Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (Een nieuw perspectief)

Transcriptie

1 Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (Een nieuw perspectief) Inleiding In het voorjaar van 2014 werd op basis van de meerjarenraming van het College van Kerkrentmeesters (CvK) duidelijk dat de PKN Krimpen bij ongewijzigd beleid in 2024 niet langer in staat zou zijn aan haar financiële verplichtingen te kunnen voldoen. In een gezamenlijke gemeenteavond en in een viertal wijkgemeenteavonden ontstond een besef van urgentie. Hierin werd een drietal zaken breed gedragen: 1) Geef prioriteit aan geldwerving om waar mogelijk nog bij te sturen; 2) Voer bezuinigingen en reorganisaties door om interen op het vermogen zoveel mogelijk te voorkomen; 3) Trek als gezamenlijke wijkgemeenten zoveel mogelijk samen op in dit proces van interen en herijken. De opdracht De ad hoc commissie is gevraagd naar aanleiding van de beschikbare informatie te komen tot een advies over een voorgenomen besluit ten aanzien van de te nemen maatregelen. Dit besluit is mede gebaseerd op het advies van de gemeente adviseurs, maar kan daarvan afwijken. - De commissie rapporteert in unanimiteit. - De commissie handelt zonder last of ruggespraak. Het advies van de ad hoc commissie zal behelzen: - De te nemen maatregelen op de korte termijn (tussen één en drie jaar). - Een voorstel voor de langere termijn (tussen vier en tien jaar). Het advies zal een integraal karakter hebben, d.w.z. - betrekking hebben op alle vier huidige wijkgemeenten, - betrekking hebben op materiële en immateriële zaken. Werkwijze van de commissie De commissie heeft de volgende stappen ondernomen: 1 Uitgangspunten vastgesteld die als basis dienen voor een eenduidig advies. 2 Acties geformuleerd om tot het beoogde doel te komen. 3 Gekozen om het advies in 2 delen op te splitsen. Een voor de korte en een voor de langere termijn. 4 Het advies is uitgewerkt in 2 scenario s en een plan van aanpak. 5 De tijd voor de commissie was beperkt. Daarom is het advies dat voor 15 juni moest worden uitgebracht beknopt geformuleerd. Unanieme uitgangspunten als basis voor het advies De ad hoc commissie heeft nagedacht over de noodzakelijke maatregelen om de PKN Krimpen weer in financieel gezond vaarwater te brengen. Daarbij is gezocht naar de mogelijkheden om zowel de pluriformiteit van de huidige wijkgemeenten, als het gemeenschapsgevoel van de verschillende wijkgemeenten zoveel mogelijk vast te houden. Hoewel het financiële kader duidelijk beperkingen oplegt, is de commissie op zoek gegaan naar een nieuw perspectief, nieuwe mogelijkheden en nieuwe kansen voor PKN Krimpen, waar alle gemeenteleden zich thuis kunnen en mogen voelen. In het overleg van de commissie zijn enkele belangrijke unanieme uitgangspunten benoemd die als basis gelden voor het advies: 1. Binnen PKN Krimpen ontstaat op relatief korte termijn een groot financieel probleem. Bij ongewijzigd beleid zullen wij de gevolgen daarvan ondervinden. De Algemene Kerkenraad (AK) zal snel maatregelen moeten treffen om het huidige beleid om te buigen in een proces van intensiveren, bezuinigen en inkrimpen. Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (11 juni 2014) blz. 1 van 6

