Wat willen we bereiken Met het vaststellen van het uitwerkingsplan Lokaal Gezondheidsbeleid wordt voldaan aan de wettelijke verplichting.

Transcriptie

1 Adviesnota Onderwerp Lokaal Gezondheidsbeleid Geldrop-Mierlo Beslispunten 1. Kennis te nemen van het lokale rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011: Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo ; 2. Vaststellen van het uitwerkingsplan Lokaal Gezondheidsbeleid ; 3. De gemeenteraad middels een raadsinformatiebrief en het ter beschikking stellen van het uitwerkingsplan en het GGD-rapport Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo, te informeren; 4. Voor incidentele activiteiten is in de begroting 2012 op FCL een bedrag opgenomen van ,- Inleiding In de Wet Publieke Gezondheid (Wpg) worden o.a. de wettelijke taken van de gemeente gedefinieerd en vastgelegd op het gebied van volksgezondheid. Zo verplicht deze wet de gemeente o.a. een GGD in stand te houden en tot het voeren van een lokaal gezondheidsbeleid. Gemeenten zijn, binnen deze wettelijke regels, vrij hoe ze deze verantwoordelijkheden uit voeren. Het beleid dient te worden vastgelegd in een meerjarig beleidsplan en door de gemeenteraad te worden vastgesteld. Eind 2011 is de planperiode van het vorige beleidsplan afgelopen en dat betekent dat voor 2012 en verder een nieuw beleidskader dient te worden vastgesteld. Met deze adviesnota wordt daarvoor een voorstel gedaan. Wat willen we bereiken Met het vaststellen van het uitwerkingsplan Lokaal Gezondheidsbeleid wordt voldaan aan de wettelijke verplichting. Argumenten 2.1 Uitwerkingsplan sluit aan op uitkomsten GGD rapport Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo De GGD heeft de taak om de gemeentelijke overheid te voorzien van beleidsadvies op het gebied van volksgezondheid. Dit doet zij o.a. op basis van periodiek onderzoek, de zgn. gezondheidsmonitoren. De uitkomsten hiervan zijn gebundeld in het rapport Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo. Dit rapport vormt de basis voor het uitwerkingsplan. 2.2 Uitwerkingsplan sluit naadloos aan op het gemeentelijk beleid binnen het sociale domein In de nota s Persoonlijk & Dichtbij en Voor Elkaar worden de kaders neergezet waarbinnen de transformatie en transitie binnen het sociale domein vormgegeven moeten worden. Hierbij kan gedacht worden aan de hervorming van het WMO-beleid, maar ook de transitie jeugdzorg. De rode draad van beide kadernota s is dat eigen verantwoordelijkheid en kracht van mensen en hun leefomgeving centraal staan. Daar waar kan moet deze worden ingezet of versterkt. Adviesnota BenW LGB blad 1 van 10

2 Deze lijn wordt met dit uitwerkingsplan doorgezet. Activering, bewustwording en eigen verantwoordelijkheid voor een gezond leven en voorkoming van ziekten staan centraal. 2.3 Gezondheidsbeleid is integraal onderdeel van andere beleidsterreinen en de strategische visie Gezondheid levert een bijdrage aan de doelstellingen van die diverse beleidssectoren: gezonde kinderen kunnen beter leren, gezonde burgers kunnen aan het werk of op allerlei andere fronten een waardevolle bijdrage leveren aan de maatschappij. Dit is een belangrijke kernboodschap in het rapport Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo. De gemeente Geldrop-Mierlo streeft daarom naar een integraal beleid teneinde gezondheidswinst te behalen. Er wordt om die reden dan ook geen apart lokaal gezondheidsbeleid ontwikkeld. De kernboodschappen uit het gemeentelijk rapport (zie bijlage 2) worden door beleidsadviseurs en de vakspecialisten gebruikt als input voor beleidsnota s en adviezen. Kanttekeningen 1.1 Geen aparte nota gezondheidsbeleid meer Hoewel het beleid vastgelegd moet zijn in een nota bestaat er geen vormvoorschrift voor dit document. Vanuit de visie dat wij een integrale aanpak nastreven -waarbij gezondheidsaspecten worden meegenomen in het Wmo-beleid, jeugdbeleid, sportbeleid, zorgbeleid, de samenwerking met de St-Anna Zorggroep en op het gebied van ruimtelijke ordening, is ervoor gekozen om een uitwerkingsplan op te stellen en geen separate beleidsnota gezondheidsbeleid. 1.2 Geen vaststelling door de gemeenteraad Ofschoon de wetgever uitgaat van een raadsbesluit waarmee de beleidskaders worden vastgesteld, zijn wij van mening dat met het vaststellen van de algehele kaders zoals Voor Elkaar, Zekerheid, Solidariteit en in vertrouwen en Persoonlijk & Dichtbij - de beleidskaders voor het gezondheidsbeleid reeds impliciet zijn vastgesteld. De uitwerking kan vervolgens worden vastgesteld door het college van Burgemeester en Wethouders. Indien de rijksinspectie van mening is dat deze borging onvoldoende is, kan dit alsnog worden opgelost door een besluit te vragen van de gemeenteraad. Wij gaan hier vooralsnog niet vanuit. Wat gaan we daarvoor doen Randvoorwaarden Door de integraliteit van het Lokaal Gezondheidsbeleid zijn kosten en activiteiten opgenomen in de nota s en adviezen van de specifieke beleidsvelden. Voor incidentele activiteiten is een kleine stelpost opgenomen in de begroting onder FCL Planning Communicatie Via de bijgevoegde concept-raadsinformatiebrief, met als bijlagen het uitwerkingsplan en het lokale rapport Volksgezondheid Toekomst Verkenning 2011: Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo, de raad op de hoogte stellen van dit voorstel. blad 2 van 10

