Valpreventie in Woonzorgcentra: Nieuwe praktijkrichtlijn voor Vlaanderen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Valpreventie in Woonzorgcentra: Nieuwe praktijkrichtlijn voor Vlaanderen"

Transcriptie

1 Valpreventie in Woonzorgcentra: Nieuwe praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, KU Leuven Dienst Geriatrie, UZ Leuven Voorzitter Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen (EVV) Inhoud Evidentie van valpreventie in woonzorgcentra (WZC) Overzicht van de praktijkrichtlijn (PR) 1) Valpreventiemaatregelen op voorzieningsniveau 2) Individuele valpreventiemaatregelen 3) Individuele fractuurpreventiemaatregelen 4) Follow-up van individuele maatregelen Symposium: Valpreventie bij ouderen 1

2 Evidentie valpreventie WZC Multifactoriële interventieprogramma s - Diepte assessment van verschillende gekende risicofactoren - Interventies gebaseerd op het resultaat van het diepte assessment - Oefenprogramma en nazicht medicatie zijn vaak onderdeel van dergelijke programma s Unifactoriële interventieprogramma s - Slechts één majeure risicofactor wordt aangepakt bij alle participanten (Cameron et al, Cochrane Database of Systematic Reviews 2010) Evidentie valpreventie WZC Multifactoriële interventies - Meest recente Cochrane review & meta-analyse toont geen significante reductie voor het aantal valincidenten en het valrisico - Aantal valincidenten - rate ratio (RaR) 0.82 (95% CI 0.62 to 1.08; 7 trials, 2997 participants) - Valrisico - risk ratio (RR) 0.93 (95% CI 0.86 to 1.01; 8 trials, 3271 participants) (Cameron et al, Cochrane Database of Systematic Reviews 2010) Symposium: Valpreventie bij ouderen 2

3 Evidentie valpreventie WZC Multifactoriële interventies - Post hoc subgroep analyses in Cochrane review - Significant effect als multifactoriële interventies (incl. oefeningprogramma) uitgevoerd door multidisciplinair team - Aantal valincidenten met 40% (RR=0.60, 95% CI: ) - Valrisico met 15% (RR=0.85, 95% CI: ) - Geen effect als multifactoriële interventies uitgevoerd door één discipline - Aantal valincidenten (RR=1.11, 95% CI: ) - Valrisico (RR=1.07, 95% CI: ) (Cameron et al, Cochrane Database of Systematic Reviews 2010) Unifactoriële interventies: oefentherapie thuiswonende ouderen Otago Exercise Programme (OEP) (Gardner et al, Age Ageing 2001) home-based, individually-prescribed exercise programme over a twelve-month period series of progressive leg-strengthening and balance-retraining exercises that a trained instructor prescribes during a series of six home visits instructor telephones each month, between the home visits, to keep up communication, find out about any issues, and provide motivation follow-up visit at six months and twelve months Participants are expected to: exercise for 30 minutes a day, three times a week go for a walk at least twice a week Symposium: Valpreventie bij ouderen 3

4 Unifactoriële interventies: oefentherapie thuiswonende ouderen Most recent meta-analysis OEP program (Thomas et al. age ageing 2010) Unifactoriële interventies: oefentherapie thuiswonende ouderen Most recent meta-analysis OEP program subgroup analysis (in Campbell et al. Br Med J 2005) rate of falls 77% lower in those who exercised at least three times per week compared with those exercising less than once a week (Thomas et al. age ageing 2010) Symposium: Valpreventie bij ouderen 4

5 Evidentie valpreventie WZC Unifactoriële interventies - Oefenprogramma als enkelvoudige interventie - Resultaten van Cochrane meta-analyse zijn inconsistent - Bij het geven van een oefenprogramma dient bijzondere aandacht besteed aan ouderen met een hoog kwetsbaarheids profiel - Hebben mogelijks minder voordelen aan een oefenprogramma - Oefeningen kunnen het risico op vallen en letsels paradoxaal doen toenemen - Supervisie steeds vereist!! - Oefenprogramma effectiever in combinatie met multifactoriële aanpak (Cameron et al, Cochrane Database of Systematic Reviews 2010; Gillespie et al, Cochrane Database of Systematic Reviews, 2009; American College of Sports Medicine et al, Med Sci Sports Exerc 2009; Tinetti et al, JAMA 2010) Evidentie valpreventie WZC Unifactoriële interventies - Vit D als enkelvoudige interventie (effect op valrisico) - 8 dubbelblind RCT s, waarvan 5 uitgevoerd in WZC - hoge dosis supplementaire vitamine D ( IU/dag) vermindert valrisico met 19% - pooled relative risk (RR) 0.81 (95% CI ; n=1921, 7 trials) - effect zichtbaar na 2 tot 5 maanden - bij lage dosis supplementaire vitamine D ( IU/dag) geen vermindering in valrisico - pooled RR 1.10 (95% CI ; n=505, 2 trials) (Bischoff-Ferrari et al, BMJ 2009) Symposium: Valpreventie bij ouderen 5

6 Praktijkrichtlijn voor WZC Doelgroep - Ouderen die verblijven in WZC - Assistentiewoningen, dagverzorgingscentra & centra voor kortverblijf i.f.v. profiel: praktijkrichtlijn WZC praktijkrichtlijn thuissetting (Milisen, 2010) - Ouderen met cognitieve achteruitgang & dementie onvoldoende argumenten voor of tegen toepassen praktijkrichtlijn inschatten voordeel evaluatie o.b.v. klinisch oordeel (Close, 2011; Hauer, 2006; Härlein, 2009; Jensen, 2003; Neyens, 2009; Shaw, 2002; Shaw, 2003) Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 6

7 Overzicht van de richtlijn Disciplines betrokken bij uitvoering praktijkrichtlijn - Alle personeelsleden van de voorziening - 5 disciplines hebben een uitgebreide functie CRA / Huisarts Kinesitherapeuten Ergotherapeuten Zorgkundigen Verpleegkundigen Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 7

8 Maatregelen op voorzieningsniveau Maatregelen educatie en sensibilisatie van bewoner & familie Maatregelen sensibilisatie van medewerkers & beleidsinstelling Infrastructuur & omgeving Vrijheidsbeperkende maatregelen Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 8

9 Voor wie? - Elke bewoner bijna elke bewoner in WZC heeft verhoogd valrisico - Geen voordeel evaluatie volledige immobiliteit, palliatieve bewoners of ernstige cognitieve stoornissen - Systematische evaluatie niet haalbaar bij elke bewoner? screenen naar verhoogd valrisico d.m.v. algoritme classificatie bewoners i.f.v. hoog of laag risico Algoritme classificatie bewoners i.f.v. hoog of laag valrisico: (bron: Delbaere et al., 2008) Symposium: Valpreventie bij ouderen 9

