Buitenles PLUS-handleiding Robin Hood Groep 5 en 6

Transcriptie

1 BuitenWijs samen sterk in NME BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving Buitenles PLUS-handleiding Robin Hood Groep 5 en 6

2 Dit is een NME product van BuitenWijs. BuitenWijs is een samenwerkingverband, waarbij de gemeenten Houten, Lopik, Nieuwegein en IJsselstein samen sterk in NME zijn. BuitenWijs brengt mensen actief met het buiten in aanraking, zodat zij wijs omgaan met hun eigen leefomgeving. BuitenWijs Houten NME Houten Postbus DA Houten BuitenWijs IJsselstein Gemeente IJsselstein Postbus AA IJsselstein BuitenWijs Lopik Gemeente Lopik 3411 CH Lopik BuitenWijs Nieuwegein Gemeente Nieuwegein Postbus AA Nieuwegein buitenwijs@nieuwegein.nl Colofon Copyrights BuitenWijs Jaar van uitgave 2012 Eindredactie Erna Bod, Tjeerd Mijnster en Nicky Mertens Illustratie Olivier Rijcken Grafische vormgeving Maaike de Laat Met dank aan Eduniek / CED-groep BuitenWijs Robin Hood 2

3 Inhoudsopgave In het kort 4 Meervoudige Intelligentie 5 Coöperatief leren 6 Woordenschat 7 ICT 10 Burgerschap 11 Samenhang in het onderwijs 12 BuitenWijs Robin Hood 3

4 1 In het kort De PLUS-handleiding is geschreven voor scholen die de buitenles van BuitenWijs willen integreren in hun dagelijks lesgeven. Om dat mogelijk te maken hebben we de leskist bekeken vanuit verschillende invalshoeken: 1. Meervoudige intelligentie 2. Coöperatief Leren 3. Woordenschat: kernbegrippen 4. ICT 5. Burgerschap 6. Samenhang met andere vakgebieden We beschrijven in zes hoofdstukken een aantal mogelijkheden die het gebruik van de leskist in de klas kunnen verrijken. Het staat iedere leerkracht vrij die suggesties er uit te halen, die zinvol lijken. Het is geen totaalaanpak. Scholen, die het concept van Meervoudige Intelligentie in hun onderwijs een plek hebben gegeven vinden het vaak prettig als aangegeven wordt welke intelligenties in de activiteiten aan bod komen. Voor deze scholen zijn de activiteiten van de lessen geanalyseerd. Voor verdere uitwerking worden vaak ook suggesties gedaan. Sommige scholen zijn al gewend om het samenwerken van kinderen met behulp van de didactische leerstrategieën van Kagan uit te voeren. Voor deze scholen is hoofdstuk 2 een hulp: welke didactische leerstrategie kan ik hier gebruiken, zodat het alle kinderen leren van het samenwerken, zodat alle kinderen een bijdrage leveren. De begrippen die in hoofdstuk 3, woordenschat zijn genoemd zijn enerzijds te beschouwen als doelwoorden, begrippen, die na afloop gekend moeten worden. Anderzijds kunnen de beschrijvingen en woordkaartjes ook gezien worden als hulp bij het uitleggen van lastige begrippen en moeilijke woorden. De link met ICT is niet altijd uitgebreid uitgewerkt. De suggesties in dit hoofdstuk kunnen gezien worden als verrijking of als extra voor kinderen, die geboeid zijn door het thema. In het kader van Burgerschap willen scholen daar waar het kan stilstaan bij de keuzen, die kinderen en volwassenen kunnen maken. Veel thema s binnen Natuur en Milieu lenen zich voor het bewust reflecteren op gedrag en de consequenties van gedrag. In hoofdstuk 5 staan suggesties beschreven om aandacht voor Burgerschap in het gebruik van de leskist vorm te geven. Een discussie houden over het thema van de buitenles is het functioneel toepassen van oefeningen vanuit het vakgebied taal, het lezen van een infokaart is het toepassen van vaardigheden geleerd bij begrijpend lezen, een weerbericht schrijven is een oefening in stellen. Waar duidelijke linken liggen beschrijven wij deze, zodat de samenhang met andere vakgebieden zichtbaar wordt voor u als leerkracht, maar ook voor kinderen. andere vakgebieden zichtbaar wordt voor u als leerkracht, maar ook voor kinderen. BuitenWijs Robin Hood 4

5 2 Meervoudige Intelligentie De buitenles bestaat uit drie lessen. In de lessen zijn de kinderen actief rondom een werk - bezoek aan het bos (van Robin Hood). Vooraf maken zij kennis met enkele belangrijke kenmerken van het leven van Robin Hood en nadien maken zij een natuurpaneel om hun kennis op te tonen. We hebben Robin Hood voor u geanalyseerd op mogelijkheden om in de klas bewust met Meervoudige Intelligentie om te gaan. De activiteiten uit de buitenles zijn voor u geordend op de acht intelligenties, waarop een beroep wordt gedaan. Hiermee kunt u in de klas bewust activiteiten laten uitvoeren door kinderen vanuit de visie van het MATCHEN STRETCHEN VIEREN. Een korte toelichting op de begrippen Matchen-Stretchen-Vieren: Matchen:» Maak een match tussen de sterke en minder sterk ontwikkelde intelligentie om een ingang tot de leerstof te vinden.» Twee kinderen met verschillende intelligentieprofielen die samen werken Stretchen:» Een weinig ontwikkelde intelligentie als het ware oprekken om een evenwichtiger intelligentieprofiel te verkrijgen. Het is gericht op het bewerkstelligen van Brede ontwikkeling» Door kinderen samen te laten werken is dit gemakkelijker te bereiken Vieren:» Het uitvoeren van een opdracht die helemaal past bij de sterke intelligentie(s) van een kind. Dit is wat elk kind graag doet omdat het een sterke succeservaring oplevert. De activiteiten van RobinHood: LES DE VOLGENDE INTELLIGENTIES KOMEN IN DE LESSEN VOOR: Les 1: Verhaal van Robin Hood Verhaal beluisteren en woordweb samenstellen naturalistisch verbaal linguïstisch Les 2: Overleven Camoufleren Bouw een hut, stokvechten, maak een katapult en sluipspel Schatkist verstoppen en diertjeswedstrijd Vogelgeluidenspel en natuur beluisteren Lekker eten naturalistisch visueel ruimtelijk lichamelijk kinesthetisch; interpersoonlijk logisch mathematisch muzikaal ritmisch intrapersoonlijk Les 3: Paneel maken Tekst bedenken Paneel maken naturalistisch verbaal linguïstisch lichamelijk kinesthetisch; visueel ruimtelijk; interpersoonlijk BuitenWijs Robin Hood 5

6 3 Coöperatief leren Deze buitenles bestaat uit drie delen. De kinderen worden uitgenodigd om veel samen te doen. Er wordt echter niet aangegeven hoe dit georganiseerd kan worden, welke werkvormen daarbij geschikt zijn. Het is zinvol om alle werkbladen van Robin Hood in tweetallen te laten maken: door erover te spreken met elkaar leren kinderen hun gedachten onder woorden te brengen. Pas dan ervaren ze of ze het goed weten of dat ze nog onzeker zijn over hun antwoorden. Er is een grote valkuil: als niet geregeld is hoe kinderen samen werken, is het goed mogelijk om mee te liften, om het kind dat het eerst weet alle antwoorden te laten bedenken, om steeds hetzelfde kind de antwoorden te laten noteren. Dat is uitdrukkelijk niet de bedoeling van samenwerken. Dan heeft het samen werken ook geen meerwaarde. Regelen van de interactie is dus nodig. Wij gebruiken hiervoor de coöperatieve leerstrategieën van Kagan. Deze staan beschreven in zijn boek: Coöperatieve Leerstrategieën (Bazalt, 2010). Wij geven bij elke les aan welke didactische structuren geschikt zijn: LES COÖPERATIEVE WERKVORMEN Les 1: Verhaal van Robin Hood Woordweb samenstellen (elk groepje een ander dier) (vorm van) Simultaan uitwisselen Les 2: Overleven Camoufleren en katapult maken Schatkist vullen Vogelgeluidenspel en natuur beluisteren Lekker eten Tweetal coach Tafelrondje Team proef test Binnen / buitenkring over lekker is Les 3: Paneel maken Tekst bedenken Commentaar op tournee BuitenWijs Robin Hood 6

7 4 Woordenschat In de buitenles Robin Hood worden begrippen als bekend verondersteld, die mogelijk niet bij alle leerlingen ook daadwerkelijk bekend zijn. Voor het zelfstandig maken van de opdrachten is het echter noodzakelijk dat kinderen de begrippen kennen. Uitbreiding van de woordenschat met ongeveer 10 woorden, die passen bij het thema van de buitenles is functioneel en ook haalbaar. In spelvorm kunnen de woorden vooraf bekend gemaakt worden. Daarom is een woordenlijst met omschrijvingen en gebruik in zinnen aan de leskist toegevoegd Alternatief is dat de leraar zelf de foto s maakt die bij de begrippen horen. Daarmee zijn de foto s het meest actueel en dichtbij de werkelijkheid van de kinderen. BEGRIP/WOORD FOTO VAN HET MATERIAAL DAT IN DE KLAS WORDT GEBRUIKT. IN EEN ZIN... Tjif tjaf De tjif tjaf fluit een vrolijk wijsje: tjif, tjaf, tjif, tjaf. Hoorn De hoorn is een blaasinstrument met een mooie klank. BuitenWijs Robin Hood 7

8 Schare Er komt een schare, een groep, mensen aan. Buizerd De buizerd is een echte roofvogel. Speenkruid Speenkruid heeft veel vitamine c. Vroeger werd het dus als vitamine gegeten. BuitenWijs Robin Hood 8

9 Paardenbloem De paardenbloem vormt na de bloei een mooie pluisjesbol die door de wind wordt weggeblazen. zevenblad Tel de bladeren, zijn het er steeds 7? gaai De gaai is een vogel die we veel in het bos kunnen zien. Woorden laten oefenen van de woorden door» Alle kaartjes door elkaar gooien en in tweetallen de goede bij elkaar te zoeken.» In tweetallen te flitsen (wat betekent...).» Mix en Ruil: kinderen hebben een kaartje in de hand. Wat is gerant denk jij? Welk woord hoort bij dit plaatje? Kaartjes ruilen en nieuw tweetal vormen.» Een legwerkje: leg woordje bij plaatje bij zinnetje en lees het daarna voor. BuitenWijs Robin Hood 9

10 5 ICT In Robin Hood wordt geen gebruik gemaakt van ICT. Veel scholen vinden dit een gemis en zouden graag beeldmateriaal op het digibord tonen als ondersteuning of vinden het prettig als er ook mogelijkheden zijn om bijvoorbeeld een webquest te doen. De sites die op Google verschijnen op Robin Hood zijn legio: het verhaal film, spelletjes, etc.. BuitenWijs Robin Hood 10

11 6 Burgerschap Robin Hood bevat geen burgerschaps-elementen. Dit is ook niet noodzakelijk. In het gebruik van deze leskist kan de leerkracht de link naar burgerschap wel leggen. De E van NME (Educatie) wordt dan nadrukkelijk benoemd. De lessen gaan dan verder dan kennis en vaardigheden (inhoud, lesstof), maar richten zich vooral ook op:» Stilstaan bij gedrag en de gevolgen van dat gedrag voor zichzelf en anderen.» Kunnen kiezen voor bepaald gedrag en daarvoor dus ook zelf verantwoordelijk zijn.» Onderkennen van het leven in een samenleving van allemaal verschillende mensen, die allemaal hun eigen mening, gewoonten en wensen hebben. Om samenleven op een prettige manier te regelen zijn regels en afspraken nodig, evenals wetten waaraan ieder zich houdt. Aanstippen van het burgerschaps-element is mogelijk met de volgende gesprekonderwerpen:» Robin Hood was een dief. Hij stal van de rijken en gaf dat aan de afmen. Weet je een beter oplossing om, als je veel hebt, de armen iets meer te kunnen geven?» Robin Hood leefde in het bos en was er zuinig op. Waarop moeten wij zuinig zijn in het bos?» Robin Hood had een club mensen om zich heen. Bedenk eens waardoor die mensen bij elkaar bleven? Zouden ze afspraken hebben? Ben jij lid van een club en zijn daar afspraken? BuitenWijs Robin Hood 11

12 7 Samenhang in het onderwijs Deze buitenles kan een start zijn voor andere onderzoeksactiviteiten op het zelfde vlak zoals:» Helden van vandaag.» Schrijf een heldenverhaal» Een project over verschillende helden uit de geschiedenis.» Zie het kinderboekenweekproject (d.d.2011). in dit project staan diverse activiteiten beschreven. BuitenWijs Robin Hood 12