3 Wat mag het kosten 1. Betreft het een investering of gaat het om exploitatie-uitgaven? -investering: wat is het investeringsbedrag? -exploitatie-uitgave: wat zijn de uitgaven? ,- -zijn de exploitatie-uitgaven incidenteel of structureel? structureel 2. Kunnen we een subsidie verkrijgen? nee Zo ja, hoe hoog is deze subsidie? -bij investeringen: -bij exploitatie-uitgaven: -is de subsidie bij de exploitatie-uitgaven incidenteel of structureel? Incidenteel/structureel 3. Wat zijn de kosten ten laste van onze gemeente? -Investeringsbedrag (na aftrek subsidies). -exploitatie-uitgaven (na aftrek subsidies) ,- 4. De lasten ,- Voor de meerjarenprogrammabegroting , , , ,- Inclusief eventuele vervolgkosten van planvoorbereiding, vervolgkosten na een geslaagde pilot en/of succesvolle evaluatie. Dekking in de begroting 2012 is op FCL een bedrag opgenomen van ,- Integrale advisering In dit advies zijn de gevolgen meegenomen op het gebied van; Personeel Juridische zaken Communicatie Bijlagen: 2 blad 3 van 10

4 Bijlage 1 Uitvoeringsplan lokaal gezondheidsbeleid Gezondheid kan een bijdrage leveren aan de doelstellingen van diverse beleidssectoren: gezonde kinderen kunnen beter leren, gezonde burgers kunnen aan het werk of op allerlei andere fronten een waardevolle bijdrage leveren aan de maatschappij. Dit is een belangrijke kernboodschap in het rapport op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo. Daarnaast wordt in dit rapport diverse aanbevelingen gedaan om de gesignaleerde gezondheidsproblemen integraal te kunnen aanpakken. De gemeente Geldrop-Mierlo streeft daarom naar een integraal beleid teneinde gezondheidswinst te behalen.. Er wordt om die reden dan ook geen apart lokaal gezondheidsbeleid ontwikkeld. De kernboodschappen uit het gemeentelijk rapport worden door beleidsadviseurs en de vakspecialisten gebruikt als input voor beleidsnota s en -adviezen. In onderstaand overzicht worden de activiteiten die positief bijdragen aan de verschillende kernboodschappen van het rapport Op weg naar een gezonder Geldrop-Mierlo nader uitgewerkt. Omdat integraal werken het uitgangspunt is binnen het lokaal gezondheidsbeleid, wordt een groot deel van deze activiteiten vanuit een ander beleidsterrein georganiseerd. Kernboodschap Activiteit Vanuit welk beleidsveld 1. Veilig sporten en bewegen in de Kinderen kunnen kennismaken met uiteenlopende sporten via Fysieke omgeving, buurt. Veilig kunnen sporten en het Geldrop Sport Kids. Dit loopt via de buurtsportcoach sport, bewegen in de buurt is belangrijk implementeren binnen interventie buurtsportcoach: speelruimtebeleid voor de aanpak van diverse risicokinderen die onvoldoende bewegen worden opgespoord Jeugdbeleid gezondheidsproblemen. en via jeugdgezondheidszorg doorgeleid naar passend sportof ondersteuningsaanbod. Verbeteren van de inrichting van de fysieke en sociale Wanneer blad 4 van 10

