-1- Huisvestingsplan

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "-1- Huisvestingsplan"

Transcriptie

1 -1- Huisvestingsplan

2 Clfn Samenstelling:: Datum: 13 maart 2013 Status: Definitief versie 1.0 Esther Grt (Hanzehgeschl Grningen) Will Panman (RIO Prjects) Teun van Wijk (ICSadviseurs) Anne Bts (ICSadviseurs) Daan Kerkhf (ICSadviseurs) Deze presentatie is speciaal gemaakt vr TABLETS. Printen is niet ndig.

3 Inhudspgave 1. Inleiding 4 6. Onderwijs en nderzek Strategisch Huisvestingsplan Studentenprgnses Cycli SHV SHP MP Ontwikkelingen Onderwijs en Onderzek Huisvestingsvisie 7 7. Vrzieningen Huisvestingvisie en uitgangspunten Spreiding van vrzieningen Vastgestelde besluiten Restauratieve vrzieningen Share Yur Talent Mve The Wrld Overige vrzieningen Financiële ruimte De Nieuwe Hanze Werkmgeving Financiële kaders De Nieuwe Hanze Werkmgeving Efficiënte bedrijfsvering Ruimtebesparing DNHW Kwaliteit gebuwen Huisstijl vr de huisvesting Algemeen technische kwaliteit Uitgangspunten technische cnditie Vertaling naar Masterplan Technische staat p hfdlijnen Algemene uitgangspunten Masterplan Bxenmdel en hanteren ruimtenrmen Bxenmdel Afweging belang van prjecten Delstellingen bxenmdel Enkele Cnsequenties en vrdelen 18 Bijlagen 5.3 Telichting bxenmdel Samenvatting visie Huisvesting in Bxen Financiële cnsequenties SHP Overzicht betrkkenen Afkrtingenlijst 63-3-

4 H f d s t u k 1 Inleiding -4-

5 Onder zeken Zernike Campus Gebruikers Panel Kwaliteit gebuwen Financiën HG Kers Op Kwaliteit strategisch plan SHV strategische huisvestingsvisie SHP strategisch huisvestingsplan MP masterplan 1.1 Het Strategisch Huisvestingsplan Business Cases Kers p Kwaliteit (strategisch beleidsplan 2010) benadrukt het karakter van de Hanzehgeschl Grningen (hierna te nemen HG) als kennisgemeenschap. Een kennisgemeenschap met een hgere kwaliteit van nderwijs, vergrting van de kwaliteit en mvang van het praktijkgericht nderzek en veel meer kennisdeling. Het beleidsplan is vertaald in een strategische huisvestingsvisie ( De Huisvesting als Kennisarena, vastgesteld in 2012), die aangeeft he huisvesting kan bijdragen aan de missie en delen van Kers p Kwaliteit en he huisvesting kan wrden ingezet m het karakter van de HG als kennisgemeenschap te versterken. De huisvestingsvisie presenteert een duidelijke stip p de hrizn. Prgramma s van Eisen Ruimteregie ruimtemanagement Onderwijs en nderzek Het huisvestingsplan beschrijft wat daarvan de lgische gevlgen zijn vr de huisvesting en is gebaseerd p nderzek en input vanuit verschillende invalsheken. De cnclusies zijn pgenmen in het hfdrapprt, de nderzeken zelf in de bijlagen. De cncrete uitkmsten zijn pgenmen in het masterplan, het huisvestingsplan is vral een uitleg en verantwrding van de gemaakte keuzes. -5-

6 De input vr het huisvestingsplan is afkmstig uit : De Huisvestingsvisie: De Huisvesting als Kennisarena. De Business Cases. Prgramma s van eisen (wensen) van Business Cases. Onderzeken, zals nlangs naar Campus vrzieningen. Ontwikkelingen p de Zernike Campus. Ontwikkelingen p het gebied van Onderwijs en Onderzek. Ruimteregie (rganisatie van het ruimtegebruik). Gestructureerd analyseren vastgedinfrmatie. Het HG-huisvestingsmdel dat berdeelt p gebruik, beheer- en nderhud, kwaliteit van gebuwen, afschrijving. De analyse naar de financiële ruimte vr investeringen. Pilts uitgeverd in het kader van De Nieuwe Hanze Werkmgeving. PO-FB en Stuurgrep Huisvesting. Een in te stellen panel van studenten en medewerkers m p structurele wijze input te krijgen ten aanzien van huisvesting. Scriptie Het nieuwe Kennisdelen dr Inge Tempel student Facility Management juni CvB besluit EAE 5 nv 2012; ruimtebepaling HG t.b.v. gebuw Energy Academy Eurpe. Scriptie Kenniscirculatie en Vastged dr Rbert Wud deeltijdstudent Vastged & Makelaardij juni Beeldkwaliteit, West 8, mei Cycli SHV (Visie) SHP (Plan) MP (Masterplan) De nderdelen wrden regelmatig geactualiseerd. De SHV wrdt vastgesteld vr een langere peride (minimaal 5 jaar): het betreft nu de peride Het HG-huisvestingsmdel wrdt jaarlijks gevuld met huisvestingsinfrmatie. Aan de hand van de uitkmsten kan actie wrden ndernmen (bijvrbeeld extra nderhud, etc.) Het SHP bundelt infrmatie uit de bvengenemde brnnen. Deze infrmatie wrdt regelmatig geactualiseerd. Het MP bestaat uit een geactualiseerd verzicht van de planning van de diverse Business Cases en investeringsprjecten en de daaraan gekppelde financiële middelen. -6-

7 H f d s t u k 2 Huisvestingsvisie -7-

8 2.1 Huisvestingsvisie en uitgangspunten Bijlage 1 en het schema p de vlgende bladzijde geven een samenvatting van De huisvesting als Kennisarena. De vlgende uitgangspunten vanuit deze visie hebben een prminente rl gespeeld bij het ntwikkelen van het Huisvestingsplan. Algemeen: inspirerende mgevingen vr nderwijs en nderzek bevrderen interactie en chesie tussen studenten, medewerkers en samenwerkingspartners. Hiermee dragen zij daarmee bij aan de ntwikkeling van de HG als Kennisgemeenschap. Stimuleren van ntmeten dr spreiden van vrzieningen en dr clusteren per type vrziening. Vergrten van bedrijvigheid p de campus dr zveel mgelijk cncentreren van huisvesting p de campus. Kenniscentra zichtbaarder en prminenter psitineren. Zichtbaar maken van bijzndere resultaten en ideeën (shwcases, etalages, etc.). Diversiteit aan multifunctinele werkplekken vr zwel medewerkers als studenten. Energy Academy Eurpe inzetten als stimulans vr het ntwikkelen van de campus. Tepassen en drntwikkelen van het bxenmdel. Implementeren van duurzaamheid in huisvestingsvraagstukken 2.2 Vastgestelde besluiten De vlgende uitgangspunten vr lcaties zijn inmiddels als besluit vastgesteld. Het stadscentrum als gebied vr de Kunsten, met uitzndering vr Dans (Zernike Campus). Verhuizing van Dans naar de campus, p dit mment lpt een scenaristudie naar de exacte lcatie. Verbuwing Prins Claus Cnservatrium. EnTranCe: aanleg en buw preftuin ten beheve van energie transitie. Visie hierp en PvE meten ng wrden vastgesteld. Beslten is dat er een gebuw vr de Energy Academy Eurpe gaat kmen waar de HG als huurder in gaat participeren De Academie vr Gezndheidsstudies en de Academie vr Verpleegkunde blijven in de binnenstad (Wiebengacmplex) gevestigd in verband met hun betrkkenheid/relatie met het UMCG (Healthy Ageing). -8- De huisvestingsvisie zet een beweging in gang, waarbij 19 Schls en 6 Kenniscentra zich verenigen in 1 Kennisarena.

9 -9- C A 19 Schls (nu) 1 Kennisarena (tekmst) A B E G F Share Yur Talent. Mve The Wrld. Stimuleren delen van kennis. Betere balans kleinschaligheid & vrdelen gezamenlijkheid. Kwaliteitsimpuls werkplek en beleving Campus. Grei en fricties pvangen binnen huidige ttaal m2 Dmeinen Schls Alle ruimten, inclusief algemene nderwijsruimten. gedeelte buiten eigen dmein gersterd Onderzek 5 KennisCentra Verstpt in dmeinen Schls Daardr wel verbinding nderwijs. Campusvrzieningen Gezamenlijk: mediatheek, sprt NB Atrium = kantine ecnmie Stadslcaties Visie / beleid niet duidelijk. Kans f prbleem? Staven / CVB Werkplekken verspreid, Ruimtegebruik subptimaal B C D E F G Bx-1: Thuisbasis Werkplekken vr Schls, KC s (veel zichtbaarder), staven. Versterken Kennisdelen dr penheid en ntmetingsplekken vr iedereen. De Nieuwe Hanze Werkmgeving, plus labs en praktijkruimten als ankerpunt. Onderzek Akkrd van Grningen: Energy: nieuwbuw EAE/EnTranCe. Healthy Ageing: aantrekkelijk samenwerkcncept WBC en WAS. KC s p herkenbare uitndigende plekken p Zernike, met interactie mgeving en met elkaar. Bx-2: Cntingenten Algemene nderwijsruimten HG breed inzetbaar. Dr mnitring steeds betere match met behefte aan werkvrmen. Bx-3: Campusvrzieningen Alle kantines en studielandschappen vr alle studenten. Zernike als verzameling betekenisvlle plekken. Rute langs htspts versterkt Campusbeleving en delen van vrzieningen. Stadslcaties Interactie met mgeving. Bijvrbeeld kunstenkwartier. Stadslcaties dragen bij aan relatie stad en regi. Uitgangspunten zijn gelijk aan Zernike Campus. Staven / CVB Overhead gelijk huden bij grei studenten = taakstelling reductie verhead. Nieuwbuw B&S: kwaliteitsimpuls vwb werkplekcncept gecmbineerd met hgere bezetting. Ruimtewinst inzetten vr nderwijs en nderzek. G C E F D A

10 H f d s t u k 3 Financiële ruimte -10-

11 3.1 Financiële kaders Vr de jaren is in ttaal m 72 beschikbaar vr investeringen van Vastged (m 9 per jaar gedurende acht jaren). De nrm vr de jaarlijkse investeringsruimte van Vastged van m 9 bestaat uit m 8 afschrijvingslasten en m 1 ksten die jaarlijks van investeringsprjecten rechtstreeks ten laste van de explitatie wrden verantwrd. Het bedrag van m 72 zal ng ter tetsing aan de accuntant wrden vrgelegd en hen zal gevraagd wrden m hier een advies ver uit te brengen. Het Meerjaren InvesteringsPlan (MIP) vr de jaren is pgesteld en resulteert in een ttaal investeringsbedrag van m 68 (pgesteld in het huidige prijspeil). Het ttaal aan investeringen valt daarmee binnen de aanwezige investeringsruimte. De ruimte van m 4 is beschikbaar m (een deel van de) prijsstijgingen e.d. p te vangen. Daarnaast kunnen er in de peride van acht jaar mstandigheden zijn die npen tt aanpassing van plannen vanwege bijvrbeeld wettelijke regelingen, grte wijzigingen in de studentenaantallen, ntwikkelingen in nderwijs- en nderzeksvisie, etc. De m 4 is daarmee niet een ruimte die vrij besteedbaar is vr plannen die niet in het SHP zijn pgenmen. De budgetten per deelprject zullen als maximale ruimte wrden meegegeven bij het pstellen van de business cases. Overschrijding van deelbudgetten is niet tegestaan. Mcht in de uitwerking van een prject blijken dat vlledige realisatie financieel niet haalbaar is, dan meten keuzes gemaakt wrden ten aanzien van het te realiseren functinele e/ technische eindresultaat Ok geldt dat de eisen vanuit het PvE leidend zijn. Dat betekent dat ten aanzien van een vastgesteld PvE geen plus meer plaats kan vinden, maar wel een min. Mcht in de uitvering sprake zijn van financiële meevallers dan kunnen deze aangewend wrden m tegenvallers p te lssen, maar niet vr de realisatie van een nieuwe/extra wens. Niet aangewende meevallers vallen terug in de pst nvrzien van het ttale huisvestingsprgramma. Indien bij een prject prijsstijgingen zich vrden zal p dat mment bekeken meten wrden f het prjectbedrag bijgesteld met wrden f dat er een bijstelling van het prgramma ndzakelijk is. Jaarlijks zal als nderdeel van de jaarlijkse herijking van het masterplan, p basis van financiële ntwikkelingen bekeken meten wrden f aanpassing van de plannen f bijstelling van het budget ndzakelijk is. De investeringsplannen zijn nder meer bepaald aan de hand van de in 2012 pgestelde prgnse van de ntwikkeling van het aantal studenten en de aanname dat er per sald geen uitbreiding van het aantal fte medewerkers zal zijn (met als cnclusie geen tename van het aantal m²). Met betrekking tt Faciliteiten is er qua prjectbudget in ttaal m 8,7 ndig. Hiervan heeft m 5,6 betrekking p investeringen in inrichting. Dit bedrag kan wrden gedekt uit het jaarlijks vr investeringen beschikbare budget van m 0,7, fwel m 5,6 ver de gehele peride van Het structurele budget gaat hierdr niet mhg. De resterende m 3,1 heeft betrekking p incidentele ksten vr verhuizingen (inclusief verhuizing van ICT-vrzieningen) en (pleverings)schnmaak.

