Meer weten?

Transcriptie

1 Meer weten?

2 2 Vlot en veilig verkeer over de weg Nederland is een transport- en distributieland bij uitstek. Wegtransport is een levensader van de Nederlandse economie. Het is dan ook belangrijk dat de economische centra in ons land optimaal bereikbaar zijn. Ook de reguliere weggebruiker moet vlot en veilig zijn bestemming kunnen bereiken. Rijkswaterstaat werkt daaraan in zijn rol van beheerder en ontwikkelaar van het hoofdwegennet van ons land. Dagelijks gaan zo'n drie miljoen automobilisten de weg op. Niet alle wegen kunnen die drukte even goed verwerken. Files zijn het gevolg. En die veroorzaken veel ergernis bij de weggebruiker. Bovendien zijn stilstaande of langzaam rijdende vrachtwagens niet bevorderlijk voor onze transport economie. Ze leveren de Nederlandse transportsector jaarlijks een schadepost op van zo n 800 miljoen euro. Het mobiliteitsbeleid in Nederland richt zich daarom op twee doelen: betrouwbare reistijden en betere bereikbaarheid. Het beleidsdoel is dat de weggebruiker in het jaar 2020 zijn bestemming tijdens de spits op tijd bereikt in minstens 95 procent van het aantal ritten dat hij rijdt. Ondanks de groeiende mobiliteit en onverwachte files. Betrouwbare reistijd We zijn op de goede weg. In 2014 legden weggebruikers 66,3 miljard kilometer af op het hoofdwegennet: 2 procent meer dan in Toch stond de weggebruiker minder in de file. De jaarfilezwaarte (lengte x duur van de file) daalde in 2014 naar 8,1 miljoen kilometerminuten. De betrouwbaarheid van de reistijd op het hoofdwegennet was hoog; 94 procent van de automobilisten kwam in de spits volgens planning op zijn bestemming aan. Dynamische snelheidsaanduiding op de A12 Betere bereikbaarheid Om fileknelpunten weg te werken legt Rijkswaterstaat nieuwe stukken weg aan en worden bestaande wegen verbreed met extra rijstroken. Rijkswaterstaat wil ook de capaciteit van het bestaande hoofdwegennet beter benutten. Met slimme oplossingen en goed samenwerkend Jaarbericht

