vergrijzing biedt kansen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "vergrijzing biedt kansen"

Transcriptie

1 vergrijzing biedt kansen voor de bouw

2 vergrijzing biedt kansen voor de bouw Inleiding 1. De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting De huidige demografische situatie. Invloed van sterke vergrijzing op demografie. Regionaal lopen de ontwikkelingen uiteen. Woningvoorraad niet in balans met demografie. Het tekort aan geschikte woningen groeit. Ouderen gaan zelf meer betalen voor zorg. Ook tekort koopwoningen zal oplopen. Ook provinciale verschillen in woningvoorraad. Kansen voor de bouwsector. 2. Nieuwe bouwpraktijk: meer ondernemen dan aannemen Meer behoefte aan geschikte woningen op de woningmarkt. Scheiding van wonen en zorg. Zorgbehoeften van 65-plussers in hun bestaande woning. Bied ouderen een totaaloplossing voor nieuw- en verbouw. Het nieuwe werken in de bouw: samenwerken. Stem aanbod af op beschikbare budgetten. Marketing via uw nieuwe partners. Praktijkvoorbeelden uit de bouw en installatietechniek Colofon

3 3 Inleiding 2014 begint met prille positieve geluiden voor de bouwsector. Door de vergrijzing liggen er een hoop nieuwe kansen voor ondernemers in onder andere de woningbouw, installatietechniek en technologie. Goed inspelen op die mogelijkheden kan de groei van de bouwsector de komende jaren extra aanwakkeren. Daarvoor hebben ondernemers kennis van de huidige consumentenmarkt nodig en is samenwerking tussen bedrijven uit verschillende vakgebieden absoluut noodzakelijk. Wat houdt dat in voor u als ondernemer in de bouwsector? In dit rapport ziet u in een onderzoek waar de vergrijzing het sterkst toeneemt en in welke mate er vraag naar ouderenwoningen is. Die demografische ontwikkelingen trekken we vervolgens naar de praktijk. Analyseer de woonbehoeften van ouderen in Nederland, pas uw aanbod daarop aan en werk samen met anderen om zoveel mogelijk in de vraag van uw nieuwe klant te voorzien.

4 4 Tekst: Madeline Buijs Sector Econoom Bouw ABN AMRO Bank 1. De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting De Nederlandse bouwsector heeft het niet makkelijk. In het derde kwartaal van 2013 ligt de bouwproductie ruim 20% lager dan in dezelfde periode in Vooral de woningbouw heeft het zwaar te verduren. Door de crisis is de nieuwbouwproductie sterk teruggevallen en aangezien de woningbouw ongeveer 40% van de totale bouw beslaat, heeft dat een negatief effect gehad op de gehele sector. De woningbouwers en de bouw in het algemeen kunnen daarom wel een stimulans gebruiken. De nieuwe generatie 65-plussers, een groep die de komende jaren flink zal groeien, kan daarvoor gaan zorgen. Door de vergrijzingsgolf zullen meer ouderen een geschikte woning nodig hebben. Dit valt samen met het nieuwe beleid om wonen en zorg te scheiden. Ouderen zullen daardoor langer thuis blijven wonen, met eigen zorgvoorzieningen binnenshuis of in de buurt. Op dit moment wordt er over het geheel genomen weinig gebouwd, waardoor er ook minder geschikte woningen voor ouderen bijkomen. Deze ontwikkelingen scheppen vraag, en daarmee kansen voor de bouwsector. Vooral ouderen met koopwoningen zijn een interessante doelgroep voor bouwers, omdat ze relatief veel vermogen hebben. Daardoor kunnen ze aanpassingen aan een woning doen nu wonen steeds minder uit publieke middelen wordt gefinancierd. Uit onderzoek van Woonkennis blijkt bijvoorbeeld dat op dit moment 41% van de 70-plussers binnen twee jaar onderhoud aan de woning wil plegen. Wel moeten bouwers rekening houden met de wensen en behoeften van deze specifieke klantgroep.

5 5 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting De huidige demografische situatie Op 1 januari 2013 zijn er in Nederland in totaal huishoudens. In een kwart daarvan is de hoofdbewoner ouder dan 65 jaar. Minder vaak dan gemiddeld wonen mensen boven de 65 in een koopwoning. Van het totale aantal Nederlandse woningen ( ) is 56,2% een koopwoning, terwijl slechts 49% van de 65-plussers woont in een koopwoning. Daarvan is volgens het WoOn 2012 onderzoek slechts 10% bereid te verhuizen. Niet alle woningen zijn geschikt voor ouderen, gemiddeld maar 27%. Volgens ABF Research zijn dat er op dit moment ongeveer twee miljoen. Dat zou voldoende moeten zijn voor de huidige 1,9 miljoen 65-plus huishoudens, maar in de praktijk ligt dat toch anders. De doelgroep is breder (bijvoorbeeld ook gehandicapten) en er wonen ook mensen in geschikte woningen die niet tot de doelgroep behoren. Per provincie zijn er best wat verschillen in de behoefte aan zorgbouw. In Friesland, Drenthe, Limburg en Zeeland is het percentage 65-plus huishoudens veel hoger dan het landelijk gemiddelde. Daar hebben ze nu al te maken met een sterke vergrijzing. In Groningen ligt de gemiddelde leeftijd een stuk lager dan in de andere noordelijke provincies. Dit komt door de studentenstad Groningen. Percentage 65-plus huishoudens in ,6 23,4 29,8 23,3 18,2 25,8 24,1 22,2 26,2 30,6 26,0 28,6 Bron: ABF, Primos In Friesland en Drenthe zijn relatief veel geschikte woningen voor ouderen. Daardoor is het tekort in deze provincies minder groot dan je op basis van de cijfers zou verwachten. Vooral in Overijssel, Zeeland en Limburg is er meer behoefte aan woonruimte voor senioren.

6 6 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting Ontwikkelingen zorg en zorguitgaven Ouderen hebben steeds meer zorg nodig. Uit een onderzoek van het Economisch Instituut voor de Bouw (EIB) blijkt dat in 2007 het aandeel 65-plussers 14,5% van de totale bevolking was en dat zij 37,6% van de zorguitgaven voor hun rekening namen. Daarbij geldt: hoe ouder, hoe groter de uitgaven. Bij mensen tussen de 65 en 74 jaar was dat vooral aan ziekenhuiszorg. Voor ouderen van 75 jaar en ouder voornamelijk aan verpleging en verzorging thuis. Naar verwachting van het CBS zullen de zorguitgaven in 2040 stijgen tot boven de 20% van het bbp. Ter vergelijking: in 2010 was dat nog maar 13%. Naar verwachting kan de overheid steeds minder zorguitgaven voor eigen rekening nemen. Ouderen zullen een groter deel van hun zorgkosten zelf moeten betalen. Ook is het de bedoeling dat ze langer thuis kunnen blijven wonen en hun zorg daar ontvangen. Invloed van sterke vergrijzing op demografie Tot en met 2040 zal het aantal huishoudens alleen maar verder stijgen door de sterke groei van de oudere huishoudens. Het totale aantal huishoudens groeit met , oftewel bijna 14%. Verdeling aantal huishoudens naar leeftijdscategorie Verdeling aantal huishoudens naar leeftijdscategorie Aantal huishoudens Bron: ABF, Primos Bron: ABF, Primos Het aantal huishoudens in de leeftijd jaar stijgt tot 2040 met 42,5%. En het aantal 75-plus huishoudens zelfs met bijna 122%. Naar verwachting zijn er in 2040 net zo veel 75-plus huishoudens als in de groep van 30 tot 44 jaar. Gemiddeld is in % 65 jaar of ouder, terwijl dat in 2013 nog maar 25% was. Aantal geschikte woningen Tot 2020 komen er in totaal plus Nieuwbouw huishoudens bij. In 2040 is dat opgelopen tot De sterkste groei zit dus in de periode Kijken we naar absolute aantallen, dan zal het aantal 65-plus huishoudens in Onttrekkingen stijgen naar , en in 2040 tot Aantal geschikte woningen Deze demografische ontwikkelingen hebben gevolgen voor de woonvraag. Ouderen, die vaker alleenstaand zijn, zoeken Aantal 65+ huishoudens andere woningen dan gezinnen met kinderen. Intramuraal Tekort