12 3.2 Efficiënte bedrijfsvering Het SHP draagt p de vlgende wijze bij aan het vergrten van de efficiency van de bedrijfsvering. De behefte aan ruimte vr nderwijs en nderzek zal te gaan nemen dr: Licht stijgende prgnses vr vltijdstudenten p krte en middellange termijn, verigens gevlgd dr een daling p lange termijn. Meer cntacturen. Tename van nderzeksactiviteiten. Uitgangspunt is dat deze tename p de Zernike Campus in principe wrdt pgevangen binnen een gelijkblijvend gebuwvlume. Dit is mgelijk dr: Algemene nderwijsruimten Campus-breed in te zetten (cnfrm bxenmdel). Betere en efficiëntere werkmgevingen (De Nieuwe Hanze Werkmgeving) in te richten. De ruimtebesparing kan wrden ingezet ten beheve van ruimte vr nderwijs en nderzek. Campus-breed gebruik te maken van vrzieningen zals studielandschappen, stilteruimten, restauratieve vrzieningen. Bvenp het gelijkblijvende ttaalvlume p de campus, is vr de Energy Academy Eurpe / EntranCe rekening gehuden met een autnme grei gecmbineerd met een verplaatsing van nderwijs. EAE: m2 grei; m2 verplaatsing EnTranCe: grei mbt de preftuinfaciliteiten, verplaatsing mbt de nderwijsvrzieningen. Afstten van huurpanden en slp van gebuwdelen met een slechte kwaliteit leidt tt een behefte aan uitbreiding. Om de vlgende redenen is er vr gekzen m deze nieuwbuw te bestemmen vr bedrijven en staven, Dans, cnferentieruimte, mediatheek en ruimte vr HG Grningen Prfessinals en Bedrijven: De bedrijven en staven zijn nu gevestigd in verschillende gebuwen. Op deze plekken ntstaat ruimte vr uitbreiden ten beheve van nderwijs/nderzek. Huisvesting p één lcatie verbetert de samenwerking binnen de bedrijven en staven en maakt efficiënt ruimtegebruik, bijvrbeeld van verlegruimten, mgelijk. De huisvesting vr bedrijven en staven, dans, (evt) cnferenties, mediatheek en HG Grningen Prfessinals en Bedrijven zal regelmatig buiten nderwijstijden gebruikt wrden. Dr deze gezamenlijk in de nieuwbuw te situeren ntstaat beheersmatig een gunstige situatie. Het nieuwe gebuw kan pen blijven terwijl andere gebuwen geslten zijn. -12-

13 H f d s t u k 4 Kwaliteit gebuwen -13-

14 4.1 Algemeen technische kwaliteit Om de kwaliteit van het vastged en de cntinuïteit van het nderwijs te waarbrgen, ksten te beheersen en te kunnen sturen p rendement, is beleid p de technische kwaliteit van de gebuwen belangrijk. De afdeling Vastged gebruikt vr het pstellen van de meerjaren nderhudsbegrting de cnditiemeting uitgeverd cnfrm NEN De gebuwen en de technische installaties wrden p een bjectieve manier technisch berdeeld. Hierbij wrdt er gekeken naar de technische staat van wat er aanwezig is. Naast de cnditie zal er, zals k aangegeven in Trssen Ls, een technisch basisniveau vr de gebuwen bepaald meten wrden in de vrm van een technische kwaliteitseis. Dit wrdt pgenmen in een technisch PvE en wrdt uitgangspunt bij ver- en nieuwbuw. Het vrmt een belangrijk kader bij grt nderhud. Dit basis PvE biedt een referentie in de discussie met gebruikers. De gevlgen van afwijken hiervan (tijd, geld, gebuwgebnden kaders) wrden daardr inzichtelijk, waardr zrgvuldige besluitvrming mgelijk is. Richtlijnen en criteria vr wat een ged klimaat is, zijn binnen de HG niet aanwezig. Er zijn wel indicatren en criteria p te stellen m het begrip klimaat inzichtelijk te maken, waarbij nder- en bvengrenzen bepaald kunnen wrden. Het klimaat in de gebuwen is een verzamelbegrip en bestaat uit diverse deelgebieden die van invled kunnen zijn p het welzijn van de mens, en dr een ieder verschillend wrdt ervaren. Het nderwerp is hierdr vaak een emtinele discussie tussen verschillende betrkkenen waarbij bjectieve criteria niet f nauwelijks een rl spelen. Daarnaast is in vele gevallen het gebuw de beperkende factr in het structureel kunnen plssen van dit srt vraagstukken. De huisvesting van de HG met een vrbeeld zijn vr duurzaamheid en maatschappelijke betrkkenheid. Bij nieuw- en verbuw en nderhud is daarm speciale aandacht hiervr ndzakelijk. De HG heeft p het gebied van energiebesparing afspraken gemaakt binnen de MJA3 en EEP. Bij beleidsvrming en het bepalen van ingrepen met rekening gehuden wrden met deze afspraken. 4.2 Uitgangspunten technische cnditie De cnditiemeting hanteert een schaal van 1 tt 6, waarbij cnditie 1 vergelijkbaar is met nieuwbuwkwaliteit en cnditie 6 ng net wind en waterdicht. Vr beeldbepalende gebuwen, zals de Tren van de Van OlstTren en ruimten wrdt cnditie 2 gehanteerd. Welke ruimten en gebuwen dit exact betreft dient ng vastgesteld te wrden. Vr niet beeldbepalende ruimten en gebuwen, zals bijvrbeeld buwdeel G (units) van de Van OlstTren, wrdt cnditie 3 gehanteerd. Welke ruimten en gebuwen dit exact betreft dient ng vastgesteld te wrden. Vr technische installaties die direct van invled zijn p de cntinuïteit van het nderwijs (zals klimaat installaties) wrdt cnditie 2 gehanteerd. -14-

15 Gebuwen die geslpt gaan wrden mgen in de laatste 3 jaar plpen naar cnditie 4, waarbij de esthetische nderdelen (zals schilderwerk) niet lager uit kmen dan cnditie 3. Cnditie vr belangrijke installaties blijft gehandhaafd p cnditie 2. Wanneer de ksten van het nderhud met cnditie 2 vr bepaalde cmplexen te hg wrdt (zals vr het Wiebenga en Praedinius) kan hier gemtiveerd van afgeweken wrden. Veemarktstraat PCC Het PCC is verstpt achter De Osterprt. Er zijn in samenwerking met de gemeente scenari s nderzcht m de herkenbaarheid van het gebuw te vergrten en het gebied een duidelijker gezicht te geven. In het kader hiervan wrden twee aangrenzende wningen gekcht m daarmee het gevelaandeel en de mgelijkheden vr herkenbaarheid te vergrten. 4.3 Technische staat p hfdlijnen Recent gebuwde en verbuwde gebuwen Willem Alexander Sprtcentrum (WAS): pgeleverd in 2007 Marie KamphuisBrg (MKB): ingrijpend gerenveerd (2012 ) Brugsmabrg (verbuwd in 2009) Minerva Ged. Zuiderdiep; ingrijpend gerenveerd (2013) Praediniussingel; ingrijpend gerenveerd (2012) Van DrenVeste Bij de Van DrenVeste zijn knelpunten met het CO2 gehalte en de ventilatie, deze nderwerpen wrden k in de RI en E aangegeven. Akkerstraat De vrpleiding dans, MBO dans en HBO dans zijn samen gehuisvest in de lcatie Akkerstraat. (zie tekst masterplan). Het gebuw vldet niet aan de kwaliteitseisen van de HG, waardr vervangende huisvesting ndzakelijk is. De eerste termijn van het huurcntract lpt af p 1 september Het cntract wrdt stilzwijgend verlengd vr nbepaalde tijd met een pzegtermijn van 1 jaar. Wiebengacmplex De gebuwksten van het Wiebengacmplex, vr met name nderhud en energie, zijn hg en de mgelijkheden tt verbetering beperkt en kstbaar. Daarnaast sluit het gebuw in functinele zin niet aan p de nderwijs en nderzeksvisie van de schls in het Wiebengacmplex en zijn er veel klachten ver het cmfrt. De Appel De Appel vldet niet aan de behefte aan cnferentieruimte. De entree heeft weinig uitstraling en de ruimte buiten de cnferentiezaal is te klein vr het pvangen van gasten. -15-

16 Zernikepark 2 & 4 Zernikepark 2 & 4 zijn acht jaar geleden als tijdelijke huisvesting vr P&O en O&O gehuurd. Beide gebuwen zien er sterk veruderd uit. De gebuwen vlden aan het buwbesluit vr bestaande buw maar vral het klimaat in Zernikepark 2 vldet niet aan nze arb eisen. Er is in afwachting van nieuwbuw een nieuw huurcntract afgeslten vr een peride van 3 jaar met 2 keer een verlenging van 1 jaar. Vrwaarde van deze nieuwe huurvereenkmst was het pknappen van de ruimte bij ZP2 en het verbeteren van het cmfrt. Herhuisvesting Bedrijven en Staven De bedrijven en staven zijn verspreid ver de Zernike Campus. Daarnaast hebben de verschillende directeuren van de diverse staf- en bedrijfsnderdelen aangegeven bij vrkeur dicht bij elkaar gehuisvest te willen wrden. Zij zien grte vrdelen in de samenwerking en de bedrijfsvering. Er valt daarbij wel een nderscheid te maken naar nderdelen die vral tegankelijk meten zijn vr studenten (centraal - Serviceplein), nderdelen die als staf dicht tegen het CvB aan pereren en nderdelen die een redelijk autnme plek kunnen krijgen (met cntact p afstand/afspraak). Tijdelijke units Vr een aantal gebuw(delen) zal de vergunning p krte termijn aflpen: G-vleugel van de Van OlstTren ver circa 3 jaar. H gebuw ver circa 2 jaar IFD-units MKB ver circa 5 jaar (wens m hier definitieve vergunning vr aan te vragen) B- en C0-vleugel Van OlstTren Eind 2008 is het plan m een gezamenlijk gebuw vr Bedrijven & Staven te buwen tijdelijk stpgezet. Onderdeel van dit plan was de slp van de B-vleugel en gebuwdeel C-0 van de Van OlstTren. Afgelpen jaren is in afwachting van definitieve besluitvrming alleen het hgst ndzakelijke nderhud uitgeverd. De huidige nderhudscnditie is daardr laag. Vral in de B vleugel zijn veel klachten ver het klimaat en het cmfrt. -16-

17 H f d s t u k 5 Bxenmdel -17-

18 5.1 Delstelling Bxenmdel Een belangrijk nderdeel van het nderdeel Hanze-Ruimteregie uit de strategische huisvestingsvisie Huisvesting als Kennisarena is het bxenmdel. Dit mdel is een indeling in vijf ruimte categrieën ( bxen ) en ntwikkeld met de nderstaande delstellingen: Duidelijkheid scheppen ver wat Schls en Kenniscentra aan ruimte mgen gebruiken. Herkenbare en ten pzichte van de Schls gelijkwaardige psitie vr Lectraten en Kenniscentra. Een mdel ntwikkelen dat recht det aan enerzijds de behefte aan eigenheid in de Thuisbasis (beleefde kleinschaligheid) en anderzijds een flexibele en daardr effectieve en efficiënte inzet van ruimte. Opvang van eventuele studentengrei zveel mgelijkbinnen bestaande vlume realiseren.het mdel maakt het mgelijk m (nderlinge) grei en krimp p te vangen en beter in te spelen p nderwijskundige ntwikkelingen. 5.2 Enkele cnsequenties en vrdelen Schls: het huidige ruimtegebruik binnen Bx 1A neemt af, waardr er extra ruimte vrijkmt vr nderwijs en nderzek. Onderwijsruimten (bx 2) vrij rsterbaar en ver grenzen van de gebuwen heen: niet langer dmein Schls Duidelijker analyse per gebuw en tussen gebuwen Sneller inspelen p krimp/grei van een schl/kenniscentrum f stafafdeling. Daarbij met vral aandacht zijn vr: Rsterprces (invering van het bxenmdel en rsteren via algemene nderwijsruimten) stelt hge eisen aan de rganisaties (Schls). Cultuur binnen de HG-rganisatie: studenten en dcenten vinden hun nderwijsruimte niet altijd in de buurt van de ankerplaats van de schl maar lessen kunnen k in andere gebuwen p de campus gersterd wrden. -18-

19 BVO = Brut Vler Oppervlakte Algemeen inzetbaar Eigenheid Schls FNO = Functineel-Nett Oppervlakte BOX I A 5.3 Telichting bxenmdel Het bxenmdel is een instrument m per gebuw/cmplex inzicht in het gebruik te verkrijgen, huisvestingsverantwrdelijkheden te rganiseren en de verschillen in delstellingen een plaats te geven. BOX I B BOX IA Kantr- werkmgeving medewerkers. BOX IA arcering Theretische ruimtewinst inveren De Nieuwe Hanze Werkmgeving. Uitgangspunt: 10 m2 FNO per fte (= 15 m2 BVO). BOX II BOX III BOX IB Schl-Specifieke nderwijsruimten zals labratria, praktijklkalen, zwembad, sprthal, ed. die vanwege de functie niet meer ingezet kunnen wrden vr algemeen gebruik. Lkalen en prjectruimten die vr langere peride vr één specifieke delgrep wrden ingersterd vallen hier niet nder. BOX IV BOX V BOX II Algemene nderwijsruimten waarvan gebruik wrdt ingersterd. BOX III Algemene campusvrzieningen: restaurants, algemene studielandschappen, mediatheek, cnferentieruimte. BOX IV Tarra ppervlakte = verkeersruimte, technische ruimten, leidingschachten, cnstructie ruimte. BOX V Verhuurde ppervlakte Zie k bijlage 2: Huisvesting in bxen.