10 Wanneer evalueren? 1. Bij opname 2. Na elk valincident waar uit de omstandigheden van de val blijkt dat dit nodig is a.h.v. klinisch oordeel en expertise van de hulpverlener individuele situatie van de bewoner 3. Verandering algemene toestand bewoner 4. Jaarlijks Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 10

11 Multifactoriële evaluatie (ME) = gedetailleerde & systematische evaluatie van valgeschiedenis en de meest voorkomende & wijzigbare valrisicofactoren 1. Evenwicht, mobiliteit en spierkracht 2. Medicatie 3. Orthostatische hypotensie 4. Zicht 5. Voeten en schoeisel 6. Omgeving en gedrag 7. Urinaire incontinentie 8. Valangst - Best interdisciplinaire evaluatie a.h.v werkfiche ME: Evenwicht, mobiliteit en spierkracht Subgroepen van bewoners: niet mobiel tot zeer mobiel Mogelijke testen - Evaluatie van het evenwicht Four Test Balance Scale Functional Reach Test Tinetti Test - Evaluatie van de spierkracht Timed Chair Stand Test - Evaluatie van de mobiliteit Timed Up & Go Test (Cameron, 2010; Delbaere, 2008; Duncan, 1992; Gardner, 2001; Guralnik, 1995; Large, 2006; Podsiadlo, 1991; Rossiter- Fornoff, 1995) Symposium: Valpreventie bij ouderen 11

12 ME: Medicatie - Aantal geneesmiddelen 4 geneesmiddelen = polyfarmacie - Risicovolle medicatie Sedativa, vnl. benzodiazepines Antidepressiva, vnl. de tricyclische antidepressiva en de SSRI s Antipsychotica, vnl. de klassieke antipsychotica Anti-epileptica Antihypertensiva Diuretica Digoxine Type IA antiaritmica (Cameron, 2010; Gray, 2007; Härlein, 2009; Hartikainen, 2007; Kapo, 2007; Leipzig, 1999a & 1999b; Luxton, 2003; Neyens, 2009; Patterson, 2010; Ray, 1997; Tinetti, 2003; Vu, 2006; Wilson, 2011; Woolcott, 2009.) ME: Orthostatische hypotensie - Screenende vragen Heeft u soms last van duizeligheid/draaierigheid? Heeft u dit bij het rechtstaan uit bed, stoel of zetel, bij het bukken? Heeft u dit al gehad in de eerste uren na een maaltijd? (Freeman, 2011; Graafmans, 1996; Gupta, 2007; Irvin, 2004; Kapo, 2007; Luxton, 2003; Ooi, 1997 & 2000; Parry, 2010; Robertson, 1996; Rubenstein, 1990; Rushing, 2005; Tinetti, 2003.) Symposium: Valpreventie bij ouderen 12

13 ME: Orthostatische hypotensie - Klinische vaststelling 1. Orthostatische hypotensie = bloeddrukdaling van liggende naar staande houding 2. Orthostatisch tachycardie syndroom = hartritme stijgt bij rechtstaan systolisch 20 mmhg (of > 20%) OF diastolisch 10 mmhg OF systolisch BD daalt tot 90 mmhg bij excessieve stijging ( 30 slagen/min) OF hartritme 120 slagen/min (Freeman, 2011; Gupta, 2007; Irvin, 2004; Ooi, 1997; Robertson, 1996; Rushing, 2005; The consensus committee of the AAS and the AAN, 1996) ME: Zicht - Screenende vragen Heeft u moeilijkheden bij het lezen of tv kijken? Is uw laatste bezoek aan de oogarts langer dan een jaar geleden? - Evalueer of de oudere last heeft bij het gebruik van bifocale of multifocale brilglazen - Evaluatie gezichtsscherpte: lineaire E-test (Lord, 2001 & 2006; Wood 2011) Symposium: Valpreventie bij ouderen 13

14 ME: Voeten en schoeisel - Voetproblemen Eeltknobbels, Standsafwijkingen, Teenafwijkingen, Ingegroeide nagels, Blaren, Zweren, Amputatie van tenen, Drukpunten, (Burns, 2002; Chari, 2009; Horgan, 2009; Luxton, 2003; Menant, 2008; Menz, 1999 & 2006; Mickle, 2010; NVKG richtlijn 2004; Ray, 1997; Robbins, 1994; Rubenstein, 1990; Spink, 2008 & 2011; Tencer, 2004; Tinetti, 1988 ; Vernon, 2011.) ME: Voeten en schoeisel - Risicohoudend schoeisel Onvast; open aan de achterkant Hoge hak Te gladde zool of antislipzool die te veel hecht aan de vloer Punt te smal Te dikke ( 27 mm) en zachte middenzool of geen zool (bv. Crocs) Schoenen met zolen die foutief plooien (enkel voorvoetgewrichten en bal van voet; maar niet in de middenvoet of over gehele lengte van zool) Geen schoenen (op blote voeten of (antislip)kousen) (Barton, 2009; Borgions, 2008; Burns, 2002; Chari, 2009; Horgan, 2009; Menant, 2008; Menz, 2006; NVKG richtlijn 2004; Robbins, 1994; Spink, 2008&2011; Tencer, 2004; Tinetti, 1988; Vernon, 2011) Symposium: Valpreventie bij ouderen 14

15 ME: Omgeving en gedrag - Klinische oordeel - Via uitgebreide ergotherapeutische evaluatie (Becker 2010; De Coninck, 2010; Hasegwaga, 2010; Vu, 2006.) ME: Urinaire incontinentie - Klinische oordeel - Via bevraging van de bewoner Heeft u het afgelopen jaar wel eens ongewild urine verloren of de controle over het plassen verloren? Indien ja: Hoe vaak komt het voor dat u ongewild urine verliest? (Frequentie) Wanneer verliest u voornamelijk urine? (Nocturie) Onder welke omstandigheden treedt het unrineverlies op? - Als ik lach, nies, rechtsta, oefeningen doe (stressincontinentie) - Als ik de plotse drang voel om te plassen maar niet tijdig op het toilet geraak (drang) (Brow, 2005; Chiarelli, 2009; Dornberger, 2007; Lord, 2003; Messinger-Rapport, 2009; Palmer, 2008; Rapp, 2008.) Symposium: Valpreventie bij ouderen 15

