Begeleiding van doodgeboorte door de vroedvrouw.

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Begeleiding van doodgeboorte door de vroedvrouw."

Transcriptie

1 Begeleiding van doodgeboorte door de vroedvrouw. Ilse Van Leeuwen Vroedvrouw 1. Een droom verloren 2. Zwangerschapsinterruptie 4. Begeleidershouding 1

2 In mijn droom zijn we weer samen In mijn droom zijn we weer blij In mijn droom zijn er geen tranen Want in mijn droom ben jij erbij. 1.Een droom verloren Ouders die te maken hebben met perinatale rouw verliezen hun ongeboren kind hun toekomstbeeld hun rol als ouder 2

3 1.Een droom verloren Ook zusjes, broertjes en grootouders rouwen om het overleden kind om het verdriet van hun mama en papa, hun kind 2. Zwangerschapsinterruptie Gevoelens van ouders Schuldgevoel Schaamte Kwaadheid Opluchting (60%) Angst voor bevalling Angst voor levend geboren kind bijna 50 % beschreef dit achteraf als positief 29 % had er moeite mee Powerlessness (geen kracht om met normale situaties om te gaan) Hopeloos 3

4 2. Zwangerschapsinterruptie Risico op Lang rouwproces Gebroken gezin Sociaal isolement Depressie 2. Zwangerschapsinterruptie Beïnvloedende factoren Ernst van de aandoening Onzekerheid over de aandoening Twijfel bij besluitvorming Gebrek aan steun van man/omgeving 4

5 Opmaak zorgpad MIU/ZI Evaluatie bestaande situatie Knelpunten Optimalisatie bestaande zorg Checklist Herwerkt en uitgebreid Alle medische, vroedkundige administratieve taken voor het team worden erin beschreven Overdracht info wordt eenvoudiger Opname : Personeel verwittigen van opname -opnamekaart Voorbereiding kamer - babymateriaal verwijderen - rouwkoffer - deurhanger Patiënttoewijzing Eerste indruk is van groot belang 5

6 Arbeid : Informeren over verloop arbeid - medicatie - duur arbeid - partner Voorbereiden op geboorte - partus zelf - baby zien? Vasthouden? Mogelijkheden ivm begraven bespreken Administratie toelichten Geboorte : Onverwacht Sereen en rustig Baby behandelen als elke andere baby 6

7 Vroeger : baby werd niet getoond maar stilgezwegen pijnlijk voor de ouders, rouwproces zonder herinneringen Nu : het zien en vasthouden van baby wordt aangeboden. Naamgeven, begraven is mogelijk. Er worden herinneringsmomenten opgebouwd. Bij zichtbare afwijkingen kan dit ook de twijfel wegnemen Voorkomen van spookbeelden (erger dan realiteit) 13% van de ouders had spijt van de keuze hun kind te zien : het niet willen zien kan een vluchtreactie zijn het ongeboren kind wordt soms nog niet als een echte persoon ervaren Mogelijkheid tot zien en vasthouden wordt aangeboden, ouders informeren, maar nooit aandringen! 7

8 Ontslag : Voorbereiden op reacties van omgeving Nazorg Rouwkoffer : 8

9 Rouwkoffer : Rouwkoffer : 9

10 Rouwkoffer : Rouwkoffer : 10

11 Rouwkoffer : Rouwkoffer : 11

12 4. Begeleidershouding Open visier = niet oordelend ivm rouwproces ivm beslissing tot ZI Niet weglopen van het verdriet Luister erkennend, stel niet teveel vragen Schuldgevoelens van de ouders niet weerleggen (onbegrip) Informatie geven én herhalen Warmte, veiligheid bieden Betrokkenheid tonen 4. Begeleidershouding Hulpverlener op 2 benen Doe been: interventie, probleemoplossend werken, efficiënt zijn, creatief zijn, procedures, vaardigheden Meestal herstelgericht Er is de nodige afstand voor nodig 12

13 4. Begeleidershouding Hulpverlener op 2 benen Zijn been: Presentie, aanwezig zijn, aandacht geven, luisteren, empathie Meestal verliesgericht Er is nabijheid nodig 4. Begeleidershouding Evenwicht tussen de 2 benen is belangrijk nabijheid afstand Teveel afstand = ouders voelen zich niet begrepen, staan alleen Teveel nabijheid = hulpverlener is te betrokken 13