20 Uitleg bxenmdel BOX IV verkeersruimte (gangen, trappen, liften), technische ruimte, cnstructieruimte. FB verantwrdelijk. BOX IAB Thuisbasis Schls, Kenniscentra, Staven en bedrijven BOX II Algemene Onderwijsruimten BOX III Algemene vrzieningen BOX V Verhuurd aan externen -20-1A: Kantr- werkmgeving (10 m2 fn/fte) 1B: Praktijk- en nderzeksruimten. Thuisbasis, werkplekken, ntmetingsplekken, ntvangst gasten. Tewijzing en inrichting stabiel vr 5 jaar. Indien investeringen in HNHW-Deal: stabiel vr 10 jaar. Inrichting en tewijzing IB: vast cnfrm ecnmische levensduur. Streven naar versterken kennisdeling. Bijvrbeeld dr penheid, ntmetingsruimte en flexibilisering. Mutaties Specials aanvragen via Businesscase. FB begeleidt aanvraag, Stuurgrep besluit. Algemene nderwijsruimten vr instructie, werkcllege, hrcllege en tentamen. Deel nderwijs situeren bij Kenniscentra, ivm verbinding Schls en Schlverstijgend ruimte gebruiken. Jaarlijks herverkavelen ls van gebuwgrenzen- p basis van (transparant) ruimtemdel. FB vert uit, Stuurgrep besluit en behandelt fricties. Schl verantwrdelijk vr rstering binnen BOX 2 en maakt gebruik van centrale rstering. Leegstand terugbrengen dr Ruimte-Marktplaats. Ruimtegebruik meten dmv ruimtemanagement systeem. Kantines, studielandschappen, mediatheek. Tegankelijk vr alle studenten, medewerkers en gasten. FB beheert, expliteert en nderhudt nauw cntact met klanten (studenten, medewerkers). Streven naar betekenisvlle plaatsen, bijvrbeeld dr thematische inrichting. Winkels, hrecaruimten en ruimten verhuurd aan samenwerkpartners. Uitgangspunt is dat zij het vrzieningenniveau verhgen f nauw samenwerken p het gebied van nderwijs/nderzek. FB verhuurt p basis van marktcnfrme huurcntracten dan wel flexibele arrangementen. Beleefde Kleinschaligheid Operatinal Excellence Hspitality Synergie

21 H f d s t u k 6 Onderwijs en nderzek -21-

22 6.1 Studentenprgnses Stafbureau FEZ stelt jaarlijks studentenprgnses p. Deze kmen als vlgt tt stand: Op basis van de studenten aantallen van de afgelpen jaren stelt FEZ een technische prgnse p vr de kmende 5 jaar pgesteld. Na cnsultatie van de Deans vlgt de beleidsrijke prgnse, die vervlgens de fficiële studentprgnse van de HG vrmt. Bij de vrliggende prgnse met de discussie met het CvB verigens ng plaatsvinden, dit kan ng bijstellingen tt gevlg hebben. De eerste analyse van de technische prgnse laat een verder tename van de instrm zien richting in Bij de beleidsrijke prgnse is er sprake van een stabilisatie van instrm met studenten. Gezien de demgrafische ntwikkelingen, de ntwikkeling van de instrm de afgelpen jaren en aangezien er bij een aantal pleidingen een numerus fixus wrdt ingesteld, lijkt deze laatste prgnse realistischer. De algehele cnclusie is dat de kmende jaren de studentenaantallen zich zullen stabiliseren rnd de Een verdere stijging lijkt niet vr de hand te liggen. In de prgnses is daarbij geen rekening gehuden met landelijke ntwikkelingen rndm mgelijke invering sciaal leenstelsel en afschaffen OVjaarkaart. Bij studentenprgnses vr huisvestingsdeleinden zijn vral de vltijdse studentenaantallen van belang. FEZ verwacht dat wanneer enkel naar de vltijdse pleidingen wrdt gekeken k hier het meest waarschijnlijke scenari een stabilisatie van het ttaal aantal vltijdse studenten is. Het verzicht p de vlgende bladzijde presenteert zwel de technische prgnse (p basis van de resultaten van de afgelpen jaren) als de beleidsrijke prgnse (na verleg met de Deans). Bij de ingeschreven studenten laat de technische prgnse p grnd van de verwachte instrm en de drstrm- en uitvalcijfers in het verleden een verdere tename zien naar ruim bven de studenten. Een tename ten pzichte van het aantal inschrijvingen in 2012 met 3%. De beleidsrijke prgnse daarentegen laat een daling zien van ca studenten in 2018 ftewel een daling van 4%. -22-

23 ttaalverzicht VOLTIJD instrm ingeschreven studenten technische prgnse beleidsrijke prgnse Instrm Bij de vltijdse pleidingen wrdt in de technische prgnse een flinke stijging van de instrm verwacht, namelijk van ca. 500 studenten In de beleidsrijke prgnse wrdt verwacht dat de instrmstijging van de afgelpen jaren wrdt afgebgen en richting stabilisatie gaat. Dit kmt.m. dr het instellen van numerus fixus bij bepaalde pleidingen. Ingeschreven studenten In de technische prgnse zet de stijging van het ttaal aantal vltijdse studenten verder dr. De beleidsrijke prgnse laat een ander beeld zien, namelijk een daling van ruim 500 studenten. Op grnd van de tename in de instrm zu k in het ttaal van de studenten p zijn minst een stabilisatie verwacht mgen wrden. In de afznderlijke prgnses is sms een sterke daling van het aantal staartstudenten zichtbaar. De vraag is f dit in de praktijk k daadwerkelijk gerealiseerd zal gaan wrden. Algehele cnclusie Ok indien enkel naar de vltijdse pleidingen wrdt gekeken dan is het meest waarschijnlijke scenari een stabilisatie van het ttaal aantal vltijdse studenten. De stijging uit de technische prgnse zal zich naar verwachting niet vrden vanwege het instellen van numerus fixus. -23-

24 6.2 Ontwikkelingen binnen nderwijs en nderzek De HG heeft een kenmerkend prfiel met cmplete pleidingen in vier dmeinen: het technische dmein, de kunsten, het dmein mens en maatschappij (gezndheidszrg, welzijn, sprt en educatie) en het ecnmische dmein. De fcus ligt p twee zwaartepunten, Energie en Healthy Ageing, die zveel mgelijk verbindingen hebben met het nderwijs en nderzek in de vier dmeinen. Twee specifieke benaderingen versterken dat: excellentie en het (HG-brede) accent p ndernemerschap Daarnaast zullen in de kmende jaren een belangrijk deel van de inspanningen gericht meten zijn p het realiseren van de met het ministerie gemaakte prestatieafspraken. Dit hfdstuk beschrijft welke ntwikkelingen binnen nderwijs en nderzek gevlgen hebben vr de huisvesting Indicatren prestatiecntract Naast de indicatren van het prestatiecntract beschikt de HG k ver eigen indicatren die intern als stuurinfrmatie gebruikt wrden. Dan gaat het met name ver de studenttevredenheid, maar k ver de behaalde accreditaties en de nderwijsintensiteit: aantal cntacturen en grepsgrtte. De uitkmsten van de discussie ver nderwijsintensiteit kunnen cnsequenties hebben vr de huisvestingsvraag en met name de vraag naar ruimten die direct verband huden met nderwijs. Dit zal te zijner tijd wrden meegenmen in de huisvestingseisen. Excellentie De fcus p talent zrgt vr een ambitieuzere studiecultuur in de hele hgeschl. Studenten hebben in elke schl de mgelijkheid m aan één f meer excellentieprgramma s deel te nemen. Dr daar nderzek naar te verrichten draagt de HG bij aan de vermeerdering van kennis ver het bevrderen van uitmuntende prestaties en een cultuur waarin excellentie gedijt. Deze studiecultuur krijgt extra gewicht dr de bijzndere psitinering van het Hnurscllege, als baken en icn van samenwerking in excellentie. Ondernemerschap Studenten meten ndernemende en innvatieve prfessinals wrden die hun eigen lpbaan vrmgeven, hun prfessie verder ntwikkelen en hun eigen kansen creëren. In 2015 zal bij de HG aandacht vr ndernemerschap en ndernemendheid in elke pleiding zijn verankerd. Ondernemerschap is, vr wat betreft de ndersteuning van startende studenten, nu apart gehuisvest in de incubatr (CUBE 050). In de plannen blijft dat z. Speerpunten Energie en Healthy Ageing In het strategisch beleid van de HG staan twee speerpunten centraal in nderwijs en nderzek: Energie en Healthy Ageing. Energie krijgt vr een belangrijk deel haar zichtbaarheid dr de Energy Academy Eurpe, waarbij met name het tegepaste nderzek zichtbaar wrdt in de Energiepreftuin- Entrance. Energienderwijs en energienderzek zal in de nieuwbuw van de EAE en Entrance wrden gerganiseerd. -24-

25 Healthy Ageing kent verschillende plekken waar het thema dr de huisvesting al zichtbaar is f zichtbaar gemaakt wrdt. In het Willem Alexander Sprtcentrum is dit thema al vrmgegeven dr het Sprtsfieldslab en in het Wiebengacmplex is in het prgramma van eisen hier nadrukkelijk aandacht aan gegeven, nder andere in het Healthy Active Ageing Lab. Beperking aantal CROHO pleidingen Mmenteel wrdt landelijk de discussie in HBO-raad verband geverd ver de wenselijkheid m in het HBO een kleiner aantal geregistreerde (CROHO=centraal register pleidingen hger nderwijs) pleidingen te presenteren; meer brede pleidingen met diverse afstudeerrichtingen. In het dmein kunst is deze discussie al geverd en heeft bij de HG geleid tt minder bachelr studenten en meer masterpleidingen en masterstudenten. Deze maatregelen hebben cnsequenties vr de huisvesting van het Prins Claus Cnservatrium mdat daar de nieuwe Master muziek is gestart. In de technische sectr is inmiddels k duidelijk dat het aantal bachelr pleidingen sterk zal verminderen, maar dat heeft vr de HG geen huisvestingscnsequenties. In de ecnmische sectr wrdt de discussie ver het aantal pleidingen mmenteel vrbereid en is nu ng niet duidelijk f dat te zijner tijd tt een gewijzigde huisvestingsvraag leidt. Medi 2013 met dat duidelijk zijn en dan kunnen uitkmsten wrden meegenmen in de huisvestingseisen die dan vr bedelde instituten wrden pgesteld. In 2015 hebben alle bachelr pleidingen nderzeksvaardigheden als leerlijn geïntegreerd in hun leerplan. Deze leerlijnen leggen accenten p valrisatie, ndernemerschap en internatinale riëntatie, en leggen waar mgelijk verbinding met de HG zwaartepunten Energie en Healthy Ageing. Dit det er niet aan af dat k verder p de campus de uitkmsten en resultaten van nderzek meer zichtbaar met wrden. Dit is meegenmen in de verdere uitwerking van de gebuwen en de campus. Zichtbaarheid Kenniscentra De kenniscentra zijn een belangrijke, intermediair tussen het hger berepsnderwijs en de berepspraktijk. Het is daarm van belang m de kenniscentra z aantrekkelijk mgelijk te maken vr alle betrkken partijen (studenten, nderzekers, lectren en prfessinals) zdat zij elkaar kunnen ntmeten in, en werken vanuit, de desbetreffende kenniscentra. Uit nderzek is naar vren gekmen dat er vanuit de berepspraktijk met verschillende belangen wrdt samengewerkt met de HG. De belangrijkste redenen zijn het verkrijgen van nieuw persneel, het verrichten van nderzek en de netwerkfunctie die vanuit de kenniscentra ntstaat. Uit dit zelfde nderzek kmt naar vren dat de partijen p dit mment niet tevreden zijn ver de huisvesting van de kenniscentra. De kenniscentra zijn nu niet herkenbaar aanwezig binnen de HG en zijn niet uitndigend richting de verschillende partijen. Vervlechting nderwijs en nderzek De vervlechting van nderwijs en nderzek krijgt gestalte dr de psitinering van de lectraten dichtbij het nderwijs. -25-

26 Om de kenniscentra vanuit de huisvesting beter te ndersteunen is een aantal veranderingen ndzakelijk: Een duidelijk zichtbare aanwezigheid p een centrale plaats binnen de HG. Dit beïnvledt de herkenbaarheid van de kenniscentra richting de studenten en de prfessinals uit de berepspraktijk. Een pen en uitndigende inrichting van de kenniscentra met veel ruimte vr sciale ntmetingen maakt de kenniscentra tegankelijker vr de partijen en stimuleert de samenwerking. Dit heeft een psitieve invled p de netwerkfunctie en het interdisciplinaire nderzek van de kenniscentra. Internatinalisering Internatinalisering van het nderwijs en nderzek is vr de HG Grningen ng steeds van wezenlijk belang. De HG wil internatinaal herkend en erkend wrden als vraanstaande aanbieder van prfessineel gericht hger nderwijs in de Eurpese hger nderwijsruimte. Een dergelijke ambitie stelt eisen aan zwel de primaire als de secundaire prcessen. Drntwikkeling van de kwaliteit van het nderwijsaanbd en versterking en uitbreiding van het praktijkgericht nderzek zijn cruciaal vr een psitinering als hgeschl in Eurpees perspectief. Binnen nderwijs en praktijkgericht nderzek met daarbij aandacht uitgaan naar zwel een sterke band met de berepspraktijk en de regi als naar de internatinale riëntatie van de hgeschl. Leren vr Bedrijven en Prfessinals In 2012 zijn alle activiteiten gericht p het leren vr Bedrijven en Prfessinals ndergebracht in de schls. Daarmee is dit nderwijs een belangrijk nderdeel gewrden van nze nderwijsactiviteiten. Dr nderzek, vltijdnderwijs en nderwijs vr vlwassenen z dicht mgelijk bij elkaar te laten plaatsvinden en daar waar mgelijk aan elkaar te kppelen vindt ptimale synergie tussen de drie nderdelen plaats. Masters Aanbieden van een substantieel aantal masterpleidingen is een belangrijke stap in de ntwikkeling van de HG naar een gerespecteerde Eurpese University f Applied Sciences. Op dit mment heeft de HG 18 masterpleidingen: bekstigd, nbekstigd, vltijd, deeltijd, duaal, drstrm en internatinaal. Naar verwachting zal de HG dit aantal in de kmende jaren uit gaan buwen. -26-

