Bijlage bij nr (gew) INTEGRAAL VEILIGHEIDSPLAN

Transcriptie

1 Bijlage bij nr (gew) INTEGRAAL VEILIGHEIDSPLAN

2

3 INHOUDSOPGAVE INHOUDSOPGAVE... 3 SAMENVATTING... 4 INLEIDING... 5 Leeswijzer... 5 HOOFDSTUK 1 DEFINITIE, DOEL EN UITGANGSPUNTEN Wat is Integrale Veiligheid? Doelstelling en effect Integraal Veiligheidsplan t.o.v. andere beleidsterreinen Uitgangspunten Communicatie Inzet wijkagenten en surveillanten Monitoring De vijf wijken van Houten TERUGBLIK SPEERPUNTEN Algemeen Speerpunt 1: Fietsdiefstal Speerpunt 2: Diefstal af/uit auto Speerpunt 3: Overlast jongeren Speerpunt 4: Vernielingen Speerpunt 5: Overlast van brommers/scooters Speerpunt 6: Veilig ondernemen in winkelcentra Inzet Surveillanten DE RESULTATEN UIT DE LEEFBAARHEIDSMONITOR Cijfers over het leven en wonen in Houten Cijfers over gevoelens van onveiligheid De speerpunten van het IVP De top 3 van problemen in de buurt DE CIJFERS VAN DE POLITIE DE SOCIALE VEILIGHEID PER WIJK BEKEKEN EXTERNE VEILIGHEID Wat wordt bedoeld met externe veiligheid? Wat zijn de normen? Waar gaat het in Houten concreet om? Wat gaan wij doen in de periode DE SPEERPUNTEN Inleiding Voortzetting bestaand beleid Prioriteiten van de Politie Regio Utrecht Prioriteiten van het Openbaar Ministerie Speerpunt 1: Verkeersveiligheid Speerpunt 2: Jongeren en veiligheid Speerpunt 3: Auto-inbraken Speerpunt 4: Hennepteelt/drugshandel Speerpunt 5: Genotmiddelen FINANCIËN EN PLANNING Financiële paragraaf Planning

4 SAMENVATTING Op basis van de resultaten die in de politieregio Utrecht in de afgelopen vier jaar zijn geboekt kan de conclusie worden getrokken dat het maken van veiligheidsbeleid loont. In vrijwel alle gemeenten met een Integraal Veiligheidsplan is de criminaliteit teruggelopen. Op de terreinen waar extra inzet is gepleegd is te zien dat een afname van het aantal aangiften heeft plaatsgevonden of dat het veiligheidsgevoel is verbeterd. Met name in Houten zijn vrijwel alle doelstellingen gehaald die in het IVP zijn opgenomen. Inwoners vinden het wonen in Houten over het algemeen prettig en zijn betrokken bij hun buurt. Het merendeel van de inwoners voelt zich zelden / nooit onveilig in Houten. Dit aandeel is zelfs met 8% toegenomen ten opzichte van Slechts 1% voelt zich vaak onveilig in Houten. In de eigen buurt voelt men zich nog veiliger. Voor alle top 5 problemen, behalve voor parkeeroverlast, geldt dat het percentage bewoners dat vindt dat het probleem vaak voorkomt omlaag gegaan is. Het probleem wordt dus als minder ernstig ervaren. Als gevraagd wordt welk (buurt)probleem met voorrang moet worden aangepakt, zien we overlast van jongeren opeens in de top 3 staan. Het totaal aantal aangiften in 2006 is afgenomen met 11,5% ten opzichte van Ten opzichte van het jaar 2002 is het totaal aantal aangiften afgenomen met maar liefst 32%! Houten heeft momenteel op het gebied van Externe Veiligheid geen problemen. Mocht zich desondanks een incident of een ramp voordoen, dan zijn wij daar dankzij het Crisisbeheersingsplan op voorbereid. Het doel dat we met het veiligheidsbeleid in 2010 willen bereiken is dat de veiligheid toeneemt. We toetsen de verbetering van de veiligheid aan de volgende doelstellingen: 1. Het veiligheidsgevoel verbeteren zodat 80% zich zelden of nooit onveilig voelt in Houten (nu 74%) en 90% zich zelden of nooit onveilig voelt in zijn eigen buurt (nu 87%). 2. Aantal aangiften omlaag brengen met 10% tot Het oplossingpercentage omhoog brengen van 17% naar 20%. 4. Het verhogen van de aangiftebereidheid. We volgen hiervoor de landelijke Politiemonitor. Het effect van het veiligheidsbeleid dat we willen bereiken is dat 1. inwoners van Houten zich veilig kunnen en blijven voelen. 2. veelplegers en players worden ontmoedigd. Wij denken deze resultaten te bereiken door ons meer te richten op Externe Veiligheid en aandacht te besteden aan de volgende punten op het gebied van verkeer en criminaliteit: 1. Verkeersveiligheid 2. Jeugd en Veiligheid 3. Auto-inbraken 4. Hennepteelt en drugshandel 5. Genotmiddelen 6. Veelplegers, players en nazorg ex-gedetineerden 4

5 INLEIDING Dit is het tweede Integrale Veiligheidsplan (IVP) van de gemeente Houten. Dit kaderstellende plan is vastgesteld voor de periode , zodat het ongeveer gelijk loopt aan de raadsperiode. In het collegeprogramma zijn geen nieuwe accenten opgenomen ten aanzien van het veiligheidsbeleid. Er is uitgegaan van continuering van het veiligheidsbeleid. Het regeerakkoord verwoord het uitgangspunt van het veiligheidsbeleid (bijlage 1) als volgt: Veiligheid is een kerntaak van de overheid en een basisvoorwaarde voor een samenleving waarin mensen zich vertrouwd, vrij en verbonden voelen. Ook in Houten is dit het uitgangspunt. De gemeente heeft nadrukkelijk de regierol in het veiligheidsbeleid waarbij we gebruik maken van verschillende (meet)instrumenten om tot een prioritering te komen. In deze kadernota vindt de prioritering voor de komende jaren plaats. In de projectplannen voor de vastgestelde speerpunten werken we de aanpak uit. Deze plannen worden door het college vastgesteld. Leeswijzer Dit Integrale Veiligheidsplan begint in hoofdstuk 2 met een terugblik op de afgelopen periode. Bekeken wordt of de gestelde doelstellingen zijn gehaald. Ook de inzet van de politiesurveillanten komt aan de orde. Hiermee vindt afronding van het Integraal veiligheidsplan plaats. In 2006 is opnieuw een leefbaarheidsmonitor gehouden. De resultaten van deze monitor op het gebied van leefbaarheid en veiligheid zijn geanalyseerd en in hoofdstuk 3 opgenomen. Samen met de aangiftecijfers in hoofdstuk 4 en het overzicht per wijk in hoofdstuk 5 kan een goed beeld worden verkregen van de veiligheid in Houten. In hoofdstuk 6 beschrijven we de externe veiligheid in zijn algemeenheid en de stand van zaken in Houten. Hier zijn actiepunten aan gehangen. Op basis van de cijfers, het collegeprogramma en gesprekken met de politie en de afdelingen Welzijn en Openbare Werken is in hoofdstuk 7 een aantal speerpunten benoemd voor de komende periode. Per speerpunt zijn inspanningen en doelstellingen geformuleerd. Dit vormt de kern voor het beleid van Op basis van deze speerpunten zullen waar nodig plannen van aanpak worden opgesteld die worden vastgesteld door het college. Hoofdstuk 8 is het slothoofdstuk waarin het gebruik van de middelen wordt beschreven en alle acties nog eens op een rijtje worden gezet. 5