7 7 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting Regionaal lopen de ontwikkelingen uiteen Regionaal zijn er grote verschillen. In Utrecht, Noord-Holland, Zuid-Holland en Flevoland stijgt het aantal huishoudens sneller dan het landelijke gemiddelde, terwijl het in Limburg als enige provincie daalt. Het aantal 65-plussers stijgt in de periode tussen 2013 en 2040 het meest in Flevoland, Gelderland, Utrecht, Noord-Holland en Zuid-Holland. Daar wonen in 2013 relatief weinig ouderen, ze maken als het ware een inhaalslag. Zoals je ziet, zijn de onderlinge verschillen tussen de provincies in 2040 groter geworden. Naar verwachting blijven Friesland, Drenthe, Zeeland en Limburg de provincies met procentueel de sterkste vergrijzing, en in wat mindere mate Gelderland en Noord-Brabant. Percentage 65-plus huishoudens in ,2 35,6 45,4 34,8 34,2 39,6 35,9 34,6 41,6 45,7 40,1 45,8 Bron: ABF, Primos Woningvoorraad niet in balans met demografie We verwachten dat de woningvoorraad tot en met 2040 groeit met in totaal huishoudens. Dan zijn er woningen. Totale woningvoorraad Nieuwbouw* Onttrekkingen* Groei woningvoorraad* Totaal * cumulatief komende 5 jaar Bron: ABF, Primos

8 8 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting Op dit moment is er al een woningtekort, en daar komt de komende decennia geen verandering in. Ook is er een ander type woningen nodig om in te spelen op de vergrijzingsgolf. In 2011 was namelijk 58% van de nieuwbouwwoningen een eengezinswoning. Deze zijn over het algemeen minder geschikt voor ouderen. De meeste nieuwbouwwoningen die nu gebouwd worden hebben vier kamers. Deze ruimere woningen passen niet meer bij een toekomst met steeds meer alleenstaande huishoudens. Het tekort aan geschikte woningen groeit Zoals al eerder aangegeven, zijn er op dit moment ongeveer twee miljoen geschikte woningen voor (onder andere) 65-plussers. Om te bepalen hoeveel daar bijkomen, kijken we naar de ontwikkeling van het percentage geschikte woningen dat wordt gebouwd. Zoals eerder genoemd, bedraagt het aantal geschikte woningen voor ouderen 27% van de totale woningvoorraad. Om het aantal geschikte nieuwbouwwoningen te berekenen is van dit percentage uitgegaan. In de tabel is te zien hoeveel nieuwbouwwoningen er cumulatief in de periode gebouwd worden en hoeveel daarvan geschikt zijn voor ouderen. Nieuwbouw Geschikte nieuwbouw Totaal Bron: ABF Primos, CBS, bewerking ABN AMRO Economisch Bureau Over de periode tussen 2012 en 2040 zullen er volgens deze ontwikkeling ruim geschikte woningen worden gebouwd. Gemiddeld wordt 1,2% daarvan onttrokken aan de woningvoorraad. Dat zijn er van de geschikte woningen die we in 2040 hebben. Uiteindelijk verwachten we dat er ouderenwoningen zijn in 2040, terwijl daar in totaal plus huishoudens mogelijk gebruik van willen maken. Zie een samenvatting hiervan in de grafiek. Een deel van de ouderen blijft niet in hun eigen woning, maar gaat intramuraal wonen in een zorginstelling. Volgens het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) woonde in ,8% van de 65-plussers in een verzorg- of verpleeghuis. Door het nieuwe beleid zal dit aantal de komende jaren gaan dalen. De nieuwe prognose van de Monitor Investeren voor de Toekomst schat het percentage op basis van de afspraken uit het Regeerakkoord in 2030 op 3,6%. Deze schatting is gemaakt in opdracht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties.

9 Aantal geschikte woningen 2040 Onttrekkingen 9 Aantal 65+ huishoudens 2040 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting Aantal geschikte woningen 2040 Intramuraal Aantal 65+ huishoudens 2040 Tekort Intramuraal Tekort Bron: CBS, ABF, Primos, ABN AMRO Economisch Bureau Bron: CBS, ABF, Primos, ABN AMRO Economisch Bureau Waarde woning en hypotheekschuld Aantal huishoudens Waarde woning en hypotheekschuld Ouderen gaan meer zelf betalen voor zorg Waarde 600 woning en hypotheekschuld Door aanpassingen in de regelgeving moeten ouderen meer aan hun zorg gaan bijdragen. In principe is dat mogelijk voor ouderen. Ze hebben gemiddeld een betere vermogenspositie dan jongeren en bijvoorbeeld veel meer overwaarde op hun woning. In 2011 bedroeg die overwaarde voor een 65-plus-huishouden gemiddeld bijna Jonger dan Waarde woning Hypotheekschuld Jonger dan Verdeling aantal huishoudens naar leeftijdscategorie Ouderen hebben ook een hoger totaalvermogen. Totaal vermogen Opvallend is dat huishoudens van 60 jaar of ouder als enige Totaal vermogen een stijging van hun vermogen in 2011 konden realiseren. Mld euro Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Mld euro In % Waarde woning Hypotheekschuld 65 en ouder Jonger 0 dan en ouder Bron: CBS, ABN AMRO 2035 Economisch Bureau 2040 Jonger dan en ouder Dit betreft -29 dan huishoudens van 65-plussers Als we ervan uitgaan dat dit percentage 75+ daarna gelijk blijft, zijn Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau er in 2040 Bron: ABF, nog Primos plus huishoudens die in hun eigen woning blijven wonen. Zo ontstaat er een tekort van geschikte woningen (het verschil tussen huishoudens 90 van 65 jaar of ouder in 2040 die extramuraal blijven wonen en geschikte woningen in dat jaar) Aantal geschikte woningen Nieuwbouw % huurwoning % koopwoning Onttrekkingen Aantal geschikte woningen 2040 % huurwoning % koopwoning Mld euro Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau Totaal vermogen Mld euro In % en ouder Aantal 65+ huishoudens 2040 Intramuraal Tekort Bron: CBS, ABF, Primos, ABN AMRO Economisch Bureau Waarde woning en hypotheekschuld 600

10 Mld euro De cijfers: vergrijzend Nederland 300 zoekt huisvesting Jonger dan en ouder Waarde woning Hypotheekschuld Als gevolg woont deze Bron: CBS, groep ABN AMRO Economisch 65-plus Bureauhuishoudens in een woning die (op termijn) niet geschikt voor hen is. Natuurlijk zijn dit schattingen die op lange termijn anders kunnen uitpakken. De Kamer van Koophandel (KvK) heeft bijvoorbeeld in samenwerking met ABF Research berekend dat er in 2040 een tekort Totaal van vermogen bijna woningen zal ontstaan. In het onderzoek is rekening gehouden met substitutiemogelijkheden van verpleeg- en verzorgingshuizen die door de scheiding van wonen en zorg leeg komen te staan. De KvK heeft er rekening mee gehouden dat 700 ze tot geschikte woning verbouwd kunnen worden. 600 Wij hebben de substitutievraag 500 niet meegenomen, omdat het nog niet duidelijk is hoeveel verzorgingshuizen er verbouwd gaan worden. Ook is er sprake 400 van een lage verhuisbereidheid van ouderen. Daardoor is niet zeker of ouderen zouden kiezen voor een woning in een 300voormalig verpleeg- of verzorgingshuis in plaats van het verbouwen van hun eigen woning. Hoe dan ook zal er een tekort 200 zijn aan geschikte woningen voor 65-plussers, de grootte van het tekort kan wel veranderen. Mld euro 100 Ook tekort koopwoningen zal oplopen 0 Het tekort van geschikte woningen 2006 betreft 2007 zowel 2008 huur als koopwoningen In 2012 was ruim 56% van de woningen een koopwoning. Dit aantal Jonger is gestaag dan 30 toegenomen, in was dat nog 65 maar en ouder 43%. Door strengere hypothecaire regelgeving verwachten we dat het aantal niet veel meer zal toenemen. Dat zien we voor de korte termijn ook terug in Bron: CBS, ABN AMRO Economisch Bureau de ontwikkeling van het aantal afgegeven vergunningen voor koop- en huurwoningen. In % % huurwoning % koopwoning Bron: CBS Volgens de studie van het PBL is in 2012 ongeveer 48% van de 65-plus huishoudens eigenaar van een woning. Dat percentage neemt volgens het PBL langzaam toe. De schattingen lopen uiteen, maar het aantal ouderen met een koopwoning kan in 2025 oplopen tot 56-60%. Als dat daadwerkelijk gaat gebeuren, nemen de tekorten op de koopmarkt sneller toe dan in de huursector. Het percentage ouderen in koopwoningen stijgt dan harder dan het aantal koopwoningen. Dat zal dan voor nog meer vraag naar aanpassingen zorgen.

