Verslag over de doorlichting van GO! basisschool De Telescoop te LAKEN

Transcriptie

1 Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming Onderwijsinspectie Hendrik Consciencegebouw Koning Albert II-laan BRUSSEL Verslag over de doorlichting van GO! basisschool De Telescoop te LAKEN Hoofdstructuur basisonderwijs Instellingsnummer Instelling GO! basisschool De Telescoop Directeur Mart ROOMAN Adres Tivolistraat LAKEN Telefoon Fax. Bestuur van de instelling Adres Scholengemeenschap Adres CLB Adres GO! scholengroep Brussel Oud-Strijderslaan EVERE SGEBRUSSELIAIII Karel Bogaerdstraat LAKEN GO! CLB Brussel Dieleghemse Steenweg JETTE Dagen van het doorlichtingsbezoek , Einddatum van het doorlichtingsbezoek Datum bespreking verslag met de instelling Samenstelling inspectieteam Inspecteur-verslaggever Teamleden Lucrèce MATTHIJS Katty HOUSSIAU bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 1

2 INHOUDSTAFEL INLEIDING SAMENVATTING DOORLICHTINGSFOCUS Leergebieden in de doorlichtingsfocus Procesindicatoren of procesvariabelen in de doorlichtingsfocus RESPECTEERT DE SCHOOL DE ONDERWIJSREGLEMENTERING? Respecteert de school de erkenningsvoorwaarden? Voldoet de school aan de onderwijsdoelstellingen? Kleuteronderwijs: Nederlands Kleuteronderwijs: wereldoriëntatie Kleuteronderwijs: Nederlands en wereldoriëntatie Lager onderwijs: Nederlands Lager onderwijs: wereldoriëntatie Voldoet de school aan de erkenningsvoorwaarde bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne? Voldoet de school aan de overige erkenningsvoorwaarden? Respecteert de school de overige reglementering? BEWAAKT DE SCHOOL DE EIGEN KWALITEIT? Deskundigheidsbevordering Leerbegeleiding ALGEMEEN BELEID VAN DE SCHOOL STERKTES EN ZWAKTES VAN DE SCHOOL Wat doet de school goed? Wat kan de school verbeteren? Wat moet de school verbeteren? ADVIES BETREFFENDE DE ERKENNINGSVOORWAARDEN OVERIGE REGELGEVING: REGELING VOOR VERVOLG ADDENDUM bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

3 INLEIDING De decretale basis van het onderzoek Tijdens een doorlichting gaat de onderwijsinspectie na of de school 1. de onderwijsreglementering respecteert, 2. op systematische wijze haar eigen kwaliteit onderzoekt en bewaakt, 3. haar tekorten al dan niet zelfstandig kan wegwerken (zie artikel 38 van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs, 8 mei 2009). Een doorlichting is dus een onderzoek van 1. de onderwijsreglementering, 2. de kwaliteitsbewaking door de school, 3. het algemeen beleid van de school. Een onderzoek in drie fasen Een doorlichting bestaat uit drie fasen: het vooronderzoek, het doorlichtingsbezoek en het doorlichtingsverslag. - Tijdens het vooronderzoek bekijkt het inspectieteam de gehele school aan de hand van het CIPOreferentiekader. Het vooronderzoek wordt afgesloten met een doorlichtingsfocus: een selectie van te onderzoeken aspecten tijdens het doorlichtingsbezoek. - Tijdens het doorlichtingsbezoek voert de onderwijsinspectie het onderzoek uit aan de hand van observaties, gesprekken en analyse van documenten. - Het doorlichtingsverslag beschrijft het resultaat van de doorlichting, bevat een advies over de verdere erkenning en wordt gepubliceerd op Een gedifferentieerd onderzoek 1. Omdat de onderwijsinspectie gedifferentieerd doorlicht, onderzoekt het inspectieteam in de school een selectie van de onderwijsreglementering: - het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen Hiertoe selecteert de onderwijsinspectie een aantal leergebieden. Daarbij onderzoekt de onderwijsinspectie altijd de volgende procesvariabelen uit het CIPOreferentiekader: het onderwijsaanbod de uitrusting de evaluatiepraktijk de leerbegeleiding. - een selectie van andere erkenningsvoorwaarden, waaronder de erkenningsvoorwaarde bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne. - een selectie van overige regelgeving. 2. Om de kwaliteitsbewaking door de school na te gaan, selecteert het inspectieteam een aantal procesvariabelen. Het inspectieteam gaat met de kwaliteitswijzer na of de school voor deze procesvariabelen aandacht heeft voor - doelgerichtheid: welke doelen stelt de school voorop? - ondersteuning: welke ondersteunende initiatieven neemt de school om efficiënt en doelgericht te werken? - doeltreffendheid: bereikt de school de doelen en gaat de school dit na? - ontwikkeling: heeft de school aandacht voor nieuwe ontwikkelingen? 3. Het inspectieteam onderzoekt ten slotte het algemeen beleid van de school aan de hand van vier procesvariabelen: leiderschap, visieontwikkeling, besluitvorming, kwaliteitszorg. In dit luik rapporteert het inspectieteam ook over het zorg- en gelijkeonderwijskansenbeleid van de school bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 3

