NOORDNIEUWS. Noord-Nederland en de wereldwijde crisis MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 14 NUMMER 1 > 2009

Transcriptie

1 NOORDNIEUWS MAGAZINE VAN VNO-NCW NOORD JAARGANG 14 NUMMER 1 > 2009 Noord-Nederland en de wereldwijde crisis > Bernard Wientjes: Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen > Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten > Met de kop in de wind: Lokaal bestuur en de internationale crisis > Lambert Zwiers: Ik krijg de kans me te verdiepen in zaken die ik nog helemaal niet kende

2 Nieuw: STROOM Is uw website al ge-stroom-lijnd? (Strategisch Onderzoek Online Marketing) Gun je website een STROOM-versnelling Vroeger. Toen was de website nog een soort digitale folder. Waar je lang niet naar om hoefde te kijken. In elkaar gebakken in een onbegrijpelijk taaltje door onnavolgbare techneuten. Ach, dat waren nog eens tijden... En nu? Nu is de website een kritische succesfactor. Een teken des onderscheids. In de communicatie, de marketing en de organisatie. Een uitermate slim medium. Dat weliswaar de nodige investeringen vergt, maar dan ook behoorlijk wat oplevert. Bezoekers en bekendheid natuurlijk, maar vooral ook besparingen. En uiteindelijk de nodige omzet. En straks? In de toekomst wordt de website een strategisch instrument, een management tool. Waarin de huisstijl tot uitdrukking komt. De visie en de missie zijn ondergebracht. De doelstellingen zijn vertaald. En de producten of diensten een prominente plek krijgen. Alleen dan gaat een website ook echt werken. Een goede website begint met een goed plan. Een grondige analyse, omgezet in een gerichte aanpak. Voorzien van de juiste uitstraling. En - ook niet onbelangrijk - technisch vertaald in de eisen die Google voorschrijft. Zet je website onder STROOM! Onderdelen STROOM in het Strategisch Online Marketing Onderzoek zijn o.a. de volgende onderwerpen opgenomen: - Commercieel Communicatieplan Waarbij o.a. de bedrijfsgegevens, kerncijfers en omstandigheden kritisch worden onderzocht, de missie, de visie en de doelen worden geformuleerd, de huisstijl wordt vertaald, identiteit en imago worden benoemd en de doelgroepen gesegmenteerd en ondersteunende media worden bekeken. - Online Marketingplan Waarbij o.a. de concurrentie uitgebreid in kaart wordt gebracht, de SWOT en het producten/ diensten-pakket worden geanalyseerd, onderscheidende elementen worden benoemd, de PMC s worden vastgesteld en de werkgebieden worden bepaald - Trefwoorden Onderzoek Waarbij bovenstaande uitkomsten worden vertaald naar bedrijfskritische kernbegrippen. - Trefwoord Benchmark Waarbij de eigen kernbegrippen en die van de concurrentie uitgebreid worden getest en geanalyseerd Voor de strategische aanpak van uw website hebben wij een speciaal product samengesteld: Strategisch Onderzoek Online Marketing met daarin - een Commercieel Communicatieplan - een Online Marketingplan - een Trefwoorden Onderzoek - een Trefwoord Benchmark NU van 3.125,- voor 2.500,- Advertising Zoekmachinemarketing marketing Internetapplicaties Persbureau Noord Nederland Rijksweg PH Hoogersmilde T F E info@wijakoers.nl I

3 1 Inhoud NoordNieuws 1 > Opinie 2 Bernard Wientjes: Geniale mensen zullen steeds opnieuw een crisis bezorgen 19 Jouke van Dijk: de klappen vallen elders 22 Wadden Werelderfgoed: goed voor ondernemers Actualiteit 14 Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk 16 Met de kop in de wind: Lokaal bestuur en de internationale crisis Vereniging 5 DGA s cruciaal voor economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland 10 Lambert Zwiers: Retour Noord-Nederland 12 Haagse bronnen: kennismaking met staatssecretaris Heemskerk 28 Recruiting Noord: Carrières maken Praktijk 8 Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten 13 Het optimale DGA salaris 20 Nieuwe balans: verschuivende verantwoordelijkheid 21 Seaports Experience Center: Ervaar het havengebied Vaste rubrieken 6 Bedrijfsnieuws 7 Column 24 Hoe is het een jaar later met 26 Actualiteiten 27 VNO-NCW Noord in actie 30 Personalia 31 Welkom nieuwe leden

4 2 NoordNieuws februari 2009 Tekst: Annemarie van Oorschot Foto s: michelporro.com Geniale mensen zullen ons telkens VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes over de kredietcrisis De financiële crisis zit in haar laatste fase, de recessie is mogelijk al in de tweede helft van dit jaar over het dieptepunt heen. Bernard Wientjes, voorzitter VNO-NCW en oud-ondernemer, is optimistisch over de toekomst. Hij praat dagelijks met kabinet, bankiers, branches, ondernemers en bonden om maatregelen te nemen die de economie stimuleren. De kredietcrisis kwam ook voor Wientjes als een complete verrassing. In het begin begreep ik helemaal niet wat er aan de hand was. Niemand begreep het. Sommige Nederlandse bankiers hebben later toegegeven dat ze niet wisten in welke extreem risicovolle producten ze zaten. Wientjes belde zijn zoon in de Verenigde Staten. Ik vroeg hem naar het subprimeverhaal. Ik wist het echt niet. (Vanaf 2002 kregen mensen zelfs met een verleden als wanbetaler een hypotheek. Deze categorie huiseigenaren werd aangeduid als subprime, minder dan eerste klas red.) Het werd Wientjes direct duidelijk dat de Amerikaanse kredietcrisis de Nederlandse economie hard zou treffen. Mensen realiseren zich niet hoe groot ons bankwezen is, legt hij uit. Het staat op de zevende plaats in de financiële wereld. Ter vergelijking: met ons bruto nationaal product nemen we wereldwijd de zestiende plaats in en met de omvang van ons land de 136-ste plaats. De meeste Nederlandse banken zijn zó internationaal vertakt. Dat maakt ze kwetsbaar, maar is tegelijkertijd de kracht van onze economie. Voor Wientjes braken drukke tijden aan. Gezonde, exporterende bedrijven kregen te maken met een extreme vraaguitval door de afnemende wereldhandel. Die moesten geholpen worden. Wientjes zorgde samen met het MKB en de vakbonden ervoor dat minister Donner de regeling voor de werktijdverkorting (wtvregeling) invoerde. Bedrijven waarvan de omzet met minimaal dertig procent is afgenomen, kunnen er een beroep op doen. Rond de jaarwisseling lobbyde hij voor verlenging van deze regeling. Wij vechten ook voor de allerkleinste ondernemers. Neem de toeleveranciers van staalgigant Corus, bedrijven die bijvoorbeeld de machines van Corus onderhouden. Die krijgen nu pas te maken met een grote omzetdaling. Ook zij moeten gebruik kunnen maken van de wtv-regeling. Daarnaast startte Wientjes overleg met de top van grote Nederlandse banken. Omdat zij onvoldoende dekking hebben voor hun uitstaande leningen, worden ze gedwongen hun kredietverlening te verminderen. Via de website komen vooral klachten binnen van ondernemers die stellen dat banken risicomijdend zijn en verantwoorde financieringen uit de weg gaan. Herkent u dit? Dat de kredietverlening moeizaam verloopt, herken ik. Daarom dring ik zo aan op daadwerkelijk gebruik van de garantieregeling van 200 miljard euro. Die

