Steenmarters. Aanpak van overlast. Gemeente Midden-Drenthe

Transcriptie

1 Steenmarters Aanpak van overlast Gemeente Midden-Drenthe Januari 2005

2 Hoofdstuk 1: Inleiding In dit plan wordt beschreven op welke wijze de gemeente overlast bestrijdt die veroorzaakt wordt door steenmarters. Het plan is basis voor een ontheffingsaanvraag bij Gedeputeerde Staten op basis van artikel 68 van de Flora- en faunawet. De steenmarter De steenmarter (latijnse naam Martes foina) is een inheems zoogdier uit de familie van de Marterachtigen. Het is een nachtdier dat acht tot tien jaar oud kan worden. Een steenmarter is ongeveer even groot als een kat, maar slanker en heeft kortere poten. De vacht is donker bruin met een witte gevorkte bef en een lange, ruige pluimstaart. De steenmarter heeft zijn naam te danken aan zijn oorspronkelijke manier van leven: in eenzaam gelegen schuren, stallen, steen- en takkenhopen en oude huizen. Het leefgebied van een steenmarter is meestal groot. Er zijn leefgebieden vastgesteld van 15 tot 300 hectare bij vrouwtjes en 80 tot 600 hectare bij mannetjes. Steenmarters leven solitair, de jongen worden meestal alleen door de moeder gedurende een lange tijd verzorgd. Bij de geboorte zijn de jongen hulpeloos en zijn de ogen nog gesloten. De steenmarter komt in Nederland vooral langs de oostgrens en in het noorden voor. Enkele pioniers zijn al doorgestoten tot in Noordoostpolder en Noord-Brabant. De steenmarter was halverwege de jaren 70 van 20 ste eeuw bijna uit Nederland verdwenen. De achteruitgang was te wijten aan het verdwijnen van landschapselementen die van belang zijn voor voedsel, dekking en rustplaatsen. Ook zijn roofdieren als de steenmarter pas halverwege de 20 ste eeuw bij wet beschermd. Sinds de jaren 80 breidt de soort zich weer uit. De uitbreiding vindt niet alleen plaats in het landelijk gebied, maar ook in dorpen en steden. De steenmarter heeft zich aangepast aan de nieuwe omstandigheden in het Nederlandse cultuurlandschap en kan dus een cultuurvolger worden genoemd. Overdag slapen steenmarters op een verborgen en veilige plek, die droog en niet te koud moet zijn. Vaak wordt in de maand oktober overgeschakeld van dagrustplaatsen buitenshuis naar dagrustplaatsen in gebouwen. In gebouwen treft men ze vaak aan op geïsoleerde zolders. In de loop van mei worden weer meer plaatsen buitenshuis opgezocht. Steenmarters hebben binnen hun territorium meerdere dagrustplaatsen tot hun beschikking. Eén steenmarter kan in bepaalde wijk binnen een tijdsbestek van enkele dagen op meerdere plaatsen verblijven. Daardoor kan de indruk ontstaan dat zich op al die plaatsen een steenmarter bevindt, terwijl het in werkelijkheid om één dier gaat. Een uitgebreider beschrijving van de steenmarter, de verschillen met andere marterachtigen en de sporen die ze achter laten, zijn beschreven in een bijlage.

3 Steenmarters en overlast Overlast door steenmarters komt in de gemeente tot dusver incidenteel voor. De trend in de regio is dat zowel het aantal steenmarters als de veroorzaakte overlast stijgt. Binnenshuis kan stankoverlast ontstaan door uitwerpselen, urine en prooien die niet direct geheel opgegeten zijn. Geluidsoverlast binnenshuis kan bestaan uit het geluid van krabben of lopen. Een nest jonge steenmarters maakt klagende piepgeluidjes als ze honger hebben. Na ongeveer 9 weken zijn de jongen zo groot dat ze buitenshuis verder worden opgevoed. Binnenshuis kan krab- of bijtschade ontstaan aan isolatiemateriaal, rieten daken of losliggende kabels en rubbers. Buitenshuis kan bijt- en krabschade aan isolatiemateriaal, kabels en leidingen onder de motorkap van auto s ontstaan. Steenmarter zijn incidenteel verantwoordelijk voor het doden van pluimvee. De situatie in gemeente Midden-Drenthe Overlast door steenmarters is in onze gemeente enkele maanden geleden voor het eerst gemeld. Inmiddels zijn in uit verschillende gebieden in onze gemeente meldingen binnengekomen. Gezien de regionale ervaringen is de verwachting dat dit de komende tijd vaker zal voorkomen. Oorzaak hiervan is dat het aantal steenmarters in de regio de laatste jaren stijgt en dat de steenmarter zich dichter in de menselijke woonomgeving waagt. In de regionale media krijgt de overlast door steenmarters vaker aandacht. Dit kan bijdragen aan het aantal meldingen van overlast. Wet- en regelgeving In de Flora- en faunawet zijn bijna alle van nature in Nederland voorkomende zoogdieren als beschermde inheemse soort aangemerkt. Alleen schadelijke soorten, zoals de zwarte rat en de huismuis, zijn niet beschermd. De steenmarter is dus een beschermde diersoort, waarvoor een zorgplicht geldt. Het verjagen, vangen of doden van steenmarters is alleen toegestaan indien daarvoor een ontheffing is verleend door Gedeputeerde Staten. Ook is het verboden vaste rust- of verblijfplaatsen te verstoren. In het Besluit beheer en schadebestrijding dieren wordt geregeld dat een ontheffing mogelijk is voor onder andere: de voorkoming en bestrijding van schade of belangrijke overlast veroorzaakt door steenmarters aan gebouwen of zich daarin of daarbij bevindende roerende zaken. De artikelen 5 en 9 van dit besluit geven aan welke middelen voorgeschreven kunnen worden om steenmarters mee te vangen. In de ontheffing wordt bepaald welke van de wettelijk toegelaten middelen daadwerkelijk gebruikt mag worden. Ontheffingsaanvraag In artikel 68 van de Flora- en faunawet wordt bepaald dat een ontheffing kan worden verleend door Gedeputeerde Staten. Ontheffingen kunnen verleend worden voor een periode van ten hoogste vijf jaren. Gedeputeerde Staten moeten een ontheffing publiceren en een afschrift sturen aan het ministerie van L.N.V. Verantwoordelijk voor de ontheffingsaanvraag is het hoofd van de afdeling Wegen & Groen. Voor de ontheffingsaanvraag heeft de provincie Drenthe het formulier aanvraag ontheffing ex artikel 68 of aanwijzing ex artikel 67 van de Flora- en Faunawet beschikbaar.