14 4. Begeleidershouding Referenties American College of Obstetricians and Gynecologists (2005). Medical management of abortion. ACOG practice bulletin No. 67. Obstetric Gynecology, 106: Bhattacharjee, N., Saha, S.P., Ghoshroy, S.C., Bhowmik, S., & Barui, G. (2008). A randomised comparative study on sublingual versus vaginal administration of misoprostol for termination of pregnancy between 13 to 20 weeks. Australian and New Zealand Journal of Obstetrics and Gynaecology; 48: Goldberg, A., Greenberg, M., & Darney D. (2001). Misoprostol And Pregnancy. The New England Journal of Medicine, vol. 344, no. 1, Gupta, A., & Giordano, J. (2007). On the Nature, Assessment, and Treatment of Fetal Pain: Neurobiological Bases, Pragmatic Issues, and Ethical Concerns. Pain Physician, 10: IES: AN EXPERT S VIEW Karageyim Karsidag, A., Buyukbayrak, E., Kars, B., Dansuk, R., Unal, O., & Cem Turan, M. (2009). Vaginal versus sublingual misoprostol for second-trimester pregnancy termination and effect on Doppler measurements. International Journal of Gynecology and Obstetrics, 4p. Korenromp, M. (2006).Proefschrift Parental adaptation to termination of pregnancy for fetal anomalies. University Utrecht, The Netherlands. Printed by: Febodruk B.V., Enschede. Lalitkumar, S., Bygdeman, M., & Gemzell-Danielsson, K. (2007). Mid-trimester induced abortion: a review. Human Reproduction Update, vol.13, no.1 pp I Langer, B., Peter, C., Firtion, C., David, E., & Haberstich, R. (2004). Second and Third Medical Termination of Pregnancy with Misoprostol without Mifepristone. Fetal Diagnosis and Therapy, 19: Lee, S., Ralston, H., Drey, E. et al. (2005). Fetal Pain: A Systematic Multidisciplinary Review of the Evidence. JAMA, 294(8), Maes, J. (2007) Leven met gemis. Handboek over rouw, rouwbegeleiding en rouwtherapie. Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (2004). Evidence-based Clinical Guideline: The Care of Women Requesting Induced Abortion, 115p. Shan Tang Oi & Chung Ho Pak (2002). Medical abortion in the second trimester. Best Practice & Research Clinical Obstetrics and Gynaecology, vol. 16, no.2, Shan Tang Oi & Chung Ho Pak (2006). REVIEW: Clinical applications of mifepristone. Gynecological Endocrinology, 22(12): Stubblefield, P., Carr-Ellis, S., & Borgatta, L. (2004). Methods for Induced Abortion. The American College of Obstetricians and Gynecologists, vol. 104, no. 1, L GY Van de Velde, M., Jani, J., De Buck, F. & Deprest, J. (2006). Fetal pain perception and pain management. Seminars in Fetal & Neonatal Medicine, 11,

Damsteun: zin en onzin. Marlene Reyns Vroedvrouw Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen VLOV vzw AZ Nikolaas St Niklaas

Damsteun: zin en onzin. Marlene Reyns Vroedvrouw Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen VLOV vzw AZ Nikolaas St Niklaas Damsteun: zin en onzin Marlene Reyns Vroedvrouw Vlaamse Organisatie van Vroedvrouwen VLOV vzw AZ Nikolaas St Niklaas Waar gaat het over? Methode met damsteun Een hand op het hoofdje die begeleidt, andere

Nadere informatie

Triple M studie. Miskraam. Beleid. Richtlijnen. Misoprostol. Disclosure belangen spreker. Mifepriston en misoprostol bij een miskraam

Triple M studie. Miskraam. Beleid. Richtlijnen. Misoprostol. Disclosure belangen spreker. Mifepriston en misoprostol bij een miskraam Triple M studie Disclosure belangen spreker Mifepriston en misoprostol bij een miskraam Lotte Hamel Prof. Dr. F. Vandenbussche (RUMC) Dr. M. Snijders (CWZ) Dr. S. Coppus (MMC) 01-11-2018 (potentiële) belangenverstrengeling

Nadere informatie

23/12/15. Met deze workshop staan we stil bij dit onzichtbaar stuk. Diagnose. Lichamelijke en emotionele gezondheid? Verandering op vlak van

23/12/15. Met deze workshop staan we stil bij dit onzichtbaar stuk. Diagnose. Lichamelijke en emotionele gezondheid? Verandering op vlak van 23/12/15 Medefinanciering door Omgaan met verlies van gezondheid Diagnose Met deze workshop staan we stil bij dit onzichtbaar stuk Verandering op vlak van Na aanslepende klachten zelfredzaamheid Gezin

Nadere informatie

Zorgen en twijfels. Wel in je vel na de geboorte van je kindje. Expertisecentrum kraamzorg De Kraamvogel vzw

Zorgen en twijfels. Wel in je vel na de geboorte van je kindje. Expertisecentrum kraamzorg De Kraamvogel vzw Zorgen en twijfels Wel in je vel na de geboorte van je kindje Ben ik wel normaal?? Blijde verwachting? Maatschappelijke en sociale druk om blij te zijn innerlijke gevoelswereld Superouder = de norm 21

Nadere informatie

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas

Protocol Obesitas. 1.0 Definitie obesitas Protocol Obesitas 1.0 Definitie obesitas Obesitas is een abnormale gezondheidstoestand waarbij er een overschot aan vetweefsel is. De meest gebruikte definitie is gebaseerd op de Quetelet-index of Body

Nadere informatie

Programma. Programma. Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande. Inleiding

Programma. Programma. Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande. Inleiding Na zelfdoding: De hulpverlener als nabestaande Ilse Conserriere Suïcidepreventiewerker CGG CGG Eclips Lange Violettestraat 84 9000 Gent 9000 Gent Email : i.conserriere@cggeclips.be Email : kdw@fdgg.be

Nadere informatie

Op#male vroedkundige zorgverlening aan huis na vroeg postpartum ontslag

Op#male vroedkundige zorgverlening aan huis na vroeg postpartum ontslag Op#male vroedkundige zorgverlening aan huis na vroeg postpartum ontslag Hoe bied je als vroedvrouw kwaliteitsvolle postpartale zorg? Elke Notebaert Zelfstandige vroedvrouw Is vroeg postpartum ontslag