4 Het advies De adviezen die de onderwijsinspectie uitbrengt, hebben betrekking op alle of op afzonderlijke structuuronderdelen van de school. De onderwijsinspectie kan drie adviezen uitbrengen: - een gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de verdere erkenning van de school of van structuuronderdelen. - een beperkt gunstig advies: het inspectieteam adviseert gunstig over de erkenning van de school of van structuuronderdelen als de school binnen een bepaalde periode voldoet aan de voorwaarden vermeld in het advies. - een ongunstig advies: het inspectieteam adviseert om de procedure tot intrekking van de erkenning van de school of van structuuronderdelen op te starten. Bij een ongunstig advies beoordeelt de onderwijsinspectie bovendien of de school de vastgestelde tekorten zelfstandig kan wegwerken. Tot slot Binnen een termijn van dertig kalenderdagen na ontvangst van het definitieve doorlichtingsverslag informeert de directeur van de school de ouders en leerlingen over de mogelijkheid tot inzage. Binnen de dertig kalenderdagen na ontvangst moet de directeur van de school het verslag volledig bespreken tijdens een personeelsvergadering. Het bestuur van de school of zijn gemandateerde tekent het verslag voor gezien. Het bestuur stuurt het binnen dertig kalenderdagen na ontvangst terug naar de onderwijsinspectie en maakt eventueel melding van zijn opmerkingen. De school mag het verslag niet gebruiken voor publicitaire doeleinden. Meer informatie? en bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

5 1 SAMENVATTING Dit verslag rapporteert over de doorlichting van basisschool De Telescoop van het GO! Onderwijs van de Vlaamse Gemeenschap in Laken, Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het schoolteam werkt vanuit de methode van Freinet en bestaat nu haar tweede schoolar. In zijn korte bestaansperiode had het schoolteam af te rekenen met een zeer snelle opstart van de school, verschillende personeelswissels, een snelle aangroei van personeel, een plotse aangroei van leerlingen uit een andere buurtschool, midden het schoolar, en de uitstroom van leerlingen naar andere scholen. De directeur vervoegde het schoolteam drie maanden na de opstart en functioneert anderhalf schoolar in deze school. Dit is haar eerste directieambt. De zorgcoördinator is sedert zes maanden aangesteld en heeft ervaring in deze functie. Gedurende de voorbije twee schoolren moesten de jonge, vaak pas afgestudeerde leerkrachten niet alleen hun eigen klaspraktijk uitbouwen, maar ook de freinetpedagogie leren kennen en de school opbouwen. Trajectbegeleiding vanuit het schoolbestuur of het net was er minimaal. Toch beschikt het huidig schoolteam over een sterk engagement om de school uit te bouwen. De school heeft vier kleuterklassen en twee lagere klassen tot het derde leerar. Bijna alle klassen, behalve het eerste leerar, zijn combinatieklassen waar kinderen van verschillende leeftijden samenzitten. De leerlingen komen vooral uit de buurt en de meesten hebben een andere thuistaal dan het Nederlands. De meeste leerlingen zijn door de korte bestaansperiode van de school instromers uit andere scholen. Verschillende lagereschoolkinderen zitten niet bij hun leeftijdsgroep. De onderwijsinspectie houdt in haar oordeel rekening met specifieke kenmerken van de school, de omgeving, het personeel en de leerlingen. Op basis van het vooronderzoek van 26 mei 2015 bepaalde de onderwijsinspectie de focus die ze tijdens deze doorlichting onderzocht. In de kleuterafdeling ging ze de inspanningen van het schoolteam na om voor Nederlands en wereldoriëntatie de ontwikkelingsdoelen na te streven. In de lagere afdeling ging de onderwijsinspectie na in hoeverre de school aanzetten geeft tot het derde leerar om voor Nederlands en wereldoriëntatie de eindtermen te bereiken. Daarnaast peilde de onderwijsinspectie naar de kwaliteit en de kwaliteitsbewaking van de leerbegeleiding en de deskundigheidsbevordering en naar aspecten van het algemeen beleid. Ten slotte onderzocht ze ook een selectie van regelgeving en de mate waarin de school aandacht heeft voor de bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne van de leeromgeving. Het onderzoek naar de onderwijsdoelstellingen wijst uit dat in de kleuterafdeling de resultaten van de onderzochte leergebieden niet aan de verwachtingen van de overheid voldoen. De leerplannen zijn onvoldoende richtinggevend om de ontwikkelingsdoelen na te streven. Het verkennen en implementeren van het leerplan is onvoldoende aangestuurd op schoolniveau en de kleuteronderwijzers streven daardoor onvoldoende de ontwikkelingsdoelen na. Het leerplan is niet de basis om doelgericht te werken noch de basis om zowel een brede vorming als een verticale opbouw doorheen de kleuterafdeling na te streven. De verschillende domeinen van de leergebieden komen niet evenwichtig aan bod. De kleuteronderwijzers plegen informeel overleg, maar formeel maakten ze nog weinig afspraken die een gelijkgerichte en gedragen werking ondersteunen. Om hun aanbod op basis van freinettechnieken vorm te geven, vertrekken de kleuteronderwijzers klasintern vanuit de ervaring, de interesses en de beleving van de kinderen. De manier waarop ze projecten plannen is sterk klasafhankelijk en er bestaan hierover geen afspraken op schoolniveau. De kleuteronderwijzers streven volgens hun eigen aanvoelen naar een actief leerproces en ondersteunen de betrokkenheid van de kleuters. Daarbij laten ze ontwikkelingskansen liggen, onder andere bij de verrijking van het hoekenaanbod. Voor de evaluatie van het aanbod en de evaluatie van de ontwikkeling van kleuters zijn de leerkrachten nog zoekende. In de lagere afdeling wijst het onderzoek uit dat resultaten van de onderzochte leergebieden niet aan de verwachtingen van de overheid voldoen voor Nederlands en wereldoriëntatie. Voor de leergebieden Nederlands en wereldoriëntatie streven de onderwijzers met de leerlingen de leerplandoelen in onvoldoende mate na. De relatie tussen het onderwijsleeraanbod en de leerplannen is onvoldoende aanwezig wat leidt tot breuklijnen in de opbouw van het leerproces. Tevens ontbreekt een doelgerichte evaluatie. De onderwijzers richten hun onderwijsleerproces te weinig op de actieve en procesmatige ontwikkeling van vaardigheden en strategieën bij de leerlingen. Hun klasmanagement bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 5

