Oplegging standaarden tankregimenten. Innovatieprogramma Purple Nectar. 103 JVE op antipiraterijmissie. Firesupport binnen het JISTARC

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Oplegging standaarden tankregimenten. Innovatieprogramma Purple Nectar. 103 JVE op antipiraterijmissie. Firesupport binnen het JISTARC"

Transcriptie

1 in deze VOC-MEDEDELINGEN o.a. Oplegging standaarden tankregimenten Innovatieprogramma Purple Nectar 103 JVE op antipiraterijmissie Firesupport binnen het JISTARC Jaargang 73 - uitgave 333 nummer Afscheidsreünie Cavalerieschool

2 Axuda Insurance Waar ook ter wereld! By failing to prepare you are preparing to fail Benjamin Franklin Over Axuda Insurance BV Wij zijn een Nederlands assurantiebedrijf dat is gespecialiseerd in het verzekeren van activiteiten in (post)conflictgebieden zoals bijvoorbeeld Afghanistan, Somalië en Irak. Ons internationale netwerk in combinatie met onze lokale aanwezigheid maakt het mogelijk onze oplossingen wereldwijd aan te bieden. De dekkingen van Axuda zijn natuurlijk inclusief de risico s verbonden aan oorlog, terrorisme en piraterij. Naast personele risico s zijn wij ook in staat om bedrijfsmatige risico s in fragiele staten van een passende dekking te voorzien. Axuda Insurance gebruikt Lloyds of London als herverzekeraar van haar producten. w: e : info@axudainsureance.com t : Over Lloyds of London Lloyds is de oudste verzekeringsmarkt ter wereld. Lloyds heeft een reputatie als toonaangevende partij met betrekking tot gespecialiseerde oplossingen voor zware en moeilijk verzekerbare risico s. Haar unieke financiële structuur en haar aanwezigheid in meer dan 200 landen samen met haar A + rating van Standard and Poors and Fitch maken van Lloyds een van de sterkste aanbieders van verzekeringen in (post)conflictgebieden. Met vriendelijke groet, Marcel Hagens, Directeur w:

3 Ereleden oud-res-lkol J. Moes, oud-res-maj E.J. Vinkhuyzen, oud-res-elnt ir. J.J. Heyse, bgen b.d. J.M.A. Thomas, lgen b.d. A.J.G.M. Blomjous, res-ritm jhr. ir. M.O.M. van der Goes. Dagelijks bestuur genm b.d. jhr. J.H. de Jonge oud-res lkol mr. D. van Zuidam res-elnt drs. R.J. Groot res-elnt mr. C.D.J. Bijleveld ritm b.d. G.H. Snellen lkol b.d. D.G.G.M. Alexander ritm L.J.J. Reinders maj. b.d. N.H. Hoogsteder cad-vdg Niek Lobé lkol D.M. Brongers oudres-ritm drs. J.M.S. van Griethuysen voorzitter vice-voorzitter secretaris penningmeester ledenadministratie bestuurslid bestuurslid bestuurslid toehoorder bestuur toehoorder bestuur toehoorder bestuur Secretariaat res-elnt drs. R.J. Groot, Graaf Florislaan 64, 1405 BW Bussum, T E secretariaat@voc-cavalerie.nl Ledenadministratie, aanmelding lidmaatschap ritm b.d. G.H.Th. Snellen, Acaciastraat 4, 4921 MA Made, E ledenadministratie@voc-cavalerie.nl, Rekeningnummer t.n.v. VOC te Bussum. De leden wordt verzocht aan dit adres opgave te doen van adreswijzigingen, benoemingen, bevorderingen, onderscheidingen, eervolle ontslagen enz. Inloggegevens voor het besloten (alleen leden) deel van de website kunnen alhier worden opgevraagd onder vermelding van uw naam, rang en geboortejaar. Redactie kol S.M.M. van Hoof lkol D.M. Brongers lkol b.d. E. Westerhuis maj T.J.H.L.M. Van Rijckevorsel maj H. Plakke res-maj F. Koolhof tlnt H.C.J. van Vulpen hr. Dennis Boom voorzitter redactie vice-voorzitter redactie eindredactie redactielid redactielid redactielid redactielid fotograaf De redactie dringt er bij de scribenten op aan de kopij en bijbehorende foto s elektronisch (min. 300 dpi) aan te leveren. Overname artikelen - met bronvermelding - is toege staan. Commerciële exploitatie Green Paper Association, Hr. J.J. Akkerman, Reijnier Vinkeleskade 14 B, 1071 SP Amsterdam, T E john.akkerman@greenpaper-association.com Het adverteren door bedrijven in de VOC Mededelingen houdt niet in dat deze bedrijven automatisch de voorkeur hebben bij het verwerven van producten/diensten door het ministerie van Defensie. Redactieadres lkol b.d. E. Westerhuis - Sprielderhout PT Putten T E e.westerhuis7@upcmail.nl E redactie@voc-cavalerie.nl - W E webmaster@voc-cavalerie.nl Vormgeving Reinder Carton DRUK Concept & Design Druk Practicum - Soest - Coverfoto Oplegging standaarden 16 september 2012 Achterblad Standaardwacht 16 september 2012 Inhoudsopgave Blauw-witte artikelen zijn vaste rubrieken Van de redactie 4 Van de Voorzitter 5 Oplegging standaarden tankregimenten 7 Innovatieprogramma Purple Nectar BVe - naar de West BVe - deelname aan Peregrine Sword JVe - op antipiraterijmissie in Somalië JVe - Fire Support binnen JISTaRC 27 JISTaRC - deelname aan Citadel Guilbert 32 afscheidsreünie Cavalerieschool 33 Van het Oude Haar 35 Rectificatie artikel Paardenarts nieuwe stijl 39 Vriendendag Cavaleriemuseum Cravattes op 16 september Vriendendag Cavaleriemuseum 43 de eemlandlunch 45 Mededelingen 46 Traditie... de karwats 50 CRSV Kilacadmon : een update 51 Regelmatig terugkerende bijeenkomsten 52 VOC-activiteitenkalender 53 Overlijdensberichten & In Memoriam 54 Personeelsmutaties 55 Kopij voor het volgende nummer inzenden voor 1 februari

4 Bruggen slaan Zo kopte het regeerakkoord van de heren Rutte en Samsom. Het akkoord dat ten tijde van het schrijven van dit stuk werd opgeleverd. Vooralsnog lijkt het dat defensie deze komende regeerperiode qua bezuiniging iets minder hard wordt aangepakt als door velen aanvankelijk werd gevreesd. Door het slaan van een brug tussen de twee politieke partijen geeft het de indruk dat de samenkomende belangen in de bijdrage die defensie op het wereldtoneel levert, heel langzaam zichtbaarder worden. Kansen lijken te worden gezien in het domein van Internationale Veiligheid waar verbanden worden gelegd tussen defensie, handel en ontwikkelingssamenwerking. De zoektocht via de dialoog hoe iets wél kan werken is vanzelfsprekend constructiever dan discussie voeren waarom iets niet mogelijk zou zijn. Het thema bruggen slaan is er daarom mogelijk één die wij als redactie van VOC-Mededelingen ter harte dienen te nemen. De aanwas nieuwe officieren bij de Cavalerie blijft beperkt tot drie officieren verkenning per jaar! De enorme vermindering in het actieve bestand van cavalerieofficieren en het verdwijnen van de tank uit onze slagordes heeft ontegenzeggelijk effect op de leden en de inhoud van ons magazine. Stemmen gaan steeds meer op om de kansen van brugslag tussen de verschillende magazines van de Nederlandse Cavaleristen te onderzoeken. Vanzelfsprekend zal in deze uitgave aandacht worden geschonken aan het afscheid van de tankregimenten. Een en ander wordt ondersteund door een fraaie reportage van onze vaste fotograaf Dennis Boom, die de uitvoering van deze indrukwekkende ceremonie in beelden heeft vastgelegd. Verslagen van verscheidene actuele cavaleriemissies en oefeningen treft u ook aan. Onze verkenners zijn zeer actief geweest in de afgelopen maanden. 103 JVE geeft verslag van hun deelname aan de antipiraterij missie Ocean Shield, een verrassende nieuwe dimensie voor een cavalerist. Ook 42 BVE is buiten s-lands grenzen gegaan en heeft in de West invulling gegeven aan een missie die lange tijd uitsluitend voorbestemd was voor het Korps Mariniers. 104 JVE wijdt uit over de vuursteun taak waarbij nieuwe inzichten en technieken de militaire geest dwingen tot het loslaten van oude patronen. In de maand september vond in Midden-Duitsland dé oefening van het 1 GNC (German Netherlands Corps) plaats: Peregrine Sword. Deelnemers waren de 11e Luchtmobiele Brigade, het Korps Commando Troepen en staf 43e Brigade. Een oefening die in omvang en diepte ietwat het karakter vertoonde van de grote NATO oefeningen in de Bondsrepubliek Duitsland, die zo herkenbaar waren voor de tijd van de Koude Oorlog. Waarneming en verkenning werd tijdens Peregrine Sword geleverd door 43 BVE, die in de diepte dicht op de OPFOR (Opposing Forces) opereerde, of juist door Purple Nectar, een experimentenplatform dat commandant, staf en eenheden een beter beeld geeft van de omgeving. U leest het verhaal van tweede luitenant Jelte Pijl hoe onze verkenners tijdens de Air Assault operaties met hun smoel op het terrein verkeerden, en van ons redactielid luitenantkolonel Duco Brongers over de kansen en de lessen van het opereren met behulp van Purple Nectar. Verder starten we met een serie over cavalerietradities met als doel de lezers te laten weten welke tradities er zijn, waar ze vandaan komen en welke er nog beleefd worden. Anderzijds is het doel deze tradities niet verloren te laten gaan. We delen met u de ervaringen van de Vriendendag Museum Nederlandse Cavalerie en van de reünie van de Cavalerieschool. Deze keer is er helaas geen wezenlijke vooruitgang te melden in het belangrijke initiatief om onze cavaleristen van baan naar baan te begeleiden, operatie Sprong Voorwaarts. Dus we hebben ervoor gekozen hierover deze keer geen artikel te plaatsen. Met de Heinekenborrel in de nabijheid, worden we eraan herinnerd dat over niet al te lange tijd de feestdagen zich aandienen en kort daarop de brug zal worden geslagen tussen het jaar 2012 en Wij hebben ons best gedaan om u ook weer met deze uitgave een variatie aan leeskost te leveren voor de wintermaanden. Ondanks de hevigheid van dit voor de cavalerie historische en roemruchte jaar 2012 kijken wij met een voldaan gevoel terug op een goed Mededelingen jaar en zien ernaar uit om met u hierop het glas te heffen op de Heinekenborrel op 12 december. De redactie wenst u prachtige feestdagen toe en ook een machtig mooie Brugslag naar het jaar