3 Weginspecteur aan het werk met bedrijven, overheden en wegbeheerders in de regio. Verkeersmanagement speelt hierbij een belangrijke rol. Daarnaast is goed onderhoud belangrijk. Snelwegen moeten betrouwbaar, beschikbaar en veilig zijn. Ook daaraan werkt Rijkswaterstaat dagelijks. In dit hoofdstuk leest u wat Rijkswaterstaat heeft gedaan om te zorgen voor een vlotte en veilige doorstroming van het verkeer op het hoofdwegennet. Aanleg De afname van de files en de betrouwbaarheid van het wegennet is voor een groot deel te danken aan de ingebruik name van extra rijstroken in de afgelopen jaren. Rijkswaterstaat heeft in 2014 opnieuw in totaal 150 kilometer extra rij- en spitsstroken aangelegd. Daarmee zijn opnieuw knelpunten in het hoofd wegennet weggewerkt. Coentunnel geopend Na een ingrijpende renovatie is in juli 2014 de vijftig jarige, oude Coentunnel officieel heropend. De daarnaast liggende, nieuwe, Tweede Coentunnel was in mei 2013 al opengesteld voor het verkeer, na een bouwproces van 3,5 jaar. De Coentunnel was jarenlang een berucht fileknelpunt. Dat is nu opgelost. Beide Coentunnels tellen samen acht rijstroken. Tijdens de ochtendspits zijn vanaf de noordkant van de tunnels richting Amsterdam vijf rijbanen beschikbaar. Door het gebruik van twee wisselstroken zijn in de avondspits vijf rijbanen beschikbaar voor verkeer dat de andere kant opgaat. Op topdagen gebruiken meer dan honderdduizend automobilisten beide Coentunnels. Aanloopproblemen Direct na de opening van de nieuwe Coentunnel verliep de verkeersafwikkeling niet probleemloos. Vooral in de tunnel buis vanuit het noorden richting Amsterdam gebeurden meer ongelukken dan voorheen. Rijkswaterstaat heeft daarom in september extra maatregelen getroffen. In de tunnelbuis richting de stad is de maximumsnelheid in de spits verlaagd naar 70 kilometer per uur. Bovendien zijn de rode ledlichtjes in de tunnel gedempt en is een inhaalverbod ingesteld. A10 Oost/A1 Diemen Rijkswaterstaat verbreedt de komende jaren de drukke snelwegen tussen Schiphol, Amsterdam en Almere met één of meer rijstroken. Op 2 juli is na 2,5 jaar werk het eerste deel daarvan afgerond. De A10 Oost/A1 Diemen is officieel geopend. Tussen de knooppunten Amstel, Watergraafsmeer en Diemen zijn extra rijstroken aangelegd. De leefbaarheid is verbeterd met de aanleg van nieuwe, hogere geluidsschermen Tegelijkertijd is de leefbaarheid langs de snelwegen ver beterd met de aanleg van nieuwe, hogere geluidsschermen. Bovendien zijn grote delen van het traject voorzien van geluidsreducerend asfalt. Meer hierover leest u op pagina 57. Het programma Schiphol - Amsterdam - Almere is een van de grootste wegen programma s van de komende tien jaar. Het bestaat uit vijf projecten. Het laatste onderdeel daarvan moet in 2026 zijn afgerond. N33 Assen-Zuidbroek Op 29 september is de vernieuwde N33 tussen Assen en knooppunt Zuidbroek officieel geopend. De N33 is verdubbeld over een lengte van ruim 40 kilometer. Daarbij is het knooppunt Assen verbeterd en is bij Zuidbroek een 12 Rijkswaterstaat

