kwaliteit de educatie Het VVE-programma, zoals dat wordt aangeboden Het pedagogisch klimaat Het educatief handelen De ontwikkeling, zorg en begeleiding De kwaliteitszorg De doorgaande lijn tussen de voor- en vroegschool De resultaten VVE Elk de VVE-kwaliteitsaspecten is uiteengelegd in indicatoren. Als een indicator beoordeeld wordt, gebeurt dat doorgaans met de volgende oordelen: 1. Staat in de kinderschoenen: verbeteringen zijn dringend nodig. Deze kwalificatie geeft aan dat er écht iets verbeterd dient te worden. 2. Enigszins ontwikkeld: verbeteringen zijn wenselijk. Deze kwalificatie geeft aan dat het wenselijk is dat iets verbeterd wordt. 3. Voldoende. 4. Goed ontwikkeld: een voorbeeld voor anderen. Deze kwalificatie geeft aan dat dit aspect in orde is, en wel op een zodanige manier dat andere voor- en/of vroegscholen hier kunnen leren. Dit rapport is gebaseerd op het VVE-toezichtkader (zie de internetsite de onderwijsinspectie). Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 3 11

4 Opbouw het rapport Hoofdstuk 2 beschrijft het totaalbeeld het onderzoek. De beoordeelde onderwerpen (indicatoren) staan in hoofdstuk 3, met eerst de oordelen en daarna een toelichting als dat nodig is. Daarbij kunnen de overeenkomsten en verschillen tussen de zelfevaluatie de locatie en de bevindingen de Inspectie eveneens worden geduid. Als er op basis dit onderzoek afspraken gemaakt zijn, staan die in hoofdstuk 4. Groepsinformatie peutergroepen: Aantal peuters in groep a: 24, waar 1 doelgroeppeuter Aantal peuters in groep b: 6, waar 0 doelgroeppeuters Aantal peuters in groep c: 74, waar 3 doelgroeppeuters Groepsinformatie kleutergroepen: Aantal kleuters in groep a: 18, waar 6 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep b: 19, waar 4 doelgroepkleuters Aantal kleuters in groep c: 27, waar 5 doelgroepkleuters Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 4 11

5 2. HET TOTAALBEELD Het beeld de opzet en uitwerking het VVE-beleid op de beide locaties waarop dit rapport is gericht is overwegend positief te duiden. Een belangrijke graadmeter daarbij vormt het geven, dat beide locaties nog niet zo lang geleden zijn aangewezen als VVE-locaties. Dit komt onder andere tot uiting in het relatief lage aantal doelgroepkinderen dat nu al staat ingeschreven. Vanuit dit gegeven is het dan ook niet vreemd dat een deel de indicatoren nog niet volledig spoort met de tamelijk scherpe criteria die de inspectie hanteert. Kinderdagverblijf Korein blijkt in de praktijk op een aantal aspecten en de daarbij horende indicatoren al een zeer behoorlijk niveau te hebben gerealiseerd als het gaat om het VVE-beleid. Dit resulteert in een relatief groot aantal keer dat de inspectie de waardering 4 heeft toegekend aan deze locatie, beduidend meer dan uit de invulling haar eigen vragenlijst naar voren kwam. Toch blijken er ook voor deze locatie voldoende verbeterpunten over te blijven om daar de komende jaren verder mee aan de slag te kunnen gaan. Voor basisschool Deken geldt dat ook deze locatie op een flink aantal aspecten en indicatoren terecht de waardering 3 heeft gekregen. Toch moest de inspectie in dit geval iets meer aantekeningen plaatsen bij de door de school zelf ingevulde vragenlijst. Dit neemt niet weg dat er binnen deze school, mede uit de coördinerende rol voor beide partners, voldoende positieve ontwikkelingen zichtbaar zijn geworden. Alleen is daar tot nu toe niet steeds het label VVE op geplakt. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 5 11

6 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 6 11