11 11 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting Ook provinciale verschillen in woningvoorraad Niet alle provincies worden even hard getroffen door het potentiële woningtekort van Door het verschil te nemen tussen het huidige aantal geschikte woningen en het aantal 65-plus huishoudens in 2040, hebben we berekend hoeveel geschikte woningen er in theorie moeten worden bijgebouwd. Dit aantal hebben we vergeleken met de verwachte toename van de woningvoorraad in de verschillende provincies. Procentuele tekort geschikte woningen -5,6-1,4-5,1-2,1 9,5-2,8-2,6% -4,3-7,7-11,0-6,3-20,8 Bron: CBS, ABF, Primos De provincies Limburg en Zeeland hebben een groot tekort, op de voet gevolgd door Gelderland. In de Randstad is het tekort het kleinst, terwijl in Flevoland zelfs sprake is van een overschot. In de toekomst ontstaan in Limburg, Zeeland en Gelderland waarschijnlijk de meeste problemen bij huisvesting van ouderen. Volgens het CBS zijn Limburg en Zeeland ook provincies met een hoog percentage koopwoningen die door 65-plussers worden bewoond. In Gelderland ligt dat anders. Er is een gebrek aan nieuwbouwwoningen en daardoor zullen relatief veel woningen moeten worden aangepast. Dit wordt versterkt doordat er in Limburg en Zeeland op dit moment al relatief weinig geschikte woningen zijn. Wel worden in de provincies Zeeland en Limburg relatief veel meergezinswoningen gebouwd, die meestal beter geschikt zijn voor ouderen. In Zeeland, Noord-Brabant en Noord-Holland worden de meeste driekamerwoningen gebouwd, wat beter aansluit op de vergrijzing. In Limburg en Zeeland kan dat het woningtekort een beetje dempen, maar niet genoeg om de problemen op te lossen. Kansen voor de bouwsector Door de vergrijzingsgolf en de veranderde zorgwetgeving zijn er voor bouwers voldoende mogelijkheden. Op landelijk niveau ontstaat er een aanzienlijk tekort aan geschikte woningen voor 65-plussers, waardoor aanpassingen aan bestaande woningen nodig zijn. Dat zal vooral zo zijn in Limburg, Zeeland en Gelderland. Dit is goed nieuws voor bouwers die woningen geschikt maken voor ouderen. Denk aan installateurs die allerlei hulpmiddelen in huis kunnen aanbrengen, zodat ouderen bijvoorbeeld eenvoudiger gordijnen of deuren kunnen openen.

12 12 De cijfers: vergrijzend Nederland zoekt huisvesting Ook woningbouwers die zich met renovatie bezighouden, kunnen van de situatie profiteren. Er zijn grotere aanpassingen in woningen nodig. Bijvoorbeeld drempels verwijderen, badkamers verplaatsen, slaapkamers creëren op de begane grond en trapliften installeren. Meer informatie hierover is in het tweede deel van deze publicatie terug te vinden. Volgens de KvK is de investeringsopgave voor aanpassingen aan woningen in de periode van 2012 tot 2014 minimaal EUR 1 miljard. Dit kan dus aanzienlijk bijdragen aan de woningbouwproductie, want in deze periode zal de totale woningbouwproductie ongeveer EUR 60 miljard bedragen. De KvK verwacht dat er tot en met 2040 minimaal EUR 5,5 miljard aan investeringen nodig is.

13 13 Tekst: Annemijn Fokkelman Sector Banker Bouw ABN AMRO Bank 2. Nieuwe bouwpraktijk: meer ondernemen dan aannemen Er is weer werk aan de winkel voor ondernemers in de bouwsector. Genoeg zelfs om de bouwsector weer wat harder te laten draaien. Er zijn steeds meer 65-plussers die langer zelfstandig thuis blijven wonen. En dat biedt kansen. Want bestaande woningen moeten worden uitgebreid met zorgvoorzieningen, en er is nieuwe geschikte woonruimte nodig.

14 14 Nieuwe bouwpraktijk: ondernemen in plaats van aannemen Meer behoefte aan geschikte woningen op de woningmarkt De vergrijzing neemt toe, met name buiten de Randstad. Naar verwachting is er in 2040 een tekort van ruim geschikte woningen. Het grootste tekort ligt in Limburg, Zeeland en Gelderland. Net als in de huursector zoeken ouderen aangepaste woonruimte op de koopmarkt. Dat is op zich goed nieuws voor ondernemers, want ouderen met een koophuis hebben meestal meer vermogen om te verbouwen. Aan welke woonoplossingen behoefte is en in welke mate, verschilt per regio. In gebieden waar verwacht wordt dat de vergrijzing over tien of twintig jaar weer zal afnemen, zijn bijvoorbeeld tijdelijke bouwprojecten nodig. Gemeenten waarin het aantal 65-plussers blijft toenemen, zijn op zoek naar langetermijnoplossingen. Scheiding van wonen en zorg Steeds minder mensen gaan in een verzorgings- of bejaardentehuis wonen. In plaats daarvan streeft de overheid naar verzorging thuis. Die aanpak is begin 2013 gestart met het nieuwe zorgbeleid, dat vergoedingen voor wonen en zorg van elkaar scheidt. Gemeenten en zorginstellingen zijn druk bezig de beleidswijziging vorm te geven. Er zijn investeringen nodig waarmee mensen veilig en verantwoord thuis kunnen blijven wonen mét de verzorging die ze nodig hebben. Nog maar weinig Nederlanders zijn ervan op de hoogte dat ze zelf verantwoordelijk zijn voor de aanpassing van hun huis. Voor de woningbouw een uitdagende kans, die een paar veranderingen in de bedrijfsvoering vergt. Bouwondernemers krijgen te maken met een ander soort klant die persoonlijker benaderd moet worden.

15 15 Nieuwe bouwpraktijk: ondernemen in plaats van aannemen Zorgbehoeften van 65-plussers in hun bestaande woning Veel ouderen hebben al jaren een koophuis en blijven daar graag nog even wonen. Ze beschikken meestal over genoeg vermogen om hun woning zelf aan hun zorgbehoeften aan te passen. De specifieke wensen verschillen natuurlijk per persoon. De een wil gordijnen en deuren makkelijker kunnen openen, de ander wil de bad- of slaapkamer naar de benedenverdieping laten verplaatsen. Sommige ouderen willen wel een volledig aangepaste woning, maar liever niet dat deze er zo uitziet. Er zijn ook weleens veranderingen in huis nodig voor verzorging thuis. U, de bouwondernemer, gaat de woning dan geschikt maken als werkomgeving, bijvoorbeeld voor een professionele zorgverlener of mantelzorger. De woonruimte wordt onder andere beoordeeld op de ZorgKeur-richtlijnen. Die kunt u gebruiken als u een bouwofferte gaat opstellen. Lees meer (1) (2) (3) over woningeisen en zorgbehoeften. Bied ouderen een totaaloplossing voor nieuw- en verbouw Veel ondernemers bieden nu nog een beperkt aantal producten, terwijl de meeste ouderen op zoek zijn naar een geïntegreerde oplossing. Ze hebben niet alleen bouwkundige veranderingen nodig, maar zoeken ook een goed domoticasysteem en aangepaste meubels, zoals verstelbare keukenbladen. Wensen voor woning én omgeving De Algemene Nederlandse Bond voor Ouderen is een belangenorganisatie voor senioren die bepaalde eisen aan nieuwbouw voor senioren heeft geïnventariseerd. De bewoners willen het liefst dat deze woningen in een toegankelijke en veilige omgeving, en in de buurt van maatschappelijke zorg- en welzijnsinstellingen staan. In de basis moeten de woonruimten drempelloos en volledig gelijkvloers zijn, en geschikt om tot op hoge leeftijd in te wonen. Bovendien moeten ze allemaal geschikt zijn voor domotica en telemedische dienst.

