Word geen slachtoffer

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Word geen slachtoffer"

Transcriptie

1 1 1 Word geen slachtoffer Samenvatting Sommige mensen zijn van nature weerbaar en hebben weerbaarheid met de paplepel ingegoten gekregen. Een groot aantal mensen echter, zal moeten leren om zich weerbaarder te gedragen. Veel professionals in de zorg willen andere mensen helpen omdat zij bijvoorbeeld zelf veel hebben meegemaakt in hun leven. Een aantal mensen heeft echter niet geleerd om op een effectieve manier voor zichzelf op te komen. Ze willen aardig gevonden worden en doen hun best om te zorgen dat iedereen hun aardig vindt. Daardoor is het soms moeilijk om voor jezelf op te komen als iemand onaardig tegen je doet. In de zorg zijn mensen afhankelijk van je en daardoor is het soms lastig om assertief en empathisch tegelijk te zijn. Als mensen afhankelijk zijn van de zorg die je verleent, zit je in een bepaalde rol waarbij een vriendelijke houding hoort. Op het moment dat cliënten of collega s jouw grens over gaan, zul je voor jezelf moeten opkomen. En dat op zo n manier dat de werkverhoudingen niet verstoord worden. Mensen die normaal gesproken goed voor zichzelf op komen, vinden dit vaak heel moeilijk op het moment dat zij zich geïntimideerd voelen. Het is dus niet raar als jou dat overkomt. Als individuele medewerker heb je een rol in het aanspreken van mensen op ongewenst gedrag. Daarnaast is het belangrijk dat je gesteund wordt door je team, leidinggevende(n) en de instelling. Zoek daar steun, je hoeft het niet alleen te kunnen! In dit hoofdstuk worden situaties en modellen uitgewerkt die inzicht geven in communicatie en gedrag en daarmee handvatten om je weerbaarder op te kunnen stellen. Er wordt ingegaan op grensoverschrijdend gedrag en welke gevolgen dit kan hebben. 1.1 Situaties Afstand en nabijheid Overdracht en tegenoverdracht 4 I. van Wezel, Weerbaarheid voor zorgprofessionals, Basiswerk V&V, DOI / _1, 2015 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media BV

2 1.4 De dramadriehoek Hulpvragers en collega s Grensoverschrijdend gedrag Verweer wat kunnen we doen om geen slachtoffer te worden? 11 Geraadpleegde literatuur 12

3 1.2 Afstand en nabijheid Situaties We beschrijven een aantal situaties waarin grensoverschrijdend gedrag een rol speelt: Voorbeelden Een hulpvrager in de thuiszorg zit in het weekend zonder melk. Hij heeft geen familie of vrienden die hierover gebeld kunnen worden. Hij vraagt of je alsjeblieft een uitzondering wilt maken en even snel naar de buurtsuper wilt gaan. Na je dienst breng je hem de melk. Twee weken later zit hij op zaterdag zonder brood. Een bewoner van het huis waar je werkt, maakt altijd nare opmerkingen over jouw collega die een hoofddoek draagt. In het ziekenhuis waar je werkt is een jonge hulpvrager die er goed uitziet en je vindt hem erg aardig én jullie delen dezelfde hobby. Als hij naar huis gaat, geeft hij jou een dikke zoen en zegt dat hij weet waar je woont en dat hij jou een keer komt opzoeken. Jouw leidinggevende deelt jouw diensten stelselmatig anders in dan waar je om vraagt. Er wordt geroddeld over een homoseksuele collega. 1.2 Afstand en nabijheid Professionele distantie is een term die mooi omschrijft wat er verwacht wordt van een zorgverlener. Alleen hoe doe je dat in de praktijk? Afstand en nabijheid zijn begrippen die vrij vanzelfsprekend gebruikt worden, maar dit in het dagelijkse leven niet zijn. Veel studenten worstelen in hun studie en stages met deze begrippen en ook als je eenmaal aan het werk bent, blijft het moeilijk. Wanneer sta je te dichtbij en wanneer sta je te veraf? Nabijheid vertaalt zich in empathisch begrijpen, trachten accepterend te luisteren en proberen een emotioneel verhelderende relatie aan te gaan. Het risico bij afstandelijkheid is dat de hulpvrager zich niet gehoord of begrepen voelt. Het is dus de kunst om de grens te bewaken tussen wat een vertrouwde en veilige nabijheid is en een gepaste afstand.

4 4 Hoofdstuk 1 Word geen slachtoffer 1 Hoe voorkom je overspoeld te worden of de hulpvrager te overspoelen? Sommige cliënten brengen ons heel gemakkelijk uit ons evenwicht. Wanneer komen we te dichtbij of zijn we juist onbereikbaar? Die balans tussen afstand en nabijheid is een proces waarbij je steeds moet toetsen welke relatie je hebt ten opzichte van de hulpvrager, de collega s en de organisatie. Het is voor de zorgverlener belangrijk om na te gaan hoe het zit met zijn eigen gevoelens rond lichamelijkheid. Welke voorkeur heb je zelf: meer afstandelijkheid of juist nabijheid? En dan hebben we het zowel over fysieke als psychische nabijheid. Integriteit is een van de deugden die belangrijk zijn voor zorgverleners. Integriteit houdt zelfkennis en zelfrespect in. Het betekent dat iemands achterliggende motieven zuiver zijn; dat zijn handelen overeenkomt met hoe hij werkelijk is. Integer handelen betekent dan ook bijvoorbeeld het wel of niet aanraken van de hulpvrager niet voortkomt vanuit de eigen behoefte aan affectie of juist uitblijft uit de angst voor nabijheid. Een ander aspect van afstand en nabijheid is dat we de hulpvrager niet lastig vallen met onze problemen, maar dat we ons richten op de hulpvrager met zijn eigen moeilijkheden. Daarnaast kan het delen van te veel leuke dingen in jouw leven cliënten jaloers maken, vooral als jullie van hetzelfde geslacht en of dezelfde leeftijd zijn. Ook kan de hulpvrager het gevoel hebben dat jij hem niet kunt begrijpen omdat je zo veel van haar of hem verschilt. Voor de zorgverlener geldt het dilemma tussen enerzijds afstand willen en moeten houden en anderzijds de behoefte aan warmte en toenadering van de cliënt. Te veel nabijheid kan problematisch zijn, maar als zowel de hulpvrager als de zorgverlener veel distantie neemt, dan komt er vaak geen goede zorg op gang. Een te grote nabijheid of afstand kan negatieve gevolgen hebben. Een risico van te veel nabijheid dat je kunt doorslaan in de aandacht die je aan iemand besteedt. Ook kan het zijn dat je dingen voor mensen gaat doen die eigenlijk niet binnen je werk vallen. Een gevaar van te veel nabijheid is ook dat mensen afhankelijk van je worden. Mensen geven zich soms helemaal aan je over. Dan krijg je een afhankelijkheidssituatie die niet wenselijk is. Ook speelt hier het risico van overbelasting mee als je te veel doet, je te veel laat meeslepen of het thuis niet van je af kunt zetten. 1.3 Overdracht en tegenoverdracht Dit begrip uit de psychologie beschrijft effecten die optreden in hulpverleningsrelaties. Overdracht houdt onder meer in dat de