5 3 opnieuw een crisis bezorgen opinie regeling is door minister Bos ingesteld om het geldverkeer tussen financiële instellingen weer op gang te brengen. Ik voer hierover dagelijks overleg en heb er alle vertrouwen in dat bijvoorbeeld institutionele beleggers, pensioenfondsen en verzekeringsmaatschappijen weer geld aan banken in beheer geven. De banken maken nu hun balansen op, hopelijk vallen er geen nieuwe lijken uit de kast. We zitten in de laatste fase van de financiële crisis. Het dieptepunt lag in oktober, november 2008; in het voorjaar is hopelijk de stabiliteit terug in het Nederlandse bankwezen. Tenzij er rare dingen uit de hoed komen, zoals die vijftig miljard beleggingsfraude van Bernard Madoff, maar die kans is klein. Als alles goed gaat, is in het eerste kwartaal van 2009 de kredietverlening genormaliseerd. Wel op een lager niveau, want door de recessie zal de geldvraag teruglopen. Hadden we de kredietcrisis kunnen voorkomen? Nee. Inherent aan een vrije markteconomie is een afwisseling van perioden waarin de bomen tot in de hemel groeien en die waarin we nauwelijks groei hebben. In de zeventiende eeuw hadden we de Tulpenmania, tien jaar geleden hadden we de ICT-bubble en over twintig jaar zal er weer een recessie zijn. Geniale mensen zullen ons telkens opnieuw een crisis bezorgen. Zij bedenken producten, zoals de nieuwe hypotheekvormen in de Verenigde Staten, waaraan grote risico s kleven. Dit is een nadeel van het kapitalisme, maar een beter systeem is er niet. En vergeet niet dat de financiële creativiteit ook leidde tot economische groei. De derde wereld, China, India hebben zich ongekend snel ontwikkeld. Wat doen VNO-NCW en MKB voor ondernemers sinds het uitbreken van de kredietcrisis? 1. Werktijdverkorting ingevoerd en lobby voor verlenging van deze regeling. 2. Vervroegde afschrijving van investeringen door bedrijven geregeld. Er wordt nu gelobbyd voor verlenging van de termijn carry-back voor bv s. 3. Lobby voor uitbreiding borgstellingregeling. Dit is een garantieregeling, waardoor ondernemers sneller risicokapitaal en kredieten kunnen krijgen van financiële instellingen. 4. Lobby voor verruiming loonkostensubsidie op hoogwaardig onderzoek (WBSO). 5. Lobby voor het naar voren halen van publieke investeringen in infrastructuur en bedrijventerreinen. 6. Vervroegde behandeling van de Spoedwet in de Tweede Kamer geregeld, waardoor de overheid al in 2009 met de uitvoering van dertig grote projecten kan beginnen, zoals de verbreding van snelwegen. 7. Lobby voor verhoging van de Nationale Hypotheekgarantie. 8. Lobby voor een pakket aan stimulerende maatregelen voor woningonderhoud, zoals verlaging van de BTW. Is supranationaal toezicht op banken nodig? Ja, liefst op mondiale schaal, minimaal op Europese schaal, want het toezicht van de nationale banken heeft niet gewerkt. We moeten het net zo organiseren als bij geneesmiddelen. Onafhankelijke deskundigen moeten voortaan nieuwe producten controleren en testen voordat ze de markt op mogen. Tegelijkertijd mag de regeldruk niet toenemen. Nieuwe regels moeten in de plaats van oude komen. Hoe lang zal de recessie duren? Weet je het winnende nummer van de staatsloterij? Ik verwacht een diepe, maar korte recessie. Waarschijnlijk treedt in de tweede helft van dit jaar al verbetering op, omdat een aantal sectoren relatief goed draaien, zoals ICT, scheepsbouw, wegenbouw en bedrijven in de voedselketen. Van een recessie gaat een reinigende werking uit. Er zullen bedrijven door pech sneuvelen. Die hebben kort voordat de crisis uitbrak een investering tot aan hun grens gedaan. Die hebben geen reserves meer. Dat deed ik vroeger als ondernemer ook wel eens. Het is natuurlijk diep tragisch als deze bedrijven failliet gaan. Toch zullen het vooral de Zorg dat je liquiditeit op peil is zwakke, slecht geleide ondernemingen zijn die sneuvelen. Bedrijven met grote schulden, die het eigen vermogen aan de aandeelhouders hebben weggegeven. Sommige ondernemers vroegen zelf aan mij: Bernard, laat de economische winter maar even doorgaan. Die concurrent en die concurrent ik noem natuurlijk geen namen hebben de markt bedorven. Laat die het maar héél moeilijk hebben. Wat raadt u ondernemers tijdens een recessie aan? Haal de broekriem aan. Kijk waar je kosten omlaag kunnen. Tweede advies: blijf innoveren. Mijn toenmalige bedrijf maakte sanitair voor de luxe markt. Bij een recessie introduceerden we goedkoper sanitair voor de bouwmarkten. En, drie, zorg dat je je liquiditeit op peil houdt. Bouw voorraden af, zet die om in geld. Bewaak je debiteuren. Je hebt bovendien harde afspraken met banken nodig. Bij een acuut tekort aan liquiditeit moeten die bijspringen. Tijdens een recessie is

6 4 NoordNieuws februari 2009 cash koning. De laatste jaren was schuld koning, want geld lenen kostte niets. Wat gaat VNO-NCW de komende maanden doen voor het bedrijfsleven? Samen met MKB en vakbeweging zullen we gericht om overheidsmaatregelen vragen. Hierin verschillen we van Frankrijk en Engeland die algemene belastingverlagingen doorvoeren. Daarbij weet je namelijk niet zeker of ze tot economische groei leiden. Wij hebben bijvoorbeeld geregeld dat je machines in twee jaar mag afschrijven in plaats van de gebruikelijke zes à zeven jaar. Ook streven we naar uitbreiding van het borgstellingkrediet. (Voor een overzicht van de maatregelen, zie kader op pagina 3) Mogen staatsschuld en begrotingstekort oplopen? De staatsschuld mag volgens de Europese norm 60 procent zijn. Nederland zat voor de crisis op nog geen 40 procent van het Nationaal Inkomen. Ter vergelijking: Duitsland zit boven de norm en Italië zelfs boven de 100 procent. Natuurlijk moeten we proberen de staatsschuld zo laag mogelijk te houden, maar die mag nu best oplopen. Willen we op de 60 procent uitkomen dan mogen we 120 miljard euro extra uitgeven. We hebben zoveel reserves. Ik maak me absoluut geen zorgen. Ook met het begrotingstekort zitten we onder de norm: nog onder de 2 procent, terwijl het 3 procent mag zijn. Uw voorganger Cees van Lede viel onlangs in de NRC het gedrag van de huidige CEO s aan. Ze jagen hun eigen belang na. Ligt hebzucht aan de basis van de huidige crisis? Hebzucht is van alle tijden. Iedere crisis komt van hebzucht. Maar de CEO s die hierdoor worden verblind, vormen misschien één promille van alle ondernemers. Hebzucht komt van hebben en zucht. Hebben is niet erg. Ieder mens wil meer hebben; meer geld, een mooier huis, meer kennis, een mooiere vrouw, een mooiere man... weet ik het. Daardoor creëren ondernemers dingen. Hebben stimuleert de mens. Pas in combinatie met zucht gaat het fout. Ik kan me voorstellen dat mensen extreme optieregelingen en golden parachutes niet meer pikken. VNO-NCW bemoeit zich niet met de hoogte van de beloningen. De markt reguleert zichzelf. Je ziet Nederland heeft zoveel reserves. Ik maak me absoluut geen zorgen nu al dat elke raad van commissarissen de beloningstructuur in het bedrijf onder de loep neemt en kijkt of de focus niet te veel wordt gericht op de aandeelhoudersbelangen. Begin januari is de Duitse miljardair Adolf Merckle voor de trein gaan liggen. Verwacht u meer zelfmoorden door de kredietcrisis? Nee, bij Merckle zal ook wel meer aan de hand zijn geweest dan zijn hoge schulden. Een ondernemer ziet trouwens altijd een gat in de lucht, al is deze nog zo zwart. Hij pakt met zijn nagels het randje, trekt zich op en vecht terug. Ondernemen vind ik het mooiste vak dat er is. Ondernemers plegen geen zelfmoord. < Zie ook: dossier kredietcrisis