16 16 Nieuwe bouwpraktijk: ondernemen in plaats van aannemen Modulaire woningen Er zijn ook tijdelijke woonoplossingen voor ouderen mogelijk. Modulaire woonunits die zijn aangesloten op alle voorzieningen, maar die ook weer makkelijk worden weggehaald. De tijdelijke ruimten kunnen te huur worden aangeboden. Dat komt tegemoet aan de wens van veel ouderen om uit de koopwoningmarkt te stappen. Het nieuwe werken in de bouw: samenwerken Voorzien in seniorenwoningen is nu eenmaal een andere tak van sport dan gewone huizen opleveren. Aan de ene kant krijgt u te maken met persoonlijke behoeften van uw opdrachtgever. Aan de andere kant moet u bij bouw of verbouw rekening houden met een aantal veelvoorkomende richtlijnen waaraan op dit moment ruimtes voor zorginstellingen moeten voldoen en die voor zorg in een seniorenwoning veelal even handig zijn. Als woningbouwer voor een oudere doelgroep is samenwerking heel belangrijk. U kunt pas een compleet product aanbieden met de hulp van gespecialiseerde zorgleveranciers, interieurontwerpers, woningcorporaties en gemeenten. Het wordt meer een kwestie van óndernemen, dan aannemen. Stem aanbod af op beschikbare budgetten Door de toenemende vraag naar geschikte ouderenwoningen en de grotere behoefte aan verzorging thuis, zijn er investeringen nodig in domotica en aanpassingen in bestaande woningen. Volgens onderzoek van de KvK kost de aanleg van huisautomatisering in een woning tussen de EUR en , en bouwkundige aanpassingen tussen de EUR en Uit het voorgaande onderzoek blijkt dat de gemiddelde overwaarde van een 65-plus huishouden neerkomt op bijna EUR In overleg met de klant kunt u het beste (ver)bouwaanbod samenstellen dat op het budget aansluit. Subsidies Met een innovatief concept voor ouderenwoningen pakt u ook het maatschappelijke probleem van de vergrijzing aan. U komt daarmee in aanmerking voor subsidies als de Europese Horizon 2020, voor extra geld om uw bouwprojecten verder te ontwikkelen. U kunt het ook dichterbij zoeken in uw eigen netwerk. Leg contact met lokale investeringsfondsen die willen investeren in de zorg. Lees meer (1) (2) over Horizon Marketing via uw nieuwe partners Als u samenwerkingsverbanden met gemeenten, zorginstellingen en woningcorporaties aangaat, kunt u ook gebruikmaken van de marketingkanalen van deze partners. Daarmee bereikt u een veel grotere doelgroep. Ontwikkel samen campagnes om de particuliere behoefte aan seniorenwoningen onder de aandacht te brengen en laat op die manier zien met wie u samenwerkt en welke oplossingen dat oplevert voor ouderen. U kunt ook social media gebruiken om uw aanbod nog breder bekend te maken. Slechts 7% van de bevolking weet welke gevolgen de nieuwe zorgwetgeving heeft. De overheid zal die bewustwording meer gaan stimuleren, maar als ondernemer in de bouwsector kunt u ook zelf iets doen. Informeren bijvoorbeeld, over de bouwkundige en technische mogelijkheden die leven met een beperking comfortabeler maakt.

17 17 Nieuwe bouwpraktijk: ondernemen in plaats van aannemen Praktijkvoorbeelden uit de bouw en installatietechniek Plegt-Vos Bouwgroep: modulaire bouw van zorgwoningen Plegt-Vos is met circa 400 medewerkers een middelgroot ontwikkelend bouwbedrijf actief op het gebied van vastgoedontwikkeling, burgerlijke & utiliteitsbouw, beheer & onderhoud, infra & milieu en woningbouw. Plegt-Vos biedt diverse woonconcepten aan, ook voor tijdelijke en semipermanente huisvesting. Deze modulaire eenheden worden met name toegepast voor studentenwoningen en woon(zorg)eenheden. Met een conceptmatige aanpak kan de bouw in zeer korte tijd worden voorbereid en opgeleverd. Daarnaast beschikt Plegt-Vos over een woningbouwconcept dat in kan spelen op een (piek)vraag naar nul trede woningen waarbij ook rekening gehouden kan worden met een toekomstige transformatie naar een reguliere grondgebonden eengezinswoning. En andersom wordt in de ontwikkeling van eengezinswoningen rekening gehouden met een toekomstige zorgvraag. Voor woningaanpassingen in verband met een zorgvraag is Plegt-Vos met name actief in de business-to-business markt. Binnenkort worden ook nieuwe (woon- en zorg)concepten voor de particuliere markt geïntroduceerd. Hoe komt Plegt Vos aan kennis en contacten over en in de zorgmarkt? Door ontwikkelingstrajecten met zorginstellingen, diverse adviesbureaus, desk research en bijwonen van seminars en workshops. Technisch dienstverlener Leertouwer: de techniek is er, nu nog de business case Leertouwer, een familiebedrijf uit Barneveld, is systeemintegrator in elektrotechniek, klimaat en ICT, telt 150 medewerkers en is ook actief in de zorgsector. Het bedrijf verbindt op meerdere manieren zorg en bewoners. Onder de naam virtuele aanleunwoning werkt Leertouwer aan het conceptmatig upgraden van de individuele woning in de wijk. Door ze met behulp van technologie te verbinden met zorg- en welzijnsorganisaties. Tegelijkertijd voegen ze functionele waarde toe voor de bewoner of mantelzorger. Financiering is mogelijk door de hele keten te betrekken. Denk bijvoorbeeld aan de bereider van maaltijden of vervoerders. Schaalgrote is dan wel een voorwaarde. Conview Care is het concept voor zorginstellingen. Het verenigt alle gebouwtechniek én zorgdomotica en is merkonafhankelijk. Ook is er een dienstenstructuur in te richten wat plaats biedt aan onder andere TV, internet, (kerk) telefoon, beeldbellen of tafeltje dekje. Het concept is ook de verbinding met zorg op afstand in particuliere woningen. Hiermee draagt het concept concreet bij aan de business case van menig instelling. Leertouwer heeft een heldere visie op zorg en technologie. Centraal staat transitie van hoe betalen we de zorg naar hoe verdienen we aan kwaliteit van leven.

18 18 colofon Auteurs Escobar Annemijn Fokkelman Madeline Buijs Commercieel contact Annemijn Fokkelman Madeline Buijs Disclaimer De in deze publicatie neergelegde opvattingen zijn gebaseerd op door ABN AMRO betrouwbaar geachte gegevens en informatie, die op zorgvuldige wijze in onze analyses en prognoses zijn verwerkt. Noch ABN AMRO, noch functionarissen van de bank kunnen aansprakelijk worden gesteld voor in deze publicatie eventueel aanwezige onjuistheden. De weergegeven opvattingen en prognoses houden niet meer in dan onze eigen visie en kunnen zonder nadere aankondiging worden gewijzigd. ABN AMRO, februari 2014 Deze publicatie is alleen bedoeld voor eigen gebruik. Het gebruik van tekstdelen en/of cijfers is toegestaan mits de bron duidelijk wordt vermeld. Verveelvoudiging en/of openbaarmaking van deze publicatie is niet toegestaan, behalve indien hiervoor schriftelijke toestemming is verkregen van ABN AMRO. Teksten zijn afgesloten op 13 februari 2014.

Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland

Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland Analyse van de markt voor (bestaande) huurwoningen in de Gemeente Steenwijkerland drs. J.E. den Ouden 1-11-2013 Bevolking De gemeente Steenwijkerland telt momenteel circa 43.400 inwoners. Het inwonertal

Nadere informatie

WoON-themarapport. Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit

WoON-themarapport. Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit Woningbouwplanningen van kwantiteit naar kwaliteit Middelburg, december 2013 Colofon SCOOP 2013 Samenstelling Dick van der Wouw Nadet Somers SCOOP Zeeuws instituut voor sociale en culturele ontwikkeling

Nadere informatie

Sprekende Cijfers Woningmarkten. Rogier Weck Researcher

Sprekende Cijfers Woningmarkten. Rogier Weck Researcher Sprekende Cijfers Woningmarkten Rogier Weck Researcher Sprekende Cijfers De marktdynamiek in 2018 Stand van zaken in de nieuwbouw Voor welke doelgroep moet worden gebouwd Case study: de woonvraag van deze

Nadere informatie

Ouderen op de woningmarkt: feiten en cijfers

Ouderen op de woningmarkt: feiten en cijfers Ouderen op de woningmarkt: feiten en cijfers Prof. mr. Friso de Zeeuw, praktijkhoogleraar Gebiedsontwikkeling TU Delft en directeur Nieuwe Markten Bouwfonds Ontwikkeling, met medewerking van Rink Drost,

Nadere informatie

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025

Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Persbericht PB13 062 1 oktober 2013 9:30 uur Grote gemeenten goed voor driekwart van bevolkingsgroei tot 2025 Tussen 2012 en 2025 groeit de bevolking van Nederland met rond 650 duizend tot 17,4 miljoen

Nadere informatie

Financiering woningaanpassingen een onderzoek van seniorenorganisatie ANBO

Financiering woningaanpassingen een onderzoek van seniorenorganisatie ANBO 27-05-2015 Financiering woningaanpassingen een onderzoek van seniorenorganisatie ANBO Over dit onderzoek Dit onderzoek over wonen en verhuizen is uitgevoerd door seniorenorganisatie ANBO. Het betreft een

Nadere informatie

1. Inwoners stad Groningen

1. Inwoners stad Groningen facts & figures 1. Inwoners stad Groningen Huidige inwoneraantal: 195.676 De stad Groningen is de afgelopenjaren sterk gegroeid. Bovenstaande grafiek laat zien dat de stad in de komende 15 jaar blijft

Nadere informatie

Verhuiswensen ouderen komen moeilijk uit

Verhuiswensen ouderen komen moeilijk uit Verhuiswensen ouderen komen moeilijk uit mei 2018, Leo Prins en Paul de Vries - Ouderen verhuizen zeer weinig. Van alle senioren in een koopwoning wil 6,6 procent verhuizen, maar dat lukt maar 2,3 procent.