5 1.4 De dramadriehoek 5 1 hulpvrager (vaak onbewust) een meer dan functionele relatie aangaat met de zorgverlener. Doordat de hulp-/zorgverlener geen oordelen geeft over de hulpvrager en ook weinig over zichzelf vertelt, raakt de hulpvrager geleidelijk aan steeds meer geïnteresseerd wat de zorgverlener denkt over hem of haar. Daarbij komt dat hulpvragers allerlei verwachtingen hebben ten opzichte van zorgverleners. Gaat de zorgverlener mee in deze projectie, in welke vorm dan ook, dan kan men van tegenoverdracht spreken. De zorgverlener heeft onbewuste reacties ten opzichte van de hulpvrager en ook weer op diens overdracht. Deze reacties vertalen zich in gedrag naar de hulpvrager en dat heeft natuurlijk weer effect op het gedrag van de hulpvrager. Als het contact met de hulpvrager niet goed op gang komt of blokkeert, spelen daar vaak aspecten van overdracht en tegenoverdracht een rol in. In dat geval zal dit onderzocht en besproken moeten worden. Het gevaar van tegenoverdracht is dat dit kan leiden tot een grotere toenadering of betrokkenheid tussen zorgverlener en hulpvrager dan wenselijk is. Dit geldt voor zowel de hulpvrager als voor de zorgverlener. Wanneer die afstand te klein wordt, komt de professionele zorg in gevaar. Omdat zorgverleners mensen zijn, met menselijke eigenschappen, speelt overdracht permanent een rol. Er zijn twee belangrijke indicatoren voor tegenoverdracht: 1. Je hebt sterke gevoelens van iemand wel of niet te mogen: je vindt iemand heel aardig of je hebt een hekel aan iemand. 2. Je ervaart angst om die gevoelens te hebben of te gaan krijgen. Bij angst bestaat de tegenoverdracht onder andere uit het vermijden van situaties die deze angst voeden. Als je hiermee iets wilt doen, bespreek dan de positieve en negatieve overdrachtsgevoelens om vervolgens met de hulpvrager op zoek te gaan naar waar de verwachtingen vandaan komen. Door wederzijdse verwachtingen uit te spreken wordt de relatie met de hulpvrager meestal beter. 1.4 De dramadriehoek Weerbaarheid creëer je door de regie te nemen over jouw leven en jouw handelen. Om de regie te kunnen voeren, helpt het als je inzicht hebt in hoe communicatie verloopt. Een model dat hierbij zeer bruikbaar is, is de dramadriehoek. Dit is een model uit de Transactionele Analyse, ontwikkeld door Stephen Karpman.

6 6 Hoofdstuk 1 Word geen slachtoffer 1 redder aanvaller / aanklager slachtoffer. Figuur 1.1 De dramadriehoek. De zorgverlener kan gevangen raken in rollen die beschreven kunnen worden als redder, aanklager /aanvaller en slachtoffe r. In de dramadriehoek (zie. fig. 1.1 ) spelen de volgende principes: 4 Er is sprake van ongelijkwaardigheid; in elke rol voel je je beter of minder dan de ander. 4 Je neemt geen verantwoordelijkheid voor je eigen gedrag; als aanklager en slachtoffer schuif je de schuld op een ander af; als redder lukt het niet om je problemen daar te laten waar ze horen. 4 Het gedrag is altijd onbewust. De dramadriehoek kan je, als je niet oppast, gevangen houden. Vooral in situaties waarin iemand iets overkomen is waar hij niets aan kan doen, bestaat de neiging om in de driehoek te stappen. We beschrijven de rollen in deze driehoek wat uitgebreider: 4 De Redder, die probeert te redden wat er te redden valt. Je helpt anderen te veel en te graag en je neemt verantwoordelijkheden op je die niet bij jou horen. Je lost te graag problemen van collega s op, vindt het moeilijk om te delegeren en houdt erg van harmonie. Redders gaan niet graag conflicten aan. 4 De Aanklager/Aanvaller, die zeer kritisch iedereen laat weten dat hij of zij fout zit. Je kiest als het even kan de aanval met woorden en zinnen als: wat ben je toch vergeetachtig, aan jou heb ik ook niets, ik irriteer me enorm aan jou, kun je niet eens stoppen met dat gezeur enzovoort. Aanklagers weten het altijd beter en plaatsen zichzelf vaak boven de ander. 4Het Slachtoffer gedraagt en voelt zich hulpeloos en machteloos. Je voelt je slachtoffer van alles om je heen. Je spreekt vaak in termen van ja maar, ik ben nou eenmaal zo, ik heb het nou eenmaal druk, ik kan er toch ook niets aan doen enzovoort. Kortom: slachtoffers klagen graag en voelen zich vaak minder dan anderen.