16 ME: Valangst - Gezonde versus verlammende bekommernis - Screenende vragen Heeft u angst om te vallen? Zijn er dingen die u niet of niet meer doet omdat u bang bent dat u zou kunnen vallen? (Evitt, 2004; Huang, 2005&2011; Jørstad, 2005; Milisen, 2004) Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 16

17 Multifactoriële interventies (MI) Zorg- en begeleidingsplan o.b.v. de resultaten van ME te bespreken met bewoner en familie Uitvoeren met realistische kijk Bewoner = unieke persoon Niet alle risicofactoren, bij alle bewoners Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 17

18 Overzicht: Individuele fractuurpreventiemaatregelen Voor wie? - Elke bewoner met een verhoogd fractuurrisico (valgeschiedenis, osteoporose, ) - Indien omwille van cognitieve problematiek (of andere redenen) ME + MI niet mogelijk zijn Maatregelen - Evaluatie calcium (vb. ruwe schatting aantal porties zuivelproducten of checklist) en Vit D inname (systematische serum vitamine D spiegel is niet nodig) IE vitamine D en 1500 mg calcium totale daginname (voeding + supplement) - Bij osteoporose (gedaalde botmeting of valgebonden fracturen) - Bisfosfonaat of strontiumranelaat bovenop 1500mg Ca IE vit D per dag - Heupbeschermers - Indien garantie op goede therapietrouw (Bentzen, 2008; Bischoff-Ferrari, 2009; Boonen, 2004, 2006 & 2010; Cameron, 2010; Demunck, 2008; Kaptoge, 2006; National Osteoporosis Foundation, 2008; Seeman, 2006; Sawka, 2005 & 2007; Van Schoor, 2003) Overzicht praktijkrichlijn Symposium: Valpreventie bij ouderen 18

19 Follow-up individuele maatregelen Follow-up - Interdisciplinair bij voorkeur o.l.v. een valpreventiecoördinator - Bij voorkeur binnen 3 maanden na opstart van het zorg- & begeleidingsplan - Valregistratie per bewoner bij voorkeur om de 6 maanden in interdisciplinair team besproken Indien valincident: zorg- en begeleidingsplan herevalueren - Nieuwe multifactoriële evaluatie: Jaarlijks Wijziging algemene toestand Na valincident waar uit omstandigheden blijkt dat ME nodig is Contact Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap (KU Leuven) Kapucijnenvoer 35 blok d bus Leuven expertisecentrum@valpreventie.be Symposium: Valpreventie bij ouderen 19

Multifactoriële C Multifactoriële evaluatie

Multifactoriële C Multifactoriële evaluatie A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële evaluatie interventies De zeven risicofactoren worden op gestandaardiseerde wijze geëvalueerd. In de praktijk gebeurt dit bij voorkeur multidisciplinair

Nadere informatie

Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen

Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen Koen Milisen RN, PhD & Ellen Vlaeyen, RN, MSN Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen

Nadere informatie

Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Vallen

Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Vallen Het belang van valpreventie Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Marsham Cindy referentiepersoon valpreventie Vallen Een onverwachte gebeurtenis waarbij de persoon op de grond, vloer of een lager gelegen

Nadere informatie

De rol van de huisarts in valpreventie

De rol van de huisarts in valpreventie De rol van de huisarts in valpreventie Dr. B. Ponsaers huisarts Incidentie (in WZC s) 30-70% valt éénmaalper jaar Waarvan 15-40% meerdere keren per jaar valt Het risico bij bewoners met cognitieve stoornissen

Nadere informatie

Valpreventie in woonzorgcentra

Valpreventie in woonzorgcentra Valpreventie in woonzorgcentra Stand van zaken met betrekking tot de effectiviteit van valpreventiemaatregelen Wintermeeting, 27 februari 2015 Ellen Vlaeyen, RN, MSN & Koen Milisen RN, PhD Expertisecentrum

Nadere informatie

Multifactoriële evaluatie

Multifactoriële evaluatie B Multifactoriële evaluatie De tweede stap van de richtlijn, de multifactoriële evaluatie, heeft tot doel de valrisicofactoren op een gedetailleerde en systematische wijze te evalueren. Deze evaluatie

Nadere informatie

(Chen, 2008; Dejaeger, 2009; Kannus, 2005; Nakamura, 2009; Ooms, 1994; Rapp, 2008a & 2008b; Rubenstein, 1990; Sorensen, 2006; Vu, 2006.

(Chen, 2008; Dejaeger, 2009; Kannus, 2005; Nakamura, 2009; Ooms, 1994; Rapp, 2008a & 2008b; Rubenstein, 1990; Sorensen, 2006; Vu, 2006. Ongeveer 10% tot 15% van de valincidenten bij ouderen leidt tot ernstige letsels, waaronder heupfracturen (1 tot 4,6%) en andere fracturen (1,4%). Omdat niet alle valincidenten te voorkomen zijn, dient

Nadere informatie

Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen. Prof. Dr. Koen Milisen

Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen. Prof. Dr. Koen Milisen Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Prof. Dr. Koen Milisen www.valpreventie.be expertisecentrum@valpreventie.be 1 Vlaamse richtlijn: Valpreventie bij thuiswonende ouderen Milisen et

Nadere informatie

Prof. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven

Prof. Koen Milisen. Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Workshop: Hoe omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen? Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en verplegingswetenschap, K.U.Leuven en Dienst Geriatrie, UZ Leuven Reduceren van fysieke fixatie (eender

Nadere informatie

Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de evidentie?

Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de evidentie? Valpreventie en fixatiearme zorg in WZC: wat zegt de evidentie? Prof. dr. Koen Milisen Expertisecentrum Val- en fractuurpreventie Vlaanderen Departement Maatschappelijke Gezondheidszorg en Eerstelijnszorg,

Nadere informatie

Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur

Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur Valpreventie in ziekenhuizen: update van de literatuur Prof. Koen Milisen Centrum voor Ziekenhuis- en Verplegingswetenschap, K.U.Leuven & Dienst Geriatrie, UZ Leuven Voorkomen 40% tot 60% van alle incidenten

Nadere informatie

de praktijk is geboden aangezien deze vertaalde versie niet in de Vlaamse context werd gevalideerd.

de praktijk is geboden aangezien deze vertaalde versie niet in de Vlaamse context werd gevalideerd. Naast maatregelen op voorzieningsniveau is het bij valpreventie noodzakelijk om de individuele risicofactoren van een bewoner op te sporen en hiervoor een zorg- en begeleidingsplan op te stellen. Een systematische

Nadere informatie

Ellen Vlaeyen. Studiedag Themareeks inzoomen op ziektebeelden: Ergotherapie bij valrisico 16/10/2014