Nadere informatie

Woningvoorraad en woningbehoefte in Nederland

Woningvoorraad en woningbehoefte in Nederland Wonen in Hilversum Woningvoorraad en woningbehoefte in Nederland De Nederlandse woningmarkt staat momenteel in het middelpunt van de belangstelling. Deze aandacht heeft vooral betrekking op de ordening

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB08-049 8 juli 2008 9.30 uur In 2025 fors meer huishoudens in de Randstad Sterkste groei aan noordoostzijde Randstad Ook meer huishoudens in Noord-Brabant

Nadere informatie

Demografische gegevens ouderen

Demografische gegevens ouderen In dit hoofdstuk worden de demografische gegevens van de doelgroep ouderen beschreven. We spreken hier van ouderen indien personen 55 jaar of ouder zijn. Dit omdat gezondheidsproblemen met name vanaf die

Nadere informatie

Ouderen in Venray Ontwikkeling en woonvoorkeuren

Ouderen in Venray Ontwikkeling en woonvoorkeuren Ouderen in Venray Ontwikkeling en woonvoorkeuren Juni 2017 1. Inleiding Vraagstelling De Renschdael Groep is voornemens het St Annaterrein in Venray te herontwikkelen. Gedacht wordt aan een programma bestaande

Nadere informatie

Wonen en Verhuizen Een onderzoek van ANBO en Woonz

Wonen en Verhuizen Een onderzoek van ANBO en Woonz 31-3-2015 Wonen en Verhuizen Een onderzoek van ANBO en Woonz Over dit onderzoek pagina 1 Opvallende resultaten pagina 2 Over de samenstelling van de respondenten pagina 3 1. Over dit onderzoek Dit onderzoek

Nadere informatie

2010-2012 SAMENVATTING

2010-2012 SAMENVATTING 2010-2012 SAMENVATTING Samenvatting De Regionale woningmarktmonitor 2010-2012 beschrijft de ontwikkelingen op de woningmarkt in het gebied binnen de driehoek Waalwijk, Oss en Boxtel. De kredietcrisis

Nadere informatie

Noord-Holland heeft hoogste startersquote

Noord-Holland heeft hoogste startersquote Vooruitzicht Starters Noord-Holland heeft hoogste startersquote Ontwikkeling aantal starters onzeker door nieuwe wetgeving Fors meer taxichauffeurs door nieuwe taxiwet en Uber Ontwikkeling aantal starters

Nadere informatie

Stagnatie zet door op startersmarkt Randstad trekt extra startende ondernemers

Stagnatie zet door op startersmarkt Randstad trekt extra startende ondernemers Starters ING Economisch Bureau Stagnatie zet door op startersmarkt Randstad trekt extra startende ondernemers In het eerste kwartaal van 2012 zijn er circa 39.000 mensen een onderneming gestart, ruim 4%

Nadere informatie

Leegstand, herbestemming en verzorgingshuizen: een verkenning door de oogharen heen

Leegstand, herbestemming en verzorgingshuizen: een verkenning door de oogharen heen Lars Brugman Lars Brugman is projectadviseur/onderzoeker bij Kadaster Ruimte & Advies. Hij legt zich toe op complexe maatwerkvraagstukken vanuit de bij het Kadaster beschikbare ruimtelijke informatie.

Nadere informatie

Leenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2016 vs 2015

Leenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2016 vs 2015 Leenonderzoek Verbouwingen De cijfers 2016 vs 2015 Geldshop, onafhankelijk adviseur en bemiddelaar in consumptief krediet, heeft een grootschalig onderzoek gedaan naar leningaanvragen voor het leendoel

Nadere informatie

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100)

Figuur 1: Ontwikkeling aantal leerlingen Figuur 2: Ontwikkeling aantal leerlingen 2009-2013 1 (index: 2009 = 100) 2014-2019 (index: 2014 = 100) Het aantal leerlingen in het basisonderwijs is tussen 2010 en 2014 gedaald. In de provincie Limburg nam het aantal leerlingen in deze periode het sterkst af. In het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen

Nadere informatie

Woningmarktrapport 3e kwartaal 2015. Gemeente Rotterdam

Woningmarktrapport 3e kwartaal 2015. Gemeente Rotterdam Woningmarktrapport 3e kwartaal 215 Gemeente Rotterdam Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 9 Aantal verkocht 8 7 6 5 4 3 2 1 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 4e kwartaal

Nadere informatie

Woningmarktrapport 4e kwartaal 2015. Gemeente Amsterdam

Woningmarktrapport 4e kwartaal 2015. Gemeente Amsterdam Woningmarktrapport 4e kwartaal 215 Gemeente Amsterdam Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 3 Aantal verkocht 25 2 15 1 5 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 1e kwartaal

Nadere informatie

Monitor Leerdamse woningmarkt 2006

Monitor Leerdamse woningmarkt 2006 Monitor Leerdamse woningmarkt 2006 1. Inleiding Bij de vaststelling van de beleidsnota Volkshuisvesting 2005 2010 door de gemeenteraad op 14 april 2005 zijn een aantal conclusies getrokken die kenmerkend

Nadere informatie

De woning(beleggings)markt in beeld 2016

De woning(beleggings)markt in beeld 2016 Research A Capital Value production De woning(beleggings)markt in beeld 2016 Samenvatting Ondanks de grote vraag krimpt de voorraad huurwoningen als er geen verdere maatregelen worden genomen. Er wordt

Nadere informatie

Bijna 30% van de starters stopt na het eerste jaar Met name cafetaria s en restaurants worden na één jaar weer opgeheven

Bijna 30% van de starters stopt na het eerste jaar Met name cafetaria s en restaurants worden na één jaar weer opgeheven Kwartaalbericht Starters ING Economisch Bureau Bijna 30% van de starters stopt na het eerste jaar Met name cafetaria s en restaurants worden na één jaar weer opgeheven In het eerste kwartaal 2014 waren

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor. Kwartaal

Graydon Kwartaalmonitor. Kwartaal Graydon kwartaal monitor Kwartaal 3 216 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Overzicht per branche 6 Vergelijking Q1-216, Q2 216 en Starters per branche 7 Opheffingen per branche 8 Faillissementen per branche

Nadere informatie

Woningmarkt landelijk 2018 (KW3)

Woningmarkt landelijk 2018 (KW3) In het derde kwartaal van 218 werden volgens het CBS/Kadaster 56.921 woningen verkocht. Dat is 7,3% minder dan in het derde kwartaal van 217 en 7,5% meer dan in het tweede kwartaal van 218. De verkoop

Nadere informatie

trends en ontwikkelingen in de Nederlandse woningmarkt

trends en ontwikkelingen in de Nederlandse woningmarkt 10 trends en ontwikkelingen in de Nederlandse woningmarkt Toename eenpersoonshuishoudens Ontwikkeling huishoudenssamenstelling 2016-2035 100.000 200.000 300.000 400.000 500.000 600.000 700.000 800.000

Nadere informatie

Nederlanders tevreden met hun woning

Nederlanders tevreden met hun woning Nederlanders tevreden met hun woning 05 Minder verhuizingen door ingezakte woningmarkt Aantal verhuisde personen zo n 7,5 procent lager in 2009 dan in 2008 Vooral gezinnen van middelbare leeftijd maakten

Nadere informatie

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER

Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER Stefan Teeling Leeuwarden, november 2015 FACTSHEET METSLAWIER Inhoud Inleiding... 3 Demografie... 4 Wonen... 7 Bronvermelding... 8 Inleiding In 2011 ging het experiment Duurzame beschermde dorpsgezichten

Nadere informatie

Woningmarktrapport - 1e kwartaal Gemeente Beverwijk

Woningmarktrapport - 1e kwartaal Gemeente Beverwijk Woningmarktrapport - 1e kwartaal 215 Gemeente Beverwijk Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 45 Aantal verkocht 4 35 3 25 2 15 1 5 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement

Nadere informatie

B i j l a g e 1 : T o e l i c h t i n g n u t e n n o o d - z a a k v a n e e n k l e i n s c h a l i g w o o n - z o r g c o m p l e x