6 baseren de onderwijzers op de freinetmethodiek. Verschillende leerlingen getuigen van betrokkenheid zoals uit de lesobservaties van de onderwijsinspectie blijkt. Samenwerkend, actief en zelfstandig leren krijgen kansen. Toch streeft het team van de lagere afdeling met het huidige aanbod te weinig de zone van de naaste ontwikkeling na. De onderwijzers gebruiken klasintern didactische materiaal dat soms niet aangepast is aan de leeftijd en het ontwikkelingsniveau van de leerlingen. Het onderzoek naar de kwaliteit en de kwaliteitsbewaking van de processen in de focus maakt duidelijk dat dit jonge schoolteam zowel voor leerbegeleiding als voor professionalisering aan het begin van een ontwikkelingstraject staat. Het schoolteam zoekt om vanuit een gedragen visie de leerbegeleiding op te bouwen. Dit vraagt echter tijd en momenteel komen de leerkrachten onvoldoende planmatig tegemoet aan de noden van de leerlingen. In beide afdelingen getuigen leerkrachten dat ze veel steun hebben aan de zorgcoördinator. Het schoolteam doet een aanzet om de leerlingenkenmerken in kaart te brengen. Het laat zich begeleiden om het onderwijs voor het hoge aantal anderstalige leerlingen doelgericht aan te pakken, maar concrete resultaten op school- en klasniveau ontbreken. Algemeen heeft het schoolteam nood aan richtinggevende structuren en duidelijke afspraken met de leerlingen om een ordelijk en veilig klas- en schoolklimaat te garanderen. De vraag en de nood van het schoolteam aan professionalisering is groot. Door het onstabiele personeelsbestand is het voor het schoolteam niet gemakkelijk om een doelgericht professionaliseringsbeleid uit te zetten. Het schoolbeleid staat voor belangrijke uitdagingen. De directeur en de zorgcoördinator proberen in overleg sedert een aantal maanden te werken aan de onderbouwing van een stabiel beleid. De tijd om dit grondig te doen was er niet, ook al waren er aanzetten om te vertrekken vanuit een gezamenlijke visie. Het onderzoek naar de geselecteerde aspecten van de overige erkenningsvoorwaarden toont aan dat het schoolteam de onderzochte reglementering respecteert. De onderwijsinspectie geeft een gunstig advies voor de erkenningsvoorwaarde "bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne". Bij de "overige erkenningsvoorwaarden" zijn een aantal verbeterpunten. De onderwijsinspectie besluit haar erkenningsonderzoek op vlak van de onderwijsdoelstellingen met een ongunstig advies omwille van het niet nastreven van de ontwikkelingsdoelen in de kleuterafdeling en niet voldoende nastreven van leerplandoelen die leiden naar het bereiken van de eindtermen in de lagere afdeling voor Nederlands en wereldoriëntatie. Wil de school uit de huidige impasse geraken, dan is externe hulp en ondersteuning onontbeerlijk. Tegelijkertijd zal het schoolbestuur zijn verantwoordelijkheid moeten opnemen, opdat deze kinderen het kwaliteitsvol onderwijs krijgen waarop zij recht hebben. Het ongunstig advies betekent dat de onderwijsinspectie adviseert om de procedure op te starten om de erkenning van de school in te trekken. Het schoolteam kan gebruik maken van de wettelijk voorziene mogelijkheden om dit advies te laten opschorten. Als het schoolteam hierop wenst in te gaan, oordeelt de onderwijsinspectie dat het een beroep moet doen op externe ondersteuning om de tekorten te remediëren bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

7 2 DOORLICHTINGSFOCUS Op basis van het vooronderzoek en in het kader van een gedifferentieerde doorlichting selecteerde de onderwijsinspectie onderstaande leergebieden en procesindicatoren/procesvariabelen voor verder onderzoek. 2.1 Leergebieden in de doorlichtingsfocus Kleuteronderwijs - Leergebieden Nederlands wereldoriëntatie Lager onderwijs - Leergebieden Nederlands wereldoriëntatie 2.2 Procesindicatoren of procesvariabelen in de doorlichtingsfocus Personeel - Professionalisering Deskundigheidsbevordering Onderwijs - Begeleiding Leerbegeleiding bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 7

