Jaarverslag 2011 G R O N I N G E R K E R K E N S T I C H T I N G O U D E

Transcriptie

1 S T I C H T I N G O U D E G R O N I N G E R K E R K E N Jaarverslag 2011 Coehoornsingel bs Groningen telefoon [050] telefax [050] info@groningerkerken.nl

2 Stichting Oude Groninger Kerken Jaarverslag 2011 vastgesteld op 24 mei 2012

3 Inhoudsopgave 1 Inleiding 4 2 Verantwoordingsverslag 4 3 Meerjarenbeleidsplan 5 4 Swot Analyse 6 5 Prestatie-indicatoren 7 6 Werkplan Naam: Stichting Oude Groninger Kerken Vestigingsplaats: Groningen Rechtsvorm: stichting 7 Jaarcijfers 13 - Voorwoord 13 - Beleggingsbeleid en inzicht in de vermogensrisico s 14 - Waarderingsgrondslagen 15 - Grondslagen voor de resultatenbepaling 17 - Geconsolideerde Balans per en Geconsolideerde Staat van baten en lasten Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten 28 - Enkelvoudige Balans per 31 december 2011 en 31 december Enkelvoudige Staat van baten en lasten De Stichting Oude Groninger Kerken stelt zich ten doel: het instandhouden van historische kerkgebouwen in de provincie Groningen en het bevorderen van belangstelling ervoor. De stichting tracht haar doel te verwezenlijken door: a. het verwerven, bewaren, restaureren, beheren en ter bezichtiging stellen van monumentale kerken en hun bijgebouwen en terreinen in de ruimste zin; b. het streven naar een gebruik van de gebouwen en de terreinen zoveel mogelijk in overeenstemming met hun aard; c. het nemen van initiatieven op het gebied van adviezen, voorlichting, publicatie en het leggen van contact met bezitters van bouwwerken en terreinen sub a bedoeld; d. alle andere middelen, welke tot bevordering van dat doel leiden. artikel 1 en 2 van de statuten 8 Controleverklaring van de onafhankelijke Accountant 38 9 Bijlagen 40 A Bezit 40 B Bestemde reserves 41 C Bestuur, Raad van Toezicht (tot ), Raad van Commissarissen Bijzondere Locaties Groningen B.V., personeel 42 D Beoordeling situatie / verwacht 2012/ E Doelstelling geconsolideerde stichtingen en de besloten vennootschap 48 De Stichting Oude Groninger Kerken is erkend als keurmerkhouder door het Centraal Bureau Fondsenwerving. Meer informatie over het CBF keur voor goede doelen: Omslag: Henk Helmantel, Donatuskerk Leermens met gedeeltelijk gereconstrueerd 14e eeuwse doxaal (foto: Art Revisited, Tolbert)

4 1 inleiding Zonder alle bijzondere activiteiten en inspanningen van onze honderden vrijwilligers, de staf van ons bureau en de medewerkers van Bijzonder Locaties Groningen te kort te willen doen, zijn er twee gebeurtenissen in dit verslagjaar die zullen worden bijgeschreven als belangrijke momenten in de geschiedenis van onze stichting: het wijzigen van de statuten op 15 juni waardoor een nieuwe bestuurlijke en organisatorische structuur is ontstaan en de feestelijke ingebruikneming van het wereldberoemde Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk te Groningen op 14 oktober waarnaar door velen jarenlang reikhalzend is uitgekeken. Het aan deze belangrijke gebeurtenis gekoppelde festival Schnitgers Droom is een ongekend succes gebleken, zowel wat betreft inhoud als bezoekersaantallen. Met de wijziging van de statuten is de raad van toezicht opgeheven en zijn twee organen toegevoegd: de raad van advies en het vrijwilligersplatform. In het verslagjaar zijn de voorbereidingen van de installatie van beide organen in volle gang. De benoeming van de leden ervan wordt in de eerste helft van 2012 verwacht. 2 Verantwoordingsverslag Het bestuur onderschrijft de Code Goed Bestuur voor Goede Doelen en handelt overeenkomstig. In deze verantwoordingsverklaring legt het bestuur verantwoording af over drie algemeen geldende principes: - Onderscheid de functies besturen en uitvoeren - Optimaliseer de effectiviteit en de efficiency van bestedingen - Optimaliseer de omgang met belanghebbenden Onderscheid besturen en uitvoeren De Stichting Oude Groninger Kerken heeft in haar statuten en reglementen de functie besturen en uitvoeren duidelijk gescheiden. Het bestuur bestuurt de stichting, maar heeft via een reglement de directeur gemachtigd diverse taken uit te voeren. Het bestuur vervult daarbij de statutair vastgelegde taak van toezichthouder. De directeur opereert op basis van het door het bestuur vastgestelde meerjarenbeleidsplan met meerjarenbegroting Het bestuur heeft veel taken gedelegeerd aan de directie middels het Reglement voor het bestuur en de directie van de Stichting Oude Groninger Kerken. Op die manier zullen wij ons in de komende jaren toeleggen op onze toezichthoudende en controlerende taken en geven wij vorm aan de gewenste en noodzakelijk scheiding van de functies. Ook voor de raad van advies en het vrijwilligersplatform zijn reglementen vastgesteld: het Reglement voor de raad van advies van de Stichting Oude Groninger Kerken en het Reglement voor het vrijwilligersplatform van de Stichting Oude Groninger Kerken. Wij hebben de overtuiging dat met deze wijziging van de statuten en toevoeging van nieuwe organen wij recht doen aan de maatschappelijke positie van de stichting, de belangen van haar medewerkers en vrijwilligers en de taken die in het kader van onze doelstellingen worden vervuld. Zonder de onbaatzuchtige inzet van de vrijwilligers, de professionaliteit van de directie en het bureau, de samenwerking met onze partners en de niet aflatende steun van onze trouwe achterban, de fondsen en de overheden hebben wij in dit verslagjaar niet kunnen bereiken wat we hebben bereikt. en de jaarlijks geactualiseerde begrotingen en jaarstukken. Een keer per jaar evalueert het bestuur zijn eigen functioneren alsmede dat van de individuele leden en het functioneren van de directeur. Er is een profiel opgesteld waaraan het bestuur in zijn geheel en elk individueel lid van het bestuur moeten voldoen. Het bestuur vergadert minimaal vier maal per jaar. Het bestuur voorziet zelf in zijn vacatures. Benoeming geschiedt voor een termijn van vier jaar en herbenoeming is mogelijk voor maximaal twee periodes van 4 jaar. Aftreden geschiedt conform een rooster van aftreden. Het bestuur legt door middel van het jaarverslag en de jaarrekening verantwoording af over het gevoerde beleid. Het bestuur wijst uit zijn midden vier audit commissies aan: organisatie, financiën, inhoud en marketing en fondswerving. De audit commissies vergaderen minimaal eenmaal per jaar. De audit commissie financiën bereidt de besluitvorming over de (meerjaren) begroting en de jaarstukken voor en overlegt onder andere met de accountant. De beleggingscommissie adviseert bestuur en directie gevraagd en ongevraagd over het ontwikkelen en wijzigen van het beleid ten aanzien van het beleggingsstatuut, alsmede het rapporteren omtrent de uitvoering van het vermogensbeheer. Bestuur en directeur worden in het uitoefenen van hun taken bijgestaan door de raad van advies en het vrijwilligersplatform. De raad van advies adviseert over strategische beleidskeuzes en de maatschappelijke positionering van de stichting. Het vrijwilligersplatform is betrokken bij de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Beide organen van de stichting beschikken over een reglement. De benoeming van de leden van de beide organen geschiedt in Effectiviteit en efficiency van bestedingen Door het vaststellen van het meerjarenbeleidsplan en meerjarenbegrotingen en de daaruit voortvloeiende jaarlijkse werkplannen en begrotingen geeft het bestuur richting aan de doelstellingen van de stichting. Het monitoren en evalueren van de uitvoering van activiteiten en processen vindt plaats door een kritische beoordeling van de tussentijdse (voortgangs)rapportages van de directeur en het jaarverslag. De administratieve organisatie en interne controle worden jaarlijks getoetst door de accountant. Periodiek worden de procedures geactualiseerd. De directeur voert functionerings- en beoordelingsgesprekken met de betaalde medewerkers, het bestuur met de directeur. Omgang met belanghebbenden De Stichting Oude Groninger Kerken streeft naar een open relatie met belanghebbenden die zijn onder te verdelen in vrijwilligers en betaalde arbeidskrachten, donateurs, schenkers, relaties, bedrijven, overheden, huurders, bewoners en omwonenden, bezoekers, kerkelijke, culturele en maatschappelijke (erfgoed)organisaties en andere betrokkenen. De inhoud en de kwaliteit van de verstrekte informatie vanuit de centrale organisatie worden door de directeur gewaarborgd. De communicatiemedewerker is verantwoordelijk voor het stroomlijnen en optimaliseren van de interne en externe communicatie. De specifieke doelgroepen worden met diverse communicatiemiddelen zoals het kwartaalblad, het jaarverslag, folders, publicaties, de digitale nieuwsbrieven en berichten, de website en de sociale media en door deelname aan diverse overlegorganen en samenwerkingsverbanden geïnformeerd. Het communicatiebeleid is vastgelegd in het meerjarenbeleidsplan. Het communicatiebeleid is erop gericht om optimale relaties te hebben met belanghebbenden en hen gericht te informeren over belangen en ontwikkelingen en de besteding van de ontvangen gelden. De stichting beschikt over een vastgelegde procedure om eventuele klachten correct af te handelen. 3 Meerjarenbeleidsplan In dit jaarverslag wordt gerapporteerd en geëvalueerd op basis van het in 2008 vastgestelde meerjarenbeleidsplan met meerjarenbegroting