B i j l a g e 1 : T o e l i c h t i n g n u t e n n o o d - z a a k v a n e e n k l e i n s c h a l i g w o o n - z o r g c o m p l e x B i j l a g e 1 : T o e l i c h t i n g n u t e n n o o d - z a a k v a n e e n k l e i n s c h a l i g w o o n - z o r g c o m p l e x Toelichting bij nut en noodzaak van het realiseren van een kleinschalig

Nadere informatie

Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT. Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten. Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040:

Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT. Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten. Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040: Planbureau voor de Leefomgeving PERSBERICHT Nieuwe regionale bevolkingsprognoses tot 2040: Bevolking daalt in kwart Nederlandse gemeenten De komende dertig jaar treedt in delen van Nederland, vooral in

Nadere informatie

Gevolgen scheiden van wonen en zorg Goeree-Overflakkee 2013-2025

Gevolgen scheiden van wonen en zorg Goeree-Overflakkee 2013-2025 Gevolgen scheiden van wonen en zorg Goeree-Overflakkee 213-225 Inleiding Als we nu al weten hoeveel ouderen in 225 in een verzorgingshuis wonen, is het mogelijk om hierop te anticiperen. Voor beleidsmakers

Nadere informatie

Wonen met Zorg in de anticipeerregio s

Wonen met Zorg in de anticipeerregio s Wonen met Zorg in de anticipeerregio s Inleiding In de komende decennia zal de bevolkingssamenstelling veranderen en zal het aandeel ouderen in de bevolking toenemen. Indien nu al bekend is hoeveel ouderen

Nadere informatie

Woningmarktmonitor provincie Utrecht: de staat van de woningmarkt medio 2016

Woningmarktmonitor provincie Utrecht: de staat van de woningmarkt medio 2016 DATUM 16 november 2016 PROJECTNUMMER 3400.107/G OPDRACHTGEVER Woningmarktmonitor provincie : de staat van de woningmarkt medio 2016 Update woningmarktmonitor De afgelopen maand heeft er een grote update

Nadere informatie

Steeds minder startersleningen beschikbaar

Steeds minder startersleningen beschikbaar RAPPORT Starterslening in Nederland Steeds minder startersleningen beschikbaar Uitgevoerd in opdracht van www.starteasy.nl INHOUD Starterslening in Nederland Steeds minder startersleningen beschikbaar

Nadere informatie

Hypotheekschuld in Nederland:

Hypotheekschuld in Nederland: Hypotheekschuld in Nederland: Loan to value / loan to income Ruimteconferentie, 21 mei 2013 Marcel van Wijk Vastgoed en Woningmarkt ac.vanwijk@cbs.nl Agenda Recente ontwikkelingen Onderzoeksopzet Hypotheekschuld

Nadere informatie

Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010)

Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010) Demografische ontwikkelingen gemeente Utrechtse Heuvelrug Uitwerking onderzoeksvraag door Radha Parahoe (april 2010) Vanuit de VNG komen diverse krimp en vergrijzingcijfers. In de woonvisie Wonen in een

Nadere informatie

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma.

De gemeente heeft GroenWest gevraagd om een volkshuisvestelijke onderbouwing van het programma. Aan Gemeente Montfoort Kopie aan Van GroenWest Onderwerp Woningbouwprogramma Voorvliet Noord fase 2 Datum 27 november 2017 Pagina 1/5 Inleiding De gemeente Montfoort en GroenWest willen graag sociale woningbouw

Nadere informatie

Woningmarktrapport - 4e kwartaal 2013. Gemeente Dordrecht

Woningmarktrapport - 4e kwartaal 2013. Gemeente Dordrecht Woningmarktrapport - 4e kwartaal 213 Gemeente Dordrecht Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 1 aantal verkocht 9 8 7 6 5 4 3 2 1 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement

Nadere informatie

Woningmarktrapport - 4e kwartaal Gemeente s-hertogenbosch

Woningmarktrapport - 4e kwartaal Gemeente s-hertogenbosch Woningmarktrapport - 4e kwartaal 214 Gemeente s-hertogenbosch Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 2 Aantal verkocht 18 16 14 12 1 8 6 4 2 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement

Nadere informatie

Allochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010

Allochtonen op de arbeidsmarkt 2009-2010 FORUM Maart Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt 9-8e monitor: effecten van de economische crisis In steeg de totale werkloosheid in Nederland met % naar 26 duizend personen. Het werkloosheidspercentage

Nadere informatie

fluchskrift

fluchskrift Wonen in Fryslân Afgelopen jaren minder toename woningen In 2011 bedraagt de totale woningvoorraad in Fryslân 282.689 woningen. In 2000 bestond de totale woningvoorraad nog uit 261.849 woningen. Tussen

Nadere informatie

Woningmarktanalyse Gooise Meren

Woningmarktanalyse Gooise Meren Woningmarktanalyse Gooise Meren Op basis van WOZ en BAG gegevens Versie Kerngegevens Woningmarktanalyse Gooise Meren De in dit rapport gepresenteerde analyses zijn gemaakt met behulp van gemeentelijke

Nadere informatie

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten

Huishoudensprognose : belangrijkste uitkomsten Huishoudensprognose 26 2: belangrijkste uitkomsten Elma van Agtmaal-Wobma en Coen van Duin Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 26 tot 8,1 miljoen in 23. Daarna

Nadere informatie

ONTWIKKELKADER GELSTER BESTEET

ONTWIKKELKADER GELSTER BESTEET ONTWIKKELKADER 22 januari 2019 INHOUD 1. Inleiding 2. Kwantitatieve analyse 3. Kwalitatieve analyse 4. Ontwikkelkader 2 1 Inleiding 3 INLEIDING Inleiding In mei 2018 startten een vertegenwoordiging van

Nadere informatie

Koopsom per maand, Nederland 2012-2013

Koopsom per maand, Nederland 2012-2013 Persbericht Woningmarktcijfers.nl, Heerlen 21-01-2014 Nederlandse woningmarkt stabiel in tweede halfjaar 2013 De gemiddelde koopsom van de door het Kadaster geregistreerde woningtransacties kwam in december

Nadere informatie

Woningmarktrapport 3e kwartaal Gemeente Alphen aan den Rijn

Woningmarktrapport 3e kwartaal Gemeente Alphen aan den Rijn Woningmarktrapport 3e kwartaal 217 Gemeente Alphen aan den Rijn Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 12 Aantal verkocht 1 8 6 4 2 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement

Nadere informatie

fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012

fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe  Aantal senioren sterk gestegen Aantal 65-plussers in Fryslân, /2012 Vergrijzing in Fryslân fluchskrift Vergrijzing in Fryslân neemt toe In Fryslân wonen op 1 januari 2011 647.282 inwoners. De Friese bevolking groeit nog jaarlijks. Sinds 2000 is het aantal inwoners toegenomen

Nadere informatie

INVESTEREN IN WONEN, WELZIJN EN ZORG. www.aimtrack.nl PAUL REIJN & AUKE VLONK

INVESTEREN IN WONEN, WELZIJN EN ZORG. www.aimtrack.nl PAUL REIJN & AUKE VLONK BEVOLKINGSPROGNOSES ESSENTIEEL VOOR INVESTEREN IN WONEN, WELZIJN EN ZORG www.aimtrack.nl PAUL REIJN & AUKE VLONK SEMINAR BEVOLKINGSPROGNOSES IN THEORIE, BELEID EN PRAKTIJK 6 OKTOBER 2015, CBS, DEN HAAG

Nadere informatie

Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt

Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt Fricties tussen vraag en aanbod op de Nederlandse woningmarkt Peter Boelhouwer 14-11-2018 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Waar en wat gaan we bouwen?