Ellen Vlaeyen. Studiedag Themareeks inzoomen op ziektebeelden: Ergotherapie bij valrisico 16/10/2014 Ellen Vlaeyen Studiedag Themareeks inzoomen op ziektebeelden: Ergotherapie bij valrisico 16/10/2014 Inhoud workshop Deel 1: Inleiding: Valproblematiek & voorstelling EVV Deel 2: Valpreventie: Praktijkrichtlijnen

Nadere informatie

2. VALPREVENTIE BIJ THUISWONENDE OUDEREN ( 65 JAAR) MET EEN VERHOOGD RISICO

2. VALPREVENTIE BIJ THUISWONENDE OUDEREN ( 65 JAAR) MET EEN VERHOOGD RISICO P R A K T I J K R I C H T L I J N 2. VALPREVENTIE BIJ THUISWONENDE OUDEREN ( 65 JAAR) MET EEN VERHOOGD RISICO Inleiding Uit de literatuur blijkt dat een gerichte multifactoriële en multidisciplinaire aanpak

Nadere informatie

Ketenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen

Ketenzorg Arnhem. Vallen bij ouderen Vallen bij ouderen Casus Vrouw, 82 jaar Voorgeschiedenis: hypertensie Medicatie: 1 dd 12,5 mg hydrochloorthiazide Bericht CHRA: gevallen, wond behaarde hoofd is geplakt. Verder geen letsel. RR 140/70.

Nadere informatie

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen

Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen Sirpa Hartikainen, MD, Professor of Geriatric Pharmacotherapy School of Pharmacy University of Eastern Finland, Kuopio, FINLAND Het risico op vallen en

Nadere informatie

De multifactoriële aanpak van valproblematiek bij hoogrisicopersonen verloopt in drie fasen: A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële

De multifactoriële aanpak van valproblematiek bij hoogrisicopersonen verloopt in drie fasen: A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële Inleiding Valproblematiek is een multifactorieel probleem en vraagt om een multidisciplinaire aanpak. Valpreventie is daarenboven het meest effectief wanneer het zich richt op oudere personen met een verhoogd

Nadere informatie

Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek

Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek Informatiebrochure Geriatrisch dagziekenhuis De valkliniek 1 Inleiding Naarmate je ouder wordt verandert je lichamelijke conditie: bewegingen en reacties worden trager. Vallen is een vaak voorkomend probleem

Nadere informatie

IS IMPLEMENTATIE VAN VAL- EN FRACTUURPREVENTIE ÜBERHAUPT MOGELIJK? BELEMMERENDE EN BEVORDERENDE FACTOREN. Prof. dr. Koen Milisen

IS IMPLEMENTATIE VAN VAL- EN FRACTUURPREVENTIE ÜBERHAUPT MOGELIJK? BELEMMERENDE EN BEVORDERENDE FACTOREN. Prof. dr. Koen Milisen IS IMPLEMENTATIE VAN VAL- EN FRACTUURPREVENTIE ÜBERHAUPT MOGELIJK? BELEMMERENDE EN BEVORDERENDE FACTOREN Prof. dr. Koen Milisen Inhoud DEEL 1 Survey gebruik van valpreventiemaatregelen bij ouderen in de

Nadere informatie

Valpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014

Valpreventie az groeninge. Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Valpreventie az groeninge Nathalie De Donder Jessica Gionchetta 2/10/2014 Video valpreventie Agenda Waarom valpreventie? Wat zijn de risicofactoren? Valpreventiebeleid az groeninge? Valkliniek? 3 Waarom

Nadere informatie

Inleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag

Inleiding. A Case finding B Multifactoriële C Multifactoriële. Transfer van informatie bij ontslag Inleiding Het College van Geneesheren voor de dienst Geriatrie heeft in het kader van kwaliteitsverbeterende initiatieven de laatste jaren gewerkt rond het gebruik van assessment instrumenten. Aan de hand

Nadere informatie

VALPREVENTIE MB Brochure: Vallen l Ziekenhuis Oost-Limburg

VALPREVENTIE MB Brochure: Vallen l Ziekenhuis Oost-Limburg VALPREVENTIE MB 3036 Brochure: Vallen l Ziekenhuis Oost-Limburg 1 WELKOM Een val is snel gebeurd, ook tijdens uw verblijf in het ziekenhuis. Samen met u en uw naasten willen alle ziekenhuismedewerkers

Nadere informatie

Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen

Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Milisen, K., Coussement, J., Vlaeyen, E., Bautmans, I., Bertrand, I., Boonen, S., Cambier, D., De Coninck, L., De Cuyper, M., Delbaere,

Nadere informatie

II EVALUATIEPROTOCOL VALLEN

II EVALUATIEPROTOCOL VALLEN II EVALUATIEPROTOCOL VALLEN ORTHOSTATISCHE HYPOTENSIE 1. Heeft u soms last van duizeligheid/draaierigheid? neen ja Zo ja: Heeft u dit gevoel bij het rechtstaan uit bed, stoel of zetel, bij het bukken?

Nadere informatie

Van slaappillen kan je vallen

Van slaappillen kan je vallen Van slaappillen kan je vallen Praat erover met je arts of apotheker U gebruikt een geneesmiddel om beter te kunnen slapen of om te kalmeren (een benzodiazepine of een aanverwant product). Ontdek wat deze

Nadere informatie

VALPREVENTIE IN WOONZORGCENTRA PRAKTIJKRICHTLIJN VOOR VLAANDEREN

VALPREVENTIE IN WOONZORGCENTRA PRAKTIJKRICHTLIJN VOOR VLAANDEREN VALPREVENTIE IN WOONZORGCENTRA PRAKTIJKRICHTLIJN VOOR VLAANDEREN Valpreventie in Woonzorgcentra Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Milisen, K., Vlaeyen, E., Coussement, J., Leysens, G., Van der Elst, E.,

Nadere informatie

Valpreventieparcours

Valpreventieparcours Valpreventieparcours Spreektekst voor de scheidsrechter 1. Ervaar hoe het voelt om een wankel gangpatroon te hebben en wandel met 'samengebonden' voeten tot aan de volgende kegel. 2. Zoals je ziet neemt

Nadere informatie

Hieronder worden de maatregelen op voorzieningsniveau besproken die kunnen worden toegepast.