Nadere informatie

Psychologische aspecten bij donatie dr. Carine Poppe, MSc, PhD Psycholoog Cognitief-gedragstherapeut Transplantatiecentrum UZG

Psychologische aspecten bij donatie dr. Carine Poppe, MSc, PhD Psycholoog Cognitief-gedragstherapeut Transplantatiecentrum UZG Psychologische aspecten bij donatie dr. Carine Poppe, MSc, PhD Psycholoog Cognitief-gedragstherapeut Transplantatiecentrum UZG 1 Emotioneel beladen thema s Overlijden van dierbare Donatie van iets van

Nadere informatie

Zwangerschapsdiabetes

Zwangerschapsdiabetes Zwangerschapsdiabetes 11/2015 Dit document bevat mogelijk vertrouwelijke informatie van JIJWIJ. Het kopiëren en/of verspreiden van dit document zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van JIJWIJ

Nadere informatie

Gebroken leven verwelkomen

Gebroken leven verwelkomen Gebroken leven verwelkomen Liefde Het ligt niet in de lengte of zwaarte van tijd of iets dat je lief en dierbaar is Het ligt in de diepte van het verlangen In de liefde waarmee je lief hebt In de liefde

Nadere informatie

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid

Delen is Helen. Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Delen is Helen Wat kan je doen bij verlies van relatie, werk, geliefde of gezondheid Rouw Is een natuurlijk proces, waarbij verdriet en eenzaamheid voorkomende gevoelens kunnen zijn. Verlies van gezondheid

Nadere informatie

Kinderen Toegelaten?! Een warm pleidooi om kinderen te betrekken bij de zorg. Veerle Cosyns, onco-psycholoog UZ Brussel

Kinderen Toegelaten?! Een warm pleidooi om kinderen te betrekken bij de zorg. Veerle Cosyns, onco-psycholoog UZ Brussel Kinderen Toegelaten?! Een warm pleidooi om kinderen te betrekken bij de zorg Veerle Cosyns, onco-psycholoog UZ Brussel De realiteit Vaststelling: Er is positieve evolutie maar kinderen komen nog te weinig

Nadere informatie

Miskraam. Niet vitale zwangerschap. Nomenclatuur. Niet vitale zwangerschap. Mifepristone én misoprostol bij een miskraam

Miskraam. Niet vitale zwangerschap. Nomenclatuur. Niet vitale zwangerschap. Mifepristone én misoprostol bij een miskraam Mifepristone én misoprostol bij een miskraam M & M trial Miskraam Nomenclatuur Chirurgie en medicamenteuze behandeling Behandeling Huisarts Verloskundige Gynaecoloog Mifegyne en misoprostol M & M trial

Nadere informatie

Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen

Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Een van de objectieven van de «Thrombosis Guidelines Group of the BSTH (Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis) and the BWGA (Belgian Working

Nadere informatie

Rouw en Verdriet bij Ouderen. Marie-Christine Adriaensen CGG Brussel - Elder

Rouw en Verdriet bij Ouderen. Marie-Christine Adriaensen CGG Brussel - Elder Rouw en Verdriet bij Ouderen Marie-Christine Adriaensen CGG Brussel - Elder Ouder worden: spontane ongewilde onomkeerbare veranderingen Fysieke veranderingen - Gezondheid - Mobiliteit - Fysieke capaciteiten

Nadere informatie

Behandelgids ADHD bij volwassenen, cliëntenwerkboek

Behandelgids ADHD bij volwassenen, cliëntenwerkboek Behandelgids ADHD bij volwassenen, cliëntenwerkboek een programma voor cognitieve gedragstherapie Steven A. Safren, Susan Sprich, Carol A. Perlman, Michael W. Otto UITGEVERIJ NIEUWEZIJDS Oorspronkelijke

Nadere informatie

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014

Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten. Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 Onderzoek naar voorschrijven door Verpleegkundig Specialisten Anneke Francke, mede namens Marieke Kroezen (NIVEL) 19 juni 2014 In de praktijk horen we niet alleen dat de kwaliteit van het voorschrijven

Nadere informatie

Een dierbare verliezen. Informatie voor nabestaanden

Een dierbare verliezen. Informatie voor nabestaanden 00 Een dierbare verliezen Informatie voor nabestaanden Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren, en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt

Nadere informatie

Terrorisme en dan verder

Terrorisme en dan verder Terrorisme en dan verder Hoe kunt u omgaan met de gevolgen van een aanslag? - Ga zo veel mogelijk door met uw normale dagelijkse activiteiten. Dat geeft u het gevoel dat u de baas bent over de situatie.

Nadere informatie

Kinderen en kanker in het gezin

Kinderen en kanker in het gezin Kinderen en kanker in het gezin Ze zegt altijd dat het goed gaat en dat geloof ik dus niet Ja, ok, maar wie brengt mij dan naar zwemles? Na een tijdje zag ik in dat ik kon bepalen in hoeverre de kanker

Nadere informatie

EEN DIERBARE VERLIEZEN

EEN DIERBARE VERLIEZEN EEN DIERBARE VERLIEZEN 994 Inleiding Deze folder is bedoeld voor nabestaanden. U leest hierin over de gevoelens die u kunt ervaren en hoe u in deze moeilijke tijd goed voor uzelf kunt zorgen. U heeft kort

Nadere informatie

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Van Gerven (SP) over screening op vasa praevia (2013Z01807).