7 1.4 De dramadriehoek 7 1 aanvaller / aanklager redder slachtoffer. Figuur 1.2 Wisselende rollen in de dramadriehoek. Afhankelijk van de situatie kan een van drieën van rol wisselen en daarmee de rollen omdraaien, zonder de situatie veranderen (zie. fig. 1.2 ). Sommige mensen voelen zich meer thuis in de ene rol dan in de andere, er is echter altijd een moment dat je van rol wisselt. Er komt een moment dat de redder de aanvaller verwijten maakt en zelf zo aanvaller wordt en de aanvaller slachtoffer wordt. Dat laatste gebeurt als de aanvaller klaagt over de reacties van slachtoffer of redder. Als het oorspronkelijke slachtoffer dat hoort, kan die zich geroepen voelen op te komen voor de oorspronkelijke aanvaller en een redders- of aanvallerrol gaan vervullen. Het probleem van deze communicatie is dat niemand zijn of haar eigen verantwoordelijkheid neemt. Hiermee is het als het ware een vicieuze cirkel van miscommunicaties geworden. Dit kan doorgaan tot dat iemand bedenkt dat hij niet langer in een van de rollen wil zitten. Door niet klagen, aanvallen of redden, kun je zorgen dat de driehoek doorbroken wordt. Om uit de dramadriehoek te blijven kun je nadenken over: 4 Wat is het probleem in deze situatie? 4Van wie is het probleem? 4 Wat moet er gebeuren om het op te lossen? 4Wie kan wat doen? 4Hoe moet het gebeuren? 4Waar moet het gebeuren?

voor leerlingen Pesten op het werk VRAGEN EN OPDRACHTEN

voor leerlingen Pesten op het werk VRAGEN EN OPDRACHTEN voor leerlingen Pesten op het werk VRAGEN EN OPDRACHTEN Bladzijde 5 Waarom dit boekje? Lees de tekst goed. Beantwoord dan de onderstaande vragen. 1 Waar gaat het boekje over?... 2 Door wie kun je op het

Nadere informatie

Verslaving is een chronische ziekte

Verslaving is een chronische ziekte Familiefolder Je naaste heeft een belangrijke eerste stap gezet naar een leven zonder middelengebruik. Hij/zij is in behandeling gegaan om te leren hoe hij/zij dit doel kan bereiken. In 4 weken leert je

Nadere informatie

Tevens in te zetten bij kinderen Auteur: Jeannette Bakker

Tevens in te zetten bij kinderen Auteur: Jeannette Bakker P a g i n a 1 Tevens in te zetten bij kinderen Auteur: Jeannette Bakker We worden allemaal geconfronteerd met een reeks grote kansen, briljant vermomd als onmogelijke situaties. Charles R. Swindoll In

Nadere informatie

Over de auteurs. Anne-Mei The. Cilia Linssen ICISZ

Over de auteurs. Anne-Mei The. Cilia Linssen ICISZ 72 h.22 Over de auteurs Anne-Mei The Mr. dr. Anne-Mei The is jurist en cultureel antropoloog. Zij doet onderzoek naar beslissingen en communicatie rond het levenseinde door jarenlang mee te lopen in ziekenhuizen

Nadere informatie

A en B. Leeg luisteren. Horen en luisteren. Hoor je? Luisteroefening. Van 1 tot

A en B. Leeg luisteren. Horen en luisteren. Hoor je? Luisteroefening. Van 1 tot Nederlandse Nefrologiedagen 29 maart 2017 Disclosure Leeg luisteren Jacqueline Blase adviseur patiëntencommunicatie Hoor je? Doe eens even je ogen dicht en luister wat je allemaal hoort. Waar hoor je het?

Nadere informatie

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt.

Wat er ook aan de hand is, de gevolgen zijn hetzelfde. Je bent een aantal lichamelijke functies, die je voorheen als vanzelfsprekend aannam, kwijt. Hoofdstuk 7 Emoties Nu is het tijd om door te gaan. Je hebt je dwarslaesie, je bent hopelijk klaar met al de medische dingen, nu is het tijd om ook je gevoelens aandacht te geven. Dus: ga lekker zitten,

Nadere informatie

Beste lezer. Joke van Hardeveld. Ga ervoor Waardoor werken aan je balans ook jou lukt. Succes!

Beste lezer. Joke van Hardeveld. Ga ervoor Waardoor werken aan je balans ook jou lukt. Succes! Ga ervoor Waardoor werken aan je balans ook jou lukt Beste lezer Ik werk als ZP-er, zelfstandig professional. In mijn werk als coach, counselor merk ik dat leidinggevenden en medewerkers in de gezondheidszorg

Nadere informatie

Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1

Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1 Hoe haal ik het beste uit mijn medewerkers? 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 1 Even voorstellen 2016 Christine Bender Coaching & Consulting 2 Ik geloof dat iedereen zijn eigen manier heeft om

Nadere informatie

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg

Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel en geestelijke gezondheidszorg Informatie voor cliënten Cliënten en geestelijke gezondheidszorg Slachtoffers van mensenhandel hebben vaak nare dingen meegemaakt. Ze zijn geschokt

Nadere informatie

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde

Info. Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten. Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Info Aanraken, knuffelen en meer... Informatie voor cliënten Expertisecentrum voor epilepsie en slaapgeneeskunde Inhoud INHOUD 1. Waar gaat het over 3 2. Aanraken 4 3. Hoe noem jij dat? 5 4. Baas over

Nadere informatie

Transactionele Analyse. Transactionele analyse Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Transactionele Analyse. Transactionele analyse Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Transactionele analyse Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie Transactionele analyse of TA is de term die gebruikt wordt voor de persoonlijkheidstheorie en tevens psychotherapeutische behandelmethode zoals

Nadere informatie

Luisteren en samenvatten

Luisteren en samenvatten Luisteren en samenvatten Goede communicatie, het voeren van een goed gesprek valt of staat met luisteren. Vaak denk je: Dat doe ik van nature. Maar schijn bedriegt: luisteren is meer dan horen. Vaak luister

Nadere informatie

Zou jij niet domweg gelukkig willen zijn?

Zou jij niet domweg gelukkig willen zijn? Zou jij niet domweg gelukkig willen zijn? Ja, natuurlijk, maar hoe doe je dat dan? Domweg gelukkig zijn Ken je dat gevoel? Het gevoel dat je domweg gelukkig wilt zijn? Dat er te veel in je leven is waardoor

Nadere informatie

Wat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden.