6

7 HOOFDSTUK 1 DEFINITIE, DOEL EN UITGANGSPUNTEN 1.1 Wat is Integrale Veiligheid? Met het begrip integraal wordt de breedte van het veiligheidsbeleid bedoeld; zo veel mogelijk aspecten op het gebied van de lokale veiligheid komen samenhangend aan de orde. Dit betreft in Houten de inrichting van de openbare ruimte, overlast, verkeer, criminaliteit en externe veiligheid. Voor het eerst wordt in het IVP van Houten aandacht besteed aan de externe veiligheid, zoals in het format van de regionale commissie Van Vliet ook is opgenomen. Eerder werd al aandacht aan dit onderwerp besteed in het Crisisbeheersingsplan. Sinds kort is het ook verplicht om bij alle nieuwe bestemmingsplannen en bestemmingsplanwijzigingen het aspect externe veiligheid te toetsen. Extra reden om aandacht aan dit onderwerp te besteden. Externe veiligheid is relatief onzichtbaar voor inwoners en heeft daarom niet zoveel invloed op het veiligheidsgevoel, maar is wel bepalend voor de objectieve veiligheid van inwoners. Integraliteit zegt tevens iets over de werkwijze die wordt toegepast bij de ontwikkeling van beleid, namelijk: samen met alle relevante (keten)partners in dynamisch verband werken aan het vergroten van de veiligheid. Voor het wijkteam van de politie vervangt een goed IVP met uitwerkingsplannen het jaarlijkse werkplan. Veiligheidsbeleid is het op een systematische en samenhangende manier werken aan het behoud of de verbetering van de lokale veiligheid in al haar facetten, onder regie van het lokale bestuur. Het is in feite het regelmatig bekijken welke veiligheidsproblemen zich voordoen of zouden kunnen gaan voordoen om daar vervolgens op een doeltreffende en doelmatige manier actie op te ondernemen. Met dit plan wordt beoogd zowel aandacht aan de objectieve als subjectieve veiligheid te besteden. Objectieve veiligheid: De feitelijke kans dat door een gebeurtenis de persoonlijke veiligheid wordt aangetast door bijvoorbeeld woninginbraak, geweld, autodiefstal. Dit wordt gemeten aan de hand van de cijfers van de politie en de brandweer. Subjectieve veiligheid: De beleving van de kans dat door een gebeurtenis de persoonlijke veiligheid wordt aangetast. Die beleving wordt naast de objectieve veiligheid gevoed met eigen ervaringen, ervaringen van mensen in de directe omgeving en de media. Dit wordt gemeten met de tweejaarlijkse leefbaarheidsmonitor. Externe veiligheid: Bij het werken met gevaarlijke stoffen in bedrijven en bij transport ervan kunnen ongelukken gebeuren met effecten voor de omgeving van deze activiteiten. Het gaat om kleine kansen met soms grote gevolgen. In het begrip risico zijn kansen en effecten aan elkaar gekoppeld. Het beleidsveld externe veiligheid houdt zich bezig met de beheersing van activiteiten die een risico voor de omgeving met zich mee kunnen brengen. De uitvoering van dit externe veiligheidsbeleid is een gezamenlijke taak van rijk, provincies en gemeenten. Centraal in het veiligheidsbeleid staat de veiligheidsketen. Per probleem worden alle schakels van de veiligheidsketen bekeken om een samenhangend geheel van maatregelen te treffen. Uitgangspunt daarbij is dat repressie plaatsvindt als de situatie proactief en preventief ook is/wordt aangepakt, tenzij daarvoor geen mogelijkheden zijn. De veiligheidsketen is als volgt opgebouwd: Pro-actie: Het wegnemen van structurele oorzaken van onveiligheid door het treffen van voorzieningen in de planfase. Preventie: Het voorkomen van directe oorzaken van onveiligheid en het vooraf zoveel mogelijk beperken van gevolgen van inbreuk op de veiligheid als die optreedt. Dit kan door voorlichting, inzetten van zorg of controle van voorschriften. Preparatie: De voorbereiding op de te nemen acties bij eventuele inbreuk op de veiligheid. Dit doen we door plannen te maken voor grote evenementen. Repressie: De bestrijding van inbreuken op de veiligheid en de verlening van hulp in acute noodsituaties. Ook wel handhaving genoemd. Nazorg: Al hetgeen nodig is om zo snel mogelijk weer terug te keren tot de normale verhoudingen. 7

8 1.2 Doelstelling en effect Wij willen dat het effect van het veiligheidsbeleid is dat 1. inwoners van Houten zich veilig kunnen en blijven voelen. 2. veelplegers en players 1 worden ontmoedigd. Het doel dat we met het veiligheidsbeleid in 2010 willen bereiken is dat de veiligheid toeneemt. We toetsen de verbetering van de veiligheid aan de volgende doelstellingen: 1. Het veiligheidsgevoel verbeteren zodat 80% zich zelden of nooit onveilig voelt in Houten (nu 74%) en 90% zich zelden of nooit onveilig voelt in zijn eigen buurt (nu 87%). 2. Aantal aangiften omlaag brengen met 10% tot Het oplossingpercentage omhoog brengen van 17% naar 20%. 4. Het verhogen van de aangiftebereidheid. We volgen hiervoor de landelijke Politiemonitor. Het schaalniveau waarop het beleid vormgegeven dient te worden hangt af van het probleem. Daarbij kan gedacht worden aan gemeentebrede, wijkgerichte of hot spot benadering. 1.3 Integraal Veiligheidsplan t.o.v. andere beleidsterreinen Het IVP richt zich op de sociale en externe veiligheid van inwoners. Brandveiligheid en veiligheid in de bouw zijn niet opgenomen. De gegevens uit de leefbaarheidsmonitor hebben betrekking op de sociale veiligheid en de leefbaarheid. Zowel leefbaarheidsaspecten (afval, hondenpoep, parkeerproblemen etc.) als veiligheidsaspecten (overlast, geweld etc.) hebben invloed op het veiligheidsgevoel. De nadruk in het Integraal Veiligheidsplan ligt op de veiligheid. Het primaat voor leefbaarheid ligt bij de afdelingen Openbare Werken en Welzijn. Daar gaat het over wijkbeheer enerzijds en sociaal beheer anderzijds. Deze twee werkwijzen en de betrokken externe partners ontmoeten elkaar in het Netwerk de wijk voor elkaar. Voor de wijkplannen, die worden gemaakt binnen het netwerk, worden ook de veiligheidsgegevens benut. In deze wijkplannen komen leefbaarheid en veiligheid bij elkaar. Het initiatief hiervoor ligt bij het netwerk, de afdeling Openbare Werken of de afdeling Welzijn. Bij de afdeling Welzijn zijn de beleidsterreinen jeugd en gezondheid ondergebracht. Voor deze beleidsterreinen bestaan beleidsnotities en actieprogramma s. Ook huiselijk geweld is een onderwerp dat in eerste instantie bij de afdeling Welzijn is ondergebracht in verband met zorg en signalering. Het initiatief voor en de uitvoering van actiepunten op deze terreinen ligt nadrukkelijk bij de lijnafdeling. Denkend vanuit de ketengedachte is het belangrijk om pro-actie en preventie te borgen binnen het beleidsterrein zelf en vanuit veiligheidsoogpunt (met name repressief) aan te sluiten op bestaande beleidsplannen. De afdeling Bedrijfsvoering, Communicatie en Juridische Zaken heeft hierin de regierol. 1.4 Uitgangspunten Communicatie Dit Integraal veiligheidsplan is het kader voor het uitvoeren van verschillende projecten over de in dit plan gekozen speerpunten van veiligheidsbeleid. Uiteraard zal elk vervolgproject, nadat dit overallplan is vastgesteld door de gemeenteraad, nader worden uitgewerkt in een projectplan. Onderdeel van elk projectplan is een paragraaf communicatie over de inhoud en organisatie van de communicatie in dat deelproject. Om die reden wordt hier volstaan met het noemen van een aantal uitgangspunten die voor de communicatie van alle deelprojecten gelden, zogenaamde overkoepelende uitgangspunten. Algemene uitgangspunten: - De inhoud van de communicatie en de inzet van communicatiemiddelen wordt afgestemd op het onderdeel van de keten ( pro actie, preventie, preparatie, repressie, nazorg ) waar het op dat moment in het deelproject over gaat. Dit houdt bijvoorbeeld in het breed inzetten op voorlichting bij preventie en het doelgericht communiceren in de richting van een speciale doelgroep in geval van repressie. - De meeste speerpunten hebben samenhang met andere beleidsterreinen, bijvoorbeeld verkeersveiligheid en genotsmiddelen. Er zal sprake zijn van gezamenlijke en afgestemde communicatie met de aanpalende beleidsterreinen, zowel met interne- als met externe partners. 1 Players zijn jongeren die hard op weg zijn om veelpleger te worden. Investeren in die groep loont vaak. 8