8 3 RESPECTEERT DE SCHOOL DE ONDERWIJSREGLEMENTERING? 3.1 Respecteert de school de erkenningsvoorwaarden? Voldoet de school aan de onderwijsdoelstellingen? Het onderzoek naar het voldoen aan de onderwijsdoelstellingen levert voor de geselecteerde leergebieden het volgende op Kleuteronderwijs: Nederlands Voldoet niet In de kleuterafdeling streeft het team de ontwikkelingsdoelen voor het leergebied Nederlands in onvoldoende mate na. Er zijn nog onvoldoende afspraken omtrent de graduele opbouw van het aanbod. De klasinrichting is onvoldoende uitdagend en de leerbegeleiding is in een aanvangsfase Kleuteronderwijs: wereldoriëntatie Voldoet niet De kleuterafdeling streeft de ontwikkelingsdoelen voor het leergebied wereldoriëntatie in onvoldoende mate na. Het thematisch aanbod is werkelijkheidsgericht maar gebeurt onvoldoende breed en planmatig. Het kleuterschoolteam heeft onvoldoende zicht op de verschillende domeinen van het leergebied waardoor deze niet evenwichtig aan bod komen. De hoekenverrijking is onvoldoende uitdagend Kleuteronderwijs: Nederlands en wereldoriëntatie Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren Recent vinken de kleuteronderwijzers leerplandoelen aan in een digitale agenda. Hoe daaruit een zinvol en evenwichtig activiteitenaanbod voor de verschillende domeinen zal groeien, is nog onduidelijk voor het schoolteam. De kleuteronderwijzers hebben geen afspraken over de planning en het gebruik van de leerplannen als ondersteuning van het onderwijsaanbod. Vanuit een externe, ondersteunende dienst krijgen ze begeleiding over het doelenbewustzijn maar dit staat nog in een verkenningsfase. De manier waarop kleuteronderwijzers hun aanbod plannen is sterk individueel en doorgaans is er weinig aandacht voor een evenwichtig aanbod, rekening houdend met de verschillende domeinen van het leerplan. Over de graduele opbouw doorheen de kleuterklassen zijn weinig afspraken. Klasafhankelijk sluiten de activiteiten al dan niet aan bij de zone van de naaste ontwikkeling van de kleuters. In alle klassen zijn initiatieven nodig om het aanbod te verrijken, rekening houdend met de eigenheid van de doelgroep, onder andere de anderstaligheid van veel kleuters. Individueel voorzien kleuteronderwijzers in een onderwijsaanbod dat gericht is op interesses van de kleuters en het verhogen van de betrokkenheid. Daarbij is een zekere aandacht voor realistische contexten die kleuteronderwijzers onvoldoende uitdiepen. In de loop van de voorbije schoolren verkende het schoolteam taalstimulering maar door de wisselende schoolteambezetting, gebrek aan duidelijke ankers en afspraken, is het resultaat daarvan klein. In verschillende klassen is taal onvoldoende levendig. De kleuters krijgen wel voldoende kansen om zowel zelfstandig als samen te werken. De klassikale praatronde en de terugkerende kalendermomenten bieden door de organisatievorm en het doelpubliek niet altijd maximale spreekkansen voor alle kleuters bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

9 Curriculum Onderwijsorganisatie Onderwijstijd Materieel beheer Uitrusting Ontwikkelingsmaterialen Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Kindvolgsysteem Gericht op bijsturing Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg Professionalisering Deskundigheidsbevordering Nascholingen Interne expertise De leerkrachten wenden de onderwijstijd weinig optimaal aan met het oog op het nastreven van de leerplandoelen. De school voorziet in didactische materialen om de leerplandoelen na te streven. Toch zijn de meeste klasinrichtingen schraal, onder andere bij gebrek aan levend materiaal, wat net eigen is aan het freinetonderwijs. Informeel en vanuit eigen aanvoelen hebben de kleuteronderwijzers een zeker zicht op de vorderingen van de kleuters. Op schoolniveau zijn geen afspraken om het evenwicht binnen het aanbod te evalueren. Bij gebrek aan een visie en afspraken rond evaluaties heeft het schoolteam nog geen correct en nauwkeurig beeld over de vorderingen van de kleuters op individueel, klas- en schoolniveau. Het schoolteam deed een aanzet om de beginsituatie van de leerlingen in kaart te brengen. Momenteel zijn er echter onvoldoende gegevens over de ontwikkeling en voortgang van de kleuters. De kleuteronderwijzers differentiëren en ondersteunen de kleuters vooral vanuit een eigen visie op goed onderwijs en in mindere mate vanuit de beperkte evaluatiegegevens. In het verleden was er regelmatig overleg om individuele kleuters, met vooral sociaal-emotionele problemen te begeleiden. Het schoolteam nam ook een aantal initiatieven om de veiligheid in de leef- en leeromgeving bij te sturen. Schoolinterne ondersteuning rond taalactivering resulteert niet in concrete acties in de klassen. Slechts de helft van de kleuteronderwijzers volgden een introductiecursus over de freinetpedagogie. De hospiteerbeurten in verschillende andere scholen leidden wel tot klasinterne professionalisering, maar niet in acties op schoolniveau. Verschillende teamleden volgen een opleiding rond talenbeleid. Deze opleiding is zeer recent en leidde niet tot concrete afspraken en acties Lager onderwijs: Nederlands Voldoet niet De huidige werking van de lagere afdeling garandeert niet dat de leerlingen aan het einde van de lagere afdeling de eindtermen voor Nederlands zullen bereiken. Het aanbod is onvoldoende evenwichtig en de evaluatie sluit onvoldoende aan bij het aanbod. Het klasmanagement en de leerbegeleiding zijn nog onvoldoende afgestemd op de noden van de leerlingen of het optimaliseren van de leerwinst. Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren Recent vinken de onderwijzers leerplandoelen aan in een digitale agenda. Hoe daaruit een zinvol en evenwichtig activiteitenaanbod voor de verschillende domeinen zal groeien, is voor de onderwijzers nog onduidelijk. De onderwijzers gebruiken de leerplannen onvoldoende bij de planning en de voorbereiding van het onderwijsaanbod. Op schoolniveau zijn geen afspraken over de verwachtingen ten aanzien van planningen en planningsdocumenten. In de laagste klas is een onderwijsleerpakket de basis voor het aanbod, in de andere klas is het taalaanbod gelinkt aan projecten of interesses van de leerlingen. Het evenwicht tussen de verschillende domeinen is niet duidelijk omdat de onderwijzers het onderwijsaanbod onvoldoende afstemmen op de opbouw en de gradatie van het leerplan. De samenhang tussen de verschillende domeinen van het leergebied en tussen andere leergebieden is vrij frequent vanuit de projectwerking, eigen aan het freinetonderwijs. Dit gebeurt evenwel onvoldoende planmatig waardoor de brede en harmonische vorming binnen het onderwijsaanbod in het gedrang komt. De onderwijzers hebben aandacht voor actief leren, persoonlijke interactie, redeneren met de leerlingen, samenwerkend en zelfstandig leren. De onderwijzers streven, vanuit hun visie op goed onderwijs en vanuit de bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 9