5 4 Swot analyse zoek geeft reden tot tevredenheid over de kwaliteit van onze dienstverlening. Bijzondere Locaties Groningen b.v. ondervindt in zijn exploitatie wel gevolgen van de economische recessie en de bezuinigingen door de diverse overheden, maar die nopen in het verslagjaar niet tot vergaande maatregelen. Sterkten De positie van de stichting in de culturele en erfgoedwereld is in het verslagjaar sterk gebleven. De directeur is regelmatig gevraagd om ervaringen en kennis op het gebied van beheer, gebruik en herbestemming van erfgoed te delen met landelijk en regionaal opererende erfgoedorganisaties door middel van bijdragen aan studiedagen en seminars. De stichting beschikt over het predicaat Aangewezen Organisatie voor Monumentenbehoud (AOM) dat aan onze organisatie is verleend vanwege de omvang van het monumentale bezit, de mate van professionaliteit van de medewerkers en de geleverde prestaties. Hierdoor kunnen wij profiteren van een administratief eenvoudiger subsidieregime in het kader van het meerjarenonderhoud en hebben wij een gecombineerde subsidietoezegging ontvangen voor de restauratieprojecten kerk Klein Westinge, gewelfschilderingen Garmerwolde en orgel Tinallinge. Zwakten In het meerjarenbeleidsplan is aangegeven dat de naambekendheid van de stichting in de leeftijdsgroep tot 45 jaar te klein is. In het verslagjaar is aan verbetering gewerkt door een budget beschikbaar te stellen aan Bijzondere Locaties Groningen om op die nieuwe doelgroepen gerichte activiteiten mogelijk te maken. In dit kader is twee maal Schrijver in de kerk in De Amshoff te Kiel- Windeweer georganiseerd. Daarnaast is de aanwezigheid van de stichting in de sociale media aanzienlijk vergroot. Het educatieve programma draagt bij aan de naambekendheid onder jongeren. De gewenste versterking van de samenhang en kwaliteit van de activiteiten in de kerken wordt via de maandelijkse nieuwsbrief voor de plaatselijke commissies en een vrijwilligerspanel met leden van die commissies bevorderd. Het cultureel festival Terug naar het begin (27-28 mei) heeft opnieuw het beoogde niveau bereikt. De manifestatie laat zien dat ook op kleinere en logistiek niet optimale locaties belangrijke en interessante culturele producties mogelijk zijn. Met een door de Stichting Dioraphte beschikbaar gestelde subsidie is door De Ondernemers b.v. te Groningen onderzoek verricht naar mogelijkheden om de organisatorische en financiële basis voor het festival te versterken. Het festival Schnitgers Droom (14-29 oktober) bij gelegenheid van de ingebruikneming van het Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk heeft niet alleen orgelliefhebbers maar ook andere doelgroepen getrokken door het gevarieerde programma op het gebied van muziek, performance, beeldende kunst, multimedia en educatie. Kansen Kansen voor het realiseren van projecten in het kader van onze doelstellingen zijn in het verslagjaar ten volle benut. Projecten worden in voorbereiding genomen als het afbreukrisico tot een minimum is beperkt. De inhoudelijke voorbereiding (zo nodig inclusief het vergunningentraject) geeft voldoende inzicht in de feitelijke haalbaarheid en het halen van de geprognotiseerde eigen bijdrage. De volgende projecten zijn in voorbereiding: rehabilitatie en herbestemming kerken te Leegkerk en Klein Wetsinge en de synagoge met rabbinaatswoning te Appingedam; de restauratie van de gewelfschilderingen in de kerk van Garmerwolde en het orgel te Tinallinge; de herplaatsing preekstoel Heveskes in Engelbert. Verkenningen zijn gestart voor de versterking van de gebruiksmogelijkheden van de kerk te Winsum-Obergum en de restauratie van het orgel in Engelbert. De volgende projecten zijn uitgevoerd en afgerond in het verslagjaar: restauratie orgels Noordwijk en Der Aa-kerk Groningen, deelrestauratie Folkingestraat synagoge Groningen, pleisterwerk Engelbert, gebruiksvoorzieningen kerk Nieuw Beerta, restauratie kanselbijbel Breede, festival Terug naar het begin en het festival Schnitgers Droom. Kansen om de dienstverlening aan derden verder uit te bouwen zijn in het verslagjaar zowel op structurele als op incidentele basis benut. Het gaat om dienstverlening op het gebied van instandhouding, beheer en financiële administratie. Bijzondere Locaties Groningen b.v. heeft zijn positie versterkt door toevoeging van het Berlage raadhuis in Usquert aan zijn bestand per 1 november. In 2012 zal de kerk van Leegkerk volgen, in 2013 de synagoge in Appingedam en mogelijk de watertoren aan de Noorderbinnensingel te Groningen. De revenuen van BLG moeten in de komende jaren gaan bijdragen aan de instandhouding van de Der Aa-kerk. Bedreigingen Er hebben zich in dit verslagjaar geen voorvallen voorgedaan die kunnen leiden tot imagoverlies of teruglopend vertrouwen in de kracht van onze organisatie. Op basis van ons klachtenreglement zijn geen procedures gestart. Het resultaat van het klanttevredenheidsonder- 5 Prestatie-indicatoren De prestatie-indicatoren zijn als volgt onderverdeeld: a Effect op de maatschappij (2 instandhoudingprojecten per jaar, voorbereiding/opzet meerjaren instandhoudingprogramma s, maandelijks aandacht in de media, virtueel archief) b Effect op de stakeholders (donateurs, subsidieverleners, scholen, belangstellenden, opdrachtgevers, samenwerkingspartners) c Output (aantal donateurs, verstrekte subsidies, leerlingen, informatieverzoeken, opdrachten, samenwerkingsprojecten, activiteiten in objecten, website statistieken) Prestatie indicator a Effect op de maatschappij 1 minimaal twee instandhoudingsprojecten per jaar 2 voorbereiding/opzet meerjaren instandhoudingsprogramma 3 maandelijks aandacht in de media 4 virtueel archief Toelichting: a1 het betreft voorbereiding, uitvoering en ondersteuning van zowel eigen projecten als instandhoudingprojecten van derden. Is gehaald: zie SWOT analyse: kansen a2 het meerjarenonderhoudsprogramma is in 2011 van start gegaan voor 36 kerken (al dan niet met orgels) van de stichting. Aan negen kerken is groot onderhoud uitgevoerd; klein onderhoud aan diverse andere bezittingen. a3 in het verslagjaar is gemiddeld meer dan drie maal per maand aandacht aan het werk van de stichting gegeven. a4 de verdere ontsluiting van het virtuele archief heeft zich dit verslagjaar toegespitst op de foto, film en video collectie van de stichting. Daartoe is software aangeschaft en is gestart met de noodzakelijke selectie. b Effect op de stakeholders 1 donateurs: tevredenheid over producten en dienstverlening 2 subsidieverleners: projecten worden beoordeeld als relevant, toekomstgericht en vernieuwend 3 scholen: deelname aan educatieve projecten en gebruikmaking adviezen 4 bezoek mediatheek en deelname lezingen 5 opdrachtgevers: tevredenheid diensten 6 samenwerkingspartners: tevredenheid projecten Toelichting: b1 de omzet in de stichtingswinkel, de deelname aan de activiteiten, de omvang van donateurbijdragen en de giften, schenkingen en het resultaat van de Actie Kerkbehoud geven voldoende aanleiding om het eindresultaat bevredigend te noemen. b2 er zijn geen aanvragen aan fondsen op basis van inhoudelijke beoordeling afgekeurd of aangehouden. b3 door de beperkte personele inzet konden de reguliere educatieve projecten en adviezen niet substantieel worden uitgebreid. Circa 840 leerlingen hebben van het bestaande aanbod gebruik gemaakt. Daarnaast zijn er diverse schriftelijke en mondelinge adviezen aan docenten verstrekt. Er zijn twee maal 750 nieuwsbrieven verstuurd. Voor de introductie van onze maatschappelijke stages zijn 350 extra nieuwsbrieven verspreid. Het educatieplan van de Stichting Der Aa-kerk Groningen heeft zijn doelstellingen gehaald. 647 scholieren hebben de Der Aa-kerk in dit kader bezocht. Diverse scholen hebben deelgenomen aan het educatieve programma gedurende het festival Schnitgers Droom in de Der Aa-kerk (14-29 oktober), tijdens World Press Photo en Noorderlicht. b5 op basis van een klanttevredenheidsonderzoek kan de dienstverlening van de stichtingen en Bijzondere Locaties Groningen als zeer goed worden gekenmerkt. Het rapportcijfer van de afnemers voor deskundigheid, omlooptijd, bejegening en zorgvuldigheid is gemiddeld een 8. b6 het onverminderd voortzetten van de samenwerking met de Stichting Landschapsbeheer Groningen in het 6 7