7 vereniging DGA SVP Lambert Zwiers Familiebedrijven en zelfstandige ondernemers zijn cruciaal voor economie en werkgelegenheid in Noord-Nederland. Zeker in economisch zwaar weer is de overlevingsdrang van de DGA onontbeerlijk. Toch wordt het de DGA niet altijd gemakkelijk gemaakt om het hoofd boven water te houden. Vooral regels en beperkingen die door de politiek opgelegd worden, frustreren de dagelijkse bedrijfsvoering behoorlijk. Teneinde de frustraties die ondernemers op dit vlak met zich mee dragen boven tafel te krijgen, organiseerde VNO-NCW Noord op 4 februari i.s.m. het DGA Netwerk van Hennie van der Most een speciale ledenbijeenkomst voor DGA s. De ruim 60 aanwezige DGA s werden door Hennie van der Most en VNO-NCW voorzitter Bernard Wientjes uitgedaagd om punten aan te dragen die op de politieke agenda gezet moeten worden. Hierbij moesten onorthodoxe ideeën niet uit de weg gegaan worden. Zo lanceerde Hennie van der Most het plan om de bouwsector in Nederland een flinke impuls te geven. Zijn voorstel aan het kabinet is om bezitters van slooprijpe huizen een subsidie te geven ter grootte van 50% van de WOZwaarde, op voorwaarde dat deze subsidie wordt aangewend om een nieuw huis te bouwen. Per saldo hoeft deze subsidie de staat niets te kosten omdat het geld wordt terugverdiend door extra BTW-opbrengsten als gevolg van toegenomen bouwactiviteit en hogere WOZ-waarde na de nieuwbouw. Het plan heeft enige gelijkenis met de slooppremie van 2.500,- voor oude auto s, die in Duitsland is ingevoerd en dat de verkoop van nieuwe auto s een stevige impuls lijkt te geven. Het zijn ideeën die het verdienen om op hun merites onderzocht te worden. 2. Verlaging en verbetering successierechten (deels gerealiseerd); 3. Concurrente schuldeisersrol van de fiscus in geval van faillissement (verbeteringen in de positie van gewone schuldeisers zijn inmiddels aangebracht); 4. Flexibilisering Wet op de Ondernemersraden; 5. Vermindering regeldruk (eerste dagsmelding is inmiddels afgeschaft); 6. Invoering risque social (werknemers zijn zelf verantwoordelijk als er iets gebeurt in de privé-sfeer); 7. Vermindering kosten reprorecht (kosten zijn inmiddels beteugeld, maar moeten verder omlaag); 8. Vakmanschap op technische scholen moet worden verbeterd (dit onderwerp is opgepakt en de eerste resultaten worden zichtbaar, zoals het ontstaan van Technasia); 9. Grotere rol MKB bij aanbestedingen (er komt een nieuwe aanbestedingswet); 10. Geen opbouw vakantiedagen tijdens langdurige ziekte of verlof. Deze lijst is in beweging en er kunnen nog punten bijkomen en gaan er ook weer af als de lobby succesvol is geweest. Tijdens de levendige discussie na de pauze, kwamen diverse zaken ter sprake, die de DGA-leden graag door VNO-NCW zien opgepakt. Aandacht werd bijvoorbeeld gevraagd voor de volgende zaken: 1. Evenwichtige verdeling van kosten tussen jongere en oudere werknemers (oudere werknemers zijn relatief duur, vooral door pensioenlasten); 2. Herinvoering van de WIR; 3. Hardere aanpak en meer aandacht voor malafide ondernemers; 4. Aanpak oneerlijke concurrentie als gevolg van geheel of gedeeltelijke BTW-vrijstellingen; 5. Voorkoming oneerlijke concurrentie door kennisvoucheurs; 6. Vereenvoudiging administratieve rompslomp rond subsidieaanvragen (SNN); 7. Verruiming minimisbepaling rond subsidies; 8. Meer ondernemers in de politiek. Al deze punten worden meegenomen naar het landelijk DGA-platform van VNO- NCW dat onder leiding staat van Bernard Wientjes. Hennie van der Most maakt hier ook deel vanuit, evenals Louwe Dijkema die VNO-NCW Noord vertegenwoordigt. Regelmatig zal VNO-NCW Noord aan de DGA-leden terugkoppelen welke vooruitgang op de diverse dossiers wordt geboekt, welke zaken van de prioriteitenlijst af kunnen en welke nieuwe eraan worden toegevoegd. < 5 Samen met punten die tijdens vergelijkbare DGA-bijeenkomsten in andere delen van het land zijn ingebracht, leidde de discussie met de aanwezige DGA s tot een prioriteitenlijst voor de lobby richting overheid en politiek. De voorlopige DGAprioriteitenlijst ziet er als volgt uit (resultaten tot nu toe staan tussen haakjes): 1. Versoepeling ontslagrecht (ondanks verwoede pogingen van VNO-NCW is dit onderwerp vastgelopen in het huidige kabinet. Bij het aantreden van een nieuw kabinet zal de draad weer opgepakt worden);

8 6 NoordNieuws februari 2009 > Bossers & Cnossen groep B.V. uit Groningen heeft Wip & Broos Mediatechniek overgenomen. Met de overname haalt deze ICT-leverancier specialistische kennis op het gebied van audiotechniek, beeldprojectie en narrowcasting in huis, wat geïntegreerd kan worden binnen complexe ICT-omgevingen. Wip & Broos Mediatechniek B.V. werd in 1992 opgericht en telt 11 medewerkers. > De Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM) is gestart met de booractiviteiten ter voorbereiding op de herontwikkeling van het olieveld Schoonebeek. De komende twee jaar gaat de NAM 73 high tech putten boren op 18 winlocaties. Als alles volgens planning verloopt, wint de NAM vanaf medio 2010 de eerste vaten Schoonebeeker olie. Het totale project wordt gerekend tot de meest moderne olieproducties in Europa. > PRIMA personeel in Groningen heeft onlangs een belang van 75 procent verkregen in Kennis Partner Personeelsdiensten. Deze stad-groningse uitzendorganisatie gaat zich specialiseren op het gebied van medisch - en administratief personeel en zal voortaan door het leven als PRIMA Kennis Partner. > Cvites heeft het Landschapsbeheer Drenthe geholpen met het behoud van de jeneverbes in de Mepperdennen. Het loopbaanbedrijf verbond het nuttige met het aangename door een personeelsdag te combineren met vrijwilligerswerk. Hiermee werd zowel gewerkt aan teambuilding als aan het behoud van het Drents natuurschoon. > MerkMakers uit Leeuwarden gaat de provinciale LED-campagne vormgeven. Het doel van de campagne is dat elke Friese huishouding ten minste één energiezuinige LED-lamp in huis krijgt. Afzender van de LED-campagne is BETTER LED AS NET: een samenwerking tussen de Provincie Fryslân, energiebedrijf E-ON, supermarktketen Poiesz, de Leeuwarder Courant en Omrop Fryslân onder regie van de Friese Milieu Federatie. In totaal moeten lampen tegen sterk gereduceerd tarief over de toonbank gaan. De LED-campagne is multi-mediaal: internet, tv, radio, dagbladen en de winkelvloer worden ingezet. > Essent Netwerk is sinds 1 januari jl zelfstandig verder gegaan onder de naam ENEXIS. De verzelfstandiging van het netwerkbedrijf is een gevolg van de Wet Onafhankelijk Netbeheer dat bepaalt dat energieproductie-, handels- en leveringsbedrijven niet meer tot dezelfde groep mogen behoren als netwerkbedrijven. Enexis is de onafhankelijke netbeheerder in de provincies Groningen, Friesland, Drenthe, Flevoland (Noordoost Polder), Overijssel, Noord-Brabant en Limburg. Zij verzorgt hier de aanleg, het onderhoud en het beheer van de transport- en distributieleidingen voor gas en elektriciteit. Het bedrijf telt ruim 4400 medewerkers. > Ingenieursbureau Civielbouw en ingenieursbureau Van de Lune & Rienksma gaan verder onder de naam Ingenieursbureau voor bouwtechniek Goudstikker - De Vries Sneek BV. Beide bureau s uit respectievelijk Leeuwarden en Sneek maakten sinds oktober 2008 al deel uit van de Goudstikker - De Vries organisatie. De integratie van beide bureau s is met de naamswijziging voltooid. > Thuiszorg Oosterlengte gaat een nieuw hoofdkantoor bouwen in op industrieterrein Reiderland 1 in Winschoten. Het kantoor biedt plek aan 80 werknemers. De huidige vestigingen in Oude Pekela, Scheemda en Winschoten worden in verband met de komst van het nieuwe hoofdkantoor gesloten. Het gebouw moet eind 2010 gereed zijn. > ECOstyle uit Appelscha, actief in de ontwikkeling en de productie van ecologische tuinproducten, heeft haar Oostenrijkse branchegenoot Florissa overgenomen. Florissa is de grootste Oostenrijkse producent van potgrond en meststoffen met marktaandeel in Duitsland en Oost-Europa. Door de overname is de ECOstyle-groep actief in tien Europese landen. > Vorm Martini uit Groningen is winnaar geworden van de Noordelijke Creativiteitsprijs De prijs is ingesteld door de Kamer van Koophandel Noord-Nederland en is bestemd voor een ondernemer die op bijzondere wijze werkt aan een sterkere band met de creatieve sector. Vorm Martini kreeg de prijs omdat het zich heeft getransformeerd van een interieurbouwer naar een internationaal georiënteerde toonaangevende onderneming op het gebied van intern winkeldesign. Volgens de jury presenteert zij zich door middel van de vormgeving van haar interieurs en producten niet alleen als een sterk merk voor haar zelf, maar ook voor klanten. Op 25 februari 2009 organiseert MKB Emmen de bijeenkomst: Kredietmogelijkheden voor het MKB in crisistijd Tijdens de bijeenkomst geeft Loek Hermans, voorzitter van MKB Nederland, zijn visie op de huidige kredietcrisis en de gevolgen voor het midden- en klein bedrijf. Ook een drietal grote landelijke banken (ING/ABN AMRO en de RABOBANK) vertellen over de (on)mogelijkheden van het verkrijgen van een krediet in deze crisistijd. Tijdens een paneldiscussie zullen de sprekers vragen van de ondernemers uit de zaal beantwoorden. De zaal is open om uur, het programma duurt van uur tot uur. Aanmelden kan via info@mkbemmen.nl Op 13 maart 2009 vindt het symposium Geothermie Noord Nederland plaats op de Hogeschool Van Hall Larenstein te Leeuwarden. Het symposium wordt georganiseerd door De Verkley Groep die betrokken is bij verschillende geothermische projecten. Geothermische energie is een van de duurzame energie bronnen die bij kan dragen aan de reductie van de uitstoot van broeikasgassen. Gedurende de middag zullen specialisten op de verschillende gebieden dieper ingaan op vragen als: Wat zijn de voordelen van geothermie en waar kan het worden toegepast? Hoeveel energie kunnen geothermische putten leveren? Wat zijn de kosten en wat zijn de risico s? Het programma duurt van tot uur. Ga voor nadere informatie en aanmelding naar Bedrijfsnieuws Geef uw bedrijfsnieuws door via noordnieuws@vno-ncwnoord.nl