5 Het jaar 2012 was voor de cavalerie en de V.O.C. opnieuw een zeer bewogen jaar. De zware tankregimenten werden ontbonden in een ceremonieel protocol waaraan niemand voorbij kon gaan. Een indrukwekkende, stijlvolle en krachtige ceremonie, zoals dat hoort bij zware tankers. Actief dienende tankers werden heringedeeld of zochten anderszins een nieuwe werkplek. De Historische Collectie Cavalerie (ofwel het Museum Nederlandse Cavalerie) moest expositieruimte inleveren waardoor een deel van de expositie verhuist diende te worden. Een pijnlijke maatregel, zeker ook voor alle vrijwilligers van het museum die steeds belangeloos een grote positieve bijdrage aan de opbouw en de instandhouding van het museum geleverd hebben. De cavalerie verkenners lijken hun werkgebied verder uit te breiden. Curaçao werd door hen (on)veilig gemaakt en ook bij internationale en nationale (steun)operaties verkennen zij alsmaar nieuwe mogelijkheden. En juist daarom is het nu zaak als lid van de vereniging elkaar te blijven treffen om bevindingen uit te wisselen... Dit alles lijken een beetje tegenstrijdige bewegingen: inkrimpen, heroriënteren en uitbreiden. En juist daarom is het nu zaak als lid van de vereniging elkaar te blijven treffen om bevindingen uit te wisselen, elkaar te steunen en vóóruit te kijken. De Vereniging is daar altijd een platform voor is geweest. Leden van de Haagsche Koffietafel V.O.C. hebben dat recent laten zien: de koffietafel vierde dit najaar het jubileum 75 jaar. Uw voorzitter wenst u in dat gedachtengoed gezegende kerstdagen en een voorspoedig en gezond nieuwjaar toe. 5

6 Accelerate your business with the #1 storage operating system. NetApp Data ONTAP offers an unprecedented level of agility, so that your business can shift and grow in whatever direction it needs to. Discover how to transform your storage into an agile data infrastructure that is intelligent, immortal, and infinite at netapp.com/nl NetApp. All rights reserved. Specifications are subject to change without notice. NetApp, the NetApp logo, Data ONTAP, and Go further, faster are trademarks or registered trademarks of NetApp, Inc., in the United States and/or other countries. All other brands or products are trademarks or registered trademarks of their respective holders and should be treated as such. Headline source: NetApp internal estimates, June 2012: VNX, VNXe, Celerra NS can run any of Flare and Dart Operating Systems. Contribution of these products to the OS share has been estimated based on the proportion of NAS and SAN installations in these products (NAS Dart; SAN Flare).

7 Oplegging standaarden Grote belangstelling tankregimenten Luitenant-kolonel b.d. Ed Westerhuis Onder grote belangstelling van ruim zevenhonderd genodigden zijn tijdens een plechtige ceremonie op zondag 16 september 2012 op het Lange Voorhout te Den Haag, de standaarden van het Regiment Huzaren van Sytzama en het Regiment Huzaren Prins van Oranje opgelegd en zijn de laatste twee tankregimenten ontbonden. De twee standaarden werden op ceremoniële wijze door de beide regimentscommandanten overhandigd aan de Commandant Landstrijdkrachten, luitenant-generaal Mart de Kruif. De ontbinding van beide regimenten is het gevolg van drastische bezuinigingen op Defensie, waardoor een periode van meer dan 400 jaar zware cavalerie is beëindigd. Met het verdwijnen van de Leopard 2A6 tank uit de bewapening is een essentieel wapensysteem van de Koninklijke Landmacht verdwenen, waarin de tradities uit zowel het bereden tijdperk te paard als uit de naoorlogse gepantserde periode voortleefden. Het Wapen der Cavalerie bestaat thans alleen nog uit verkenningseenheden en het Joint Intelligence, Surveillance, Target Acquisition and Reconnaissance Commando (JIS- TARC). Een aparte taak is weggelegd voor het Ere-Escorte Cavalerie voor het verrichten van ceremoniële diensten. De plechtige bijeenkomst met groot militair ceremonieel vond plaats voor het front van de troep. Aangetreden stonden zes pelotons van het JISTARC, het Ere-Escorte Cavalerie Inspectie door CLAS Lgen de Kruif met vijfenzestig ruiters, bestaande uit een commandogroep, twee pelotons van vijfentwintig ruiters en een standaardgroep van tien ruiters, waaronder drie bereden standaarddragers. De plechtigheid werd muzikaal ondersteund door het Reünieorkest Trompetterkorps der Cavalerie en het Fanfarekorps Koninklijke Landmacht Bereden Wapens. Twee Leopard 2A6 tanks stonden aan weerszijden van de ingedeelde troepen opgesteld. Als paradecommandant trad kolonel Anthony Leuverink op. Luitenant-generaal de Kruif toonde in zijn toespraak zijn grote waardering voor de belangrijke rol die de tankregimenten in de geschiedenis van de landstrijdkrachten hebben gespeeld, voor de cavalerie in het algemeen en voor de cavaleristen die op een buitengewoon waardige wijze afscheid hebben genomen van de tanks. Hij bracht in herinnering dat 7

8 Intreden erewacht JISTARC Trompetterkorps Bereden Wapens Intreden Standaardwacht tot het einde van de Koude Oorlog de cavalerie over meer dan 900 gevechtstanks beschikte. Hij plaatste openlijke vraagtekens bij het politiek opportunisme bij het hedendaagse Nederlandse veiligheidsbeleid. Zo zei hij : Vrijheid is niet vrij en zeker niet gratis. Soms moet je vechten voor je vrijheid, vechten voor de vrijheid van anderen of moeten anderen vechten voor onze vrijheid. Dat besef is niet alleen in filosofisch opzicht essentieel, maar we moeten ons ook realiseren dat je niet zomaar kunt vechten. Vechten vergt immers een krijgsmacht die goed materieel heeft en de beste mensen. Mensen die in staat zijn de opdracht boven de eigen veilig- Toespraak C-LAS C-RHPO en C-RHvS met standaarden 8

9 Standaarden RHB, RHPO en RHvS...de begraafplaatsen van de geallieerden zijn meer een natuurpark dan een waarschuwing. heid te stellen, de groep belangrijker te vinden dan hun eigen belang en kennis maken met de fysieke en psychische grenzen van een mens, en soms zelfs daaroverheen gaan. Dit alles samen te voegen en te operationaliseren vergt jarenlange training en vorming. En daar hebben we een uitdaging. Nederland voelt zich veilig. Vechten voor je vrijheid is niet opportuun, vechten voor de vrijheid van anderen is steeds minder vanzelfsprekend en de begraafplaatsen van de geallieerden zijn meer een natuurpark dan een waarschuwing. En dus hebben we ook minder geld over voor Defensie. Dit is de echte reden waarom we hier staan. C-RHvS levert standaard in C-RHPO levert standaard in 9

10 Standaarden op Leopard-2 Voor velen is het besluit om de krijgsmacht om te vormen tot een leger zonder tanks, een historische fout. Afscheid standaarden Standaarden op frontpantser Leopard-2 10

11 Intreden cravattes Bevestiging cravattes RHvS en RHPO aan standaard RHB C-RHB met standaard en nieuwe cravattes Afscheid van een tijdperk 11