5 2. Vergroten van weerbaarheid bij kinderen. Thema s die de komende jaren, in samenhang met elkaar, extra aandacht behoeven zijn alcohol, drugs en relatievorming en seksualiteit. omgeving. Particuliere initiatieven (van sportscholen) om overgewicht te voorkomen promoten. Als uitwerking van de sport- en beweegnota wordt bevorderd dat sport en bewegen voor alle inwoners vanzelfsprekend wordt. Bepalen van de inzet van de extra middelen die de gemeente naar verwachting in krijgt om het overgewicht bij jongeren verder terug te dringen. De inzet van deze middelen is primair gericht op voeding en bewegen, maar er kan een verbredingslag worden gemaakt naar andere leefstijlthema s. Hierdoor kan een extra impuls worden gegeven aan activiteiten die op wijk- en schoolniveau worden uitgevoerd zzoals mogelijk voor de invoering van een extra contactmoment van jeugdgezondheidszorg voor adolescenten. Dit zal meegenomen worden bij het project sport en Bewegen binnen de samenwerkingsplannen met het St Anna Vergroten van aanbod op het gebied van sociale vaardigheidstraining/ weerbaarheidsprogramma s op school of door het jongerenwerk Thema avonden en activiteiten organiseren over sociale weerbaarheid en thema s die hiermee samenhangen onder de koepel van het CJG. Enkele voorbeelden: zomercursus, pubers, lessen op scholen, (digitale) pestproblematiek etc. Weerbaarheid wordt door scholen, jongerenwerk en CJG (plan Jeugd, LGB, integrale veiligheid, handhaving 2014 blad 5 van 10

6 van aanpak ) meegenomen in (les)programma s op het gebied van genotmiddelen, relatievorming en seksualiteit en voeding en bewegen. Deze thema s worden waar zinvol en mogelijk integraal aangeboden De nieuwe drank en horecawet integraal implementeren waarbij alcoholmatiging een belangrijk aspect is. Uitvoering geven aan het project laat je niet flessen, uit met ouders 3. Vroegsignalering van zgn. niet pluis gevoelens door professionals, vrijwilligers en buurtgenoten. Verankeren van steunsystemen. Continueren van het integraal signaleringsoverleg in de gemeente en zorgdragen voor voldoende afstemming. De methode familiezorg verankeren. Zat12- en Zat12+ onder de koepel van het CJG Wmo, integrale veiligheid Gezondheid en fysieke omgeving Volksgezondheidsaspecten worden vroegtijdig betrokken bij planontwikkeling.. Zorg dragen voor een open communicatie naar inwoners. Bij planvorming van gevoelige bestemmingen rekening houden met geluid- en luchtkwaliteit. LGB / Samen Werkt 5. Geef bij diverse thema s extra aandacht aan speciale groepen/ risicogroepen Behoud van de aanpak van schuldhulpverlening via het armoedebeleid. Onderzoeken hoe we sportverenigingen kunnen stimuleren activiteiten te organiseren die aansluiten bij de behoefte van mensen met een beperking. Hiervoor de quickscan uit Voor Jeugd, Wmo, sport, Minimabeleid blad 6 van 10

7 Elkaar gebruiken. Ook in de sport- en beweegnota is hier aandacht voor. Er wordt aandacht besteed aan de bekendheid van inkomensondersteunende voorzieningen bij mensen met een laag inkomen. (zie nota armoedebeleid Zekerheid, solidariteit en in vertrouwen Het volgen van opleidingen vanuit het participatiebudget wordt gestimuleerd. Talentontwikkeling van jeugdigen in sport wordt bevorderd, ook voor de laagste inkomensgroepen op basis van de verordening Maatschappelijke participatie. 6. Burgerparticipatie Inwoners worden betrokken om preventie activiteiten bottom up uit te voeren via de methodiek van Samen Werkt of nog te ontwikkelen specifiek participatiebeleid. In het te ontwikkelen participatiebeleid zal worden meegenomen dat jongeren actief meedenken en praten over het jeugdbeleid via methodieken die aansluiten bij jongeren. Jongerenopbouwwerkers hebben uren om jongeren te stimuleren om activiteiten te organiseren. Ter stimulering van burgerinitiatieven voor lokaal gezondheidsbeleid wordt ondersteuning aangeboden in de vorm van een eenmalige subsidie en/of menskracht (o.a. door GGD, LEVgroep e.d.). Voorwaarde is dat deze activiteiten bijdragen aan het bereiken van de doelstellingen uit dit lokale gezondheidsbeleid. Jeugd, lgb, Wmo doorlopend blad 7 van 10