9 7 ColuMn Geneuzel in de drentse ruimte Ruimte is een betrekkelijk begrip. Voor Nederlandse begrippen is er in Drenthe nog ruimte genoeg, terwijl een Canadees het hier propvol zou vinden. Feit is dat we in Nederland de ruimtelijke ordening tot een hogere kunst hebben verheven. Of geformuleerd in provinciaal jargon: Omgevingsbeleid; centraal wat moet, decentraal wat kan. Over ongeveer een jaar moet er in Drenthe een nieuwe omgevingsbeleid worden vastgesteld. Hierin staat dan wat wel en niet mag, en als het wel mag waar dan precies en in welke vorm. Uiteindelijk wordt van elke millimeter in Drenthe de status en de mogelijkheden beschreven, als het niet het Rijk of de provincie wordt gedaan dan wel door de gemeente. Dit suggereert een bepaalde mate van voorspelbaarheid van dynamiek, zowel op ecologisch als economisch vlak. Dit terwijl juist de overeenkomst tussen ecologie en economie is dat het een dynamiek heeft die beperkt voorspelbaar is. Een belangrijke onderstroom in Drenthe is sterk gericht op behoud. Men wil het liefst de huidige status quo conserveren. Gelukkig dacht men daar vroeger anders over, anders hadden we nu nog in plaggenhutten gewoond. Het huidige Drenthe is vooral gevormd in de eerste helft van de twintigste eeuw, maar ook de naoorlogse industriële ontwikkeling heeft Drenthe gemaakt tot wat het nu is. Drenthe van 250 jaar geleden is op de sporen van de turfwinning na nauwelijks herkenbaar. Laat staan dat de hunebedbouwers, feitelijk de eerste bewoners van Drenthe, dit gebied zouden herkennen. Drenthe kiest Ontwikkeling is van alle tijden. Ontwikkeling is niet automatisch een kwestie van meer-meer-meer, maar meestal een poging tot beter, of in ieder geval anders, om jezelf aan nieuwe situaties aan te passen. Daarom zou ruimtelijke ordening beter ruimtelijke ontwikkeling kunnen heten. Dan geeft je aan waar het feitelijk om gaat. Laat de mensen de ruimte ontwikkelen en laat de ruimte de natuur ontwikkelen. En echte spanning hoeft er tussen ecologie en economie niet te zijn. Want in Drenthe is er natuur dankzij en ondanks menselijk ingrijpen. Dat is zo ontstaan toen er nog geen ruimtelijke ordening of provinciaal omgevingsbeleid was. Alfred Welink, voorzitter VNO-NCW Drenthe DRE052-02_BRO_Drenthe_kiest_4-0_A4_v40_CG.indd 1 12/8/08 11:32:11 AM

10 8 NoordNieuws februari 2009 Alex van Schooten Niet elke dag een gebakje Friese voedingsindustrie heeft van crisis weinig te duchten De voedingsindustrie is van oudsher sterk vertegenwoordigd in de provincie Fryslân. In hoeverre heeft deze sector last van de economische crisis? Mensen blijven immers eten en drinken. bakkerijen en meelverwerkende industrie. Dat gaat gewoon door. Normaal heeft een basisindustrie als de onze niet als eerste te duchten van een crisis. Mensen blijven brood eten. Het is één van de wetmatigheid in de voedingindustrie: december is een topmaand. En dat was - crisis of niet - ook afgelopen december het geval. In elk geval bij Van de Leur Banketspecialiteiten BV. Algemeen directeur Robert van de Leur: In de periode van september tot en met december leveren we altijd veel voor de feestdagen. Dat was in 2008 niet anders. Afgelopen januari was het koopgedrag, met name in Nederland en België, wat terughoudender. Of dat door de crisis komt? Dat kan ik moeilijk zeggen. Januari is altijd al een lastige maand omdat mensen dan aan de lijn gaan. Van de Leur ontwikkelt, produceert en verkoopt kwalitatief hoogwaardige banketspecialiteiten waaronder vlaaibodems, vlaaien, petits fours en quiches. Deze producten worden verkocht aan voornamelijk professionele afnemers zoals bakkerijen en horecaondernemers in binnen- en buitenland. Het bedrijf telt negentig werknemers en is gevestigd in Bolsward. Daarnaast is er een verkoopkantoor in Aken. Volgens de algemeen directeur heeft niet alleen zijn eigen bedrijf weinig last van de crisis, ook andere ondernemingen in de voedingsindustrie draaien gewoon door. Ik heb veel contact met collega s. In het algemeen gaan de zaken goed. Paul Visschedijk, algemeen directeur CSK Food Enrichment, is één van die andere ondernemingen in de voeding. Zijn bedrijf, dat ingrediënten zoals stremsel en kleurstoffen aan met name zuivelbedrijven levert, merkt nauwelijks effecten van de crisis. Ook Minne Dijkstra, algemeen directeur Koopmans Koninklijke Meelfabrieken BV, is positief. We leveren aan Wél verwacht Dijkstra dat de vraag zal verschuiven. Ik denk dat alleen bedrijven in het luxere voedingssegment iets van de crisis kunnen merken omdat mensen misschien voor iets eenvoudigers kiezen. Niet elke dag een gebakje. Visschedijk van CSK Food Enrichment: We leveren onder andere aan de sector waar kaas gemaakt wordt. Daar is nu minder vraag naar ingrediënten voor duurdere kaas. Maar de vraag naar ingrediënten voor goedkopere kaas is juist gestegen. Want als mensen het idee hebben dat ze niet zoveel geld aan voeding moeten uitgeven, dan stappen ze van luxe broodbeleg als worst over op kaas. Maar ook al blijven mensen kaas en brood eten, toch heeft de crisis wel één duidelijk negatief effect: debiteuren laten facturen langer liggen. Het gebeurt hier en daar dat klanten later betalen.

11 9 Daarom zitten we er nu meer bovenop. Dat helpt, zegt Minne Dijkstra van Koopmans, een familiebedrijf met zo n 120 medewerkers. In Nederland betalen afnemers later. De betalingstermijnen zijn de laatste maanden ongeveer verdubbeld, bevestigt Visschedijk van CSK Food Enrichment. De onderneming, met hoofdkantoor in Leeuwarden, telt 130 werknemers. Omdat het voor bedrijven steeds moeilijker wordt om geld te lenen, probeert men meer geld uit de leveranciers te halen. We proberen de rentekosten daarvan zoveel mogelijk in de prijzen door te berekenen. Ook is er nu een scherper debiteurenbeheer. bijvoorbeeld nieuwe producten op de markt zetten. Minne Dijkstra van Koopmans is iets voorzichtiger. Wanneer de crisis doorzet, zo geeft hij aan, zal dit uiteindelijk ten koste gaan van de koopkracht van consumenten. Er zou nog wel eens forse tik kunnen komen. Grotere supermarkten kunnen er dan voor kiezen de prijzen te verlagen om zo klanten binnen te houden. Dit kan dan ten koste gaan van de winst van de bedrijven in de voedingsindustrie. Of dat kan leiden tot ontslagen bij Koopmans? Ik sluit niks uit, maar ik verwacht dat we ons personeel meer dan nodig hebben als de volumes op peil blijven. zijn niet zo bezorgd. Want in het verleden is gebleken dat de gevolgen van een economische crisis op de voedingssector veel kleiner zijn dan bijvoorbeeld op de bouw of de transportsector. In bouw en transport valt de vraag met 40 procent terug, maar mensen gaat echt niet 40 procent minder eten. Bovendien valt de vraag bij ons niet uit maar verschuift: in plaats van luxe gebakjes koopt men nu lekkere en betaalbare vlaaien. Bij Van de Leur blijven we vlaaiend enthousiast in het leven staan. < Bij de export is er volgens Visschedijk nog een extra probleem: de inflatie van de plaatselijke munt. CSK Food Enrichment exporteert naar onder andere Hongarije, Oekraïne en Polen en daar is de munteenheid behoorlijk gedevalueerd. Zo is de Hryvnia in de Oekraïne in twee maanden 40 procent in waarde gedaald. Gevolg is dat de omzet van CSK Food Enrichment in deze landen sterk is teruggelopen. En hoe zit het bij Van de Leur Banketspecialiteiten? Kan de directeur ontslagen of andere ernstige gevolgen van de economische crisis uitsluiten? Van de Leur: We praktijk En dan is er nog een effect, legt Visschedijk uit. Het is het voor de afnemers in deze landen moeilijk geworden om geld te lenen bij de bank. Omdat ze behoefte hebben aan cashflow proberen ze je later te betalen. En naarmate ze je later betalen, krijg je nog meer problemen met inflatie. Gelukkig is het probleem inmiddels opgelost. We leveren nu pas nadat betaald is. Ook eisen we dat afnemers een deel van hun oude schuld betalen, voordat we leveren. Dat heeft effect. Ik merk dat men nu bereid is sneller te betalen. De directeur van CSK Food Enrichment ziet de toekomst dan ook redelijk zonnig in. Hoewel het niet te voorspellen is hoe de economie zich de komende tijd ontwikkelt, verwacht hij geen grote effecten voor zijn eigen bedrijf. Wij hebben veel afnemers in het midden- en kleinbedrijf en dat past zich vaak snel aan een nieuwe situatie aan. Dat bleek ook wel tijdens een recente bijeenkomst van de Friese exportclub, waar ik voorzitter van ben. Er heerste daar een groot optimisme. Als mensen als gevolg van de crisis hun consumptiepatroon veranderen, hebben multinationals moeite om daarop in te spelen. Maar het mkb weet de nieuwe kansen te benutten door