2 2. In dit proces dienen we de gemeenteleden blijvend te betrekken, op een zodanige manier dat zij ontdekken dat veranderingen ook toekomstperspectief kunnen bieden. 3. Er moet nadrukkelijk gezocht worden naar mogelijkheden om de financiële middelen te vergroten (verhoging van inkomsten). De betrokkenheid van de gemeenteleden zal in toenemende mate ook in financieel opzicht tot uiting moeten komen. 4. Op dit moment zijn er 4 wijkgemeenten met hun eigen identiteit en wij hechten eraan de pluriformiteit te handhaven. Iedere wijkgemeente heeft een eigen volledige predikantsplaats. Het aantal fte. moet worden teruggebracht. Uitgangspunt daarbij dient het kengetal van de landelijke PKN te zijn. Hierin vormen de pastoraatkosten 50% van de begroting. Dit kengetal willen we toepassen op zowel PKN Krimpen als op de vier wijkgemeenten. Eén en ander betekent volgens het rapport van de heer G. Oosterwijk een vermindering naar 3 tot 2,5 fte. De verdeling van de beschikbare formatie predikantsplaatsen vindt plaats op basis van de inkomsten per wijkgemeente. 5. Het gemeenschapsgevoel (saamhorigheid) is een belangrijk aspect van het gemeente zijn. Dit gemeenschapsgevoel wordt versterkt doordat elke wijkgemeente een eigen predikant heeft voor de zondagse viering en (individueel) pastoraat. Hoewel de commissie van mening is dat het gemeenschapsgevoel niet alleen bepaald wordt door de predikant, is zij ervan overtuigd dat een predikant wel degelijk een belangrijke bijdrage hierin heeft. Het heeft dan ook de voorkeur dat een predikant verbonden is aan een eigen wijkgemeente. Door de pluriformiteit van de wijkgemeenten zijn de huidige predikanten niet automatisch uitwisselbaar, anders was de vermindering in formatie al op een pragmatische manier opgelost. Eén predikantenteam heeft daarom ook niet de voorkeur van de commissie. 6. Vanaf 1 oktober 2014 ontstaat er bij wijkgemeente IJsseldijkkerk een probleem ten gevolge van een predikantsvacature. Hiervoor adviseren wij als commissie zo snel mogelijk met een pragmatische oplossing te komen. Deze oplossing kan worden gevonden door op korte termijn in overleg met de wijkkerkenraad een waarnemend predikant aan te stellen voor 2 jaar. Na genoemde 2 jaren is de personele bezetting in fte. verdeeld conform punt 4 en kan door de wijkgemeente IJsseldijkkerk voor het vastgestelde percentage fte. een eigen predikant worden beroepen. Dit geldt evenzo voor de andere wijkgemeenten bij tussentijdse vacatures. Daarmee is de continuïteit gewaarborgd. 7. Wij hanteren het algemene standpunt dat iedere wijkgemeente die afstand moet doen van haar eigen kerkgebouw welkom is in het kerkgebouw van een andere wijkgemeente. Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (11 juni 2014) blz. 2 van 6