Hierbij zend ik u de antwoorden op de vragen van het Kamerlid Van Gerven (SP) over screening op vasa praevia (2013Z01807). > Retouradres Postbus 20350 2500 EJ Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 2008 2500 EA DEN HAAG Bezoekadres: Parnassusplein 5 25 VX DEN HAAG T 070 340 79 F 070 340 78 34

Nadere informatie

een dierbare verliezen

een dierbare verliezen een dierbare verliezen een dierbare verliezen U heeft kort geleden iemand verloren. Dat kan heel verwarrend zijn. Vaak is het moeilijk te accepteren dat iemand er niet meer is. Soms is het verdriet of

Nadere informatie

Rouw na een niet-natuurlijke dood

Rouw na een niet-natuurlijke dood Rouw na een niet-natuurlijke dood Yarden Symposium Afscheid na een niet-natuurlijke dood Donderdag 14 november 2013 Prof. dr. Paul Boelen Universiteit Utrecht Wat is rouw? Inhoud Wat is niet-natuurlijke

Nadere informatie

rouw Masé Sutterland DGO Morning never comes to an end it is a process of remembering, not one of leaving behind - S.

rouw Masé Sutterland DGO Morning never comes to an end it is a process of remembering, not one of leaving behind - S. rouw Morning never comes to an end it is a process of remembering, not one of leaving behind - S. Freud 1923 Masé Sutterland DGO 05-10-2018 Doel van deze middag Kennismaken met visies op rouw Welke vragen

Nadere informatie

IC door de ogen van een ander

IC door de ogen van een ander IC door de ogen van een ander Cathelijne Ziedses des Plantes 1-2-2016 Inhoud Praktische zaken afgewisseld met ervaringen Voorstellen Onderzoek op de IC Post- Intensive Care Syndroom (PICS) PICS- f Wat

Nadere informatie

Preconceptionele zorg

Preconceptionele zorg Preconceptionele zorg Violet Vervloet Vroedvro, onderzoeksmedewerker Thomas More Turnhout 1 2 Definitie Preconceptionele zorg (PCZ) richt zich op het tijdig informeren van vroen en mannen in de vruchtbare

Nadere informatie

Gebroken leven. verwelkomen

Gebroken leven. verwelkomen Gebroken leven verwelkomen De meeste zwangerschappen verlopen normaal en meestal komen baby s kerngezond ter wereld. Jammer genoeg gaat het in zeldzame gevallen mis Met deze brochure willen wij u een leidraad

Nadere informatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie

22-10-2015. Tinnitus kwaliteit van leven en kosten. Besluitvorming. Vergoeding in Nederland. Effecten: kwaliteit van leven. Economische Evaluatie 220205 Condite, Nieuwegein, 205 Disclosure belangen spreker kwaliteit van leven en kosten Potentiële belangenverstrengeling Geen Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsering of

Nadere informatie

Complexe rouw. Prof. dr. Jos de Keijser. 8 oktober Zorg Diensten Groep. Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg

Complexe rouw. Prof. dr. Jos de Keijser. 8 oktober Zorg Diensten Groep. Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Datum 23-10-2014 Complexe rouw Prof. dr. Jos de Keijser 8 oktober Zorg Diensten Groep Symposium Kennis & kunde delen in de postmortale zorg Normale rouw

Nadere informatie

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht

Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Mindfulness - de 8-weekse training in vogelvlucht Flip Kolthoff, psychiater Radboud Universitair Centrum voor Mindfulness, GGZ Noord-Holland-Noord Flip Kolthoff, VUmc, 20-01-2012 1 Inleiding Flip Kolthoff,

Nadere informatie

Rouwproces. Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland

Rouwproces. Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland Rouwproces Door Dorine Peters SPV, Indigo Gelderland Definitie rouwproces Rouwen is het verwerken van een groot verdriet. Het is een proces waarbij iemand geleidelijk aan leert omgaan met pijn, verdriet,

Nadere informatie

Een dierbare verliezen

Een dierbare verliezen Een dierbare verliezen Over de gevoelens die u kan ervaren en tips om goed voor uzelf te zorgen INFORMATIEBROCHURE VOOR DE NABESTAANDEN Een dierbare verliezen U hebt kort geleden iemand verloren. Dat

Nadere informatie

Psychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij. Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg

Psychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij. Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg Psychische problemen na de bevalling: het taboe voorbij Klaas Bauters 17 maart 2013 Dag van de Zorg Enkele beschouwingen rond zwangerschap en bevallen Natuurlijk gegeven (doch niet voor iedereen) / van

Nadere informatie

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider

Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg. Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Het PaTz project Een andere focus op palliatieve zorg Dr. Bart Schweitzer, huisarts, projectleider Palliatieve thuiszorg in het nieuws In deze presentatie: 1. Palliatieve zorg in de 21 e eeuw, de stand

Nadere informatie

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast?

Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? Omgaan met een stoma: een versmald levenspad met een ongenode gast? An Lievrouw psycholoog Oncologisch Centrum UZ Gent Stellingen 2 We moeten de patiënt zover krijgen dat hij zijn stoma aanvaardt. Ja Ik

Nadere informatie

De kunst van fouten maken

De kunst van fouten maken De kunst van fouten maken Programma De kunde van patiëntveiligheid Kick-off Inleiding patiëntveiligheid Pauze De kunst van het zien en leren van incidenten VIM Human Factor Engineering Video Inleiding

Nadere informatie

Verlies, verdriet en rouw

Verlies, verdriet en rouw Verlies, verdriet en rouw Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene

Nadere informatie

Verlies, verdriet en rouw

Verlies, verdriet en rouw Verlies, verdriet en rouw Albert Schweitzer ziekenhuis november 2013 pavo 0233 Inleiding Iemand die u dierbaar was, waar uw zorg naar uitging, is overleden. Het wegvallen van de overledene brengt wellicht

Nadere informatie

Het leven leren leven

Het leven leren leven Rouwbegeleiding in de praktijk Het leven leren leven Karin van der Plas Themabijeenkomst IDPZ 31 oktober Programma Welkom Theorie over rouw Bespreking casus/ luisteroefening Wat is Levenskunst? Tijd voor

Nadere informatie

ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van?

ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van? ehealth en zelfmanagement Hoe worden we daar beter van? Bart Brandenburg 21 maart 2013 Wat is ehealth? en hoe worden we daar beter van? Er zijn 51 definities van ehealth Supporting Health by technology

Nadere informatie

Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget

Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Spirituele zorg Wat kun je ermee? Carlo Leget Palliatieve zorg Palliatieve zorg is een benadering die de kwaliteit van het leven verbetert van patiënten en hun naasten die te maken hebben met een levensbedreigende

Nadere informatie

Ontwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide

Ontwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide Ontwikkelen van een richtlijn voor het beoordelen van het risico van suïcide Bert van Hemert Madeleine van der Velden Remco de Winter Discussiegroep Parnassia - Den Haag Bureau 24-uurszorg Crisisdienst

Nadere informatie

..en. rouwend. VOOK 6 oktober 2011 ( )Carine. Kappeyne van de Coppello

..en. rouwend. VOOK 6 oktober 2011 ( )Carine. Kappeyne van de Coppello Jong, eigen-wijs..en rouwend VOOK 6 oktober 2011 ( )Carine Kappeyne van de Coppello Krijgen kinderen met de dood te maken? Internationaal onderzoek wijst uit dat van ongeveer 5% van de kinderen tot 16

Nadere informatie

Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare. basis-ggz

Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare. basis-ggz Gecompliceerde rouw na verlies van een dierbare Denk biedt hulp aan mensen tussen de 18 en 75 jaar met lichte en matig-ernstige psychische klachten. Behandeling bij Denk past binnen de generalistische.

Nadere informatie

TRAINING ROUWZORG. Tussen afstand en nabijheid

TRAINING ROUWZORG. Tussen afstand en nabijheid TRAINING ROUWZORG Tussen afstand en nabijheid INLEIDING In het leven zijn er vele momenten van verlies. Het omgaan met een verlies kan gepaard gaan met hevige emoties. Rouw is het antwoord dat we (als

Nadere informatie

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1

VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 SOCIAAL WERK VERWERKING NA EEN INGRIJPENDE GEBEURTENIS 1 U bent recent betrokken geweest bij een gebeurtenis waarbij u geconfronteerd werd met een aantal ingrijpende ervaringen. Met deze korte informatie

Nadere informatie

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial

Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial Cognitive behavioral therapy for treatment of anxiety and depressive symptoms in pregnancy: a randomized controlled trial dr. T. Verbeek arts-epidemioloog Afd. Huisartsgeneeskunde en Epidemiologie 22 januari

Nadere informatie

Goed voorbeeld doet volgen. Martine Noordegraaf 6-3-2015

Goed voorbeeld doet volgen. Martine Noordegraaf 6-3-2015 Goed voorbeeld doet volgen Martine Noordegraaf 6-3-2015 Welk type ouderschap ziet u het meest in de gehandicaptensector? Adequaat ouderschap Verstoord ouderschap Problematisch ouderschap Overvraagd ouderschap

Nadere informatie

The quality of dying: autonomie en begeleiding

The quality of dying: autonomie en begeleiding 18 mei 2006 Jaarbeurs Utrecht The quality of dying: autonomie en begeleiding Marieke Schreuder Verpleegkundig specialist UMCUtrecht/IKMN haschreuder@ikmn.nl Inhoud Concept autonomie Onderzoeksresultaten

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

Wat je niet ziet, kan er wel zijn Over jonge mantelzorgers en (levend) verlies. Waar gaan we het vandaag over hebben?

Wat je niet ziet, kan er wel zijn Over jonge mantelzorgers en (levend) verlies. Waar gaan we het vandaag over hebben? Wat je niet ziet, kan er wel zijn Over jonge mantelzorgers en (levend) verlies Waar gaan we het vandaag over hebben? o Wat betekend (levend-) verlies voor kinderen en jongeren? o Wat hebben kinderen van

Nadere informatie

Melatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A.

Melatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Melatonin treatment and light therapy for chronic sleep onset insomnia in children van Maanen, A. Link to publication Citation for published version (APA): van Maanen,

Nadere informatie

Omgaan met verlieservaringen in een schoolcontext

Omgaan met verlieservaringen in een schoolcontext Omgaan met verlieservaringen in een schoolcontext Aanbod vanuit de netwerken palliatieve zorg Lucie Cannie Psychologe Netwerk Palliatieve Zorg Gent-Eeklo Netwerk palliatieve zorg 15 Vlaamse netwerken,

Nadere informatie

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease

Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Nadine Goessens Risk prediction and risk reduction in patients with manifest arterial disease Utrecht, Universiteit Utrecht,

Nadere informatie

Omgaan met suïcide risico. Crisisinterventies. Jeroen Decoster, MD PhD. Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit

Omgaan met suïcide risico. Crisisinterventies. Jeroen Decoster, MD PhD. Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit Omgaan met suïcide risico Crisisinterventies Jeroen Decoster, MD PhD Psychiater - psychotherapeut MCT, spoedgevallen en EPSI-unit psychiatrische hospitalisatie = enkel een noodzakelijk middel om een

Nadere informatie

Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety

Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety Cognitive self-therapy A contribution to long-term treatment of depression and anxiety Uitgave in de RGOc-reeks, nummer 12 Copyright 2006 Peter C.A.M. den Boer, Groningen Cognitive self-therapy. A contribution

Nadere informatie

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan

Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt. Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Praten helpt Verslavingspreventie Mondriaan Wat vertel ik mijn kind als ik opgenomen word? Alle ouders hebben het beste voor met hun kinderen. Ouders vragen

Nadere informatie

Stichting Mens Achter de Patiënt

Stichting Mens Achter de Patiënt Stichting Mens Achter de Patiënt Mensgerichte zorg begintbij mensgericht onderwijs Sjim Romme Symposium Ondersteuning bij Kanker Samen naar beter! 06-02-2019 Meerwaarde van communicatie Gemiddeld aantal

Nadere informatie

Rouwzorg bij perinataal verlies Nieuwe visie Leidraad voor zorgverleners bij het verbeteren van de zorg bij rouw.

Rouwzorg bij perinataal verlies Nieuwe visie Leidraad voor zorgverleners bij het verbeteren van de zorg bij rouw. Rouwzorg bij perinataal verlies Nieuwe visie Leidraad voor zorgverleners bij het verbeteren van de zorg bij rouw. Marleen Vertommen Rouwzorg bij perinataal verlies Het verhaal van een ervaringsdeskundige

Nadere informatie

Citation for published version (APA): Ruiter, L. (2017). Vasa previa and placenta associated complications: Diagnosis and risk assessment

Citation for published version (APA): Ruiter, L. (2017). Vasa previa and placenta associated complications: Diagnosis and risk assessment UvA-DARE (Digital Academic Repository) Vasa previa and placenta Ruiter, L. Link to publication Citation for published version (APA): Ruiter, L. (2017). Vasa previa and placenta : General rights It is not

Nadere informatie

Niet alleen, wel eenzaam

Niet alleen, wel eenzaam De partner leren omgaan met de gevolgen van hersenletsel Voor Het NAH Netwerk Zuidoost Brabant Door Peter Vrancken, docent van AXON leertrajecten Niet alleen, wel eenzaam De partner leren omgaan met de

Nadere informatie

Plak hier een foto van jou in verwachting.

Plak hier een foto van jou in verwachting. Plak hier een foto van jou in verwachting. DIT ZWANGERSCHAPSDAGBOEK IS VAN: ADRES: WOONPLAATS: GEBOORTE UITGEREKEND OP: NAAM VAN DE PARTNER: GEBOORTE BROERTJES EN ZUSJES VAN DE BABY: GEFELICITEERD! JE

Nadere informatie

ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN

ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN ZELFMANAGEMENTONDERSTEUNING IN DE CHRONISCHE ZORG COMPETENTIES BIJ (STUDENT)VERPLEEGKUNDIGEN Veerle Duprez Prof. dr. Ann Van Hecke AANLEIDING Beroeps- & opleidingsprofiel Mensen met chronische aandoening

Nadere informatie

Een dierbare verliezen

Een dierbare verliezen Algemeen Een dierbare verliezen www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl ALG042 / Een dierbare verliezen / 14-07-2015 2 Een dierbare verliezen U heeft

Nadere informatie

Utrecht Symptoom Dagboek Applicatie (USD app)

Utrecht Symptoom Dagboek Applicatie (USD app) Utrecht Symptoom Dagboek Applicatie (USD app) Het gebruik van een ehealth applicatie voor het in kaart brengen van de symptoom last als de basis voor symptoom management in hospice zorg. Sanneke Heij,

Nadere informatie

Preventie. bij zwangere vrouwen. van veneuze trombo-embolie. Thrombosis Guidelines Group. Update 2009

Preventie. bij zwangere vrouwen. van veneuze trombo-embolie. Thrombosis Guidelines Group. Update 2009 Preventie van veneuze trombo-embolie bij zwangere vrouwen Aanbevelingen van de Thrombosis Guidelines Group of the Belgian Society on Thrombosis and Haemostasis and the Belgian Working Group on Angiology

Nadere informatie

PhD project zoeken voor systematic reviews : stand van zaken. Wichor Bramer Web en Z 18 oktober 2018

PhD project zoeken voor systematic reviews : stand van zaken. Wichor Bramer Web en Z 18 oktober 2018 PhD project zoeken voor systematic reviews : stand van zaken Wichor Bramer Web en Z 18 oktober 2018 Waarom? Waarop? Wanneer? Inhoud 1. Introduction 2. Methods for systematic reviews 3. Effectiveness of

Nadere informatie

Tweede screening bij Rhc-negatieve vrouwen: Wat levert het op?