12 10 NoordNieuws februari 2009 Daan Bultje Sinds 1 januari 2009 is Lambert Zwiers algemeen secretaris van VNO-NCW Noord. Na 15 jaar het gezicht te zijn geweest van de Limburgse Werkgevers Vereniging bevindt hij zich nu in een heel ander deel van Nederland. Maar ondanks de afstand zijn er genoeg raakvlakken. Lambert Zwiers: Retour Noord-Nederland Ik krijg de kans me te verdiepen in zaken Hoewel Lambert Zwiers de afgelopen dertig jaar in Limburg doorbracht, bevinden zijn roots zich in Noord-Nederland. Hij werd in 1953 geboren in het Drentse Borger en ging, na het doorlopen van de HBS in Emmen, sociale geografie studeren in Groningen. Ik heb nog college gehad van Willem Frederik Hermans, die destijds verbonden was aan de faculteit. Waar de fysische geografie zich vooral bezighoudt met de kennis van onze aarde, de fysieke delen daarvan, draait het bij de sociale geografie om de mens en zijn handelen. Je bestudeert verschillen tussen regio s met een sociaal-economische invalshoek. Waarom gaat het in de ene regio economisch zoveel beter dan in de andere regio? Als je de verschillen tussen de regio s kent, kun je daar ook beleid op maken. Na het afronden van zijn studie vertrok Zwiers naar Limburg. Het was een verhuizing uit praktische overwegingen: de arbeidsmarkt bood op dat moment weinig kansen. In Limburg kon hij aan de slag bij de Kamer van Koophandel. Daar waar het werk is, daar ga je naartoe. Het had ook de Randstad of Zeeland kunnen zijn. Ik kende Limburg totaal niet, maar het leek mij juist wel leuk om naar een gebied te gaan waar je bij nul kunt beginnen. Ik ging er toen nog vanuit dat ik na een paar jaar weer naar een ander deel van het land zou verhuizen, maar het beviel ons zo goed dat het er heel lang niet van is gekomen. Al met al heeft het bijna dertig jaar geduurd. Daar waar het werk is, daar ga je naartoe Lambert Zwiers werkte vijf jaar bij de Kamer van Koophandel, maar maakte de overstap naar de Limburgse Werkgevers Vereniging (LWV) vanuit de behoefte dichter bij de praktijk van de ondernemer te staan en meer concrete invloed uit te oefenen op de regionale economie. Ik heb altijd geprobeerd om zoveel mogelijk met resultaten bezig te zijn. Je probeert je inbreng te leveren op basis van gewenste output. Waar willen we staan? Op welke delen willen we het verschil maken? In overheidskringen vervalt men vaak in abstracte formuleringen. De doelen die daar worden geformuleerd zijn vaak zo globaal dat je jaren vooruit kunt zonder dat je erop afgerekend kunt worden. Je werkte bijna 25 jaar voor LWV, waarvan de laatste veertien jaar als algemeen secretaris. Wat zijn de belangrijkste resultaten die je daar geboekt hebt? Wat er met kop en schouders bovenuit steekt is onze lobby voor de Noord-Zuid verbinding, de zogenaamde ruggengraat voor Limburg, de A73. Je moet bij dit werk altijd uitkijken dat je niet de successen naar je toe trekt, want alles gebeurt in samenwerking met anderen. Maar bij de A73 hebben we een heel actieve rol vervuld. Zo zijn we met een colonne vrachtauto s naar het gebouw van de Tweede Kamer getrokken en hebben we geld opgehaald bij onze eigen leden om duidelijk te maken dat we er niet alleen over wilden praten, maar dat we er ook zelf wat voor over hadden. Ik ben ervan overtuigd dat dit uiteindelijk ook het verschil heeft gemaakt. De onderwerpen waar Zwiers zich in Limburg mee bezig hield, kennen sterke raakvlakken met actuele thema s in Noord-Nederland, zoals de kwaliteit van bedrijventerreinen en de arbeidsmarkt. In Limburg hebben we hebben een aparte organisatie opgetuigd, met als doel om de kwaliteit van bedrijventerreinen in Limburg te verhogen. De parkmanagers die bij deze BV werken, zetten in dialoog met de bedrijven projecten op die tot kwaliteitsverbetering van de terreinen moeten leiden. Het kan daarbij gaan om allerlei collectieve zaken: de beveiliging van een terrein, de groenvoorziening, de ontsluiting, de aanwezigheid van glasvezel. Met dergelijke concrete activiteiten kun je als organisatie een heel directe vorm van belangenbehartiging organiseren, die tot een duidelijke meerwaarde leidt. Ik ben ook trots op Banenrijk Limburg, een project dat als doel heeft om goed opgeleide mensen te interesseren voor de kansen die er in Limburg zijn. Vaak hebben mensen het beeld dat het in Limburg goed vakantie of carnaval vieren is, maar voor werk moet je er niet zijn. Die kansen zijn er echter wel degelijk, alleen de arbeidsmarkt is niet transparant, dus mensen zien ze niet. Mensen trekken weg terwijl dat lang niet altijd nodig is. Daarnaast wil je graag mensen van buiten je regio halen, of mensen terughalen die weggegaan zijn. Die kun je laten zien dat er niet alleen mooie banen zijn, maar ook prachtige mogelijkheden om te wonen en te leven. Hier hebben we een aparte VerenIGInG

13 11 die ik nog helemaal niet kende joint venture voor opgezet en die loopt hartstikke goed. De problematiek in het zuiden lijkt niet heel veel te verschillen van het noorden. Ben je van plan je manier van werken ook bij VNO-NCW Noord toe te passen? Ja. Ik heb hele goede ervaringen met het samenwerken met de marksector zelf. Kijken naar de problemen die er spelen, welke initiatieven kunnen we nemen en welke marktpartijen zijn geïnteresseerd om hier een rol bij te spelen. Met beperkte middelen kun je dan heel snel hele goede dingen tot stand brengen. Dat zou ik hier ook graag willen bevorderen. Als je naar de arbeidsmarkt kijkt, is het opleiden van mensen een kwaliteit van Noord-Nederland. Veel mensen verlaten na hun opleiding de regio weer. De uitdaging is de mensen te verleiden om hier te blijven. Daarom moeten we goed laten zien welke kansen er zijn. Recruiting Noord is wat dat betreft een initiatief dat verder uitgebouwd kan worden. Studenten moeten zo vroeg mogelijk een link krijgen met de Noordelijke bedrijven. Welke doelstellingen heb je voor ogen? Ik ervaar dat VNO-NCW Noord een uitstekende reputatie geniet. Dat is natuurlijk bijzonder plezierig: waar ik ook kom wordt met grote sympathie en respect over de organisatie gesproken. Het is een organisatie waar men graag mee samenwerkt. Op dit moment doen we als VNO-NCW Noord heel veel zelf. Het is fantastisch wat hier allemaal door relatief weinig mensen wordt opgezet, maar het brengt wel bepaalde risico s met zich mee. Ik wil graag wat meer focus aanbrengen in onze activiteiten, zowel in bijeenkomsten als in onze belangenbehartiging. Daarnaast stel ik mij voor dat we wat meer kleinschalige activiteiten zouden kunnen doen, zodat er meer mogelijkheden komen voor individuele leden om zelf inbreng te leveren: zelf meedenken, zaken inbrengen en verdiepen en daar in kleinschalige setting met collega s over praten. Onze succesvolle ontbijtbijeenkomsten duiden er op dat daar behoefte aan is, en ik denk dat we dat nog wel verder kunnen uitbouwen. Ik ervaar dat VNO-NCW Noord een uitstekende reputatie geniet Na 30 jaar Limburg terug naar Noord- Nederland. Voelt dat vertrouwd, of als een hele nieuwe ervaring? Qua mentaliteit is het hier vertrouwd. Nieuw is wat hier economisch allemaal speelt. Ik was mij niet voldoende bewust van het belang van de pieken op het gebied van energie, watertechnologie en sensortechnologie, waar we hier trots op kunnen zijn. Dat is meteen een uitdaging voor het noorden, om de rest van Nederland en ook West- Europa te doordringen van wat er hier allemaal gebeurt. Voor mij is het fantastisch om hier kennis van te nemen maar natuurlijk ook proberen een bijdrage te leveren om dat verder te brengen. Ook dossiers als de Waddenzee of de havens blijken een hele boeiende problematiek met zich mee te brengen. Ik krijg nu de kans om mij te verdiepen in zaken die ik nog helemaal niet kende. <