27 H f d s t u k 7 Vrzieningen -27-

28 7.1 Spreiding van vrzieningen Rutes 1,2: Een keten van blikvangers zrgt vr verbinding ver de Campus. 3: Energy Rute (met shwcases) verbindt EAE met EnTranCe (cncept nader uit te werken). 4: Zichtlcatie: EAE bij entree Zernike 5: Zichtlcatie: vanaf Blauwbrgje 6, 7: Hfd benadering vanuit parkeren en OV. Htspts 3 n EnTranCe a: De Plint, nader te bepalen b: Algemeen restaurant c: Terrein naast WAS: terras, evenementen 6 d: Plint VDV: winkels, shwcases e: 2 e verd. VDV: algemeen studielandschap / balkn f: Centraal Fd Plaza g: Multifunctinele zaal (Dans), cnferentie, study en supprt center h: De Magneet (blikvanger vr kinderen) f e h d 7 c b a 1 i: Duisenberg plaza (RuG) j: Biblitheek (RuG) k: Studentencafé (HG/RuG) l: Energy Plaza (studielandschap, shwcases, cnferentie) (HG/RuG) g i 2 j k m l m: AH t g n: EnTranCe: blikvanger Energy Cmmunity (incl. restaurant) : Gimmick (indicatieve lcatie) Shwcases - Te ntwikkelen vanuit samenhangend Campus-breed cncept

29 7.2 Restauratieve Vrzieningen Business restaurant EnTrance Fd Plaza HG & RuG FOOD 2012 (huidige situatie) Catering per gebuw Gelijk aanbd per gebuw FOOD PLAN (tekmstige invulling) Catering van de Campus Strategische psitinering (spreiding) Differentiatie in aanbd Samenwerking / afstemming HG & RuG -29-

30 -30-

31 7.3 Overige vrzieningen Cnferentieruimte Dr de tename van nderzek binnen de HG en de grei van de Kenniscentra, zal de vraag naar prfessinele en representatieve cnferentieruimte tenemen. De huidige cnferentieruimte De Appel vldet niet meer aan deze eisen, k De Brink in de MKB vldet niet. Hierdr is het ndzakelijk, naast de cnferentieruimte in de EAE, ng een nieuwe prfessinele cnferentieruimte in de nieuwbuw p te nemen. Hierbij is het van belang de ruimte geschikt te maken vr meerdere tepassingen, zals tentamens, diplmering, lezingen, cnferenties, presentaties en eventueel vrstellingen. Mediatheek De mediatheek ntwikkelt zich de kmende jaren naar een study en supprtcenter 2.0. Het study en supprtcenter ndersteunt de student bij het leren en beschikt ver een uitgebreide cllectie beken, tijdschriften en databanken die aansluiten bij de pleiding van de student. Naast het gebruik van literatuur biedt het center de student advies p maat en trainingen p het gebied van infrmatievaardigheden, mediawijsheid, presenteren en leren studeren. Het center biedt de student vlp gelegenheid m elkaar te ntmeten, samen te werken aan prjecten en in stilte te studeren, m..a.w. m kennis te delen. Hierbij kan de student gebruik maken van een team van experts. De nieuwe mediatheek study en supprtcenter 2.0 heeft een centrale plaatst p de campus en is vr studenten duidelijk herkenbaar, laagdrempelig en eenvudig te vinden. Cmmerciële vrzieningen/winkels In het afgelpen najaar is via een enquête p het HG-intranet en via de studentenverenigingen nderzek gedaan naar de vraag en behefte naar de restauratieve en cmmerciële vrzieningen p de Campus. De vlgende resultaten kwamen naar vren: Een supermarkt wrdt gewenst. Bij de studentenverenigingen HSV en de OSR kmt de brdjeszaak / lunchrm p plek twee. Bij de medewerkers kmt deze vrzieningen p plaats vijf. Bij de HSV en de OSR kmt het restaurant / eetcafé p plaats vijf. Bij de medewerkers kmt deze vrziening p de eerste plek met 42%. Het terras als gewenste vrziening kmt bij de medewerkers en bij HSV p plaats drie. Bij de OSR kmt het terras p plaats vier. Daarmee scrt het terras hger dan café- bar. Naast de wens vr uitbreiding van vrzieningen en verlenging van peningstijden is k de kwaliteit van de huidige vrzieningen van belang. Het is van belang af te blijven stemmen met de RuG en de bedrijven p de campus m z een aanbd te creëren dat elkaar versterkt. Naast de bvengenemde vrzieningen kan hierbij ng gedacht wrden aan een kunstuitleen vr en dr studenten f een drgist. Inrichting buitenruimte en verbinding Campus-Nrd Er zal in verleg met de RuG een herijking van de inrichting van de buitenruimte p de Zernike Campus uitgeverd wrden. Daarbij is het van belang een gede verbinding met het nrdelijke deel van de Campus te realiseren. Die verbinding zal p zwel fysiek als cultureel vlak inhud meten krijgen. -31-

32 H f d s t u k 8 De Nieuwe Hanze Werkmgeving -32-

33 8.1 De Nieuwe Hanze Werkmgeving (DNHW) Del en definitie DNHW De Nieuwe Hanze Werkmgeving (DNHW) heeft als del de werkmgeving te verbeteren: In de huidige setting zijn werkplekken vaak ngebruikt. Dr een flexibele werkmgeving te creëren kan de benutting sterk verbeteren. De ruimtewinst die dit plevert kan wrden ingezet vr nderwijs en nderzek. Dr werkprcessen en de daarbij behrende variatie aan activiteiten te ndersteunen met vrzieningen en werkplekken die daar ged bij aansluiten. Dr een mgeving vrm te geven die kennisdelen ndersteunt (strategische delstelling HG). Uit evaluaties blijkt dat dcenten het fijn en effectief vinden m elkaar p deze manier vaker en gemakkelijker te ntmeten. Effect Dr invering van DNHW zal er een meer pen en dynamischere werkmgeving ntstaan met een grtere diversiteit aan werkplekken waardr kennisdelen tussen medewerkers en medewerkers en studenten vergrt wrdt. Daarnaast is een belangrijk vrdeel dat de ruimtewinst k daadwerkelijk ten gede zal kmen van het nderwijs en nderzek. Theretisch kan er circa 8000 m2 fn aan ruimte bespaard wrden, waarvan 4000 m2 p de campus en 4000 m2 in de stadslcaties. Deze ruimte wrdt ingezet vr de verwachte grei van lectraten en kenniscentra en vr leslkalen. Cnsequenties en bereikbaarheid Er is extra aandacht vr een ptimale bereikbaarheid van dcenten vr studenten. De Ankerplaatsen van de Schls zullen daar een belangrijke rl in spelen. Binnen een gebuw heeft een schl een eigen gebied/dmein waarbinnen de werkplekken gesitueerd zullen wrden. Het is mgelijk dat een dcent geen vaste werkplek meer heeft maar zijn werkplek zal altijd gesitueerd zijn binnen het gebied van de schl. Met de aanbesteding van nieuwe telefnie wrdt k de invering van LINK nderzcht. Met de invering van LINK wrdt een middel gebden m bereikbaarheid en flexibiliteit te faciliteren. Na invering kan iemand zien f iemand ingelgd is en f beschikbaar is. LINK zrgt er daarnaast vr dat de cmmunicatie (telefnie, mail, instant message) de gebruiker vlgt i.p.v. lcatie afhankelijk is. Dr invering van de nrm wrdt er ruimte bespaard binnen de bx 1A ruimten. Deze ruimte zal ingezet wrden vr nderwijsruimten en m de verwachtte grei van lectraten en kenniscentra p te vangen. Waardr er in verhuding minder financiële middelen naar huisvesting gaan en meer naar het nderwijs en nderzek. -33-

34 Plaats en mment Met DNHW wrdt de HG werkmgeving bedeld (dus niet een thuiswerkplek) DNHW wrdt ingeverd bij nieuwe prjecten f Business Cases: het mment valt samen met natuurlijke mmenten. Ruimtegebruik en -behefte In het algemeen wrdt de behefte aan ppervlakte van een werkplek gevrmd dr een cmbinatie van activiteiten die een bepaalde ppervlakte vragen (bureaus, kasten, etc.) en de bezetting (f aanwezigheid) p de werkplek. De Schls, Kenniscentra, Staven en Diensten zelf zullen dan k bij de pzet en inrichting van de mgeving sterk betrkken zijn, zij hebben zelf het beste zicht p hun eigen werkprcessen. De 10 m 2 nrm (mgerekend 15 m 2 bv/fte) heeft als del een kader aan te geven waarbinnen de eigen, specifieke inrichting vrm kan krijgen. Bij de ruimtebehefte vr de staven en bedrijven kunnen verschillen bestaan, bijvrbeeld dr veel medewerkers in buitendienst f dr bedrijfsspecifieke ruimten zals een ICT testruimte. De gemiddelde nrm is 10 m 2 fn per fte, een analyse naar werkprcessen en srt frmatie dient aan de tepassing ervan vraf te gaan. 8.2 Ruimtebesparing DNHW Rekenmdel De strategische huisvestingsvisie ( De Campus als Kennisarena, 2012) presenteert een verdeling van ruimten in Bxen, waarbij Bx IA bestemd is vr de (kantr)werkplekken vr medewerkers. Vr het verrichten van behefteanalyses is bij Bx IA uitgegaan van een gemiddelde ruimtebehefte van 10 m 2 fn per fte. Fn betekent functineel-nett ppervlakte en bestaat uit de nuttige, bruikbare ruimte, dus uitgeznderd de z.g. Bx-4 ruimten (gangen, trappen, sanitair, technische ruimten, cnstructie). Inclusief deze ruimten is een gemiddelde aangenmen van 15 m 2 BVO (Brut Vler Oppervlakte). De situaties waarp de nrm van tepassing is kunnen van elkaar verschillen. Het is een gemiddelde nrm die uitgaat van een grep van enkele tientallen medewerkers met daarbinnen een mix aan functies en activiteiten. Op individueel niveau zullen aanzienlijke verschillen bestaan, die p grepsniveau weer uit zullen middelen. De tepassing van de nrm zal daarm deskundig meten gebeuren. -34-

35 Theretische besparing inveren DNHW De besparing die dr inveren van De Nieuwe Hanze Werkmgeving bereikt kan wrden, bedraagt in ttaliteit m 2 fn. Dit is een theretische aanname, in werkelijkheid zullen niet alle bestaande gebuwen even efficiënt in te delen zijn. Zernike Campus Ttaal bx IA: m2 fn Aantal fte: Ruimtebehefte: x 10 m2 fn = m2 fn Verschil: = m2 fn Stadslcaties Ttaal bx IA: m2 fn Aantal fte: 500 Ruimtebehefte: 500 x 10 m2 fn = m2 fn Verschil: = m2 fn Ttaal HG = m2 fn -35-

36 H f d s t u k 9 H u i s s t i j l -36-

37 Het 3D huisstijlbek Het 3D huisstijlbek (pgesteld dr Delea Design) is een vertaling van de verschillende thema s uit de strategische huisvestingsvisie in beelden, met als del m schls en kenniscentra te inspireren bij de uitwerking van de visie naar cncrete tepassingen. In het verleden zijn buw- en interieurtrajecten veelal uitgeverd als p zich zelf staande prjecten. Dit paste in het streven naar autnmie en eigen dmeinen vr de verschillende Schls. Het beleid m van de HG meer een kennisgemeenschap te maken met kennisdelen als belangrijk uitgangspunt, leidt tt een behefte aan uitspraken ver gezamenlijke identiteit en een daarvan afgeleide huisstijl vr de huisvesting. De Huisvesting als Kennisarena cmbineert eigenheid vr Schls en Kenniscentra met gezamenlijkheid als het gaat m Campus-brede vrzieningen en algemene uitwisselbare nderwijsruimten. De gebuwen verschillen van elkaar en zullen tegelijkertijd een herkenbare HG uitstraling krijgen, als leden van een HG-familie. Daarentegen bestaat vr de verschillende schls de ruimte m een eigen identiteit aan te brengen, die aansluit bij de behefte van studenten en medewerkers en waarmee pleidingen zich kunnen differentiëren en prfileren. Elke ruimte en elk prject is uniek. Het is daarm nmgelijk en niet wenselijk m harde eisen te stellen aan de exacte uitvering. Het huisstijlbek geeft veel verschillende vrbeelden van thema s en mgelijkheden als het gaat m vrm, kleur en ruimten. In algemeenheid zal gewerkt gaan wrden vlgens het principe standaardisering waar mgelijk en maatwerk waar ndig. De vlgende uitgangspunten zullen bij nieuwe huisvestingprjecten gehanteerd wrden Crprate uitstraling van de HG in de huisvesting ndersteunen met behud van beleefde kleinschaligheid. Standaardisering van inkp (bijvrbeeld gelijke binnendeuren, binnenwerk-kzijnen en zveel mgelijk gestandaardiseerd meubilair). Onderwijsruimten, ict-werkplekken, prjectruimten, vergaderruimten, gangen en hallen, etc die niet schlgebnden zijn, krijgen een neutrale HG inrichting. De 3D-richtlijn vr nderwijsruimten; licht, rust, herkenbaarheid als nderwijsruimte. Daarnaast krijgt de ruimte als herkenbaarheid als HG-ruimte altijd een tets ranje die per ruimte gekzen kan wrden dr een architectnisch element, materiaalgebruik f een 2D tepassing. Diversiteit in nderwijsplekken aanbieden (prjectruimten, lunge- f atelierplekken). Deze diverse plekken hebben binnen één lcatie wel dezelfde aanblik en k hier geldt standaardisering waar mgelijk. Specifieke schl en kenniscentra accenten in de inrichting kunnen eenvudig wrden verwijderd f meeverhuisd bij wisseling/verhuizing van gebruikers. -37-