9 - De aard van het deelproject is bepalend voor de intensiteit van de communicatie en voor de keuze van de doelgroepen. - In alle gevallen is de gemeente Houten de afzender van de communicatie over het IVP en over de deelprojecten. Dit houdt in dat het initiatief bij de gemeente ligt, dat gebruik wordt gemaakt van de bestaande gemeentelijke communicatiemiddelen en dat de gemeentelijke huisstijl wordt gebruikt. - Centraal in de communicatie staat het informeren en het beïnvloeden van het gedrag van doelgroepen. Immers het IVP is succesvol als ( delen ) van de Houtense inwoners hun gedrag gaan wijzigen in de richting van de gewenste situatie. 1.5 Inzet wijkagenten en surveillanten Politiewerk wordt uitgevoerd onder het motto kennen en gekend worden. Dat wil zeggen dat de politie het politiewerk dichtbij de burger en op basis van kennis van de problemen in de wijk dan wel buurt uitvoert. Dit strategisch uitgangspunt heeft geleid tot een visie op gebiedsgericht werken. Hierin speelt de wijkagent een cruciale rol. Mede om die reden is de wijkagent een belangrijk onderdeel van de basispolitiezorg. De kerntaken van de wijkagent zijn: het bevorderen van de veiligheid en het veiligheidsgevoel in zijn verzorgingsgebied. De gemeente Houten financiert drie surveillanten die bij de politie in dienst zijn. Deze surveillanten worden daar waar nodig voor toezichthoudende taken ingezet; de wijkchef is hiervoor verantwoordelijk. Daarbij hebben de surveillanten extra aandachtsgebieden die worden bepaald binnen het Integraal Veiligheidsplan. Dit betekent dat naast hun algemene taken de werkzaamheden worden geprioriteerd door het IVP. De prioriteiten kunnen bij elk nieuw IVP of bij de voortgangsrapportage wijzigen Afgesproken is dat in 2007 per kwartaal verantwoording wordt afgelegd over de inzet van de surveillanten zodat betere sturing kan worden gegeven vanuit de gemeente. 1.6 Monitoring De resultaten van het veiligheidsbeleid worden jaarlijks in de beleidscyclus meegenomen. Op deze manier verstrekken we informatie en leggen verantwoording af. Elke twee jaar houden we een leefbaarheidsmonitor. Op basis hiervan en de jaarlijkse cijfers van de politie evalueren we het beleid met een uitgebreide voortgangsrapportage. Deze rapportage wordt ter besluitvorming voorgelegd aan de raad. Op dat moment kan bijstelling van de gekozen speerpunten plaatsvinden. 1.7 De vijf wijken van Houten De gemeente Houten is ingedeeld in vijf wijken. Deze indeling wordt zowel door de gemeente als de politie gehanteerd. In de leefbaarheidsmonitor zijn deze vijf wijken daarom het uitgangspunt. In dit IVP besteden we in een apart hoofdstuk aandacht aan de vijf wijken afzonderlijk. In figuur 1 treft u de indeling van de wijken aan. 9

10 Figuur 1 De wijken van Houten 10

11 2 TERUGBLIK SPEERPUNTEN Algemeen Op basis van de resultaten die in de politieregio Utrecht in de afgelopen vier jaar zijn geboekt kan de conclusie worden getrokken dat het maken van veiligheidsbeleid loont. In vrijwel alle gemeenten met een Integraal Veiligheidsplan is de criminaliteit teruggelopen. Ook in Houten is dit duidelijk te zien. Op de terreinen waar extra inzet is gepleegd heeft een afname van het aantal aangiften plaatsgevonden en het veiligheidsgevoel is verbeterd. Natuurlijk is dit resultaat niet alleen te danken aan het ingezette veiligheidsbeleid, maar wel kan geconcludeerd worden dat het een flinke bijdrage heeft geleverd. Om die reden willen we dan ook doorgaan met een nieuw veiligheidsbeleid. Maar voordat we hierop ingaan, eerst een terugblik op de resultaten van de speerpunten van de afgelopen jaren. Het gaat om de speerpunten zoals die zijn vastgesteld bij de voortgangsrapportage in Speerpunt 1: Fietsdiefstal In de Veiligheidsvoortgangsrapportage 2005 is al aangegeven dat de doelstelling van het projectplan is gehaald. De doelstelling was een afname van 25% van het aantal diefstallen in het Centrum ten opzichte van het jaar 2002 te realiseren. Dat is gelukt. In 2006 is het aantal diefstallen verder gedaald. Fietsdiefstal Fietsdiefstal Speerpunt 2: Diefstal af/uit auto Op dit speerpunt is minder inzet gepleegd dan op sommige andere, maar de daling van het aantal aangiften is enorm ten opzichte van het peiljaar Ook bij dit speerpunt is de doelstelling van - 25% gehaald. Diefstal af/uit auto Diefstal af/uit auto Speerpunt 3: Overlast jongeren De investering die de gemeente Houten heeft gedaan voor jongeren en de overlast die zij soms veroorzaken heeft zijn vruchten afgeworpen: het aantal inwoners dat vaak overlast ondervindt van 11

12 jongeren is ten opzichte van 2004 met 5% afgenomen naar 14%. De onderstaande grafiek laat zien dat de laatste jaren sprake is van een sterk verbeterende situatie. Het aantal meldingen van jongerenoverlast is gezakt naar 225. Overlast jongeren Overlast jongeren Speerpunt 4: Vernielingen Dit onderwerp is in 2005 benoemd als nieuw speerpunt. Met bewoners uit het Oude Dorp is gesproken over de vernielingen die plaatsvonden. De werkwijze van politie en jongerenwerk is aangepast en de Rinkeldekinkellijn is ingesteld. Deze aanpak heeft het volgende positieve resultaat gehad: Vernielingen Vernielingen Het project dat is gestart heeft zich gericht op het Oude Dorp, De Lobben en Den Oord. Juist in deze buurten is een grote afname van aangiften geconstateerd. Vernielingen in projectgebied Vernielingen in projectgebied Uit de monitor blijkt dat 39% van de inwoners uit deze 3 buurten de Rinkeldekinkellijn kent. In de beginfase hebben zich 80 adressen aangemeld, uiteindelijk zijn dat er ongeveer 200 geworden. 12