14 12 NoordNieuws februari 2009 Lambert Zwiers Haagse bronnen Kennismaking met staatssecretaris Heemskerk Het TOP-project zorgt al jarenlang voor een directe link tussen VNO-NCW Noord en de noordelijke Tweede- Kamerleden. Dankzij deze goede Haagse contacten kon op 4 februari kennis gemaakt worden met Frank Heemskerk, staatssecretaris van Economische Zaken. VNO-NCW Noord kent al vele jaren het TOP-project waarbij (bestuurs)leden van de vereniging gekoppeld worden aan noordelijke Kamerleden. Zo vormt Bert van der Haar een koppel met PvdA Tweede-Kamerlid Agnes Wolbert. Zij regelde voor de kersverse voorzitter van VNO-NCW Noord en de nieuwe algemeen secretaris Lambert Zwiers een kennismakingsbezoek met staatssecretaris Frank Heemskerk. De delegatie werd gecompleteerd door bestuurslid Eelco Koehoorn en Henk Postma, public affairs officer van het Samenwerkingsverband Noord-Nederland. Het kennismakingsgesprek werd benut om een aantal actuele onderwerpen aan te snijden. Zo is nadrukkelijk stilgestaan bij de gevolgen van de kredietcrisis en de klachten die ondernemers via het meldpuntkredietcrisis.nl naar voren hebben gebracht. Ook is gesproken over de noodzaak om de grote energieprojecten in Noord-Nederland veilig te stellen. Hoewel energie primair in de portefeuille van minister Van der Hoeven van Economische Zaken zit, toonde de staatssecretaris zich zeer geïnteresseerd. Vooral de voortgang van de vergunningsprocedures voor de respectievelijke nieuwe NUON en RWE-centrale worden op de voet gevolgd. Een ander geuit punt van zorg is de voortdurende onzekerheid over openstelling van het Waddenfonds voor economische projecten. De Tweede Kamer heeft zich via een motie van Joop vlnr: Henk Postma, Lambert Zwiers, Bert van der Haar, Frank Heemskerk, Agnes Wolbert en Eelco Koehoorn Atsma uitdrukkelijk uitgesproken voor openstelling van de 3de tenderroute in juni voor bedrijven. Maar er is nog steeds geen zekerheid dat er ook daadwerkelijke projecten door bedrijven kunnen worden ingediend. Met Frank Heemskerk is afgesproken dat op ambtelijk niveau het overleg met het primair verantwoordelijk ministerie van VROM zal worden geïntensiveerd. VNO-NCW Noord zal waar nodig haar contacten benutten om ook via de Tweede Kamer de zaak opnieuw onder de aandacht te brengen van de minister van VROM en de Europese Unie. Brussel ziet toe op ongeoorloofde staatssteun en moet uiteindelijk groen licht geven voor openstelling van het Waddenfonds voor projecten uit de marktsector. Tenslotte werd kort stil gestaan bij het nieuwe instrument dat ondernemers ter beschikking staat om vernieuwingsprojecten in de binnenstad of op bedrijventerreinen mogelijk te maken. De BIZ (Business Investment Zone) stelt een ondernemerscollectiviteit in de gelegenheid om bij voldoende draagvlak onder de eigen leden collectieve financiering voor vernieuwingsprojecten op te leggen. Het bezoek kan zonder meer als geslaagd worden betiteld omdat de voortgang van belangrijke noordelijke projecten onder de aandacht van de staatssecretaris is gebracht. Bovendien is de weg geëffend voor soepele toekomstige contacten. < vereniging

15 Henk Heek FFP 13 praktijk Voor de directeur groot aandeelhouder (DGA) is het gebruikelijk om maandelijks een bepaald bedrag aan salaris door zijn BV uit te laten keren. De vraag die elke DGA zich zou moeten stellen is: bij welk salaris heb ik een optimale situatie. Het optimale DGA salaris! Stof tot nadenken In de praktijk komt het veelvuldig voor dat het salaris van de DGA is vastgesteld op een bedrag tussen de ,- en ,-. Maar de vraag dient altijd gesteld te worden of de hoogte van het salaris zorgvuldig is vastgesteld. Het arbeidsvoorwaardenpakket van de DGA wordt ingegeven door de financiële ruimte bij de BV, de fiscale randvoorwaarden en de wijze waarop men de fiscale optimalisatie wil nastreven. Een uitgangspunt voor het optimum kan zijn dat over de top van het inkomen maximaal 42% inkomstenbelasting is verschuldigd. Daarmee wordt immers 10% aan inkomstenbelasting op het toptarief van 52% bespaard. Voor het bereiken van het optimum spelen pensioen, dividend, auto van de zaak, levensloop en de privé uitgaven een rol. Salarisaanpassingen dienen zakelijk te zijn en de gebruikelijke loonregeling is een factor. Dat wil zeggen dat het salaris van een DGA in beginsel is vastgesteld op ,-- Het gevolg van een laag DGA loon is dat de pensioenaanspraken op dat loon zijn afgestemd. Bij een bruto jaarsalaris van bijvoorbeeld ,- in combinatie met eigen beheer, mag over een pensioengrondslag van ,-- pensioenaanspraken worden opgebouwd. Door te kiezen voor een eigen bijdrage voor de reeds bestaande secundaire arbeidsvoorwaarden als de pensioenregeling, de auto van de zaak en de levensloopregeling, verplaatsen we de kosten van de BV naar de salarisstrook van de DGA. Als geschoven wordt in de financiering van arbeidsvoorwaarden van de BV naar privé is het uitgangspunt dat het nettoloon onderaan de streep niet te veel mag afwijken van de oorspronkelijke situatie. Pensioen en levensloop bieden de mogelijkheid om belastingheffing voorlopig uit te stellen. De uitkeringen zijn immers belast. Wanneer het salaris van de DGA in stappen wordt aangepast naar ,-, verlagen de eigen bijdragen voor deze regelingen de heffingsgrondslag voor de heffing inkomstenbelasting. Het top tarief Inkomstenbelasting zal dan 42% bedragen. Door het hogere salaris van de DGA doet zich nu de volgende verbetering voor. Het bedrag waarover pensioen mag worden opgebouwd stijgt met 72% van ,- naar ,-. De gevolgen voor de opbouw van het Ouderdomspensioen en Partnerpensioen zijn als volgt: Een substantieel beter pensioen is het logische gevolg van het gestegen bruto jaarsalaris. Of dit betere pensioen in eigen beheer moet worden gehouden of dat verzekeren (het buiten de risicosfeer van de onderneming brengen) de beste oplossing is, betreft een andere discussie. Het totaalbeeld geeft een voldaan gevoel. Vanuit de zorgplicht dient de financieel adviseur u hierover te informeren. Het DGA salaris is maatwerk. Aan de andere kant moeten we ook de periode na pensionering in het oog houden. Waarom het hoogste tarief inkomstenbelasting betalen als dat voorkomen kan worden. Ook hier kan een optimum nagestreefd worden. Voorkomen moet worden dat het belastbaar inkomen in de hoogste heffingsschijf van 52% terechtkomt. OUD NIEUW Salaris , ,-- Pensioengrondslag , , % Jaarlijkse opbouw Ouderdomspensioen 637,10* 1.097,10* % Aanspraak Partnerpensioen 70% 445,97 767, % Op basis van 40 dienstjaren Ouderdomspensioen , ,-- Partnerpensioen , ,80 Netto salaris 2.550, ,-- 1 Opbouw 2% van de pensioengrondslag Inkomensaanvullingen na pensionering kunnen beter gedaan worden door onttrekkingen uit vermogen (box 3). Dus maximeer uw pensioenopbouw aan uw persoonlijke situatie en heb oog voor uw fiscale aftrekposten. De praktijk leert dat in het persoonlijke advies winst te behalen is. Het DGA salaris heeft vaak niet de volle aandacht van de betrokkenen. De huidige marktomstandigheden geeft de DGA voldoende stof tot nadenken of hij het optimum zal bereiken. <