12 Standaardwacht met standaard RHB en cravattes Het was de aanwezigen uit het hart gegrepen. Voor de honderden aangetreden actiefdienenden, reservisten, oudgedienden en veteranen van vele missies op het Haagse Lange Voorhout, voelde het opheffen van de laatste twee tankbataljons Leopard 2A6 zondermeer als een ordinaire bezuinigingsmaatregel zonder enige visie. Voor velen is het besluit om de krijgsmacht om te vormen tot een leger zonder tanks, een historische fout. Na het overhandigen van de beide standaarden door de twee regimentscommandanten, luitenant-kolonel Kees Koek (RHvS) en luitenant-kolonel Corstiaan de Haan (RHPO), aan Commandant Landstrijdkrachten, werden beide standaarden kruislings op het frontpantser van een Leopard 2A6 tank gedrapeerd en voor het front van de troep tijdens een symbolische laatste rit weggereden. Een historisch moment waarbij menig cavalerist even moest slikken. Einde van een tijdperk. Het Regiment Huzaren van Boreel heeft de opdracht gekregen om de tradities te bewaren, samen met de tradities van het reeds in 2007 ontbonden Regiment Huzaren Prins Alexander. Als zichtbaar teken van deze opdracht bevestigde Commandant Landstrijdkrachten drie cravattes met daarop de namen en de standaardopschriften van de drie ontbonden tankregimenten, aan de standaard van het Regiment Huzaren van Boreel. In zijn toespraak verklaarde kolonel Harold de Jong vervolgens dat zijn regiment alles in het werk zou stellen om de aan het regiment toevertrouwde verantwoordelijkheid voor de gehele cavalerie in te vullen. De met de nieuwe cravattes getooide standaard werd vervolgens door de bereden standaardgroep langs de troepen gevoerd. Na afloop van de indrukwekkende plechtigheid vond een ontvangst plaats voor alle aanwezige cavaleristen in Sociëteit De Witte aan het Plein. 12

13 Command & Control experimenten tijdens Purple Nectar 2012 Luitenant-kolonel Duco Brongers senior operationeel architect C2 Support Centre Betere effecten Inleiding Purple Nectar (PN) is een programma waarbij in een innovatieve omgeving experimenten gehouden/georganiseerd/uitgevoerd worden op het gebied van Network Enabled Capabilities (NEC), of misschien is command & control (C2) een herkenbaarder begrip. Vanaf 2009 komt PN elke keer op het jaarprogramma van Defensie voor en wordt uitgevoerd onder verantwoordelijkheid van DMO/C4I. De eerste twee jaar draaide het een zelfstandige oefening, maar vanaf de derde PN in september/oktober 2011 worden de experimenten geïntegreerd uitgevoerd met een operationele eenheid. Doelstelling Purple Nectar Initiële doelstelling van Purple Nectar in 2009 was een Joint Common Operational Picture (JCOP) te bouwen waardoor het mogelijk was tussen de krijgsmachtdelen data/informatie te delen. Tegenwoordig ligt de doelstelling niet alleen maar bij het maken van een JCOP, maar richt het zich in bredere zin op het ondersteunen van een eenheid bij het verkrijgen van een betere situational awareness (SA). In de zogenaamde benefit chain (zie afbeelding 1) wordt duidelijk gemaakt waarom dit zo belangrijk is. Onder de randvoorwaarden van betere netwerken en transmissie kan op een betere en overzichtelijke manier informatie gedeeld worden (SA). In het operationele domein worden altijd beslissingen genomen op basis van beperkte informatie. Door de informatie te verbeteren heeft dit een rechtstreeks gevolg voor de kwaliteit van de beslissingen. Een betere beslissing leidt tot Betere acties Betere beslissingen Beter gedeelde situational awareness Betere informatiedeling (COP) Betere netwerken en transmissie de juiste actie, die ook effectiever kan worden uitgevoerd, omdat op het uitvoerend niveau ook betere technieken aanwezig zijn om informatie te delen. Het eindresultaat is een verbeterd effect. Een afgeleide doelstelling van Purple Nectar is de gebruiker dichter bij de ontwikkelaar te brengen. Hierdoor wordt de gebruiker actiever betrokken bij het innovatieproces, gaat hij actief meedenken en kunnen gebruikersspecificaties van een ontwikkeling beter worden vastgesteld. Paradigm break Zoals in de inleiding aangegeven, heeft in het najaar van 2011 PN voor het eerst een eenheid voorzichtig ondersteund. Het ging hier om de staf van 11 Air Manoeuvre Brigade, die aan het opwerken was voor haar valideringsoefening in september Door PN is toen een Joint Operation Centre (JOC) gebouwd om aan de eenheid de mogelijkheden te laten zien van innovatieve C2-technologie. Deze had duidelijk meer om het lijf Afbeelding 1: The benefit chain dan de gebruikelijke (tent)ruimte met een projectiescherm voor de C2-applicatie ISIS of powerpointpresentaties en een flip-over. In een gebouw op de Oranjekazerne in Schaarsbergen werd een podiumstructuur neergezet met zicht op vijf beeldschermen (zie afbeelding 2). Tot zover ging de integratie bij staf 11 AMB. De staf had aangegeven vooral organiek te willen werken en daarnaast slechts kennis te willen nemen van de nieuwe ontwikkelingen. Om die reden was in dezelfde ruimte een JCOP opgesteld gepresenteerd op twaalf gekoppelde HD-schermen met daarop extra informatie naast haar eigen organieke middelen. Al snel bleek gedurende de oefening dat het personeel vooral naar het JCOP keek voor haar SA. Daar waren immers live UAV-beelden te zien en waren de meeste grondtroepen en helikopter-bewegingen real time te volgen, dankzij het gebruik van een blue force tracker. Uit de evaluatie kwam naar voren dat de ondersteuning een succes was. Toenmalig C-11 LMB, brigadegeneraal van Wiggen, 13

14 Opzet Joint Operations Centre in Schaarsbergen, september 2011 gaf aan dat het verkrijgen van betere SA vanaf dat moment zijn eerste prioriteit zou krijgen. Voor hem was duidelijk dat hij tijdens de valideringsoefening Peregrine Sword o.l.v. C-1 German/Netherlands Corps (GNC) in Duitsland over minimaal dezelfde ondersteuning wilde beschikken, maar dan nu geïntegreerd bij de eenheid. Daarnaast had C-11 AMB nog een paar extra wensen en dat is nu juist de afgeleide doelstelling van Purple Nectar: laat gebruikers zien wat er kan; ze gaan dan vanzelf enthousiast meedenken. Oefening Peregrine Sword / Purple Nectar 2012 Aldus geschiedde. Met een kernteam van drie man, waaronder twee reservisten, werd de experimentele omgeving opgezet. Vanaf januari 2012 werd gewerkt aan de voorbereiding die vooral bestond uit het vaststellen van de experimenten, het verkrijgen van budget, de (C2)-beveiligingsmaatregelen, de afstemming met vele partijen zoals gebruikers, ontwikkelaars van hard- en software en de juiste bedrijven om e.e.a. soms letterlijk van de grond te krijgen. De oefening Peregrine Sword was een door C-1 GNC geleide FTX en CPX in Duitsland en vond plaats tussen 13 en 27 september De FTX was de focus van PN waarin het ondersteuning bood aan 11 AMB en het KCT. Het PN-team ontplooide op een bivakterrein op oefen- en schietterrein Wildflecken op de grens tussen de staten Beieren en Hessen. Het PN-team werd voor de uitvoering uitgebouwd tot circa vijftig man. Om een beeld te schetsen welke experimenten plaats vonden, worden ze hieronder kort besproken met daarbij de conclusie van de eenheid. 1. Lay-out CP Voortbordurend op de JOC-opbouw in het gebouw in Schaarsbergen werd dit jaar een verplaatsbare versie gemaakt voor Staf 11 AMB te velde. In het JOC van de CP werden door het bedrijf MK-2 drie grote lichtgewicht schermen geplaatst, elk verbonden met een beamer. De beamer was in staat op het grote scherm één tot negen beelden (inputs) te projecteren. Daarmee was de battle-major in staat alle gewenste beelden weer te geven om een beeld te scheppen van de omgeving. De inputs varieerden bijvoorbeeld van een ISIS-projectie, een synchromatrix, een power point slide, het JCOP enz. De staf was na Peregrine Sword unaniem in haar oordeel: laat staan; dit willen we hebben! Een verplaatsbare CP voor de staf van 11 AMB 2. JCOP Het JCOP moet in staat zijn meerdere C2-ondersteunende systemen samen te brengen op een kaartachtergrond, zoals ISIS (CLAS), MASE (CLSK) en MCCIS (CZSK). Bij Peregrine Sword ging het om het aggregeren van informatie van ISIS en het luchtbeeld van MASE. Daarnaast werden de blue force trackers (zie punt 3) op de kaart geïnjecteerd. Ook kon de UAV op de digitale kaart gevolgd worden (zie pt 8). Het JCOP werd goed gebruikt, maar kan verder worden uitgebouwd door nog meer systemen samen te brengen in het JCOP met een goed filtermechanisme. Het JCOP bleek daarmee van meerwaarde, maar dient te worden doorontwikkeld. 3. GPS-locators Door het bedrijf COSETEC wordt al jaren ondersteuning gegeven met hun GPS-locators, ofwel blue force trackers. Dit zijn zender-ontvangers ter grootte van een mobieltje die gekoppeld zijn aan een specifiek persoon of platform. Op een kaartachtergrond kunnen deze personen/platforms zichtbaar worden gemaakt met NATO-standaard APP-6 symboliek. Dus i.p.v. het handmatig verplaatsen van symbolen op ISIS werd met een vertraging van slechts enkele seconden het symbool automatisch zichtbaar op de kaart. 11 AMB had 250 van deze trackers ontvangen en had zelf bepaald 14