10 freinettechnieken naar een hoge betrokkenheid bij de leerlingen. Curriculum Onderwijsorganisatie Onderwijstijd Materieel beheer Uitrusting Leermiddelen Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Leerlingvolgsysteem Gericht op bijsturing Evaluatie Rapporteringspraktijk Interne en externe communicatie Evenwichtig en volledig Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg Professionalisering Deskundigheidsbevordering Interne expertise Nascholingen De onderwijstijd voor dit leergebied voldoet. Door het gebrek aan planmatigheid is het niet duidelijk of de onderwijstijd voldoende efficiënt is en gericht op effectief leren met maximale leerwinst. De onderwijzers beschikken klasintern over didactisch materiaal om het bereiken van de onderwijsdoelstellingen voor Nederlands te ondersteunen. Het schoolteam maakt gebruik van de plaatselijke bibliotheek ter ondersteuning van het aanbod. Er zijn op schoolniveau nog geen concrete en bindende afspraken over de wijze van evalueren. De evaluaties geven geen correct en nauwkeurig beeld over het bereiken van de leerplandoelen. In de lagere afdeling zijn aanzetten om het leesniveau van de leerlingen te bepalen, enerzijds via de testen die aangereikt zijn in het onderwijsleerproces, anderzijds via genormeerde leestesten. Het rapport is een waardevol initiatief om de vorderingen van de leerlingen in kaart te brengen. De rapportering geeft aanzetten om op een constructieve wijze de externe communicatie over de vorderingen van de leerlingen te ondersteunen. Er zijn aanzetten om de leesvorderingen van de leerlingen in kaart te brengen. Deze zijn eveneens de basis voor interventies, klasintern en samen met de zorgleerkrachten. Voor de andere domeinen van Nederlands zijn er te weinig structuren, afspraken en procedures om een betrouwbaar en breed beeld te krijgen van de leerprestaties en de ontwikkeling / voortgang van de leerlingen. De leerbegeleiding zit in een aanvangsfase waardoor concrete acties op schoolklas- en kindniveau ontbreken. Het leergebied Nederlands afstemmen op de mogelijkheden en de noden van de leerling en specifiek op de noden met betrekking tot taalvaardigheid, krijgt nog onvoldoende aandacht. De helft van de onderwijzers volgden een introductiecursus over de freinetpedagogie. De hospiteerbeurten in verschillende andere scholen leidden wel tot klasinterne professionalisering maar niet in acties op schoolniveau Lager onderwijs: wereldoriëntatie Voldoet niet De lagere afdeling is onvoldoende op weg om het mogelijk te maken dat de leerlingen de eindtermen voor het leergebied wereldoriëntatie te bereiken. Het aanbod is onvoldoende gebaseerd op de leerplannen, onvoldoende evenwichtig en de evaluatie staat in een aanvangsfase. Het onderwijsleerproces is in zekere mate gericht op de actieve ontwikkeling van vaardigheden. Het vertrekt vanuit de ervaring van de leerlingen, maar streeft onvoldoende de zone van de naaste ontwikkeling na. Curriculum Onderwijsaanbod Referentiekader Planning Evenwichtig en volledig Samenhang Brede harmonische vorming Actief leren De onderwijzers stemmen het onderwijsaanbod onvoldoende af op de opbouw en de gradatie van het leerplan. De samenhang tussen de verschillende domeinen van het leergebied en tussen andere leergebieden is veeleer occasioneel. Daardoor komt de brede en harmonische vorming binnen het onderwijsaanbod in het gedrang. De onderwijzers gaan uit van de interesses van de leerlingen om hun aanbod vorm te geven. Zij hebben aandacht voor het leren als actief en constructief proces wat de betrokkenheid van leerlingen stimuleert. Curriculum Onderwijsorganisatie Onderwijstijd De onderwijstijd voor dit leergebied voldoet. Door het gebrek aan planmatigheid is het niet duidelijk of de onderwijstijd voldoende efficiënt is en gericht op effectief leren met maximale leerwinst bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

11 Materieel beheer Uitrusting Leermiddelen Evaluatie Evaluatiepraktijk Evenwichtig en representatief Begeleiding Leerbegeleiding Beeldvorming Zorg De onderwijzers beschikken klasintern over didactisch materiaal. De naslagwerken die de leerlingen gebruiken, zijn niet altijd aangepast aan het niveau van de leerlingen en stimuleren niet altijd de zone van de naaste ontwikkeling. Onderwijzers sporen leerlingen en ouders aan om zelf materiaal mee te brengen als ondersteuning bij de praatronde en de projecten. Sommige onderwijzers brengen zelf materiaal aan. Toch is de levende natuur nog te weinig terug te vinden in de klassen. Er zijn op schoolniveau nog geen concrete en bindende afspraken over de wijze van evalueren. De evaluaties geven geen correct en nauwkeurig beeld over het bereiken van de leerplandoelen. Differentiatie en remediëring gebeurt vooral vanuit het aanvoelen en de eigen ervaring van de onderwijzer Het leergebied wereldoriëntatie afstemmen op de mogelijkheden en de noden van de leerling en specifiek op de noden met betrekking tot taalvaardigheid, krijgt onvoldoende aandacht Voldoet de school aan de erkenningsvoorwaarde bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne? De school krijgt een gunstig advies voor de erkenningsvoorwaarde bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne. De organisatie van het welzijnsbeleid getuigt van een systematische risicobeheersing. Ze is waakzaam voor mogelijke veiligheidsproblemen en spoort mogelijke risico s en tekorten op door interne en externe controles. Momenteel huist de school in units en vanaf september is een nieuwe locatie voor de school voorzien. Momenteel is er geen 1 m² overdekte speelplaats per leerling beschikbaar. Gezien de school een verhuis plant, is dit tijdelijk aanvaardbaar. De arlijkse bijscholing voor de gebrevetteerde hulpverleners gebeurde niet. De onderwijsinspectie vertrouwt op het beleidsvoerend vermogen van de school om de risicobeheersing verder te versterken en de tekorten op te lossen Voldoet de school aan de overige erkenningsvoorwaarden? Het onderzoek naar het voldoen aan de geselecteerde erkenningsvoorwaarden levert het volgende op. Onderzochte erkenningsvoorwaarde Leeft de school de bepalingen na over de taalregeling in het onderwijs? (decreet bao - art. 62,6 ) Neemt de school de reglementering inzake vakantieperioden en de aanwending van de onderwijstijd, zoals bedoeld in artikel 50 in acht? (decreet bao - art. 62,8 ) Heeft de school een beleidscontract of beleidsplan met een centrum voor leerlingenbegeleiding waarin de vereiste bepalingen zijn opgenomen? (decreet bao - art. 62,10 ) Wordt de officiële school begeleid door de begeleidingsdienst van het GO!, OVSG of POV? (decreet bao - art. 62, 2,4 ) bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 11