7 3. DE OORDELEN MET EEN TOELICHTING ALS DAT NODIG IS Nb. De indicatoren die de inspectie anders heeft beoordeeld dan de voor- of vroegschool in hun zelfevaluatie, zijn gemerkt met een *. A CONDITIES Korein Deken A0.0 Samenwerking met voor/vroegschool ja ja A0.1 Er is een recent GGD-rapport beschikbaar 3 nvt A0.2 In het rapport zijn de basisvoorwaarden voor voorschoolse educatie 2 nvt getoetst A1 Een integraal VVE-programma A1.1 Naam/namen programma(s) Ko-totaal, op zowel de voorschool als de vroegschool A2 De groepsgrootte voldoet aan de maximumeisen (voorschool) 3 nvt A3 Leidster - kind ratio ("dubbele bezetting") * A4 Voldoende VVE-tijd A4.1 De peuters bezoeken de voorschool gedurende voldoende tijd (per week) 3 nvt A4.2 Wat is doorgaans de beginleeftijd voor Sterk afhankelijk de specifieke situatie VVE? A5 Kwaliteit leidsters/leerkrachten A5.2 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend gekwalificeerd (opleiding) A5.3 Alle leidsters spreken voldoende Nederlands 3 nvt A5.4 Alle leidsters/leerkrachten zijn toereikend geschoold (voor het VVEprogramma) 2 2 A5.5 Er is een jaarlijks VVE-opleidingsplan 3* nvt Toelichting Bij een recent onderzoek op het kinderdagverblijf heeft de GGD nog niet het 8 e domein in haar onderzoek betrokken. Vandaar dat de inspectie dit als een aandachtspunt heeft genoemd. Op beide locaties is sprake een dubbele bezetting. Voor de beide groepen de voorschool zijn steeds minstens twee beroepskrachten beschikbaar. De vroegschool realiseert dit door op verschillende momenten in de week specifieke taaloefeningen te laten aanbieden door een tweede teamlid, naast de groepsleraar. Daarom waardeert de inspectie dit onderdeel met een voldoende. Nog niet alle pedagogisch medewerkers en groepsleraren zijn toereikend geschoold in het werken met het gebruikte VVE-programma. Daarom vormt die indicator nog een verbeterpunt. Hier staat overigens wel tegenover dat de meeste teamleden Korein niet alleen de cursussen voor het werken met Ko-totaal hebben gevolgd, maar ook die voor VVersterk. Dit soort opleidingen zijn ook opgenomen in het scholingsplan de voorschoolse locaties binnen Asten. B OUDERS Korein Deken B1 Gericht ouderbeleid 2 2 B2 Ouders zijn vooraf adequaat geïnformeerd 2 2 B3 Intake B4 Stimuleren om thuis ontwikkelingsstimulerende activiteiten te doen 3* 2 B5 Participatie in VVE-activiteiten in de voor/vroegschool 2 2 B6 Informeren over de ontwikkeling hun kind 4* 4 B7 Rekening houden met de thuistaal nvt nvt Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 7 11

8 Toelichting Op beide locaties signaleert de inspectie enkele verbeterpunten als het gaat om het verhogen de betrokkenheid de ouders, zeker als het gaat om de specifieke onderdelen VVE. Dit komt mede doordat beide locaties pas sinds kort deel uitmaken het gemeentelijke VVE-beleid en doordat dat beleid pas zeer kort geleden op gemeentelijk niveau is vastgesteld. Beide locaties zijn dan ook nog niet toegekomen aan het ontwikkelen en vastleggen een gericht VVEouderbeleid. Eén de effecten deze iets vertraagde beleidsontwikkeling is, dat de betrokken ouders doelgroepkinderen nog niet adequaat op de hoogte worden gesteld de specifieke doelen VVE. Als gevolg hier zijn zij ook nog niet of te weinig op de hoogte de verwachtingen die er uit de locaties gelden als het gaat om de actieve betrokkenheid de ouders. Zij worden tot nu toe ook nauwelijks uitgenodigd te participeren in VVE-activiteiten in de voor en/of vroegschool. Uit de beschikbare informatie, zoals de nieuwsbrieven voor de ouders, leidt de inspectie af, dat de voorschool haar ouders stimuleert ook thuis aandacht te besteden aan het thema dat in een bepaalde periode centraal staat. Op de vroegschool wordt dergelijke informatie tot nu toe vooral achteraf met de ouders gecommuniceerd. Naast de verbeterpunten stelt de inspectie vast, dat de intakeprocedures voor alle kinderen op beide locaties voldoende kwaliteit zijn. Dat geldt in hoge mate voor de manier waarop alle ouders op zowel de voor-, als de vroegschool worden geïnformeerd over de ontwikkeling hun kinderen. Op