13 Hiervan hebben er ongeveer 30 hebben meegedaan aan de leefbaarheidsmonitor. Slechts één respondent heeft de lijn daadwerkelijk gebeld. Hij was tevreden over de afhandeling. De meeste mensen geven aan dat zij niet weten of de lijn bijdraagt aan vermindering van vernielingen. In het Oude Dorp is de helft van de deelnemers overtuigd van de positieve werking van de lijn. Horecaondernemers zijn inmiddels ook aangesloten op de lijn. Feit is wel dat uit de cijfers blijkt dat het aantal vernielingen drastisch omlaag is gegaan. 2.6 Speerpunt 5: Overlast van brommers/scooters De voornaamste doelstelling van dit speerpunt was de overlast terug te dringen. De indicator die daarvoor is gehanteerd is het aantal inwoners dat bij de monitor aangeeft vaak overlast te ondervinden. Het doel was om het percentage van 30% naar 25% terug te brengen. De inzet was vooral repressief van aard. Regelmatig uitoefenen van controles en lik-op-stukbeleid. Uit de laatste monitor is gebleken dat nu nog 23% van de inwoners vaak overlast heeft van brommers/scooters. Het doel is daarmee gehaald. 2.7 Speerpunt 6: Veilig ondernemen in winkelcentra De doelstelling was het aanleggen en onderhouden van een burenbelsysteem. In het verlengde daarvan zouden we kijken naar het keurmerk veilig ondernemen. In de loop van 2006 werd duidelijk dat te weinig ondernemers wilden investeren in een burenbelsysteem en dat een keurmerk veilig ondernemen helemaal onhaalbaar was. De ondernemersverenigingen hebben wel een veiligheidstraining georganiseerd die begin 2007 wordt gegeven. De gemeente levert hieraan een geldelijke bijdrage. 2.8 Inzet Surveillanten De gemeente Houten bekostigt 3 surveillanten die de afgelopen jaren zijn ingezet voor de vastgestelde speerpunten jeugd, centrum en fietsdiefstal. Naast inzet op de speerpunten houden de surveillanten algemeen toezicht in de gemeente en controleren zij op grond van de Algemene Plaatselijke Verordening en verkeersregelgeving. Ook voor specifieke evenementen, projecten of klachten worden de surveillanten ingezet. In bijlage 2 is kort weergegeven waarop surveillanten in 2006 zijn ingezet. Het feit dat de surveillanten ingezet kunnen worden als biker (op de fiets) heeft bijgedragen aan de effectiviteit van het toezicht dat wordt gehouden. Hierdoor is het aantal fietsdiefstallen, vernielingen en overlast bijvoorbeeld afgenomen. De surveillanten zijn ook verantwoordelijk voor een groot deel van de proces-verbalen die worden geschreven op het gebied van veel voorkomende criminaliteit. Alle inzet die de surveillanten plegen wordt vastgelegd in mutaties in het politieregistratiesysteem. 13

14

15 3 DE RESULTATEN UIT DE LEEFBAARHEIDSMONITOR Elke twee jaar houdt de gemeente een enquête onder inwoners over de leefbaarheid in de gemeente Houten. Een deel van de enquête gaat over de subjectieve veiligheid; het veiligheidsgevoel. Hieronder vindt u een korte samenvatting met conclusies van de resultaten op het gebied van veiligheid uit de monitor van De samenvatting van de monitor als geheel is als bijlage 3 bijgevoegd. 3.1 Cijfers over het leven en wonen in Houten - 97% van de inwoners vindt de buurt waarin men woont (zeer) prettig, net als in 2004 en 2002 (96%) - Bewoners geven gemiddeld een 7.7 voor hun buurt en een 7.2 voor Houten (2004: 7.6 en 7.1) - De betrokkenheid bij de buurt is nog steeds groot: 89% voelt zich medeverantwoordelijk voor de leefbaarheid en de veiligheid in de buurt (2004: 93%) - De mate waarin men overlast en dreiging ervaart is beperkt. De indicatorwaarden hiervoor zijn 8.3 en 9.2 (hoge waarden, net als 2004). De waarde mate van verloedering ligt met 7.0 hoger (lees: beter) dan in 2004 (6.6). - Ook het beeld van de toekomst van de buurt is positiever dan in 2004: de meerderheid denkt dat de buurt gelijk zal blijven (61%), of vooruit zal gaan (10%). Slechts 12% denkt dat de buurt achteruit zal gaan (2004: 18%). Conclusie 1 Inwoners vinden het wonen in Houten over het algemeen prettig en zijn betrokken bij hun buurt. 3.2 Cijfers over gevoelens van onveiligheid Op basis van de leefbaarheidsmonitor kunnen we stellen dat hoe langer men op een zelfde plaats woont hoe onveiliger men zich gaat voelen. Ook leeftijd speelt hierbij een rol. Dit is met name terug te zien in de cijfers op buurtniveau. Tabel 3.1 % inwoners dat zich (on)veilig voelt in Houten Ja vaak Ja soms Nooit / zelden onbekend Noord West (63) 1 (8) Noord Oost 2 28 (38) 68 (57) 0 Zuid West Zuid Oost Kleine kernen 1 33 (26) 58 8 (14) HOUTEN (64) 2 (tussen haakjes) : de score van 2004, deze is alleen vermeld als het verschil met 2006 meer dan 5% is. Conclusie 2 - Het merendeel van de inwoners voelt zich zelden /nooit onveilig in Houten. Dit aandeel is zelfs met 8% toegenomen t.o.v Slechts 1% voelt zich vaak onveilig in Houten. - In de kleine kernen en buitengebied voelt men zich het minst veilig. - Als men zich onveilig voelt in Houten, noemt men als belangrijkste onveilige plekken: Het Rond (42%), station (18%) parken (14%) en fietstunnels en -paden (10%). Tabel 3.2 % inwoners dat zich (on)veilig voelt in hun eigen buurt Ja vaak Ja soms Nooit / zelden onbekend Noord West 1 12 (17) 86 (79) 2 Noord Oost 2 14 (20) 83 (76) 1 Zuid West Zuid Oost Kleine kernen HOUTEN (tussen haakjes) is de score van 2004 vermeld, deze is alleen opgenomen als het verschil met 2006 meer dan 5% is. 15