38 Nastreven van duurzaamheid (hergebruik, standaardisering, materiaalgebruik). Kenniscentra krijgen een eigen huisstijlkleur. Alle zes hebben één zichtbaar vrmgevingselement waardr zij als Kenniscentrum wrden herkend. Ze krijgen een zichtbare en tegelijkertijd ingetgen uitstraling in vrmgeving (fysiek element, kleur, materiaalgebruik) van de entree, de belettering wrdt cnfrm de (2D) huisstijlwijzer. Bij de entree wrden prducten van het kenniscentrum gepresenteerd in de vrm van shwcases. Algemene ruimten die in elk gebuw vrkmen zals kffieruimten, tiletten, algemene infbalies, cpy/print faciliteiten, wrden p een zelfde herkenbare manier een plek gegeven. Deze algemene ruimten uitveren vlgens een vraf gestelde standaard (kleurgebruik, materiaalgebruik, vrmgeving), zals bijvrbeeld elke algemene infbalie met vr 10% de kleur ranje bevatten. Alle verige zaken in het 3D huisstijlbek zijn richtinggevend. Het 3D huisstijlbek zal tegevegd wrden aan de (2D) huisstijlwijzer van de HG. Vr de tepassing van kleuren van schls en kenniscentra is de huistijlwijzer en wijzigingen daarin leidend. -38-

39 H f d s t u k 10 Vertaling naar het Masterplan -39-

40 Algemene uitgangspunten vr het Masterplan Uit de huisvestingsvisie en het huisvestingsplan zijn algemene uitgangspunten gedistilleerd vr het bepalen van prjecten in het Masterplan. In zijn algemeenheid gaat het m het realiseren van de uitgangspunten van de visie. Smmige uitgangspunten zijn in eerdere hfdstukken al aangegeven en wrden hier krt herhaald. Financiële kaders Maximaal te investeren ruimte vr Vastged is 68M vr de kmende 8 jaar; Daarnaast wrdt van 4M gereserveerd vr prijsstijgingen vr de kmende 8 jaar; Per prject wrdt een maximaal budget vastgesteld. Stimuleren van ntmeten dr spreiden van vrzieningen en clusteren per type (stad; binnen gebuw en campus ver terrein). Vergrten bedrijvigheid en dynamiek p de campus èn binnen afznderlijke gebuwen. Creëren van ankerplaatsen (kernen van Schls en Kenniscentra). Kenniscentra zichtbaarder binnen de HG gebieden. Hergreperen Schls/Kenniscentra p basis van synergie, maar alleen verhuizen/verplaatsen wanneer dit ndzakelijk is en zveel mgelijk Schls in dezelfde gebuwen huden. Centraliseren van bedrijven en staven. Centrum van de stad als gebied vr de kunsten. Zichtbaar maken van bijzndere resultaten en ideeën (shwcases, etalages etc). Diversiteit aan werkplekken wrdt gecreëerd vr zwel medewerkers als studenten. Efficiënt ruimtegebruik stimuleren. Lslaten van gebuwgrenzen wat betreft het rsteren. EAE inzetten als stimulans vr het ntwikkelen van de campus. Op de Campus geen uitbreiding van het ttale vlume, behudens vr de Energy Academy Eurpe (1.000 m2 autnme grei). Kwalitatief slechte gebuwen slpen f afstten indien ksten behuden en p kwaliteit brengen niet pwegen tegen ksten vr nieuwbuw. In de Tren vanaf de 4 e verdieping geen nderwijs meer. In gebuwen wrden aparte gebieden aangewezen met dynamiek/reuring kantren en werkplekken lkalen en stilteplekken. Functineel en ruimtelijk een lgische plek geven aan samen en apart f anders gezegd breed en diep. In het centrum van het gebuw interdisciplinaire prjecten f wisselend gebruik van een ruimte. He dieper het gebuw in, des te specialistischer, dieper het dmein. 3D huisstijlbek wrdt als huisstijl vr de huisvesting gebruikt. Binnen prjecten wrdt rekening gehuden met de afspraken die gemaakt zijn in het kader van de MJA3 en EEP vr energiebesparing.

41 De huisvesting van de HG met een vrbeeld zijn vr duurzaamheid en maatschappelijke betrkkenheid. Binnen prjecten is daarm bijzndere aandacht hiervr en uitgangspunten vanuit het prject duurzame bedrijfsvering wrden meegenmen. Recent gebuwde en verbuwde gebuwen wrden niet gerenveerd wel nderhuden: Willem Alexander Sprtcentrum (WAS)`: pgeleverd in Marie KamphuisBrg (MKB): ingrijpend gerenveerd (2012). Brugsmabrg: gerenveerd (2009). Minerva Ged.Zuiderdiep; ingrijpend gerenveerd (2013). Preadiniussingel; ingrijpend gerenveerd (2012). Verder zijn de vlgende vastgestelde besluiten k als uitgangspunt genmen vr het Masterplan: Dans wrdt naar de Zernike Campus verplaatst. Verbuwing van het Prins Claus Cnservatrium. Buw Energy Academy Eurpe dr RUG, HG als huurder. Realisatie van EnTranCe dr de HG (visie en PvE wrden pgesteld) Invering bxenmdel en hanteren ruimtenrmen Vr het p te stellen Masterplan wrden vralsng de vlgende spelregels gehanteerd: Bx IA: inrichten cnfrm nrmering 10 m2 fn per 1 fte. Dit kmt ngeveer vereen met 15 m2 bv per fte. Vr de Schls neemt het huidige ruimtegebruik binnen Bx IA af, waardr extra ruimte vr nderwijsruimten f eventuele grei kenniscentra ntstaat. Bx IB: alle huidige ruimten blijven nveranderd (in m 2 s) tenzij dr middel van een Businesscase een wijziging wrdt aangetnd. Onderwijsruimten (Bx II) wrden beschuwd als vrij rsterbaar. Er zal ver de grenzen van de gebuwen heen wrden gersterd en Bx II ruimte is niet langer het dmein van Schls Bx III: Vrzieningen (in m 2 s) blijven p hfdlijnen p de campus gelijk, maar zullen wellicht p een andere plek gesitueerd wrden. Er wrdt ng geen rekening gehuden met grei van lectraten en kenniscentra. Vr het bepalen van plaats is uitgegaan van de huidige aantallen en heveelheid m 2 die zij gebruiken. Dr flexibiliteit in gebuwen in te buwen én de ruimtewinst die ntstaat dr inveren van DNHW kan dit pgevangen wrden

42 10.3 Afweging belang van prjecten In zijn algemeenheid wrden prjecten gewaardeerd vanuit drie verschillende invalsheken: 1.Strategische waarde (delstellingen huisvestingsvisie) 2.Gebruikers waarde (tevredenheid nu, explitatie) 3.Vastgedwaarde (is het pand bijvrbeeld ged verkpbaar) Meer uitgewerkt gaat het m de vlgende vier hfcriteria: 1.Cntinuïteit van nderwijs en nderzek 2.Kwaliteit van een gebuw 3.Financieel 4.Bijdrage aan de strategische huisvestingsdelen van de HG Deze criteria wrden gebruikt als een checklist. Indien een prject erg negatief scrt p één van de nderdelen is het een knck-ut criterium, maar indien een prject sterk bijdraagt aan slechts één van de nderdelen, dan kan dat tch een reden zijn m het prject dr te laten gaan en een hgere pririteit te geven ten pzichte van een ander prject. Masterplan Het strategisch huisvestingsplan (SHP) legt de verbinding tussen de strategische huisvestingsvisie (SHV) en het masterplan (MP). De cncrete prjecten zijn pgenmen in het masterplan, dat als separate rapprtage is pgesteld. Criteria De nderstaande criteria wrden gehanteerd bij de weging van het belang van een prject. 1. Cntinuïteit van nderwijs en nderzek In heverre draagt een prject bij aan het tekmstbestendig maken van de huisvesting van de HG? Vrbeeld: een prject vergrt de flexibiliteit (dr tevegen flexibel deel) waardr de HG beter in kan spelen p grei en krimp f p de nderwijs- en nderzeksvisie. 2. Kwaliteit van een gebuw Onderdelen waar p berdeeld wrdt zijn arb, cnditie van het gebuw, uitrustingsniveau, BREEAM (duurzaamheid) en flexibiliteit. 3. Financieel Kernwrden hierbij zijn: rendement, efficiency, flexibiliteit, tekmstbestendigheid, hgte van investering en hgte van de explitatielast en ecnmisch meest vrdelige keuze. Vrbeeld: een schl met veel specifieke nderwijsruimte zal minder snel verplaatst wrden dan een schl met algemeen uitwisselbare ruimten. 4. Bijdrage aan de strategische huisvestingsdelen van de HG In dit geval de bijdrage aan de huisvestingsvisie: kennisdelen, ntmeten, penheid, dynamiek, ndernemerschap, ankerplaats, shwcases. -42-

43 6 heden KennisCentra tekmst 1 Kennisarena heden tekmst 1 Bx-1: Thuisbasis Schls, KC s, Staven Versterken Kennisdelen dr penheid en ntmetingsplekken. (Het Nieuwe Hanze Werken) Plus Labs en praktijkruimten als Specials / smaakmakers A B Bx-1: Thuisbasis Dmeinen Schls Schls, KC s, Staven gedeelte buiten eigen dmein Versterken Kennisdelen dr gersterd penheid en ntmetingsplekken. (Het Nieuwe Hanze Werken) Plus Labs en praktijkruimten als Specials / smaakmakers A B Dmeinen Schls gedeelte buiten eigen dmein gersterd -43- Onderzek Akkrd van Grningen: - Energy: nieuwbuw Academy - Healthy Ageing: versterken samenwerken p A.Deusinglaan Overige KC s p herkenbare laagdrempelige plekken p Zernike, met interactie mgeving en elkaar. C Onderzek Onderzek Akkrd van Grningen: 6 KennisCentra - Energy: nieuwbuw Verstpt Academy in dmeinen Schls - Healthy Ageing: Daardr versterken wel verbinding nderwijs. samenwerken p A.Deusinglaan Overige KC s p herkenbare laagdrempelige plekken p Zernike, met interactie mgeving en elkaar. Schls gebruiken gedeelte tijd de nderwijsruimten nabij KC s, ivm verbinding nderwijs en flexibiliteit. C Onderzek 6 KennisCentra Verstpt in dmeinen Schls Daardr wel verbinding nderwijs. A D G E B E G A C Schls gebruiken gedeelte tijd de nderwijsruimten nabij KC s, ivm verbinding nderwijs en flexibiliteit. Bx-2: Algemene Onderwijsruimte Gebruik ver de (gebuw) grenzen heen. Betere match met behefte. Bx-2: Algemene Onderwijsruimte Gebruik ver de (gebuw) grenzen heen. Betere match met behefte. D F D Bx-3: Algemene Vrzieningen Kantines, Vrijplaats, Mediatheek, vr alle studenten. Clusteren en spreiden ivm ntmeten / dynamiek. Visie Campus = verzameling betekenisvlle plekken. E Bx-3: Algemene Campusvrzieningen Vrzieningen Kantines, Vrijplaats, Gezamenlijk: Mediatheek, mediatheek, sprt vr alle studenten. NB Clusteren Atrium = kantine en ecnmie spreiden ivm ntmeten / dynamiek. Visie Campus = verzameling betekenisvlle plekken. F E Campusvrzieningen Gezamenlijk: mediatheek, sprt NB Atrium = kantine ecnmie Schls Buiten Zernike SYT.MTW. geldt vr alle lcaties. Te nderzeken he fysiek / virtueel verbinden met HG en Stad Creative City Grningen F Schls Buiten Zernike Schls buiten Zernike SYT.MTW. Verpleegkunde, geldt vr alle lcaties. Gezndheidskunde, Te nderzeken Cnservatrium he fysiek / virtueel en Dans, Kunsten verbinden met HG en Stad Assen, Leeuwarden Creative City Grningen F Schls buiten Zernike Verpleegkunde, Gezndheidskunde, Cnservatrium en Dans, Kunsten Assen, Leeuwarden Staven / CVB Overhead gelijkhuden bij grei studenten Nieuwbuw Staven: kwaliteitsimpuls vwb w hgere bezetting. Reductie ca m2 in G Staven / CVB Staven / CVB Werkplekken verspreid, Ruimtegebruik subptimaal Prgnse Studenten G Overhead gelijkhuden bij grei studenten = taakstelling reductie verhead. Nieuwbuw Staven: kwaliteitsimpuls vwb werkplekcncept gecmbineerd met hgere bezetting. Reductie ca m2 inzetten vr KC s, etalages shwcases. Staven / CVB Werkplekken verspreid, Ruimtegebruik subptimaal nten B i j l a g e 1 Samenvatting Visie

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân

Projectaanvraag Versterking sociale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1 Prjectaanvraag Versterking sciale infrastructuur t.b.v. burgerkracht in Fryslân 1. Aanleiding Eind 2012 heeft Prvinciale Staten van de prvincie Fryslân keuzes gemaakt mtrent de 'kerntakendiscussie'.