Hieronder worden de maatregelen op voorzieningsniveau besproken die kunnen worden toegepast. Hieronder worden de maatregelen op voorzieningsniveau besproken die kunnen worden toegepast. Volgende maatregelen naar educatie en sensibilisatie van bewoner en familie kunnen in de eigen voorziening worden

Nadere informatie

valpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008

valpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008 valpreventie Sophia E. de Rooij internist-geriater 03 april 2008 Mw Grijpstuiver, 75 jaar oud Vroeger Nu de kans op een val is groot! - ongeveer driekwart van alle letsels, opgelopen bij een privéongeval,

Nadere informatie

Projecten op een chirurgische afdeling

Projecten op een chirurgische afdeling Projecten op een chirurgische afdeling Geneesmiddel-geïnduceerd vallen en opname op traumatologie Apr. Sarah Vanwynsberghe Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten

Nadere informatie

Multifactoriële interventies

Multifactoriële interventies C Multifactoriële interventies In deze derde stap van de richtlijn komen eerst de standaardmaatregelen aan bod die van toepassing zijn bij alle patiënten. Vervolgens worden specifieke maatregelen besproken.

Nadere informatie

Valpreventie in de huisartsenpraktijk. Dr Elie Balligand

Valpreventie in de huisartsenpraktijk. Dr Elie Balligand Valpreventie in de huisartsenpraktijk Dr Elie Balligand 27/05/2016 Agenda Introductie Valproblematiek Enkele cijfers Getuigenis Valpreventie in de (huisartsen)praktijk Medicatie Casuïstiek 2 27/05/2016

Nadere informatie

> Veilig op stap: valpreventie bij ouderen. www.azstlucas.be

> Veilig op stap: valpreventie bij ouderen. www.azstlucas.be > www.azstlucas.be 2 Inhoudsopgave 2 Inleiding 3 Gevolgen van een val 4 Risicofactoren en tips om valincidenten te vermijden 4 1. Beweging 4 2. Medicatie 4 3. Bepaalde aandoeningen 4 4. Ondervoeding 5

Nadere informatie

Valpreventie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk

Valpreventie. T +32(0) F +32(0) Campus Sint-Jan Schiepse bos 6. B 3600 Genk Valpreventie T +32(0)89 32 50 50 F +32(0)89 32 79 00 info@zol.be Campus Sint-Jan Schiepse bos 6 B 3600 Genk Campus Sint-Barbara Bessemerstraat 478 B 3620 Lanaken Medisch Centrum André Dumont Stalenstraat

Nadere informatie

Meetinstrument valpreventie

Meetinstrument valpreventie Vink steeds het voor jou meest passende antwoord aan. Slechts één antwoord is mogelijk. Indien meerdere antwoorden mogelijk zijn, wordt dit met * aangegeven. Indien stippellijnen, hierop invullen a.u.b.

Nadere informatie

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN

STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN STAPPENPLAN PREVENTIE VAN VALLEN IN DE EERSTE LIJN Preventie van nieuwe valincidenten en letsel bij zelfstandig wonende ouderen. STAP 1: Screenen op valrisico in de eerste lijn. 1. Bent u de afgelopen

Nadere informatie

ZORGPROGRAMMA VALPREVENTIE. Versie augustus 2013

ZORGPROGRAMMA VALPREVENTIE. Versie augustus 2013 ContactpersoonA.J.Biewenga,voorzitterenhuisarts Raadhuislaan4 7981EMDiever 0521 592575 biewenga@huisartsdiever.nl InschrijfnummerKamervanKoophandel: 55332544 AGBcoderechtspersoon: 53 530470 Bankrekeningnummer:

Nadere informatie

Valpreventie Valpreventie

Valpreventie Valpreventie Valpreventie e d n a v Week e i t n e v Valpre WEEK VAN DE VALPREVENTIE Wist u dat : 1 op 3 van de 65-plussers ten minste één keer per jaar valt? Het risico om te vallen toeneemt met de leeftijd? 32 tot

Nadere informatie

valpreventie voor psychogeriatrische cliënten

valpreventie voor psychogeriatrische cliënten valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Aantal valincidenten in verpleeghuizen In verpleeghuizen wordt veel gevallen. Jaarlijks vallen verpleeghuiscliënten gemiddeld 2 keer. Psychogeriatrische cliënten

Nadere informatie

Valproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.

Valproblematiek in de eerste en tweede lijn. Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht. Valproblematiek in de eerste en tweede lijn Dr Marielle Emmelot-Vonk Klinisch geriater Geriatrie UMC Utrecht m.h.emmelotvonk@umcutrecht.nl Het komt vaak voor Het heeft belangrijke gevolgen Balans en veroudering

Nadere informatie

Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg. Donderdag 11 juni 2015

Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg. Donderdag 11 juni 2015 Interprofessionele vorming Gentbrugge-Ledeberg Donderdag 11 juni 2015 Medicatieproblematiek en valpreventie in de eerste lijn Carolien Bogaerts Interprofessionele vorming Wat is een IPV? IPV = interprofessionele

Nadere informatie

Veilig bewegen in en om het huis. 16 maart 2017

Veilig bewegen in en om het huis. 16 maart 2017 Veilig bewegen in en om het huis 16 maart 2017 Veilig bewegen in en om het huis Cijfers en feiten m.b.t. valincidenten De gevolgen van een val Parkinson en valrisico Risicofactoren en wat kunt u er aan

Nadere informatie

Osteoporose verpleegkundigen

Osteoporose verpleegkundigen Osteoporose verpleegkundigen Belinda Wardenaar Annemie de Vroe - Roothaert 1 ETZ zorgpad osteoporose Huidige zorgpad in ETZ: Oproep screening na fractuur vanaf 50-jarige leeftijd: brief - dexa folder -

Nadere informatie

Heet iedereen welkom en stel je voor als spreker.

Heet iedereen welkom en stel je voor als spreker. 1 Heet iedereen welkom en stel je voor als spreker. Kader het MFO d.m.v. het geven van de volgende korte inleiding: Geneesmiddelen behoren tot één van de risicofactoren die tot een val kunnen leiden. Vandaar

Nadere informatie

Valpreventie kwetsbare ouderen

Valpreventie kwetsbare ouderen Valpreventie kwetsbare ouderen 2 Vallen komt veel voor. Eén op de drie thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder valt minstens één keer per jaar. Een dergelijke val kan nare gevolgen hebben. Het is dan

Nadere informatie

Tussen vallen en opstaan

Tussen vallen en opstaan Tussen vallen en opstaan s Herenbaan 172 2840 Rumst tel: 03 880 90 11 (algemeen) tel: 03 880 91 90 (afspraken) e-mail: info@hfr.be www.azheiligefamilie.be deze informatiebrochure bezorgt jou informatie

Nadere informatie

Stel je voor als spreker.