16 In het Centrum voelt 9% van de inwoners zich vaak onveilig. Dit is opvallend vaker dan in andere buurten en ook een verslechtering ten opzichte van Hiervoor is geen duidelijke verklaring te geven. Conclusie 3 - In de eigen buurt voelt men zich (nog) veiliger dan in Houten als geheel. - De inwoners van Vinex voelen zich het veiligst. Ook de inwoners van Houten Noord zijn zich de afgelopen jaren veiliger gaan voelen in hun buurt. - Inwoners van de kleine kernen en het buitengebied voelen zich relatief het minst veilig, alhoewel ook hier slechts 1% zich vaak onveilig voelt in de eigen buurt. - In het Centrum voelt men zich het onveiligst in de eigen buurt. Dit is een aandachtspunt. 3.3 De speerpunten van het IVP In het Integraal veiligheidsplan zijn 6 speerpunten benoemd op het gebied van veiligheid, waarop extra ingezet is. Vijf van deze speerpunten komen in de monitor 2006 terug. Tabel 3.3 % inwoners dat vindt dat een probleem vaak / weinig voorkomt in de buurt vaak soms nooit 1 Fietsendiefstal 9 (10) 39 (45) 52 (44) 2 Vernieling en diefstal af / uit auto 3 (6) 29 (37) 68 (57) 3 Overlast van jongeren 14 (19) 43 (37) 43 (44) 4 Overlast van scooters / brommers 23 (30) 39 (40) 38 (30) 5 Vernielingen 9 (9) 30 (35) 61 (56) (tussen haakjes) is de score van 2004 vermeld. Conclusie 4 - Voor alle vijf speerpunten geldt dat het % inwoners dat vindt dat dit probleem vaak voorkomt, is afgenomen. Met name de afnemende overlast van jongeren én van scooters / brommers is opvallend. Positief is ook dat het % inwoners dat zegt dat het probleem (bijna) nooit voorkomt voor 3 speerpunten significant is toegenomen. - De inspanningen op deze speerpunten lijken dus effect gehad te hebben (helaas is niet aan te geven in hoeverre de acties van gemeente en politie exact van invloed zijn op deze cijfers, maar dat er sprake is van een positieve ontwikkeling is duidelijk). 3.4 De top 3 van problemen in de buurt Volgens de inwoners komen de volgende problemen in hun buurt het meest voor: Tabel 3.4 Veel voorkomende problemen in Houten Nr. Probleem 2006 % dat vindt dat dit vaak voorkomt Nr. in 2004 % dat vindt dat dit probleem als 1 e moet worden opgepakt 1 Te hard rijden 33 (35) Overlast van scooters en brommers 23 (30) Hondenpoep op straat 21 (27) 3 6 (tussen haakjes) is de score van 2004 vermeld. Andere problemen in de buurt zijn: - zwerfafval (18%) - parkeeroverlast (16%) - overlast door groepen jongeren (14%) - agressief verkeersgedrag (13%) en - geluidsoverlast door verkeer (10%) 16

17 Als gevraagd wordt welk (buurt)probleem met voorrang moet worden aangepakt, zien we een andere top 3: Tabel 3.5 Problemen die de gemeente met voorrang moet aanpakken Nr Parkeeroverlast 10% 7% (nr 5) 2 Overlast van groepen jongeren 8% 10% (nr 2) 3 Te hard rijden 7% 11% (nr 1) Conclusie 4 - De top 3 van problemen is hetzelfde gebleven: te hard rijden, overlast brommers / scooters en hondenpoep. - Voor alle genoemde problemen geldt dat het % bewoners dat vindt dat het probleem vaak voorkomt omlaag gegaan is (het probleem wordt dus als minder ernstig ervaren). Voor overlast brommers / scooters én hondenpoep is dit een significante verbetering. - Problemen die met voorrang aangepakt moeten worden zijn andere problemen dan de veel voorkomende problemen. Van deze problemen ondervindt men meer overlast en hinder. Het veiligheidsgevoel wordt hierdoor 17

18

19 4 DE CIJFERS VAN DE POLITIE In dit hoofdstuk worden de algemene aangiftecijfers kort weergegeven en in perspectief gezet ten opzichte van 2005 en het district Lekstroom. Ook wordt in de tekst het peiljaar 2002 genoemd, het peiljaar politie en IVP Een totaaloverzicht van de cijfers vindt u in bijlage 4. Tabel 4.1 Overzicht van het aantal aangiften in Houten per delict in 2005 en 2006 Delict Aangiften 2005 Aangiften 2006 % van totaal N aangiften 2006 (in %) *Dit is zonder diefstal brommers en scooters Verschil (in %) Woninginbraken ,5-19,6 Bedrijfsinbraken ,7-0,7 Lichamelijke integriteit ,4-0,7 (zoals mishandeling/bedreiging) Veel voorkomende criminaliteit Waarvan: * diefstal uit/af auto ,7 (16) -14,5 (-6,1) * diefstal fiets* (18) (-16,5) * vernieling (20,7) (-16,8) Overige criminaliteit ,7-8,4 TOTAAL % -11,5 Conclusie 5 Het totaal aantal aangiften is afgenomen met 11,5% ten opzichte van Ten opzichte van het jaar 2002 is het totaal aantal aangiften afgenomen met maar liefst 32%! Een mooi resultaat. Conclusie 6 In 2006 maakt veel voorkomende criminaliteit 54,7% van de totale criminaliteit uit; in 2005 was dit nog 56,6%. Veel voorkomende criminaliteit blijft de hoofdmoot van de totale criminaliteit. Tabel 4.2 Houten vergeleken met het district Lekstroom Vergelijking aantal aangiften in 2006 t.o.v in % Delict Houten Lekstroom IJsselstein Lopik Nieuwegein Vianen Woninginbraken -19,6% + 22% +33% +6% +31% +42% Bedrijfsinbraken -0,7% + 25% +15% +65% +36% +46% Lichamelijke integriteit -0,7% -19% -22% -40% -19% -25% (m.n. mishandeling/bedreiging) Veel voorkomende criminaliteit Waarvan: * diefstal uit/af auto * diefstal fiets * vernieling -14,5% (-6,1%) (-16,5%) (-16,8%) -8% (+14%) (-30%) (-10%) -16% (-8%) (-34%) (-5%) -15% (-10%) (-69%) (+5%) -2% (+34%) (-28%) (-13%) 1% (+20%) (-45%) (+4%) Overige criminaliteit -8,4% -8% -13% -29% -4% +3% TOTAAL -11,5% - 5% -11% -16% 0% 4% Conclusie 7 Hoewel gemiddeld in het district Lekstroom de hoeveelheid aangiften al daalt met 5%, zien we in Houten al jaren een nog sterkere daling. Houten is in de regio de enige gemeente die sinds 2002 een constante dalende lijn vertoont. De gemiddelde daling in het district Lekstroom kan dan ook voor een groot deel op het conto van de gemeente Houten worden bijgeschreven. Ten opzichte van 2002 heeft het district een daling van 9% behaald. 19