4 zogeheten klaverblad aangelegd. Bij de N33 is een aantal wildpassages aangelegd. Het project is zeer voorspoedig verlopen en is bijna een jaar eerder klaar dan gepland. Hiermee is een belangrijke stap gezet voor een betere bereikbaarheid van de regio Groningen. N2 Meerenakkerweg Het verkeer op en rond de Noord-Brabantlaan bij de Randweg Eindhoven neemt zo sterk toe, dat daar steeds meer files ontstaan. Om dit op te lossen heeft Rijkswaterstaat sinds september 2013 een nieuwe aansluiting van de N2 op de Meerenakkerweg/Heistraat gemaakt en de aansluiting Noord-Brabantlaan aangepast. Met de oplevering in 2014 zijn de verkeersproblemen op en rond de Noord-Brabantlaan opgelost. A4 Dinteloord Bergen op Zoom Tussen Dinteloord en Bergen op Zoom ontbreekt een schakel in de A4. De huidige verbinding N259 loopt door een aantal woonkernen en kan de toestroom van het groeiende verkeer niet goed aan. Bovendien wordt door het ontbreken van een schakel in de A4 de A16 te zwaar belast. Rijkswaterstaat werkt daarom sinds 2010 aan een autosnelweg met 2x2 rijstroken tussen Dinteloord en Bergen op Zoom. Het deel van de A4 dat langs Halsteren loopt, is in 2014 opgeleverd; het laatste deel, bij Steen bergen, wordt in 2015 afgerond. Haak om Leeuwarden In december 2014 is de nieuwe rijksweg Haak om Leeuwarden (N31) officieel geopend: een 12 kilometer lange nieuwe rijksweg aan de (zuid)westkant van Leeuwarden. Deze vierbaansweg verbindt de huidige A31 bij Marsum en de N31 bij Hemriksein (Wâldwei). Vier invalswegen sluiten de Haak aan op de stadsring Leeuwarden. 23 viaducten, bruggen en aquaducten zorgen ervoor dat auto s, fietsen en schepen elkaar vlot en veilig kunnen passeren. De Haak is één van de projecten van Rijkswaterstaat, de provincie Fryslân en de gemeente Leeuwarden om de zuidwestkant van Leeuwarden beter bereikbaar te maken, te zorgen voor minder sluipverkeer op de regionale wegen en ruimte te creëren voor economische ontwikkeling en groei van Leeuwarden en omstreken. Slimmer benutten Prognoses laten zien dat het aantal weggebruikers tot 2020 weer zal groeien. Om die groei op te vangen legt Rijkswaterstaat extra rijstroken aan. Die kunnen de verkeersgroei echter niet helemaal opvangen. Files terugdringen is niet alleen een kwestie van meer asfalt. Het is ook zaak de capaciteit van de bestaande infrastructuur slimmer te benutten. Beter Benutten Binnen het programma Beter Benutten werken de Rijksoverheid, regionale overheden en het bedrijfsleven sinds 2010 samen aan een slimmer gebruik van bestaande infrastructuur. Het programma is erop gericht de files in de drukste regio s terug te dringen. In twaalf drukke regio s is gewerkt aan zo n driehonderd slimme maatregelen. Die variëren van maatregelen voor een hoogwaardiger openbaar vervoer, fietsstimulering en telewerken, tot vervoer over water in plaats van de weg. Beter Benutten begint zijn vruchten af te werpen, zo bleek in Jaarlijks kiezen ruim drie miljoen bestuurders ervoor anders, of buiten de spits, naar hun werk te reizen. Samenwerken aan een slimmer gebruik van de bestaande infrastructuur Het ministerie van Infrastructuur en Milieu en de regio s hebben in 2014 afgesproken samen 600 miljoen euro extra te investeren in nieuwe, slimme, extra maatregelen om tot 2017 in de drukste gebieden tijdens de spits te komen tot 10 procent minder reistijd van deur tot deur. Praktijkproef Amsterdam De Praktijkproef Amsterdam is een ander voorbeeld van een nieuwe aanpak om wegen beter te benutten. Doel van de proef is het testen van innovatieve oplossingen op de weg en in de auto om files in drukke stedelijke regio s te verminderen. Op de ringweg Amsterdam wordt in de praktijk onderzocht hoe nieuwe technieken langs de weg en in de auto files kunnen verminderen. In de eerste helft van 2014 is het wegkantdeel van de proef in praktijk gebracht. Bij de A10-West in Amsterdam reageerden verkeers lichten en zogeheten toeritdoseerlichten automatisch op het ontstaan van files proactief en gecoördineerd. Een uitgebreide evaluatie van dit deel van de proef is begin 2015 afgerond. In-carproef Aan het eind van 2014 is het in-cardeel van de praktijkproef Amsterdam van start gegaan met de werving van deelnemers. Bij dit deel van de proef kunnen weggebruikers in de regio Amsterdam gratis apps downloaden. De apps geven persoonlijke en actuele informatie in de auto voor forensen en bezoekers van evenementen in Amsterdam. Hiermee kan de automobilist zelf de geschiktste route kiezen en op die manier bijdragen aan het bestrijden van de files. Dit deel van de proef heeft naar verwachting in de loop van 2015 vele duizenden deelnemers. Het in-cardeel van de proef duurt tot het najaar van Jaarbericht