Stel je voor als spreker. Stel je voor als spreker. Kader de presentatie: De presentatie is opgesteld naar aanleiding van de Week van de Valpreventie (WvdV) 2015, waarbij medicatie de belangrijkste focus is. Het geneesmiddelengebruik

Nadere informatie

Vlaamse richtlijn Valpreventie bij thuiswonende ouderen In opdracht van de Werkgroep Richtlijnen Eerste Lijn van EBMPracticenet

Vlaamse richtlijn Valpreventie bij thuiswonende ouderen In opdracht van de Werkgroep Richtlijnen Eerste Lijn van EBMPracticenet Vlaamse richtlijn Valpreventie bij thuiswonende ouderen In opdracht van de Werkgroep Richtlijnen Eerste Lijn van EBMPracticenet Auteurs: Milisen K. RN, PhD a,b,c, Leysens G. RN, MSc a,b, Vanaken D. RN,

Nadere informatie

Epidemiologische data en oorzaken van recidiverend vallen DR. W. JANSSENS DIENST GERIATRIE UZ GENT 18 NOVEMBER 2015

Epidemiologische data en oorzaken van recidiverend vallen DR. W. JANSSENS DIENST GERIATRIE UZ GENT 18 NOVEMBER 2015 Epidemiologische data en oorzaken van recidiverend vallen DR. W. JANSSENS DIENST GERIATRIE UZ GENT 18 NOVEMBER 2015 DEFINITIE = een onverwachte gebeurtenis waarbij de oudere op de grond, vloer of een lager

Nadere informatie

Voordracht Valpreventie ouderen. Stel je voor als spreker:

Voordracht Valpreventie ouderen. Stel je voor als spreker: Stel je voor als spreker: Kader de presentatie: De presentatie is opgesteld naar aanleiding van de Week van de Valpreventie (WvdV) 2017 en 2018, waarbij blijven bewegen op een veilige manier de belangrijkste

Nadere informatie

9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners

9/03/16. VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico. Valnet-project. Initatiefnemers en partners VAL-net: de ergotherapeut binnen transmurale samenwerking bij ouderen met verhoogd valrisico Julie Creyf & Evelyn Van Cleynenbreugel Valnet-project Initatiefnemers en partners Dept. Maatschappelijke Gezondheidszorg

Nadere informatie

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 0 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 0 bij de Valincidenten-CAP. (II) Richtlijnen:

Nadere informatie

Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten

Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Valpreventie voor psychogeriatrische cliënten Blijf Staan valpreventie Aantal valincidenten in verpleeghuizen In verpleeghuizen wordt veel gevallen. Onder een valincident verstaan we een onbedoelde verandering

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Valquiz

Vragen en antwoorden Valquiz Vragen en antwoorden Valquiz Ouderen in woonzorgcentra Deel I: Feit of fabel 1. Vallen hoort bij het ouder worden, je kan hier niets aan doen. FOUT Er kunnen verschillende maatregelen worden ondernomen

Nadere informatie

Veilig thuis: Concrete tips om vallen te voorkomen

Veilig thuis: Concrete tips om vallen te voorkomen Veilig thuis: Concrete tips om vallen te voorkomen Valpartijen thuis Enkele cijfers Eén op de drie van de thuiswonende 65-plussers valt één maal per jaar. Bij personen ouder dan 80 jaar loopt dat percentage

Nadere informatie

Valpreventie INFORMATIE VOOR PATIËNTEN

Valpreventie INFORMATIE VOOR PATIËNTEN Valpreventie INFORMATIE VOOR PATIËNTEN 2 INHOUDSTAFEL Inleiding 4 1. Vallen: hoe en waarom? 5 2. Voorkomen is beter dan genezen 7 3. Nuttige tips 14 4. Wat als je gevallen bent? 15 3 INLEIDING Vallen is

Nadere informatie

Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis en thuis Ziekenhuis Maas en Kempen

Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis en thuis Ziekenhuis Maas en Kempen Informatiebrochure Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis en thuis Ziekenhuis Maas en Kempen Inleiding U heeft dit boekje ontvangen omdat u deze informatie kan gebruiken om uw valrisico te verminderen

Nadere informatie

patiëntenwijzer Hoe voorkomen dat u valt?

patiëntenwijzer Hoe voorkomen dat u valt? patiëntenwijzer Hoe voorkomen dat u valt? Een val is snel gebeurd... Met het ouder worden, loopt u meer kans om te vallen. De meeste valpartijen gebeuren bij het doen van de dagelijkse taken: de brievenbus

Nadere informatie

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 1 bij de Valincidenten-CAP. (II) Probleemstelling:

Nadere informatie

Infobrochure. Valvrij door het leven. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Valvrij door het leven. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Valvrij door het leven mensen zorgen voor mensen Vallen vormt een grote bedreiging voor oudere mensen. Voor een 75-plusser is vallen één van de meest voorkomende oorzaken/aanleidingen van

Nadere informatie

De valpreventiecoördinator moet voldoen aan een duidelijk competentieprofiel.

De valpreventiecoördinator moet voldoen aan een duidelijk competentieprofiel. Voor het welslagen van de implementatie van de praktijkrichtlijn en omwille van het belang van de samenwerking tussen de verschillende disciplines wordt best een valpreventiecoördinator aangesteld. Per

Nadere informatie

Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen

Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Valpreventie bij thuiswonende ouderen Praktijkrichtlijn voor Vlaanderen Milisen, K., Coussement, J., Vlaeyen, E., Bautmans, I., Bertrand, I., Boonen, S., Cambier, D., De Coninck, L., De Cuyper, M., Delbaere,

Nadere informatie

Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid. Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016

Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid. Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016 Vallen of fixeren? Een keuze voor bewegingsvrijheid Niet kunnen kiezen is verliezen, Keuzevrijheid in het wzc 18/02/2016 Welke van volgende maatregelen zijn vrijheidsbeperking? Alle onvrijwillige toegepaste

Nadere informatie

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3

Samenvatting Hoofdstuk 1 Hoofdstuk 2 hoofdstuk 3 Vallen komt in alle leeftijdsgroepen voor, maar vormt vooral bij ouderen een groot gezondheidsprobleem. Onder een val wordt verstaan een gebeurtenis waarbij de betrokkene onbedoeld op de grond of een lager

Nadere informatie

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 1 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 1 bij de valincidenten-cap. (II) Probleemstelling:

Nadere informatie

Beleidsaanbevelingen voor de implementatie van val- en fractuurpreventie bij ouderen