20 Conclusie 8 De resultaten op de verschillende onderdelen laten opvallende verschillen tussen het gemiddelde Lekstroomresultaat en het resultaat in Houten zien. Meestal springt Houten er gunstig uit, maar op een aantal punten ook relatief ongunstig. Woninginbraken Waar Houten een daling van bijna 20% op het gebied van woninginbraken toont, laat Lekstroom juist een stijging van ruim 20% zien. Een tegenovergestelde ontwikkeling die te maken heeft met de forse groei aan inbraken in Nieuwegein (+31%), IJsselstein (+33%) en Vianen (+42%). In IJsselstein en Nieuwegein ligt het absolute getal aan inbraken fors hoger dan in Houten. In Vianen is sprake van een vergelijkbaar aantal woninginbraken. Bedrijfsinbraken In Houten is het aantal bedrijfsinbraken gelijk gebleven ten opzichte van In Lekstroom is een forse toename te constateren van 25%. Alle andere gemeenten laten een stijging zien. Lichamelijke Integriteit Op dit onderwerp is op het eerste gezicht niets aan de hand: een gelijk aantal aangiften. In Lekstroom daarentegen is een behoorlijke daling te zien van 19%. Alle gemeenten vertonen een daling op dit terrein, behalve Houten waar het aantal aangiften gelijk is gebleven. In absolute aantallen zit Houten (135) net onder IJsselstein (167) en volgt Vianen (65) op behoorlijke afstand. Veel voorkomende criminaliteit Hier scoort Houten beduidend beter dan het gemiddelde in Lekstroom. IJsselstein en Lopik laten een vergelijkbare daling zien. In Nieuwegein en Vianen zijn op dit onderwerp stil blijven staan. Bekijken we echter de uitsplitsing naar soort criminaliteit dan is de tendens in het district dat er weer meer auto-inbraken zijn gepleegd (grote stijging in Nieuwegein en Vianen). Houten heeft op Lopik na overigens de minste auto-inbraken. Ten aanzien van fietsdiefstal is een behoorlijke daling in Houten gerealiseerd, zeker ten opzichte van De daling ten opzichte van 2005 is minder groot in vergelijking met de daling binnen andere gemeenten, doordat in Houten eerder al een grote daling is gerealiseerd. Absoluut gezien scoort Houten nu (328) iets hoger dan IJsselstein (295). Het cijferboekje 2006 van provincie meldt dat in Houten 42,0% van de verplaatsingen korter dan 7,5km door fietsers wordt gemaakt, in IJsselstein is dat 35,4%. Bovendien, onze fietsen staan geconcentreerder (centrum en station), wat het voor dieven eenvoudiger maakt om een slecht of niet afgesloten fiets te ontvreemden. Geconcludeerd kan worden dat met de gerealiseerde dalingen van de afgelopen jaren Houten het aantal fietsdiefstallen is genormaliseerd. Het aantal vernielingen is afgenomen in Lekstroom, maar in Houten meer dan gemiddeld. Naast Houten laten alleen Nieuwegein (-13%) en IJsselstein (-5%) een daling zien van het aantal vernielingen. 20

21 5 DE SOCIALE VEILIGHEID PER WIJK BEKEKEN In dit hoofdstuk gaan we nader in op zowel de objectieve als de subjectieve veiligheid. De categorie delicten Veel Voorkomende Criminaliteit levert traditiegetrouw het grootste aantal aangiften op. In 2006 was deze categorie goed voor 54% van de delicten. In tabel 4.3 is de verspreiding over de vijf wijken van de veel voorkomende criminaliteit aangegeven. Vanaf tabel 5.2 volgt per wijk een overzicht van de belangrijkste objectieve en subjectieve problemen. Tabel 5.1 Wijk Aantal aangiften Veel Voorkomende Criminaliteit per wijk Diefstal Diefstal van Vernieling Totaal uit/vanaf brom-, snor-, motorvoertuig fietsen Noord West Noord Oost Zuid West Zuid Oost Kleine kernen & buitengebied TOTAAL Conclusie 9 We zien in Zuid West een grote stijging van het aantal aangiften. Vooral diefstal uit/vanaf motorvoertuigen is gestegen op het bedrijventerrein. Voor het overige is de stijging te verklaren uit de groei van de wijk. In de kleine kernen & buitengebied is sprake van een lichte stijging van de aangiften. De meeste delicten worden gepleegd op bedrijventerreinen en buiten de bebouwde kom. In Noord West en Noord Oost zijn spectaculaire dalingen genoteerd op alle genoemde terreinen. Dit is deels toe te rekenen aan de projecten die daar zijn gehouden. Tabel 5.2 De belangrijkste problemen in de wijk Noord West Belangrijkste problemen (cijfers politie 2006) 2006* Meest voorkomende problemen (monitor 2006) 1. vernieling 118 (177) 1. te hard rijden (30%) 2. melding overlast 113 (180) 2. overlast brommers & 3. diefstal af/uit auto 77 (125) scooters (26%) 3. hondenpoep (20%) / zwerfafval (20%) * aantal aangiften 2006 tussen haakjes aangiften Met voorrang aan te pakken problemen (monitor 2006) 1. jongerenoverlast (9%) 2. parkeeroverlast (9%) 3. overlast brommers & scooters (8%) Conclusie 10 - Het aantal aangiften en meldingen in de wijk Noord West is flink gedaald. - Jongerenoverlast beïnvloedt het veiligheidsgevoel het meest. - In de genoemde problemen is in voorgaande jaren al geïnvesteerd. De werkwijze voor vernielingen en overlast brommers & scooters moet worden gecontinueerd. Te hard rijden en jongerenoverlast verdienen aandacht. - Hondenpoep, zwerfafval en parkeeroverlast zijn leefbaarheidproblemen waarop niet specifiek wordt ingezet in het veiligheidsbeleid. 21

22 Tabel 5.3 De belangrijkste problemen in de wijk Noord Oost Belangrijkste problemen (cijfers politie 2006) 2006* Meest voorkomende problemen (monitor 2006) 1. diefstal van brom-, 189 (228) 1. te hard rijden (30%) snor-, fietsen 2. hondenpoep (26%) 2. vernieling 123 (155) 3. overlast brommers & 3. meldingen overlast 121 (205) scooters (25%) * aantal aangiften 2006 tussen haakjes aangiften Met voorrang aan te pakken problemen (monitor 2006) 1. jongerenoverlast 14% 2. parkeeroverlast 8% 3. groenvoorziening 6% Het Centrum De buurt Centrum valt onder de wijk Noord Oost. De bewoners van het Centrum voelen zich het minst veilig en de inwoners van Houten vinden Het Rond de meest onveilig plek in Houten. Een verklaring voor dit laatste cijfer is dat de meeste inwoners Het Rond kennen en ook passeren tijdens hun verplaatsingen en daarom noemen. Daarbij speelt een rol dat jongeren zich vaak op Het Rond bevinden en dit bedreigend kan overkomen. Het belangrijkste probleem dat volgens de bewoners moet worden aangepakt is brommer- en scooteroverlast. Uit de politiecijfers blijkt dat fietsendiefstal, vernielingen en overlast de grootste problemen zijn. Ten opzichte van 2005 zijn de aangiften en meldingen echter flink afgenomen. Cijfers met betrekking tot het winkelcentrum zijn het aantal aangiften van winkeldiefstal (8) en het aantal aangiften van bedrijfsinbraken (18). Uit het voorgaande concluderen wij dat er, los van de speerpunten en gebruikelijke acties, geen aanleiding is om specifiek te investeren in het Centrum. Conclusie 11 - Het aantal aangiften en meldingen is in de wijk Noord Oost eveneens gedaald. - Nog maar 14% van de inwoners noemt jongerenoverlast als met voorrang aan te pakken probleem tegen 21% in In de genoemde problemen is in voorgaande jaren al geïnvesteerd. De werkwijze voor vernielingen en overlast brommers & scooters moet worden gecontinueerd. Te hard rijden en jongerenoverlast verdienen met name op Het Rond de aandacht. - Leefbaarheidproblemen krijgen de overhand ten opzichte van veiligheidsproblemen. Tabel 5.4 De belangrijkste problemen in de wijk Zuid West Belangrijkste problemen (cijfers politie 2006) 2006* Meest voorkomende problemen (monitor 2006) 1. meldingen overlast 43 (52) 1. te hard rijden (39%) 2. diefstal af/uit auto 37 (20) 2. hondenpoep (20%) 3. melding 28 (20) 3. parkeeroverlast (17%) burengerucht * aantal aangiften 2006 tussen haakjes aangiften Met voorrang aan te pakken problemen (monitor 2006) 1. parkeeroverlast (12%) 2. te hard rijden (12%) 3. winkels (8%) Conclusie 12 - In 2005 werd in Zuid West in de meeste categorieën niet meer dan 20 keer aangifte of melding gedaan. In 2006 is door de toename van de bewoning van de wijk het aantal aangiften en meldingen gestegen. - In de cijfers van de politie is -net als vorige jaren- een bedrijventerrein meegenomen waardoor het aantal diefstallen af/uit auto relatief hoog is Twintig diefstallen zijn op dit terrein gepleegd. - Bijna alle problemen zijn leefbaarheidproblemen. - Te hard rijden verdient aandacht. 22