6 kader van Kerken in het groen/terreinen met historie en Landmerken, het project en Pazzipanten duidt op de tevredenheid van betrokken partners over opzet, afstemming en uitvoering ervan. c Output 1 donateurs, abonnees blad, deelnemers activiteiten 2 nieuwe donateurs 3 verhouding verstrekte subsidies in relatie tot aanvragen 4 aantal deelnemers aan educatieve projecten 5 aantal verzoeken om informatie 6 omvang opdrachtenportefeuille 7 samenwerkingsprojecten 8 bezoeken aan (activiteiten in) kerken 9 verzoeken om informatie over bezoek aan kerken 10 bezoek aan website Toelichting: c1 aantal donateurs ultimo 2010: 6214; ultimo 2011: 6258 aantal abonnees ultimo 2010: 4444; ultimo 2011: 4342 c2 aantal nieuwe donateurs 2010: 269; 2011: 288 In 2011 zijn donateurs geworven door het plaatsen van advertenties in twee landelijke dagbladen en een omroepgids en een donateur-werft-donateuraktie door middel van gratis kerstkaarten. c3 het aantal ingediende subsidieaanvragen is 15 ; het aantal afwijzingen 3. c4 regulier: 840 ; Der Aa-kerk: 647. c5 de verscheidenheid aan directe en indirecte vragen, opmerkingen en verzoeken blijkt in de praktijk te groot om een betrouwbaar beeld te kunnen geven. c6 op basis van de omvang van de orderportefeuille op 1 juli en de beschikbare uren van de medewerkers voor dienstverlening aan derden is besloten geen wervingscampagne in de tweede helft van 2011 te houden. Met vijf nieuwe organisaties zijn contracten afgesloten voor het afnemen van diensten. Alle verzoeken konden zonder extra complicaties worden toegevoegd aan de orderportefeuille zodat er in het verslagjaar geen afwijzing of hierdoor structurele uitbreiding van formatie heeft plaatsgevonden. c7 aan de bestaande samenwerkingsprojecten met de Stichting Landschapsbeheer, Pazzipanten en www. hetverhaalvangroningen.nl zijn in het verslagjaar twee nieuwe samenwerkingsverband toegevoegd. De samenwerking met de Stichting Orgelconcerten Der Aa-kerk en Grand Theatre te Groningen heeft ten doel een veelzijdig orgelbeleid voor de Der Aa-kerk vorm te geven. Met de Rijksuniversiteit Groningen, het Museumhuis en de Fryske Academie wordt samengewerkt in het project Memento Mori. c8 het aantal door het bureau geregistreerde activiteiten in de kerken is in het verslagjaar toegenomen waardoor het aantal bezoekers ook gestegen is. c9 zie c.5. c10 de statistieken van de website laten een stijging van het aantal bezoeken per dag zien: 92 in 2010 en in gemiddeld per dag. Dat is een stijging van 25%. 6 Werkplan 2011 Het werkplan 2011 is gebaseerd op het activiteitenoverzicht en het plan van aanpak in het meerjarenbeleidsplan Activiteiten met een informerend en bindend karakter In januari, april, juli en oktober van het verslagjaar is een uitgave van het tijdschrift Groninger Kerken verschenen. Het stichtingskatern (waarin o.a. mededelingen over het werk van de stichting) is aan alle donateurs gezonden die geen abonnement op het tijdschrift hebben. Het dagtochtenprogramma heeft in dit verslagjaar bestaan uit twee kerkenexcursies, twee orgelexcursies, drie tochten langs historische kerkhoven onder de titel Tour des Cimitières, vijf zomertochten in Oostfriesland (D), een kerstwandeling en de excursie Even kieken bie naar de Folkingestraat Synagoge. Een extra dagtocht naar Oostfriesland heeft plaatsgevonden naar aanleiding van de tentoonstelling over middeleeuwse kerkinterieurs in Jever. Op 18 maart hebben meer dan honderdtwintig donateurs van de stichting de tentoonstelling Zilver in Groningen bezocht en zijn daarna ontvangen in de Remonstrantse kerk voor een lezing van de conservator van het Groninger Museum. Voor deze tentoonstelling heeft onze stichting diverse zilveren voorwerpen in bruikleen afgestaan. De donateursdag is op 7 mei gehouden in de Remonstrantse kerk van Groningen. De mediatheek heeft twee lezingen in de Remonstrantse kerk georganiseerd. Daarnaast is een kleine expositie met voorwerpen uit het bezit van de stichting ingericht. In de zomermaanden heeft de stichting zich gepresenteerd tijdens een expositie in de Folkingestraat Synagoge in Groningen na de afronding van de deelrestauratie. Het stichtingsconcert met financiële ondersteuning uit het MVA Dierckxfonds is gehouden op 26 juni in de kerk van Midwolde. De Nederlandse Cultuurlezing met een financiële ondersteuning uit datzelfde fonds heeft plaatsgevonden op 2 oktober in de kerk van Middelbert. Met een bijdrage uit het Dr. P.H. Wijkfonds is een nieuw deeltje in onze kerkhovenreeks verschenen: In den Heere gerust- tien grafzerken uit de zeventiende eeuw in de provincie Groningen. In de orgelreeks van de stichting is een volgend deeltje uitgekomen: Terug naar Scheemda vroegere orgel weer op de oude plek? Dertien geselecteerde foto s van een fotowedstrijd zijn opgenomen in de Kerkenkalender Het werven van donateurs heeft op allerlei manieren gedurende het gehele verslagjaar plaatsgevonden. De meeste nieuwe donateurs hebben zich via onze website aangemeld. 2 Instandhouding en overige bouwkundige werkzaamheden De (deel) restauratie van de kerk van Saaxumhuizen, de Folkingestraat Synagoge in de stad Groningen en van de orgels in Noordwijk en de Der Aa-kerk in Groningen zijn in het verslagjaar uitgevoerd of nagenoeg afgerond. De herbestemming van de torens van Hornhuizen en Uitwierde en de rehabilitatie van het oude kerkhof van Oosternieland en het terrein te Nieuw Beerta zijn of worden gerealiseerd in het kader van het project Landmerken (met een belangrijke bijdrage uit het Waddenfonds). Het project wordt 1 juli 2012 afgesloten. De werkzaamheden in het kader meerjarenonderhoudsplan voor kerken en torens uit de eerste tranche zijn uitgevoerd. Het betreft groot onderhoud aan de kerken van Grijpskerk, Hornhuizen, Kiel-Windeweer, Lettelbert, Nieuw Beerta, Stitswerd, Thesinge, Visvliet en Woltersum. De toewijzing van de zogenaamde BRIM subsidie van de rijksoverheid voor de periode voor de overige daarvoor in aanmerking komende kerken, waaronder die van de stichting, heeft plaatsgevonden door middel van een loterij. De stichting behoort niet tot de gelukkigen. Over deze aanpak is veel ophef ontstaan. De staatssecretaris heeft toegezegd dat in 2012 een dergelijke werkwijze niet meer zal worden toegepast. Het noodzakelijk (klein) onderhoud aan de overige kerken, orgels, klokken en uurwerken en de kerkhoven is uitgevoerd. 3 Educatie De educatieve activiteiten worden uitgevoerd door de freelance educatief medewerker en medewerkers van de Stichting Der Aa-kerk Groningen in het kader van het Educatieplan van die stichting. De educatief medewerker heeft de contacten versterkt met de scholen o.a. door het voeren van overleg en het meermalen verzenden van ca. 750 nieuwsbrieven. Samen met een daartoe aangetrokken projectmedewerker is een start gemaakt met het opzetten van maatschappelijke stages voor leerlingen van het voortgezet onderwijs. Aan de succesvol verlopen proef is een speciale nieuwsbrief gewijd. Na onderzocht te hebben of het mogelijk was om 8 9