15 De commandantenpost wie zij vanuit het JOC wilden kunnen volgen. Hierdoor kon de vlucht van de Chinooks en Apaches real time gevolgd worden, evenals de diverse commandanten/functionarissen op diverse niveaus die gelabeld waren met een dergelijke GPS-locator. Ook logistieke elementen waren met deze trackers uitgerust, zodat men daar continu op de hoogte bleef van de verblijfplaats van de gemerkte voertuigen en containers. Alle gebruikers zijn vol lof over dit systeem. Beelden van het Joint Common Operational Picture 4. Commandantenpost Om de informatie naar de commandant te laten gaan i.p.v. de commandant naar de informatie (CP) werd door de vorig C-11 AMB gevraagd om een zogenaamde commandantenpost. In een MB 10kN van het C2SC was een veilige spraakverbinding gerealiseerd, kon het JCOP worden getoond en was chat mogelijk met ondercommandanten. E.e.a. was door de eenheid getest en goed bevonden, maar tijdens de uitvoering haperde de techniek. De doelstelling werd onderschreven, maar de toepassing dient nog te worden verbeterd. 5. Aerostat relay Dit is een zeppelin gevuld met heliumgas die tot 400 meter boven het maaiveld kan hangen met een radio, die als relayeerstation fungeert om het bereik van de spraakverbinding te verlengen. In dit geval werd een FM 9000 gebruikt. Aangezien dit organiek het belangrijkste middel is van 11AMB om SA op te bouwen, is het bereik van dit signaal erg belangrijk. Het resultaat was ernaar. Ondanks het sterk geaccidenteerde terrein in het Rhöngebirge met alle gevolgen voor de verbindingen, werd een bereik gehaald van 47 km van de staf naar de zeppelin. Een zelfde bereik naar de andere zijde van de ballon zou dus een vergroting betekenen van circa 15 km naar circa 100 km. Het moge duidelijk zijn dat een dergelijk middel van harte werd ondersteund door de gebruikers. 6. Aerostat security Een ballon van kleiner formaat, die tot op 60 meter boven de CP kan worden gehangen en beladen was met een gevoelige IR-camera met in- en uitzoomfunctie ter ondersteuning van de bewaking van de compound. De Nationale Reserve 15

16 Aerostat relay 400 m boven het maaiveld leverde de bewaking en was bijzonder te spreken over deze extra tool. Bewegingen van personeel rondom de compound waren zowel bij dag als nacht uitstekend te volgen, waardoor het wachtpersoneel tijdig werd geïnformeerd over verdachte activiteiten. 7. Jchat Chat is bijna niet meer weg te denken uit het berichtenverkeer. Grote voordeel boven voice is dat alle informatie in Jchat wordt gelogd en is na te trekken. Tevens kunnen hele communities meekijken/meechatten waarop deze gemeenschap gelijktijdig is geïnformeerd. Chat van 1GNC naar de brigadestaf werd al uitgevoerd, maar van brigade naar haar bataljons was nieuw. Helaas kwam dit systeem niet voldoende uit de verf, omdat 11 AMB pas erg laat de gelegenheid vond het systeem in te richten met chatrooms. Toen dit eenmaal was gerealiseerd, was het enthousiasme groot. 8. Surrogate UAV (SUAV) De UAVs mogen in de meeste gebieden (nog) niet vliegen. Om toch te trainen met deze middelen kunnen zogenaamde SUAVs worden gebruikt. Dit zijn vliegtuigjes die dezelfde camerakop dragen van een UAV. De eenheid beoefent de aanvraagprocedure, maar i.p.v. een UAV stijgt er een vliegtuigje op die de beelden maakt en naar het grondstation stuurt. In dit geval stond dit grondstation bij de Een remote video terminal voor de UAV beelden JISTARC-module van de brigade-cp. Zij ontvingen de beelden voor verdere analyse. Tevens kon het signaal rechtstreeks worden doorgestuurd naar het JOC voor het personeel om mee te kijken met een actie. Er werden twee vliegtuigjes ingezet. Eén van het bedrijf AEC dat een vliegtuigje met Predator-camera inzette ter ondersteuning van special forces operaties en één voor 11 AMB dat een vliegtuigje inzette van het bedrijf Vigilance met een Scan Eagle -camera, de UAV die op dit moment ook wordt ingezet bij anti-piraterijmissies. Naast het inbrengen van UAV-beelden naar grondeenheden, werd ook geëxperimenteerd met het versturen van de UAV-beelden naar een Chinook, zodat ook tijdens het invliegen het personeel via laptops op de hoogte werd gehouden van de situatie op het aanvalsdoel door de SUAV die daar boven vloog. Deze optie werd zowel voor het KCT als 11 AMB toegepast. De meningen bij beide eenheden waren unaniem zeer positief. Het tijdens de actie live kunnen volgen van de bewegingen van de tegenstander gaf een enorme verbetering van de SA! 9. Doorsturen foto s door verkenners Een andere behoefte die er bij 11AMB leefde was om foto s die zij hadden gemaakt in het voorterrein met waardevolle inlichtingen z.s.m. beschikbaar te hebben in de CP. Dat werd nu gerealiseerd door het project sensor-to-effector dat zich bezig houdt met het koppelen van sensoren aan een effector in dit geval de JISTARC-module. Een van de sensoren was de waarnemingskop van de Fennek. Twee voertuigen zijn ingezet ter ondersteuning van de JISTARC-module van 11 AMB en stuurden continu foto s van belangrijke objecten naar achteren toe. Niet alleen de gebruikers in de Fennek waren enthousiast over dit eenvoudige middel, ook JISTARC had er een belangrijke tool bij voor hun analyses. Stap naar behoeftestelling Bovengenoemde experimenten moesten de SA van de brigadestaf en 16

17 eenheden drastisch verbeteren en hebben dat ook gedaan. Maar het waren slechts experimenten. Aangetoond is dat e.e.a. kan werken, ook binnen de veiligheidsrichtlijnen van de beveiligingsautoriteit. Om de stap te maken naar de behoeftestelling is dit vooral een aangelegenheid van de operationele commandant. Hij kan naar aanleiding van wat hij heeft gezien een nauwkeurige behoeftestelling indienen bij zijn operationele commando die het vandaar oppakt. Om ook beleidsmakers en kenniscentra te overtuigen was het van belang ook hen te informeren over dergelijke ontwikkelingen en werd een bezoekersdag georganiseerd. Bezoekersdag Op 25 september vond deze bezoekersdag plaats en waren vele functionarissen uitgenodigd binnen de krijgsmacht die zich bezig houden met het kennisgebied NEC. Het betrof afvaardigingen van alle operationele commando s, bestuursstaf, DMO, C2 Centre of Excellence, Operationele Commando s en kenniscentra. Ook was er een grote Duitse delegatie aanwezig uit diverse delen van de Duitse krijgsmacht en een vertegenwoordiger uit België en Noorwegen. In totaal reageerden meer dan tachtig bezoekers positief op de uitnodiging. Ze kregen een presentatie over de opzet, doelstellingen en resultaten van PN. Daarna werden drie demonstraties verzorgd. Er was een demo van het project sensor-to-effector waarin via het systeem Hyperion en met een ad hoc router drie sensoren succesvol werden ontsloten. Het maken van foto s met de waarnemingskijker op de Fennek (zogenaamde BAA-kop) werd, zoals hierboven aangegeven, al toegepast in de oefening. Daarnaast werd getoond dat het ook mogelijk is de Squire-radar en een Kylmar-camera te ontsluiten via Hyperion en de beschikbare gegevens door te sturen naar de JISTARC-module. De tweede demo was de koppeling van het battlefieldmanagementsysteem (BMS) van het Korps Mariniers (NIMCIS) aan het BMS van de CLAS. Het was een paar dagen voor de demo gelukt de informatie over te sturen van het ene systeem naar het andere. Interoperabiliteit, één van de belangrijkste voorwaarden om genetwerkt op te treden, is voor deze niveaus experimenteel geslaagd. Verder was er ook een demo van ELIAS, het systeem dat ISIS en BMS vanaf 2014 gaat vervangen. Daarna ging het gezelschap naar Staf 11 AMB die hen informeerde over de tactische situatie en de meerwaarde van alle experimenten liet zien tijdens een rondleiding door de compound. Toekomst/concept De intentie van Defensie is om door te gaan met experimenten als in PN. Innovatie is immers één van de drie speerpunten van de Commandant der Strijdkrachten en ook Commandant Landstrijdkrachten heeft industrie en innovatie als belangrijke punten op zijn agenda staan. Volgend jaar gaat de DMO in verband met de bezuinigingsoperatie wederom op de schop. Positieve spin off van de reorganisatie is het samengaan van diverse informatievoorzieningsorganisaties in het Joint Informatievoorzieningscommando (JIVC). Deze eenheid heeft o.a. een afdeling Kennis, Innovatie, Experimenten en Simulatie (KIXS) onder zijn vleugels die dit zal oppakken. De volgende PN staat met potlood gepland ter ondersteuning van de Joint oefening Dutch Bison in februari Dat wil niet zeggen dat er tot die tijd wordt stilgezeten. Niet alleen zal vanaf het voorjaar de werkzaamheden moeten worden opgepakt, ook komt er een battlelab ter beschikking bij het C2SC die min of meer op continubasis kleinschalig experimenten kan uitvoeren. De beste situational awareness? De beste situational awareness is misschien het beste uit te leggen aan de hand van de oudste gevechtssimulatie ter wereld: het schaakbord. Hier ziet een speler al zijn eigen troepen (witte stukken) en die van de tegenstander (zwarte stukken), inclusief het terrein vertegenwoordigd door het schaakbord. De doctrine van de opponent weet men als men zijn tegenstander achter het bord beter bestudeert en zijn zienswijze leert kennen. Ook de mentale factor wordt inzichtelijk als de uiterlijke gemoedstoestand van de tegenstander kan worden doorgrond. Dit is de meest optimale SA die we hopen in de toekomst enigszins te kunnen benaderen. Tijdens de eerste air-assault actie kon de staf op het JCOP de C-130 met para s en de heli s volgen. Via de UAV-monitor zag C-12 Infbat zijn eigen helikopters, waar ook hij in zat, landen. Tevens zag hij waar zijn tegenstanders naartoe vluchten om dekking te zoeken. Via de monitor van de blue force tracker was hij in staat zijn eigen eenheden te volgen, waardoor hij beter met zijn voice-verbinding leiding kon geven. De situatie op het schaakbord wordt hierdoor al angstvallig benaderd. C-12 Infbat verzuchtte: Als we deze spullen na deze oefening kwijt zijn, vallen we weer terug in de Middeleeuwen 17