12 3.2 Respecteert de school de overige reglementering? Het onderzoek naar het voldoen aan de geselecteerde reglementering levert het volgende op. Onderzochte regelgeving Is er een schoolreglement waarin de verplichte bepalingen correct zijn opgenomen? (decreet bao - art. 37) geldelijke en niet-geldelijke ondersteuning die niet afkomstig is van de Vlaamse gemeenschap en de rechtspersonen die ervan afhangen de bijdrageregeling de engagementsverklaring tussen de school en de ouders waarin wederzijdse afspraken worden opgenomen over het oudercontact, voldoende aanwezigheid, vormen van individuele leerlingenbegeleiding en het positieve engagement ten aanzien van de onderwijstaal het recht op inzage door de ouders en hun recht op toelichting bij de gegevens die op de leerling betrekking hebben, waaronder de evaluatiegegevens die worden verzameld door de school informatie over extra-murosactiviteiten de afspraken in verband met het rookverbod het reglement inzake tucht en schending van de leefregels van de leerlingen, met inbegrip van een preventieve schorsing, een tijdelijke uitsluiting of een definitieve uitsluiting en inzake de beroepsprocedure, inbegrepen het hanteren van redelijke en haalbare termijnen bepalingen in verband met het recht op onderwijs aan huis de afspraken in verband met onderwijs aan huis richtlijnen inzake afwezigheden en te laat komen afspraken in verband met huiswerk, agenda s, leerlingenevaluatie en rapporten de wijze waarop de leerlingenraad, de schoolraad en de ouderraad in voorkomend geval wordt samengesteld Is het schoolreglement conform het inschrijvingsrecht? (decreet bao - art. 37) Is er een schoolwerkplan waarin de verplichte bepalingen correct zijn opgenomen? (decreet bao - art. 47) de omschrijving van het pedagogisch project zijnde het geheel van fundamentele uitgangspunten dat het schoolbestuur voor de school vastlegt de organisatie van de school en voornamelijk de indeling in leerlingengroepen de wijze waarop de school het leerproces van de leerlingen beoordeelt en daarover rapporteert de voorzieningen in het gewoon onderwijs voor leerlingen met een handicap of die leerbedreigd zijn, inclusief de werkvormen met andere scholen van gewoon/buitengewoon onderwijs de wijze waarop de school via haar zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid werkt aan de optimale leer- en ontwikkelingskansen van al haar leerlingen Bezorgt de school de verplichte informatie aan de ouders correct bij de eerste inschrijving? (decreet bao - art. 28) Voert de school een zorg- en gelijke onderwijskansenbeleid met het oog op de optimale leer- en ontwikkelingskansen van alle leerlingen? (decreet bao - art. 153 septies) Respecteert de school het recht op 28 lestijden per week? (decreet bao - art. 48) neen neen neen bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