7 in samenwerking met de Vereniging voor Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen in Nederland het project De oude kerk en haar omgeving nieuw leven in te blazen, hebben drie docenten van het Wessel Gansfort College te Groningen dit stokje opgepakt. Het project zal in 2012 van start gaan. In het verslagjaar is het kijkblad voor leerlingen van het basisonderwijs bij het bezoek aan onze kerken regelmatig gebruikt. Het kijkblad is aan de plaatselijke commissies ter beschikking gesteld. In samenwerking met Kunststation C en het Museumhuis Groningen is een erfgoedproject voor basisschoolleerlingen in de gemeente Eemsmond ontwikkeld. Een dergelijk project is in voorbereiding voor de gemeente Marum. De uitvoering van het project Ondernemende jongeren en local identity in samenwerking met de afdeling Toerisme, Recreatie en Cultuur van Het Hogeland College in Wehe-den Hoorn is in uitvoering. Ook zijn weer masterclasses gegeven op het Hogeland College in Warffum. Tijdens het festival Schnitgers Droom is een educatief programma uitgevoerd. De samenwerking met de Pabo van de Stenden Hogeschool heeft opnieuw geresulteerd in een succesvolle kerkentocht in de stad Groningen in het kader van de ontdekkend leren week. Diverse stagiaires van hogescholen in Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen hebben werkzaamheden uitgevoerd in het kader van instandhouding en communicatie. Aan twee afgestudeerden is een werkervaringstraject aangeboden. De bijdrage van studenten van Academie Minerva aan het festival Terug naar het begin is indrukwekkend. Op diverse locaties zijn kunstwerken en installaties geplaatst die aansluiting hebben gevonden bij het thema van het festival. Het resultaat is vastgelegd in een deeltje van onze Verildis reeks. 4 Mediatheek De informatiespecialist en de communicatiemedewerker werken met hulp van diverse vrijwilligers gestaag aan de verdere uitbreiding en digitalisering van het documentatie- en informatiesysteem van de stichting. Dit jaar vooral aandacht voor de digitale ontsluiting van het materiaal over Groningse begraafplaatsen en kerkhoven en de daarbij horende database en inventarisaties van Kees Kugel. Deze database is gebruikt bij de samenstelling van het dit jaar verschenen deeltje in de kerkhovenreeks dat door hem is geschreven. Over een aansluiting bij nl zijn contacten met Het Groninger Forum. Door gerichte aankopen en schenkingen is de collectie van de mediatheek uitgebreid met documentatie en boeken op het gebied van Groningana, kerkhistorie en monumentenzorg. Het aantal verzoeken om informatie uit onze mediatheek vertoont een stijgende lijn. 5 Dienstverlening Administratie Op basis van meerjarenafspraken heeft onze organisatie de gehele of gedeeltelijke administratie van de drie museale borgen (Fraeylemaborg, Menkemaborg, Verhildersum), N.V. Groninger Monumentenfonds, de Federatie Monumenten Organisaties Groningen, Bijzondere Locaties Groningen bv, Kunstraad Groningen en de Vereniging voor Beheerders van Monumentale Kerkgebouwen in Nederland gevoerd. Daarnaast zijn op incidentele basis administratieve werkzaamheden voor derden verricht, alles binnen de huidige formatie. Instandhouding en projectontwikkeling De afdeling Instandhouding heeft het bouwkundig inspecteur- en adviseurschap voor het Bisdom Groningen- Leeuwarden voortgezet. Contractgebonden werkzaamheden zijn verricht voor de N.V. Groninger Monumentenfonds, de gemeente Appingedam, de Gereformeerde Gemeente Vrijgemaakt van Appingedam, de Stichting Nicolaaskerk Oldenzijl, het Museum Het Hoogeland te Warffum, het Klooster Ter Apel, de Doopsgezinde Gemeente van Middelstum, de Protestantse Gemeente Spijk-Losdorp, de Remonstrantse Gemeente van Haarlem en de parochie van Emmer-Compascuum. Deze werkzaamheden voor derden worden uitgevoerd binnen de bestaande formatie. 6 Samenwerkingsprojecten Het project Landmerken in samenwerking met de Stichting Landschapsbeheer Groningen heeft belangrijke voortgang geboekt. De afronding van het project wordt medio 2012 verwacht. Een bestuurslid van de stichting heeft zitting in de Stichting Wandelen in Groningen. De stichting participeert in het project In dit project werken De Groninger Archieven, Het Huis van de Groninger Cultuur, Biblionet, Het Groninger Museum, Het Groninger Landschap, Libau, Bureau Groninger Taal en Cultuur, het Museumhuis Groningen, Het Groninger Forum, de Provincie Groningen en onze stichting samen. De uitvoering van het kunst op kerkhoven-project Op Hoogte Gedacht, waarin onze stichting samenwerkt met de Stichting Kunst en Openbare Ruimte en de Provincie Groningen, nadert zijn voltooiing. In het verslagjaar is het werk van de Chinees-Franse kunstenaar Huang Yong Ping op het kerkhof van Vierhuizen geplaatst. De plaat- sing van het werk van Paul Perry op het kerkhof van Woltersum in 2012 vormt de afsluiting van dit langjarige project. In juni heeft de eerste manifestatie plaatsgevonden van Pazzipanten, een initiatief van Stichting Erven A. de Jager dat naast onze stichting gedragen wordt door Erfgoedlogies Groningen, Het Groninger Landschap, Het Blauwe Lint, Hoogeland op de Kaart, Marketing Groningen, Museumhuis Groningen, Toeristische Aanjagers Westerkwartier, Toeristisch Recreatief Oost Groningen en Vereniging Toeristisch Westerwolde. Een deelprogramma van de Tuin en Kunst Tiendaagse in juni is geopend in de pastorietuin van Kiel-Windeweer. Het festival Schnitgers Droom (14-29 oktober) ter gelegenheid van de ingebruikneming van het Schnitgerorgel in de Der Aa-kerk, is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met de Stichting Orgelconcerten Der Aa-kerk, Grand Theatre, Fotografie Noorderlicht en de Stichting Groningen Orgelland. De samenwerking met de Stichting Orgelconcerten Der Aa-kerk en het Grand Theatre zal worden voortgezet bij de uitvoering van het toekomstige orgelbeleid in de Der Aa-kerk en de uitreiking van de Schnitgers Droomprijs die de Stichting Der Aa-kerk Groningen in oktober heeft ingesteld en voor de eerste maal heeft uitgereikt aan de Utrechtse organist Jan Hage tijdens de afsluiting van Schnitgers Droom op 29 oktober. Met o.a. de Rijksuniversiteit Groningen, het Museumhuis Groningen en de Fryske Academie wordt samengewerkt in het grensoverschrijdende project Memento Mori over sterven en begraven in Noord-Nederland en Noordwest Duitsland. 7 Interne organisatie Interne kwaliteitszorg Voor de implementatie van het nieuwe administratie, informatie- en documentatiesysteem E-synergy voor de gehele organisatie is in het verslagjaar de basis gelegd. Voor de coördinatie en uitvoering is een tijdelijke medewerker in dienst. Diverse administratieve invoer- en correctiewerkzaamheden worden uitgevoerd door het secretariaat en een oproepkracht. Voor de evaluatie, organisatie en versterking van de administratieve processen binnen onze organisatie is een deskundige op tijdelijke basis aangetrokken. Zijn inzet en de extra ondersteuning door Deloitte hebben in het verslagjaar geleid tot een nieuwe opzet van de administratie met belangrijke koppelingen naar de projecten- en fondsenadministraties, zowel intern als voor onze klanten. Gezien de verwachte uitbreiding van Bijzondere Locaties Groningen in de komende jaren is een nieuw boekings- en beheerprogramma aangeschaft. Deze vernieuwingen en actualisaties van de administratieve organisatie moet uiteindelijk een efficiencyverbetering tot gevolg hebben. De verwachting is dat in 2012 dit traject zal worden afgerond. De commissie Interne Kwaliteitszorg is verantwoordelijk voor de actualisering en de borging de procedures en werkprocessen van de organisatie. De in het vorige verslagjaar vastgelegde beschrijvingen en uitwerkingen worden aangepast. In 2012 zullen de proces- en werkbeschrijvingen digitaal beschikbaar zijn via E-synergy. Bestuur Het bestuur van de Stichting Oude Groninger Kerken/ Stichting Der Aa-kerk Groningen heeft in het verslagjaar zes maal vergaderd in aanwezigheid van de directeur. De raad van toezicht twee maal, beide in aanwezigheid van het bestuur en de directeur. Deze gezamenlijke vergaderingen hebben geresulteerd in de wijziging van de statuten van de stichting op 15 juni 2011, waarbij de raad van toezicht is opgeheven en een raad van advies en een vrijwilligersplatform als organen van de stichting statutair zijn vastgelegd. Vier leden van de raad van toezicht hebben zitting genomen in een commissie ter voorbereiding van de installatie van de raad van advies in Op basis van de statuten wordt een rooster van aftreden gehanteerd voor het bestuur (zie bijlage B). Mevrouw M. Hendrikse-Ouweleen, vice-voorzitter, is eind 2011 aftredend en niet herkiesbaar. Aan het einde van het verslagjaar is deze vacature nog niet ingevuld. Werving en benoeming van een nieuw bestuurslid geschieden volgens het reglement en op basis van de profielschets van het bestuur. De leden van het bestuur hebben geen bezoldiging ontvangen. Personeel De omvang van personeelsformatie van de Stichting Oude Groninger Kerken (exclusief de medewerkers die werkzaam zijn voor kortlopende projecten en gedetacheerd (1,33 fte) of voor Bijzondere Locaties Groningen b.v.) is aan het einde van het verslagjaar 9,89 fte. Dit blijft binnen de bandbreedte die voor de stichting is bepaald in het personeelsbeleidsplan (10,39 fte over de periode ). Het salaris van de directeur wordt bepaald aan de hand van het handboek functiewaardering van de CAO Woondiensten en bedroeg in 2011, bruto voor het hele jaar Hij heeft geen gratificaties of extra vergoedingen ontvangen. De directeur werkt op basis van het directiereglement. In het kader van het personeelsbeleid van de stichtingen hebben functionering- en beoordelingsgesprekken 10 11