de voorschool gebeurt dat na 4 maanden, na een jaar, na twee jaar en bij de overstap naar het basisonderwijs. Vandaar de score 4 als voorbeeld voor andere locaties. Omdat er op de vroegschool ook voor alle leerlingen een uitgebreide systematiek wordt gehanteerd komt ook deze locatie in aanmerking voor de score 4. C KWALITEIT VAN DE UITVOERING VAN VVE Korein Deken C1 Kwaliteit de educatie: het aangeboden programma C1.1 Een integraal VVE-programma C1.2 Werken met een doelgerichte planning C1.3 Het aanbod gericht op de taalontwikkeling is voldoende dekkend C1.4 Het aanbod klimt op in moeilijkheidsgraad en er wordt gedifferentieerd 2 2 C2 Kwaliteit de educatie: het pedagogisch klimaat C2.1 Het pedagogisch handelen de leidsters/leerkrachten is respectvol C2.2 De leidsters/leerkrachten hanteren duidelijke pedagogische gedragsgrenzen C2.3 De leidsters/leerkrachten stimuleren de sociale vaardigheden en de persoonlijke competenties de kinderen C2.4 De leidsters/leerkrachten tonen respect voor de autonomie het kind C2.5 De inrichting de ruimte is aantrekkelijk, uitdagend en spel- en taaluitlokkend 2 2* C3 Kwaliteit de educatie: het educatief handelen C3.1 Het educatief handelen beide leidsters/leerkrachten is goed op 3 nvt elkaar afgestemd C3.2 Er worden de hele 'dag' effectieve en gerichte activiteiten voor de taalontwikkeling uitgevoerd C3.3 De leidsters/leerkrachten bevorderen de interactie met en tussen kinderen C3.4 De leidsters/leerkrachten stimuleren actieve betrokkenheid de kinderen en verrijken het spelen en werken C3.5 De leidsters/leerkrachten bevorderen de ontwikkeling 3 2 aanpakgedrag (strategieën) bij de kinderen C3.6 Het gedrag de leidsters/leerkrachten met de kinderen is responsief C3.7 De leidsters/leerkrachten stemmen de activiteiten af op verschillen in de ontwikkeling de individuele kinderen 2 3 Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 8 11

9 Toelichting In principe voldoet het aanbod op beide locaties aan de daaraan gestelde criteria. Het enige verbeterpunt op dit gebied betreft het benutten de mogelijkheden om het aanbod nog beter te laten opklimmen naar moeilijkheidsgraad. Daarbij zouden de betreffende beroepskrachten ook beter de kansen kunnen benutten om het aanbod te differentiëren naar leeftijd of ontwikkelingsniveau. Op de vroegschool is daarvoor al een deugdelijke basis gelegd door het totale aanbod uit te werken in doelen en tussendoelen. De kwaliteit het pedagogisch handelen voldoet op beide locaties op hoofdlijnen aan de gestelde verwachtingen. Dit is alleen niet volledig het geval als het gaat om de inrichting de groepsruimtes. Op zowel de voorschool, als de vroegschool blijft de kwaliteit de hoeken achter bij wat elders gebruikelijk is. Ze zijn maar in beperkte mate uitdagend genoeg, bijvoorbeeld door de beschikbaarheid natuurlijke materialen, die passen bij het gekozen thema. Ook is de inspectie niet geheel overtuigd de mate waarin de lokalen als geheel taaluitlokkend zijn ingericht. Daarvoor ontbreekt te veel het gebruik woordbeelden die passen bij het lopende thema Het educatief handelen de pedagogisch medewerkers en leraren laat zien, dat ze begrip hebben voor de noodzaak de hele dag door effectieve en gerichte taalactiviteiten uit te voeren. Dit heeft onder andere een positief effect op de actieve betrokkenheid de kinderen. De teamleden zijn ook voldoende responsief in de benadering de kinderen in hun groep. Tijdens de vooraf geplande activiteiten op de voorschool bleek dat de pedagogisch medewerkers nog niet consequent rekening houden met verschillen in ontwikkelingsniveau. In hun dag- en weekplanning zouden zij daar (vooraf) meer werk kunnen maken en hun gedachten daarover kunnen vastleggen Op de vroegschool heeft de inspectie tijdens de observaties relatief weinig gebruik zien maken de mogelijkheid om de interactie