5 Samenwerking De praktijkproef Amsterdam is een grootschalige proef in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu. De gemeente Amsterdam, de provincie Noord-Holland, Rijkswaterstaat en de stadsregio Amsterdam voeren de proef samen uit. Zij werken hierbij nauw samen met het bedrijfsleven en de wetenschap. Nucleaire top in goede banen Rijkswaterstaat heeft in 2014 de meest complexe verkeersoperatie ooit in goede banen geleid. Nederland was op 24 en 25 maart 2014 het centrum van de wereld: 58 wereldleiders waren in Den Haag bijeen voor de Nuclear Security Summit (NSS), een topconferentie om nucleair terrorisme te voorkomen. Een evenement dat hoge eisen stelde aan Rijkswaterstaat in zijn rol van nationaal crisismanager en verkeersmanager. De operatie werd een succes. De Randstad bleef twee dagen lang veilig en bereikbaar, terwijl de veiligheid van de wereldleiders was gewaarborgd zonder dat ze in hun bewegingsvrijheid werden beperkt. Verkeersplan Voor de operatie zelf het vervoer van de wereldleiders tussen Schiphol en Den Haag is een groot verkeersplan met maatregelen en omleidingsroutes ontwikkeld. Samen met de politie, de NS en veertig gemeentelijke en provinciale wegbeheerders. Voor het gewone woon-werkverkeer tijdens de NSS zijn 38 omleidingsroutes ingesteld. Lokaal, regionaal en landelijk. Die werden met meer dan speciale omleidingsborden langs de weg aangegeven. NSS in cijfers 3200 meter verplaatsbare barrier maart hinder ivm nucleaire top vananaarbeter.nl 168 DRIPS informatiepanelen 26 botsabsorbers De organisatie van de Nuclear Security Summit was een groot project, ook op de weg bergers volg 1 1 Den Haag volg A2/A weginspecteurs in de auto 240 wegverkeersleiders 38 omleidingen tekstkarren verkeersborden 51 weginspecteurs op de motor samenwerkende wegbeheerders 14 Rijkswaterstaat

6 Een verplaatsbare barrier creëert een extra rijstrook op de A4 voor de NSS Beheer en onderhoud We willen snel en veilig onze bestemming bereiken via de geplande route. Dat vraagt om wegen, kunstwerken en verkeersmanagementsystemen die betrouwbaar en in goede conditie zijn. Beheer en onderhoud: continu proces Beheer en onderhoud is een continu proces dat Rijkswaterstaat planmatig aanpakt. Onderhoudswerk vindt al plaats voordat een weg of een ander deel van het infrastructuursysteem niet meer voldoet aan de kwaliteits normen. Dat voorkomt extra schade, verlengt de levensduur, pakt voordeliger uit en voorkomt onverwachte hinder bij groot schalige reparaties. Streven naar zo min mogelijk hinder tijdens werkzaamheden Rijkswaterstaat streeft ernaar zo min mogelijk hinder te veroorzaken tijdens wegwerkzaamheden. In 2006 is met de Tweede Kamer afgesproken dat deze hinder niet hoger mag zijn dan 10 procent van de totale filezwaarte. In 2014 werd 4,3 procent van alle files veroorzaakt door wegwerkzaamheden. In 2013 was dat nog 4,9 procent. Stalen bruggen Veel stalen bruggen en viaducten van Rijkswaterstaat zijn toe aan renovatie of vervanging. Vooral doordat er veel meer en veel zwaarder vrachtverkeer overheen rijdt dan oorspronkelijk was voorzien. Zo is in 2014 het Wilhelminaviaduct over de A15 bij Hardinxveld- Giessendam vervangen. Ook is de Kruiswaterbrug tussen Sneek en afslag Bolsward gerenoveerd. Daarnaast krijgen in de periode alle acht boogbruggen over het Amsterdam-Rijnkanaal een grote opknapbeurt, zodat ze weer minimaal dertig jaar meekunnen (zie ook pagina 23). Verkeersveiligheid hoofdwegennet De Nederlandse snelwegen behoren tot de veiligste van Europa. Rijkswaterstaat werkt daar hard aan. Als de veiligheid van de weggebruiker aantoonbaar in gevaar is, worden snelheidsaanpassingen doorgevoerd, reparaties uitgevoerd of verbetermaatregelen genomen. In april 2014 werd bekend dat in 2013 op de rijkswegen 32 doden minder zijn gevallen dan 2012: een daling van 36 procent. Dat is niet alleen het resultaat van de goede conditie van het hoofdwegennet maar ook van de samenwerking met verkeers handhavers en de betere technische staat van (vracht)auto s. Weginspecteurs In 2014 zijn relatief vaak voertuigen van weginspecteurs aangereden: 21 in totaal. In 2013 waren dat er 15. Onduidelijk is of hier sprake is van een ongelukkig toeval of een toenemende trend. Wel blijken steeds meer weggebruikers rode kruisen te negeren. Naar aanleiding van de ongevallen met weginspecteurs werkt Rijkswaterstaat aan gedragsbeïnvloeding van weg gebruikers met bijvoorbeeld campagnes en waarschuwingsborden. Ook start in 2015 een experiment waarbij acht weginspecteurs op de Ruit van Rotterdam als buitengewoon opsporingsambtenaar kunnen optreden tegen foutief gebruik van de vluchtstrook en het negeren van rode kruisen boven rijstroken. Daarnaast zijn de richtlijnen voor veiliger werken langs de weg aangevuld en aangescherpt. Met de politie is afgesproken dat de handhaving op het negeren van rode kruisen en de maximumsnelheid bij wegwerkzaamheden wordt geïntensiveerd. Dit komt de veiligheid van alle weggebruikers ten goede. Jaarbericht