Nadere informatie

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015

Beleidsregels voorziening jobcoaching Participatiewet 2015 Beleidsregels vrziening jbcaching Participatiewet 2015 1-7-2015 Jbcaching Reginale beleidsregels jbcaching Participatiewet regi Achterhek Inleiding Jbcaching gaat ver het ndersteunen van mensen bij het

Nadere informatie

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost

Bijlage 4. Toetsingskader ontwerp levensloopbestendig Zeist-Oost Bijlage 4 Tetsingskader ntwerp levenslpbestendig Zeist-Ost 1. Opzet Het tetsingskader Levenslpbestendig Zeist-Ost bestaat uit een aantel nderdelen. Een algemeen deel gaat ver de levenslpbestendige wijk:

Nadere informatie

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012

Veel gestelde vragen huurbeleid 18 oktober 2012 Veel gestelde vragen huurbeleid 18 ktber 2012 Algemeen: 1. Waarm kmt er een nieuw huurbeleid? Een aantal ntwikkelingen heeft ervr gezrgd dat wij ns huurbeleid hebben aangepast. Deze ntwikkelingen zijn:

Nadere informatie

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen

Hoe kan uw overheidsorganisatie professionalisering en verduurzaming van het inkoopproces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen He kan uw verheidsrganisatie prfessinalisering en verduurzaming van het inkpprces bewerkstelligen UITWERKING

Nadere informatie

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica

Programma Welzijn en Zorg. Nieuwe Zorg en Domotica Prgramma Welzijn en Zrg Nieuwe Zrg en Dmtica Aanleiding De mgelijkheden vr het langer zelfstandig thuis blijven wnen, meten wrden verbreed. Technlgische ntwikkelingen die zrg p afstand en het participeren

Nadere informatie

Naam van de organisatie: Uw naam: Wat is uw functie? Tot welke sector behoort uw organisatie? Wat is de omvang van uw organisatie?

Naam van de organisatie: Uw naam: Wat is uw functie? Tot welke sector behoort uw organisatie? Wat is de omvang van uw organisatie? Naam van de rganisatie: Uw naam: Wat is uw functie? Directeur/hfd van een Academie Directeur/hfd afdeling Opleidingen Senir Learning Cnsultant/ Senir Onderwijskundige Learning cnsultant/ Onderwijskundige

Nadere informatie

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018

Voor- en Vroegschoolse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 Vr- en Vregschlse Educatie (VVE) Winterswijk 2013-2018 1. Inleiding Vr- en Vregschlse Educatie, als nderdeel van het bredere beleidsterrein nderwijsachterstandbeleid, wrdt sinds 2002 in Winterswijk vrmgegeven.

Nadere informatie

Subsidietoetsingskader VVE gemeente Raalte 2015. Doelstelling subsidie:

Subsidietoetsingskader VVE gemeente Raalte 2015. Doelstelling subsidie: Subsidietetsingskader VVE gemeente Raalte 2015 Delstelling subsidie: Op grnd van de Wet OKE (Ontwikkelingskansen dr kwaliteit en educatie zijn gemeenten verantwrdelijk vr de Vrschlse educatie. Gemeenten

Nadere informatie

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen.

Bij leefbaarheid gaat het er om hoe mensen hun omgeving ervaren en beoordelen. 1 Leefbaarheid is een belangrijk, z niet hét thema van de laatste jaren. De wnmgeving wrdt vr mensen steeds belangrijker vr de ervaren wn. Ok vanuit het perspectief van sciale chesie, veiligheid en sciaal-ecnmische

Nadere informatie

beta brugklas secties 2004 2005 1 Ontwikkeling bètatechniek op het Newmancollege. 1. Inleiding

beta brugklas secties 2004 2005 1 Ontwikkeling bètatechniek op het Newmancollege. 1. Inleiding beta brugklas secties 2004 2005 1 Ontwikkeling bètatechniek p het Newmancllege. 1. Inleiding Het Newmancllege streeft naar een sterke prfilering p het gebied van de bètatechnische vakken. De argumenten

Nadere informatie

Resultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012

Resultaten openbare marktconsultatie. Verkoop klooster Groot Bijstervelt Gemeente Oirschot. BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 Resultaten penbare marktcnsultatie Verkp klster Grt Bijstervelt Gemeente Oirscht BIZOB-2011-SK-OIR-010 CONCEPT 19 april 2012 1. Inleiding 1.1 Aanleiding De gemeente Oirscht is sinds nvember 2009 eigenaar

Nadere informatie

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau

Bibliotheek en basisvaardigheden. Handreiking voor een structurele aanpak op lokaal niveau Biblitheek en basisvaardigheden Handreiking vr een structurele aanpak p lkaal niveau 1 Inhud Een structurele aanpak van laaggeletterdheid p lkaal niveau 3 1. Draagvlak bij de gemeente 3 2. Draagvlak in

Nadere informatie

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN

Huurdersvereniging In De Goede Woning ACTIVITEITENPLAN ACTIVITEITENPLAN 2014 Activiteitenplan 2014 : INLEIDING In 1997 werd de in Zetermeer pgericht met als del het behartigen van de belangen van huurders van de cmplexen van R.K. Wningbuwstichting De Gede

Nadere informatie

Transmuraal Programma Management

Transmuraal Programma Management Transmuraal Prgramma Management Een prpsitie van Vitha versie 1 Inhudspgave 1 Inleiding... 3 2 Transmurale behandelpraktijken... 3 2.1 Transmurale zrg nader gedefinieerd... 3 2.2 Transmurale zrg in de

Nadere informatie

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen

Samenvatting Deelprojecten Ouderen Samen Samenvatting Deelprjecten Ouderen Samen Vughtse Ouderen aan het Wrd In januari 2007 zijn dr het Prject Ouderen Samen vier bijeenkmsten gerganiseerd waarvr alle Vughtse inwners van 55 jaar en uder waren

Nadere informatie

Risicomanagement in zorgbouwprojecten. Centrum Zorg en Bouw

Risicomanagement in zorgbouwprojecten. Centrum Zorg en Bouw Risicmanagement in zrgbuwprjecten Centrum Zrg en Buw Inhud Zelfscan; Rl CZB bij risicmanagement; Wat kunt u verwachten? Vraag Past uw initiatief in het strategisch huisvestingsplan van de rganisatie? Het

Nadere informatie

Zwembadplan Wijk Zwemt! - UITGANGSPUNTEN

Zwembadplan Wijk Zwemt! - UITGANGSPUNTEN Zwembadplan Wijk Zwemt! - UITGANGSPUNTEN Vr u ligt het uitgewerkte plan van WijkZwemt. Dit plan is pgesteld dr de KNZB, 2521, gewn zwemmen en enthusiaste burgers/vrijwilligers vanuit belangengreperingen

Nadere informatie

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden?

Wat zijn de specifieke omstandigheden van deze locatie waar, bij inpassing van de voorziening, rekening mee gehouden moet worden? Omgevingsscan Achtergrnd prject De gemeente Drdrecht heeft het plan pgevat de prblematiek rndm (merendeels verslaafde) dak- en thuislze mensen in haar stad aan te pakken. In dit kader heeft de gemeente

Nadere informatie

V-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW

V-ICT-OR begeleidt besturen in hun informatiehuishouding voor optimaal verloop van samenvoeging gemeente en OCMW V-ICT-OR begeleidt besturen in hun infrmatiehuishuding vr ptimaal verlp van samenveging gemeente en OCMW De infrmatica in steden en gemeenten greide sinds de jaren 80 rganisch. Dat stapje bij stapje greien

Nadere informatie

Beleidsplan 2014 tot en met 2016

Beleidsplan 2014 tot en met 2016 Blessed Generatin Nederland Falkejacht 25 9254 EJ Hurdegaryp Beleidsplan 2014 tt en met 2016 Blessed Generatin Nederland (0511) 47 21 37 - www.blessedgeneratin.nl - inf@blessedgeneratin.nl KvK 01100560

Nadere informatie

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014

Beleidsplan 2014 Versie Zomer 2014 Beleidsplan 2014 Versie Zmer 2014 Pagina 1 van 6 Beleidsplan 2014 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen, activiteiten

Nadere informatie

Beleidsplan Natuur, Landschap, Infrastructuur en Gebouwen 2010-2015 consistent actief beheer

Beleidsplan Natuur, Landschap, Infrastructuur en Gebouwen 2010-2015 consistent actief beheer Beleidsplan Natuur, Landschap, Infrastructuur en Gebuwen 2010-2015 cnsistent actief beheer Hfdlijnen van beleid, delstellingen en randvrwaarden Vastgesteld p 11 december 2009 1. 1. Inleiding Het Beleidsplan

Nadere informatie

Regeling: strategisch plan duurzame ontwikkeling werknemer

Regeling: strategisch plan duurzame ontwikkeling werknemer Regeling: strategisch plan duurzame ntwikkeling werknemer Lptijd : 1 maart 2017 t/m 31 december 2018 Aanbd vr metalektrbedrijven He verandert u daadwerkelijk het gedrag en de werkwijze van teams/afdelingen

Nadere informatie

Ter vergelijking met de MJA3-doelstelling worden de indices voor productieproces, keten en duurzame energie gesommeerd.

Ter vergelijking met de MJA3-doelstelling worden de indices voor productieproces, keten en duurzame energie gesommeerd. MJA3 cnvenant Methdiek energieefficiency Alle inspanningen van bedrijven gericht p energiebesparing in het prductieprces en in de keten en met het g p de inzet van duurzame energie, wrden gehnreerd: zij

Nadere informatie

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding. Module. Lestijden 40

ECTS-fiche. 1. Identificatie. Opleiding. Module. Lestijden 40 ECTS-fiche 1. Identificatie Opleiding Ondernemingscmmunicatie Mdule MarketingManagement Cde A2 Lestijden 40 Studiepunten n.v.t. Ingeschatte ttale studiebelasting (in uren) 1 Mgelijkheid tt JA aanvragen

Nadere informatie

TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS. september 2014

TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS. september 2014 TOEZICHTKADER ACCREDITATIESTELSEL HOGER ONDERWIJS september 2014 INHOUD Inleiding 4 1 Del en uitvering van het tezicht 5 1.1 Wat willen we bereiken? 5 1.2 Werkwijze 5 1.3 Waarderingskader 7 2 Relatie met

Nadere informatie

Voorstel aan de Gemeenteraad

Voorstel aan de Gemeenteraad Vrstel aan de Gemeenteraad 13-04-2012 DSO/2012/2302451svdz Onderwerp Regiplan Windenergie en Beleidsvisie tijdelijke windenergie Almere Beleidsveld Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling Prtefeuillehuder H.

Nadere informatie

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen.

Zijn in de aanvraag bijlagen genoemd en zijn die bijgevoegd? Zo ja, welke? Nummer desgewenst de bijlagen. Checklist berdeling adviesaanvraag 1. De adviesaanvraag Heeft de r een adviesaanvraag gehad? Let p: een rapprt is in principe geen adviesaanvraag. Met een adviesaanvraag wrdt bedeld: het dr de ndernemer

Nadere informatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie

Duurzaam inzetbaar in een vitale organisatie Duurzaam inzetbaar in een vitale rganisatie Vitaliteit en bevlgenheid vrmen sleutelbegrippen vr het ptimaal en duurzaam inzetten van medewerkers. Vitale medewerkers bruisen van energie, velen zich fit

Nadere informatie

Samenvatting criteria arbeidsmarktplatform:

Samenvatting criteria arbeidsmarktplatform: Plan Samenvatting criteria arbeidsmarktplatfrm: 1. Cncreet prjectidee: het prject richt zich p het terugdringen van een veelheid van taken van persneelsleden p kleine schlen en p het inzetten van persneel

Nadere informatie

Functiefamilie: Directie

Functiefamilie: Directie Bijlage 3 bij Regeling ntwikkelen, functineren en berdelen (Cmpetenties per functieprfiel) Functiefamilie: Directie Cmpetentie: Netwerken De mate waarin de persn relaties en/f samenwerkingsverbanden binnen

Nadere informatie

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar

Maak van 2015 jouw persoonlijk professionaliseringsjaar Maak van 2015 juw persnlijk prfessinaliseringsjaar en wrd Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Nlc erkend Register Lpbaanprfessinal (RL) Deze status wrdt bereikt na certificering dr het nafhankelijke

Nadere informatie

Kenneth Smit Consulting -1-

Kenneth Smit Consulting -1- Versneld en cntinu verbeteren van de perfrmance en de resultaten van uw medewerkers en rganisatie. Perfrmance en rendementsverbetering van uw rganisatie is de fcus waarp de activiteiten van Kenneth Smit

Nadere informatie

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid

Communicatie voor beleid Interactie (raadplegen, dialoog, participatie) en procescommunicatie; betrokkenheid, betere besluiten en beleid Samenvatting BEELDEN OVER COMMUNICATIE TEYLINGEN Bevindingen gesprekken ver Cmmunicatie, raad- en cllegeleden, rganisatie en samenleving In deze ntitie zijn de resultaten van zwel de gesprekken van 9 ktber

Nadere informatie

OKTOBER 2012 * INTERPRETATIES VAN DIT PRESENTATIEMATERIAAL ALLEEN IOM DE ONDERZOEKERS VIA FACILITAIRE CAMPUSORGANISATIE

OKTOBER 2012 * INTERPRETATIES VAN DIT PRESENTATIEMATERIAAL ALLEEN IOM DE ONDERZOEKERS VIA FACILITAIRE CAMPUSORGANISATIE SAMENVATTING BEZETTINGS EN BELEVINGSONDERZOEKEN FACULTEIT RECHTSGELEERDHEID CONCEPT* OKTOBER 2012 * INTERPRETATIES VAN DIT PRESENTATIEMATERIAAL ALLEEN IOM DE ONDERZOEKERS VIA FACILITAIRE CAMPUSORGANISATIE

Nadere informatie

Asbestbeleidsplan. Beleid en beheer asbest

Asbestbeleidsplan. Beleid en beheer asbest Asbestbeleidsplan Beleid en beheer asbest Dcumenttitel. Asbestbeleidsplan Status. Cncept Definitief Versie. 1.1 Datum. 22-03-2014 Organisatie. Wningcrpratie Rentree Opstellers. Wningcrpratie Rentree i.s.m.