Wat het effect van een vraag is, hangt sterk af van het soort vraag. Hieronder volgen enkele soorten vragen, geïllustreerd met voorbeelden. Actief luisteren Om effectief te kunnen communiceren en de boodschap van een ander goed te begrijpen, is het belangrijk om de essentie te achterhalen. Je bent geneigd te denken dat je een ander wel begrijpt,

Nadere informatie

Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven

Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven Whitepaper Verbindend communiceren In 4 stappen effectief feedback geven De 4 stappen Je communiceert de hele dag en meestal hebben wij het gevoel dat dat ons best goed afgaat, toch? Pas op het moment

Nadere informatie

Afstand en nabijheid door: Gonnie Thomassen en Brenda Nelissen

Afstand en nabijheid door: Gonnie Thomassen en Brenda Nelissen Afstand en nabijheid door: Gonnie Thomassen en Brenda Nelissen Wie zijn wij? Wat gaan we doen vandaag? Even voorstellen: wie zijn wij en wat doen we binnen de NAH-afdeling van de Janskliniek. Uitleg over

Nadere informatie

Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd

Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd Handleiding voor docenten en opleiders bij de film Verslaafd in het Hoofd Door Alie Weerman In de film komen vier mensen aan het woord die hersteld zijn van hun verslaving. Vanwege de variatie aan achtergrond,

Nadere informatie

Voorbeeld. In kaart brengen van gedoe met behulp van enkele modellen uit de Transactionele Analyse (TA)

Voorbeeld. In kaart brengen van gedoe met behulp van enkele modellen uit de Transactionele Analyse (TA) Voorbeeld In kaart brengen van gedoe met behulp van enkele modellen uit de Transactionele Analyse (TA) In kaart brengen van het probleem op gedragsniveau Hij spoort echt niet! En dan ook nog zeggen dat

Nadere informatie

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek.

Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. Conflicten hanteren Tijd: verdelen over twee bijeenkomsten. Bijeenkomst 1 Laat de jongeren de test conflictstijlen maken (zie bijlage 1). Naar aanleiding van de uitslag ga je in gesprek. De uitkomst van

Nadere informatie

Over een relatie met een (ex-)zorgvrager. Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening

Over een relatie met een (ex-)zorgvrager. Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening Over een relatie met een (ex-)zorgvrager Aanvulling bij Omgaan met aspecten van seksualiteit tijdens de beroepsuitoefening 1 Inleiding In 2011 heeft de V&VN Commissie Ethiek de notitie Omgaan met aspecten

Nadere informatie

In dialoog met elkaar

In dialoog met elkaar In dialoog met elkaar Grondhouding van Zozijn Bestaansrecht van Zozijn In dialoog Zozijn ziet het als opdracht om mensen tot bloei te laten komen. Wij zorgen voor een positief klimaat, waarin liefdevolle

Nadere informatie

Positief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander

Positief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander Workshop Positief assertief Positief assertief, kiezen voor jezelf, betekent niet kiezen tegen de ander Opkomen voor jezelf, is in de praktijk vaak lastiger dan het lijkt. Je wilt graag iedereen te vriend

Nadere informatie

11 Omgaan met verbale agressie

11 Omgaan met verbale agressie 11 Omgaan met verbale agressie AGRESSIE Praktijkinformatie Welke vormen zijn er? Hoe buig je opkomende verbale agressie om? Hoe en wanneer stel je je grens? EN Omgaan met verbale agressie Tip 1 Herken

Nadere informatie

Stap 6: Wat is de kernovertuiging?

Stap 6: Wat is de kernovertuiging? E-Learning: Hoe krijgen ze me zo gek als leidinggevende? Module 7/9 Stap 6: Wat is de kernovertuiging? De relevante vraag is hier: wat is het ergste wat er kan gebeuren als hij zijn controledrang loslaat?

Nadere informatie

Het vergroten van draagkracht na confrontatie met een harta andoening

Het vergroten van draagkracht na confrontatie met een harta andoening Het vergroten van draagkracht na confrontatie met een harta andoening Draaglast en draagkracht Als door de confrontatie met ziekte de balans tussen draaglast en draagkracht wordt verstoord, moet gezocht

Nadere informatie

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen

In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen 14 In de eeuwigheid van het leven waarin ik ben is alles volmaakt, heel en compleet en toch verandert het leven voortdurend. Er is geen begin en geen einde, alleen een voortdurende kringloop van materie

Nadere informatie

THEMAONTMOETINGEN. Er zijn ontmoetingen rondom vier thema s: Waardevol opvoeden Zelfbewust zijn Investeren in je relatie Leven met verlies

THEMAONTMOETINGEN. Er zijn ontmoetingen rondom vier thema s: Waardevol opvoeden Zelfbewust zijn Investeren in je relatie Leven met verlies THEMAONTMOETINGEN Ieder mens heeft weleens vragen die hij niet zomaar kan beantwoorden. Bijvoorbeeld over wie je bent of wilt zijn, hoe je je relatie kunt versterken, hoe je omgaat met verlies of over

Nadere informatie

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST

TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST TACTIEKEN BIJ DE STRIJDGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke

Nadere informatie

Vakmanschap. Leiderschap. Eigenaarschap. Professionaliteit. 5.1 Vakmanschap. Hoofdstuk 5

Vakmanschap. Leiderschap. Eigenaarschap. Professionaliteit. 5.1 Vakmanschap. Hoofdstuk 5 Hoofdstuk 5 Professionaliteit Professionaliteit van leraren bestaat uit vakmanschap, leiderschap en eigenaarschap. Anders gezegd: een goede leraar is een vakman die uitstekend leiding geeft, eerst en vooral

Nadere informatie

Samen maken wij het verschil!

Samen maken wij het verschil! Samen maken wij het verschil! Biest 43 6001 AP Weert T 0495 456 491 F 0495 456 499 www.landvanhorne.nl WAAR STAAN WE VOOR EN WAAR GAAN WE VOOR? inhoud onze identiteit 4 onze zorgvisie 6 onze kernwaarden

Nadere informatie

Boeren op een Kruispunt vzw. Het helpend gesprek

Boeren op een Kruispunt vzw. Het helpend gesprek Boeren op een Kruispunt vzw Helpt je discreet op weg gratis 0800 99 138 Het helpend gesprek Geef LSD: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen Wat mensen eerst en vooral willen, is iemand waaraan ze hun verhaal

Nadere informatie

Welkom bij module 2 WEERSTAND! Eerst begrijpen, dan begrepen worden (Stephen Covey)

Welkom bij module 2 WEERSTAND! Eerst begrijpen, dan begrepen worden (Stephen Covey) Welkom bij module 2 WEERSTAND! Eerst begrijpen, dan begrepen worden (Stephen Covey) Jouw leervragen: 1. Wat staat je nog bij van module 1? 2. Wat pas je daar eventueel al in toe? 3. Wat betekent dat voor

Nadere informatie

Gedragscode. Gewoon goed doen

Gedragscode. Gewoon goed doen Gedragscode Gewoon goed doen 2 Inhoudsopgave pagina 1. Missie, ambitie en kernwaarden 4 2. Gewoon goed doen 5 3. Waarom een gedragscode? 6 4. Omgaan met de patiënt/klant: respectvol en gastvrij 7 5. Professioneel

Nadere informatie

CoachWijzer Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding

CoachWijzer Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding Houvast bij het vormgeven van effectieve begeleiding Naam: Datum: Bert van Rossum 9 december 2013 Inhoudsopgave Inleiding... De uitslag van Bert van Rossum... Toelichting coach- en begeleidingsvoorkeur...

