Want als er in Marrakech iets duidelijk is geworden dan is het wel dat we inmiddels in een andere wereld leven dan in 2001.
|
|
- Geert Hendrickx
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Speech NKC, Den Bosch 23/11/16 In maart 2001 liet de toenmalige president van de Verenigde Staten, George W. Bush, weten dat de VS het Kyoto Protocol niet zou ratificeren. Toch werden in de herfst van 2001 in Marrakech de regels aangenomen voor de implementatie van het Protocol. 15 jaar later is er een President elect die mogelijk de VS uit het Parijs Akkoord zal terugtrekken. Toch is in Marrakech besloten om in 2018 de regels aan te nemen voor de implementatie van het Parijs Akkoord. Tot zover de vergelijking. Want als er in Marrakech iets duidelijk is geworden dan is het wel dat we inmiddels in een andere wereld leven dan in Namelijk in een wereld waarin landen en niet-statelijke actoren ook na de verkiezing van Trump - laten zien eensgezind te zijn in hun steun aan het Parijs Akkoord en vastberaden zijn om de afspraken uit het akkoord uit te voeren. Het Parijs Akkoord is op 4 november in werking getreden, 11 maanden na het bereiken van overeenstemming in Parijs, en dat is voor een internationaal akkoord met een dergelijke grote impact echt opmerkelijk snel. Het Kyoto Protocol had hier 8 jaar voor nodig. Inmiddels hebben 112 landen het akkoord geratificeerd. En 7 landen hebben dat gedaan na de verkiezing van Donald Trump. Australië bijvoorbeeld, niet bepaald het meest ambitieuze land op dit moment. 1
2 Dat is wel het beeld van deze COP: de verkiezing van Donald Trump had absoluut impact maar misschien wel juist in positieve zin. Daags na de verkiezingen waren veel mensen boos, verdrietig en in verwarring, zeker in de NGO gemeenschap. De Amerikaanse onderhandelaars herpakten zich na een dag bewonderenswaardig. Zij lieten weten hun mandaat van Obama gekregen te hebben en engageerden zich in de onderhandelingen zoals ze dat de afgelopen jaren op een positieve manier gedaan hebben. Maar als je ze onder vier ogen sprak dan deden ze geen moeite om hun boosheid en teleurstelling te verbergen. Op de technische onderhandelingen heeft de verkiezing van Trump geen zichtbare invloed gehad. Buiten de onderhandelingen deed iedereen moeite om te laten zien dat de wereld al een richting op aan het gaan is die Trump niet meer kan veranderen. Tal van aankondigingen zijn gedaan door niet-statelijke actoren en regeringen waaruit blijkt dat de wereld inclusief de VS of in ieder geval belangrijke delen van de VS - de weg naar de benodigde transitie is ingeslagen. Een paar voorbeelden: De Under2 Coalition liet weten dat het ledenaantal gegroeid is naar 165 sub-nationale overheden die samen een bevolking van 1 miljard mensen hebben. Het gezamenlijke BNP van deze leden is 26 biljoen dollar, een derde van de mondiale economy. De leden van deze coalitie streven er naar hun emissies in 2050 verminderd te hebben met 80-95%. Leden komen uit alle delen van de wereld. 2
3 Een groep van 47 zeer kwetsbare landen verenigd in het Climate Vulnerable Forum commiteerden zich in hun Marrakech Vision aan het bereiken van 100% hernieuwbare energie tussen 2030 en Er is een zogenaamd 2050 Pathways Forum gelanceerd. 22 landen, 15 wereldsteden, 17 staten en regio s en 200 bedrijven commiteerden zich via dit platform aan het opstellen van lange termijn strategieën naar klimaatneutrale en klimaatweerbare ontwikkeling. Canada, Duitsland, Mexico en de VS dienden ter plekke een strategie voor 2050 in. 200 bedrijven die samen 4,8 biljoen dollar waard zijn en een totale uitstoot hebben die te vergelijken is met die van Zuid-Korea, hebben zich in het Science Based Targets Initiative gecommiteerd aan doelstellingen die in lijn zijn met de ruim beneden 2 graden doelstelling. 33 landen en 9 internationale instituten lanceerden de NDC Partnership, een zeer ambitieus initiatief dat ontwikkelingslanden gaat ondersteunen bij het uitvoeren van hun nationaal bepaalde bijdragen, hun NDCs. Nederland heeft een actieve rol in deze Partnership. Het Marrakech Investment Committee for Adaptation Fund ter waarde van 500 miljoen dollar is gelanceerd door een aantal private investeerders en de Global Environment Facility. De Europese Commissie lanceerde het European Fund for Sustainable Development, gericht op projecten in Afrika en de Europese buurlanden. 4,1 miljard euro zit er in dit fonds en dat moet tot miljard euro aan privaat kapitaal mobiliseren. En zo kan ik nog wel even doorgaan 3
4 Dit is misschien een wat droge opsomming maar al deze aankondigingen en initiatieven vormden een belangrijk onderdeel van deze COP, die van te voren geafficheerd werd als de Actie COP. Wat deze Actie COP ook weer liet zien is dat de snelheid waarmee de transitie in de echte wereld plaats vind, niet wordt gekopieerd in de onderhandelingen. Graag hadden we gezien dat we in Marrakech meer voortgang hadden geboekt in de onderhandelingen. Nu bleef dat beperkt tot het minimum van wat wij van te voren als uitkomst hadden voorzien. Zo is het Parijs Comité voor Capaciteitsopbouw geoperationaliseerd. De leden zijn gekozen en vanaf mei 2017 zal het Comité starten met de coördinatie van activiteiten rondom capaciteitsopbouw in ontwikkelingslanden. Daarnaast is het internationale Warschau Mechanisme voor verlies en schade (WIM) geëvalueerd en is een nieuw vijf jarige werkplan goedgekeurd. Verder is een werkprogramma voor gender vastgesteld. Voortgang in de onderhandelingen over de regels die nodig zijn voor een goede werking van het Parijs Akkoord bleef beperkt tot een besluit over het werkprogramma dat in 2018 moet leiden tot het vaststellen van alle regels die nodig zijn voor de uitvoering van het Parijs akkoord. Het gaat dan om regels voor het monitoren van en het rapporteren over emissies, regels voor het gebruik van marktmechanismen, de invulling van het comité dat moet toezien op naleving van de afspraken van het akkoord en die naleving ook moet faciliteren. Het gaat om regels in het kader van adaptatie en om de vormgeving van het mechanisme dat er voor moet zorgen dat iedere 5 jaar de ambitie van landen omhoog gaat. 4
5 Om in 2018 over al deze regels te kunnen besluiten moeten we er wel een schepje bovenop doen. Tussen nu en de laatste dag van COP24 die in 2018 in Polen zal plaatsvinden hebben we ongeveer 7 weken van formele onderhandelingen gepland. En die zullen we hard nodig hebben. Zeker als zoals we in Marrakech gezien hebben sommige onderhandelaars terugvallen in hun pre-parijs reflexen over het strikte onderscheid tussen ontwikkelde en ontwikkelingslanden. Zowel staatssecretaris Dijksma al minister Ploumen waren een of meer dagen aanwezig in de tweede week van de COP. In haar zogenaamde Nationale Verklaring heeft de staatssecretaris onder andere gerefereerd aan de Nationale Klimaattop van 26 oktober. Daarnaast heeft zij gewezen op het belang van een zogenaamde Just Transition. Getriggerd door de stemmen die Trump kreeg van mensen in de Amerikaanse kolenstaten, wees zij er op dat we bij een transitie naar een duurzame en koolstofarme economie, de werknemers in de fossiele economie niet in de kou moeten laten staan. Met andere woorden: een just transition of the workforce. Nederland heeft in Marrakech een aantal aankondigingen gedaan: Zo hebben we 1 miljoen Euro toegezegd aan het zogenaamde Capacity Building Initiative for Transparency, een fonds dat ontwikkelingslanden moet gaan helpen bij het vergroten van hun capaciteit bij het monitoren en rapporteren van emissies. Daarnaast heeft de staatssecretaris een kleine 4 miljoen euro gegeven aan de Wereldbank dat gebruikt zal worden voor het bevorderen van systemen van koolstofbeprijzing. 5
6 Met UNEP is Nederland de mogelijkheid aan het onderzoeken van het opzetten van een mondiaal Centre of Excellence voor adaptatie, en ook dat hebben we in Marrakech aangekondigd. Minister Ploumen heeft in Marrakech bekend gemaakt 20 miljoen euro extra vrij te maken voor het programma Geodata for Agriculture and Water (G4AW). Dit is een programma dat uitgevoerd wordt door het Netherlands Space Office, en kleine boeren met gebruik van technologie en satellietdata helpt meer en beter te produceren en zich te wapenen tegen de gevolgen van klimaatverandering. En tot slot heeft de staatssecretaris aangekondigd zogenaamde CDM emissierechten die Nederland niet zal gebruiken of verkopen, te zullen annuleren. Het gaat dan om een kleine 4 miljoen ton aan CO2 equivalenten. Nog even terug naar die Actie COP waar ik het eerder over had. De zogenaamde actieagenda is geen onderdeel van de formele onderhandelingen tussen Partijen; doel is samenwerking tussen staten en niet-statelijke actoren te bevorderen en concrete actie op te schalen via mondiale initiatieven en coalities. Onder leiding van de twee champions Minister Hakima El Haite (Marokko) en klimaatambassadeur Laurence Tubiana (Frankrijk) werd in Marrakech de Global Climate Action Agenda steviger geïnstitutionaliseerd voor toekomstige COPs. Onder de nieuwe naam Marrakesh Partnership for Global Climate Action wordt de actieagenda verder uitgebouwd en krijgt de samenwerking met niet-statelijke actoren een stevige plaats in de UNFCCC processen. Wij hebben hier in de afgelopen jaren steeds op ingezet en zijn dan ook tevreden met deze ontwikkeling. 6
7 Een uitdaging voor de komende jaren zal zijn dat de actieagenda enerzijds de ambitie ook in de onderhandelingen kan versterken, maar dat tegelijkertijd de beide processen elkaar niet in de weg moeten gaan zitten. Marokko had in de tweede week van deze COP eigenlijk geen onderhandelingen meer voorzien en een constante stroom aan ministeriële bijeenkomsten in het kader van de actieagenda gepland. Onderhandelingen in de tweede week waren echter eigenlijk nog wel nodig maar omdat kleine delegaties niet en hun minister kunnen begeleiden en kunnen onderhandelen, werd dat tot een minimum beperkt, tot grote ergernis van sommige onderhandelaars. Hoe we in de toekomst de COP zo gaan vormgeven dat de onderhandelingen en de steeds belangrijker wordende actieagenda elkaar niet in de weg gaan zitten is een vraagstuk waar we ons de komende tijd over gaan buigen. Tot slot: Op initiatief van de Marokkaanse Koning Mohammed VI is de Marrakesh Actie Proclamatiei aangenomen. Hoewel de Proclamatie geen formele status heeft, geeft deze het signaal dat klimaatbeleid een 'urgente plicht' is en dat alle landen volledig gecommitteerd blijven aan het klimaatakkoord van Parijs. Zeker in het licht van de Amerikaanse verkiezingen is dit misschien wel de belangrijke boodschap van COP22. En als ik vandaag de berichtgeving over een interview van Donald Trump met de New York Times lees, dan is die boodschap heel misschien wel een beetje aangekomen. Dank u wel. 7
De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 13 december 2016 Betreft Nationale Klimaattop 2016 en COP22
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-08 Milieuraad Nr. 584 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 3 oktober 2016 Betreft Nederlandse inzet COP22 te Marrakesh
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 21 december 2017 Betreft Resultaten COP23 te Bonn
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2018 2019 31 793 Internationale klimaatafspraken Nr. 185 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN EN KLIMAAT Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatieDatum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma (33625, nr. 8) inzet private sector bij klimaatfinanciering
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 13 november 2013 Betreft Motie Sjoerdsma
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2017 2018 31 793 Internationale klimaatafspraken Nr. 177 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA Den Haag Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag Datum
Nadere informatieWerkblad 3. Klimaatconferentie Parijs december 2015
Werkblad 3 Wetenschap versus politiek De tijd loopt! Jean-Pascal van Ypersele, klimatoloog aan de UCL en ondervoorzitter van het Klimaatpanel IPCC van de Verenigde Naties zegt: We moeten volledig stoppen
Nadere informatieNL In verscheidenheid verenigd NL B8-1043/8. Amendement. Giovanni La Via, Peter Liese namens de PPE-Fractie
4.10.2016 B8-1043/8 8, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Visum 14 bis (nieuw) gezien de encycliek "Laudato si'", 4.10.2016 B8-1043/9 9, Jo Leinen, Julie Girling, Gerben-Jan Gerbrandy, Paragraaf
Nadere informatieKlimaat en ontwikkeling
Klimaat en ontwikkeling Een eerlijk en juridisch bindend klimaatakkoord is van groot belang voor ontwikkelingslanden, omdat deze landen dagelijks de gevolgen ondervinden van klimaatverandering die hoofdzakelijk
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2010 2011 30 495 Toekomstig internationaal klimaatbeleid Nr. 12 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieKlimaatbeleid van het Ministerie van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu
Klimaatbeleid van het Ministerie van Arbeid, Technologische Ontwikkeling en Milieu Drs. J. Amarello-Williams Minister ATM/ National Focal Point UNFCCC Suriname Inhoud Introductie Milieutaken ATM Stand
Nadere informatieKlimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen.
Open klimaatlezingen 2009 Klimaatverandering en internationaal beleid: de weg van Kyoto naar Kopenhagen. Hans Bruyninckx De eerste stappen in internationaal klimaatbeleid 1979: 1ste World Climate Conference
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 2.3.2016 COM(2016) 62 final 2016/0036 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de ondertekening, namens de Europese Unie, van de Overeenkomst van Parijs, die
Nadere informatieHet kabinet is verheugd dat het akkoord voorziet in een eigentijdse vorm van
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieCOP 21: analyse van het nieuwe klimaatakkoord en de mogelijke beleidsmatige en economische impact. 2 februari 2016 Tomas Wyns,
COP 21: analyse van het nieuwe klimaatakkoord en de mogelijke beleidsmatige en economische impact 2 februari 2016 Tomas Wyns, tomas.wyns@vub.ac.be Overzicht Internationale klimaatonderhandelingen (UNFCCC)
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 31 250 Beleidsbrief Ontwikkelingssamenwerking Nr. 38 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWER- KING Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatie12807/16 mak/sl 1 DG E 1B
Raad van de Europese Unie Brussel, 30 september 2016 (OR. en) 12807/16 RESULTAAT BESPREKINGEN van: het secretariaat-generaal van de Raad d.d.: 30 september 2016 aan: de delegaties CLIMA 132 ENV 630 ONU
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieDe voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG. Datum 4 december 2013 Betreft Uitkomst Klimaatconferentie Warschau
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA Den Haag
VROM verandert en krijgt een nieuwe huisstijl. Kijk voor meer informatie op www.vrom.nl > Retouradres Postbus 30945 2500 GX DenHaag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018
Nadere informatieSamen geven we richting aan de koers van de NKC
Samen geven we richting aan de koers van de NKC ₀ ₀ ₀ In de aanloop naar de klimaattop in Parijs is eind 2014 de Nederlandse Klimaatcoalitie van start gegaan om CO2 reductie bij bedrijven en andere organisaties
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2012 2013 21 501-08 Milieuraad Nr. 469 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieOVERLEGCOMITE FEDERALE REGERING GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN. Vergadering van 8 maart Het Comité keurt de hierbij gevoegde tekst goed.
KANSELARIJ VAN DE EERSTE MINISTER 1000 Brussel, 8 maart 2004. RP SECRETARIE VAN HET OVERLEGCOMITE OVERLEGCOMITE FEDERALE REGERING GEMEENSCHAPS- EN GEWESTREGERINGEN Vergadering van 8 maart 2004 Federale
Nadere informatieRaad van de Europese Unie Brussel, 23 september 2016 (OR. en)
Conseil UE Raad van de Europese Unie Brussel, 23 september 2016 (OR. en) 12447/16 NOTA van: aan: het secretariaat-generaal van de Raad LIMITE CLIMA 115 ENV 598 ONU 98 DEVGEN 201 ECOFIN 814 ENER 327 FORETS
Nadere informatieStand van zaken onderhandelingen COP21
Stand van zaken onderhandelingen COP21 Ulrik Lenaerts (FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking) OP WEG NAAR PARIJS A new global international binding climate agreement
Nadere informatieKlimaatverandering en Ontwikkeling
Climate Klimaatverandering en Ontwikkeling BTC Infocyclus, 4 dec 2016 Julie Vandenberghe WWF Michel Roggo / WWF-Canon Index 1. Back to the basics: de wetenschap 2. Impact op het Zuiden 3. Internationale
Nadere informatie452 ( ) Nr juli 2015 ( ) ingediend op. Ontwerp van decreet
ingediend op 452 (2014-2015) Nr. 1 30 juli 2015 (2014-2015) Ontwerp van decreet houdende instemming met de Overeenkomst tussen de Europese Unie en haar lidstaten, enerzijds, en IJsland, anderzijds, betreffende
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 31 793 Internationale klimaatafspraken Nr. 136 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieEerste Kamer der Staten-Generaal
Eerste Kamer der Staten-Generaal 1 Vergaderjaar 2015 2016 31 793 Internationale klimaatafspraken A BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Eerste Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Uw Referentie Datum 18 maart 2016 Betreft
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 30 495 Toekomstig internationaal klimaatbeleid Nr. 13 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN INFRASTRUCTUUR EN MILIEU Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatie13157/16 cle/van/dp 1 DGG 1A
Raad van de Europese Unie Brussel, 11 oktober 2016 (OR. en) 13157/16 ECOFIN 893 ENV 653 CLIMA 139 RESULTAAT BESPREKINGEN van: het secretariaat-generaal van de Raad aan: de delegaties Betreft: Klimaatfinanciering
Nadere informatieOverzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018
Overzicht van de multilaterale prioriteiten 1ste e semester van 2018 CCIM Stakeholder Dialogue 25 januari 2018 Annemarie Van der Avort FOD BuZa (MD8) Multilaterale kalender 1ste semester - Klimaat - UNFCCC
Nadere informatieKLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET. Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018
KLIMAATADAPTATIE: GEMEENTEN AAN ZET Bijeenkomst Stadwerkwerk, Boxmeer, Kim van Nieuwaal, 12 juni 2018 Klimaatverandering: mitigatie en adaptatie Klimaatadaptatie: een voorgeschiedenis 1980s 1990 : Klimaatwetenschap
Nadere informatieVoorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD
EUROPESE COMMISSIE Brussel, 10.6.2016 COM(2016) 395 final 2016/0184 (NLE) Voorstel voor een BESLUIT VAN DE RAAD betreffende de sluiting, namens de Europese Unie, van de Overeenkomst van Parijs, die is
Nadere informatieCOP15 Volgende stappen
COP15 Volgende stappen De verdere invulling van het Akkoord van Kopenhagen Jos Delbeke Adjunct Directeur-General DG Milieu Europese Commissie Colloquium Hubert David Brussel, 9.02.2010 Complex proces?
Nadere informatieBRIEFADVIES 22 septtember
BRIEFADVIES 22 september 2011 Over het EU-standpuntt voor de klimaattop in Durban 11 56 Mevrouw Joke Schauvliege Vlaams minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Koolstraat 35 bus 5 1000 Brussel Datum
Nadere informatieFactcheck: 5 beweringen van Donald Trump over het klimaatakkoord...
businessinsider.nl Factcheck: 5 beweringen van Donald Trump over het klimaatakkoord van Parijs Dana Varinsky, 7-9 minuten President Donald Trump over zijn besluit om het klimaatakkoord van Parijs op te
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof AA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatie13875/15 MAK/mt 1 DGG 1A
Raad van de Europese Unie Brussel, 10 november 2015 (OR. en) 13875/15 ECOFIN 835 ENV 681 CLIMA 125 RESULTAAT BESPREKINGEN van: aan: Betreft: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties Financiering
Nadere informatieDatum 21 mei 2019 Betreft Beantwoording vragen over een nieuw onderzoek naar de impact van de ongekende veranderingen rond de Noordpool
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres Postbus 20401
Nadere informatieDatum 9 februari 2010 Betreft Uitgebreid verslag van de klimaatconferentie in Kopenhagen, 7-19 december 2009
> Retouradres Postbus 30945 2500 GX Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA Den Haag Rijnstraat 8 Postbus 30945 2500 GX Den Haag www.vrom.nl Betreft Uitgebreid
Nadere informatieGeachte commissarissen, leden van het Europees Parlement, collega s,
Speech door staatssecretaris Dijksma van Milieu op de Klimaatsessie over burgerluchtvaart en zeescheepvaart tijdens de gezamenlijke Informele Transport- en Milieuraad op 15 april 2016. Geachte commissarissen,
Nadere informatieBBL DOSSIER. KlimaatBELEID The basics
BBL DOSSIER KlimaatBELEID The basics inleiding Als het over klimaatverandering gaat, worden we om de oren geslagen met begrippen als emissierechten en INDCs. De kranten staan vol vurige opinieartikels
Nadere informatieDe vakbonden en de Klimaattop in Kopenhagen
De vakbonden en de Klimaattop in Kopenhagen Bert De Wel Studiedienst ACV Overzicht 1.Ons klimaatengagement 2.Evaluatie van het resultaat 3.Na Kopenhagen 1. Ons Klimaatengagement De vakbonden hebben aanzienlijk
Nadere informatieAggiornamento. Bedreigingen en uitdagingen voor de. industrie VWEC. Een perspectief voor Vlaanderen. Een perspectief voor Vlaanderen
Een perspectief voor Vlaanderen Bedreigingen en uitdagingen voor de Aggiornamento industrie Een perspectief voor Vlaanderen VWEC auteur functie datum Marc Van den Bosch Sr. Adviseur energie en milieu VOKA
Nadere informatieCOP 22 - verslag voor de Raad van Kerken in Nederland
COP 22 - verslag voor de Raad van Kerken in Nederland De 22e VN-klimaattop, de Conference of the Parties aflevering 22, werd gehouden van 7-18 november 2016 in Marrakesh, Marokko. Het was de eerste VN-klimaattop
Nadere informatieKlimaat en ontwikkeling
Klimaat en ontwikkeling Een eerlijk en juridisch bindend klimaatakkoord is van groot belang voor ontwikkelingslanden, omdat deze landen dagelijks de gevolgen ondervinden van klimaatverandering die hoofdzakelijk
Nadere informatie6981/17 ASS/sl 1 DG C 1
Raad van de Europese Unie Brussel, 6 maart 2017 (OR. en) 6981/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 6 maart 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties nr. vorig doc.: 6626/17 Betreft:
Nadere informatiebetreffende een duidelijk nationaal en internationaal engagement van Vlaanderen in de voorbereiding van de nieuwe klimaattop in Warschau
stuk ingediend op 2250 (2013-2014) Nr. 1 23 oktober 2013 (2013-2014) Voorstel van resolutie van de heer Hermes Sanctorum betreffende een duidelijk nationaal en internationaal engagement van Vlaanderen
Nadere informatieDe toekomst van energie
De toekomst van energie Duurzame Energie door Redactie ElectricityMatters 15-08-2017 Dat ons wereldwijde energiesysteem niet duurzaam is, blijkt duidelijk uit onze steeds schaarsere hulpbronnen, de regelmatig
Nadere informatieKlimaatverandering in het Zuiden
Klimaatverandering in het Zuiden Het belang van klimaatfinanciering Lien Vandamme, Beleidsmedewerker Klimaat Zondag 22 mei 2016 BTC infocyclus Overzicht Introductie Klimaatverandering in het Zuiden Ontwikkelingsuitdaging
Nadere informatieDatum 13 november 2018 Betreft Verwachtingen klimaatconferentie COP24 te Katowice en appreciatie speciale IPCC-rapport over opwarming van 1,5 C
> Retouradres Postbus 20401 2500 EK Den Haag De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Directoraat-generaal Bezoekadres Bezuidenhoutseweg 73 2594 AC Den Haag Postadres
Nadere informatieKlimaatbeleid na Kyoto
Klimaatbeleid na Kyoto Martin Scheepers ECN Beleidsstudies Euroforum CO 2 -Reductie Scheveningen, 27 september 2006 www.ecn.nl Inhoud 1. Wat is nodig voor effectief klimaatbeleid? 2. Wat is er veranderd
Nadere informatieEindexamen maatsschappijwetemschappen vwo I
Opgave 2 Klimaatconferentie in Kopenhagen Inleiding Van 7 tot 18 december 2009 werd een internationale klimaatconferentie (klimaattop) gehouden in Kopenhagen. Op deze conferentie van de Verenigde Naties
Nadere informatieINBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG. De waarnemend voorzitter van de commissie, Van Veldhoven
2017D19573 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu hebben verschillende fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen aan de
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2000 2001 21 501-08 Milieuraad Nr. 122 BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSHUISVESTING, RUIMTE- LIJKE ORDENING EN MILIEUBEHEER Aan de Voorzitter van de Tweede
Nadere informatieFiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst
Fiche 5: Mededeling Volgende stappen voor een duurzame Europese toekomst 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Mededeling van de Commissie aan het Europese Parlement, de Raad, het Europees Economisch
Nadere informatieCommissie ontwikkelingssamenwerking ONTWERPRESOLUTIE. naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0000/2016
Europees Parlement 2014-2019 Commissie ontwikkelingssamenwerking 2016/2885(RSP) 27.9.2016 ONTWERPRESOLUTIE naar aanleiding van vraag met verzoek om mondeling antwoord B8-0000/2016 ingediend overeenkomstig
Nadere informatieVlaamse ambitie op VN-Klimaattop in Kopenhagen
Persbriefing JOKE SCHAUVLIEGE VLAAMS MINISTER VAN LEEFMILIEU, NATUUR EN CULTUUR Woensdag 2 december 2009 Vlaamse ambitie op VN-Klimaattop in Kopenhagen We staan aan de vooravond van Kopenhagen, de 15 de
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Rijnstraat 8 2515 XP Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Bijlage(n) Datum: 19 november 2018 Betreft: Dutch
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 21 501-08 Milieuraad Nr. 523 VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Vastgesteld 17 juli 2014 Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu
Nadere informatieBiomassa. Pilaar in de energietransitie. Uitgangspunt voor de biobased economie
Biomassa Pilaar in de energietransitie en Uitgangspunt voor de biobased economie Klimaatverandering: onze uitdaging Onze opdracht om er snel en écht iets aan te gaan doen Overeenstemming: er moet wat gebeuren!
Nadere informatieUITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING. Arnout Justaert Directeur ngo-federatie
UITDAGINGEN VOOR ONTWIKKELINGSSAMENWERKING Arnout Justaert Directeur ngo-federatie INHOUD 1. Een internationale agenda: aangepast aan de uitdagingen van vandaag? 2. Een hedendaagse Belgische ontwikkelingssamenwerking?
Nadere informatieOp basis van artikel 60 van het Reglement van Orde:
Op basis van artikel 60 van het Reglement van Orde: Schriftelijke vragen aan Dagelijks Bestuur betreffende het Global Centre of Excellence on Climate Adaptation Aanleiding: Staatssecretaris Dijksma van
Nadere informatieRaad van de Europese Unie Brussel, 21 september 2017 (OR. en)
Conseil UE Raad van de Europese Unie Brussel, 21 september 2017 (OR. en) 11529/2/17 REV 2 LIMITE PUBLIC CLIMA 221 ENV 701 ONU 110 DEVGEN 183 ECOFIN 669 ENER 335 FORETS 27 MAR 149 AVIATION 105 NOTA van:
Nadere informatieLatijns-Amerika aarzelt over hernieuwbare energie zaterdag, 15 augustus 2015 12:30
Waterkrachtcentrale's vormen een belangrijke energiebron in Zuid-Amerka, zoals hier bij de Itaipudam, een Braziliaans-Paraguyaanse stuwdam in de rivier de Paraná op de grens van de Braziliaanse staat Paraná
Nadere informatied) EUR-Lex uri=celex:52016dc0860
Fiche 2: Mededeling Schone energie voor alle Europeanen 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Schone energie voor alle Europeanen b) Datum ontvangst Commissiedocument 30 november 2016 c) Nr. Commissiedocument
Nadere informatiee) Nr. impact assessment Commissie en Opinie Impact-assessment Board n.v.t.
Fiche 6: Mededeling Nieuwe EU Consensus on Development 1. Algemene gegevens a) Titel voorstel Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social
Nadere informatieToespraak van staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen op de Watersectorbijeenkomst, 2 februari 2011
Toespraak van staatssecretaris voor Ontwikkelingssamenwerking Ben Knapen op de Watersectorbijeenkomst, 2 februari 2011 Dames en heren, Laat ik beginnen met een citaat. Een rivier is een reusachtig organisme.
Nadere informatieVlaamse provincies steunen steden en gemeenten op weg naar klimaatneutraliteit
Vlaamse provincies steunen steden en gemeenten op weg naar klimaatneutraliteit Patrick BOUCNEAU provincie Limburg, namens de 5 Vlaamse provincies 15 december 2015 - Jaarforum FRDO-CFDD Steden in transitie
Nadere informatieCOP18: Doha. Standpunten van de milieubeweging CCIM stakeholderoverleg: 19 november Presentation to Company Name 18 November
COP18: Doha Standpunten van de milieubeweging CCIM stakeholderoverleg: 19 november 2012 Presentation to Company Name 18 November 2012 1 De milieubeweging maakt deel uit van het platform klimaatrechtvaardigheid
Nadere informatie> Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel
> Ketenaanpak en -verantwoordelijkheid > Inzet: CO 2 reductie en eerlijke carbonhandel > Doel: boeren ondersteunen bij de impact van klimaatverandering en ontbossing tegen te gaan. Ons klimaat verandert
Nadere informatie13198/17 van/gra/hh 1 DGE 1B
Raad van de Europese Unie Brussel, 13 oktober 2017 (OR. en) 13198/17 RESULTAAT BESPREKINGEN van: d.d.: 13 oktober 2017 aan: het secretariaat-generaal van de Raad de delegaties CLIMA 275 ENV 843 ONU 134
Nadere informatieDUURZAAM WINT VAN FOSSIEL (OVER URGENTIE, AMBITIE EN IMPACT) NVBU Willem Lageweg directeur MVO Nederland 18 mei 2015
DUURZAAM WINT VAN FOSSIEL (OVER URGENTIE, AMBITIE EN IMPACT) NVBU Willem Lageweg directeur MVO Nederland 18 mei 2015 BAN KI MOON (SECRETARIS-GENERAAL UN) Het huidige economische model is een akkoord voor
Nadere informatieKlimaatakkoord Rijk en UvW
Klimaatakkoord Rijk en UvW Politieke en beleidsmatige context (klimaatbeleid) Rafaël Lazaroms 25 mei 2010 1 Inhoud presentatie Voorstellen Internationaal en nationaal klimaatbeleid Positie waterschappen
Nadere informatie20% of naar 30% BKG reductie
EU-klimaatdoelstellingen 20% of naar 30% BKG reductie Marc Van den Bosch Sr. Adviseur Voka-VEV 30 06 2010 EU klimaatpakket 2008 Doelstellingen 2020 20% BKG reductie tav 1990 20% hernieuwbare energie 20%
Nadere informatieDe Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage. Geachte Voorzitter,
Directie Internationale Zaken De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA 's-gravenhage uw brief van uw kenmerk ons kenmerk datum IZ. 2007/1133 31 mei 2007 onderwerp doorkiesnummer
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2015 2016 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 2112 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 31 200 XIII Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat (XII) voor het jaar 2008 Nr. 94 BRIEF VAN DE MINISTER
Nadere informatieEmissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan
IP/04/1250 Brussel, 20 oktober 2004 Emissiehandel: Commissie geeft groen licht voor nog eens 8 plannen zodat de handel zoals gepland van start kan gaan De Europese Commissie gaat akkoord met een tweede
Nadere informatieHet nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION
Het nieuwe Europese Klimaatplan voor 2030 #EU2030 YVON SLINGENBERG DG CLIMATE ACTION Overzicht 1. Klimaat en energie: waar zijn we? 2. Waarom een nieuw raamwerk voor 2030? 3. Belangrijkste elementen 2030
Nadere informatieMEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING. Vlaamse bijdragen voor ontwikkelingssamenwerking (ODA) en internationale klimaatfinanciering in 2018.
DE MINISTER-PRESIDENT VAN DE VLAAMSE REGERING, VLAAMS MINISTER VAN BUITENLANDS BELEID EN ONROEREND ERFGOED MEDEDELING AAN DE VLAAMSE REGERING Betreft: Vlaamse bijdragen voor ontwikkelingssamenwerking (ODA)
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 22 112 Nieuwe Commissievoorstellen en initiatieven van de lidstaten van de Europese Unie Nr. 1953 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN
Nadere informatie16% Energie van eigen bodem. 17 januari 2013
16% Energie van eigen bodem 17 januari 2013 Inhoud Klimaatverandering Energie in Nederland Duurzame doelen Wind in ontwikkeling Northsea Nearshore Wind Klimaatverandering Conclusie van het IPCC (AR4, 2007)
Nadere informatieVIMG 13 NOV 2015 (070)
Brief aan de leden T.a.v. het college en de raad 13 NOV 2015 VIMG Vereniging van Nederlandse Gemeenten informatiecentrum tel. uw kenmerk bijlage(n) (070) 373 8393 betreft ons kenmerk datum VNG activiteiten
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag
Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 Den Haag Bezuidenhoutseweg 67 2594 AC Den Haag Postbus 20061 Nederland www.rijksoverheid.nl Datum 7 februari 2017 Betreft Beantwoording
Nadere informatieWAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?
WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van
Nadere informatieSonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort
SonEnergie, 25 maart 2019 Jacques Hagoort Klimaat & Klimaatverandering Gevolgen klimaatverandering Opwarming van de Aarde Broeikaseffect Klimaatmodellen An Inconvenient Truth VN - Akkoord van Parijs Nederlands
Nadere informatie2016D25989 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG
2016D25989 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Infrastructuur en Milieu hebben verschillende fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen aan de
Nadere informatieSchone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse schone technologie sector
Wereld Natuur Fonds Driebergseweg 10 Postbus 7 3700 AA Zeist Tel: +31 30 693 7333 Direct: Fax: +31 30 691 2064 Info@wnf.nl www.wnf.nl Schone technologie voor een levende aarde Bouwen aan de Nederlandse
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2014 2015 21 501-33 Raad voor Vervoer, Telecommunicatie en Energie Nr. 538 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer
Nadere informatieVraag 1 Bent u bekend met het bericht National Parliaments should approve Paris Climate Agreement before it is a done deal? 1)
> Retouradres Postbus 20901 2500 EX Den Haag De voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Binnenhof 4 2513 AA DEN HAAG Plesmanweg 1-6 2597 JG Den Haag Postbus 20901 2500 EX Den Haag T 070-456
Nadere informatie