8 plaatsgevonden. Het bestuur heeft een beoordelingsgesprek met de directeur gevoerd en de samenwerking geëvalueerd. Met het personeel van de Stichting Der Aakerk Groningen en de medewerkers van Bijzondere Locaties Groningen voert de verhuurcoördinator wekelijks werkoverleg. Binnen de Stichting Oude Groninger Kerken voert de directeur met de diverse afdelingen en met de verhuurcoördinator een maandelijks werkoverleg. Middels digitale nieuwsbrieven blijft het personeel op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen binnen de organisatie. Vrijwilligers In de uitgangspunten voor het vrijwilligersbeleid van de stichting (taken, verantwoordelijkheden, bevoegdheden, vergoedingen, participatie, relatie tussen vrijwilligers en betaalde krachten, begeleiding en scholing) zijn geen wijzigingen ingevoerd. Het vrijwilligerspanel is vier maal bijeengekomen om beleidszaken van de stichting te bespreken. Twee leden van het vrijwilligerspanel hebben een bijdrage geleverd aan de totstandkoming van het vrijwilligersplatform. Het vrijwilligerspanel zal blijven functioneren als werkoverleg met de plaatselijke commissies. Alle vrijwilligers zijn middels een digitale nieuwsbrief maandelijks op de hoogte gesteld van nieuwe ontwikkelingen binnen de organisatie. Naar aanleiding van de geldelijke verantwoording van de Plaatselijke Commissies aan het begin van het verslagjaar is met diverse penningmeesters van die commissies overleg gevoerd met de administratie. Als dank voor hun inzet zijn de vrijwilligers op 18 juni getrakteerd op een feestelijke dag in en rond de kerk van Uithuizen. In het kader van de scholing van vrijwilligers is een cursus georganiseerd met als titel De kerk als middelpunt van de samenleving niet bij religie alleen. De vrijwilligers van Bijzondere Locaties Groningen hebben in goede samenwerking met de vaste medewerkers een belangrijke bijdrage geleverd aan de goede kwaliteit van de geleverde diensten en de klanttevredenheid. 7 Jaarcijfers Voorwoord Algemeen De jaarrekening 2011 bestaat uit: - Geconsolideerde balans per 31 december 2011, met de vergelijkende cijfers van het vorig verslagjaar; - Geconsolideerde Staat van baten en lasten over het jaar 2011, met vergelijkende cijfers van het vorig verslagjaar; - Toelichting op de balans en de staat van baten en lasten; - Enkelvoudige balansen per 31 december 2011; - Enkelvoudige Staten van baten en lasten over het jaar 2011; - Overige gegevens. De geconsolideerde cijfers betreft de Stichting Oude Groninger Kerken (SOGK) en de aan haar gelieerde stichtingen, zijnde de Stichting Der Aa-kerk Groningen (SDAK), de Stichting Tempel-Zwartsenberg Fonds (STZ), de Stichting Willemsen-Ritzema van Ikema (SWRI), de Stichting Dr. P.H. Wijkfonds (SWF), de Stichting Van Tuikwerd Fonds (SVTF), de Stichting Het Groninger Klokken- en Orgelfonds (SKOF), de Stichting Johannes Borchardt (SJB), de Stichting Terug naar het begin (STNB) en de Stichting Ausema-de Jong Fonds (SADJF). In de cijfers van SDAK is Bijzondere Locaties Groningen B.V. (BLG) geconsolideerd. Risicomanagement Voor de komende meerjaars planningperiode heeft het bestuur besloten om budgettair bij de SOGK uit te gaan van een niet-sluitende exploitatie. Indien dit zich ook daadwerkelijk gaat voor doen, kan het tekort voor enig jaar gedekt worden uit de eigen reserves. Fondsenwerving In 2011 is het verhoudingspercentage van kosten ten opzichte van baten eigen fondsenwerving 17%. Voor het komende begrotingjaar staat een percentage van 36%. Er wordt altijd zo behoudend mogelijk begroot ten aanzien van de verwachte opbrengsten, terwijl de kosten volledig worden meegenomen. In deze opbrengsten zijn niet meegenomen de bijdragen van fondsen ten behoeve van bestedingen in het kader van de doelstellingen, bv.. restauratieprojecten. In de giften zijn alleen de bijdragen van particulieren verantwoord. Geldstromen Als geldstromen zijn in hoofdzaak te onderscheiden de directe baten en bestedingen vanuit de restauratieprojecten, verkregen fondsen en de bestedingen ten behoeve van de instandhoudingactiviteiten. Daarnaast zijn te onderscheiden de bestedingen voor promotionele activiteiten, beleggingsopbrengsten en de baten en lasten vanuit de exploitatie van de objecten. Bestedingspercentage middelen De uitgaven aan de doelstellingen worden gerelateerd aan de totale baten. (zie kengetallen) Beheer en administratie De kosten voor beheer en administratie bestaan uit de kosten van de directie en de afdeling administratie, voor zover deze niet direct toegerekend kunnen worden aan de doelstellingen. Ze worden gerelateerd aan de totale lasten. (zie kengetallen) Realisatie 2011 versus begroting Baten uit eigen fondswerving In 2011 is zowel bij de nalatenschappen als bij de giften meer ontvangen dan begroot. Bij het opstellen van een begroting wordt met dit soort incidentele bedragen geen rekening gehouden. Inkomsten eigen objecten In deze inkomsten zit van jaar tot jaar enige fluctuatie. Dit wordt o.a. veroorzaakt door: - er komen objecten bij - objecten worden anders gebruikt - tijdens restauraties leveren objecten doorgaans geen inkomsten op. Resultaat beleggingen Op dit onderdeel wordt altijd behoudend begroot. In 2011 is de markt verder verslechterd, waardoor de directe baten uit beleggingen negatief uitvallen. Diverse baten In 2011 is de kerk en de tuin van Den Horn overgenomen met een overnamesom ad Voor de overname van de dakruiters van Niezijl en Niehove is een bedrag van ontvangen

9 Bijdragen particuliere fondsen en overheidssubsidies In 2011 zijn er extra bijdragen ontvangen ten behoeve van de uitvoering van de BRIM projecten ad Daarnaast zijn bijdragen ontvangen ten behoeve van een aantal restauratieprojecten en bij de Der Aa-kerk heeft de uitvoering van Schnitger s Droom tot hogere baten van fondsen geleid. Instandhouding Er heeft een verschuiving plaatsgevonden in de fasering van de uitvoering van grote projecten, met name de BRIM uitvoering, waardoor in totaal de uitgaven hoger uitgevallen zijn. Promotie De ingebruikname van het gerestaureerde orgel in de Der Aa-kerk is in 2011 feestelijk omlijst door de uitvoering van Schnitger s Droom. Verwerving van objecten Het beleid van het bestuur is om kerkgebouwen e.d. over te nemen tegen symbolische waarde ( 1). In de regel wordt van de overdragende partij (meestal een kerkelijke gemeente) een bijdrage gevraagd vanwege meerjarenonderhoud of noodzakelijke restauratiewerkzaamheden. De gerelateerde bedragen worden in eerste instantie per object afzonderlijk verantwoord onder Bestemmingsreserves door het bestuur bepaald. Hieruit wordt onttrokken zodra de werkzaamheden worden uitgevoerd. Projecten Omvangrijke restauraties en onderhoudsactiviteiten worden voor het grootste deel gefinancierd uit de hiervoor specifiek ontvangen subsidies van overheden en op basis van door de stichting zelfstandig verworven middelen. Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er zijn geen verplichtingen aangegaan die gevolgen hebben voor de exploitatie en de balanspositie van de SOGK. Beleggingsbeleid en inzicht in de vermogensrisico s Effecten Beleggingsbeleid Stichting Oude Groninger Kerken Algemeen De effectenportefeuille waarin het vermogen van de geconsolideerde SOGK is belegd wordt beheerd door ABN AMRO Mees Pierson. Toerekening van het beleggingsresultaat aan de verschillende stichtingen gebeurt naar rato van de inbrengwaarde van de betreffende portefeuilles. In januari 2005 is het beleggingsbeleid van de Stichting vastgelegd, daarna elk jaar in januari getoetst en waar nodig gradueel bijgesteld. Echter, de zeer grote veranderingen die de laatste jaren in de economie hebben plaatsgevonden, denk aan de crisis in de financiële instellingen, de Eurocrisis en de economische recessie die er aan lijkt te komt, hebben de beleggingscommissie doen besluiten om het beleggingsbeleid en de uitvoering daarvan door de vermogensbeheerder, fundamenteel te evalueren. Uit deze evaluatie is naar voren gekomen dat in deze zeer onzekere tijd de beleggingsportefeuille, nog meer dan nu het geval is, moet bestaan uit fondsen met een laag risicoprofiel, dus uit fondsen waarvan de verwachting is dat ze niet zullen omvallen. Dit geldt zowel voor de aandelen- als voor de obligatieportefeuille. Tegen deze achtergrond heeft de beleggingscommissie het beleggingsbeleid voor 2012 aangepast. Na goedkeuring door het Bestuur van de SOGK van dit beleggingsbeleid voor het jaar 2012 zal de portefeuille in overleg met de vermogensbeheerder worden aangepast. Doelstelling Het beleggingsbeleid van de SOGK is erop gericht om de volgende doelstellingen te realiseren: - De te ontvangen rentes op obligatie-leningen en de te ontvangen dividenden op aandelen moeten zodanig zijn dat de uitkeringen, thans , aan de Stichting Oude Groninger Kerken conform het vigerende vier-jaren beleidsplan hiermee betaald kunnen worden. - De instandhouding van de waarde van de afzonderlijke vermogens van de stichtingen conform de richtlijnen van deze fondsen dan wel hun oprichters. - Voldoen aan de voorwaarden van het CBF-keurmerk - Inhoud geven aan een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid waarbij bewust rekening wordt gehouden met financiele, sociale, governance en milieu-overwegingen. Met name worden uitgesloten beleggingen in de porno- en wapenindustrie alsmede industrieën die gebruik maken van kinderarbeid. Vastrentende waarden De belangrijkste wijziging in de portefeuille is/wordt de gefaseerde, gedeeltelijke vervanging van staatsobligaties door obligaties van (zeer grote) investment-grade bedrijven, niet zijnde verzekeringsmaatschappijen of banken. Daarnaast is, om bij grote onzekerheden niet al te gebonden te zijn, meer ruimte gecreëerd om liquiditeiten aan te houden. Tevens zijn er enkele kleinere wijzigingen doorgevoerd. Aandelen De aandelenportefeuille wordt gewijzigd in een portefeuille met een sterk Europees karakter, eveneens in zeer grote investment-grade bedrijven, maar wederom geen banken of verzekeringsmaatschappijen, die een stabiele dividend-uitkeringshistorie hebben. Wij denken hierbij aan bijv. Koninklijke Olie, Siemens e.d. Het aantal fondsen zal ongeveer hetzelfde blijven. Alternatieve beleggingen Het huidige compartiment van 2 % alternatieve beleggingen in commoditiy-trackers wordt opgeheven t.g.v. beleggingen in obligaties. Rapportage De vermogensbeheerder zal op kwartaalbasis aan de beleggingscommissie rapporteren. Driemaal per jaar, in februari, mei en oktober zal de beheerder de performance van de portefeuille mondeling toelichten in het licht van de ontwikkelingen op de financiële markten. De performance van de obligaties zal vergeleken worden met de performance van de Barclays Euro Government Bond Index. De aandelen-performance wordt vergeleken met de Eurostoxx 50-ontwikkeling. Gezien de verschillen tussen onze portefeuille en de samenstelling van de benchmarks, toetsen we hiermee niet de performance van de vermogensbeheerder maar toetsen we de beleidskeuzes die door de beleggingscommissie worden voorgesteld. Onroerend goed De belegging in onroerend goed betreft een vanuit een nalatenschap verkregen appartement te Utrecht. Er is voor gekozen om dit appartement vooralsnog als beleggingsobject aan te houden. Het appartement wordt tegen marktconforme condities verhuurd. Waarderingsgrondslagen ALGEMEEN De geconsolideerde jaarrekening over 2011 van de Stichting Oude Groninger Kerken is opgemaakt conform de Richtlijn Verslaggeving 650 Fondsenwervende Instellingen en de Richtlijnen van het CBF. WAARDERINGSGRONDSLAGEN BALANS Voor zover niet nader toegelicht, zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen nominale bedragen. VASTE ACTIVA Gebouwen De eigendommen van de stichting worden, gezien het bijzondere karakter van deze activa, gewaardeerd tegen een symbolisch bedrag, voor zover het gebouwen betreft. Restauratie Remonstrantse Kerk Deze post betreft de uitgaven voor de restauratie van en de aanpassingen aan gebouw en interieur. Deze uitgaven worden in 25 jaar afgeschreven. Upgrading/uitbreiding Der Aa-kerk en Noordaanbouw Der Aa-kerk Deze post betreft de uitgaven voor diverse aanpassingen. Deze uitgaven worden in 10 jaar afgeschreven. Inventaris kerkgebouwen (inclusief kunstwerken) Tot de inventaris van de kerkgebouwen behoort naast meubilair vaak ook o.a. zilverwerk en bijbelboeken. Gezien de aard hiervan is een en ander pro memorie opgenomen. Bedrijfsmiddelen in dienst van de bedrijfsuitoefening Deze post betreft kantoorinventaris. Deze wordt gewaardeerd tegen aanschaffingskosten onder aftrek van jaarlijkse afschrijvingen op basis van een vast afschrijvingspercentage dat per post uiteen loopt van 10% tot 33,3%