13 4 BEWAAKT DE SCHOOL DE EIGEN KWALITEIT? Het onderzoek naar de kwaliteit en de kwaliteitsbewaking van de geselecteerde procesindicatoren of procesvariabelen levert het volgende op. 4.1 Deskundigheidsbevordering Doelgerichtheid Ondersteuning Doeltreffendheid Ontwikkeling De snelle opstart van de school, de grote personeelswissel en het gebrek aan systematische begeleiding zorgde ervoor dat het schoolteam niet vanuit een gerichte visie en in een zekere continuïteit de nodige professionaliteit kan opdoen of delen met collega s. Dit schoolteam met verschillende onderwijzers en teamleden met beperkte praktijkervaring moet het lesgeven zelf verkennen en tegelijkertijd een school uit de startblokken krijgen. De verschillende nascholingsinitiatieven leidden op deze korte periode dat de school bestaat en vooral op de korte periode dat individuele leerkrachten op school zijn, niet tot concrete resultaten. Verschillende onderwijzers krijgen onvoldoende de kans om hun stiel te leren. Ondanks de vooropleiding van verschillende teamleden is er onvoldoende steun van begeleidende instanties om het onderwijs en meer specifiek de professionalisering van de leerkrachten voldoende uit te bouwen. De aanzetten tot hospiteren in andere scholen leidde niet tot prioritaire werkpunten binnen het schoolteam. Verschillende onderwijzers zullen ook volgend schoolar de school verlaten, naar eigen zeggen door de te moeilijke opdracht voor beginnende leerkrachten. Daarbij halen ze ook het gebrek aan structuur aan, die er vooral kwam door de veelheid van uitdagingen. Het schoolteam heeft nog geen procedure voor de aanwerving van het personeel. Bij gebrek aan vooropgestelde doelen, kan de school nog geen resultaten voorleggen. Het schoolteam mist, voor haar verdere ontwikkeling, stabiliteit binnen de personeelsbezetting, een degelijk nascholingstraject en gestructureerde interne communicatie. 4.2 Leerbegeleiding Doelgerichtheid Ondersteuning Het schoolteam kent de visie op leerbegeleiding van het GO! onderwijs van de Vlaamse gemeenschap niet. Het heeft geen gezamenlijke visie op zorg noch concrete beleidsdoelen. De zorgcoördinator is pas zes maanden in dienst maar is een grote steun voor de leerkrachten. Ze werkt op kind-, klas- en schoolniveau. Het anderhalve ambt dat met behulp van de SES-lestijden wordt ingericht, is vooral ingezet om klasintern te ondersteunen. De preventieve basiszorg en verhoogde zorg verlopen geïntegreerd binnen de klaswerking. Afspraken gebeuren vooral informeel en klasafhankelijk. Aan de acties zijn niet altijd evaluaties gekoppeld. Vanuit hun eigen professionaliteit proberen de onderwijzers de leerlingen te ondersteunen en te begeleiden. Voor ondersteuning in de individuele verhoogde zorg plegen klasleerkrachten recent overleg met de zorgcoördinator. Het schoolteam neemt initiatieven om de leesachterstand van de leerlingen bij te sturen in samenwerking met de zorgcoördinator. Het klasmanagement is in verschillende klassen gericht op differentiatie en adaptief leren. Sommige teamleden beschikken over een aantal evaluatiegegevens van de klaseigen en genormeerde toetsen. De school voerde bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 13

14 Doeltreffendheid Ontwikkeling recent een digitaal zorgsysteem in dat het bijhouden van leerlingengegevens moet ondersteunen. Wegens te recent is het momenteel niet ondersteunend. De directeur, de zorgcoördinator en een kleuteronderwijzer volgen een opleiding om een taalbeleid uit te zetten ter ondersteuning van de anderstaligheid bij verschillende leerlingen. De school is zoekende naar methodieken voor een veilig leer- en klasklimaat ter ondersteuning van verschillende leerlingen met sociaalemotionele problemen. Verschillende initiatieven leverden vooral individuele resultaten op. Op schoolniveau kan het schoolteam, bij gebrek aan vooropgestelde doelen, nog geen resultaten voorleggen. Het schoolteam mist een duidelijke zorgvisie, een stabiele personeelsbezetting, een doelgericht vormingsbeleid en gestructureerde interne communicatie als basis voor de leerbegeleiding bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

15 5 ALGEMEEN BELEID VAN DE SCHOOL Het onderzoek naar het algemeen beleid van de school levert volgende vaststellingen op. Leiderschap Visieontwikkeling Een deel van het schoolteam is bereid en beschikt over een sterk engagement om de school verder uit te bouwen. Op schoolniveau zijn er aanzetten om via onderlinge communicatie tot een gezamenlijke en gedragen visie te komen. Op dit ogenblik leidde dit niet tot echte visieteksten en vertrekt het schoolteam zelden vanuit een actieplan. In dit tweede ar van oprichting van de school, zette het schoolteam geen echte prioriteiten uit. Genomen initiatieven leidden niet tot gerichte implementatie en opvolging. Leerkrachten vertrekken voor hun onderwijsaanbod vooral vanuit hun eigen visie op goed freinetonderwijs. Het schoolteam heeft momenteel geen zicht op een duidelijk groeiproces met stappenplan om deze school verder uit te bouwen. De directeur is sedert begin vorig schoolar op deze school, een paar maanden nadat de school werd opgericht. Ze professionaliseert zich in haar functie en informeerde zich bij andere freinetscholen van de scholengemeenschap. Ze leverde heel wat inspanningen op beleidsniveau maar is op hetzelfde moment en bezig om de school op te bouwen en te leiden. Ze liet zich ondersteunen door een externe instantie om het schoolteam meer doelenbewustzijn bij te brengen. De verschillende initiatieven leidden niet tot concrete acties op schoolniveau door het gebrek aan opvolging. De directeur is betrokken bij het zorgoverleg en de contacten met het CLB. Ze heeft momenteel geen zicht op het klasintern onderwijsproces. Op school zijn een aantal werkgroepen die vooral praktisch van aard zijn. Besluitvorming Kwaliteitszorg GOK- en zorgbeleid De directeur is er zich van bewust dat het schoolintern overleg optimaler kan verlopen. Het wekelijks overleg is vooral gericht op praktische afspraken maar ook pedagogische items komen aan bod. Duidelijke besluitvorming en opvolging van gemaakte afspraken gebeurt onvoldoende. De school hecht veel belang aan een degelijke communicatie en overleg met de ouders en neemt hiertoe de nodige initiatieven. Ouders zijn in alle werkgroepen van de school vertegenwoordigd. Het team heeft omwille van de opstartfase een beperkt aantal outputgegevens. Pas recent neemt de school een aantal gestandaardiseerde toeten af. De school werkt momenteel aan een beginsituatieanalyse. Resultaten van de afgenomen testen zijn daartoe ondersteunend maar het proces zit nog in aanvang. Analyses, afspraken en bijsturingen zijn er niet. Vanuit de specifieke context- en outputgegevens zet het schoolteam geen duidelijke koers uit om deze daarna inhoudelijk en procesmatig op te volgen. Het schoolteam heeft geen duidelijke visie over de wijze waarop het zijn zorg- en gelijkeonderwijskansenbeleid vorm wil geven. Er zijn aanzetten tot een beginsituatieanalyse. De schoolorganisatie is nog niet gericht op het ondersteunen van de zorg- en gelijkeonderwijskansenbeleid bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 15