8 7. Het bewaken van gezondheidsaspecten van bestuurlijk beslissingen Indien er een relatie is met de gezondheid van burgers, in beleidsnota s en in college-/raadsvoorstellen moet aandacht worden besteed aan gezondheidsaspecten. Indien de kennis over gezondheidseffecten onvoldoende is, moet er advies worden gevraagd aan de GGD (of aan andere organisaties die kennis hebben van gezondheidspreventie). Samen Werkt doorlopend blad 8 van 10

9 Bijlage 2 KERNBOODSCHAPPEN RAPPORT OP WEG NAAR EEN GEZONDER GELDROP-MIERLO De rode draad die uit de kernboodschappen van het gemeentelijk rapport naar voren komt en waar de komende periode binnen diverse beleidsterreinen, zoals Wmo, sport, jeugd en milieu extra op kan worden ingezet, worden hieronder in het kort weergegeven: Veilig sporten en bewegen in de buurt Veilig kunnen sporten en bewegen in de buurt is belangrijk voor de aanpak van diverse gezondheidsproblemen: - voorkomen van overgewicht - voorkomen van depressie en eenzaamheid - bevorderen van sociale samenhang en (burger)participatie Ook VWS hecht veel waarde aan dit thema in de landelijke beleidsnota Gezondheid dichtbij en de landelijke Beleidsbrief sport. Het belang van een integrale aanpak vanuit sportbeleid en gezondheidsbeleid wordt in beide notities onderstreept. In Geldrop-Mierlo zal dit worden vormgegeven via de buurtsportcoaches en het project sport en bewegen binnen de samenwerking met de St Anna-zorggroep. Vergroten van weerbaarheid bij kinderen Thema s die de komende jaren, in samenhang met elkaar, extra aandacht behoeven zijn alcohol, drugs en relatievorming en seksualiteit. Voor elk thema is het vergroten van de (sociale) weerbaarheid van kinderen en hun ouders van groot belang. Weerbare kinderen kunnen eigen keuzes maken ondanks druk van media, vriendjes, omgeving of het aanbod. Een weerbaar kind heeft zelfvertrouwen en kan zijn of haar grenzen goed aangeven. Kinderen zullen hierdoor ook beter in hun vel zitten. Ook voor ouders is het soms moeilijk om in hun rol als opvoeder weerstand te bieden aan de wensen van hun kind, zeker als de ouders van vrienden en vriendinnen andere regels stellen. In de landelijke beleidsnota Gezondheid dichtbij wordt het belang onderstreept om gezondheidsrisico s niet weg te nemen maar kinderen te leren om hier mee om te gaan. Vroegsignalering van zgn. niet-pluis-gevoelens door professional, vrijwilligers en buurtgenoten blad 9 van 10

10 De meeste inwoners kunnen voor ondersteuning terugvallen op hun eigen sociale netwerk. Echter voor risicogroepen zoals alleenstaanden, mensen met een laag inkomen en mensen met een beperking is het belangrijk dat er een steunsysteem aanwezig is. Een steunsysteem is een gecoördineerd netwerk van organisaties, vrijwilligers, diensten en voorzieningen. Niet pluis gevoelens kunnen door het steunsysteem gesignaleerd worden, zodat waar nodig ondersteuning geboden kan worden aan inwoners om te kunnen blijven participeren in de maatschappij. Deze niet-pluis-gevoelens kunnen betrekking hebben op diverse gezondheidsproblemen en risico s zoals overbelasting van mantelzorgers, eenzaamheid, armoede, depressie en andere psychische ziektebeelden, kwetsbare ouderen, vervuiling, woonoverlast etc. Geef bij diverse thema s extra aandacht aan speciale groepen / risicogroepen Het versterken van de eigen kracht van onze inwoners is een belangrijk speerpunt in ons Wmo beleidsplan. Ook bij lokaal gezondheidsbeleid moet de eigen verantwoordelijkheid van mensen voorop staan. Voorwaarde is wel dat mensen beschikken over de juiste informatie en dat een aantal doelgroepen extra aandacht krijgen zoals kwetsbare ouderen, mensen met een lage sociaal economische status en kinderen met serieuze (psychosociale) problemen. Burgerpartipatie Burgerparticipatie kan een belangrijk middel zijn om preventie activiteiten bottom up uit te voeren. Het betrekken van burgers bij de ideevorming, de aanpak en de uitvoering van de beleidsaanbevelingen zorgt voor draagvlak en enthousiasme onder burgers om aan de slag te gaan met concrete activiteiten op het gebied van gezondheid. Door gebruik te maken van hun eigen sociale netwerk worden doelgroepen gemakkelijker bereikt en sluiten gezondheidsboodschappen beter aan op hun leefwereld. Hier wordt invulling aan gegeven via de werkwijze van Samen Werkt. blad 10 van 10