Economische nieuwsbrief HMA Bern mei 2012

Transcriptie

1 mei 2012 Economische nieuwsbrief HMA Bern mei 2012 Met genoegen presenteren wij de economische nieuwsbrief van HMA Bern. Eventuele op- of aanmerkingen worden zeer gewaardeerd. Inhoud SECO voorziet stabilisatie Zwitserse economie 2012 Zwitserland heeft bijzonder goed geautomatiseerde en hooggekwalificeerde massaproductie Zwitserland scoort hoog op de Networked Readiness Index Zwitserland innovatieleider binnen Europa IMF positief over Zwitserland Zwitserland belangrijke vestigingsplaats voor grondstoffenhandelaars Agenda SECO voorziet stabilisatie Zwitserse economie 2012 Het Staatssecretariaat voor Economische Zaken (SECO) heeft zijn conjunctuurprognose voor het komende jaar naar boven bijgesteld. De adviesgroep van de regering rekent voor 2012 met een groei van het BBP van 0,8 procent. In december 2011 ging het SECO uit van een groei van slechts 0,5 procent, maar sinds het begin van 2012 lijkt de afkoeling van de economie, mede als gevolg van de verruiming van de liquiditeitsmaatregelen van de Europese Centrale Bank, te zijn afgeremd. Daarnaast toonden zowel bedrijven als consumenten zich in een onderzoek van het SECO naar het vertrouwen in de economie optimistischer dan een paar maanden geleden het geval was. Het SECO rekent voor 2013 met een groei van het BBP van 1,8%. Door de voortdurende lage rente en de groeiende bevolkingsomvang blijven de investeringen in de bouwsector toenemen. Ook blijft het consumptieniveau stabiel en lijken de gevolgen van de sterke frank minder sterk op de export uit te werken dan eerder werd gevreesd, weliswaar afhankelijk per sector. Zo hebben de toeristische sector en de MEM (metaal, elektro en machines)-sector flink te lijden onder de sterke frank en gaat het de horloge-, de farmaceutische- en chemie industrie nog altijd zeer goed door de stijgende export naar o.a. Azië (China). Bron: SECO

2 Zwitserland heeft bijzonder goed geautomatiseerde en hooggekwalificeerde massaproductie Zwitserland staat bekend als een land met relatief hoge lonen. Een land dat gespecialiseerd is in technisch- en kwalitatief hoogstaande productie met veelal een beperkte oplage. Uitzonderingen hierop zijn de in hoge mate geautomatiseerde bedrijven. Een voorbeeld hiervan is de SFS-Groep die jaarlijks 6 miljard precisieonderdelen produceert voor de auto- en luchtvaartindustrie en bouw- en elektrobedrijven. Doorgaans gaat het hierbij niet om technisch hoogstaande producten, maar wel om kwalitatief uitstekende producten, bijvoorbeeld schroeven voor de montage van mobiele telefoons. Al in de ontwikkelingsfase van hoogwaardige specialistische producten wordt er gefocust op de mogelijkheid om door geautomatiseerde productie hoge productieaantallen te bereiken. Doordat bedrijven op deze manier blijven innoveren en zich specialiseren in hoogwaardige onderdelen, wordt de geautomatiseerde productie in de Zwitserse economie vitaal gehouden. Zo kan de Zwitserse economie de concurrentie op het vlak van geautomatiseerde productie met de opkomende economieën aan, ondanks de hoge loonkosten. Bron: NZZ Zwitserland scoort hoog op de Networked Readiness Index Het Wereld Economisch Forum (WEF) publiceert jaarlijks zijn Network Readiness Index (NRI). In de NRI wordt de capaciteit van landen om gebruik te maken van de mogelijkheden die hun informatie- en communicatietechnologie biedt, gemeten. De invloed van ICT op de concurrentiepositie van landen wordt hierdoor in kaart gebracht. Zwitserland heeft op de nieuw gepubliceerde index de 5de plaats ingenomen, net achter Zweden, Singapore, Finland en Denemarken. Nederland scoort ook hoog met een 6de plaats direct achter de Zwitsers. Zwitserland doet het goed als gevolg van zijn gunstige politieke klimaat, de hoge mate van innovatie, de goede infrastructuur, het bovengemiddelde technische onderwijs op universiteiten en het gebruik van informatietechnologie door consumenten en het bedrijfsleven. Nederland scoort nog altijd het hoogst wereldwijd in het aantal personen dat is aangesloten op een breedband internet verbinding. Van de BRIC-landen staat China met plaats 51 het hoogst genoteerd, gevolgd door Rusland als 56ste en Brazilië op plaats 65. Bron:

3 Zwitserland innovatieleider binnen Europa In diverse internationale ranglijsten met betrekking tot innovatie neemt Zwitserland kopposities in. In de in februari jl. gepubliceerde Innovation Union Scoreboard (IUS) van de Europese Commissie wordt Zwitserland (voor de vierde maal op een rij) aangehaald als absolute innovatieleider binnen Europa gevolgd door een kopgroep bestaande uit Zweden, Denemarken, Duitsland en Finland. Nederland bevindt zich op de 7 de plaats in de groep innovatievolgers achter België en het Verenigd Koninkrijk, maar voor Oostenrijk, Luxemburg, Ierland en Frankrijk. De index is in 2001 door de Europese Commissie in het leven geroepen. Op basis van 25 indicatoren wordt jaarlijks een beoordeling gemaakt van de prestaties op het gebied van onderzoek en innovatie door de 27 EU-lidstaten en worden deze vergeleken met belangrijke niet-lidstaten zoals Zwitserland. Zwitserland behaalde in vergelijking met de EU-lidstaten een bovengemiddeld resultaat over de jaren 2008 tot Zwitserland is al jaren uitzonderlijk sterk inzake internationale patentaanvragen en in de verkoop van nieuwe innovatieve producten. Vooral de farmaceutische industrie neemt een hoog aandeel in het aanmelden van patenten. Roche, Novartis en ABB nemen respectieve een aandeel van 13,9%, 11,1% en 9% van de patentaanmeldingen in hun sector binnen Europa voor hun rekening. Verder steekt Zwitserland in de Europese vergelijking boven de andere landen uit met zijn grote aandeel werknemers in de kennisintensieve industrie. Het hoge aandeel qua midden- en hoogtechnologische exportgoederen is hiervan een indicatie. De index laat Zwitserland op duidelijke afstand van nummer twee, Zweden, dat de kopgroep in de EU aanvoert. Net als bij andere landen zijn de innovatieprestaties in Zwitserland minder sterk gegroeid het afgelopen jaar, +1,3% in 2011 tegen +4% in Alleen Finland en Duitsland hebben een hogere groei in innovatieprestaties gerealiseerd in Ook in de globale vergelijking doet Zwitserland het uitstekend. De VS, Japan en Zuid-Korea steken boven het EU-gemiddelde uit, maar staan wel onder Zwitserland. De resultaten van de IUS en andere internationale onderzoeken bevestigen wederom het hoge niveau van innovatie in Zwitserland en de daarmee samenhangende sterke concurrentiepositie. Het laat de sterke punten van export in een flexibele economie zien die over een goede wetenschappelijke basis van universiteiten, onderzoeksinstellingen en innovatieve bedrijven beschikt. Bron: Innovation Union Scoreboard 2011 IMF positief over Zwitserland In het jaarlijkse landenrapport van het IMF wordt de solide economische basis van Zwitserland geprezen. Hoewel de verwachting is dat in de eerste helft van 2012 de economische groei vertraagt als gevolg van lagere exportcijfers, zijn de economische vooruitzichten voor de tweede helft van het jaar positief door het aantrekken van de wereldeconomie. De grootste risico s voor de Zwitserse economie zijn een verslechtering van de eurocrisis en een te sterke Zwitserse Frank. Het IMF ziet de invoering van een minimum wisselkoers op 1,20 CHF ten opzichte van de euro door de Zwitserse Centrale Bank in september 2011 als een goede maatregel tegen economische stagnatie. Het IMF geeft echter wel aan dat onder normale economische omstandigheden een