23 Tabel 5.5 De belangrijkste problemen in de wijk Zuid Oost Belangrijkste problemen volgens cijfers politie * Meest voorkomende problemen (monitor 2006) 1. meldingen overlast 90 (69) 1. te hard rijden (34%) 2. vernielingen 43 (49) 2. hondenpoep (23%) 3. melding 36 (33) burengerucht 3. parkeeroverlast (21%) * aantal aangiften 2006 tussen haakjes aangiften Met voorrang aan te pakken problemen (monitor 2006) 1. parkeeroverlast 16% 2. te hard rijden 10% 3. winkels 6% Conclusie 13 - Er is een duidelijke stijging van het aantal overlastmeldingen in Zuid Oost. Jongeren worden actiever in deze wijk. Daarbij speelt mee dat de Rietplas in de wijk is gelegen. Veruit de meeste meldingen (41) komen uit de buurt Het Meer en 15 meldingen uit De Tuin en Het Land. - Bijna alle problemen zijn leefbaarheidproblemen. - Te hard rijden verdient aandacht. Tabel 5.6 De belangrijkste problemen in de wijk Kleine kernen & buitengebied Belangrijkste problemen (cijfers politie 2006) 2006* Meest voorkomende problemen (monitor 2006) 1. diefstal uit/vanaf 91 (91) 1. te hard rijden (45%) motorvoertuig 2. vernieling openbare 2. verkeersongevallen 88 (89) ruimte (24%) 3. overige 73 (56) 3. geluidsoverlast door vermogensdelicten verkeer (23%) * aantal aangiften 2006 tussen haakjes aangiften Met voorrang aan te pakken problemen (monitor 2006) 1. Verkeersoverlast 10% 2. Overlast brommers & scooters 8% 3. Zwerfvuil 6% / Te hard rijden 6% Conclusie 14 - In de Kleine kernen & buitengebied is helaas niet voor alle categorieën een daling te constateren. - Het aantal meldingen van overlast is flink gedaald en komt niet meer voor in de top 3. - Meeste problemen zijn gerelateerd aan het verkeer. 23

24

25 6 EXTERNE VEILIGHEID 6.1 Wat wordt bedoeld met externe veiligheid? Waar wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen kunnen veiligheidsrisico's optreden voor omwonenden, andere bedrijven en passanten. Hetzelfde geldt voor het vervoer van gevaarlijke stoffen. Dit hoofdstuk gaat in op het beleid van de gemeente Houten voor de beheersing van risico's als gevolg van het werken met gevaarlijke stoffen in bedrijven en het vervoer van gevaarlijke stoffen. Het gaat hierbij om veiligheid voor de personen buiten het bedrijf en/of het transportmiddel. Hiervoor wordt de term externe veiligheid gebruikt. Als gevolg van enkele rampen en incidenten zoals de vuurwerkramp in Enschede is externe veiligheid een belangrijk landelijk thema geworden. Deze rampen en incidenten hebben ertoe geleid dat de Rijksoverheid diverse maatregelen heeft genomen om zicht te krijgen op de risicobronnen in Nederland en het optimaliseren van de risicobeheersing rondom de risicobronnen. Maatschappelijk gezien hebben deze rampen eveneens een belangrijke bijdrage geleverd aan de bewustwording van het leven met veiligheidsrisico's. Helder is dat de huidige maatschappij nu eenmaal veiligheidsrisico's met zich meebrengt, maar dat er wel grenzen aan deze risico's gesteld moeten worden. Om de veiligheidsrisico's te beheersen zijn door de Rijksoverheid diverse nota s, wetten en besluiten vastgesteld die leidend zijn voor de externe veiligheidstaken van provincie en gemeenten. Het gaat daarbij om wet- en regelgeving waarin risiconormen zijn gesteld voor vervoer van gevaarlijke stoffen en voor bedrijven die met gevaarlijke stoffen werken. In ons milieubeleidsplan staat onze ambitie op het gebied van externe veiligheid: de gemeente wil nu en in de toekomst voldoen aan de landelijke normen voor externe veiligheid. 6.2 Wat zijn de normen? De risiconormen worden uitgedrukt in kansen op overlijden. De norm voor individuele personen is vastgelegd in het zogeheten plaatsgebonden risico (PR). Dat geeft aan hoe groot de overlijdenskans is van een persoon die zich 24 uur per dag op een bepaalde plek in de nabijheid van een risicovol bedrijf of risicovolle transportroute zou bevinden. De wetgever beschouwt een overlijdenskans van eens in de miljoen jaar (aangeduid met 10-6 ) acceptabel. Vertaald naar een plattegrond kan het PR=10-6 worden weergegeven als een contour rondom een risicovol bedrijf (zie voorbeeld op de volgende bladzijde) of als contour langs een risicovolle transportroute. Alle punten op die contour vertegenwoordigen een plaatsgebonden risico op overlijden van één op de miljoen jaar. Kom je dichter bij het risicovolle bedrijf of de transportroute, dan is de overlijdenskans groter. Uiteraard wordt die kans kleiner als je er verder vandaan gaat. Het plaatsgebonden risico vertegenwoordigt dus een afstandsnorm. Voor de afstand tussen kwetsbare objecten en risicovolle bedrijven of transportroutes is die norm een harde grenswaarde. Kwetsbare objecten zijn woningen, scholen, kinderdagverblijven, bejaardenhuizen en dergelijke. Voor de afstand tussen risicovolle bedrijven en beperkt kwetsbare objecten is die norm een richtwaarde waarvan mag worden afgeweken als daar een gegronde reden voor is. Daar mag het overlijdensrisico maximaal 10-5 zijn (kans op overlijden van eens in de jaar). Beperkt kwetsbare objecten zijn bedrijfsgebouwen, kleine kantoren, winkels en dergelijke. In onderstaande figuur wordt rondom een risicovol bedrijf een cirkel getrokken waarbinnen het risico voor individuele personen boven de normen uitstijgt. 25