Tweede screening bij Rhc-negatieve vrouwen: Wat levert het op? Tweede screening bij Rhc-negatieve vrouwen: Wat levert het op? 1 INHOUD PSIE programma Antistoffen Ontstaan en Risico Achtergrond Rhc-screening Doel Rhc-screening Evaluatiestudie Rhc-screening Opzet Inclusies

Nadere informatie

EBM II: Korte casus 1. Kaat De Groot Laurens Deprost

EBM II: Korte casus 1. Kaat De Groot Laurens Deprost EBM II: Korte casus 1 Kaat De Groot Laurens Deprost EBM II: Inleiding tot klinisch denken Titularis: Prof. Dr. Nicole Pouliart Tutor: Chelsey Plas 05/12/2014 Inhoud Casus Differentiaaldiagnoses oesofageale

Nadere informatie

Ik wil dood. Waar gaan we het over hebben?

Ik wil dood. Waar gaan we het over hebben? Ik wil dood Overmand door een soort van schuldgevoel en een unanimiteit van misbegrepenheid zoek ik rust, doorheen de onrust. Al die onrust in mijn hart het lijkt er deze keer niet op dat ik volhard en

Nadere informatie

Visie. Wat is dementie?

Visie. Wat is dementie? Visie Opdrachthoudende vereniging VitaS staat open voor gebruikers met dementie. Binnen onze dagverzorgingscentra worden alle ouderen met dementie opvangen ongeacht hun zorgnoden. Wij streven naar een

Nadere informatie

Als meedoen voor je kind niet vanzelfsprekend is

Als meedoen voor je kind niet vanzelfsprekend is Als meedoen voor je kind niet vanzelfsprekend is Leontien Sauerwein - praktijk voor verliesbegeleiding Siméacongres 2019 Samen leven 11 april 2019 Waar kom ik vandaan? Ons vlindertje Communicatief meervoudig

Nadere informatie

H Klinisch bevallen

H Klinisch bevallen H.53515.1216 Klinisch bevallen Klinische bevalling U gaat op medische indicatie op de afdeling verloskunde van het Röpcke-Zweers Ziekenhuis bevallen. Medische indicatie betekent dat u een verhoogd risico

Nadere informatie

Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008

Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008 Hoe herken je pijn bij een cliënt? Rhodee van Herk 26-05-2008 Pijn bij verstandelijk gehandicapten 110.000 mensen met een verstandelijke handicap (VH) Ruim de helft ernstig Veel bijkomende stoornissen,

Nadere informatie

Kind aan het woord. 21 april Marjon ten Velden MSc OT. Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA

Kind aan het woord. 21 april Marjon ten Velden MSc OT. Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA Kind aan het woord 21 april 2016 Marjon ten Velden MSc OT Opleiding Ergotherapie Faculteit Gezondheid HvA 1 Luisteren naar Kinderen..zorgt voor succesvolle interventies hoe vaak bepaalt het kind de interventiedoelen?

Nadere informatie

Een dreigende vroeggeboorte

Een dreigende vroeggeboorte Een dreigende vroeggeboorte Vrouw Moeder Kind-centrum Inhoudsopgave Een dreigende vroeggeboorte 2 Wat zijn vroegtijdige weeën? 2 Oorzaak 3 Klachten en symptomen 3 Complicaties 3 Opname in het ziekenhuis

Nadere informatie

Patient inclusie in de PCPCC trial ( )

Patient inclusie in de PCPCC trial ( ) Patient inclusie in de PCPCC trial (2014-2016) Onderzoek naar de inzet van een keuzehulp bij de behandelkeuze van prostaatkanker Maarten Cuypers, MSc. Social Psychology, Tilburg University Najaarsvergadering

Nadere informatie

Richtlijn Begeleiding gezin bij overlijden kind (2009)

Richtlijn Begeleiding gezin bij overlijden kind (2009) Richtlijn Begeleiding gezin bij overlijden kind (2009) 4. Contacten met ouders Contacten met ouders Wanneer het overleden kind in zorg was bij de JGZ of andere kinderen uit het betreffende gezin in zorg

Nadere informatie

Afbuigende foetale groei

Afbuigende foetale groei BEN Symposium 2 november 2018 Afbuigende foetale groei Stand van zaken in onderzoek en implicaties voor de praktijk Viki Verfaille, MSc Té klein baart zorgen FGR in top 3 oorzaken perinatale sterfte 40%

Nadere informatie

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505

Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Door Machteld Muller & Linda Stoutjesdijk www.phorosadvies.nl 06-10508273/06-12987505 Lichamelijk: pijn, fysieke beperkingen, afweging behandeling vs bijwerkingen Angst en onzekerheid: verloop ziekte,

Nadere informatie

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door:

Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s. Foto Britt Straatemeier. Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Hoe kunt u voor uw bijzondere kleinkind zorgen? Tips voor opa s en oma s Foto Britt Straatemeier Deze brochure werd mogelijk gemaakt door: Tips voor grootouders Foto Susanne Reuling Als in het gezin van

Nadere informatie

De kiezelsteentjes van Klein Duimpje Een zoektocht naar verbinding in pleeggezinnen.