Nadere informatie

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid

Colofon. www.stichtinggezondheid.nl. Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid. Teksten: Stichting Gezondheid Colofon Dit e book is een uitgave van Stichting Gezondheid Teksten: Stichting Gezondheid Vormgeving: Michael Box (Internet Marketing Nederland) Correspondentie: Stichting Gezondheid (Stefan Rooyackers)

Nadere informatie

Welkom bij de training WEERSTAND! We leven bij wat we geloven, niet bij wat we zien!

Welkom bij de training WEERSTAND! We leven bij wat we geloven, niet bij wat we zien! Welkom bij de training WEERSTAND! We leven bij wat we geloven, niet bij wat we zien! Jouw leervragen: Denk nog even n paar minuten goed na wat je in deze training Weerstand precies wilt leren. Formuleer

Nadere informatie

Arrangement 1 De Luisterthermometer

Arrangement 1 De Luisterthermometer Arrangement 1 De Luisterthermometer DEEL 1 De manager Naam: Organisatie: Datum: Luisterprincipe 1 Luisteren begint met luisteren naar jezelf 1.1 Inventariseren van stemmen Vertel eens van een situatie

Nadere informatie

Feedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback?

Feedback ontvangen. Feedback ontvangen is moeilijk. Hoe gaan we om met feedback? 2 7 Feedback ontvangen Feedback kun je zien als een cadeau. Je kunt het aannemen, uitpakken en er je voordeel mee doen. Of je neemt het cadeau aan, bedankt de gever en legt het vervolgens in een kast om

Nadere informatie

TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC

TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA, VUMC Morele dilemma s in de afstemming van zorg tussen cliënten met NAH, mantelzorgers en zorgprofessionals TRIADISCHE ZORG: WAT BETEKENT DIT IN DE PRAKTIJK? SUSAN WOELDERS, ANNETTE HENDRIKX AFDELING METAMEDICA,

Nadere informatie

Drijfveren. Een belangrijke (on)bewuste drijfveer is dat ZELF beter wil zijn dan de ANDER

Drijfveren. Een belangrijke (on)bewuste drijfveer is dat ZELF beter wil zijn dan de ANDER Inleiding Kennis over het tot stand komen van gedrag Bewustwording van de invloed van ons eigen gedrag op onze omgeving? Ervaren wat JIJ kan doen om je eigen gedrag en dat van anderen te verbeteren Drijfveren

Nadere informatie

Diversiteit en beroepsvaardigheden Leer jezelf kennen Basishouding en diversiteit Discriminatie Gedrag bij diversiteit Pesten. Hoofdstuk 2: werken

Diversiteit en beroepsvaardigheden Leer jezelf kennen Basishouding en diversiteit Discriminatie Gedrag bij diversiteit Pesten. Hoofdstuk 2: werken Diversiteit en beroepsvaardigheden Leer jezelf kennen Basishouding en diversiteit Discriminatie Gedrag bij diversiteit Pesten Hoofdstuk 2: werken Werkwijze en opdrachten Boek en laptop nodig voor iedere

Nadere informatie

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis

Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Presentatie Tranzo Zorgsalon 29 november 2012 Christine Kliphuis Geachte dames en heren, Zelfredzaamheid is een mooi en positief begrip. Immers, elk kind wil dingen zelf leren doen, jezelf kunnen redden

Nadere informatie

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN.

Inleiding IN DIT BOEK LEES JE WAAROM STEUN, RESPECT EN VERTROUWEN BIJ VRIENDSCHAP HOREN. Inleiding Met wie heb je de meeste lol? En wie bel je als je een probleem hebt? Vaak zijn dat je. Sommige mensen hebben veel, andere mensen hebben er maar een paar. Vriendschap is belangrijk in ons leven.

Nadere informatie

Deel 9/12. Leer je invloed effectief aanwenden om je doelen te bereiken

Deel 9/12. Leer je invloed effectief aanwenden om je doelen te bereiken Beantwoord eerst de volgende vragen: 1. Welke inzichten heb je gekregen n.a.v. het vorige deel en de oefeningen die je hebt gedaan? 2. Wat heb je er in de praktijk mee gedaan? 3. Wat was het effect op

Nadere informatie

2 Training of therapie/hulpverlening?

2 Training of therapie/hulpverlening? Bewustwording wordt de sleutel voor veranderen Peter is een zeer opvallende leerling die voortdurend conflicten heeft met medeleerlingen en de schoolleiding. Bij een leerlingbespreking wordt opgemerkt

Nadere informatie

15 KEER JE INNERLIJKE CRITICUS TEGENSPREKEN

15 KEER JE INNERLIJKE CRITICUS TEGENSPREKEN 15 KEER JE INNERLIJKE CRITICUS TEGENSPREKEN Spreek jij wel eens met jezelf? En zijn dat dan vriendelijke gesprekjes die je voert met jezelf, of ben je misschien juist behoorlijk streng en kritisch? Misschien

Nadere informatie

Powerpoint workshop Omgaan met conflicten op je werk. 28,29,30 januari Trainer Ien Massaar 5d

Powerpoint workshop Omgaan met conflicten op je werk. 28,29,30 januari Trainer Ien Massaar 5d Powerpoint workshop Omgaan met conflicten op je werk 28,29,30 januari 2019 Trainer Ien Massaar 5d ODAT Onderwerp Omgaan met conflicten op het werk Doel Inzichten in- en handvatten ontwikkelen om conflicten

Nadere informatie

Lichaam en geest zijn één

Lichaam en geest zijn één Lichaam en geest zijn één Je geest en lichaam zijn op een subtiele manier verbonden en reageren voortdurend op elkaar. Als we aan stress lijden heeft dat gevolgen voor ons lichaam omdat we bijvoorbeeld

Nadere informatie

Stressmanagement Uitdagingen en hindernissen hoofdstuk 9. Petronette Castrop de Koning

Stressmanagement Uitdagingen en hindernissen hoofdstuk 9. Petronette Castrop de Koning Stressmanagement Uitdagingen en hindernissen hoofdstuk 9 Petronette Castrop de Koning Inhoudsopgave Oplossingen in de fases... 3 Fase 1... 3 Fase 2... 4 Fase 3... 4 Oplossingen in de fases Om vol te houden

Nadere informatie

Lesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie

Lesmodule 4 fasen van. dementie. VOORBEELD LESMODULE: 4 fasen van dementie Lesmodule 4 fasen van dementie Inhoudsopgave: 1. Wat is dementie? blz. 3 2. Twee basisprincipes over de werking van de hersenen blz. 4 3. Omschrijving van de vier fasen van ikbeleving bij dementie blz.