7

8 Verjongingscrèmes: asfaltsteentjes langer op hun plek Rijkswaterstaat wil de snelwegen in ons land zo lang mogelijk in topconditie houden. Maar asfalt slijt en moet vaak binnen tien jaar worden vervangen. De afgelopen jaren onderzocht Rijkswaterstaat een aantal verjongingscrèmes die dat slijtingsproces kunnen vertragen. De potentiële winst: asfalt dat langer meekan. Dat pakt goedkoper uit. Bovendien vergt het minder herstel- en vervangingswerkzaamheden en dus minder oponthoud voor het verkeer. Zoab, zeer open asfaltbeton, heeft als nadeel dat steentjes na verloop van tijd losraken, opspatten en zo schade aan auto s veroorzaken. Op zoek naar een duurzame oplossing heeft Rijkswaterstaat middelen onderzocht die de steentjes langer op hun plek moeten houden. Meer weten? Op het grootste deel van de Nederlandse snelwegen ligt zoab, zeer open asfaltbeton. Zoab heeft als nadeel dat steentjes na verloop van tijd losraken, opspatten en zo schade aan auto s veroorzaken. Om dit zo veel mogelijk te voorkomen, vervangt Rijkswaterstaat het wegdek op tijd. Op zoek naar een duurzamere oplossing deed Rijkswaterstaat onderzoek naar drie middelen die de steentjes langer op hun plek moeten houden. Dat vermindert niet alleen het aantal files vanwege wegwerkzaamheden, maar zorgt ook voor minder onderhoudskosten en is beter voor het milieu. Rafeling Zoab bestaat naast stenen uit bitumen. Dit stroopachtige bindmiddel voorkomt dat steentjes losraken uit het asfalt. Dat dit uiteindelijk toch gebeurt rafeling heet dat in vaktermen komt doordat de bitumen door zonlicht en vorst beschadigd raken en zo steeds minder goed plakken. De betreffende verjongings middelen kunnen dat verouderingsproces tegengaan, legt Bert Jan Lommerts, directeur van Latexfalt, uit. Zijn bedrijf is producent van twee van de drie onderzochte verjongingsmiddelen. Zie het als een verjongingscrème, zoals we die ook voor onze huid gebruiken. De crème maakt de bitumen soepeler, herstelt scheurtjes en zorgt dat de steentjes zich weer hechten. Koplopers Wereldwijd lopen Latexfalt en de andere producent ESHA voorop in verjongingsmiddelen voor zoab. Jaarbericht