18 Mobiele Oplaadbare Licht Units 9500 Shelter Lighting System LED s Rood/Wit LED Hoge lichtopbrengst (gem lumen op volle sterkte) Lange brandduur (gem uur) Verschillende lichtkoppen Ook in Infra Rood / ATEX Geluidloos / Reukloos Mobiel / Oplaadbaar Compleet / Snel gebruiksklaar Weerbestendig Meerdere modellen Ingepakt 3 meter valbestendig 9500 Uitgepakt 3 complete units In actie 230 V - Lichtopbrengst 2000 lumen (Wit) C.D.C.S. Custom Defense Case Solutions Wij verpakken het bijna onmogelijke! De afdeling C.D.C.S. van Vonk biedt een uitgebreid scala aan custommade oplossingen voor het vervoer van alle mogelijke (militaire) materialen. Denk hierbij aan eenvoudige customfoam inrichtingen tot zeer complexe interieurs voor Peli en Hardigg koffers en tevens flightcases en innovatieve brightcases. Hiermee verzekert Defensie zich van het direct functioneren van materieel na transport Defensie Cartotheek nummer: Vonk B.V. Website: info@vonkbv.com Telefoon: (+31) Telefax: (+31) Voorstraat BT Piershil

19 42 Brigade Verkennings eskadron in de West Sinds 2009 is een roulerende compagnie van de Koninklijke Landmacht geplaatst op de Marinebasis Parera op Curaçao. De landmachteenheden ondersteunen vanuit deze locatie de Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied. Hoofdtaak is de territoriale verdediging van de eilanden behorende bij het Koninkrijk der Nederlanden. Daarnaast ondersteunt de compagnie de lokale autoriteiten door het verlenen van zachte bijstand in geval van orkaannoodhulp en harde bijstand bij onder meer het zoeken naar vermiste personen en het beteugelen van woelingen. Naast deze operationele taken wordt de eenheid ingezet voor ceremoniële taken tijdens Koninginnedag, de Dodenherdenking e.d. 42 BVE is vanaf april t/m juli 2012 tijdelijk geplaatst geweest als lichte infanteriecompagnie onder bevel van Commandant Zeemacht Cariben. Het officierskorps van deze eenheid bestond tijdens de uitzending uit majoor Ruud Theunissen, ritmeester Laurens Reinders en de luitenants Jelle Bruinekool, Alexander Wischlinski, Harm-Jan Kliffman (genie) en Linda Schrader (logistiek). Een beeldimpressie op de volgende pagina... 19

20 42 Brigade Verkennings eskadron in de West 20

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: De begrotingsstaat van het Ministerie

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 34 775 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Nr. 25 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen 17 november

Nadere informatie

Lkol Duco Brongers, Hoofd Concept Development & Experimentation Office. en staven, maar veelal toegepast op ho- cie Friesland de oefening Dutch Bison

Lkol Duco Brongers, Hoofd Concept Development & Experimentation Office. en staven, maar veelal toegepast op ho- cie Friesland de oefening Dutch Bison Lkol Duco Brongers, Hoofd Concept Development & Experimentation Office Van 17 tot 25 februari vond in de provin- van prioriteiten, bijvoorbeeld door de in- en staven, maar veelal toegepast op ho- cie Friesland

Nadere informatie

Drones bij Defensie. De stand van zaken ONGERUBRICEERD. DO / AMO / ISR Majoor Boudewijn Roddenhof HOT Projectteam invoering MALE UAS

Drones bij Defensie. De stand van zaken ONGERUBRICEERD. DO / AMO / ISR Majoor Boudewijn Roddenhof HOT Projectteam invoering MALE UAS De stand van zaken DO / AMO / ISR Majoor Boudewijn Roddenhof HOT Projectteam invoering MALE UAS Introductie Majoor-vlieger Boudewijn Roddenhof Sinds 1993 in dienst Defensie Momenteel werkzaam Defensiestaf,

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

innovaties op het gebied van situational awareness

innovaties op het gebied van situational awareness innovaties op het gebied van situational awareness Lkol Duco Brongers, projectleider Purple NECtar Van 31 oktober tot en met 9 november 2016 werd op de Vlasakkers in Amersfoort Purple NECtar gehouden,

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 33 763 Toekomst van de krijgsmacht Nr. 57 BRIEF VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag,

Nadere informatie

JIVC en OPS in vogelvlucht. Ronald Kolkman Directeur JIVC/OPS

JIVC en OPS in vogelvlucht. Ronald Kolkman Directeur JIVC/OPS Ronald Kolkman Directeur JIVC/OPS Ministerie van Defensie Minister Bestuursstaf Secretaris- Generaal Commando DienstenCentra ` Marine Commandant der strijdkrachten Landmacht Defensie Materieel Organisatie

Nadere informatie

Vereniging van Oud-Medewerkers s-hertogenbosch Aan de leden van de Vereniging van Oud-Medewerkers datum 4 juli 2016 contactpersoon Corien Blankestein onderwerp Excursie Koninklijke Marine telefoon 088-5256197

Nadere informatie

Veilige en zekere. online backup met door NetApp gecertificeerde kwaliteit

Veilige en zekere. online backup met door NetApp gecertificeerde kwaliteit Veilige en zekere online backup met door NetApp gecertificeerde kwaliteit Backup zoals u nog nooit bent tegengekomen Ervaar de nieuwe dimensie van enterprisebackup: een online, centrale oplossing. Volledig

Nadere informatie

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden

Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Staatsblad van het Koninkrijk der Nederlanden Jaargang 2016 258 Besluit van 2 juni 2016 inzake rangschikking, oprichtingsdata en genealogieën van eenheden van de Koninklijke Landmacht, heroprichting van

Nadere informatie

operationeel Kolonel R. Miedema, programmamanager

operationeel Kolonel R. Miedema, programmamanager Kolonel R. Miedema, programmamanager FOXTROT Eind vorig jaar schreef ik een inleidend artikel over het programma FOXTROT; een programma dat de IT voor gebruik in mobiele omstandigheden gaat vernieuwen

Nadere informatie

operationeel Ritmeester Gerwin Ravenhorst

operationeel Ritmeester Gerwin Ravenhorst operationeel Ritmeester Gerwin Ravenhorst Om de landmacht toekomstbestendig te maken heeft C-LAS in 2013 het masterplan Landmacht van Morgen gelanceerd. Dit plan initieert een reeks maatregelen om de landmacht

Nadere informatie

De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht

De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht Inhoud De rangonderscheidingstekens van de krijgsmacht Deze brochure is een uitgave van: Ministerie van Defensie Directie Communicatie Vormgeving: Grafische

Nadere informatie

Defensie en Nationale Veiligheid

Defensie en Nationale Veiligheid Defensie en Nationale Veiligheid Kolonel Piet Hagenaars Regionaal Militair Commandant Noord 20 februari 2018 HQ Royal Netherlands Army 1.PzDiv 11 Airmobile Brigade 13 Light Brigade 43 Mechanised Brigade

Nadere informatie

VOV Symposium. C2 en C2OST binnen 13Ltbrig INTERN GEBRUIK DEFENSIE. Bgen Gijs van Keulen / Maj Ewoud Lindeboom Commandant en G6 13 Ltbrig