Nadere informatie

De woning(beleggings)markt in beeld 2018

De woning(beleggings)markt in beeld 2018 Research A Capital Value production De woning(beleggings)markt in beeld 2018 Samenvatting Nog nooit is er zoveel geïnvesteerd in Nederlandse huurwoningen. In 2017 werd in totaal voor 5,5 miljard euro geïnvesteerd

Nadere informatie

Bijlage bij hoofdstuk 11 Wonen

Bijlage bij hoofdstuk 11 Wonen Bijlage bij hoofdstuk 11 Wonen Figuur B11.1 Woningvoorraad naar eigendom, en naar provincie, 1 januari 2008 % 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Groningen Friesland Drenthe Overijssel Flevoland Gelderland Utrecht

Nadere informatie

Notitie Blijverslening Inleiding

Notitie Blijverslening Inleiding Notitie Blijverslening 2017 1 Inleiding 1.1 Het speelveld Het aantal ouderen in Nederland neemt de komende jaren sterk toe. Het CBS verwacht dat in 2040 ruim een kwart van de bevolking ouder is dan 65

Nadere informatie

Leegstand, herbestemming en verzorgingshuizen: een verkenning door de oogharen heen

Leegstand, herbestemming en verzorgingshuizen: een verkenning door de oogharen heen Auteur: Lars Brugman 1 Datum: 2 februari 2015 Deze publicatie in samenwerking met Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg opgesteld en gebaseerd op een eerdere publicatie van het Kadaster in de Barometer

Nadere informatie

De huishoudens in Groningen worden steeds kleiner

De huishoudens in Groningen worden steeds kleiner De huishoudens in Groningen worden steeds kleiner In Nederland is een trend zichtbaar naar steeds kleinere families, ook wel de verdunning van huishoudens genoemd. Niet het aantal huishoudens neemt af,

Nadere informatie

Vergelijking van de sociale huurwoning voorraad met de particuliere huurwoning voorraad

Vergelijking van de sociale huurwoning voorraad met de particuliere huurwoning voorraad Vergelijking van de sociale huurwoning voorraad met de particuliere huurwoning voorraad Inleiding Op 1 oktober 2012 is een meting van de nultredenwoningen binnen de sociale huurwoning voorraad, die in

Nadere informatie

(ver)dringen op de woningmarkt Fricties tussen vraag en aanbod

(ver)dringen op de woningmarkt Fricties tussen vraag en aanbod (ver)dringen op de woningmarkt Fricties tussen vraag en aanbod Peter Boelhouwer 4-12-2018 Delft University of Technology Challenge the future Inhoud Demografische ontwikkelingen Achterblijvend woningaanbod

Nadere informatie

EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED ZORGMARKT

EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED ZORGMARKT EXPERTS OP DE TOEKOMST VAN VASTGOED ZORGMARKT groeien Zorg en wonen naar elkaar toe Investeren in Nederlands zorgvastgoed is ongekend populair. Zo werd in het eerste halfjaar voor ruim 300 miljoen euro

Nadere informatie

Hypotheek Index Q1 2018

Hypotheek Index Q1 2018 Hypotheek Index Q1 2018 De Hypotheker schetst de situatie op de huizenmarkt. Waterbedeffect goed zichtbaar in Randstad Huizenkopers wijken uit naar gemeenten rondom de grote steden. Zo steeg het aantal

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE

DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE Utrecht, oktober 2007 Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg Hugo van Waarde, Alzheimer Nederland Monique Wijnties, Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg

Nadere informatie

Inleiding. Vervolgens worden uitgangspunten geformuleerd die van belang zijn voor de regionale woonvisie.

Inleiding. Vervolgens worden uitgangspunten geformuleerd die van belang zijn voor de regionale woonvisie. notitie Wonen in Molenwaard april 2012 Inleiding De woningmarkt is de laatste jaren sterk aan veranderingen onderhevig. De economische situatie heeft grote gevolgen gehad voor de woningmarkt, evenals nieuwe

Nadere informatie

JAARMONITOR 2015 JANUARI 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

JAARMONITOR 2015 JANUARI 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland JAARMONITOR 2015 JANUARI 2016 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 NÚ KAN DE WERKLOOSHEID OMLAAG 4 FREELANCERS EN FLEXWERKERS STIMULEREN GROEI BEDRIJVEN 5 OMZETONTWIKKELING

Nadere informatie

Artikelen. Huishoudensprognose : uitkomsten. Coen van Duin en Suzanne Loozen

Artikelen. Huishoudensprognose : uitkomsten. Coen van Duin en Suzanne Loozen Artikelen Huishoudensprognose 28 2: uitkomsten Coen van Duin en Suzanne Loozen Het aantal huishoudens blijft de komende decennia toenemen, van 7,2 miljoen in 28 tot 8,3 miljoen in 239. Daarna zal het aantal

Nadere informatie

Levensloopbestendige wijk

Levensloopbestendige wijk Levensloopbestendige wijk Waar de woon- & zorgontwikkelingen met elkaar in verband worden gebracht Dag van stad en regio 2 december 2015 Even voorstellen Ludan Schmid XpertiseWonenZorg Vof tussen XpertiseWonen

Nadere informatie

Dienstensector houdt vertrouwen

Dienstensector houdt vertrouwen Stand van de Zakelijke Dienstverlening Dienstensector houdt vertrouwen Kasper Buiting Senior Sectoreconoom December 18 Inhoudsopgave pagina 1 Macro-economie: Eurozone en NL Voorlopende economische indicatoren

Nadere informatie

Minder startende ondernemers

Minder startende ondernemers Starters ING Economisch Bureau Minder startende ondernemers in 2012 Aantal starters loopt in alle provincies terug Dit jaar zijn er tot en met september circa 95.000 mensen een onderneming gestart, ruim

Nadere informatie

Waardering van leefbaarheid en woonomgeving

Waardering van leefbaarheid en woonomgeving Waardering van leefbaarheid en woonomgeving Burgerpeiling Woon- en Leefbaarheidsmonitor Eemsdelta 2015 In de Eemsdelta zijn verschillende ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op de leefbaarheid.

Nadere informatie

Graydon studie: Betaalgedrag Nederlands bedrijfsleven Q3 2015.

Graydon studie: Betaalgedrag Nederlands bedrijfsleven Q3 2015. Graydon studie: Betaalgedrag Nederlands bedrijfsleven. Inleiding Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen. We hebben opnieuw een absoluut record te pakken sinds onze metingen begin 2002: het betaalgedrag

Nadere informatie

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Woononderzoek Nederland 2009

Centraal Bureau voor de Statistiek. Persbericht. Woononderzoek Nederland 2009 Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB10-020 22 maart 2010 9.30 uur Woononderzoek Nederland 2009 Totale woonlasten stijgen in dezelfde mate als netto inkomen Aandeel en omvang aflossingsvrije

Nadere informatie

Trends ontwikkeling financiële positie woningcorporaties

Trends ontwikkeling financiële positie woningcorporaties Trends ontwikkeling financiële positie woningcorporaties Het WSW is in overgegaan op een nieuwe wijze van risicomonitoring van woningcorporaties, op basis van kasstromen in plaats van bedrijfswaarde. In

Nadere informatie

Woningmarktrapport - 3e kwartaal 2013. Gemeente Haarlemmermeer

Woningmarktrapport - 3e kwartaal 2013. Gemeente Haarlemmermeer Woningmarktrapport - 3e kwartaal 213 Gemeente Haarlemmermeer Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 12 aantal verkocht 1 8 6 4 2 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 4e

Nadere informatie

Diversiteit in de Provinciale Staten

Diversiteit in de Provinciale Staten Onderzoek Diversiteit in de Provinciale Staten Het Huis voor democratie en rechtsstaat heeft na de verkiezingen van 2 maart 2011 de diversiteit in de nieuwe Provinciale Staten (PS) onderzocht. Het gaat

Nadere informatie

Schouwen-Duiveland Levensloopbestendig? Eric Schellekens 26 mei

Schouwen-Duiveland Levensloopbestendig? Eric Schellekens 26 mei Schouwen-Duiveland Levensloopbestendig? Eric Schellekens 26 mei 2016 06-23169709 Inleiding Trends in de woningmarkt (m.n. voor senioren) Trends in de zorg Trends onder ouderen Levensloopbestendigheid??