16 14 NoordNieuws februari 2009 Akke Groenewoud Foto:Guggenheim Museum Bilbao Henk Kroes: Nieuw centrum geeft Fryslân gaat voor Guggenheim aan de Afsluitdijk Twijfels kent Henk Kroes niet. Als voorzitter van het stichtingsbestuur Duurzaamheidscentrum ziet hij de contouren van het duurzaamheidsicoon al voor zich. Het wordt een spraakmakend gebouw en attractie van internationale allure. Een etalage van praktische oplossingen voor hedendaagse milieu-, energie- en klimaatvraagstukken. De komst van het centrum voor duurzame ontwikkelingen op de grens van IJsselmeer en Waddenzee komt stapje voor stapje dichterbij. Begin februari nodigde de gelijknamige stichting architecten uit de hele wereld uit om het World Sustainability Centre (WSC) vorm te geven. Het totale prijzengeld voor de uitwerking van het schetsontwerp bedraagt euro. Dat het ambitieniveau hoog is, blijkt wel uit de woorden van CvK John Jorritsma in zijn nieuwsjaarrede: Wij gaan voor een Bilbao aan de Afsluitdijk. Hiermee trok hij een vergelijking met het spraakmakende Guggenheim Museum dat de Baskische stad op de wereldkaart zette en zorgde voor een forse economische impuls. Exposities Die impuls kan ook uitgaan van het duurzaamheidscentrum zoals de initiatiefnemers dat voor ogen hebben. Hun WSC wordt een eyecatcher en publiekstrekker op een plek waar land en water, mens en natuur elkaar ontmoeten. Maar vooral ook een toonbeeld van hoe je duurzame ontwikkeling stimuleert en een gezicht geeft. Het kennis en publiekscentrum wordt een plek waar duurzame oplossingen voor water-, klimaat- en energievraagstukken worden verzameld en voor een breed publiek toegankelijk gemaakt. We denken aan een combinatie van een vaste en wisselende expositie. Een vaste over onze strijd tegen het water, onder meer verbeeld in de Afsluitdijk, het unieke karakter van het wad en zijn bewoners, maar bijvoorbeeld ook over duurzame visserij en landbouwmethoden. Met de wisselende expositie gaan we in op een actueel vraagstuk waar studenten en promovendi gedurende de expositie aan werken. Denk aan het vinden van oplossingen voor de plastic soep in de Stille Oceaan. Of dichter bij huis, het doen van onderzoek naar de toepassing van Blue Energy op de grens van Wad en IJsselmeer. Zo zijn er tal van klimaat-, milieu-, energievraagstukken die om innovatieve, duurzame oplossingen vragen. Daar willen we ons op richten en laten zien wat er mogelijk is. Onderzoek op locatie Het is niet de bedoeling dat er op locatie onderzoek wordt gedaan. Nee, dat gebeurt op de meest geëigende plekken. Binnen de muren van universiteiten, hogescholen, kennisinstellingen en bedrijfslabs waarmee we online in verbinding staan. Je moet het centrum zien als een Fryske Fiersichten Dat de realisatie van het duurzaamheidscentrum voortvarend wordt opgepakt en alle steun van de overheid krijgt, komt ook doordat het project uitstekend past binnen het programma Fryske Fiersichten. Fryske Fiersichten staat voor tal van in 2006, door de provincie Fryslân, georganiseerde brainstormsessies waarin professionals en overige geïnteresseerden hun ideeën konden spuien over het Fryslân van de toekomst. De meest aansprekende ideeën werden genoteerd en gebundeld met de toezegging dat de provincie de projecten zal stimuleren en waar mogelijk faciliteren. Een thema dat op veel bijval (40 projectvoorstellen) kon rekenen was het beter benutten van de Afsluitdijk. De ontwikkeling van het duurzaamheidscentrum valt hier onder. Voor meer informatie, zie actualiteit

17 15 duurzaamheid een gezicht etalage waar vraagstukken samenkomen en duurzame oplossingen een gezicht krijgen. Om die functie wereldwijd op de kaart te zetten, gaat het WSC ook internationale conferenties, seminars en masterclasses organiseren. Het centrum wordt een fysiek en virtueel ontmoetingspunt voor iedereen die zich met genoemde thema s bezighoudt, aldus Kroes die in het centrum ook een restaurant en, als het even kan, een hotel wil onderbrengen. Haalbaar Aan de haalbaarheid van het initiatief twijfelt de voormalige Elfstedenvoorzitter niet. Althans, mits er aan een belangrijke voorwaarde wordt voldaan. De exploitatie van het centrum kunnen we, met de te verwachten bezoekers en de interesse van een aantal gerenommeerde participanten, zeker rond krijgen. Belangrijk is wel dat het gebouw zelf niet op de exploitatie drukt. Daarvoor wordt een beroep gedaan op Europese, landelijk en regionale fondsen, het Rijk en de Provincie Fryslân. Aan laatste zal het niet liggen, verwacht Kroes die aangeeft dat het initiatief naadloos aansluit bij de Friese ambities om hét Nederlands centrum voor duurzame ontwikkeling te worden. De provincie zet sterk in op duurzaamheid. Voorbeelden zijn het stimuleren van energiezuiniger wonen en het gebruik van hernieuwbare brandstoffen als zonne-, water- en windenergie. Doelstelling is ook dat al het verkeer in 2020 op alternatieve brandstoffen rijdt. Verder profileert Friesland zich, niet zonder succes, als een aantrekkelijke vestigingsplek voor bedrijven en kennisinstellingen die zich met water, energie en duurzame ontwikkeling bezighouden. Een nichemarkt met veel potentie. Deze bedrijven en kenniscentra kunnen het duurzaamheidscentrum gebruiken en ondersteunen, meent de voorzitter. Bedrijven en instellingen hebben belang bij de aanwezigheid en internationale uitstraling van het expositie- en kenniscentrum. Daar kunnen ze van profiteren en, ook financieel, hun steentje aan bijdragen. Henk Kroes Impuls Over de werkgelegenheid die het project oplevert kan en wil Kroes geen uitspraak doen. Daarvoor is het te vroeg, maar het spreekt voor zich dat het zowel direct als indirect werk oplevert en de mogelijkheid biedt om innovatieve bedrijven en high potentials deze kant op te halen en te binden. Kroes weet zich gesterkt door de komst van Gorilla Media Group naar Leeuwarden, de deelname van het Cartesius Instituut en de interesse en steun van Wetsus, TU Delft en enkele innovatieve bedrijven. Projectvoorstellen Afsluitdijk Door onder andere de klimaatverandering en te verwachten zeespiegelstijging moet de Afsluitdijk worden versterkt. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat wil de noodzakelijke herinrichting aangrijpen om meer met het de dijk te doen. Vier consortia hebben hiervoor toekomstvisies ingediend met de welklinkende titels Waddenwerken, Afsluitdijk 21ste eeuw, Monument in Balans en Natuurlijk Afsluitdijk. De uitwerking van deze visies vindt u op de website Opvallend is dat het duurzaamheidscentrum in alle visies een plek krijgt. Medio 2009 komt het kabinet met een standpunt over de herinrichting. In het voordeel van het initiatief spreekt ook dat de Afsluitdijk vanaf 2011 op de schop gaat. De vier (overgebleven) consortia die een projectplan bij Rijkswaterstaat hebben ingediend, hebben het duurzaamheidscentrum in wat voor vorm ook in hun projectvoorstel opgenomen. Daar hoor je ons niet over klagen, zegt Kroes die aanvult dat er nog niet voor een vaste locatie is gekozen. Breezanddijk, op de kop van de Afsluitdijk bij Zurich of daar ergens tussen in? We laten dat, ook bij de uitgeschreven prijsvraag, in het midden. Of wellicht wordt het een drijvend centrum? Kan ook nog. Alles overziend lijkt er geen geschikter moment te komen om het Guggenheim aan de Afsluitdijk van de grond te krijgen. De aandacht voor duurzaamheid, energie en milieu is groot. De provincie heeft de nodige ambities in die richting. De afsluitdijk gaat op de schop. Kennisinstellingen en innovatieve bedrijven kunnen een herkenbaar expositie-, congresen ontmoetingscentrum met wereldwijde uitstraling goed gebruiken. Bovendien past het initiatief in de Noordelijke ontwikkeling van Energy Valley. <

18 16 NoordNieuws februari 2009 Christel Slim Met de kop in de wind Lokaal bestuur en de internationale crisis Kop d r veur! en Samen harder trappen bij economische tegenwind zo luidt het motto van Jaap Dijkstra, wethouder Economische Zaken in de gemeente Groningen. Een motto dat zeker in tijden van crisis van toepassing is. actualiteit Hoewel de gemeente zelf financieel gezien nog weinig merkt van de wereldwijde kredietcrisis, zijn de gevolgen voor een aantal bedrijven binnen de gemeente wel voelbaar. Al laten de economische situatie en vooruitzichten in Groningen een genuanceerd beeld zien. Vooral de energiesector en kleine kennisintensieve bedrijven, spin-offs van de Hanzehogeschool en de RuG, doen het relatief goed. Wel lijken de mogelijkheden voor financiering van de doorgroei een zorgpunt nu de banken terughoudend zijn met de kredietverstrekking. Volgens Jaap Dijkstra, die naast Economische Zaken ook Binnenstadsontwikkeling, Internationale Handelsrelaties en Cultuur in portefeuille heeft, is het van groot belang om te blijven investeren in (consumenten) vertrouwen. We willen vasthouden aan de uitgesproken ambities en de stroom investeringen op peil houden. Projecten die gepland staan voor de komende jaren worden waar mogelijk naar voren getrokken om de investeringstroom te kunnen voortzetten. Juist nu moeten de kansen die zich voordoen met beide handen worden aangegrepen. De stad Groningen kent een grote bedrijvigheid, waaronder een groot aantal overheidsgerelateerde organisaties en bedrijven. Deze zijn minder gevoelig voor de directe gevolgen en hebben naar verwachting een dempend effect op de kredietcrisis. Vooral de toeleveranciers van industriële bedrijven in de regio, een andere belangrijke tak van bedrijvigheid, zullen in toenemende mate met de gevolgen van de crisis te maken krijgen. Dijkstra onderkent het belang van het vroegtijdig opvangen van deze gevolgen. Noord-Nederland heeft in het verleden meer dan eens te maken gehad met vergelijkbare crises. Uit de crisis van de jaren tachtig kan de les worden getrokken dat samenwerking van levensbelang is. Dat hebben we toen als regio goed gedaan waardoor we er momenteel economisch gezien veel beter voor staan. Het is nu zaak om samen met ondernemers te kijken hoe de gevolgen het beste kunnen worden bestreden.