10 Beleggingen Aandelen zijn gewaardeerd tegen marktwaarde. Er wordt uitsluitend belegd in ter beurze genoteerde aandelen. Obligaties worden tegen nominale waarde opgenomen. Tenzij de marktwaarde lager is. Gebouwen worden opgenomen voor verkrijgingswaarde. De renovatie van het als beleggingsobject aangehouden appartement wordt in 10 jaar afgeschreven. VLOTTENDE ACTIVA Voorraad verkoopartikelen De voorraad wordt gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van een voorziening voor incourantheid. Vorderingen op korte termijn De vorderingen worden gewaardeerd tegen hun nominale waarde, verminderd met de vermoedelijk oninbare bedragen. Nalatenschappen worden opgenomen zodra de omvang bekend is. PASSIVA Vrij besteedbaar vermogen Algemeen Ons beleid is erop gericht om het vermogen te besteden in overeenstemming met de bestemming die daaraan is gegeven bij het ontstaan van de baten. Reeds bij ontvangst van giften, donaties, schenkingen en overige baten wordt rekening gehouden met een eventuele bepaling van de bestemming aan specifieke projecten. Continuïteitsreserve Voor de bepaling van de hoogte van de continuïteitsreserve richten wij ons naar de richtlijn van de Vereniging voor Fondsenwervende Instellingen (VFI). De richtlijn staat een maximale reservering van 1,5 keer de kosten van de werkorganisatie toe. De kosten van de werkorganisatie bestaan uit: kosten eigen personeel, huisvestingskosten, bureau-kosten t.b.v. de eigen organisatie, bestuurskosten, kosten voor fondsenwerving, vaste kosten t.b.v. exploitatie eigen objecten. De totale kosten bedragen voor een jaar. De continuïteitsreserve wordt aangehouden bij SOGK. Reserve t.b.v. projecten Deze reserve betreft gelden gereserveerd voor nog niet geïnitieerde instandhoudingprojecten en voorziening groot onderhoud. Reserve als bron van inkomsten Voor zover het vrij besteedbaar vermogen niet bestaat uit de eerder in deze Toelichting beschreven reserves, vormt dit vermogen de tegenhanger van het deel van de beleggingen dat niet geoormerkt is vanwege een van deze reserves, dan wel vanwege de Bestemmingsreserves door derden bepaald. Deze beleggingen worden duurzaam aangehouden teneinde hieruit structureel inkomsten te verwerven ten behoeve van met name de instandhoudingdoelstelling van de SOGK. Het betreffende deel van het vermogen wordt aangeduid als Reserve als bron van inkomsten. Het grootste deel van het vrij besteedbaar vermogen van SOGK en het gehele vrij besteedbare vermogen van STZ, SWRI, SWF, SKOF, SADJF en SVTF behoort tot deze reserve. Reserve Vrij besteedbaar ten behoeve van activa bedrijfsmiddelen Ten behoeve van de restauratie en de benodigde aanpassingen aan de Remonstrantse Kerk is geput uit de Reserve als bron van inkomsten van STZ. Het betreffende bedrag is vervolgens verantwoord onder de Reserve Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen. Dit bedrag vormt derhalve de tegenhanger van een deel van de post Materiële vaste activa - Direct dienstbaar aan de doelstelling op de balans. De onder deze post opgenomen uitgaven voor de restauratie van en de aanpassingen aan de Remonstrantse Kerk worden over een periode van 25 jaar afgeschreven. Parallel hieraan valt de Reserve vrij ten gunste van het exploitatieresultaat. Reserve waardeverschillen effecten Deze reserve bestaat uit het positieve verschil in waarde tussen de aanschafwaarde en de waarde ultimo verslagjaar van de aandelen die als belegging worden aangehouden. De reserve wordt opgevoerd indien deze waarde hoger is dan de aanschafwaarde van het totaal. Bestemmingsreserves door het bestuur bepaald Deze bestemde reserves zijn opgebouwd uit: - ten behoeve van restauraties en onderhoud van specifieke objecten uit nalatenschappen en schenkingen verkregen middelen. - bij overname van objecten ontvangen overdrachtsommen, bestemd voor het betreffende object. - ten behoeve van restauratie en onderhoud van inventaris uit giften en nalatenschappen verkregen middelen. Bij inventaris gaat het om specifieke objecten, waaronder orgels, luidklokken, uurwerken, banken, bijbels, zilverwerk etc. - uit een gift verkregen middelen ten behoeve van de promotieactiviteit erfgoededucatie. Aan de besteding van deze gelden is geen tijdsduur gekoppeld. Bestemmingsfondsen door derden bepaald Dit betreft door derden verstrekte middelen waarvan de bestemming door de verstrekker van de middelen dwingend is aangegeven. KORTLOPENDE SCHULDEN Onderhanden projecten Jaaroverschrijdende activiteiten worden administratietechnisch in principe projectmatig behandeld. In eerste instantie worden alle in een verslagjaar ontvangen baten en alle verrichte bestedingen in de Staat van Baten en Lasten verantwoord. Vervolgens vindt in de Staat van Baten en Lasten een correctie plaats voor de baten en lasten die betrekking hebben op projecten. Deze baten en lasten worden overgeheveld naar de balanspost Onderhanden Projecten. Tevens wordt in het geval van restauratieprojecten in deze correctie meegenomen het deel van de projectbaten dat uit eigen middelen wordt gefinancierd (de zogeheten Eigen Bijdrage ), en het deel van de organisatiekosten van de Stichting dat vanwege de richtlijn van de Rijksdienst voor de Monumentenzorg aan specifieke restauratieprojecten mag worden toegerekend. Een en ander betekent dat indien een project na administratief-financiële afwikkeling een saldo vertoont, dit saldo een direct effect heeft op het exploitatiesaldo van het betreffende jaar. Op het niveau van individuele projecten wordt ervoor gewaakt dat de cumulatieve bestedingen in een juiste verhouding staan tot de verrichte werkzaamheden, en sporen met de begroting. Het beleid van het bestuur is om materiële tussentijdse aanpassingen in de begroting van projecten in het jaar waarin één en ander duidelijk wordt in de exploitatie van de Stichting tot uiting te brengen. Afhankelijk van de aard van het saldo Onderhanden projecten wordt deze post opgenomen aan de actiefzijde van de balans (overlopende activa) of de passiefzijde (overlopende passiva). Grondslagen voor de resultatenbepaling Algemeen Baten worden verantwoord in het boekjaar waarop ze betrekking hebben. Voor giften en nalatenschappen betekent dit dat ze in aanmerking worden genomen in het jaar waarin ze worden ontvangen i.c. de aard en omvang duidelijk zijn. Bestedingen worden verantwoord in het jaar waarin de verplichting wordt aangegaan. Subsidies en particuliere bijdragen worden in het jaar van afrekening verantwoord. Winkel In de winkel zijn artikelen te koop die rechtstreeks te maken hebben met de doelstellingen waar de organisatie voor staat. Voor de verkoop wordt gebruik gemaakt van o.a. onze website, stands bij activiteiten en de winkel aan huis. Uitvoeringskosten eigen organisatie Beheer en administratie De kosten beheer en administratie worden gevormd door de kosten die de organisatie maakt in het kader van de (interne) beheersing en administratievoering en welke niet kunnen worden toegerekend aan de doelstelling of de werving van baten. Aangezien de organisatie zowel fondsen werft als zelf besteed is er geen onderscheid te maken ten aanzien van kosten beheer en administratie. De organisatie werkt met een uitgebreid urenregistratiesysteem, waarin alle uren worden toegeschreven aan de diverse bestedingsactiviteiten. Dit betreft enkel bestedingsactiviteiten in het kader van de doelstellingen. Algemeen De toerekening van de uitvoeringskosten eigen organisatie aan de doelstellingen geschiedt op bedrijfseconomische basis, waarbij rekening wordt gehouden met de besteding van tijd en middelen aan de onderdelen. Salarissen en sociale lasten Het grootste deel van het personeel wordt via de Stichting Federatie Monumenten Organisaties Groningen (SFMOG) bij de SOGK gedetacheerd. De kosten worden marktconform aangerekend. De SOGK heeft zelf projectmedewerkers in dienst. De overige personeelskosten betreffen uitzendkrachten, oproepkrachten en stagiaires. De SFMOG valt onder de CAO Woondiensten. Bezoldiging bestuursleden Bestuursleden en leden van de Raad van Toezicht ontvangen geen bezoldiging voor hun werkzaamheden