Nadere informatie

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman

Compassie leven. 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie. PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Compassie leven 52 wekelijkse inspiraties vanuit Geweldloze Communicatie PuddleDancer Press Samengesteld door Monie Doodeman Inhoudsopgave Voorwoord Wekelijkse inspiraties 01 Geweld in de taal? Wie, ik?

Nadere informatie

WERKPLEZIER DOOR LEEFPLEZIER

WERKPLEZIER DOOR LEEFPLEZIER 1 2 3 Thema 3 WERKPLEZIER DOOR LEEFPLEZIER Module Werkplezier Wat is werkplezier. Factoren die werkplezier beïnvloeden. Werkplezier behouden en vergroten. Inleiding 1 Als medewerkers kunnen inspelen op

Nadere informatie

Grondhouding voor bejegening

Grondhouding voor bejegening Grondhouding voor bejegening Gedragscode hoe te handelen naar het vertrouwen dat je krijgt 1. Gedragscode hoe te handelen naar het vertrouwen dat je krijgt 2. Uitgangspunten vanuit de ODE en Zorgvisie

Nadere informatie

Professioneel communiceren: belangrijk onderdeel van dit boek en deze lessen DENK NA: WAAR KAN JE ALS JURIDICH MEDEWERKER TERECHTKOMEN?

Professioneel communiceren: belangrijk onderdeel van dit boek en deze lessen DENK NA: WAAR KAN JE ALS JURIDICH MEDEWERKER TERECHTKOMEN? Hoofdstuk 1 Leerdoelen pg 17 Link tussen leerdoelen en toets stof 1.1 Juridisch medewerker Algemene vaardigheden besproken: Op de hoogte zijn (kennis) Informatie op papier kunnen zetten Goed kunnen lezen

Nadere informatie

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep

goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep 10 goede redenen voor het bezoeken van een zelfhulpgroep InTact Zelfhulp Zelfhulp is er voor jou. Deze informatie is voor alle mensen met een verslavingsprobleem, ongeacht welke verslaving en voor naasten

Nadere informatie

De cliëntenvertrouwenspersoon is er voor alle cliënten van Dichterbij, hun ouders en verwanten.

De cliëntenvertrouwenspersoon is er voor alle cliënten van Dichterbij, hun ouders en verwanten. De is er voor alle cliënten van Dichterbij, hun ouders en verwanten. Wat is er aan de hand? Je hebt een vraag, een probleem of een klacht. Het kan gaan over lastige situaties met je medebewoners of met

Nadere informatie

Zelfsturing betekent openstaan voor een duurzame verandering: GRIP op ZELFSTURING

Zelfsturing betekent openstaan voor een duurzame verandering: GRIP op ZELFSTURING Zelfsturing betekent openstaan voor een duurzame verandering: GRIP op ZELFSTURING 12 april 2014 Waarom is ZELFSTURING ineens zo MODERN? Wat is het belang van het ZELF? WHO noemt 2 belangrijke aspecten

Nadere informatie

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging

Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Handvatten voor het omgaan met zelfbeschadiging Als iemand in jouw omgeving zichzelf beschadigt is dat erg ingrijpend. Het kan allerlei emoties oproepen. Je bent misschien erg verdrietig, boos of je voelt

Nadere informatie

KEN JE STRIJDGEEST. Het werkmateriaal Ken je strijdgeest is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl.

KEN JE STRIJDGEEST. Het werkmateriaal Ken je strijdgeest is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. KEN JE STRIJDGEEST Het werkmateriaal Ken je strijdgeest is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal sociaal emotionele educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Mieke

Nadere informatie

Nieuwsbrief over kwaliteit

Nieuwsbrief over kwaliteit Nieuwsbrief over kwaliteit april 2013 Abrona heeft in 2012 extra geld gekregen van de regering. Geld om de zorg te verbeteren. Geld om de begeleiding van cliënten te verbeteren. Dit heet kwaliteit. Abrona

Nadere informatie

Welkom Boek. Deel 2; Pedagogisch beleid. Welkom-Kind Z.O. Friesland Willinge Prinsstraat PE Oldeberkoop

Welkom Boek. Deel 2; Pedagogisch beleid. Welkom-Kind Z.O. Friesland Willinge Prinsstraat PE Oldeberkoop Welkom Boek Deel 2; Pedagogisch beleid Welkom-Kind Z.O. Friesland Willinge Prinsstraat 22 8421 PE Oldeberkoop www.gastouder-friesland.nl info@welkomkindfriesland.nl 0516-850338 Inhoudsopgave: Inleiding

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Handleiding zelfzorgplan

Handleiding zelfzorgplan Handleiding zelfzorgplan Het zelfzorgplan voor hulpverleners heeft als doel jou even te laten stilstaan bij je rol als hulpverlener. Dit bewust stilstaan zorgt voor inzicht in de kwetsbaarheden waar jij,

Nadere informatie

Sheets cursusmateriaal Wendy Borst persoonlijke en zakelijke coaching

Sheets cursusmateriaal Wendy Borst persoonlijke en zakelijke coaching Sheets cursusmateriaal Wendy Borst www.wendyborst.nl 1 Valkuilen in communicatie Advies willen geven Oplossingen aan willen dragen Iets snel willen doen (tijdgebrek, iemand komt binnenstormen maar je hebt

Nadere informatie

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport

Inleiding. Autisme & Communicatie in de sport Sanne Gielen Inleiding Starten met een nieuwe sport is voor iedereen spannend; Hoe zal de training eruit zien? Zal de coach aardig zijn? Heb ik een klik met mijn teamgenoten? Kán ik het eigenlijk wel?