VOV Symposium. C2 en C2OST binnen 13Ltbrig INTERN GEBRUIK DEFENSIE. Bgen Gijs van Keulen / Maj Ewoud Lindeboom Commandant en G6 13 Ltbrig C2 en C2OST binnen 13Ltbrig Bgen Gijs van Keulen / Maj Ewoud Lindeboom Commandant en G6 13 Ltbrig Film over USS Montana Klik voor de film 2 Opzet van de briefing Belang van C2 en C2 OST Toekomstig optreden

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf

Minister IGK SG/PSG. CZSK Bestuursstaf BIJLAGE: ORGANOGRAMMEN Organogrammen vraag 98 Organogram Defensie Minister IGK SG/PSG ADD BSG DBO DCo DF&C DJZ CDS HDB HDFC HDBV HDP MIVD MLA CDC DMO CLSK CLAS Operationele Commando s CZSK Bestuursstaf

Nadere informatie

Defensie Pijpleiding Organisatie

Defensie Pijpleiding Organisatie Defensie Pijpleiding Organisatie Licence to Operate Kennistafel Buisleidingen Daniëlla Jansen 4 november 2012 Doelstelling Kennis maken met Defensie Pijpleiding Organisatie Wat, wat, waarom DPO Geschiedenis

Nadere informatie

Regeerakkoord Gevolgen voor Defensie

Regeerakkoord Gevolgen voor Defensie Regeerakkoord 2011-2015 Gevolgen voor Defensie 8 april 2011 Wat ik u kan meedelen Niet Gevolgen voor u persoonlijk Gedetailleerde consequenties van de maatregelen Wel Genomen maatregelen Planning om tot

Nadere informatie

van de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard.

van de juiste contacten, is natuurlijk bij het VNO-NCW ongeëvenaard. Concept-inleiding staatssecretaris van Defensie, Henk van Hoof, ter gelegenheid van de presentatie van het Platform Defensie - Bedrijfsleven, Pulchristudio, Den Haag, 3 november 1999 Graag geef ik een

Nadere informatie

CYBER OPERATIONS DS/DOBBP. Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber

CYBER OPERATIONS DS/DOBBP. Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber CYBER OPERATIONS DS/DOBBP Kol ir. Hans Folmer Commandant Taskforce Cyber 13 oktober 2012 Dreiging 2 3 Wat is cyber? Cyber space Cyber security Cyber defense Cyber operations Cyber warfare 4 Cyber space

Nadere informatie

Self service. 360 o Klantbeeld. Door én met klanten. Grip op markten. Antwoord op dynamiek. Adoptability

Self service. 360 o Klantbeeld. Door én met klanten. Grip op markten. Antwoord op dynamiek. Adoptability Self service 360 o Klantbeeld Door én met klanten Antwoord op dynamiek Adoptability Grip op markten De front office betaalt en de front office bepaalt door Chris Ras, Michel Peters en Roel Corzaan De groei

Nadere informatie

Regie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com

Regie uit een andere Branche. Hoe om te gaan met de vraag en de levering. Facto Magazine Congres 12 mei 2009. www.quintgroup.com Regie uit een andere Branche Facto Magazine Congres 12 mei 2009 Hoe om te gaan met de vraag en de levering THIS DOCUMENT CONTAINS PROPRIETARY INFORMATION, WHICH IS PROTECTED BY COPYRIGHT. ALL RIGHTS RESERVED.

Nadere informatie

ISAF III Deployment Task Force

ISAF III Deployment Task Force ISAF III Deployment Task Force C-DTF Kolonel Henk Morsink 1 Deployment Task Force Mission Statement Taken Eenheden en Middelen Planning Voorbereiding 2 Mission Statement Schep als Deployment Task Force

Nadere informatie

Wapensysteemmanagement

Wapensysteemmanagement Wapensysteemmanagement Directeur Wapensystemen & Bedrijven Commodore drs. A.R. Laurijssen 1 Intro Commodore drs. Richard Laurijssen Huidige functie: Directeur Wapensystemen & Bedrijven Geboren 06 november

Nadere informatie

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM

Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM Uitnodiging Security Intelligence 2014 Dertiende editie: Corporate IAM 5 maart 2014 De Beukenhof Terweeweg 2-4 2341 CR Oegstgeest 071-517 31 88 Security Intelligence Bijeenkomst Corporate IAM On the Internet,

Nadere informatie

ONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace

ONGERUBRICEERD/ALLEEN VOOR OFFICIEEL GEBRUIK. SBIR-pitch: Defensieverkenningen. cyberspace SBIR-pitch: Defensieverkenningen in cyberspace Inhoud 2 1. Aanloop naar de ontwikkeling van CNA-capaciteit 2. Verkennen van het digitale domein 3. Concrete behoefte Adviesaanvraag regering bij AIV/CAVV

Nadere informatie

radio&tv station voor veteranen en door veteranen.

radio&tv station voor veteranen en door veteranen. Als DJ in Libanon (UNIFIL Detachement DUTCHBATT 83/03-83/10 Nederlandse Unifil Vereniging (NUV) T.a.v. Bestuur NUV Betreft: oprichting www.veteransradio.nl internet online veteranen radio&tv station voor

Nadere informatie

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident

HDAB Aanvulling stand van zakenbrief Afghanistan: nazorg, counter insurgency opleiding en eigen vuur incident Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Afschrift aan de Voorzitter van de Eerste

Nadere informatie

De VOORGANGERS Het Para Commando Regiment

De VOORGANGERS Het Para Commando Regiment Ref :strategic-vision-belgian-defense-nl.pdf Oktober 2018 De VOORGANGERS 1952 Het Para Commando Regiment 1952 Het Para Commando Regiment Zwarte draak Rode draak Luluabourg 1970 Detmold 1970 Technische

Nadere informatie

Taakcluster Operationeel support

Taakcluster Operationeel support Ideeën en plannen kunnen nog zo mooi zijn, uiteindelijk, aan het eind van de dag, telt alleen wat werkelijk is gedaan. Hoofdstuk 5 Taakcluster Operationeel support V1.1 / 01 september 2015 Hoofdstuk 5...

Nadere informatie

Eerste bijeenkomst Platform D&I gelijk een groot succes

Eerste bijeenkomst Platform D&I gelijk een groot succes DIGITALISERING 03 Eerste bijeenkomst Platform D&I gelijk een groot succes WADDINXVEEN - De eerste bijeenkomst op 23 juni van het nieuwe Platform D&I (Digitalisering en Informatisering) in het kantoor van

Nadere informatie

visie verbindingsdienst 2020 we deliver information dominance

visie verbindingsdienst 2020 we deliver information dominance visie verbindingsdienst 2020 we deliver information dominance Op 3 april presenteerde de wapenoudste van de Verbindingsdienst, brigadegeneraal Theo Ent, de Visie Verbindingsdienst 2020. Tijdens die presentatie

Nadere informatie

Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3]

Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3] Veldwerkverslag Homo-onderzoek Defensie 2006 [3] INHOUD: 1. Inleiding In dit verslag wordt de respons en nonrespons besproken met betrekking tot het homoseksualiteitonderzoek. Dit onderzoek wordt in opdracht

Nadere informatie

Policing vanuit de lucht: Kansen en bedreigingen

Policing vanuit de lucht: Kansen en bedreigingen Policing vanuit de lucht: Kansen en bedreigingen Insert picture in this frame Insert picture in this frame Workshop 1: Domein openbare ordehandhaving (E3 Prijs Harelbeke) Lieven Naessens, Commissaris Directeur

Nadere informatie

vaste commissie voor Defensie

vaste commissie voor Defensie Den Haag, 9 februari Voortouwcommissie: vaste commissie voor Defensie BuZa i.v.m. agendapunt 3, 4, 8, 15 EU i.v.m. agendapunt 5 OCW i.v.m. agendapunt 4 Document: Besluitenlijst van de procedurevergadering

Nadere informatie

Defensie had alles uit de kast gehaald om de mensen te amuseren.

Defensie had alles uit de kast gehaald om de mensen te amuseren. Zondag 15-9-2014 was het voor geïnteresseerden mogelijk om een kijkje te nemen op de Koninklijke Militaire School (KMS) in Weert. De KMS gaat binnenkort sluiten en daarom maakten veel mensen gebruik van

Nadere informatie

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom.

Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Samenvatting toespraak 29 oktober 2015 Dames en heren, SMC-vrienden en -vriendinnen, Mede namens de overige leden van het bestuur heet ik u allen op deze 54 ste reünie van harte welkom. Een speciaal woord

Nadere informatie

Een nieuw tijdperk in het beheer van ruimtes. Building Intelligence

Een nieuw tijdperk in het beheer van ruimtes. Building Intelligence Een nieuw tijdperk in het beheer van ruimtes Building Intelligence Wat is BrightBooking? BrightBooking is een online platform, waarmee u zeer eenvoudig een beschikbare en passende ruimte zoekt en reserveert.