11 Geconsolideerde Balans per en Activa Materiele vaste activa Gebouwen Restauratie Remonstrantse kerk Upgrading/uitbreiding Der Aa-Kerk Noordaanbouw Der Aa-kerk Renovatie pastorie te Woltersum Inventaris kerkgebouwen (Inclusief kunstwerken) p.m. p.m. Bedrijfsmiddelen Beleggingen Deposito s Effecten Onroerend goed Voorraden Vorderingen - Debiteuren Omzetbelasting Overlopende activa Overlopende activa geconsolideerd LIQUIDE MIDDELEN ======== ======== Passiva Reserves en fondsen Continuïteitsreserve per 1 januari Toevoeging continuïteitsreserve Onttrekking continuïteitsreserve Saldo continuïteitsreserve per 31 december Reserve als bron van inkomsten Mutatie reserve als bron van inkomsten Saldo reserve als bron van inkomsten per 31 december Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen Reserve waardeverschillen effecten Bestemmingsreserves door bestuur bepaald Saldo per 31 december Bestemmingsfondsen door derden bepaald Vreemd vermogen Direct dienstbaar aan de doelstelling Hypotheek Lening Stimuleringsfonds Kortlopende schulden - Crediteuren Omzetbelasting Overlopende passiva geconsolideerd Overlopende passiva Onderhanden projecten ======== ======== 18 19

12 Geconsolideerde Staat van baten en lasten 2011 Baten Realisatie Begroting Realisatie Lasten Realisatie Begroting Realisatie BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING Bijdragen van donateurs Nalatenschappen Giften Baten winkel Totaal baten uit eigen fondsenwerving BATEN TIJDSCHRIFT INKOMSTEN UIT EIGEN OBJECTEN BIJDRAGEN PARTICULIERE FONDSEN OVERHEIDSSUBSIDIES BATEN BELEGGINGEN DIVERSE BATEN Totaal baten BESTEED AAN DE DOELSTELLINGEN INSTANDHOUDING PROMOTIE Totaal besteed aan de doelstellingen KOSTEN WERVING BATEN KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING KOSTEN TIJDSCHRIFT KOSTEN BELEGGINGEN Totaal kosten werving baten BEHEER EN ADMINISTRATIE KOSTEN BEHEER EN ADMINISTRATIE Som der lasten Saldo baten en lasten uit exploitatie MUTATIE ONDERHANDEN PROJECTEN Saldo van baten en lasten Toevoeging bestemmingsfondsen door derden bepaald 0 0 Onttrekking bestemmingsreserves door bestuur bepaald Toevoeging bestemmingsreserves door bestuur bepaald Mutatie reserve waardeverschillen Toevoeging continuïteitsreserve Onttrekking continuïteitsreserve Toevoeging reserve als bron van inkomsten Onttrekking reserve als bron van inkomsten

13 Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2011 MATERIELE VASTE ACTIVA Direct dienstbaar aan de doelstelling Gebouwen SOGK De SOGK is eind 2011 eigenaar van 67 kerkgebouwen inclusief bijbehorende bouwwerken. Daarnaast bestaat haar bezit uit 4 torens, 34 kerkhoven en 3 pastorieën. Zie bijlage A. SDAK/BLG De Der Aa-kerk is onbezwaard eigendom van de gelijknamige stichting. De Remonstrantse kerk te Groningen is in erfpacht bij SDAK. In 2005 is het gehele gebouw gerestaureerd. Daarnaast zijn aanpassingen in en rond het gebouw uitgevoerd ten behoeve van het beoogde gebruik van het pand. Er zijn in 2008 nog een aantal uitgaven ten behoeve van verdere aanpassingen gedaan. De kosten van deze restauratie, benevens de aanpassingen ten behoeve van het gebruik, zullen in een periode van 25 jaar afgeschreven worden. De voor deze restauratie verkregen baten van fondsen en particulieren zullen eerst op deze kosten in mindering worden gebracht. Waarde Gebouwen SOGK 71 Gebouwen SDAK/BLG 1 Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Waarde waarde t/m Restauratie Remonstrantse kerk (SDAK) Upgrading/voorziening (SDAK) Ontwikkeling noordaanbouw (SDAK) Renovatie pastorie Woltersum (SOGK) Inventaris kerkgebouwen incl. kunstwerken (SOGK) Bedrijfsmiddelen in dienst van de bedrijfsvoering Bedrijfsmiddelen SOGK Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Waarde Afschrijvingsperiode 3-10 jaar waarde t/m Inventaris t/m Inventaris aanschaf p.m. Bedrijfsmiddelen SWRI De SWRI heeft een aantal kunstwerken in haar bezit. Deze zijn ondergebracht bij de Gerrit van Houten Stichting op basis van een bruikleenovereenkomst. Bedrijfsmiddelen SDAK/BLG Aanschaf- Afschrijving Afschrijving Waarde Afschrijvingsperiode 3-10 jaar waarde t/m Inventaris Remonstrantse Kerk Inventaris aanschaf Inventaris Der Aa-kerk Inventaris BLG Inventaris aanschaf Totaal bedrijfsmiddelen TOTAAL MATERIELE VASTE ACTIVA Beleggingen saldo toename afname saldo Deposito s SOGK Effecten Waarde Toename Afname Koerswaarde Waarde Obligaties SOGK STZ SWRI SWF SVTF SKOF Totaal obligaties Aandelen SOGK STZ SWRI SWF SVTF SKOF Totaal aandelen Totaal effecten Onroerend goed (SOGK) Verkrijgings- Afschrijving Waarde Afschrijvingsperiode 10 jaar waarde t/m Appartement te Utrecht Garage te Utrecht Renovatie appartement Totaal onroerend goed Totaal beleggingen

14 VLOTTENDE ACTIVA Voorraden Deze post betreft de voorraad tijdschriften, fietsroutes, cd s en eigen uitgaven van de SOGK Deze voorraad staat direct in dienst van de doelstelling. Vorderingen Debiteuren en overige vorderingen SOGK Debiteuren Voorziening dubieuze debiteuren Overige vorderingen Debiteuren en overige vorderingen SDAK/BLG Debiteuren en overige vorderingen Fondsen Per 1 mei zijn de meeste van deze posten afgewikkeld Overlopende activa Het grootste deel van de overlopende activa betreft vooruitbetaalde rekeningen volgende boekjaar Liquide middelen Liquide middelen SOGK Bij de meeste van onze kerkgebouwen i.c. eigen objecten zijn zogeheten Plaatselijke Commissies actief, die het dagelijks beheer regelen. Deze plaatselijke commissies werken, evenals de activiteitencommissie, onder verantwoordelijkheid van het bureau van de SOGK i.c. het bestuur. Het directe beheer over de liquide middelen valt echter rechtstreeks onder deze commissies. Direct beschikbare middelen Kas 670 Banken r.c Banken kortlopende deposito s Via commissies Kas/bank/giro 48 plaatselijke commissies Kas/bank/giro activiteitencommissie Saldo Resultaat Mutatie Saldo Continuïteitsreserve SOGK SDAK/BLG Totaal Saldo Mutatie Saldo Reserve als bron van inkomsten SOGK STZ SWRI SWF SVTF SKOF SJB SAFJF Totaal Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen De bijdragen van de Stichting Tempel-Zwartsenbergfonds in de restauratie van en aanpassingen aan de Remonstrantse Kerk zijn hier verantwoord. Dit vermogen zal in 25 jaar vrijvallen ten behoeve van de dekking van de jaarlijkse afschrijvingen. Saldo Toevoeging Onttrekking Saldo Reserve waardeverschillen SOGK STZ SWRI SWF SVTF SKOF Totaal Liquide middelen SDAK/BLG Liquide middelen Fondsen

15 Bestemmingsreserves Saldo Toevoeging Onttrekking Saldo (Zie Bijlage B) Bestemde reserves voor objecten Bestemde reserve voor inventaris Bestemde reserve voor erfgoededucatie Bestemde reserve kerkhoven Saldo 31 december boekjaar Toevoeging aan reserves voor objecten - Overnamesom Den Horn Overnamesom dakruiter Niezijl Overnamesom dakruiter Niehove Gift Den Andel Verwarming (S.D.A.K.) Ontrekking aan reserves voor objecten - Ontrekking t.b.v. BRIM Nieuw Beerta Ontrekking t.b.v. BRIM Visvliet VASTGELEGD VERMOGEN Bestemmingsreserves door derden bepaald Saldo Toevoeging Onttrekking Saldo M.V.A. Dierckxfonds (SOGK) Thesingefonds (SOGK) P.H. Wijk (SOGK) Ad. M.V.A. Dierckxfonds De volgende voorwaarden zijn aan deze gift verbonden: 1. Het kapitaal wordt vastgezet op een depositorekening, waarvan de termijn wordt bepaald door het bestuur. 2. De revenuen van het kapitaal worden in eerste instantie gebruikt voor de restauratie van in oorsprong romaanse kerken. 3. Elk jaar worden een concert en een lezing georganiseerd. Hier wordt jaarlijks aan besteed. Ad. Thesingefonds Een proportioneel deel van de revenuen uit de beleggingen wordt aangewend ten behoeve van het kerkgebouw en het kerkhof te Thesinge. Ad. P.H. Wijk Dit betreft bestemde bijdragen voor kerkhoven en publicaties over kerkhoven. VREEMD VERMOGEN Schulden op lange termijn Saldo Aflossing Saldo Direct dienstbaar aan de doelstelling Hypotheek (SDAK) Lening Stimuleringsfonds (SDAK) Schulden op korte termijn SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal - Crediteuren Omzetbelasting Overlopende passiva geconsolideerd Overlopende passiva Onderhanden projecten SOGK De financiering van de nog lopende projecten is gewaarborgd. Saldo Uitgaven Inkomsten Saldo Kerk Leegkerk Kerk Saaxumhuizen Kerk Engelbert Kerk Klein Wetsinge Kerk Garmerwolde Digitaliseren met beleid Afgesloten Het Verhaal van Groningen/Culturele Biografie Afgesloten Koffie Informatie Punten Afgesloten S.O.G.K. in Beweging Kerk Opwierde Kerk Scheemda Orgel Nieuw Beerta Orgel Zuidwolde Afgerond Orgel Zuurdijk Afgerond Orgel Noordwijk Orgel Tinallinge Voorzieningen/terrein Heveskes Project Landmerken Synagoge Groningen Synagoge Appingedam Diverse instandhoudingprojecten Totaal Onderhanden projecten SDAK/BLG Saldo Onderhanden projecten 31 december boekjaar