Nadere informatie

Inhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens

Inhoud Inleiding Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding Een nieuwe start bouwt voort op het voorgaande Relaties aangaan Omgaan met gevoelens Inhoud Inleiding 9 1 Een nieuw beroep, een nieuwe opleiding 11 1.1 Het beroep Social Work 11 1.2 Beelden over leren mentale modellen 15 1.3 Competentiegericht leren 16 1.4 Een open leerhouding 17 1.5 Leren

Nadere informatie

Rapportage Omgaan met veranderingen

Rapportage Omgaan met veranderingen Rapportage Omgaan met veranderingen Naam: Bea het Voorbeeld Datum: 16.06.2015 Email: support@meurshrm.nl Bea het Voorbeeld / 16.06.2015 / Omgaan met veranderingen (QON) 2 Inleiding Wat gebeurt er met jou

Nadere informatie

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou!

Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Hallo!! Ben jij een kind van gescheiden ouders? Dit werkboekje is speciaal voor jou! Als je ouders uit elkaar zijn kan dat lastig en verdrietig zijn. Misschien ben je er boos over of denk je dat het jouw

Nadere informatie

Crisis? Ontgijzel jezelf!

Crisis? Ontgijzel jezelf! Crisis? Ontgijzel jezelf! Ontgijzelen; het is een term die me de afgelopen periode heeft getriggerd. De term komt van Arjan Erkel, met wie ik de laatste tijd tweemaal heb samengewerkt. De term ontgijzelen

Nadere informatie

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners

Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Behandeling chronische pijn en vermoeidheid bij tieners Afdeling revalidatie mca.nl Inhoudsopgave Wat is chronische pijn en vermoeidheid? 3 Chronische pijn en vermoeidheid bij tieners 4 Rustig aan of toch

Nadere informatie

Zonder twijfel geen keuze. Evenwichtig besluiten nemen met inzet van je intern en extern beoordelingskader

Zonder twijfel geen keuze. Evenwichtig besluiten nemen met inzet van je intern en extern beoordelingskader Zonder twijfel geen keuze Evenwichtig besluiten nemen met inzet van je intern en extern Nadenken, ervaren, voelen, willen, checken, wikken en wegen, twijfelen, controleren 1. Het extern Je staaft je besluit

Nadere informatie

Talentenanalyse Gabriëlle van der Meulen 5 mei 2010

Talentenanalyse Gabriëlle van der Meulen 5 mei 2010 Gabriëlle van der Meulen 5 mei 2010 Talentenanalyse ceylonpoort 5-25 2037 AA Haarlem T 023-5463747 I www. E webdiscussie@ Inhoudsopgave: 1. Inleiding 3 2. Betekenis van de scores 3 3. Consistentie 3 4.

Nadere informatie

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf

ASSERTIVITEIT. beter communiceren vanuit jezelf ASSERTIVITEIT beter communiceren vanuit jezelf Een training van COMMUNICERENENZO Mensen zijn belangrijk. Resultaten ook Mensen zijn belangrijk en waardevol. Resultaten worden behaald dankzij mensen. Zij

Nadere informatie

HELP, IK WORD GEPEST, WAT NU????

HELP, IK WORD GEPEST, WAT NU???? HELP, IK WORD GEPEST, WAT NU???? In het kort Als je gepest wordt ga dan naar je mentor. Als je het moeilijk vindt je mentor in vertrouwen te nemen, ga dan naar je favoriete docent, juniormentor of de vertrouwenspersoon

Nadere informatie

OEFENINGEN BIJ DE WERKGEEST

OEFENINGEN BIJ DE WERKGEEST OEFENINGEN BIJ DE WERKGEEST Het werkmateriaal is een onderdeel van de website Krachtenspel.nl. Werkmateriaal Sociaal Emotionele Educatie (SEE) Alle informatie is te vinden op de website Jan Ausum en Mieke

Nadere informatie

Werkbeleving 21 maart Bea Voorbeeld

Werkbeleving 21 maart Bea Voorbeeld Werkbeleving 21 maart 2018 Bea Voorbeeld Hoe beleef je je werk? De meeste mensen functioneren het best en beleven het meeste plezier aan hun werk wanneer er evenwicht is tussen de eisen die aan hen gesteld

Nadere informatie

Trainingen. Attitude en Mindset. Moraal Resultaatgericht Coachen

Trainingen. Attitude en Mindset. Moraal Resultaatgericht Coachen Moraal Resultaatgericht Coachen coaching & training voor bedrijven en particulieren Hoornplantsoen 64 2652 BM Berkel en Rodenrijs telefoon 010-5225426 Hoornplantsoen 64 mobiel 06-40597816 info@resultaatgericht-coachen.nl

Nadere informatie

Zorg voor Jezelf Gids

Zorg voor Jezelf Gids Zorg voor Jezelf Gids Ontdek welke 3 gewoontes je tegenhouden om een relaxed leven te hebben Wat ga je ontdekken? W e l k e g e w o o n t e s j e i n z e t i n e e n p o g i n g e e n s t r e s s v r i

Nadere informatie

Waarde-volle zorg is ook nog JONG!

Waarde-volle zorg is ook nog JONG! Waarde-volle zorg is ook nog JONG! LOC maakte een nieuwe visie op de zorg. Die heet Waarde-volle zorg. Allerlei mensen herkennen zich daar in. Dat komt doordat die gaat over dingen die voor ons allemaal

Nadere informatie

Didactisch partnerschap

Didactisch partnerschap Didactisch partnerschap Vijf routekaarten om lastige situaties in het samenwerken met ouders te hanteren Het klinkt zo mooi: didactisch partnerschap. Zie daar als leraar maar eens een goede invulling aan

Nadere informatie

Jij bent altijd de baas en je gaat zo ver als jij wilt. Duik in jezelf en geniet van het proces.