De kiezelsteentjes van Klein Duimpje Een zoektocht naar verbinding in pleeggezinnen. De kiezelsteentjes van Klein Duimpje Een zoektocht naar verbinding in pleeggezinnen. Bijdrage op de studiedag: Samen in gezinstherapie Greet Splingaer Els van Rooy Kortenberg, vrijdag 26 januari 2018 ww

Nadere informatie

Geheugenkliniek: Behandeling

Geheugenkliniek: Behandeling Als zorgverlener willen we graag helpen; tegemoet komen en adviezen aanreiken. We wensen de patiënt en zijn omgeving dan ook met dit document te informeren over de mogelijke behandelingen die plaatsvinden

Nadere informatie

Negatief effect op: zelfbeeld, relatie, werksituatie, sociale leven

Negatief effect op: zelfbeeld, relatie, werksituatie, sociale leven Lichamelijke klachten + Spanning, stress, onmacht, depressieve gevoelens, hoop, angst, opluchting, ontgoocheling Negatief effect op: zelfbeeld, relatie, werksituatie, sociale leven (Hammarberg et al, (2001);

Nadere informatie

Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief

Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Verpleegkunde en de preventie van zelfdoding: Een multidisciplinair perspectief Saskia Aerts saskia.aerts@preventiezelfdoding.be 7 november 2017 Klinische vragen Welke uitgangspunten en basisprincipes

Nadere informatie

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Als iemand in jouw omgeving zichzelf beschadigt is dat erg ingrijpend. Het kan allerlei emoties oproepen. Je bent misschien erg verdrietig, boos of je voelt

Nadere informatie

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding

Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Ouder zijn en blijven na een moeilijke echtscheiding Voorwoord Erger je je ook wel eens blauw als je net je kind bent gaan halen bij je ex-partner? Voel je je ook machteloos als hij of zij beslissingen

Nadere informatie

Disclosure belangen Dyllis van Dijk

Disclosure belangen Dyllis van Dijk Disclosure belangen Dyllis van Dijk (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Geen Geen Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële)

Nadere informatie

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE

Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Koffieochtend 20 oktober 2016 OPVOEDING IN DE FAMILIE Voorstelronde Mesut Cifci, onderwijsondersteuner/oudercontactpersoon Welke ouders zijn er vandaag aanwezig? Samen met en van elkaar leren! Het belang

Nadere informatie

www.azstlucas.be > Gebroken leven Voorkomen of verwelkomen

www.azstlucas.be > Gebroken leven Voorkomen of verwelkomen www.azstlucas.be > Voorkomen of verwelkomen voorkomen of verwelkomen De meeste zwangerschappen verlopen normaal en meestal komen de baby tjes gezond ter wereld. Jammer genoeg heeft 2% van de pasgeborenen

Nadere informatie

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling

Inhoud. predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling predictiemodel afasie predictiemodel afasie conclusies aanbeveling VOORSPELLEN VAN VERBAAL COMMUNICATIEVE VAARDIGHEID VAN AFASIEPATIËNTEN NA KLINISCHE REVALIDATIE AfasieNet Netwerkdag 31.10.2014 Marieke Blom-Smink Inhoud predictie predictie afasie predictiemodel ontwikkeling

Nadere informatie

Rouw bij nabestaanden

Rouw bij nabestaanden Rouw bij nabestaanden Cijfers Epidemiologische gegevens Wereld: Elke 3 seconden een zelfmoordpoging Elke 40 seconden een suïcide België: Elke dag 3 à 4 zelfdodingen Vlaanderen: Elke 35 minuten een zelfmoordpoging

Nadere informatie

Inleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag

Inleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag Inleiding Het College van Geneesheren voor de dienst Geriatrie heeft in het kader van kwaliteitsverbeterende initiatieven de laatste jaren gewerkt rond het gebruik van assessment instrumenten. Aan de hand

Nadere informatie

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET

TOOLKIT ROUW EN VERDRIET TOOLKIT ROUW EN VERDRIET ALS JE IEMAND DICHTBIJ VERLIEST. Rouwen: een werkwoord waarvan je de betekenis pas leert kennen als je voor het eerst iemand verliest die veel voor jou betekende. Misschien wil

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Addendum A 173 Nederlandse samenvatting Het doel van het onderzoek beschreven in dit proefschrift was om de rol van twee belangrijke risicofactoren voor psychotische stoornissen te onderzoeken in de Ultra

Nadere informatie

FCE in internationaal perspectief

FCE in internationaal perspectief FCE in internationaal perspectief Dr Paul Kuijer, p.p.kuijer@amc.nl Academisch Medisch Centrum (AMC) voor Arbeid en Gezondheid Polikliniek Mens en Arbeid Amsterdam, Nederland Financiële belangen bij FCE?

Nadere informatie

Zwangerschapsafbreking in het 2e trimester

Zwangerschapsafbreking in het 2e trimester Onderzoek Zwangerschapsafbreking in het 2e trimester liever mifepriston-misoprostol dan sulproston Sabine Ebbers, Johan W.T. Creemers en Fred K. Lotgering Doel Opzet Methode Resultaten Conclusie Het vergelijken

Nadere informatie

Het verlies van een kind tijdens de zwangerschap of rondom de bevalling

Het verlies van een kind tijdens de zwangerschap of rondom de bevalling Het verlies van een kind tijdens de zwangerschap of rondom de bevalling Inhoudsopgave Klik op het onderwerp om verder te lezen. Rouw en gevoelens die je kunt hebben 1 Het slechte nieuws De bevalling 2

Nadere informatie

Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak

Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw. Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak 1 Academie voor Integratieve en Humanistische Psychologie en Psychotherapie vzw Zelfdoding: Signalen, mythen en aanpak Masterclass Amsterdam NAP Stefaan Boel 11 januari 2017 2 3 4 Zelfdoding is een permanente

Nadere informatie