9 Bert Jan Lommerts, directeur Latexfalt Zie het als een verjongingscrème, zoals we die ook voor onze huid gebruiken. De crème maakt de bitumen soepeler, herstelt scheurtjes en zorgt dat de steentjes zich weer hechten. Peter The, projectleider Rijkswaterstaat Verjongen hoeft lang niet altijd de beste oplossing te zijn. Lommerts: Dat komt omdat Nederland, naast Japan, het enige land is dat deze zoab-wegdekken op grote schaal toepast. Het probleem van loslatende steentjes doet zich dus vooral op onze snelwegen voor. Latexfalt verdiept zich al een aantal jaren in het verouderingsproces van bitumen en hoe dat tegen te gaan. Toen Rijkswaterstaat aanklopte, hadden we de benodigde kennis dus meteen paraat. Daarmee kon de ontwikkeling van de verjongings middelen gemakkelijk in een stroomversnelling komen. Blote oog Rijkswaterstaat onderzocht in samenwerking met onderzoeks instituut TNO en de TU Delft of zoab met deze verjongings middelen minimaal drie jaar langer mee kan gaan. Daarvoor besproeiden zij in 2011 verschillende stukken snelweg met de verjongingsmiddelen van de producenten ESHA (Pentack) en Latexfalt (Modimuls ZV en Modiseal ZX). De proefvakken op de A1, A6, A30, A50 en A73 waren zo n vijf jaar oud en nog niet gerafeld. In 2014, drie jaar later, werden de eindresultaten bekend. Peter The, projectleider namens Rijkswaterstaat: Die laten zien dat de producten hun werk goed doen en dat zij de levensduur van zoab inderdaad met drie jaar verlengen. Het effect bleek zelfs met het blote oog goed zichtbaar. Bij de besproeide proefvakken lagen geen losse steentjes op de vluchtstrook, bij de onbehandelde gedeelten wel. Type onderhoud Deze gewenste uitkomst betekent dat Rijkswaterstaat de verjongingsmiddelen in zijn onderhoudsprogramma s gaat opnemen. Ter voorbereiding daarop staat een aantal pilots op het programma bij De verjongingscrème wordt op het bestaande wegdek gespoten 18 Rijkswaterstaat

10 Bekijk online het filmpje over de toepassing van verjongingscrème in Nederland Hoe werkt de crème? Crème Scheurtjes Asfalt De verjongingscrème voor asfalt maakt de bitumen soepeler, herstelt scheurtjes en zorgt dat de steentjes zich weer hechten snelwegen waarvoor in 2015 onderhoud gepland is. Peter The: Een belangrijk hulpmiddel bij deze pilots is een nieuwe afwegingstool, ontwikkeld door TNO. De tool maakt inzichtelijk wanneer welk type onderhoud voor een specifiek weggedeelte de voorkeur heeft. Dat hangt onder meer af van de directe kosten voor uitvoering, milieu en verkeershinder. Verjongen hoeft dus lang niet altijd de beste oplossing te zijn. Terugverdienen In 2016 moet toepassing van de verjongingsmiddelen deel uitmaken van de onderhoudsprogramma s. Dat vraagt wel een aanvullende aanpak, omdat Rijkswaterstaat nu nog aan de hand van schade bepaalt of onderhoud noodzakelijk is. Peter The: Straks kunnen we ook kiezen voor preventief onderhoud door een weggedeelte zonder schade met een ver jongingsmiddel te behandelen. Een grote uitdaging daarbij is op welk moment je dat het beste kunt doen. Maar de grootste uitdaging is om binnen het gegeven onderhoudsbudget tóch de keuze voor deze verjongingsmiddelen te maken. Dat vraagt een voorinvestering, die zich in de jaren erna ruimschoots terugverdient. Vijf jaar? Door een verjongingscrème te gebruiken kan het asfalt langer mee. Op die manier hoeven we het zoab dus niet binnen tien jaar te vervangen, maar bijvoorbeeld pas na vijftien jaar. Om erachter te komen hoeveel levensjaren we precies kunnen winnen, blijft Rijkswaterstaat de proefvakken uit het onderzoek de komende jaren verder monitoren. Stel dat we uiteindelijk op vijf jaar uitkomen, zegt The. Dan zou dat het gemiddeld verschil in levensduur tussen de rechter rijstrook die eerder gaat rafelen door het zware vrachtverkeer en de overige rijstrokken opheffen. Een wegdek kan dan in de gehele breedte in een keer worden vervangen. Jaarbericht