Nadere informatie

Succes moet je organiseren

Succes moet je organiseren tech n i e k Luitenant-kolonel R. Miedema Succes moet je organiseren Op 06 april organiseerde de Vereniging Officieren Verbindingsdienst haar eerste symposium van 2017 met als thema interoperabiliteit

Nadere informatie

Vervoer gevaarlijke stoffen

Vervoer gevaarlijke stoffen Vervoer gevaarlijke stoffen binnen Defensie Edwin van de Ven Inhoud Defensie Uitzonderingspositie Defensie Voorbereidingen (Gereedstelling) We vertrekken. We doen ons werk. We gaan weer naar huis.. 2 Defensie

Nadere informatie

Incidentele inzet Europese buitengrenzen

Incidentele inzet Europese buitengrenzen Incidentele inzet Europese buitengrenzen ISAF/TF55 Staf Special Operations Task group 1-3 SF-teams ISAF/TFU/RDTF Marinierscompagnie (+) Fire Support Team Lichte genie Maritieme Explosieven Opruimingsdienst

Nadere informatie

Data Driven Defensie. Kooy Symposium 2016 AI en Big Data. Prof.dr. Paul C. van Fenema. Nederlandse Defensie Academie

Data Driven Defensie. Kooy Symposium 2016 AI en Big Data. Prof.dr. Paul C. van Fenema. Nederlandse Defensie Academie Data Driven Defensie Prof.dr. Paul C. van Fenema Kooy Symposium 2016 AI en Big Data Nederlandse Defensie Academie Niet noodzakelijkerwijs opinie van het Ministerie van Defensie hicago Telefoonlijn 311

Nadere informatie

Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld

Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld 8 april 2011 Toekomst krijgsmacht Wat we doen, doen we goed eerste klas mensen eerste klas spullen Toegeven op het voortzettingsvermogen

Nadere informatie

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D

RESEARCH CONTENT. Loïs Vehof GAR1D RESEARCH CONTENT Loïs Vehof GAR1D INHOUD Inleiding ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------ blz. 2 Methode -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nadere informatie

Het Certificeringsproces van Xplor Nederland

Het Certificeringsproces van Xplor Nederland Het Certificeringsproces van Xplor Nederland Hans Dickerscheid Dutch EDP Commissioner Datum: 11-03-2015 1 Inhoud Inleiding... 3 EDA... 3 EDP... 3 M-EDP... 4 Het EDP certificeringsprogramma in Nederland...

Nadere informatie

Business Case Beverages Group Verkiezing Supply Chain Professional 2011

Business Case Beverages Group Verkiezing Supply Chain Professional 2011 Business Case Beverages Group Verkiezing Supply Chain Professional 2011 Patrick Gunther 11 April 2011 Business Case Patrick Gunther April 2011 1 1. Inleiding Deze business case geeft een overzicht van

Nadere informatie

CAPITAR REALISEERT EEN MAATWERK ZIMBRA PLATFORM VOOR ZORGSAAM

CAPITAR REALISEERT EEN MAATWERK ZIMBRA PLATFORM VOOR ZORGSAAM CASE STUDY CAPITAR REALISEERT EEN MAATWERK ZIMBRA PLATFORM VOOR ZORGSAAM Een optimaal beschikbaar mailplatform Kwaliteitsverbeteringen én kostenbesparing Met de Zimbra Collaboration Suite beschikt ZorgSaam

Nadere informatie

KENNISSESSIE. How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data

KENNISSESSIE. How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data KENNISSESSIE How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data 27 September 2018 How Shared Service Centers (SSC) can use Big Data Traditioneel wordt een SSC gezien als een afdeling die zich hoofdzakelijk

Nadere informatie

De jonge jaren van de luchtmacht: Het luchtwapen in het Nederlandse leger

De jonge jaren van de luchtmacht: Het luchtwapen in het Nederlandse leger UvA-DARE (Digital Academic Repository) De jonge jaren van de luchtmacht: Het luchtwapen in het Nederlandse leger 1913-1939 Starink, D. Link to publication Citation for published version (APA): Starink,

Nadere informatie

T-Mobile Nederland Finance Operations

T-Mobile Nederland Finance Operations T-Mobile Nederland Finance Operations Presentatie BI Award 2005 23 Februari 2006 Peter Meefout Directeur Finance Operations Author/Date T-Mobile Nederland: de organisatie Wie we zijn Een van de drie strategische

Nadere informatie

Datum 9 augustus 2010 Betreft Antwoorden op de feitelijke vragen over de voortgang van het project Vervanging brugleggende tank.

Datum 9 augustus 2010 Betreft Antwoorden op de feitelijke vragen over de voortgang van het project Vervanging brugleggende tank. > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl 9 augustus 2010

Nadere informatie

Datum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser,

Datum 5 juni 2018 Betreft Reactie op het conceptrapport Inzet Nederlandse krijgsmacht voor VN-missie in Mali. Geachte heer Visser, > Retouradres 2500ES 's-gravenhage Ministerie van Defensie Plein 4 Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl Ministerie van Buitenlandse Zaken Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 2500 EB Den

Nadere informatie

BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE

BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE BOOST YOUR CAREER, COMPANY AND KNOWLEDGE 1 Boeiend en verrijkend. Ook verschillend van invalshoeken en belangen Het was mijn doel om van de ervaringen van anderen te leren en dat is geslaagd De rondetafelsessies

Nadere informatie

Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact

Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact Case study: Service en sales gaan samen voor beter klantcontact Sales als basis voor klantcontact stimuleert klanttevredenheid Meer dan 900 medewerkers van Transcom Nederland verzorgen dagelijks facilitaire

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

Microsoft Dynamics CRM & Integrated Innovation

Microsoft Dynamics CRM & Integrated Innovation Microsoft Dynamics CRM & Integrated Innovation 22 mei 2008 Qurius Page 1 Agenda Uitdagingen People Ready Business Integrated Innovation Case: FNV Bondgenoten Qurius en samenvatting Qurius Page 2 Uitdagingen

Nadere informatie

in verhuur van IT en multimedia.

in verhuur van IT en multimedia. in verhuur van IT en multimedia. slim veilig voordelig bezoekers hebben de boodschap ontvangen Livingston levert jaarlijks voor meer dan 200 beurzen, evenementen en congressen IT-oplossingen op maat. Dit

Nadere informatie

Bundel Militaire Signalen Tamboer B

Bundel Militaire Signalen Tamboer B Voorwoord Kennis der Signalen De schutterswereld is gebouwd op tradities en gebruiken die in grote lijnen raakvlakken hebben met de militaire geschiedenis. Ook voor de ontwikkeling van het muzikale gedeelte

Nadere informatie

DCMO LRC. Innovatieve ontwikkeling Long Range Communication SATS. Maj Ab de Vos Operationeel Architect Inzet Land

DCMO LRC. Innovatieve ontwikkeling Long Range Communication SATS. Maj Ab de Vos Operationeel Architect Inzet Land DCMO LRC Innovatieve ontwikkeling Long Range Communication SATS Maj Ab de Vos Operationeel Architect Inzet Land 9 april 2015 Agenda 1. Historie 2. Samenstelling LRC 1. Hardware 2. Software 3. Operationele

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Systems engineering voor het ontwerpen van marineschepen

Systems engineering voor het ontwerpen van marineschepen Seminar Systems Engineering, Rotterdam Systems engineering voor het ontwerpen van marineschepen Afdeling Maritieme Systemen Richard Logtmeijer Bottom Line Up Front Goed ontwerpen van een complex product

Nadere informatie

Open voor iedereen. Ook via mobiel en tablet!

Open voor iedereen. Ook via mobiel en tablet! ziekenhuis Open voor iedereen. Ook via mobiel en tablet! Het Groene Hart Ziekenhuis (GHZ) in Gouda is een modern, flexibel, slagvaardig en ondernemend ziekenhuis met zo n 450 bedden en ruim 125 medisch

Nadere informatie

gebruiken en te integreren

gebruiken en te integreren Change Management 2 Bij iedere innovatie leren we stapsgewijs deze te gebruiken en te integreren Initiatie Leren & aanpassen Rationalisatie Absorptie Focus Starten Taak georiënteerd Doelen ipv technologie

Nadere informatie

Is uw vereniging er klaar voor? Minke van Dooremalen, 5 februari 2015

Is uw vereniging er klaar voor? Minke van Dooremalen, 5 februari 2015 Is uw vereniging er klaar voor? Minke van Dooremalen, 5 februari 2015 GEFELICITEERD! U erkent dat u een uitdaging heeft 3 De iportal 1 2 3 4 5 Online kennis- en leerportal over de next generation Product

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband?

Participatief leiderschap. Hoe leid je een samenwerkingsverband? Participatief leiderschap Hoe leid je een samenwerkingsverband? Mr. Drs. Lucien Stöpler Justice in Practice December 2014 Participatief leiderschap: Hoe leid je een samenwerkingsverband? 2014 Justice in

Nadere informatie

Dennis Boot. ondersteund door Web 2.0. Samenwerken en begeleiden

Dennis Boot. ondersteund door Web 2.0. Samenwerken en begeleiden Samenwerken en begeleiden ondersteund door Web 2.0 Dennis Boot Evaluatie van Google Sites en Google Apps tijdens stages en projecten in het onderwijs. Inhoud Inleiding... 1 Google Sites i.c.m. Google Apps

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen.

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen. Toespraak staatssecretaris van Defensie, Jack de Vries voor de reünie Djocja, 17 december 2008, Koninklijk Militair Tehuis Oud Militairen en Museum Bronbeek Allereerst mijn hartelijke dank om voor u te

Nadere informatie

Visie. Volharding. De diepte in De bestaande situatie ontregelen gebeurt niet door een oppervlakkige HAAL MEER RESULTAAT UIT JEZELF EN ANDEREN

Visie. Volharding. De diepte in De bestaande situatie ontregelen gebeurt niet door een oppervlakkige HAAL MEER RESULTAAT UIT JEZELF EN ANDEREN HAAL MEER RESULTAAT UIT JEZELF EN ANDEREN The privilege of a lifetime is to become who you truly are. - Carl Jung Visie Als authentiek leider ben je een kapitein aan het roer van een schip. Handen aan

Nadere informatie

Drie domeinen als basis voor onze toekomstige veiligheid De genoemde trends en game changers raken onze veiligheid. Enerzijds zijn het bedreigingen, anderzijds maken zij een veiliger Nederland mogelijk.

Nadere informatie

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

Archimate risico extensies modelleren

Archimate risico extensies modelleren Archimate risico extensies modelleren Notatiewijzen van risico analyses op basis van checklists versie 0.2 Bert Dingemans 1 Inleiding Risico s zijn een extra dimensie bij het uitwerken van een architectuur.

Nadere informatie

GvIB 30 oktober 2003 Organisatie: Lex Dunn, Aaldert Hofman, Renato Kuiper

GvIB 30 oktober 2003 Organisatie: Lex Dunn, Aaldert Hofman, Renato Kuiper GvIB 30 oktober 2003 Organisatie: Lex Dunn, Aaldert Hofman, Renato Kuiper Aaldert Hofman / 2003-10-30 Security Architectuur - 1 Agenda: 18.30 uur: Ontvangst 19.00 uur: Inleiding door Renato Kuiper 19.10

Nadere informatie

Mobiliteit van de manager vraagt om nieuwe toepassingen Procesgegevens nu ook inzichtelijk en overzichtelijk op je ipad

Mobiliteit van de manager vraagt om nieuwe toepassingen Procesgegevens nu ook inzichtelijk en overzichtelijk op je ipad Mobiliteit van de manager vraagt om nieuwe toepassingen Procesgegevens nu ook inzichtelijk en overzichtelijk op je ipad Insurance Government Automotive Finance Energy Healthcare Logistics Mobiliteit van

Nadere informatie

Luitenant-kolonel C. Verdonk, commandant DCEC

Luitenant-kolonel C. Verdonk, commandant DCEC Luitenant-kolonel C. Verdonk, commandant DCEC In de Defensie Cyber Strategie (27 juni 2012) staat beschreven dat Defensie een eigen cybervermogen gaat opbouwen die bestaat uit een defensieve, offensieve

Nadere informatie

DEN HAAG. Aandachtspunten bij de begroting 2014 van de minister van Defensie

DEN HAAG. Aandachtspunten bij de begroting 2014 van de minister van Defensie Algemene Rekenkamer BEZORGEN Lange Voorhout 8 De Voorzitter van de Tweede Kamer der Postbus 20015 Staten-Generaal Binnenhof 4 2500 EA Den Haag T 070 3424344 070 3424130 DEN HAAG E vooriichting@rekenkamer.nl

Nadere informatie

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente?

Enterprise Architectuur. een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Enterprise Architectuur een duur begrip, maar wat kan het betekenen voor mijn gemeente? Wie zijn we? > Frederik Baert Director Professional Services ICT @frederikbaert feb@ferranti.be Werkt aan een Master

Nadere informatie

De concerncontroller als navigator van een wendbare gemeentelijke organisatie Mario Halfhide en Roy Mierop

De concerncontroller als navigator van een wendbare gemeentelijke organisatie Mario Halfhide en Roy Mierop De concerncontroller als navigator van een wendbare gemeentelijke organisatie Mario Halfhide en Roy Mierop Seminar Concerncontrol binnen de gemeente 2018 15 maart 2018 een organisatie die zich rond maatschappelijke

Nadere informatie

Nieuwsbrief Club van 100

Nieuwsbrief Club van 100 Nieuwsbrief Club van 100 Nr.8 /april 2015 Initiatiefnemers Club van 100 Kees Ruyter Adrie Droste Peter Vissie Paul Schroder Henk van Briemen ================================================================

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

PUBLICATIE INFORMATIE TRIMBLE ACCESS SOFTWARE. Versie 2013.41 Revisie A December 2013

PUBLICATIE INFORMATIE TRIMBLE ACCESS SOFTWARE. Versie 2013.41 Revisie A December 2013 PUBLICATIE INFORMATIE TRIMBLE ACCESS SOFTWARE 1 Versie 2013.41 Revisie A December 2013 Legal Information Trimble Navigation Limited Engineering Construction Group 935 Stewart Drive Sunnyvale, California

Nadere informatie

COLLECTIEF MUTEREN Versie 1.0

COLLECTIEF MUTEREN Versie 1.0 COLLECTIEF MUTEREN Versie 1.0 Inleiding Faster Forward lanceert Elements Volmacht. Een nieuwe generatie volmacht schade software waar de markt eigenlijk al jaren op wacht. De volmacht module is onderdeel

Nadere informatie

Jan de Laat OVERSTAG

Jan de Laat OVERSTAG Jan de Laat VERSTAG Colofon Eindredactie Joost Pool Redactie Boris Goddijn Vormgeving Pien Vermazeren Fotografie Boris Goddijn Beeldbewerking Pien Vermazeren Copyright en disclaimer Het overnemen van teksten

Nadere informatie

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE

STORAGE AUTOMATION IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE IT MANAGEMENT & OPTIMIZATION STORAGE AUTOMATION DATAGROEI DE BAAS MET EXTREEM BEHEERGEMAK DOOR AUTOMATISERING EN VIRTUALISATIE EEN EFFECTIEVE EN KOSTENEFFICIËNTE OPLOSSING VOOR DATAGROEI De druk op systeembeheerders

Nadere informatie

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III.

DMO\DB\ Vragen VCD aangaande lucht-grondwaarnemingscapaciteit ISAF III. Postbus 20701 2500 ES Den Haag Telefoon (070) 318 81 88 Fax (070) 318 78 88 Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Datum 20 januari 2009 Ons kenmerk Onderwerp

Nadere informatie

Het is goed dat de geschiedenis van dit bijzondere kazernecomplex in dit boek is vastgelegd.

Het is goed dat de geschiedenis van dit bijzondere kazernecomplex in dit boek is vastgelegd. Toespraak Commandant der Strijdkrachten, luitenant-admiraal Rob Bauer Opening nieuwe locatie Nederlandse Instituut voor Militaire Historie Frederikkazerne, Den Haag 14 november 2018 The longer you can

Nadere informatie

Toespraak Commandant Korps Rijdende Artillerie bij het Korpsdiner op 25 januari 2014

Toespraak Commandant Korps Rijdende Artillerie bij het Korpsdiner op 25 januari 2014 Toespraak Commandant Korps Rijdende Artillerie bij het Korpsdiner op 25 januari 2014 Kolonel van het Korps, heren oud Korpscommandanten, Rijders van de club van 63, geachte aanwezige Rijders, overige aanwezigen,

Nadere informatie

10 Innovatielessen uit de praktijk 1

10 Innovatielessen uit de praktijk 1 10 Innovatielessen uit de praktijk 1 Geslaagde gastoudermeeting levert veel ideeën op voor innovatie! Wat versta ik onder innoveren? Innoveren is hot. Er zijn vele definities van in omloop. Goed om even

Nadere informatie

Oplossingsgericht en waarderend coachen.

Oplossingsgericht en waarderend coachen. Oplossingsgericht en waarderend coachen. Coaching is die vorm van professionele begeleiding waarbij de coach als gelijkwaardige partner de cliënt ondersteunt bij het behalen van zelfgekozen doelen. Oplossingsgericht

Nadere informatie

CONSTANT ONDERHANDEN WERK ZORGT VOOR STABIELE DOORLOOPTIJDEN

CONSTANT ONDERHANDEN WERK ZORGT VOOR STABIELE DOORLOOPTIJDEN CONSTANT ONDERHANDEN WERK ZORGT VOOR STABIELE DOORLOOPTIJDEN Klanten verwachten tegenwoordig een grotere leverbetrouwbaarheid, tegen lagere kosten, met betere kwaliteit en dat allemaal tegelijk. Diegenen

Nadere informatie

Geschreven taal is een belangrijk middel om te communiceren en is het meest effectief als deze geschreven is in de moedertaal van de lezer.

Geschreven taal is een belangrijk middel om te communiceren en is het meest effectief als deze geschreven is in de moedertaal van de lezer. Editorial Geschreven taal is een belangrijk middel om te communiceren en is het meest effectief als deze geschreven is in de moedertaal van de lezer. Daarom kan Tasma Productions de veiligheidsboodschap

Nadere informatie

Evaluatieformulier informatieavond 3 februari 2014

Evaluatieformulier informatieavond 3 februari 2014 Hieronder leest u de antwoorden die gegeven zijn op de vragen op het evaluatieformulier van de ouderavond van afgelopen maandag 3 februari. Op de vragen hebben we een korte reactie gegeven. Op de avond

Nadere informatie