16 6 STERKTES EN ZWAKTES VAN DE SCHOOL 6.1 Wat doet de school goed? Wat betreft de erkenningsvoorwaarden Het jonge schoolteam experimenteert en zoekt naar een formule om goed freinetonderwijs uit te bouwen. Het schoolteam heeft aandacht voor participatie verhogende werkvormen. Wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen Het schoolteam staat voor leerbegeleiding aan het begin van een ontwikkelingsproces. Het schoolteam staat voor professionalisering aan het begin van een ontwikkelingsproces. Wat betreft het algemeen beleid Het schoolteam beschikt over een sterk engagement om de school verder uit te bouwen. 6.2 Wat kan de school verbeteren? Wat betreft de erkenningsvoorwaarden Het schoolteam kan een actieve, werkelijkheidsgerichte en procesmatige ontwikkeling van vaardigheden en strategieën nastreven voor Nederlands en wereldoriëntatie. De leerkrachten kunnen het onderwijsaanbod, klasmanagement en de leerbegeleiding beter afstemmen op de noden van de leerlingen en het verhogen van de leerwinst. Het schoolteam kan de evaluatie voor Nederlands en wereldoriëntatie nauwer laten aansluiten bij het aanbod. Het schoolteam kan de evaluatie nauwkeuriger registreren om doelgerichter te differentiëren en te remediëren. Het schoolteam kan de onderwijstijd effectiever gebruiken. Wat betreft de kwaliteit/kwaliteitsbewaking van de processen Het schoolteam kan gerichte professionaliseringsinitiatieven nemen in functie van de individuele en gemeenschappelijke noden en deze verankeren binnen een proces van schoolwerkplanning. Het schoolteam kan onderwijs op maat realiseren vanuit een gezamenlijke gedragen visie, vooropgestelde doelen, doelgerichte professionalisering en engagement. Wat betreft het algemeen beleid Het schoolbestuur kan een stabiel schoolteam aanstellen en doelgericht begeleiden. Het schoolteam kan vernieuwingsinitiatieven nemen op basis van de interne kwaliteitszorg. Een degelijke beginsituatieanalyse en outputgegevens kunnen resulteren in kwaliteitsonderzoek en een outputbeleid. Het schoolintern overleg kan gerichter en functioneler in het belang van doelgericht en kwaliteitsvol onderwijs. 6.3 Wat moet de school verbeteren? Wat betreft de erkenningsvoorwaarden De kleuteronderwijzers moeten in voldoende mate de ontwikkelingsdoelen van Nederlands en wereldoriëntatie nastreven. De onderwijzers moeten een onderwijsaanbod realiseren dat in voldoende mate garandeert dat de leerlingen op termijn de eindtermen van Nederlands en wereldoriëntatie bereiken bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

17 Wat betreft de regelgeving In het schoolwerkplan zijn volgende verplichte bepalingen niet opgenomen: de wijze waarop de school het leerproces van de leerlingen beoordeelt en daarover rapporteert en de voorzieningen in het gewoon onderwijs voor leerlingen met een handicap of die leerbedreigd zijn, inclusief de werkvormen met andere scholen van gewoon/buitengewoon onderwijs bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 17

18 7 ADVIES BETREFFENDE DE ERKENNINGSVOORWAARDEN In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies: ONGUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'voldoen aan de onderwijsdoelstellingen' In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 is het advies met betrekking tot het zelfstandig remediëren van tekorten: de onderwijsinspectie oordeelt dat de instelling een beroep moet doen op externe ondersteuning om de tekorten te remediëren. In uitvoering van het decreet betreffende de kwaliteit van onderwijs van 8 mei 2009 en meer bepaald het artikel , wordt de procedure tot intrekking van de erkenning van de structuuronderdelen met een ongunstig advies opgestart. GUNSTIG voor de erkenningsvoorwaarde 'bewoonbaarheid, veiligheid en hygiëne'. 8 OVERIGE REGELGEVING: REGELING VOOR VERVOLG Het inspectieteam stelde volgende inbreuk(en) vast: In het schoolwerkplan zijn volgende verplichte bepalingen niet opgenomen: de wijze waarop de school het leerproces van de leerlingen beoordeelt en daarover rapporteert de voorzieningen in het gewoon onderwijs voor leerlingen met een handicap of die leerbedreigd zijn, inclusief de werkvormen met andere scholen van gewoon/buitengewoon onderwijs. Om deze inbreuk(en) op te volgen voert de onderwijsinspectie vanaf opnieuw een controle uit. Namens het inspectieteam Voor kennisname namens het bestuur Lucrèce MATTHIJS de inspecteur-verslaggever Datum van verzending aan de directie en het bestuur van de school Mart ROOMAN de directeur bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar )

19 9 ADDENDUM Het bestuur van de instelling heeft een beroep gedaan op art van het Kwaliteitsdecreet van 8 mei Het heeft binnen de opgelegde termijn na het ontvangen van het ongunstig advies de opschorting van de procedure tot intrekking van de erkenning aangevraagd op basis van een door het bestuur van de instelling uitgewerkt verbeteringsplan. Op basis van het ministerieel besluit van 18 mei 2010 houdende delegatie van sommige bevoegdheden inzake onderwijs aan de inspecteur-generaal en conform art. 3 en 4 van het besluit van de Vlaamse Regering houdende de vaststelling van de criteria ter beoordeling van verbeteringsplannen van 17 nuari 2014 keurde de inspecteur-generaal het ingediende verbeteringsplan goed. De procedure tot intrekking van de erkenning wordt hierdoor opgeschort tot en met 30 september bao GO! basisschool De Telescoop te LAKEN (Schoolar ) 19