tussen de kinderen onderling te gebruiken als ingang voor hun ontwikkeling. Het voorleggen en bespreken verschillende manieren om een probleem aan te pakken kwam ook minder goed uit de verf. D ONTWIKKELING, BEGELEIDING EN ZORG Korein Deken D1 Ontwikkeling, begeleiding en zorg binnen de groep D1.1 Volgen de brede ontwikkeling alle kinderen 4 3 D1.2 De begeleiding is planmatig voor: de hele groep, de kleine (tutor)groep 3* 3 en het individuele kind D1.3 De evaluatie de aangeboden begeleiding en zorg 2 2* D1.4 Specifieke aandacht bij de begeleiding en zorg voor de taalontwikkeling 2 3 D2 Ontwikkeling, begeleiding en zorg in de bredere zorgketen D2.1 Leidsters/leerkrachten hebben een overzicht de kinderen die zorg nodig hebben die de voor- resp. vroegschool niet kan leveren, en de aard die zorg D2.2 Leidsters/leerkrachten melden kinderen aan voor externe zorg wanneer de voor- resp. vroegschool de gewenste zorg niet kan leveren D2.3 De leidsters/leerkrachten blijven de ontwikkeling kinderen met extra zorg bijhouden 2 3 Toelichting Op beide locaties benutten de personeelsleden de beschikbare informatie over de ontwikkeling hun kinderen bij het begeleiden hun doelgroepkinderen. De doorgevoerde instrumenten en formats om de ontwikkeling de kinderen in kaart te brengen voldoen op beide locaties. Als er nog enkele kleine verbeteringen in de systematiek worden doorgevoerd komt de voorschool zelfs in aanmerking voor de kwalificatie 4. Zo mogelijk krijgen zorgkinderen extra aandacht binnen de grote dan wel de kleine kring. Maar, als het nodig of wenselijk is gebeurt dat ook in een nog kleinere setting. Wat hierbij wel een verbeterpunt vormt is het systematisch evalueren de gegeven extra aandacht, op basis de Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 9 11

10 vraag welke vervolgstappen eventueel nodig zijn. Bovendien treft de inspectie relatief weinig informatie aan over de feitelijk gegeven hulp, bijvoorbeeld in een logboek. Binnen beide locaties wordt hier eveneens verschillend mee omgegaan. Een goede basis voor verdere groei ziet de inspectie in de systematiek het werken met groepsplannen binnen de vroegschool, gekoppeld aan individuele handelingsplannen voor de kinderen in het hoogste zorgniveau. Bovendien zouden de groepsplannen iets meer op inhoudelijke doelen gericht mogen worden. Nu hebben ze voornamelijk een sterke organisatorische component. Het blijkt verder helaas nog mogelijk, dat de pedagogisch medewerkers niet volledig op de hoogte zijn sommige achtergronden hun kinderen, bijvoorbeeld problemen die thuis spelen en hun invloed hebben op het functioneren een kind binnen een groep Zij krijgen dergelijke informatie niet steeds vrijwel automatisch de betrokken instanties dan wel de betreffende ouders. E KWALITEITSZORG BINNEN DE VOOR- C.Q. VROEGSCHOOL Korein Deken E1 Er is VVE-coördinatie in de voor- c.q. vroegschool 4* 3 E2 De voor- c.q. vroegschool evalueert de kwaliteit VVE regelmatig 2* 2 E3 De voor- c.q. vroegschool evalueert de opbrengsten alle kinderen 2* 2* E4 De voor- c.q. vroegschool formuleert op basis evaluaties 4* 2* verbetermaatregelen en voert die aantoonbaar en planmatig uit E5 De voor- c.q. vroegschool borgt de kwaliteit haar educatie 3 2 E6 In de kwaliteitszorg de basisschool wordt ook specifiek naar VVE gekeken nvt 2 Toelichting De manier waarop binnen kinderdagverblijf Korein de VVE-coördinatie is geregeld verdient waardering. De inspectie laat dit tot uiting komen in de waardering 4. Binnen de locatie vindt op verschillende niveaus zeer regelmatig inhoudelijk overleg plaats over de uit te voeren activiteiten. Verder neemt de locatiemanager op gezette tijden deel (aan) de geplande activiteiten en draagt zij er zorg voor dat gezamenlijk gekozen thema s op de afgesproken wijze worden uitgewerkt. Voor het hele jaar is er een planning