19 17 Acties waarmee de gemeente Groningen de gevolgen van de kredietcrisis probeert tegen te gaan zijn: 1. Naar voren halen van eigen op stapel staande investeringen. Naast de eigen investeringen wordt ook gekeken naar de mogelijkheden om de investeringen in de woningbouw te versnellen en deelname van bedrijven aan duurzaamheidsprojecten te stimuleren; 2. Goede voorlichting en het transparanter maken van subsidiemogelijkheden voor het midden- en klein bedrijf. Juist in deze periode moet een mkbondernemer worden gemotiveerd om gebruik te maken van verschillende subsidieprogramma s. 3. Het intensiveren van het overleg met ondernemers o.a. via het bestaande overleg met de verschillende bedrijventerreinverenigingen. En het instellen van een ondernemerspanel om een scherper beeld te krijgen van de problemen waar de ondernemers tegenaan lopen; 4. Het monitoren van actuele ontwikkelingen in het regionale bedrijfsleven samen met de provincie Groningen het MKB Noord, VNO-NCW Noord, FNV, CNV. 5. Het op elkaar afstemmen van de dienstverlening aan individuele ondernemers in samenwerking met de Belastingdienst, Kamer van Koophandel, UWV/CWI en VNO-NCW Noord. 6. Het verbreden van de mogelijkheden van micro-krediet voor het kleinbedrijf in de stad Groningen. 7. Het terugbrengen van de betalingstermijn van de facturen van leveranciers naar 21 dagen, met ingang van 1 maart (mede op verzoek van VNO- NCW Noord). Het maken van langetermijnplannen is lastig omdat onduidelijk is hoe lang de crisis zal duren. Dit bemoeilijkt het opstellen van het nieuwe Economisch Business Plan (EBP) waarin de stad aangeeft waar zij zich de komende jaren in economisch perspectief op zal richten. Op korte termijn zal in elk geval de planontwikkeling voor de binnenstad naar voren worden gehaald. Hiermee is voorlopig een investering gemoeid van één miljoen euro. Daarnaast wordt bedrijven de mogelijkheid geboden om via collectieve inkoop van energie en een energiescan inzichtelijk te krijgen waar op de energierekening besparingen kunnen worden gerealiseerd. Ook gaat Dijkstra samen met Hans Gerritsen (Gedeputeerde provincie Groningen) met de directies van banken om tafel om een normale kredietverstrekking te bevorderen. Jaap Dijkstra benadrukt het belang van intensief contact met ondernemersorganisaties. We proberen in overleg met de lokale ondernemersverenigingen te kijken of door middel van collegiale in- en uitleen van personeel, tijdelijke uitval te voorkomen is. In Groningen zijn er naast de bedrijven die worden getroffen door de crisis ook bedrijven die groeien. Het is goed mogelijk dat medewerkers tijdelijk bij die groeiende bedrijven ondergebracht worden. Dit is een goed voorbeeld van samenwerking van het bedrijfsleven in de regio. Samen harder trappen bij economische tegenwind, zodat de gevolgen van de crisis beperkt blijven, vormen de rode draad in het beleid. Dijkstra: deze samenwerking moet breed worden opgevat, niet alleen tussen de ondernemers onderling, maar ook juist tussen ondernemer en overheid. Door elkaar goed te informeren kan adequaat op problemen worden ingesprongen. De conclusie is dus dat wij als nuchtere noordelingen ons de kop niet gek moeten laten maken door de rest van het land en de wereld, maar juist met elkaar: de kop d r veur! De gemeente Groningen heeft een aantal grote infrastructurele projecten op stapel staan, zoals de Regiotram, het Groninger Forum, Meerstad en de Zuidelijke ringweg. Volgens Dijkstra wil het stadsbestuur tempo gaan maken op deze dossiers: Uiteraard kunnen de wettelijke procedures die voor deze projecten gelden niet opzij worden gezet. fotografie Jack Tillmanns Wethouder Jaap Dijkstra (links) ondertekende op 15 januari een intentieverklaring, met Uwe Jens Neumann, hoofdbestuurder van Hamburg@Work van de gemeente Hamburg, waarin beide Hanzesteden verklaren intensief met elkaar te gaan samenwerken.

20 18 NoordNieuws februari 2009 Hamburg kent onder andere een sterke gamingindustrie. Achim Quinke van (het publiek-private) Gamecity Hamburg schetste kort de contouren van een economische factor in opkomst. Zijn stadsgenoot Finn Seliger van Periscope demonstreerde nieuwe software waarmee gamemuziek de acties van spelers actief kan volgen. Inmiddels vindt een uitwisseling plaats tussen studenten van de Hanzehogeschool in de richting Game Design & Development en Gamecity. Met de ondertekening van de intentieverklaring tussen de Hanzesteden Hamburg en Groningen moeten dergelijke vormen van samenwerking vaker plaats gaan vinden. Thijs Helfrich van thefactor.e (links) vertelt presentator Ron Overbeek de plannen voor Gameship Leeuwarden, een utramoderne gamestudio, die samen met diverse partijen in de Friese hoofdstad gerealiseerd zal worden. Noordermatch 2009: Ondernemerskansen in Hamburg Tijdens Eurosonic/Noorderslag ondertekende Jaap Dijkstra samen met zijn ambtgenoot uit Hamburg een letter of intent om intensiever samen te werken. Een samenwerking die naadloos past bij Noordermatch dat gelijktijdig plaatsvond in de Oosterpoort in Groningen. Groningen is tijdens EuroSonic Noorderslag het middelpunt van de Europese muziekindustrie. 34 nationaliteiten, meer dan 30 podia, duizenden bezoekers en geen hotelkamer meer te krijgen. Het zijn de ideale omstandigheden om creativiteit te koppelen aan ondernemerschap. Niet voor niets vond de derde editie van Noordermatch plaats tijdens de Eurosonic/Noorderslag Conference. Noordermatch heeft als doel om beslissers uit het reguliere bedrijfsleven op strategisch niveau in contact te brengen met beslissers uit de creatieve industrie, legt Ron Overbeek uit. Vanuit communicatieadviesbureau Statement is hij mede-organisator van het evenement. Aangezien export en subsidies dit jaar centraal stonden, waren ook NordConnect, SNN, Syntens, de Kamer van Koophandel, VNO-NCW Noord en de provincies Groningen en Fryslân betrokken. Zij waren ook aanwezig om toe te lichten waar ondernemers terecht kunnen voor subsidie en voor informatie en advies op het gebied van export. Het blijkt dat er in Noord-Nederland veel meer regelingen en faciliteiten beschikbaar zijn, dan ondernemers denken en weten. Holland House Hamburg Na een reeks succesvolle Nederlandse matches, werd de blik in de derde editie van Noordermatch verlegd naar het buitenland. Daar liggen absoluut kansen, zo blijkt uit een onderzoek van Marije Kruis. Zij onderzocht de exportmogelijkheden van noordelijke creativiteit en interviewde daarvoor sleutelfiguren uit Groningen, Hamburg, Talinn en Los Angeles. Initiatiefnemer van het onderzoek - Renger Koning van Soundbase - zoekt naar exportmogelijkheden van zijn composities, met behulp van een ruimte en een agent in Hamburg. Zijn droom is een Holland House in Hamburg, van waaruit diverse noordelijke bedrijven en creatieven kunnen opereren. fotografie Jack Tillmanns Speedmatching Het belangrijkste onderdeel van Noordermatch was het Speedmatch programma waarbij de deelnemers in achttallen in gesprek gingen. Binnen een uur werden tientallen nieuwe ideeën geboren, contacten gelegd en kaartjes uitgewisseld. Een uur bleek te kort om alle creatieve ideeën op tafel te krijgen en iedereen te laten matchen, concludeert Overbeek. Daarom hebben we onlangs op www. kvknetwerk.nl de groep Noordermatch geopend. Geïnteresseerde ondernemers kunnen lid worden van deze groep, contacten leggen en reageren op discussies en oproepen. Zie voor meer achtergrondinformatie: < Noordermatch is een initiatief van Stichting Noorderslag, Buma Cultuur, Statement communicatieadviesbureau, imediate en thefactor.e. Het evenement kwam mede tot stand dankzij subsidies van NordConnect, gemeente Groningen, provincie Groningen, provincie Fryslân en dankzij de ondersteuning van VNO-NCW Noord.