4 terugkeer naar een vrije waardering van de munt de voorkeur geniet. Het begrotingsbeleid van de Zwitserse overheid wordt beschouwd als degelijk in het licht van de omvang van de Zwitserse financiële sector en de demografische ontwikkelingen. Het IMF dringt aan op noodzakelijke hervormingen in het pensioenstelsel. Een concreet voorstel is het wettelijk verbinden van de pensioengerechtigde leeftijd en pensioenvoordelen aan de levensverwachting. Als op de korte termijn economisch herstel uitblijft, moedigt het IMF Zwitserland aan om gebruik te maken van de ruimte in zijn fiscaal beleid in overeenstemming met de wettelijk vastgelegde limiet op het begrotingstekort (de Zwitserse schuldenrem). De Zwitserse schuldenrem houdt in dat in tijden van economische recessie begrotingstekorten worden toegestaan terwijl in economische hoogtijden begrotingsoverschotten vereist zijn. Hierdoor heeft Zwitserland in internationaal vergelijk een lage schuldpositie, gemiddeld 40% van het BBP. In het licht van de aangenomen wetgeving die grote Zwitserse banken voor een faillissement moet behoeden ( Too big to fail ), waarschuwt het IMF dat de grote banken zo snel mogelijk gezond kapitaal moeten aantrekken. De aanhoudende lage rente leidt tot een groter risico voor een bubbel in bepaalde delen van de vastgoedsector. Tegen deze achtergrond is het volgens het IMF verstandig om zo snel mogelijk conjunctuurbuffers aan te leggen en de voorwaarden voor het verstrekken van hypotheken aan te scherpen. Bron: Zwitserland belangrijke vestigingsplaats voor grondstoffenhandelaars De regio rondom het meer van Genève heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot één van de meest prominente vestigingsplaatsen voor grondstoffenhandelaars ter wereld. In de wereldwijde handel in aardolie (de oliehandel beslaat de helft van de wereldwijde grondstoffenhandel) vertegenwoordigde de regio Genève in 2010 een marktaandeel van 35%. Het staat daarmee ruim boven Londen dat in 2010 een oliemarktaandeel van 25% bezat. De regio Genève heeft daarnaast ook een goede positie in de handel van graan (35%), koffie (50%) en suiker (50%). Volgens cijfers van de Geneefse grondstoffenbrancheorganisatie GTSA hadden Genève en Londen beide in 2009 nog een aandeel van 33% in de aardoliehandel. Zowel oliehandelaar Trafigura als Energiehandelaar Vitol hebben hun handelsactiviteiten grotendeels van Londen naar Genève verplaatst. De Russische oliefirma s Rosneft en TKN-BP openden handelskantoren in Genève, terwijl het Russische Bashneft een kantoor in Zurich opende. Rondom het meer van Genève zijn momenteel meer dan 500 ondernemingen actief in grondstoffenhandel, in 2006 waren dat er slechts 200. Rond de 8000 mensen zijn werkzaam in de grondstoffenhandel en verdienen hiermee gezamenlijk tussen 850 miljoen en 1 miljard Zwitserse franken per jaar. Het loonniveau ligt daardoor rond een zesde boven het niveau van de Geneefse bankensector. Kanton Genève int jaarlijks 300 miljoen Zwitserse franken aan belastingen afkomstig uit de grondstoffenhandel. Ook in andere regio s in Zwitserland zijn grondstoffenhandelaars goed vertegenwoordigd. De regio Zug is binnen Zwitserland het tweede centrum in grondstoffenhandel. Handelsconcern Glencore en mijnbouwconcern Xstrata hebben in Zug hun vestigingsplaats. De koffiehandel in Zürich/Winterthur vertegenwoordigt 10% van het mondiale totaal.

5 Er is echter ook kritiek op Zwitserland daar de grondstoffenhandel niet sterk gereguleerd is en transparantie ontbreekt. De Zwitserse regering lijkt vooralsnog echter niet voornemens de branche te reguleren. Bron: Der Bund Agenda Nederlandse Collectieve Promotionele Activiteit op het gebied van Sport in de regio Lausanne op 14 en 15 mei Innovatieforum Food in de regio Lausanne op 25 en 26 juni De Helena, het oudste ijzeren zeilende binnenvaartschip van Nederland komt van 26 juni tot 3 juli naar Bazel. Het schip is te huur voor events. Meer informatie vindt u op: Nederlandse collectieve beursinzending naar Swisstech in Bazel van 20 t/m 23 november Colofon HMA Bern Economische afdeling Erik van den Akker Saskia Harthoorn Anita van Rozen bern@trade-minbuza.nl Tel.: +41 (0) Dit bericht kan informatie bevatten die niet voor jou is bestemd. Indien je niet de geadresseerde bent of dit bericht abusievelijk aan je is toegezonden, word je verzocht dat aan de afzender te melden en het bericht te verwijderen. De Staat aanvaardt geen aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die verband houdt met risico's verbonden aan het elektronisch verzenden van berichten. This message may contain information that is not intended for you. If you are not the addressee or if this message was sent to you by mistake, you are requested to inform the sender and delete the message. The State accepts no liability for damage of any kind resulting from the risks inherent in the electronic transmission of messages.