Nadere informatie

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces

Checklist Veranderaanpak Inhoud en Proces list Veranderaanpak Inhud en Prces AdMva 2011 www.admva.nl www.arbcatalgusvvt.nl list Veranderaanpak Inhud en Prces www.arbcatalgusvvt.nl Clfn Sturen p Werkdrukbalans en Energie AdMva 2011 Erna van der

Nadere informatie

Aanbod Diensten Baan in Beeld

Aanbod Diensten Baan in Beeld Aanbd Diensten Baan in Beeld 3751 LM Bunschten inf@baaninbeeld.cm www.baaninbeeld.cm Inhudspgave 1. Over Baan in Beeld p. 3 Wie wij zijn, utplacement en lpbaanadvies, fcus, resultaat en lcatie. 2. Outplacementprgramma

Nadere informatie

Meerjarenbegroting 2013 2016 Stichting Spaarnesant

Meerjarenbegroting 2013 2016 Stichting Spaarnesant Meerjarenbegrting 2013 2016 Stichting Spaarnesant Auteur: Bedrijfsbureau: Jan Aalberts & Jeren van Schagen Vr: Raad van Tezicht Bestuurder Stichting Spaarnesant Lcatie: Haarlem Datum: 31 mei 13 Inhudspgave

Nadere informatie

1.1 Verantwoording 2 1.2 Indeling Treasurystatuut 2

1.1 Verantwoording 2 1.2 Indeling Treasurystatuut 2 TREASURYSTATUUT INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING 1.1 Verantwrding 2 1.2 Indeling Treasurystatuut 2 2 DOELSTELLING TREASURYFUNCTIE 2.1 Liquiditeitenbeheer 3 2.2 Financieren 4 2.3 Beleggen 5 2.4 Betalingsverkeer

Nadere informatie

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Ter voorbereiding op uw aanvraag vindt u in dit document de criteria en vragenlijst voor het themacertificaat Relaties en seksualiteit. Criteria en vragenlijst themacertificaat Relaties en seksualiteit Primair nderwijs Ter vrbereiding p uw aanvraag vindt u in dit dcument de criteria en vragenlijst vr het themacertificaat Relaties en seksualiteit.

Nadere informatie

Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting. Q and A s: update d.d.

Tijdelijke regeling diensten van algemeen economisch belang toegelaten instellingen volkshuisvesting. Q and A s: update d.d. Tijdelijke regeling diensten van algemeen ecnmisch belang tegelaten instellingen vlkshuisvesting Q and A s: update d.d. februari 2013 Aanbesteding Hebben wningcrpraties de plicht m maatschappelijk vastged

Nadere informatie

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT

IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT BIJLAGE 1 IMPLEMENTATIE WET VERPLICHTE MELDCODE HUISELIJK GEWELD EN KINDERMISHANDELING GEMEENTEN NOORDOOST-BRABANT 1. Inleiding Op 1 juli 2013 is de Wet verplichte meldcde huiselijk geweld en kindermishandeling

Nadere informatie

Verandertrajecten voor individuele medewerkers

Verandertrajecten voor individuele medewerkers Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Verandertrajecten vr individuele medewerkers Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek

Nadere informatie

Cycloon-beleidsplan 2011 2013. Noord Nederland. Drenthe, Friesland, Groningen

Cycloon-beleidsplan 2011 2013. Noord Nederland. Drenthe, Friesland, Groningen Cycln-beleidsplan 2011 2013 Nrd Nederland Drenthe, Friesland, Grningen Auteur: Stuurgrep Cycln Datum: 1 juni 2011 Versie: 0-5 Clfn Titel: Cycln-beleidsplan 2011-2013 Auteur: Stuurgrep Cycln Nrd Nederland

Nadere informatie

Situatie: Aanzet casebeschrijving Molenwaard. Inleiding

Situatie: Aanzet casebeschrijving Molenwaard. Inleiding Aanzet casebeschrijving Mlenwaard Situatie: Inleiding In het nrden van de Alblasserwaard, nder de rk van de gemeente Rtterdam, ligt de gemeente Mlenwaard. Een gemeente die zich kenmerkt dr uitgestrekte

Nadere informatie

Indelen (nieuwe) groepen. Concept beleidsnotitie

Indelen (nieuwe) groepen. Concept beleidsnotitie Indelen (nieuwe) grepen Cncept beleidsntitie 25-01-2017 Inleiding Leerlingen kmen p schl wanneer ze vier jaar zijn en wrden dan p basis van de bij ns bekende gegevens ingedeeld in een bestaande grep 1/2.

Nadere informatie

SAMEN KANSRIJK! visie op passend onderwijs in Smallingerland en omgeving. Versie 3 Vastgesteld stuurgroep per mail 6 oktober 2014

SAMEN KANSRIJK! visie op passend onderwijs in Smallingerland en omgeving. Versie 3 Vastgesteld stuurgroep per mail 6 oktober 2014 SAMEN KANSRIJK! visie p passend nderwijs in Smallingerland en mgeving Versie 3 Vastgesteld stuurgrep per mail 6 ktber 2014 Visie SK!, versie 3 1 Inhud 1. Inleiding... 3 2. Aanleiding... 3 3. Werkwijze...

Nadere informatie

Alleen m.b.t. vergoedingen pedagogisch Instemming. medewerkers (hoofdstuk 1 uit de regeling) Advies

Alleen m.b.t. vergoedingen pedagogisch Instemming. medewerkers (hoofdstuk 1 uit de regeling) Advies Satusverzicht. Cnsultatie Unitmanagers/Lcatiemanagers mei 2011 evaluatie Cnsultatie cliëntenraad Besluit Bestuursgrep 22 april 2003 OR Alleen m.b.t. vergedingen pedaggisch Instemming medewerkers (hfdstuk

Nadere informatie

Notitie Evaluatie Dienstverlening en Financiën Antwoord

Notitie Evaluatie Dienstverlening en Financiën Antwoord Ntitie Evaluatie Dienstverlening en Financiën Antwrd 0. Inleiding In 2006 is de gemeente Amsterdam gestart met het aanbieden van 1 telefnnummer vr het beantwrden van vragen van burgers en ndernemers, namelijk

Nadere informatie

6. Opleidingskader voor de procesopleiding Informatiemanagement

6. Opleidingskader voor de procesopleiding Informatiemanagement 6. Opleidingskader vr de prcespleiding Infrmatiemanagement In het prject GROOTER wrden nder andere een aantal pleidingskaders ntwikkeld vr prcessen nder Bevlkingszrg. Hiernder wrdt het pleidingskader vr

Nadere informatie

Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard

Werkblad ontwikkelwijzer Gouden Standaard Werkblad ntwikkelwijzer Guden Standaard Beeld van de leerling Vraag Opmerkingen/antwrden Actie He brengen wij nze leerlingen in beeld? (met g p telating tt gymnasiumstrm) Op welke manier maken wij ptimaal

Nadere informatie

Boschveld on Tour. Herijking Sociale Visie Boschveld 2015-2019

Boschveld on Tour. Herijking Sociale Visie Boschveld 2015-2019 Bschveld n Tur Herijking Sciale Visie Bschveld 2015-2019 Inleiding Vr u ligt het verslag van de herijking van de sciale visie van Bschveld vr de peride 2015 2019. In 2007 is de sciale visie van Bschveld

Nadere informatie

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor.

Tussenrapportage: plan van aanpak raadsenquête grondexploitatie Duivenvoordecorridor. Tussenrapprtage: plan van aanpak raadsenquête grndexplitatie Duivenvrdecrridr. Enquêtecmmissie grndexplitatie Duivenvrdecrridr 16 februari 2015 Inhudspgave: 1. Inleiding 2. Organisatie 3. Verfijning nderzeksvraag

Nadere informatie

OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND 2013-2016

OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND 2013-2016 OVER-gemeenten Afdeling Beleid en regie M. ten Brink Juni 2012 CULTUURNOTA GEMEENTE WORMERLAND 2013-2016 INHOUDSOPGAVE Inhudspgave...pag. 1 1. Inleiding...pag. 2 1.1 Kernachtig cultuurbeleid.pag. 2 1.2

Nadere informatie

Observatielijst: Zelfregulatie in het onderwijs

Observatielijst: Zelfregulatie in het onderwijs Observatielijst: Zelfregulatie in het nderwijs ZO! Observatielijst zelfregulatie in het nderwijs 1 Inhud 1. Inleiding 1.1 Uitgangspunten van de ZO! 1.2 Wat is de ZO!? 1.3 Het del van de ZO! 1.4 Delgrep

Nadere informatie

re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return

re-integratie jobcaoching praktijkleerwerktraject De Pastorie diverse branches social return jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting MatchWinners Rermnd jbcaching praktijkleerwerktraject De Pastrie scial return Stichting Matchwinners Rermnd 1. Intr Sinds 2009 biedt

Nadere informatie

Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat elearning

Pieter Swager/ Jos Fransen lectoraat elearning 1 Pieter Swager/ Js Fransen lectraat elearning Scenari: 1 e deel afstudeerfase (1 e semester): schrijven nderzeksplan (vrbeeldscenari/ blauwdruk van een leerpraktijk) Vraf Onderwijskundig kader waarbinnen

Nadere informatie

Evaluatie passend onderwijs

Evaluatie passend onderwijs Evaluatie passend nderwijs Prgrammering langere termijn 2015-2020 Sjerp van der Pleg Vraf Verzek van OCW m een beleidsgerichte en praktijkgerichte evaluatie Ok ten beheve van mnitring invering en advies

Nadere informatie

Hebben woningcorporaties de plicht om maatschappelijk vastgoed boven een bepaalde drempel Europees aan te besteden?

Hebben woningcorporaties de plicht om maatschappelijk vastgoed boven een bepaalde drempel Europees aan te besteden? Tijdelijke regeling diensten van algemeen ecnmisch belang tegelaten instellingen vlkshuisvesting Q and A s: update d.d. December 2011 Aanbesteding Hebben wningcrpraties de plicht m maatschappelijk vastged

Nadere informatie

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012

Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012 Beleidsplan 2012 Versie Februari 2012 Pagina 1 van 5 Beleidsplan 2012 Supprt t Cnnect Vraf Vr u ligt het beleidsplan van de Stichting SUPPORT TO CONNECT. Het plan mvat een verzicht van de delstellingen,

Nadere informatie

Teamtrainingen en teamdagen

Teamtrainingen en teamdagen Het Sandelhut Meditatietechnieken, Caching en Training Teamtrainingen en teamdagen Lcatie: Het Beekse Bshuis Girlesedijk ngenummerd Hilvarenbeek Pst: Gildelaan 41 5081 PJ Hilvarenbeek Cntact: 06 155 77

Nadere informatie

Huiswerk Informatie voor alle ouders

Huiswerk Informatie voor alle ouders Nummer 6 mei 2010 Huiswerk Infrmatie vr alle uders Huiswerk en efening Ged leren lezen en rekenen is belangrijk, want je hebt deze vaardigheden in het dagelijks leven veral ndig. Kinderen ged leren lezen

Nadere informatie

Sturen op Cijfers in de voetverzorgingsbranche

Sturen op Cijfers in de voetverzorgingsbranche Sturen p Cijfers in de vetverzrgingsbranche 2. Inrichten van uw bedrijfsadministratie U gaat deelnemen aan het prgramma Sturen p Cijfers van het HBA. Uw bedrijfsadministratie met daarp ingericht zijn.

Nadere informatie

Handleiding HvA-data. Rapport Bekostiging. Versie 0.3

Handleiding HvA-data. Rapport Bekostiging. Versie 0.3 Handleiding HvA-data Rapprt Bekstiging Versie 0.3 Rapprt Bekstiging Inhud 1. REVISIEOVERZICHT... 3 2. BEHEER VAN DE HANDLEIDING... 3 2.1 Uitgangspunten rapprt... 3 2.2 Del van het rapprt... 3 2.3 Brnsystemen...