Beleidsaanbevelingen voor de implementatie van val- en fractuurpreventie bij ouderen Beleidsaanbevelingen voor de implementatie van val- en fractuurpreventie bij ouderen Verslag symposium 'Implementatie val- en fractuurpreventie bij ouderen' - 28 maart 2014 1 Inleiding Vallen bij ouderen

Nadere informatie

1. ALGEMENE GEZONDHEIDSPROMOTIE MET FOCUS OP VALPREVENTIE

1. ALGEMENE GEZONDHEIDSPROMOTIE MET FOCUS OP VALPREVENTIE P R A K T I J K R I C H T L I J N 1. ALGEMENE GEZONDHEIDSPROMOTIE MET FOCUS OP VALPREVENTIE Doelgroep en doelstellingen Het eerste deel focust op de gehele bevolking en beoogt vier doelstellingen: 1 De

Nadere informatie

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 2

Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 2 Valincidenten Clinical Assessment Protocol (CAP) = 2 De informatie over deze CAP-code wordt opgesplitst in drie delen: (I) Betekenis: De betekenis van code 2 bij de Valincidenten-CAP. (II) Probleemstelling:

Nadere informatie

Vragen & Antwoorden Veiligheidsbingo

Vragen & Antwoorden Veiligheidsbingo Vragen & Antwoorden Veiligheidsbingo Woonzorgcentra Deel I: juist/fout-ronde. 1. Mannen vallen meer dan vrouwen. Vrouwen (30%) vallen vaker dan mannen (15%). 2. Hoe meer je beweegt, hoe minder kans je

Nadere informatie

Multidisciplinaire aanpak van valpreventie in de thuiszorg Rapport studieavond op 4 september 2009 SIT regio Mortsel

Multidisciplinaire aanpak van valpreventie in de thuiszorg Rapport studieavond op 4 september 2009 SIT regio Mortsel ThuisGezondheidsZorg - Regio Mortsel Multidisciplinaire aanpak van valpreventie in de thuiszorg Rapport studieavond op 4 september 2009 SIT regio Mortsel Auteurs: De Coninck Leen De Lepeleire Jan Dieleman

Nadere informatie

Van slaappillen kan je vallen

Van slaappillen kan je vallen Van slaappillen kan je vallen Praat erover met je arts of apotheker U gebruikt een geneesmiddel om beter te kunnen slapen of om te kalmeren (een benzodiazepine of een aanverwant product). Ontdek wat deze

Nadere informatie

Osteoporose profylaxe bij 80+

Osteoporose profylaxe bij 80+ Osteoporose profylaxe bij 80+ Emilie Gieling, AIOS Ziekenhuisfarmacie, CWZ Prof. Dr. Joop van den Bergh, internist-endocrinoloog, VieCurie MC Noord-Limburg, Maastricht UMC & UHasselt België (potentiële)

Nadere informatie

Perspectief vanuit de arts. Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht

Perspectief vanuit de arts. Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht Perspectief vanuit de arts Marielle Emmelot Klinisch geriater UMC Utrecht De 4 stappen in valpreventie 1. Valrisicoschatting 2. Multifactoriële valrisicobeoordeling 3. Behandelplan (verlaging valrisico)

Nadere informatie

INFO VOOR PATIËNTEN VALPREVENTIE

INFO VOOR PATIËNTEN VALPREVENTIE INFO VOOR PATIËNTEN VALPREVENTIE INHOUD 01 Voorwoord 4 02 Beweging en evenwicht 4 03 Medicatiegebruik 5 04 Bloeddrukproblemen 6 05 Gezichtsvermogen 6 06 Schoenen en voeten 6 07 Omgeving en gedrag 7 08

Nadere informatie

Factsheet. Effectiviteit van valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen en dementie

Factsheet. Effectiviteit van valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen en dementie Factsheet Effectiviteit van valpreventie bij ouderen met cognitieve problemen en dementie Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL

Nadere informatie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Valpreventie

metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Valpreventie metabole en cardiovasculaire aandoeningen info voor patiënten Valpreventie Inhoud 01 Voorwoord... 04 02 Beweging en evenwicht... 04 03 Medicatiegebruik... 05 04 Bloeddrukproblemen... 05 05 Gezichtsvermogen...

Nadere informatie

Valpreventie in VPH Update richtlijn valpreventie

Valpreventie in VPH Update richtlijn valpreventie Voorkomen van toekomstig letsel Wat werkt in valpreventie? Valpreventie in VPH Update richtlijn valpreventie Dr. Nathalie van der Velde Internist-Geriatrician Academisch Medisch Centrum, Amsterdam www.menti.com

Nadere informatie

MET VALLEN EN OPSTAAN

MET VALLEN EN OPSTAAN MET VALLEN EN OPSTAAN VALPREVENTIE - Patiëntinformatie - Inleiding Ongeveer 30% van de 65-plussers valt minstens eenmaal per jaar. Bij de 80-jarigen verhoogt dit percentage zelfs tot 50 %. Zowel persoons-

Nadere informatie

HET OTAGO-PROGRAMMA. Lenore Dedeyne. Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA

HET OTAGO-PROGRAMMA. Lenore Dedeyne. Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA HET OTAGO-PROGRAMMA Lenore Dedeyne Otago hoofddocent Doctoraatsstudent CHROMETA DE VALPROBLEMATIEK Fatal falls rate per 100,000 habitants 160 140 120 100 80 60 40 20 0 5 11 10 16 19 34 41 64 106 65-69

Nadere informatie

VEILIG OP WEG. Valpreventie bij ouderen

VEILIG OP WEG. Valpreventie bij ouderen VEILIG OP WEG Valpreventie bij ouderen VEILIG OP WEG Valpreventie bij ouderen 02 Inleiding 03 Geriatrische evaluatie 03 Gevolgen van een val 04 Risicofactoren en tips om valincidenten te vermijden 04 Te

Nadere informatie

Bloeddrukregeling: hoger? lager?