26 Figuur 2 Contouren risico voor individuele personen (persoonsgebonden risico) De rijksoverheid heeft niet alleen normen voor individuen vastgesteld. Bij ongevallen met gevaarlijke stoffen kunnen namelijk ook veel dodelijke slachtoffers gelijktijdig vallen (bijvoorbeeld de vuurwerkramp). Daarvoor is het groepsrisico (GR) in het leven geroepen. Dat is een maat voor de maatschappelijke ontwrichting die optreedt bij een ongeval met gevaarlijke stoffen waarbij meerdere slachtoffers gelijktijdig vallen. Voor het groepsrisico is een oriënterende waarde vastgesteld. Het komt er daarbij op neer dat de kans op een dodelijk ongeval kleiner moet zijn naarmate de groep die door dat ongeval zou komen te overlijden, groter is. Voor transport bedraagt deze waarde 10-4 /jaar bij 10 doden, 10-6 /jaar bij 100 doden enzovoorts. Van deze oriënterende waarde mag onder voorwaarden worden afgeweken. 6.3 Waar gaat het in Houten concreet om? In Houten kennen wij de volgende risicoveroorzakers: Bedrijven met verhoogd extern veiligheidsrisico Vervoer gevaarlijke stoffen over het spoor Vervoer gevaarlijke stoffen over de weg, met name over de A27 Vervoer gevaarlijke stoffen over het water, met name Amsterdam-Rijnkanaal Vervoer gevaarlijke stoffen per pijpleiding Voor elk van deze risicoveroorzakers zullen wij hierna kort beschrijven hoe wij in Houten aan de normen voor Externe Veiligheid (gaan) voldoen. En wat wij (gaan) doen aan rampenbestrijding voor het geval zich onverhoopt toch een ramp zou voordoen. Bedrijven met verhoogd extern veiligheidsrisico Houten heeft slechts vier bedrijven die vallen onder de Externe Veiligheid wetgeving. Het betreft drie LPG-tankstations (LPG is explosief) en één koelbedrijf (het koelmiddel is ammoniak, dat zeer toxisch is). Bij alle vier de bedrijven wordt voldaan aan de wettelijke normen. Vervoer gevaarlijke stoffen over het spoor De risico s van het spoor door Houten hangen met name af van het aantal transporten met gevaarlijke stoffen en de kans op een ongeluk. Bij ontwikkelingen langs het spoor moeten de risico s berekend worden en getoetst aan de norm. Dat is in Houten gebeurd bij de plannen voor de spoorverdubbeling. Door die verdubbeling komt het spoor dichter bij de woningen te liggen, waardoor de risico s groter worden. Uit de Externe Veiligheid analyse blijkt dat na de spoorverdubbeling evengoed aan alle normen (zowel PR als GR) wordt voldaan. Datzelfde geldt voor de Externe Veiligheid analyse die 26

27 onlangs is opgesteld voor de bouw van Castellum. Ook daarvoor geldt dat, op basis van de huidige informatie, aan alle veiligheidsnormen wordt voldaan. Wij zijn niet steeds op de hoogte van de stoffen die worden vervoerd over het spoor, maar bij calamiteiten weten we binnen enkele minuten wat er aan de hand is, zodat we een adequate inzet kunnen plegen. Vervoer gevaarlijke stoffen over de weg, met name over de A27 De risico s van wegvervoer door Houten hangen met name af van het aantal transporten met gevaarlijke stoffen en de kans op een ongeluk. Binnen de bebouwde kom van Houten vindt, zover bekend, zeer weinig vervoer van gevaarlijke stoffen plaats. Evengoed loopt er wel een belangrijke transportroute voor gevaarlijke stoffen door Houten, te weten de Rijksweg A 27, wat een verhoogd risico met zich meebrengt. Of in Houten aan alle normen wordt voldaan, is nog niet bekend. Toetsing aan die normen vindt namelijk pas plaats als er ruimtelijke ontwikkelingen zijn in de nabijheid van de weg (binnen 210 meter) of er als de weg zelf of het vervoer over die weg significant veranderd. En dat is de laatste jaren niet aan de orde geweest. Wel is duidelijk dat in Houten vrijwel geen woningen en andere gevoelige bestemmingen binnen 200 meter afstand van de A 27 liggen, zodat waarschijnlijk aan de normen op het gebied van Externe Veiligheid wordt voldaan. Bij ruimtelijke ontwikkelingen in de nabijheid van de snelweg, zoals de ontwikkeling van Parklandgoed Wulven, zal daadwerkelijk aan de normen worden getoetst. Vervoer gevaarlijke stoffen over het water, met name Amsterdam-Rijnkanaal Ook voor vervoer over het water geldt weer dat de risico s afhangen van het aantal transporten met gevaarlijke stoffen en de kans op een ongeluk. De binnenvaart in Nederland staat bekend als veilig. Wij verwachten dan ook geen overschrijding van de normen op het gebied van Externe Veiligheid. Maar toetsing aan die normen vindt ook hier pas plaats als er ruimtelijke ontwikkelingen zijn in de nabijheid van de vaarweg of als het vervoer over het kanaal significant verandert. Dat is de laatste jaren niet aan de orde geweest. Vervoer gevaarlijke stoffen per pijpleiding In Houten lopen diverse ondergrondse pijpleidingen, waarvan met name twee hoge-drukaardgasleidingen een risicobron vormen. Deze leidingen lopen weliswaar door het grondgebied van Houten, maar niet binnen de Rondweg. Volgens de huidige veiligheidsnormen moeten incidentele woningen op minstens 5 meter van deze pijpleidingen liggen en woonwijken op 50 meter afstand. In Houten wordt daar aan voldaan. Crisisbeheersingsplan Houten Uit het voorgaande blijkt dat in Houten (voor zover bekend) wordt voldaan aan de normen op het gebied van Externe Veiligheid. Dat wil echter niet zeggen dat er nooit een incident of een ramp kan plaatsvinden. Om daar op voorbereid te zijn, hebben wij een crisisbeheersingsplan opgesteld. Het crisisbeheersingsplan is een moderne vervanger van het Rampenplan. Het plan is in 2005 vastgesteld en voldoet aan de jongste wetgeving op het gebied van rampen en zware ongevallen, die na de vuurwerkramp in Enschede en de brand in Volendam was aangescherpt. De afgelopen jaren is gewerkt aan het terugdringen van risico s door de verbetering van milieu-, brand- en bouwveiligheid. Ook in de voorbereiding op daadwerkelijke crises is een verbeterslag in gang gezet, waarvoor het crisisbeheersingsplan de basis vormt. Het crisisbeheersingsplan is te gebruiken bij alle incidenten die een impact hebben op de inwoners, ondernemers en bezoekers van Houten. Het Crisisbeheersingsplan is voor een belangrijk deel een organisatieplan: 'wie doet wat' bij een crisis, ramp, zwaar ongeval of de dreiging daarvan. Hoe zijn de taken verdeeld, hoe zorgen we dat we regionaal samenwerken en elkaar niet voor de voeten lopen, wie is bestuurlijk verantwoordelijk? In het crisisbeheersingsplan is opgenomen dat voor bovengenoemde risicobronnen uit het oogpunt van Externe Veiligheid, specifieke rampenbestrijdingsplannen gemaakt of in de maak zijn. 6.4 Wat gaan wij doen in de periode Uit het voorgaande blijkt dat Houten momenteel op het gebied van Externe Veiligheid geen problemen heeft. Mocht zich desondanks een incident of een ramp voordoen, dan zijn wij daar dankzij het Crisisbeheersingsplan ook op voorbereid. Dat wil niet zeggen dat wij achterover kunnen gaan leunen. Houten is nog steeds in ontwikkeling en bij alle ruimtelijke plannen zullen wij aandacht moeten schenken aan het onderwerp Externe Veiligheid. Daarnaast zijn er landelijk ontwikkelingen, met name op het gebied van vervoer gevaarlijke stoffen, die in de toekomst wel tot overschrijding van de normen zouden kunnen leiden. Dat zullen wij nauwlettend 27