Nadere informatie

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs

Cursussen CJG. (samenwerking tussen De Meerpaal en het onderwijs in Dronten) Voortgezet Onderwijs Cursussen CJG (samenwerking tussen De Meerpaal en het nderwijs in Drnten) Vrtgezet Onderwijs 1 Faalangst (vrtgezet nderwijs) Faalangsttraining is vr jngeren die gespannen zijn en (te) veel nadenken ver

Nadere informatie

Deelprojectplan. Projectadministraties

Deelprojectplan. Projectadministraties Deelprjectplan Prjectadministraties Het beheersen van prjectadministraties dr de invering van een hgeschlbrede methdiek. 1 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding 2. Prbleemverkenning en stelling 3. Prjectdelen 4.

Nadere informatie

Missie, visie en strategie Informatievoorziening veiligheidsregio s Definitief RBC 5/11/14

Missie, visie en strategie Informatievoorziening veiligheidsregio s Definitief RBC 5/11/14 Missie, visie en strategie Infrmatievrziening veiligheidsregi s Definitief RBC 5/11/14 Inleiding Relatie met prgrammaplan en werkplannen Deze missie, visie en strategie vrmen de basis vr het Prgramma Infrmatievrziening

Nadere informatie

SIG Groene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015

SIG Groene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015 SIG Grene ICT & Duurzaamheid jaarverslag 2014 / jaarplan 2015 Inleiding Hiernder treft u het jaarverslag 2014 en het jaarplan 2015 van de Special Interest Grup Grene ICT & Duurzaamheid aan. Het jaarverslag

Nadere informatie

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563

IWI. De Gemeenteraad Postbus 11563 Inspectie Werk en Inkmen Tezicht Gemeentelijk Dmein De Gemeenteraad Pstbus 11563 2502 AN Den Haag Prinses Beatrixlaan 82 2595 AL Den Haag Telefn (070) 304 44 44 Fax (070) 304 44 45 www.lwiweb.nl Cntactpersn

Nadere informatie

Koninklijke Nederlandse Algemene Schermbond

Koninklijke Nederlandse Algemene Schermbond KvK te s-gravenhage 40409378 Pstbus 600 Phne +31 (0)79 343 81 49 inf@knas.nl 2700 MD Zetermeer Fax +31 (0)79 343 81 50 www.knas.nl Kninklijke Van: KNAS Opleidingen Maitre AJ van der Weg Onderwerp: Tpcach

Nadere informatie

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs.

Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht op Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Begeleidende tekst bij de presentatie Ieder kind heeft recht p Gedifferentieerd RekenOnderwijs. Dia 1 Opmerking vr de presentatr: in het geval u tijd te krt kmt, kunt u de blauwe tekst als ptineel beschuwen

Nadere informatie

Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau College

Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau College Plaatsingsrichtlijnen Dr. Nassau Cllege vr schljaar 2014-2015 Plaatsingsrichtlijnen p het Dr. Nassau Cllege In de kmende jaren zal de Cit eindtets in het basisnderwijs niet meer afgenmen wrden in februari,

Nadere informatie

SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE SEPTEMBER 2017

SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE SEPTEMBER 2017 SOCIALE VEERKRACHT INNOVATION GAMES DEAR FUTURE 23 28 SEPTEMBER 2017 1.WAARDENKAARTEN Hiernder wrden de waardenkaarten weergegeven. Uit 24 kaarten zijn er 6 gekzen die centraal staan bij dit team en het

Nadere informatie

Verlenging of verkorting schooltijd. Concept protocol

Verlenging of verkorting schooltijd. Concept protocol Verlenging f verkrting schltijd Cncept prtcl Inhud 1. Inleiding... 1 1. Wanneer wrdt er gedacht aan verlenging?... 1 2. Criteria vr schlverlenging:... 2 3. Wie zijn er betrkken bij een besluit tt schlverlenging?...

Nadere informatie

VGSO Nieuwsbrief extra editie over komende gemeenteraadsverkiezingen

VGSO Nieuwsbrief extra editie over komende gemeenteraadsverkiezingen VGSO Nieuwsbrief extra editie ver kmende gemeenteraadsverkiezingen Hierbij ntvangt u een extra nieuwsbrief van de VGSO. Deze nieuwsbrief staat vrijwel geheel in het teken van de gemeenteraadsverkiezingen

Nadere informatie

Regeling Financiële Ondersteuning Topsport- Student Stenden Hogeschool Profileringsfonds

Regeling Financiële Ondersteuning Topsport- Student Stenden Hogeschool Profileringsfonds AANVRAAGFORMULIER 1 studiefinancieringsvrm vr chrten vóór 1-9-2015 én studiefinancieringsvrm(en) vr chrten na 1-9-2015 Regeling Financiële Ondersteuning Tpsprt- Student Stenden Hgeschl Prfileringsfnds

Nadere informatie

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding

NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN. 1. Inleiding NOTITIE REGIONAAL REPRESSIEF DEKKINGSPLAN FASE 2 BESTUURLIJKE UITGANGSPUNTEN 1. Inleiding De pdracht van het AB VrZW bij de vaststelling van het dekkingsplan fase 1 p 18 ktber 2013 luidde: nderzek de mgelijkheden

Nadere informatie

Otten, J Artikel ESAA, 2009 Risicomanagement: een geïntegreerde benadering

Otten, J Artikel ESAA, 2009 Risicomanagement: een geïntegreerde benadering Risicmanagement: een geïntegreerde benadering Cpyright: Alle rechten zijn vrbehuden aan de auteur(s) van dit dcument en Auditing.nl 1 Risicmanagement Een geïntegreerde benadering Auteur: Jan Otten 10 juli

Nadere informatie

Jaarverslag. Format jaarverslag 2013. Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivio

Jaarverslag. Format jaarverslag 2013. Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivio Jaarverslag Frmat jaarverslag 2013 Ridderkerk, 13 januari 2014 VGS Adivi Inhudspgave VERSLAG VAN DE TOEZICHTHOUDER... 3 OVERVIEW & ALGEMEEN... 4 IDENTITEIT... 5 ONDERWIJS... 6 PERSONEEL... 7 HUISVESTING

Nadere informatie

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014

Evaluatierapport Scalda - Groep 3 29 januari 26 maart 2014 Evaluatierapprt Scalda - Grep 3 29 januari 26 maart 2014 1. Inleiding, deelnemers en activiteiten In dit dcument wrden de bevindingen weergegeven van begeleiders en deelnemers die betrkken waren bij de

Nadere informatie

Cliëntprofielen sector visueel 2015

Cliëntprofielen sector visueel 2015 Cliëntprfielen sectr visueel 2015 Nr Naam prfiel Aard en mvang *) Lptijd 0 Infrmatie, advies & Vrlichting Betreft specifieke functie, niet p individuele cliënt/hulpvraag gericht, delgrep, infrmatie, advies

Nadere informatie

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling

Protocol bij het overlijden van een gezinslid van een leerling Prtcl bij het verlijden van een gezinslid van een leerling Algemeen: Er wrden geen mededelingen aan de pers gedaan. Het lcatie aanspreekpunt f de directeur meldt alleen dat nze 1 ste zrg de nabestaanden

Nadere informatie

Klachtenbeleid Stichting KOM Kinderopvang

Klachtenbeleid Stichting KOM Kinderopvang Klachtenbeleid Stichting KOM Kinderpvang KOM Kinderpvang verzrgt kinderpvang vr kinderen in de leeftijdsgrep 0 tt en met 12 jaar. Alle medewerkers van de stichting zetten zich vlledig in m kwalitatief

Nadere informatie

Scenario Onderwijstijd. Thuisles

Scenario Onderwijstijd. Thuisles Scenari Onderwijstijd Thuisles Erik Mndriaan en JaapJan Vrm ROC Deltin Cllege, Zwlle ktber 2013 Scenari: Thuisles Algemeen Dit scenari is ntwikkeld mdat er gedacht wrdt dat het elementen bevat die ervr

Nadere informatie

Management review. CO2-reductiesysteem. Rapportage juli 2015 (referentiejaar = 2010) I. Bangma O. Van der Ende

Management review. CO2-reductiesysteem. Rapportage juli 2015 (referentiejaar = 2010) I. Bangma O. Van der Ende Management review CO2-reductiesysteem Rapprtage juli 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld dr: Akkrd: I. Bangma O. Van der Ende 1. Inleiding Op 28 juli is een management review gehuden waarin de energieprestaties

Nadere informatie

Solliciteren bij bnr. Selectiecriteria juniormedewerker

Solliciteren bij bnr. Selectiecriteria juniormedewerker Slliciteren bij bnr Fijn dat je wilt slliciteren p de functie van junirmedewerker bnr. Dat kan dr nderstaande vragen te beantwrden, die gebaseerd zijn p de selectiecriteria vr junirmedewerkers. Het eindprfiel

Nadere informatie

Regeling ontwikkelen en gebruiken van streaming media in het MBO. Projectplan 1 / 6. Stichting Kennisnet Ict op School 1.

Regeling ontwikkelen en gebruiken van streaming media in het MBO. Projectplan 1 / 6. Stichting Kennisnet Ict op School 1. 1 / 6 Regeling ntwikkelen en gebruiken van streaming media in het MBO Prjectplan Auteur(s) Versienummer Datum Stichting Kennisnet Ict p Schl 1.0 februari 2007 2 / 6 1a NAW-gegevens van de aanvragende nderwijsinstelling

Nadere informatie

Verdiepend onderzoek Wmoinkoopproces

Verdiepend onderzoek Wmoinkoopproces Verdiepend nderzek Wminkpprces Kwalitatief nderzek nder 24 gemeenten Petra Ebben de Jng & Myriam Martens 1 september 2014 Disclaimer en leeswijzer Het ministerie van VWS heeft Q-Cnsult pdracht gegeven

Nadere informatie

Stichting de Wielborgh Wonen, zorg en welzijn. Van harte welkom. Training Meten moet! Casper van der Most

Stichting de Wielborgh Wonen, zorg en welzijn. Van harte welkom. Training Meten moet! Casper van der Most Stichting de Wielbrgh Wnen, zrg en welzijn Van harte welkm Training Meten met! Casper van der Mst Stichting de Wielbrgh Wnen, zrg en welzijn Prfessinele rganisatie Meten Analyseren Plannen Verbeteren Reviews

Nadere informatie

LOGBOEK van: klas: 1

LOGBOEK van: klas: 1 LOGBOEK van: klas: 1 Inhudspgave Inleiding en inhud van het lgbek Wat is de maatschappelijke stage? Delen van de maatschappelijke stage Waar de je maatschappelijke stage? Kaders waarbinnen de maatschappelijke

Nadere informatie

Federatiestatuut. Walburggroep. -concept -

Federatiestatuut. Walburggroep. -concept - Federatiestatuut Walburggrep -cncept - Federatiestatuut pagina 1/12 Inhud 1 Overwegingen 3 2 Naam en delstelling van de federatie 4 2.1 Naam 4 2.2 Delstelling 4 3 Bestuur 5 3.1 Federatiebestuur, beneming

Nadere informatie

Aanvullingen op handboek Veiligheidsladder (VL) ten behoeve van pilot

Aanvullingen op handboek Veiligheidsladder (VL) ten behoeve van pilot CvD Veiligheidsladder NEN Datum 2016-11-25 Dcumentnummer 2016-004 Betreft Aanvullingen t.b.v. Pilt Datum vastgesteld 2016-12-05 Implementatie Publicatie p website Beslissing Aanvullingen p handbek Veiligheidsladder

Nadere informatie

Saxionstudent.nl CE 1

Saxionstudent.nl CE 1 Thema: Marktanalyse (semester 1) Prject: Desk en Fieldresearch 56357 Vrwrd Vr u ligt het plan van aanpak vr het prject Desk en Fieldresearch, vr het thema marktanalyse van semester 1. Het is de bedeling

Nadere informatie

Beleidsregels verrekenen inkomsten uit commerciële (onder) verhuur en commerciële kostgeverschap 2015

Beleidsregels verrekenen inkomsten uit commerciële (onder) verhuur en commerciële kostgeverschap 2015 Beleidsregels verrekenen inkmsten uit cmmerciële (nder) verhuur en cmmerciële kstgeverschap 2015 Inhud Beleidsregels verrekenen inkmsten uit cmmerciële (nder) verhuur en cmmerciële kstgeverschap 2015...

Nadere informatie

Aanvraagformulier cofinanciering LEF

Aanvraagformulier cofinanciering LEF Aanvraagfrmulier cfinanciering LEF 1. Aanvraag vr delstelling: Welke delstellingen uit het Ecnmisch Actieprgramma 2016 2019 zijn delstellingen die u met uw prject gaat realiseren f aan bij gaat dragen?

Nadere informatie

Controleprotocol Sociaal Domein

Controleprotocol Sociaal Domein Cntrleprtcl Sciaal Dmein Cntrleprtcl vr de accuntantscntrle bij: dr de gemeenten in de regi Amersfrt* gesubsidieerde rganisaties vr Jeugdzrg en WMO dr de gemeenten in de regi Amersfrt f dr de gemeente

Nadere informatie

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant -

Subsidieregeling economie en innovatie Noord-Brabant - provincie Noord-Brabant - Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant - prvincie Nrd-Brabant - Het del van de Subsidieregeling ecnmie en innvatie Nrd-Brabant (ECOINNONB) is het realiseren van een aantal delstellingen uit het

Nadere informatie