3 ADVIES. Op basis van deze uitgangspunten komt de commissie tot een advies dat 2 scenario s behelst. Scenario 1 gaat uit van de situatie waarbij wordt ingezet op behoud van vier wijkgemeenten en vier kerkgebouwen en een vermindering van het aantal fte. per predikantsplaats. We hebben dit scenario het motto meegegeven: Intensiveren en versterken. De bedoeling hierbij is om in 2018 financieel gezond te zijn. Indien scenario 1 niet tot het beoogde resultaat leidt en het niet lukt om een financieel gezonde situatie te bereiken, dan treedt scenario 2 in werking. Scenario 2 gaat uit van een vermindering van wijkgemeenten en kerkgebouwen. Wij hebben dit scenario het motto gegeven: Bouwen aan een nieuw perspectief. Scenario 1 Intensiveren en versterken. Momenteel zijn er 4 waardevolle wijkgemeenten met een eigen identiteit. Wij willen zoveel mogelijk recht doen aan de pluriformiteit. Vanuit de verschillende identiteiten zijn er zeker meerdere aspecten waarin de wijkgemeenten elkaar kunnen vinden (overlap). Juist op deze overlap kan samenwerking versterkt worden, waardoor verhoging van efficiency mogelijk wordt. Te denken valt aan diaconaat, jeugdwerk, CMC, catechese, Sunday Half Hour, vorming en toerusting in leerhuizen en kringen, avonddiensten, enz. (Eenheid in verscheidenheid). Wij adviseren de AK een samenwerkingsmodel te ontwikkelen en daarin te beschrijven op welke punten de samenwerking geïntensiveerd kan worden, zodat dit meerwaarde heeft voor de wijkgemeenten en voor PKN Krimpen als geheel. 1. Geldwerving. 4 wijkgemeenten De geldwerving is een essentieel doel in onze gemeente. Als we voldoende financiële middelen hebben dan kunnen we voldoende fte. predikantsplaatsen benoemen en gebouwen in stand houden. Door het CvK is een commissie ingesteld die de geldwerving gaat intensiveren. We geven deze commissie de volgende aanbevelingen mee: a. Analyseer de financiële cijfers op basis van de meest recente informatie en ontwikkel op basis daarvan een actieplan. b. Maak de kosten en inkomsten inzichtelijk en laat de gemeenteleden zien wat nodig is om PKN Krimpen gezond te maken. c. Stel duidelijke richtlijnen op voor de Actie Kerkbalans en geef aan welk percentage van het inkomen nodig is. d. Zoek naar creatieve oplossingen om nieuwe fondsen aan te boren. Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (11 juni 2014) blz. 3 van 6

4 2. Predikantsplaatsen. Acties : a. De AK voert in september 2014 gesprekken met alle predikanten over de formatie predikantsplaatsen en de verdeling van de formatie per wijkgemeente. De commissie adviseert de AK om bij deze ingewikkelde materie externe deskundigheid in te huren, met name op arbeidsrechtelijk gebied. De gesprekken dienen op een integere manier gevoerd te worden zodat de privacy van de huidige predikanten gewaarborgd is. b. De wijkgemeente IJsseldijkkerk zoekt een waarnemend predikant voor 2 jaar. c. Na 2 jaar is de personele formatie op orde, kan de wijkgemeente IJsseldijkkerk een eigen predikant beroepen en heeft iedere wijkgemeente een voor het vastgestelde percentage (deeltijd)predikant, die bij de identiteit van de wijkgemeente past. 3. Huisvesting. Scenario 1 gaat uit van intensiveren en versterken. Dat betekent dat er geen kerkgebouw gesloten wordt. 4. Early Warning System. Jaarlijks hanteert het CvK het zogenaamde Early Warning System en toetst dit aan de kengetallen van de PKN. Gebouwen Pastoraat Personeel Overig 22% (exploitatiekosten en onderhoud) 50% (kosten traktementen en salaris kerkelijk werkers) 13% (vergoedingen aan derden) 15% (alle kosten niet vallend in de eerste drie categorieën) Bij afwijking van de begroting met de geldende kengetallen maakt het CvK in overleg met de AK een plan van aanpak voor verdere bezuinigingen op uitgaven of verhoging van inkomsten. Acties: a. Het CvK toetst de resultaten. b. Bij het gewenste resultaat is de voortgang van PKN Krimpen veilig gesteld. c. Bij onvoldoende resultaat treedt scenario 2 in werking waarbij 2018 in principe het ijkmoment is. Als scenario 1 niet het gewenste resultaat oplevert dan gaan we over naar scenario 2. Dit scenario gaat uit van 3 wijkgemeenten en 2 volwaardige kerkgebouwen waar de 3 wijkgemeenten met een eigen kerkenraad gebruik van kunnen maken. Mogelijk zouden we zelfs naar 2 wijkgemeenten toe moeten. Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (11 juni 2014) blz. 4 van 6