Bloeddrukregeling: hoger? lager? www.hhzhlier.be 1 h.-hartziekenhuis vzw Bloeddrukregeling: hoger? lager? Dr. L. Nestor Geriater www.hhzhlier.be 2 To fall or not to fall HYPERTENSIE BIJ BEJAARDEN: How to treat? That s the question! Bloeddrukregeling

Nadere informatie

Osteoporose Voorkom Beenderbreuken

Osteoporose Voorkom Beenderbreuken Osteoporose Voorkom Beenderbreuken Prof. Dr. S. Goemaere Reumatoloog, UZ Gent Belgian Bone Club (BBC) International Osteoporosis Foundation (IOF) EU-Osteoporosis Consultation Panel IOF Working Parties

Nadere informatie

factsheet Effectiviteit van lichamelijke oefeningen bij valpreventie

factsheet Effectiviteit van lichamelijke oefeningen bij valpreventie factsheet Effectiviteit van lichamelijke oefeningen bij valpreventie Disclaimer Bij de samenstelling van deze publicatie is de grootst mogelijke zorgvuldigheid in acht genomen. VeiligheidNL aanvaardt echter

Nadere informatie

Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis Ziekenhuis Maas en Kempen

Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis Ziekenhuis Maas en Kempen Informatiebrochure Valpreventie voor Patiënten in het ziekenhuis Ziekenhuis Maas en Kempen Inleiding U heeft dit boekje ontvangen omdat u deze informatie kan gebruiken om uw valrisico te verminderen tijdens

Nadere informatie

Gang- en valkliniek geriatrie Valpreventie

Gang- en valkliniek geriatrie Valpreventie Gang- en valkliniek geriatrie Valpreventie Eén derde van de 75-plussers valt in de thuissituatie tijdens het uitvoeren van dagelijkse activiteiten. Mogelijke gevolgen lichamelijk: fracturen, snijwonden,

Nadere informatie

Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Derde herzien druk, 2011

Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Derde herzien druk, 2011 Richtlijn Osteoporose en fractuurpreventie Nederlandse Vereniging voor Reumatologie Derde herzien druk, 2011 Stroomdiagram van diagnostiek,behandeling en follow-up bij patiënten van 50 jaar en ouder met

Nadere informatie

Vragen en antwoorden Valquiz

Vragen en antwoorden Valquiz Vragen en antwoorden Valquiz Ouderen in woonzorgcentra Deel I: Feit of fabel 1. Vallen hoort bij het ouder worden, je kan hier niets aan doen. FOUT. Er kunnen verschillende maatregelen worden ondernomen

Nadere informatie

Dienst geriatrie Valpreventie in het ziekenhuis. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie

Dienst geriatrie Valpreventie in het ziekenhuis. Informatiebrochure voor de patiënt en de familie Dienst geriatrie Valpreventie in het ziekenhuis Informatiebrochure voor de patiënt en de familie VOORWOORD Al onze ziekenhuismedewerkers nemen ter preventie van vallen enkele aandachtspunten in acht. Ook

Nadere informatie

Valpreventie. Een taak van de ergocoach? /!

Valpreventie. Een taak van de ergocoach? /! 2017 Valpreventie Een taak van de ergocoach? /! Marleen de Boer 06-40259954 kr8mcc@gmail.com Wie zijn jullie? Eerste indruk; valpreventie jouw thema? Spar even met je buurman Waarom en hoe? Hebben we

Nadere informatie

VAL-net. Evelyn Van Cleynenbreugel

VAL-net. Evelyn Van Cleynenbreugel VAL-net Ontwikkeling van een prototype begeleidingsnetwerk voor verbetering van therapietrouw voor valpreventie bij thuiswonende ouderen met verhoogd valrisico. Evelyn Van Cleynenbreugel P r o b l e e

Nadere informatie

Verminder uw kans om te vallen in het ziekenhuis

Verminder uw kans om te vallen in het ziekenhuis Verminder uw kans om te vallen in het ziekenhuis Inleiding Een opname in het ziekenhuis kan het risico op vallen doen vergroten. Bijvoorbeeld doordat u niet zo goed uit de voeten kunt wanneer u een infuus

Nadere informatie

Fractuurpreventie bij 80- plussers: focus op medicatie. Harald Verhaar, internist-geriater UMC Utrecht

Fractuurpreventie bij 80- plussers: focus op medicatie. Harald Verhaar, internist-geriater UMC Utrecht Fractuurpreventie bij 80- plussers: focus op medicatie Harald Verhaar, internist-geriater UMC Utrecht Vragen Is het überhaupt nog wel zinvol om een anti-osteoporose medicament voor te schrijven aan een

Nadere informatie

Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel

Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel Valkliniek: hoe complexe valproblemen multidisciplinair behandelen? Evelyn Van Cleynenbreugel Voor wie? 65- plusser: die zich aanbiedt na een acuut valincident OF die gang- en/of evenwichtsproblemen heeft

Nadere informatie

Infobrochure. Valvrij door het leven. Thuis en in het ziekenhuis. mensen zorgen voor mensen

Infobrochure. Valvrij door het leven. Thuis en in het ziekenhuis. mensen zorgen voor mensen Infobrochure Valvrij door het leven Thuis en in het ziekenhuis mensen zorgen voor mensen Vallen vormt een grote bedreiging voor oudere mensen. Voor een 75-plusser is vallen één van de meest voorkomende

Nadere informatie

Samenwerking huisarts en kinesitherapeut

Samenwerking huisarts en kinesitherapeut Samenwerking huisarts en kinesitherapeut Lode Verreyen voorzitter WVVK UGent vakgroep huisartsgeneeskunde Inhoud v.d. workshop 1. Het voorschrift 2. Soorten voorschrift en aantal behandelingen 3. Het consultatief

Nadere informatie

Bijlage 2: Informatiebrochure valpreventie voor patiënten

Bijlage 2: Informatiebrochure valpreventie voor patiënten Bijlage 2: Informatiebrochure valpreventie voor patiënten Bron: Haines TP. Prevention of falls in the subacute hospital setting. 2004. http://eprints.infodiv.unimelb.edu.au/archive/00001106/01/thesisregular.pdf.

Nadere informatie

Een (te) lage bloeddruk of een plotse daling van de bloeddruk bij het rechtkomen, het bukken of na de maaltijd.

Een (te) lage bloeddruk of een plotse daling van de bloeddruk bij het rechtkomen, het bukken of na de maaltijd. Vallen voorkomen Vallen voorkomen Een valpartij is snel gebeurd. Meestal beperken de gevolgen zich tot kleine letsels zoals schaafwonden of een paar blauwe plekken. Bij ouderen kan vallen echter een ernstige

Nadere informatie

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io

CVRM kwetsbare ouderen. Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io CVRM kwetsbare ouderen Rotterdam maart 2015 AJ Arends, klinisch geriater en klinisch farmacoloog io Disclosure belangen spreker (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties

Nadere informatie

Examenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen

Examenvragen Geriatrie. Prof. dr. Steven Boonen Examenvragen 2008-2009 Geriatrie Prof. dr. Steven Boonen Academiejaar 2008-2009 20 Geriatrie prof. dr. Steven Boonen, prof. dr. Etienne Joosten, prof. dr. Eddy Dejaeger, prof. dr. Johan Flamaing en prof.

Nadere informatie