waarin alle uit te voeren activiteiten zijn opgenomen. Binnen de vroegschool vervult VVE tot nu toe géén specifiek aandachtspunt bij de interne coördinatie. Dit wordt bijvoorbeeld zichtbaar in het ontbreken VVE als specifiek thema binnen het geldende schoolplan. Het is onderdeel de totale aanpak in de groepen 1 en 2, waarmee tevens de score 2 kan worden verklaard voor het planmatig werken aan VVE-verbeteractiviteiten en het borgen eventuele afspraken over de uitvoering VVE. Uit de beschikbare documenten de voorschool leidt de inspectie af, dat de locatieleiding een degelijke systematiek heeft gehanteerd om de ontwikkeling de locatie ter hand te nemen. Enkele aspecten het VVE-beleid zijn daarin verwerkt en toegespitst op de situatie deze locatie. Hiernaast heeft de regiomanager, samen met het team een notitie opgesteld waarin enkele ambities zijn uitgeschreven. Deze zijn vertaald naar zowel enkele pedagogische, als naar bedrijfsmatige gebieden samenwerking. Ook deze indicator verdient daarom de waardering 4, als voorbeeld voor andere locaties. Noch op de voorschol, noch op de vroegschool vormt VVE een apart onderdeel de evaluatie de gerealiseerde kwaliteit. Ook gaat geen beide locaties systematisch na of de binnen de VVE-kaders uitgevoerde activiteiten hebben geleid tot betere resultaten. De vroegschool beschikt wel over gegevens waarmee dat mogelijk is, maar maakt daar tot nu toe te weinig gebruik. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 10 11

11 F DOORGAANDE LIJN Korein Deken F1 Er is VVE-coördinatie tussen de voor- en vroegschool F2 Er is concreet beleid om zoveel mogelijk kinderen te laten doorstromen 2 naar een vroegschool F3 De voor- en vroegschool zorgen voor een warme overdracht F3.1 Wanneer sprake is een zorgkind, is er een warme overdracht F4 Het aanbod de voor- en de vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 3 F5 Het pedagogisch klimaat en het educatief handelen de voor- en 2 3 vroegschool is op elkaar afgestemd F6 De manier om met ouders om te gaan op de voor- en de vroegschool is 2 2 op elkaar afgestemd F7 De interne begeleiding en zorg op de voor- en vroegschool zijn op elkaar afgestemd 2 3 Toelichting Er ontstaan steeds meer vormen samenwerking tussen de beide partners waarop het onderzoek zich richt. Zo nodig wordt daar een derde partner (een peuterspeelzaal) aan toegevoegd. De onderlinge activiteiten spelen zich af op twee niveaus, die de uitvoering en de beleidsontwikkeling. De intern begeleider de basisschool treedt op als coördinator. Een de thema s die inmiddels voldoende zijn geregeld betreft de warme overdracht voornaar vroegschool. Verder maken de partners inmiddels afspraken over een aantal thema s die zij in dezelfde periode behandelen. Het gezamenlijk uitwerken een dergelijk thema zou een volgende stap in de samenwerking kunnen vormen. Hoewel de dagelijkse praktijk geen grote verschillen laat zien tussen beide locaties als het gaat om het pedagogisch klimaat en het educatief handelen hebben de locaties daarover feitelijk nog geen afspraken gemaakt over de doorgaande lijnen op dat gebied. Voor de doorgaande lijnen in de omgang met ouders en de interne begeleiding geldt dezelfde constatering. G OPBRENGSTEN VAN VVE Korein Deken G1 De resultaten worden gemeten conform de gemeentelijk afspraken nvt nvt G2 De resultaten zijn voldoende niveau nvt nvt G3 Verlengde kleuterperiode nvt 3 Toelichting Aangezien er op gemeentelijk niveau tot nu toe geen heldere afspraken zijn/waren gemaakt over de met VVE beoogde resultaten, kan de inspectie die twee indicatoren nu nog niet waarderen. Wel kan de inspectie vaststellen dat de vroegschool voldoet aan het criterium voor de verlengde kleuterperiode. 4. VERVOLGAFSPRAKEN Het bezoek heeft geen aanleiding gegeven voor het maken vervolgafspraken. Odin: Onderzoeksdatum: Pagina 11 11