16 Toelichting op de geconsolideerde staat van baten en lasten KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal T.b.v. donateurs Directe verwervingskosten Bankkosten, accepten, etc Porti Promotie, activiteiten Wervingsacties Kosten nalatenschappen Kosten actie kerkbehoud Kosten winkel Uitvoeringskosten eigen organisatie fondsenwerving Uitvoeringskosten eigen organisatie winkel INKOMSTEN UIT EIGEN OBJECTEN SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal Verhuurbaten (gebouwen en voorzieningen) Bijdragen energie Verkopen en overige activiteiten Rente Klokluiden Catering Overige baten BATEN BELEGGINGEN SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal Rente op deposito s Rente op obligaties Dividend Koersverschillen aandelen Koersverschillen obligaties Correctie voorgaande jaren Appartement DIVERSE BATEN SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal Excursies/winterwandelingen/overige activiteiten Overdrachtsommen Dienstverlening aan derden Beklemrecht Terug naar het Begin Erfgoededucatie Bijdragen restauratie- en overige projecten Overige OVERHEIDSSUBSIDIES In het boekjaar zijn door overheden subsidies verstrekt ten behoeve van: SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal Projecten Onderhoud Personeel Promotie/erfgoededucatie/digitalisering Beheerssubsidies inclusief projectontwikkeling De verantwoorde subsidies zijn besteed overeenkomstig het doel waarvoor ze verstrekt zijn. Besteed aan de doelstellingen SOGK SDAK/BLG Fondsen Totaal Totaal INSTANDHOUDING Instandhouding gebouwen Instandhouding orgels/luidklokken/uurwerken Instandhouding terreinen Exploitatie eigen objecten Uitvoeringskosten eigen organisatie PROMOTIE Activiteiten inzake promotie en educatie Terug naar het begin Het Verhaal van Groningen Website Erfgoededucatie/diverse projecten Op hoogte gedacht Administratieve dienstverlening derden Uitvoeringskosten eigen organisatie KOSTEN BELEGGINGEN Kosten effecten

17 Uitvoeringskosten eigen organisatie SOGK Personeelskosten Personeel in dienst Salarissen Sociale lasten Pensioenpremie Verzekering Uitkering verzekering Overig Personeelskosten via derden Bestuurskosten Bestuurs- en vergaderkosten Representatie Huisvestingskosten Schoonmaakkosten Overig Organisatiekosten Telefoon Kantoorbenodigdheden Porti Automatisering Accountantskosten Afschrijvingen Bibliotheek en documentatiecentrum Overig Totaal uitvoeringskosten eigen organisatie SOGK Verdeling uitvoeringskosten eigen organisatie SOGK SOGK Personeels- Bestuurs- Huisves- Organisatie- Totaal Totaal kosten kosten kosten kosten 2010 Fondsenwerving Tijdschrift Winkel Instandhouding Doorberekend aan instandhoudingproject Landmerken Terug naar het begin Erfgoededucatie Op hoogte gedacht Het verhaal van Groningen Promotie Dienstverlening aan derden Dienstverlening door derden Beheer en administratie Afgeronde projecten Restauratie orgel in de kerk van Zuurdijk Realisatie Begroting Uitgaven restauratie orgelbouwer orgeladviseur bouwkundig werk electrische installatie schilder-/ lakwerk diversen Inkomsten Rijkssubsidie Rrwr provincie Groningen Gemeente De Marne J.B. Scholtenfonds Prins Bernhard Cultuurfonds (orgel)fondsen en giften Dinamo Fonds plaatselijke akties en fondswerving St. inst cult. erfgoed NW Groningen Rabobank West Groningen Meindersma Sybenga Stichting Olga Heldring Fonds Stichting Elise Mathilde Fonds M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting plaatselijke akties

18 Restauratie orgel in de kerk van Zuidwolde Realisatie Begroting Uitgaven restauratie orgel orgelbouwer restauratieschilder orgeladviseur electrische installatie, verlichting bouwkundige voorzieningen onvoorzien Inkomsten Rijkssubsidie, Rrwr provincie Groningen Gemeente Bedum (orgel)fondsen J.B. Scholtenfonds Prins Bernhard Cultuurfonds Marthe Havingafonds Stichting tot behoud van het Nederlandse orgel Stichting Orgelfonds Mooy M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting plaatselijke akties en giften plaatselijke acties O.H. Heldringfonds Elise Mathildefonds Meindersma Sybenga Stichting t Nut Bedum Kengetallen SOGK SDAK/BLG (in aantallen) Donateurs Objecten Kerken Torens Kerkhoven Pastorieën Werknemers Aantal personen Aantal in fulltime functies (36-uur) 11,28 10,13 10,15 10,29 6,99 (in euro s) Uitbesteed werk Instandhouding Donaties Tijdschrift Besteding aan de doelstellingen 55,08% 135,34% Kosten eigen fondsenwerving 2,96% 17,58% Kosten beheer en administratie 4,36% 32 33

19 Enkelvoudige Balans per 31 december 2011 en 31 december 2010 ACTIVA MATERIELE VASTE ACTIVA 31 december december 2010 S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL Gebouwen Restauratie Remonstrantse kerk Upgrading/uitbreiding Der Aa-Kerk Noordaanbouw Der Aa-kerk Renovatie pastorie te Woltersum Inventaris kerkgebouwen (Inclusief kunstwerken) p.m. p.m. p.m. p.m. 0 Bedrijfsmiddelen BELEGGINGEN Deposito s Effecten Onroerend goed VOORRADEN VORDERINGEN - Debiteuren Omzetbelasting Overlopende activa Overlopende activa geconsolideerd LIQUIDE MIDDELEN december december 2010 PASSIVA S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL Reserves en fondsen Continuïteitsreserve per 1 januari Bij/af: exploitatiesaldo verslagjaar Onttrekking continuïteitsreserve Saldo continuïteitsreserve per 31 december Reserve als bron van inkomsten Mutatie reserve als bron van inkomsten Saldo reserve als bron van inkomsten per 31 december Vrij besteedbaar t.b.v. activa bedrijfsmiddelen Reserve waardeverschillen effecten Bestemmingsreserves door bestuur bepaald Saldo per 31 december Vastgelegd vermogen Voorshands niet besteedbaar vermogen Bestemmingsfondsen door derden bepaald Vreemd vermogen SCHULDEN OP LANGE TERMIJN Direct dienstbaar aan de doelstelling Hypotheek Lening Stimuleringsfonds KORTLOPENDE SCHULDEN - Crediteuren Omzetbelasting Overlopende passiva geconsolideerd Overlopende passiva Onderhanden projecten

20 Enkelvoudige Staat van baten en lasten 2011 Staat van baten en lasten Begroting Begroting S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL BATEN UIT EIGEN FONDSENWERVING Bijdragen van donateurs Nalatenschappen Giften Baten winkel KOSTEN EIGEN FONDSENWERVING/ WINKEL In procenten van de baten eigen fondsenwerving 29% 0% 0% 18% 40% 36% 3% RESULTAAT TIJDSCHRIFT Beschikbaar uit eigen fondsenwerving INKOMSTEN UIT EIGEN OBJECTEN RESULTAAT BELEGGINGEN DIVERSE BATEN BIJDRAGEN PARTICULIERE FONDSEN AF: Bijdragen gelieerde Stichtingen Bijdragen particuliere fondsen OVERHEIDSSUBSIDIES Beschikbaar voor de doelstellingen Begroting Begroting S.O.G.K. SDAK/BLG FONDSEN TOTAAL TOTAAL TOTAAL TOTAAL Transport: Beschikbaar voor de doelstellingen Besteed aan de doelstellingen INSTANDHOUDING AF: Bijdragen gelieerde Stichtingen PROMOTIE AF: Bijdragen gelieerde Stichtingen Beheer en administratie Totaal besteed aan de doelstellingen Mutatie onderhanden projecten Tekort/overschot Toevoeging bestemmingsfondsen door derden bepaald Onttrekking bestemmingsreserves door bestuur bepaald Toevoeging bestemmingsreserves door bestuur bepaald Mutatie reserve waardeverschillen Mutatie voorshands niet besteedbaar Onttrekking vrij besteedbaar Toevoeging vrij besteedbaar Toevoeging continuïteitsreserve Onttrekking continuïteitsreserve Toevoeging reserve als bron van inkomsten Onttrekking reserve als bron van inkomsten Toelichting op de enkelvoudige Balans en Staat van baten lasten Inzake de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening alsmede de grondslagen voor de waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat en de toelichting op de onderscheiden posten van de balans en staat van baten en lasten wordt verwezen naar de waarderingsgrondslagen zoals opgenomen in het voorwoord van de geconsolideerde jaarcijfers