Jij bent altijd de baas en je gaat zo ver als jij wilt. Duik in jezelf en geniet van het proces. Hallo dapper mens, Dit is deel 1 van het (zelf)onderzoek. Totaal zijn er twintig vragen voorafgaand aan het Levend Water Ritueel. Mijn advies is om dit werkboek uit te printen en in te vullen. Door gedachten

Nadere informatie

Leergang Authentiek Leiderschap

Leergang Authentiek Leiderschap Begeleider: Willem Sarlemijn Adres: Jisperweg 53A 1464 NG Westbeemster Tel: 072 5020354 Thema s die in de modules aan de orde komen zijn:, Vitaliteit,,, Samen, Groei,,. Leergang Authentiek Leiderschap

Nadere informatie

Zonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie

Zonder toestemming. Nota BOPZ eenvoudige versie Nota BOPZ eenvoudige versie Zonder toestemming Ben je soms boos? 1 Ben je soms boos en ben je dan wel eens gevaarlijk voor jezelf of anderen? Of doe je wel eens dingen die niet mogen? Soms moeten begeleiders

Nadere informatie

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - -

J L. Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills. Vaardigheden Gedragsindicatoren. 21st Century Skill - - Nordwin College Competentiemeter MBO - 21st Century & Green Skills 21st Century Skill Jouw talent Vaardigheden Gedragsindicatoren J L Ik weet wat ik wil Ik weet wat ik kan Ik ga na waarom iets mij interesseert

Nadere informatie

Samenvatting. Workshop 3: Sociale Weerbaarheidstraining. Esther Bressers

Samenvatting. Workshop 3: Sociale Weerbaarheidstraining. Esther Bressers Samenvatting Workshop 3: Sociale Weerbaarheidstraining Esther Bressers In de workshop Sociale weerbaarheidstraining werd samen met de deelnemers gezocht naar de wijzen waarop een weerbaarheidstraining

Nadere informatie

Om te beginnen Maak je niet DIK. 15 Wees een HELD. Laat je OMA wat vaker thuis. ANNA mag daarentegen vaker mee. Wees een OEN.

Om te beginnen Maak je niet DIK. 15 Wees een HELD. Laat je OMA wat vaker thuis. ANNA mag daarentegen vaker mee. Wees een OEN. luisterwijzer 1 7 Laat je OMA wat vaker thuis 8 ANNA mag daarentegen vaker mee 9 Wees een OEN 10 Gebruik LSD 12 Maak je niet DIK 13 Smeer NIVEA Om te beginnen... Communiceren doen de we de hele dag door.

Nadere informatie

2.4 Als begrijpen extra aandacht vraagt 10

2.4 Als begrijpen extra aandacht vraagt 10 7 2 Contact Samenvatting In contact met patiënten uit specifieke doelgroepen moet de assistent zich realiseren dat hun groepskenmerken maar een deel van hun persoon zijn. Ook een open houding en interesse

Nadere informatie

BEHULPZAAMHEID BEHULPZAAMHEID

BEHULPZAAMHEID BEHULPZAAMHEID BEHULPZAAMHEID BEHULPZAAMHEID Behulpzaamheid betekent iets of iemand helpen. Je kijkt om je heen om te zien waar hulp nodig is. Je bedenkt hoe je kunt helpen en doet je best om je hulp te bieden. Je helpt

Nadere informatie

Ik mag helemaal zelf beslissen, toch?

Ik mag helemaal zelf beslissen, toch? Heb je vragen over deze folder? Je kunt ze stellen aan de gedragswetenschapper, de manager of de cliëntvertrouwenspersoon. Vrijheidsbeperkingen Informatie voor cliënten s Heeren Loo s Heeren Loo helpt

Nadere informatie

Netwerk- en studiedag De blik van buiten. Workshop Leiderschap in Veranderen

Netwerk- en studiedag De blik van buiten. Workshop Leiderschap in Veranderen Netwerk- en studiedag De blik van buiten Workshop Leiderschap in Veranderen Er zit meer wijsheid in Verwondering dan in Verbijstering drs. Maaike Arends Leiderschap in Veranderen Het vermogen om bij mensen

Nadere informatie

Pedagogisch contact. Verbondenheid door aanraken. De lichamelijkheid van pedagogisch contact. Simone Mark

Pedagogisch contact. Verbondenheid door aanraken. De lichamelijkheid van pedagogisch contact. Simone Mark Pedagogisch contact Verbondenheid door aanraken Simone Mark Mag je een kleuter nog op schoot nemen? Hoe haal je vechtende kinderen uit elkaar? Mag je een verdrietige puber een troostende arm bieden? De

Nadere informatie

Feedback geven Feedback is commentaar dat we geven of ontvangen op iemands gedrag of houding. Via feedback leer je hoe gedrag of houding overkomt en

Feedback geven Feedback is commentaar dat we geven of ontvangen op iemands gedrag of houding. Via feedback leer je hoe gedrag of houding overkomt en Feedback geven Feedback is commentaar dat we geven of ontvangen op iemands gedrag of houding. Via feedback leer je hoe gedrag of houding overkomt en welke gevolgen dat gedrag voor de ander heeft. Feedback

Nadere informatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie

In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie In 5 stappen naar meer vrijheid én verbinding in je relatie Hallo! Je houdt van je partner. Jullie zijn al geruime tijd samen en hebben misschien samen kinderen. Jullie leiden een druk bestaan en tijd

Nadere informatie

Effectieve samenwerking: werken in driehoeken

Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Effectieve samenwerking: werken in driehoeken Werken in driehoeken is een wijze van samenwerking die in elke organisatie en in elk netwerk mogelijk is. Het maakt dat we kunnen werken vanuit een heldere

Nadere informatie

Dialogisch communiceren

Dialogisch communiceren Dialogisch communiceren www.mensindialoog.nl EEN VERKENNING Inhoud In deze workshop oefen je met de 10 kernvaardigheden van de Dialoog Je leert welke houding voorwaarde is om dialogisch te kunnen communiceren

Nadere informatie

RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER.

RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER. RELATIEPROBLEMEN? GEWELD IN JE GEZIN? PRAAT EROVER. 1 Relatieproblemen? Geweld in je gezin? Erover praten is de eerste stap. In heel wat relaties en gezinnen zijn er problemen. In 1 op de 7 relaties is

Nadere informatie

PESTPROTOCOL 2016/2017

PESTPROTOCOL 2016/2017 PESTPROTOCOL 2016/2017 De Kernschool voor Nieuwkomers Samengesteld door Hennie Dekker INHOUD Inhoud INLEIDING... 3 DOEL VAN HET PESTPROTOCOL... 3 WAT IS PESTEN?... 4 SIGNALEN VAN PESTERIJEN KUNNEN O.A.

Nadere informatie

1.1 Relatie verslaving

1.1 Relatie verslaving 1.1 Relatie verslaving Typering Iemand wordt relatieverslaafd genoemd als hij denkt niet zonder relatie te kunnen leven. Soms zijn mensen zo afhankelijk van een relatie, dat ze er alles voor doen om die

Nadere informatie

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten

Weet wat je kan Samenvatting op kaarten Samenvatting op kaarten 16 kaarten met samenvattingen van de inhoud van de module, psychoeducatie over een Lichte verstandelijke Beperking (LVB) voor cliënten en hun naasten. De kaarten 1 14 volgen de

Nadere informatie