Nadere informatie

Bedrijfsprofiel. 1 & 2 sterrenhotels in beeld. Anders denken, anders doen. In dit profiel: Van Spronsen & Partners horeca-advies December 2006

Bedrijfsprofiel. 1 & 2 sterrenhotels in beeld. Anders denken, anders doen. In dit profiel: Van Spronsen & Partners horeca-advies December 2006 Bedrijfsprofiel 1 & 2 sterrenhotels in beeld Van Spronsen & Partners horeca-advies December 26 In dit profiel: Aanbod - - - - - - - - - - - - - - - -2 Ontwikkeling - - - - - - - - - - - - 3 Branche onder

Nadere informatie

MARKTFLITSEN SPECIAL: Leeftijd intermediaire bedrijven. Bedrijfsleeftijd is een goede indicatie voor financiële soliditeit en omvang

MARKTFLITSEN SPECIAL: Leeftijd intermediaire bedrijven. Bedrijfsleeftijd is een goede indicatie voor financiële soliditeit en omvang : Leeftijd intermediaire bedrijven Bedrijfsleeftijd is een goede indicatie voor financiële soliditeit en omvang INLEIDING Het Ratinginstituut Financieel Dienstverleners (RiFD) publiceert regelmatig actuele,

Nadere informatie

Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis

Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Kernboodschappen Woningcorporaties Nederland dicht bij huis Oktober 2014 Thema 1 Goed wonen en een goede dienstverlening We vinden het in Nederland normaal dat iedereen goed kan wonen. Maar niet iedereen

Nadere informatie

FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 2009

FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 2009 FORUM Monitor Allochtonen op de arbeidsmarkt: effecten van de economische crisis 2 e kwartaal 29 Groei van werkloosheid onder zet door! In het 2 e kwartaal van 29 groeide de werkloosheid onder (niet-westers)

Nadere informatie

Eerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor

Eerste helft 2018 & Q Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 Graydon kwartaal monitor Eerste helft & Q2 1 Eerste helft & Q2 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Faillissementen per branche 23 Opheffingen per branche 24 Netto-groei per branche 25 Overzicht

Nadere informatie

In gemeenten met minste huurwoningen worden de meeste huurwoningen geliberaliseerd

In gemeenten met minste huurwoningen worden de meeste huurwoningen geliberaliseerd In gemeenten met minste huurwoningen worden de meeste huurwoningen geliberaliseerd Een overzicht van de spreiding van huursegmenten per provincie en voor een aantal steden Staf Depla, Lid Tweede Kamer

Nadere informatie

De woning(beleggings)markt in beeld 2019

De woning(beleggings)markt in beeld 2019 Research A Capital Value production De woning(beleggings)markt in beeld 2019 Samenvatting In 2018 werden wederom records gebroken. Opnieuw werd het transactievolume in woningen van het voorgaande jaar

Nadere informatie

Kernenfoto s West Betuwe. West Betuwe beraad Janneke Rutgers & Sjors de Vries 24 september 2018

Kernenfoto s West Betuwe. West Betuwe beraad Janneke Rutgers & Sjors de Vries 24 september 2018 Kernenfoto s West Betuwe West Betuwe beraad Janneke Rutgers & Sjors de Vries 4 september 018 Kernenfoto Een foto van de kern: stand van zaken huidige woningvoorraad, toekomstige (fysieke) ontwikkelingen

Nadere informatie

Bijlage 1: DE ANALYSE

Bijlage 1: DE ANALYSE Bijlage 1: DE ANALYSE ONTWIKKELING KWANTITATIEVE BEHOEFTE Om deze voor de U10-gemeenten te achterhalen zijn 2 landelijk erkende prognoses gebruikt: Primos en Pearl. Deze verschillen in methodiek, maar

Nadere informatie

Woningmarktrapport 3e kwartaal Gemeente 's-gravenhage

Woningmarktrapport 3e kwartaal Gemeente 's-gravenhage Woningmarktrapport 3e kwartaal 216 Gemeente 's-gravenhage Aantal verkochte woningen naar type (NVM) 12 Aantal verkocht 1 8 6 4 2 Tussenwoning Hoekwoning Twee onder één kap Vrijstaand Appartement 4e kwartaal

Nadere informatie

Leningen oversluiten Het oversluitonderzoek

Leningen oversluiten Het oversluitonderzoek Leningen oversluiten Het oversluitonderzoek Geldshop, onafhankelijk adviseur en bemiddelaar in consumptief krediet, heeft in het eerste kwartaal van 2017 onderzoek gedaan naar leningen voor het oversluiten

Nadere informatie

Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy

Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media in Nederland Door: Newcom Research & Consultancy Sociale media hebben in onze samenleving een belangrijke rol verworven. Het gebruik van sociale media is groot en dynamisch. Voor de vierde

Nadere informatie

Demografische trends

Demografische trends Demografische trends En de implicaties voor het woonaanbod Leo van Wissen Directeur Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut NIDI Hoogleraar demografie, Rijksuniversiteit Groningen Nationaal

Nadere informatie

Graydon Kwartaalmonitor. Kwartaal

Graydon Kwartaalmonitor. Kwartaal Graydon kwartaal monitor Kwartaal 2 216 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Overzicht per branche 5 Vergelijking Q4-215, Q1 216 en Q2 216 Starters per branche 5 Opheffingen per branche 6 Faillissementen

Nadere informatie

Graydon Kwartaal Monitor. Kwartaal

Graydon Kwartaal Monitor. Kwartaal Graydon kwartaal monitor Kwartaal 1 216 1 Inhoud Inleiding 3 Persbericht 4 Overzicht per branche 5 Vergelijking Q4-214, Q1 215 en Q2 215 Starters per branche 5 Opheffingen per branche 6 Faillissementen

Nadere informatie

Doetu mee? SocialeRaad. Informatiepakket

Doetu mee? SocialeRaad. Informatiepakket Doetu mee? SocialeRaad Informatiepakket Informatiedossier over de Centrale Vraag Sociale Raad 3 Datum: 06 maart 2017 Met dit informatiedossier bieden wij u graag wat context voor de gesprekken tijdens

Nadere informatie

Bevolkingsprognose Lansingerland 2015

Bevolkingsprognose Lansingerland 2015 Bevolkingsprognose Lansingerland 2015 Auteur: Bart Waasdorp Afdeling: Team Planontwikkeling & RO Juridisch Versienummer: 1.0 Datum: 12 januari 2015 Corsanummer: T15.00406 Inleiding Lansingerland heeft

Nadere informatie

Monitor Woningproductie Noordvleugel 2016 Woningvraag, Plancapaciteit en Productie

Monitor Woningproductie Noordvleugel 2016 Woningvraag, Plancapaciteit en Productie Monitor Woningproductie Noordvleugel 2016 Versie juni 2016 Inleiding In deze derde monitor woningproductie wordt in vogelvlucht een weergave gegeven van de cijfers die op dit moment beschikbaar zijn. Het

Nadere informatie

BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT

BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT BIJLAGE D KANTOREN-, HOTEL- EN WONINGMARKT WEERT Kantorenmarkt Weert Tot 2020 zeer beperkte behoefte aan nieuwe kantoorruimte in Weert, er is al meer dan voldoende aanbod van kantoorruimte, toevoegen van

Nadere informatie

KANTOREN NOORD-NEDERLAND Drenthe, Friesland en Groningen

KANTOREN NOORD-NEDERLAND Drenthe, Friesland en Groningen Landelijke marktontwikkelingen Mede dankzij enkele grote transacties in diverse steden bereikte de opname van kantoorruimte de eerste maanden van 2012 een (onverwacht) hoog niveau. Deze goede start zette

Nadere informatie

De grijze golf. Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot Figuur 1 Bevolking Drechtsteden , totaal

De grijze golf. Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot Figuur 1 Bevolking Drechtsteden , totaal De grijze golf Demografische ontwikkeling Drechtsteden tot 23 In deze factsheet rapporteren we over de uitkomsten van de bevolkings- en huishoudensprognose en de gevolgen ervan voor de Drechtsteden. De

Nadere informatie

De woning(beleggings)markt in beeld 2017

De woning(beleggings)markt in beeld 2017 Research A Capital Value production De woning(beleggings)markt in beeld 2017 Samenvatting De woningmarkt heeft zich in 2016 stormachtig ontwikkeld. Een historisch beleggingsvolume in woningen van circa

Nadere informatie

KWARTAALMONITOR APRIL 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

KWARTAALMONITOR APRIL 2016. Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland KWARTAALMONITOR APRIL 2016 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 WAT TE DOEN MET ÉÉN MILJOEN 4 BEDRIJVEN SPELEN IN OP WET DBA 5 VEEL STARTENDE FREELANCERS OP LEEFTIJD 6

Nadere informatie

DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE

DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE DE TOEKOMST VAN KLEINSCHALIG WONEN VOOR MENSEN MET DEMENTIE Utrecht, oktober 2006 Aedes-Actiz Kenniscentrum Wonen-Zorg Werkprogramma Wonen met Dementie 1 Hugo van Waarde, Werkprogramma Wonen met Dementie

Nadere informatie

De business case op zijn kop Uitdagingen in de ouderen huisvesting

De business case op zijn kop Uitdagingen in de ouderen huisvesting De business case op zijn kop Uitdagingen in de ouderen huisvesting Willemijn Souren - la Fleur 9 april 2015 Programma Korte introductie Woonzorg Nederland Enkele cijfers De nieuwe klant De basis: het huidige

Nadere informatie

KWARTAALMONITOR JULI Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland

KWARTAALMONITOR JULI Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland KWARTAALMONITOR JULI 2017 Omzetontwikkeling van freelancers en flexwerkers in Nederland Inhoud 3 HERSTELLENDE MARKT HUNKERT NAAR HERZIENINGEN 4 FREELANCERS EN FLEXWERKERS ONVERMINDERD POPULAIR 5 JONGE

Nadere informatie