5 Scenario 2 - Bouwen aan een nieuw perspectief. De kengetallen van scenario 1 gelden onverkort voor scenario 2. Dit geldt ook voor het Early Warning System. 1.Geldwerving. De commissie adviseert geldwerving een structureel onderdeel te laten blijven van het CvK en de AK en de geldwerving, beschreven in scenario 1 te vervolgen. 2.Gemeentevorming: Bouwen aan een nieuw perspectief. De commissie adviseert de AK om te bouwen aan 3 wijkgemeenten met een eigen kerkenraad en een eigen identiteit, die de pluriformiteit van PKN Krimpen kan waarborgen. Geef de gemeenteleden een belangrijke stem in het beschrijven van de identiteit van die wijkgemeenten, de keuze bij welke wijkgemeente zij willen behoren en de predikant die daarbij hoort. Acties: De commissie adviseert de AK over te gaan tot de volgende acties: 1. Ontwikkel een samenwerkingsmodel voor de 3 nieuwe wijkgemeenten. Verbinden, samenwerken en opbouwen zijn daarbij belangrijke uitgangspunten. 2. Communicatie met en tussen de wijkgemeenten is daarbij van groot belang. 3. Afhankelijk van de ontwikkelingen een werkgroep van max 8 personen (uit elke huidige wijkgemeente 2 personen) te installeren met de opdracht om het ontwikkelde samenwerkingsmodel vorm te geven. Deze werkgroep maakt een planning en plan van aanpak om dit te realiseren. 3 wijkgemeenten 3.Huisvesting. De AK heeft ons gevraagd een advies uit te brengen over het sluiten van een kerkgebouw. De commissie heeft geen bouwkundige expertise en vraagt de AK te onderbouwen waarom voor de volgorde van sluiting Wingerd/Rank/Ark/IJsseldijkkerk is gekozen. Deze onderbouwing is nodig om het draagvlak voor de keuze bij de gemeenteleden te vergroten. Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (11 juni 2014) blz. 5 van 6

6 PLAN VAN AANPAK. 1. De Ad Hoc commissie adviseert de AK per direct een onafhankelijke procesbegeleider te benoemen die ervaring heeft met soortgelijke processen en acceptabel is voor de 4 wijkgemeenten. De procesbegeleider laat zich hierbij ondersteunen door 1 gemeentelid uit iedere wijkgemeente. 2. Juni AK neemt voorgenomen besluit op basis van advies ad-hoc commissie. 3. September AK voert het gesprek met iedere predikant over de omvang van het dienstverband en laat zich daarbij ondersteunen door een externe deskundige met arbeidsrechtelijke kennis. 4. September/Oktober De vier wijkkerkenraden organiseren vier wijkgemeenteavonden over voorgenomen besluit. 5. November AK neemt met in achtneming van de opmerkingen van de KKR en en de wijkgemeenten een definitief besluit. 6. November Afhankelijk van de gesprekken met de predikanten geeft de commissie de AK in overweging om een gezamenlijke gemeenteavond te organiseren als startpunt voor scenario Jan Aan de slag met scenario 1. Nawoord: De opdracht die de ad hoc commissie kreeg heeft zij actief opgepakt. De commissieleden hebben elkaar en elkaars achterban beter leren kennen en begrijpen. Steeds hebben de commissieleden met elkaar geprobeerd tot overeenstemming te komen, wat soms wel enige moeite kostte. De gebeden aan het begin van onze bijeenkomsten waren van groot belang om ons steeds bewust te laten zijn dat wij het niet alleen kunnen en dat wij bezig zijn geweest Gods wijkgemeenten te ondersteunen in moeilijke tijden. Zo werden wij steeds weer geïnspireerd en bleven vertrouwen houden dat wij op tijd een advies zouden kunnen leveren. Wij wensen het CvK en de AK Gods zegen toe bij de besluitvorming n.a.v. dit document. De commissieleden: Kees Hoogendijk, voorzitter. Dik Braam Ciska de Ligt Johan van der Niet Janny v.d. Oever v.d. Bos Leo van der Schelling Gert Tissink Cees Trouwborst Marit Zondervan Naar een levende en levensvatbare PKN Krimpen (11 juni 2014) blz. 6 van 6