4 Hoofdstuk 2: De Aanpak Organisatie De afdeling Wegen & Groen is verantwoordelijk voor de overlastbestrijding. De werkgever zorgt voor voldoende scholing van een aantal medewerkers. Momenteel zijn er 3 geschoolde medewerkers. Bij melding van overlast zullen zij de klacht behandelen. Werende maatregelen Bij melding van overlast zal eerst het treffen van werende maatregelen overwogen worden. Uiteindelijk is het ontnemen van de toegang tot een huis of gebouw de beste oplossing. Daarbij moet voorkomen worden dat een marter binnenshuis ingesloten wordt. In de tijd dat jongen worden grootgebracht moet voorkomen worden dat de ouder het nest niet meer kan bereiken. Werende maatregelen kunnen bijvoorbeeld bestaan uit gladde platen, maar ook uit het snoeien van klimplanten. Bij geringe overlast is het treffen van werende overlast voldoende. Na het treffen van werende maatregelen wordt in de gaten gehouden of het probleem verdwenen is. Verjagen resp. vangen en uitzetten Bij grote overlast zal het treffen van werende voorzieningen niet voldoende zijn. Op basis van een ontheffing en na toestemming van de provinciale toezichthouder zullen de steenmarters door deskundige medewerkers worden gevangen en uitgezet. Procedure Bij een melding van overlast door steenmarters wordt de volgende procedure gevolgd: Melding van particulier of bedrijf komt binnen bij de afdeling Dienstverlening. De behandelende Afdeling Wegen & Groen wordt geïnformeerd. De melding wordt geregistreerd door de Afdeling Wegen & Groen. De specialist maakt een afspraak met de klager. Gecontroleerd wordt of het daadwerkelijk om een steenmarter gaat. Er wordt geregistreerd wat de aard en mate van overlast is. Het gebouw wordt geïnspecteerd op toegangsmogelijkheden. Bij geringe overlast wordt de eigenaar / bewoner geadviseerd over de te nemen maatregelen. Het advies wordt vastgelegd in het dossier. Binnen 2 maand wordt geïnformeerd of de overlast verdwenen is Bij grote overlast wordt gebruik gemaakt van de ontheffing voor verjagen resp. vangen en uitzetten van de steenmarters. Dit wordt in het dossier vastgelegd. Indien noodzakelijk wordt de omgeving geïnformeerd. Bij gebruik van de ontheffing Dit wordt vooraf gemeld bij de provinciale toezichthouder. Na toestemming van de toezichthouder worden de dieren gevangen door middel van vangkooien. Bij gebruik moet de medewerker een kopie van de ontheffing + een legitimatiebewijs bij zich hebben. De dieren moeten in de omgeving worden losgelaten. Er moeten werende bouwtechnische maatregelen genomen worden. Er wordt een rapportje gemaakt en opgeborgen. Jaarlijks wordt een overzicht van de activiteiten opgestuurd naar de provincie.

5 bijlage I: de specialisten De afdeling Wegen & Groen heeft per werkplaats een ongediertedeskundige. Momenteel zijn er 3 geschoolde medewerkers: J. Geerts, werkplaats Smilde C. Pol, werkplaats Westerbork H. Arends, werkplaats Beilen Zij hebben eind 2003 een Certificaat van Stichting Vakopleiding Ongediertebestrijding gekregen omdat ze toets van de Cursus Steenmarters met goed gevolg hebben afgelegd. Bij melding van overlast zullen zij de klacht behandelen. Een kopie van de certificaten zijn bijgevoegd. Postadres: Postbus 24, 9410 AA Beilen, telefoon (0593) , fax (0593) B.N.G Bezoekadressen: Beilen, Raadhuisplein 1 Smilde, Hoofdweg 24 Westerbork, B.G. van Weezelplein 10 gemeente@middendrenthe.nl

6 Bijlage II: registratie overlast en aanpak Format algemene klachtenregistratieformulier: zie volgende pagina Format rapportage bij behandeling van een melding van overlast door steenmarters Algemeen Contact opgenomen naar aanleiding van de melding op:..(datum) Afspraak gemaakt voor: (datum) Registratie na controle Aard en mate van overlast: Beschrijving toegangsmogelijkheden: Advies aan eigenaar / bewoner: Registratie bij gebruik ontheffing Melding aan toezichthouder: (naam toezichthouder, datum) Toestemming verleend door toezichthouder:.. ja / nee Kenmerken gevangen dier: Locatie waar het dier is vrijgelaten: Genomen werende maatregelen: