Werkingsverslag 2011 >>> Vertrouwenscentrum kindermishandeling Oost-Vlaanderen. PR1 Cover 11.indd 1 18/07/12 13:49

Transcriptie

1 Werkingsverslag 2011 Vertrouwenscentrum kindermishandeling Oost-Vlaanderen >>> PR1 Cover 11.indd 1 18/07/12 13:49

2 Werkingsverslag PR2 Jaarverslag 11.indd 1 9/07/12 15:06

3 2 PR2 Jaarverslag 11.indd 2 9/07/12 15:06

4 Inhoud Inleiding p. 4 Structuur van het centrum p. 6 Voorstelling van de werking p. 8 Werking in cijfers p. 15 Samenwerkingsverbanden p. 32 Gegeven vorming p. 37 Bijscholing door de teamleden p. 40 Toekomstige ontwikkelingen p PR2 Jaarverslag 11.indd 3 9/07/12 15:06

5 INLEIDING Kindermishandeling kan nog steeds rekenen op heel wat mediabelangstelling. Terwijl we dit jaarverslag aan het samenstellen zijn, is een vader veroordeeld voor doodslag op zijn zoontje van 4, wordt een BV aangeklaagd voor seksueel misbruik van enkele minderjarigen, ook al zijn de feiten verjaard, en nog niet zo lang geleden werd een moeder aangehouden omdat ze haar kind heeft vermoord als ultiem middel om haar ex-echtgenoot te straffen. Ondanks alle afschuw die dergelijke situaties van geweld en misbruik op kinderen maatschappelijk oproepen, worden wij nog steeds geconfronteerd met heel wat gezinnen die er niet in slagen om voor hun kinderen een veilig en vertrouwd nest te creëren, of geraakt dit n.a.v. bepaalde omstandigheden ernstig verstoord. Vandaag krijgen de VK nog steeds heel veel meldingen van actuele situaties van kindermishandeling die zich hoofdzakelijk binnen het gezin afspelen. Er is nog steeds veel nood aan opvoedingsondersteuning in verschillende vormen en op verschillende momenten voor deze kwetsbare gezinnen. Het is onze taak om op basis van meldingen van derden deze gezinnen te contacteren en proberen te motiveren voor de nodige hulpverlening. En samen met vele collega s hulpverleners en dank zij vooral de moedige inspanningen van die gezinnen zelf, slagen wij erin om ze een nieuwe kans geven. Dit jaarverslag wil een beeld geven van de meldingen die vorig jaar op onze dienst zijn toegekomen en ook van de opvolging ervan. Traditiegetrouw vindt u in dit jaarverslag heel wat cijfergegevens om dit te illustreren en ook een opsomming van de vele samenwerkingsverbanden, de gevolgde en gegeven vorming. We beginnen dit jaarverslag met de voorstelling van onze werking via de infobundel die we begin 2010 schreven voor de diensten Brede Instap die gevat zijn door de integrale jeugdhulpverlening. Het is trouwens door de ontwikkelingen binnen de IJH dat de VK de komende jaren voor grote(?) uitdagingen staan via hun nieuwe opdracht onderzoek maatschappelijke noodzaak. Het is dus ook logisch dat we in ons laatste hoofdstuk rond toekomstige ontwikkelingen hier dieper op ingaan. Maar 2011 werd vooral gekleurd door de beslissing van minister Jo Vandeurzen om 1 centraal meldpunt op te richten voor de burger, die er terecht kan met al zijn vragen rond misbruik, geweld en kindermishandeling. We geven in dat laatste hoofdstuk 4 PR2 Jaarverslag 11.indd 4 9/07/12 15:06

6 dan ook uitgebreid relaas over het intensief proces dat is gegaan om samen met de CAW dit meldpunt 1712 operationeel te maken. Vanaf maart dit jaar kan iedere burger tussen 9 en 17u met vragen naar info en advies rond de vernoemde thema s gratis bellen naar dit nummer. Hij/zij wordt dan te woord gestaan door een professionele medewerker en indien nodig verder doorverwezen naar de gepaste hulpverlening, waaronder ook eventueel het VK. Het zal echter nog wel wat tijd vragen voor dit nummer ingeburgerd geraakt én ook om de dienstverlening ervan op punt te stellen. In ieder geval wordt daar door VK en CAW in 2012 verder aan gewerkt. En tenslotte willen we eindigen met het traditionele dankwoord aan allen die betrokken waren bij onze voorbije werking: onze bestuursleden en onze medewerkers, alle hulpverleners uit zoveel sectoren waar we constructief mee samenwerken, en last but not least de kinderen en hun ouders die samen met ons zochten naar een positiever manier van samen leven. Paul Van den Bossche Directeur 5 PR2 Jaarverslag 11.indd 5 9/07/12 15:06

7 Structuur van het centrum Inrichtende macht VZW Kindermishandeling Oost-Vlaanderen Brugsesteenweg 274A 9000 Gent Tel: 09/ Fax: 09/ Leden van de algemene vergadering Paul ARTEEL, Lieve BRIJS, Leen CHRISTIAENS, Rita DE CROOCK, Jacques DE DECKER Nicole DE VOS, Luc DE VREESE, Patrick D OOSTERLINCK, Roselinde GEIRLANDT, René GOOSSENS, Jo MAES, Dirk MATTHYS, Raf OPSTAELE, Paul PATAER, Dirk REMY, Marc ROGIEST, Rosa TRUYEN, Liliane VAN GYSEGEM, Jacques VAN HOVE, Marijke VAN IMPE, Luc VERMEYLEN, Ann VERRIJCKT, Markus VINDEVOGHEL. 6 PR2 Jaarverslag 11.indd 6 9/07/12 15:06

8 Leden van de Raad van Beheer Jacques DE DECKER, Nicole DE VOS, Luc DE VREESE, Patrick D OOSTERLINCK, René GOOSSENS, secretaris, Jo MAES, Raf OPSTAELE, penningmeester, Paul PATAER, Dirk REMY, Marc ROGIEST, Rosa TRUYEN, ondervoorzitter, Liliane VAN GYSEGEM voorzitter en gedelegeerd bestuurder, Ann VERRIJCKT, Markus VINDEVOGHEL. Team Kristel BOVIJN, maatschappelijk assistente, Katrien BEKAERT, lic. psychologie, Jessica CORNELIS, secretaresse, Ann DE REU, maatschappelijk assistente, Sofie DE SMET, criminologe, maatschappelijk assistente, Joris DE WISPELAERE, lic. psychologie, Jan GEEROMS, maatschappelijk assistent, Fabiola GODU, secretaresse, Régine MARTEIN, lic. psychologie, Ilse PERSIJN, maatschappelijk assistente, An SCHILLEMANS, pediater-vertrouwensarts, Gordana STEVANOVIC, onderhoud, Paul VAN DEN BOSSCHE, lic. psychologie, directeur, Leen VERSTRAETEN, maatschappelijk assistente, Stephanie VERSTRAETEN, maatschappelijk assistente. 7 PR2 Jaarverslag 11.indd 7 9/07/12 15:06

9 Voorstelling van de werking 1 > ALGEMENE WERKING Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) is multidisciplinair samengesteld en heeft een medische, psychologisch/pedagogische en sociale functie alsook een secretariaatsfunctie. Missie van de vzw Kindermishandeling Oost-Vlaanderen. Kindermishandeling is een vorm van onrecht tegen kinderen en kan verschillende vormen aannemen: - verwaarlozing: zowel lichamelijk als emotioneel, - mishandeling: zowel lichamelijk als emotioneel, - seksueel misbruik en ongewenste seksuele benadering. Onrecht tegen kinderen komt al te vaak voor op een plaats waar kinderen geborgen en veilig zouden moeten zijn: binnen hun gezin of binnen andere opvoedingscontexten. De afhankelijkheid van kinderen t.o.v. hun opvoeders maakt hen zeer kwetsbaar. Omdat kinderen de zwakste schakel zijn binnen een gezins(opvoedings)systeem, hebben zij recht op hulp en steun van volwassenen. De vzw Kindermishandeling Oost- Vlaanderen wil het opnemen voor deze kinderen waar door ouders/opvoeders niet of onvoldoende voor gezorgd wordt. Visie over de werking van het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling. - Het Vertrouwenscentrum Kindermishandeling is het meldpunt voor vermoedens van kindermishandeling, - verwaarlozing en seksueel misbruik, waar een multidisciplinair team instaat voor hulpverlening binnen het niet-justitiële kader. - Het VK werkt vrijwillig en in vertrouwen, maar neemt zijn verantwoordelijkheid wanneer hulpverlening binnen het niet-justitiële kader onmogelijk is en de fysieke en/of psychische integriteit van het kind gevaar blijft lopen. - Het VK wil het gezin/de opvoeders helpen bij het stopzetten van de mishandeling en groeikansen zoeken voor alle betrokkenen. De grootste zorg gaat echter naar het kind-slachtoffer: vertrekkende van het kind zoeken we mogelijkheden om positieve verandering te realiseren. - Het VK is het ankerpunt bij het zoeken of aanbieden van hulp aan kinderen en gezinnen waar een vermoeden van kindermishandeling is. De vermoedens bespreekbaar maken en het taboe doorbreken vereist een aanklampende houding waarbij ons normerend optreden moet resulteren in een oriëntering naar hulpverlening. - Het VK is als professionele organisatie aanspreekbaar en actief in alle stadia van de hulpverlening. Naast het initiëren en coördineren van hulp kan men het centrum ook consulteren voor deskundig advies en het coachen van medewerkers. Om dit te kun- 8 PR2 Jaarverslag 11.indd 8 9/07/12 15:06

10 nen doen, blijven de teamleden zich professioneel bijscholen. - De preventieve opdracht van het VK wordt hoofdzakelijk ingevuld via overdracht van kennis en vaardigheden aan andere hulpverleners, via het signaleren aan de bevoegde overheid van kritische punten in de aanpak en uitvoering van de hulpverlening, en via medewerking aan acties om de samenleving te sensibiliseren voor de problematiek van kindermishandeling. Erkenningsbesluit Op 17 mei 2002 verscheen er een nieuw besluit van de Vlaamse regering, waarin de opdrachten van de Vertrouwenscentra Kindermishandeling werden geactualiseerd. _ Mandaat van een VK De hogervermelde opdrachten maken duidelijk dat kindermishandeling een complexe problematiek is, waarbij er heel wat redenen of oorzaken kunnen zijn waarom geweld ten opzichte van een kind is ontstaan. Omwille van deze complexiteit heeft de Vlaamse overheid de Vertrouwenscentra Kindermishandeling opgericht. De maatschappij geeft gespecialiseerde centra een mandaat om te werken met de problematiek van geweld op kinderen en jongeren. De VK hebben de officiële opdracht om mensen op kindermishandeling aan te spreken en hier hulpverlening voor te organiseren 2 > MELDEN. De VK zijn een meldpunt voor alle mogelijke situaties van geweld op kinderen. Iedereen (zowel hulpverleners als mensen uit de omgeving van een kind) die een vermoeden of een ongerustheid heeft over verwaarlozing of mishandeling van een kind, kan contact opnemen met een VK. De VK onderscheiden zich van andere hulpverlenende diensten die rond het thema mishandeling werken, door de relatie met de Maatschappelijke Noodzaak. Dit wil zeggen dat de focus van de hulpverlening niet bepaald wordt door het cliëntsysteem, maar door de bezorgdheid om de veiligheid van een kind. De hulpverlening die de VK bieden is vasthoudend om de kans op voldoende garanties voor veiligheid en verdere hulp te optimaliseren. De aanpak van de VK staat volledig in functie van het realiseren van hulp voor het kind. Dit betekent dat bv. expertises om uit te maken of er al dan niet van kindermishandeling sprake is en die los staan van een hulpverleningstraject geen opdracht zijn voor de VK. Vertrekpunt bij cliëntgebonden activiteiten is een risico-inschatting en een onderhandeling over zorgverantwoordelijkheid. Dit is een continu proces waarbij besluiten genomen worden, afspraken gemaakt worden en acties uitgevoerd worden. De resultaten van dit proces kunnen uitmonden in een advies/ondersteuning van de melder, of in het opnemen van zorgverantwoordelijkheid door het VK, al of niet samen met de melder. 9 PR2 Jaarverslag 11.indd 9 9/07/12 15:06

11 AANDACHTSPUNTEN BIJ DE ONDERHANDELING MET PROFESSIONELE MELDERS ROND HET OPNEMEN VAN ZORGVERANTWOORDELIJKHEID. Als een professionele melder bij het VK een melding doet met de vraag om actief op te treden, ontstaat er toch (bijna) altijd een onderhandeling tussen de melder en de medewerker van het VK. Hierbij worden er een aantal zaken overlopen. Dit heeft tot doel na te gaan of een VK-tussenkomst aangewezen is: wat wil men bereiken, welke acties kan het VK hiervoor ontwikkelen en wat kan de verdere rol van de melder zijn? We willen in deze nota proberen de voornaamste elementen,die meestal in zo een onderhandeling aan bod komen, op een rijtje te zetten. De uiteindelijke beslissing is niet zozeer een kwantitatieve optelsom maar eerder een kwalitatieve afweging van de verkregen informatie. 1) Is het kindermishandeling? Zijn er voldoende inhoudelijke aanwijzingen dat de aangemelde problemen zich situeren in de brede omschrijving van KM of gaat het hier over een ander probleem waar andere diensten een beter aanbod voor hebben? 2) Wat is de ernst van de situatie? Hoe acuut is de hulpvraag? Hier speelt het aspect van risico-inschatting. Hoe ernstiger de gevaarsituatie is voor het kind, hoe meer het aangewezen is dat het VK en/of een andere instantie met een sterker mandaat wordt ingeschakeld. De situatie moet ernstig genoeg zijn maar niet te acuut zodat een onderhandelende interventie van het VK (aanklampende zorg, bemoeizorg) aangewezen, noodzakelijk én (voorlopig) voldoende is. Als de situatie een hoogdringende, beveiligende, tussenkomst vraagt (een acute gevaarsituatie waarbij hulpverlening ontoereikend is) is een melding bij het parket onder de voorwaarden van art 458bis aangewezen. 3) Heeft de betrokken hulpverlening zelf nog mogelijkheden om tussen te komen? Soms is hulpverlening nog niet uitgeput, en kunnen er door de betrokken hulpverleners zelf eerst nog een aantal stappen gezet worden. Hulpverleners kunnen hierin wel ondersteund worden door het VK via advies en/of coaching. Dat hulpverleners eerst zelf hun verontrusting/vermoeden van KM bespreken met hun cliënten is een duidelijke evolutie in het werkveld. Er wordt dan pas gemeld bij het VK als dit niet het gewenste resultaat (= positieve verandering voor het kind) teweeg brengt. Dit is geen gemakkelijke opdracht en hulpverleners kunnen in deze fase altijd ondersteuning krijgen van een VK-medewerker. Vragen van professionele melders om actie te ondernemen zonder dat hun identiteit bekend wordt gemaakt aan het gemelde gezin (de anonieme meldingen) zijn eerder uitzondering dan regel omdat dit voor het VK moeilijk werkbaar is. 4) Wat kunnen de effecten zijn van onze tussenkomsten? We moeten er ons van bewust zijn dat de confrontatie van een cliëntsysteem met de term kindermishandeling een serieuze impact heeft. Dit kan risico s inhouden. De contacten met betrokken hv kunnen door de cliënten worden opgeblazen. Het systeem 10 PR2 Jaarverslag 11.indd 10 9/07/12 15:06

12 kan zich sluiten met alle risico s van dien op verdere mishandeling in een sfeer van geheimhouding. Dit betekent niet dat we geen actie ondernemen, maar wel dat we heel goed, samen met de melder, moeten kijken hoe, wanneer en met welke voorbereiding we vanuit het VK mensen contacteren. Soms is het nodig om ook een crisisscenario te voorzien. 5) Is vrijwilligheid nog haalbaar of is er nood aan een gedwongen maatregel? Is er nog onderhandelingsruimte met de ouders? Soms is er door andere hulpverleners al zoveel geprobeerd en is het op basis van deze tussenkomsten overduidelijk dat ouders alle bemoeienissen van hulpverleners weigeren. Dan is het afwegen of een aanklampende tussenkomst van het VK, die zich toch altijd situeert in de vrijwilligheid, nog zin heeft. Soms is het aan te raden, in belang van het kind, om vanuit een netwerk van hulpverleners onmiddellijk een stap te zetten naar gedwongen hulpverlening. Via een overleg kan het VK hierin eventueel een ondersteunende functie hebben. 3 > Besluit: het VK neemt zorgverantwoordelijkheid op als het gaat over een situatie van kindermishandeling (of een ernstig vermoeden van) waarbij er nog ruimte is om te werken binnen de vrijwilligheid. Er zijn dan indicaties dat een tussenkomst van het VK in het belang van het kind noodzakelijk is. Er dient wel overwogen welke meerwaarde versus risico s een tussenkomst van het VK inhoudt. Het kan ook wenselijk zijn dat de betrokken hulpverlening eerst zelf nog actie(s) onderneemt als blijkt dat daar nog kansen liggen. Een acute situatie die een hoogdringende beveiligende maatregel vraagt dient beter onmiddellijk gemeld aan het parket (art 458bis). TOELICHTING BIJ DE ACTIES VAN HET VK NA MELDING. 1. Exploratie. Wanneer een situatie wordt aangemeld, probeert het VK een inschatting te maken van wat er juist aan de hand is met een kind of een jongere. Het VK tracht zicht te krijgen op de ernst en de omvang van het probleem en doet dit op verscheidene manieren. Enerzijds proberen we contact te leggen met mensen die vanuit hun professionele bezigheden een beeld kunnen schetsen van het kind en zijn leefsituatie: een huisarts, een centrum voor leerlingenbegeleiding, diensten uit bijzondere jeugdzorg, Er wordt duidelijk gemaakt aan diegene waarmee contact wordt opgenomen dat het om een exploratie gaat, dat het betreffende kind en zijn gezin al dan niet reeds op de hoogte zijn en dat de meegedeelde informatie binnen het beroepsgeheim valt. Anderzijds komen we met het VK direct tussen. Er is dan een gesprek met de minderjarige, de ouders en/of andere rechtstreeks betrokkenen. Een combinatie van beide methodes kan natuurlijk ook. Elke aangemelde situatie is uniek en dient ook zo bekeken te worden. Er zijn geen standaardstrategieën beschikbaar. Bij elke situatie wordt ingeschat welke stappen er nodig zijn om meer informatie te verzamelen over een kind en zijn situatie. 11 PR2 Jaarverslag 11.indd 11 9/07/12 15:06

13 2. Crisisinterventie In een aantal situaties is de informatie zo verontrustend dat er een dringende tussenkomst nodig is. Dit kan inhouden dat het VK dezelfde dag van de melding al rechtstreeks contact opneemt met de ouders, het kind of andere betrokkenen. Het gebeurt ook dat het VK niet voldoende garanties heeft voor de veiligheid van een kind. Dan wordt er contact opgenomen met het Comité Bijzondere Jeugdzorg en/of justitiële instanties die de situatie dan verder coördineren. 3. Contact met het kind en zijn/haar gezin Het VK probeert hulp te bieden of op te starten vanuit de behoeften van het kind. De positie van het kind staat centraal: Wat heeft het kind of de jongere op dit ogenblik nodig? In het contact met het kind en/of het gezin wordt er door de hulpverleners van het VK benoemd hoe ze de situatie bekijken. De ongerustheid over een probleem wordt benoemd én verklaard. De ouders of andere volwassenen die verantwoordelijk zijn, worden duidelijk geconfronteerd met de ongerustheid over verwaarlozing of mishandeling. Er wordt bij de volwassenen gestreefd naar erkenning. Dit houdt in dat de volwassenen kunnen toegeven (geheel of gedeeltelijk) dat er verwaarlozing of mishandeling plaatsvindt, dat zij hiervoor de verantwoordelijkheid opnemen en kunnen aanvoelen dat zij bij het kind/slachtoffer leed hebben veroorzaakt. 4. Verdere hulp Er wordt met alle partijen (ouders, slachtoffers, andere kinderen of volwassenen) gezocht naar mogelijkheden om terug tot een veiliger samenleven te komen. In elke stap van de hulpverlening bekijkt het VK of het slachtoffer voldoende veiligheid wordt geboden. Na de eerste fase, waarin de ouders aangesproken worden en zich engageren om te werken aan een veiliger samenleven, kan de verdere hulp vanuit het VK twee vormen aannemen: > Het VK verwijst de ouders naar andere hulpverleners om het kind en zijn gezin verder te begeleiden. Het VK wordt dan op de hoogte gehouden van de evolutie van de hulpverlening. > Indien er geen mogelijkheden zijn vanuit andere diensten om hulp op te starten, zal het VK de begeleiding verderzetten tot zolang het nodig blijkt 5. Coördinatie Een aantal gezinnen is reeds bekend bij verschillende hulpverleningsinstanties. Daarom kan het zinvol zijn dat de inspanningen van deze diensten gebundeld worden en afgestemd op mekaar. Het VK probeert in een aantal situaties om alle betrokken hulpverleners samen te brengen in een ronde-tafelconferentie of een netwerkoverleg en neemt met akkoord van alle partijen eventueel de coördinatie op van het dossier. Vanuit de invalshoeken van elke dienst stellen we samen de diagnostiek op punt en werken we een gezamenlijke strategie uit. Indien nodig neemt het VK zelf contact op met het betrokken gezin om z n positie in het dossier uit te leggen. 12 PR2 Jaarverslag 11.indd 12 9/07/12 15:06

14 Schematische voorstelling: 4 > ANDERE OPDRACHTEN. Het vormings- en sensibiliseringsaspect. De deskundigheid en kennis die de VK sinds hun oprichting hebben opgebouwd, wordt doorgegeven via : > vormingen en opleidingen vanuit de VK zelf, > deelname aan studiedagen en externe opleidingen. Bovendien brengen we de bevoegde instanties systematisch op de hoogte van ontwikkelingen en knelpunten, tekorten en behoeften inzake hulpverlening rond kindermishandeling. 13 PR2 Jaarverslag 11.indd 13 9/07/12 15:06

15 5 > HET VK EN JUSTITIE. Een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling (VK) wil in situaties, waar er vermoedens zijn of waar er kindermishandeling is, via hulpverlening oplossingen zoeken. De VK s hebben rond dit thema een deskundigheid opgebouwd en zoeken samen met andere hulpverleners hoe kindermishandeling aangepakt kan worden. Steeds wordt er vertrokken vanuit de meest kwetsbare partij in het gezin: de kinderen. Hulpverlening probeert kindermishandeling te stoppen of te voorkomen via begeleiding van het kind en zijn gezin. De VK werken voornamelijk met intrafamiliale vormen van kindermishandeling. Justitie heeft een dubbele werking. Enerzijds kunnen zij kinderen/jongeren beschermen, anderzijds kunnen zij daders bestraffen. Justitie benadert kindermishandeling zoals deze juridisch is omschreven. Zowel extra- als intrafamiliaal geweld kan door justitie opgevolgd worden. Bronnen : - Kwaliteitshandboek Vertrouwenscentrum Kindermishandeling O. Vl. - Werkingsverslag 2008 Vertrouwenscentrum Kindermishandeling o. Vl Modulering Integrale Jeugdhulp 14 PR2 Jaarverslag 11.indd 14 9/07/12 15:06

16 Werking in cijfers 1 > Analyse van de meldingen. 1) Belangrijkste bevindingen. Na een stagnatie in 2010 zien we dat het aantal meldingen in 2011 een ongekende hoogte heeft bereikt en dat we de kaap van 1400 ruim hebben overschreden. Vooral het aantal hermeldingen is fors gestegen. Dit zijn zowel dossiers uit vorige jaren als hermeldingen binnen hetzelfde jaar (49 in 2011, 36 in 2010). Ook het aantal gemelde kinderen blijft stijgen van 1925 naar * De overgrote meerderheid van de meldingen gebeurt nog steeds telefonisch en binnen de kantooruren. Het aandeel van meldingen door professionelen neemt toe ten nadele van meldingen door burgers. Dit is vooral toe te schrijven aan een stijging van meldingen uit de welzijnszorg (+ 3,9%). Naast het OCMW heeft vooral de hulpverlening aan gehandicapten meer op ons beroep gedaan. Eveneens zien we een stijging van meldingen door voorzieningen uit de bijzondere jeugdzorg. Anderzijds stellen we vast dat CLB en K&G de belangrijkste melders blijven. Bij meldingen uit de primaire omgeving nemen moeders nog steeds het leeuwenaandeel voor hun rekening en zien we ook een sterke stijging van meldingen door grootouders. Het aantal meldingen binnen een echtscheidingsproblematiek stabiliseert, maar is toch nog steeds 18%. De reden waarom melders met ons contact nemen is weinig veranderd in de voorbije jaren: enerzijds maakt men dankbaar gebruik van onze consultfunctie, anderzijds verwacht men toch in bijna de helft van de meldingen dat het VK actief optreedt. Uit een nadere analyse blijkt dat melders uit de primaire omgeving van een slachtoffer verhoudingsgewijs iets meer actief optreden verwachten van een VK, terwijl hulpverleners verhoudingsgewijs meer beroep doen op onze advies/consultfunctie. Dit is ook te begrijpen vanuit ieders positie. Hulpverleners zijn zelf nog dikwijls actief in een gezinssituatie en vragen hierin ondersteuning, terwijl familie of kennissen die de moed hebben om een situatie te melden dan ook wel verwachten dat een bevoegde instantie het overneemt. Bij de leeftijdscategorieën zien we een stijging van het aantal heel jonge kinderen ten nadele van adolescenten, maar over het algemeen zijn er weinig verschuivingen. Er worden nog steeds meer meisjes gemeld dan jongens. Meisjes zijn vooral meer slachtoffer van seksueel misbruik, en anderzijds zijn er meer jongens slachtoffer van lichame- * 15 In de tabel van de leeftijden (tabel 7) worden de kinderen die in hetzelfde jaar hermeld zijn niet meegeteld, terwijl in de andere tabellen rond problematieken en opvolgingsactiviteiten wel, vandaar dat we dan aan een hoger totaal komen van PR2 Jaarverslag 11.indd 15 9/07/12 15:06

17 lijke mishandeling. Als we leeftijd linken aan de aard van gemelde problematiek zien we o.a. dat heel jonge kinderen zich vooral in een risicosituatie bevinden en ook van daaruit gemeld worden, wat op zich een positief gegeven is: hoe vroeger gesignaleerd hoe vlugger er hulpverlening en ondersteuning kan gezocht worden voor de jonge ouders. Anderzijds stellen we vast dat incestslachtoffers zich in alle leeftijdscategorieën bevinden en dat zelfs bijna een derde van de slachtoffers (50 op 155) jonger is dan 6 jaar, wat toch zeer verontrustend is. Bij aangemelde problematieken toch een paar opmerkelijke vaststellingen: een sterke stijging van het aantal meldingen waarbij kinderen getuige zijn van geweld (van 86 naar 116) en een relatief omvangrijke groep meldingen van grensoverschrijdend gedrag door minderjarigen (59). Dit zijn 2 problemen die de laatste jaren veel aandacht hebben gekregen: de verstrengeling van partnergeweld en kindermishandeling (een van de redenen voor het oprichten van het gezamenlijk meldpunt CAW-VK) en anderzijds geweld tussen jongeren onderling, wat o.a. is gebleken uit het onderzoek vorig jaar door het Kinderrechtencommissariaat (geweld, gemeld en geteld). 2) De tabellen. Tabel 1 Het aantal meldingen en hermeldingen Aantal meldingen 2010 % 2011 % Meldingen % % Hermeldingen _ % % Totaal Grafiek 1 Evolutie aantal meldingen en hermeldingen van 2001 tot Meldingen _Hermeldingen Tabel 2 Hoe en wanneer wordt er gemeld? Binnen kantooruren Buiten kantooruren Totalen Telefonisch 86,30% 88,29% 0,87% 0,68% 87,17% 88,97% Schriftelijk 1,74% 1,03% 0% 0,14% 1,74% 1,17% Persoonlijk 3,62% 2,88% 0% 0% 3,62% 2,88% 6,96% 6,30% 0,51% 0,68% 7,47% 6,98% 98,62% 98,50% 1,38% 1.50% 100% 100% 16 PR2 Jaarverslag 11.indd 16 9/07/12 15:06

18 Tabel 3 Wie zijn de melders? Meldende instantie 2010 % 2011 % Gezondheidszorg _ 19, ,8 274 Justitiële instanties _ 0,8 11 0,6 9 Bijzondere jeugdzorg _ 3,8 52 3,9 57 Welzijnsorganisaties _ 12, ,4 240 Schoolse, buitenschoolse en 18, _ voorschoolse voorziening _ SUBTOTAAL 55,6% ,8% 858 Primiaire omgeving van het kind 42, ,9 554 Onbekend & andere _ ,3 48 Totaal 100% % 1460 Tabel 4 Gedetailleerde lijst melders Gezondheidszorg Gezondheidszorg algemeen 4 5 Kind & Gezin _ Curatieve gezondheidszorg 18 4 Andere prev. gezondheidszorg 1 1 Huisarts Thuisverpleging _ 0 2 Andere alg. gezondheidszorg 4 1 CGG 10 3 CGG andere 0 2 CGG kinderdienst _ CGG volwassenendienst _ 4 6 Psychiater niet verbonden aan een ziekenhuis 2 2 Ander privétherapeut _ Psychiatrie 6 8 Kinderpsychiater _ Ziekenhuisarts geen psychiater 12 4 Ziekenhuisarts (pediater) Sociale dienst ziekenhuis (volwassenen) _ 4 8 Sociale dienst ziekenhuis (kinderen) _ Ander ziekenhuispersoneel 5 3 Totaal PR2 Jaarverslag 11.indd 17 9/07/12 15:06

19 Justitie Justitiële instanties _ 0 1 Gevangenis 1 0 Parket 2 1 Justitiehuizen _ 2 1 Federale politie _ 0 1 Lokale politie _ 3 2 Sociale dienst jeugdbrigade 1 2 Andere justitie _ 0 1 Advocaat 2 0 Totaal 11 9 Bijzondere Jeugdzorg Bijzondere Jeugdzorg _ 1 3 CBJ 12 8 Bemiddelingscommissie 3 0 Voorziening Bijzondere Jeugdzorg _ Soc dienst vr Bijzondere Jeugdbijstand JRB _ 0 2 Niet Resid. Voorziening _ Totaal Welzijnszorg Welzijnsorganisaties _ 0 4 Algemeen welzijnswerk (AWW) 0 7 CAW in mutualiteit _ 1 0 CAW (aan seks delinquenten) 1 0 CAW (algemeen) _ 3 0 CAW (Hv slachtoffers) _ 5 8 CAW (ambulante HV aan jongeren, Jac) _ 9 5 CAW (ambulante HV gezin, relaties) _ 6 7 CAW (crisisopvangcentrum) 2 1 CAW (residentiële opvang) 9 10 CAW (begeleid zelfstandig wonen) _ 0 1 CAW (vluchtelingen) _ 0 3 CAW (scheidingsbemiddeling) 0 1 DRUG HV 0 1 CIG (Centrum vr integrale gezinszorg) _ 0 1 Ander alg. welzijnswerk 0 1 Algemeen sociale dienstverlening (gn AWW) _ 1 3 Buitenlandse dienstverlening 0 2 OCMW Mutualiteit 3 5 Andere telefonische HV (druglijn, zelfmoordpreventie ) 1 0 Andere alg soc dienstverlening 4 10 Dienstverlening aan gehandicapten _ 3 2 Andere inst. voor bijzondere opvang _ 2 0 Res. Dienstverlening gehandicapten _ Niet res. Dienstverlening gehandicapten _ HV aan kinderen in bijzondere leefsituaties _ 2 2 CKG PR2 Jaarverslag 11.indd 18 9/07/12 15:06

20 Ander VK Dienst private gezinsplaatsing 1 1 Dienstverlening tav specifieke groepen _ 1 6 Jeugdvereniging _ 10 4 Opvoedingswinkel _ 0 2 Andere dienstverlening vr kind/jongeren _ 4 10 Buurtwerk 1 1 Child Focus 1 1 Totaal Scholen Voorschoolse voorziening 6 1 Kribbe/peutertuin _ 9 9 Onthaalgezinnen _ 3 5 Andere voorschoolse voorziening 5 1 Schoolse en buitenschoolse voorziening _ 5 3 Gewoon onderwijs _ Buitengewoon onderwijs CLB Andere schoolse voorziening 5 6 Buitenschoolse voorziening 5 1 Totaal Primaire omgeving van het kind Primaire omgeving vh kind (algemeen) _ 2 4 Slachtoffer Vader en moeder van het kind 1 3 Bio moeder Adoptie moeder _ 1 1 Stiefmoeder 9 9 Partner van bio vader _ 3 3 Pleegmoeder _ 1 2 Bio vader Vader van het kind _ Stiefvader 4 5 Partner van de bio moeder 1 0 Adoptievader _ 0 2 Andere gezinsleden _ 2 6 Inwonende grootouders 2 2 Ander gezinslid (niet behorend tot vorige cat) 6 1 Andere grootouders _ Andere familieleden _ Andere familieleden (niet behorend tot vorige cat) Buren Kennissen Andere persoon uit prim.omgeving _ Omgeving van dader _ 7 6 Onbekend Totaal PR2 Jaarverslag 11.indd 19 9/07/12 15:06

21 Tabel 5 Kenmerken van de meldingen 2010 % 2011 % Meldingen binnen echtscheidingsprl 18% % 250 Meldingen buiten echtscheidingsprl 64.5% % 932 Meldingen echtscheiding onbekend 17.5% % 278 Intrafamiliaal 78.1% % 1136 Extrafamiliaal _ 8.2% 113 7% 107 Beiden % 12 Onbekend (intra of extra) 7.8% 107 8% 116 Niet van toepassing / geen KM 4% 55 6% Tabel 6 Wat vraagt de melder? 2010 % 2011 % Enkel melding zonder hulpvraag % 9 1% Enkel verzoek om advies % % Vraag naar ondersteuning van de % %_ hulpverlening Vraag naar actief optreden % %_ opstarten hulp door het centrum Andere vraag _ % 14 1% % % Grafiek 2 Evolutie vraag melder van 2000 tot 2010 = coördinatie+actief optreden+expertise 46,3% 44,1% 42,7% 41,9% 38,6% 39,1% 40,7% 41,3% 47,4% 47% 45% Tabel 7 Wie wordt er gemeld? Verdeling naar leeftijd 2010 % 2011 % % % 1 tot % % 3 tot % % 6 tot % % 9 tot % % 12 tot % % 15 tot % % 18 en ouder % % Ongeboren 7 0.4% % Verlengd minderjarig _ 3 0.1% 2 0.1% Onbekend % % Totalen % % 20 PR2 Jaarverslag 11.indd 20 9/07/12 15:06

22 Tabel 8 Welke (belangrijkste) problematiek wordt er gemeld? Problematiek 2010 % 2011 % 1.0 Lichamelijke mishandeling % % 1.1 Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening 4 0.2% % 1.2 Niet-accidenteel(intra)cranieel letsel % % 2.0 Lichamelijke verwaarlozing % % 3.0 Emotionele mishandeling % % 3.1 Getuige van geweld _ % % 4.0 Emotionele verwaarlozing % % 5.0 Seksueel misbruik _ % % 5.1 Incest % % 5.2 Geen incest _ % % 6.0 Risicosituatie _ % % 7.0 Verwerkingsproblematiek % % 8.0 Onduidelijk/onbekend/Andere % % 9.0 Grensoverschrijdend % %_ door minderjarige zelf 9.1 Lichamelijke mishandeling 4 0.2% % 9.2 Emotionele mishandeling 4 0.2% % 9.3 Grensoverschrijdend ( incest) % % 9.4 Grensoverschrijdend (geen incest) % % TOTALEN Tabel 8bis Belangrijkste Problematiek bij aanmelding / geslacht 2011 Problematiek Man Vrouw Onbekend Aantal 1.0 Lichamelijke mishandeling Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening Niet-accidenteel (intra)cranieel letsel Lichamelijke verwaarlozing Emotionele mishandeling Getuige van geweld Emotionele verwaarlozing Seksueel misbruik _ Incest Geen incest _ Risicosituatie _ Verwerkingsproblematiek Onbekende/Onduidelijke/ _ Andere problematiek 9.0 Grensoverschrijdend gedrag _ door minderjarige zelf 9.1 Lichamelijke mishandeling Emotionele mishandeling Seksueel misbruik - Incest Seksueel misbruik - Geen incest TOTALEN PR2 Jaarverslag 11.indd 21 9/07/12 15:06

23 EXTRA TABEL AARD VAN MISHANDELING / LEEFTIJDSCAT Lichamelijke mishandeling Geïnd. gefalsificeerde aand. Niet-acc. (intra)cranieel Letsel Lichamelijke verwaarlozing Emotionele mishandeling Getuige van geweld Emotionele verwaarlozing Seksueel misbruik Incest Geen incest Risicosituatie Verwerkingsproblematiek Onbek./Onduid./Andere pr. Grenso. gedrag d minderj. zelf Lichamelijke mishandeling Emotionele mishandeling Seksueel misbruik - Incest Seksueel misbruik - Geen incest Leeftijdscat _ totaal leeftijd Ongeboren EN OUDER verl. minderj ONBEKEND Totaal PR2 Jaarverslag 11.indd 22 9/07/12 15:06

24 Tabel 9 Verdeling van de meldingen volgens bestuurlijk arrondissement Woonplaats Aalst Dendermonde _ Eeklo Gent Oudenaarde Sint Niklaas Wallonië 3 1 Andere provincies _ Buitenland 0 5 Prov Oost Vlaanderen _ Onbekend Totaal > Analyse van de gevolggeving. 1. Belangrijkste bevindingen. In het elektronisch dossier (ED) worden alle activiteiten die men in een dossier verricht geregistreerd, maar een overzichtelijke weergave hiervan is met het huidig programma nog niet mogelijk. Vandaar dat we hiervoor moeten terug vallen op de eerder categoriserende tabellen 10 en 11, die echter niet zo eenduidig te interpreteren vallen. De 4 categorieën in tabel 10 sluiten elkaar niet uit, dus kunnen in 1 dossier samen voorkomen, maar binnen iedere categorie moet je wel kiezen. En in tabel 11 kunnen alle acties tezelfdertijd in 1 dossier voorkomen. De voornaamste bevindingen: - in iets minder dan 60% van de kinddossiers geven we advies en/of ondersteuning aan hulpverleners, en in 15% hebben we een coördinerende verantwoordelijkheid; - in slechts 13% doen we zelf aan crisisopvang en begeleiding, maar in bijna een kwart van de dossiers stellen we al of niet samen met een derde een diagnose; - slechts 123 kinderen werden apart gezien, maar met ouders/betrokkenen wordt er veel frequenter gewerkt; - bij 446 dossiers hebben we zelf, al of niet samen met een derde, een diagnose gesteld. Net zoals vorig jaar komen wij voor verschillende categorieën tot een andere classificatie dan degene die door de melder is aangemeld. Hierbij valt op dat onze diagnose een afzwakking inhoudt van de zwaardere categorieën bij aanmelding. Bvb werden er 47 situaties aangemeld van incest waarvan er slechts 26 ook deze classificatie krijgen na onze diagnose. Eenzelfde trend bij lichamelijke mishandeling en verwaarlozing. Verhoudingsgewijs scoren wij dan meer emotionele verwaarlozing, risicosituatie en onbekend. Dwz dat we ons op basis van de beschikbare gegevens niet kunnen uitspreken. - Tabellen 14 en 15 tonen nogmaals aan dat hulpverlening bij kindermishandeling een gedeelde zorg is met veel partners uit verschillende sectoren. Doorverwijzing betekent dat we de zorgverantwoordelijkheid doorgeven aan anderen, samenwerking betekent dat we meestal met verschillende partners tezelfdertijd actief zijn in een dossier. Voor 23 PR2 Jaarverslag 11.indd 23 9/07/12 15:06

25 een juiste interpretatie van de cijfers moeten we hier aangeven dat we per dossiers meerdere antwoorden kunnen geven, dus de totalen zijn niet gelijk aan het aantal dossier die we hebben doorverwezen of waarin we hebben samengewerkt; - de hoge aandacht voor de samenwerking met justitie vinden we terug in een sterke stijging van het aantal dossiers dat we doorverwijzen naar hen, maar toch bleef het aantal rechtstreekse aanmeldingen bij het parket, waarbij we bij hoogdringendheid en een ernstig gevaar een bescherming vragen van de minderjarige, beperkt tot De tabellen Tabel 10 Aard van de gevolggeving Advies en/of hulpverlening aan familie en niet-hulpverleners Ja Nee TOTAAL Advies aan en/of ondersteuning van de hulpverleners _ BIJ_DE_DIAGNOSESTELLING BIJ_DE_BEHANDELING _ BIJ_DE_DIAGNOSESTELLING_EN_BEHANDELING _ NIET_VAN_TOEPASSING _ NIET_INGEVULD _ 3 52 TOTAAL COORDINATIE VAN DE HULPVERLENING met tussenkomst in het gezin door het CENTRUM zonder tussenkomst in het gezin door het CENTRUM NIET_VAN_TOEPASSING _ NIET_INGEVULD _ 3 52 TOTAAL BEHANDELING Op korte termijn, crisisopvang Op lange termijn, begeleiding Op korte en lange termijn niet van toepassing _ niet ingevuld _ 3 52 Totaal PR2 Jaarverslag 11.indd 24 9/07/12 15:06

26 Tabel 11 Aantal opvolgingen /Actie Een diagnosestelling door het centrum _ Een diagnosestelling door een derde samen met het centrum TOTAAL DIAGNOSES Face-to-face gesprek met een directe betrokkene binnen het gezin Face-to-face gesprek met het kind _ Face-to-face gesprek met de (mede)pleger _ Opname in een ziekenhuis 3 13 Doorverwijzing naar hulpverleners Samenwerking met hulpverleners Melding bij het parket _ 8 13 Andere gevolggeving _ Tabel 12 Belangrijkste Problematiek bij diagnose door (een derde met) het centrum Lichamelijke mishandeling Geïnduceerde gefalsificeerde aandoening _ Niet-accidenteel (intra)cranieel letsel _ Lichamelijke verwaarlozing Emotionele mishandeling Getuige van geweld Emotionele verwaarlozing Seksueel misbruik _ Incest Geen incest _ Risicosituatie _ Verwerkingsproblematiek Onbekende/Onduidelijke/Andere problematiek Grensoverschrijdend gedrag door minderjarige zelf Lichamelijke mishandeling Emotionele mishandeling Seksueel misbruik Incest Seksueel misbruik - Geen incest _ 6 6 TOTAAL PR2 Jaarverslag 11.indd 25 9/07/12 15:06

27 Tabel 13 Belangrijkste problematiek bij aanmelding versus bij diagnose lichamelijke mishandeling 1.1 geanduceerde gefal aand. 1.2 nt acc. (intra) cranieel letsel lichamelijke verwaarlozing emotionele mishandeling 3.1 getuige van geweld emotionele mishandeling seksueel misbruik incest geen incest risicosituatie verwerkingsproblematiek onbeken/onduidelijk/andere grensoverschr. d minderjarige z 9.1 lich mishandeling 9.2 emot mishandeling 9.3 incest 9.4 geen incest Totaal bij aanmelding 1.0 Lich. mishandeling Geïnduceerde gefals. aand Nt-acc.(intra)cranieel lets Lich. verwaarlozing Em. mishandeling Getuige van geweld Em. verwaarlozing Seksueel misbruik Incest Geen incest Risicosituatie Verwerkingsproblematiek Onbek/Ond/Andere probl Grensover.gedr. mindj zelf Lich. mishandeling Em. mishandeling Seks. misbr-incest Seks. misbr-gn incest TOTAAL bij diagnose Tabel 14 Aantal doorverwijzing per sector INSTANTIE Gezondheidszorg _ Justitiële instanties _ Bijzondere jeugdzorg _ Welzijnsorganisaties _ (voor)schoolse voorziening Totaal PR2 Jaarverslag 11.indd 26 9/07/12 15:06

28 Tabel 14bis Detail doorverwijzing GEZONDHEIDSZORG Andere preventieve gezondheidszorg _ 0 1 Preventieve gezondheidszorg 0 2 Kind & Gezin _ Curatieve gezondheidszorg 6 8 Huisarts Thuisverpleging _ 1 1 CGG CGG volwassenen _ CGG daderhulp _ 2 0 CGG kinderdienst _ Psychiater niet verbonden aan een ziekenhuis 2 1 Kinderpsychiater niet verbonden aan een ziekenhuis 4 2 Ander privétherapeut _ Psychiatrie 6 9 Kinderpsychiater _ 5 6 Ziekenhuisarts geen psychiater 1 2 Ziekenhuisarts (pediater) 3 4 Sociale dienst ziekenhuis 1 1 Sociale dienst ziekenhuis /pediatrie _ 0 1 Ander ziekenhuispersoneel 0 1 Totaal gezondheidszorg JUSTITIE Justitiële instanties _ 4 8 Jeugdrechtbank _ 2 14 Parket Justitiehuizen _ Federale politie _ 1 0 Lokale politie _ Sociale dienst jeugdbrigade 8 21 Andere justitie _ 2 2 Advocaat Gevangenis 1 0 Totaal justitiële instanties Bijzondere Jeugdzorg Bijzondere Jeugdzorg _ 4 8 CBJ Bemiddelingscommissie 6 2 Sociale dienst jeugdrechtbank Voorziening Bijzondere Jeugdzorg 3 5 Niet Resid. Voorziening _ 4 5 Totaal bijzondere jeugdzorg PR2 Jaarverslag 11.indd 27 9/07/12 15:06

29 Welzijnszorg Algemeen welzijnswerk (AWW) 2 0 CAW (algemeen) _ 6 6 CAW (HV slachtoffers) _ 13 5 CAW (crisisopvang) _ 1 0 CAW( Hv aan sek delinquenten) 0 1 CAW (ambulante HV aan jongeren, Jac) _ 2 2 CAW (ambulante HV gezin, relaties) _ CAW (mutualiteit) _ 0 1 CAW (scheidingsbemiddeling) 5 4 CAW (beg zelfst wonen) 0 1 CAW (res opvang) _ 0 1 CAW Ander alg. welzijnswerk 3 0 OCMW 5 9 Andere alg. Sociale dienstverlening _ 3 1 Dienstverlening aan gehandicapten _ 0 3 Res. Dienstverlening aan gehandicapten _ 3 6 Niet res. dienstverlening aan gehandicapten _ 6 4 CKG Kinderrechtswinkel _ 3 0 Ander VK Eigen VK Dienstverlening tav specifieke groepen _ 4 3 Sos enfants 0 1 Dienstverl voor private gezinsplaatsing _ 0 3 CIG 1 0 Opvoedingswinkel _ 0 2 Integrale Jeugdhulpverlening 1 1 Centra voor vluchtelingen 2 0 Andere dienstverlening vr kind/jongeren _ 1 0 Andere tel hulpverlening 1 0 Child Focus 3 0 HV aan kdn in bijzondere leefsituaties _ 1 0 Buurtwerk 2 0 Totaal welzijnsorganisaties Voor- en schoolse voorziening Kribbe/peutertuin _ 0 1 Kribbe/peutertuin _ 1 0 Gewoon onderwijs _ 5 3 Schoolse en buitenschoolse voorziening _ 2 1 Buitengewoon onderwijs 2 2 CLB Onthaalgezinnen _ 3 0 Andere 2 4 Totaal schoolse voorzieningen PR2 Jaarverslag 11.indd 28 9/07/12 15:06

30 Tabel 15 Aantal samenwerking per sector Instantie Gezondheidszorg _ Justitiële instanties _ Bijzondere jeugdzorg _ Welzijnsorganisaties _ Onthaalgezinnen _ 10 2 Voorschoolse voorziening 0 8 (buiten ) Schoolse voorziening Totaal Tabel 15bis Detail samenwerking Gezondheidszorg Gezondheidszorg algemeen 4 0 Preventieve gezondheidszorg 7 0 Kind & Gezin _ Andere prev gezondheidszorg 1 5 Curatieve gezondheidszorg 9 10 Huisarts Thuisverpleging _ 4 2 Andere alg gezondheidszorg 2 2 CGG 7 8 CGG daderhulp _ 1 0 CGG andere 4 2 CGG kinderdienst _ CGG volwassenendienst _ 3 4 Andere geneesheerspecialist niet verbonden aan het ziekenhuis 0 2 Psychiater niet verbonden aan een ziekenhuis 2 1 kinderpsychiater niet verbonden aan een ziekenhuis 3 1 Ander privétherapeut _ Psychiatrie 8 3 Kinderpsychiater _ Ziekenhuisarts geen psychiater 0 1 Ziekenhuisarts geen psychiater (volwassenen) 4 0 Ziekenhuisarts (pediater) Sociale dienst ziekenhuis (pediatrie) _ Sociale dienst ziekenhuis (volwassenen) _ 8 1 Ander ziekenhuispersoneel 3 1 Totaal gezondheidszorg PR2 Jaarverslag 11.indd 29 9/07/12 15:06

31 Justitie Jeugdrechtbank _ 2 2 Parket 5 1 Justitiehuizen _ 0 3 Federale politie _ 0 1 Lokale politie _ 28 9 Sociale dienst jeugdbrigade Advocaat 0 1 Totaal justitiële instanties Bijzondere Jeugdzorgd Bijzondere Jeugdzorg _ 3 3 CBJ Bemiddelingscommissie 4 3 Sociale dienst jeugdrechtbank Voorziening Bijzondere Jeugdzorg Niet Resid. Voorziening _ Totaal bijzondere jeugdzorg Welzijnszorg CAW (mutualiteit) _ 1 1 CAW (algemeen) _ 0 5 CAW (HV slachtoffers) _ 2 1 CAW( Hv aan sek delinquenten) 1 0 CAW (ex gedetineerden) 1 0 CAW (ambulante HV aan jongeren, JAC) _ 2 2 CAW (ambulante HV gezin, relaties) _ 17 4 CAW (crisisopvang) _ 2 0 CAW (residentiële opvang) 0 6 CAW (begeleid zelfst. wonen) 0 3 CAW Ander alg. welzijnswerk 2 1 OCMW Dienstverlening aan gehandicapten _ 1 0 Res. Dienstverlening aan gehandicapten _ 6 20 Niet res. dienstverlening aan gehandicapten _ CKG Kinderrechtswinkel _ 0 0 Ander VK 4 15 Dienstverlening tav specifieke groepen _ 1 0 Dienst private gezinsplaatsing 0 2 Buitenlandse dienstverlening 0 1 CIG 2 0 Centra voor vluchtelingen 2 0 Buurtwerk / straathoekwerk 0 1 drughulpverlening _ PR2 Jaarverslag 11.indd 30 9/07/12 15:06

32 Andere dienstverlening vr kind/jongeren _ 1 0 Andere instelling bijzondere opvang _ 1 0 INTEGRALE JHV _ 1 3 HV aan kdn in bijzondere leefsituaties _ 1 0 Totaal Welzijnszorg Voor- en schoolse voorziening Voorschoolse voorziening 5 0 Kribbe/peutertuin _ 5 8 Gewoon onderwijs _ Schoolse en buitenschoolse voorziening _ 11 4 Buitengewoon onderwijs CLB Onthaalgezinnen _ 1 2 Andere schoolse voorziening 3 1 Totaal voor- en schoolse voorziening Tabel 15 Aantal lopende dossiers gemeld vóór 2011 DOSSIERS 2006* 2007* 2008* 2009* 2010* SOM AFGESLOTEN IN NIET AFGESLOTEN IN Totaal (*Bij het overbrengen van de dossiers naar het E-dossier, kregen heel wat dossiers van vóór 2010, als afsluitingsdatum 1/8/2010, behalve diegene die terug werden geopend in het E-dossier & de lopende dossier) 31 PR2 Jaarverslag 11.indd 31 9/07/12 15:06

33 Samenwerkingsverbanden 1 > Om kindermishandeling efficiënt te kunnen aanpakken wordt er veelvuldig samengewerkt met andere diensten. Goede afspraken rond inzet en verantwoordelijkheid, engagement en betrokkenheid, zijn dan van cruciaal belang om de hulpverlening te doen slagen. Samenwerking is ook een dynamisch gegeven in een zich steeds verder ontwikkelend hulpverleningslandschap. Regelmatig bijsturen van de afspraken is dan ook noodzakelijk. Er wordt dus vrij veel geïnvesteerd in het evalueren, op punt stellen en ontwikkelen van deze samenwerkingsverbanden. Soms gebeurt dit op een structurele manier, soms n.a.v. nieuwe ontwikkelingen in het werkveld of n.a.v. ervaren moeilijkheden in de samenwerking rond een concrete casus. Structurele samenwerkingsverbanden op beleidsniveau. > Raden voor Kindermishandeling in de drie gerechtelijke arrondissementen van O. Vl. Deze raden zijn ontstaan in de schoot van de Ar. Raden voor Slachtofferbeleid en zijn bedoeld als regionaal overlegplatform tussen hulpverlening en justitie specifiek rond de problematiek van kindermishandeling. In deze raden werd al heel wat tijd besteed aan het voorstellen van de werking van enerzijds justitiële diensten en anderzijds diensten uit de hulpverlening. Het is o.a. na zo n voorstelling in de raad van Gent dat mevr. Brigitte De Clercq als hoofdinspecteur bij de Federale politie het videoverhoor van minderjarigen ook aan ons team is komen toelichten. Daarnaast wordt soms dieper ingegaan op een aantal concrete knelpunten in de samenwerking, bvb i.v.m. informatie-uitwisseling, worden er concrete afspraken gemaakt rond aangebrachte thema s (bvb kinderen en gevangenisbezoek), of worden er projecten uitgewerkt. Wat dit laatste betreft moeten we jammerlijk genoeg vaststellen dat het IRIS-project, dat ontstond in de schoot van de Raad in Oudenaarde, is stilgevallen bij gebrek aan subsidiekanalen. Het werd ook als project van algemeen sociale aard niet weerhouden door de provincie. Daarnaast werd begin 2011 het overkoepelend Vlaams Forum Kindermishandeling opgericht. Dit VFK heeft recent zijn eerste jaarrapport afgegeven aan de 2 bevoegde ministers met daarin heel wat aanbevelingen zowel rond het functioneren van de raden voor KM, alsook beleidsaanbevelingen voor het bestrijden van alle vormen van kindermishandeling en een aanzet tot meerjarenplanning van het VFK. 32 PR2 Jaarverslag 11.indd 32 9/07/12 15:06

34 2 > 3 > 4 > > Werkgroep Kindermishandeling binnen het samenwerkingsplatform van de centra geestelijke gezondheidszorg: ondersteunt de aanpak van kindermishandeling in de Centra GGZ via het uitwerken van visieteksten, en het inrichten van workshops en studiedagen. In 2011 werd de samenwerking met de VK geëvalueerd via een overleg met het FORUM. Via deelname aan deze werkgroep behouden wij voeling met de ontwikkelingen binnen de CGG, voor de VK nog steeds een belangrijke partner in de hulpverlening bij kindermishandeling. Structureel overleg op casusniveau. In drie regio s zijn er platforms actief: > Het Team Kinderzorg in Dendermonde (TKD): maandelijks overleg met vaste partners uit de hulpverleningswereld in Dendermonde. Hier worden concrete casussen besproken en opgevolgd om een zo goed mogelijk netwerk van hulpverlening uit te bouwen voor de betrokken gezinnen. > Het Platform Kind In Nood in Oudenaarde: ook hier een maandelijks overleg met hulpverleners uit de regio. Hier worden casussen ingebracht i.f.v. intervisie. De verantwoordelijkheid voor de opvolging van eventuele cases gebeurt door de betrokken partners. > Werkgroep Kindermishandeling St Niklaas: een tweemaandelijks overleg met hulpverleners uit de regio. Ook hier intervisie via anonieme casusbesprekingen. Evaluatie van de samenwerking met andere partners. We hebben vorig jaar met onderstaande partners rond de tafel gezeten om onze samenwerking te evalueren en uit te bouwen: > het Therapiecentrum uit St Niklaas: afstemming van de verwachtingen vanuit het CGG t.a.v. het VK bij hoogrisicostuaties; > het overleg van de CKG s O. Vl.: afstemming gemeenschappelijke dossiers en aanmelding bij gerechtelijke instantie; > de vlucht- en opvanghuizen binnen de werking van de CAW Gent: voorbereiding van een vorming voor hun medewerkers. Specifieke samenwerkingsafspraken (procedures). > Met de dienst Intensieve Pediatrie van het UZ (PICU) is een samenwerkingsprotocol uitgewerkt rond de aanpak van SIS (shaken infant syndroom). Essentieel hierin is dat als het UZ beslist om het VK in te schakelen (zij kunnen ook altijd rechtstreeks melden aan het parket), wij vrij snel aftasten als vrijwillige hulpverlening nog een kans heeft en/of verantwoord is, zo niet wordt er een melding gedaan bij het parket. Begin vorig jaar werd dan een evaluatie gemaakt van 19 cases die in de laatste 20 maanden ervoor op het UZ werden binnengebracht en waarbij het VK werd ingeschakeld. Bij 4 hiervan is het gelukt om vrijwillige hulpverlening te installeren. Al de andere zijn op een of andere manier bij justitie aangemeld. Dit protocol en de resultaten ervan zijn door 2 medewerkers (An Schillemans en Joris Dewispelaere) via 33 PR2 Jaarverslag 11.indd 33 9/07/12 15:06