VBO-ANALYSE. Financiering van investeringen: credit crunch of niet?

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "VBO-ANALYSE. Financiering van investeringen: credit crunch of niet?"

Transcriptie

1 VBO-ANALYSE Financiering van investeringen: credit crunch of niet? Oktober 2013

2 8,1% II kloof van de investeringen tot het precrisisniveau 13,9% II toename van de kredietverlening aan (niet-financiële) ondernemingen (door Belgische banken) sinds september % II daling van niveau BEL-20 in vergelijking met haar hoogste precrisisniveau miljard euro II financieel belang van het buitenland in Belgische niet-financiële ondernemingen 8 miljard euro II opgehaalde financiering via uitgifte van langlopende bedrijfsobligaties in ,2 miljard euro II het bedrag aan uitstaande bankkredieten aan ondernemingen 3% II gemiddelde rente op nieuwe bedrijfskredieten

3 II In tegenstelling tot verschillende andere landen in de eurozone, wordt België niet geconfronteerd met een ware credit crunch II Bepaalde financieringsvormen (risicokapitaal, langetermijnfinanciering aan vaste rentevoet, ) en bepaalde doelgroepen (starters, zelfstandigen, ) ondervinden echter vaker moeilijkheden II Vertrouwen herstellen en competitiviteit van de ondernemingen versterken zijn essentieel om vlotte financiering te garanderen II Particulieren moeten meer gestimuleerd worden om in langetermijnproducten en risicokapitaal te beleggen en men moet onderzoeken welke alternatieve financieringsvormen er eventueel kunnen worden ontwikkeld

4 De crisis heeft een belangrijke impact gehad op de winstgevendheid van de ondernemingen 1. Inleiding Toegang tot financiering aan een competitieve prijs is van ontzettend groot belang voor het groeipotentieel van een economie. Indien aan deze voorwaarde niet is voldaan, dan zullen de investeringen van de ondernemingen (en de gezinnen en de overheid) onder druk komen te staan: sommige zullen dan worden uitgesteld of gewoon worden geannuleerd. En met een gewicht in 2012 van 21% in ons bbp (tegenover 19,8% in Frankrijk, 17,3% in Nederland en 17,2% in Duitsland) zou dit een aanzienlijke negatieve impact hebben op de economische groei en de creatie van jobs in ons land. Als we het economisch herstel wensen in te zetten, dan zullen we de investeringen dus weer in beweging moeten krijgen. Ook voor onderzoek en ontwikkeling en innovatie is dit zeer belangrijk. Als ondernemingen geen vlotte toegang hebben tot financiering, dan dreigen ze opportuniteiten in de markt te missen en technologische achterstand op te lopen ten aanzien van hun buitenlandse concurrenten. Hierdoor zullen ze marktaandelen verliezen en zal de transformatie van onze economie naar de groeimarkten van de toekomst minder vlot verlopen. Vandaag vinden er zeer veel ontwikkelingen plaats op het vlak van de financiering van de ondernemingen: de crisis oefent een niet te onderschatten impact uit, er doemen ook als gevolg van nieuwe regelgeving op de financiële sector (bv. Bazel-III, Solvency-II, IORP, ) verschillende structurele uitdagingen op en er worden momenteel allerlei initiatieven genomen om in de toekomst de toegang tot financiering aan een competitieve prijs te kunnen blijven verzekeren. Deze VBOanalyse heeft als doel om de verschillende problemen en uitdagingen in kaart te brengen en hieromtrent de nodige aanbevelingen ter verbetering van de situatie te formuleren. 2. Impact van de crisis op de financiering Wanneer we naar het verloop van de investeringen van de ondernemingen kijken, dan zien we dat deze zwaar getroffen zijn door de economische crisis. Op het dieptepunt kenden deze een krimp van maar liefst meer dan 15% en vandaag bevinden deze zich nog steeds bijna 9% onder het hoogtepunt van vóór de crisis. In de hoogtepunt vlak vóór de crisis = Q1 2008Q2 2008Q3 2008Q4 2009Q1 2009Q2 2009Q3 2009Q4 2010Q1 2010Q2 2010Q3 2010Q4 2011Q1 2011Q2 2011Q3 2011Q4 2012Q1 2012Q2 2012Q3 2012Q4 EVOLUTIE VAN DE INVESTERINGEN DOOR ONDERNEMINGEN (Bron: NBB) 2013Q1 2013Q2 FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 4

5 laatste conjunctuurenquête van het VBO kwam naar voren dat hier niet direct veel beterschap moet worden verwacht: geen enkele federatie meende immers dat de investeringen in de komende zes maanden in hun sector zullen toenemen. De huidige onzekerheid omtrent de economische vooruitzichten evenals de lage bezettingsgraad van het productievermogen liggen hier o.a. aan de basis. Dit heeft onvermijdelijk ook een impact op de vraag naar financiering vanuit de ondernemingen. Investeringen kunnen op verschillende manieren worden gefinancierd. Een eerste manier is via de eigen middelen die een winstgevende onderneming overhoudt na betaling van de vennootschapsbelasting en een vergoeding aan de aandeelhouders. De crisis heeft evenwel een belangrijke impact gehad op de winstgevendheid van de ondernemingen: in vele gevallen bleven de kosten (bv. lonen, energie, grondstoffen) stijgen, terwijl de omzet zwaar onder druk stond. Hierdoor wordt het zeker met de belastingverhogingen op de ondernemingen die hier sinds 2012 nog bovenop zijn gekomen minder evident om een eigen spaarpot voor toekomstige investeringen op te bouwen. Inbreng van vers kapitaal door bestaande of nieuwe aandeelhouders vormt een tweede manier om investeringen te financieren. Ook hier houdt de crisis evenwel zwaar huis. Op de financiële markten is het vertrouwen nog steeds niet hersteld: de Bel-20 situeert zich bijvoorbeeld nog steeds meer dan 45% onder het hoogtepunt vlak vóór het uitbreken van de crisis. Beleggers zijn nog steeds niet bereid om veel risico te nemen en kiezen eerder voor veilige beleggingen. In het geval van de Beurs van Brussel zijn er over de afgelopen jaren amper nieuwe beursintroducties gebeurd (het geval van bpost even terzijde gelaten), terwijl er wel verschillende delistings hebben plaatsgevonden. Naast eigen vermogen kan een onderneming ook kiezen om meer vreemd vermogen aan te trekken. Zo kloppen vele ondernemers, in het bijzonder kmo s, in eerste instantie aan bij de bank om hun investering te financieren. Momenteel zijn er, in tegenstelling tot in de Zuid-Europese landen, weinig signalen die wijzen op een algemene kredietschaarste in België. Zo zijn bijvoorbeeld de uitstaande kredieten aan ondernemingen sinds september 2008 nog met meer dan 12% toegenomen, KREDIETVERLENING AAN NIET-FINANCIËLE VENNOOTSCHAPPEN DOOR INGEZETEN BANKEN (Bron: NBB) jan.-08 apr.-08 jul.-08 okt.-08 jan.-09 apr.-09 jul.-09 okt.-09 jan.-10 apr.-10 jul.-10 okt.-10 jan.-11 apr.-11 Jaarlijks veranderingspercentage (linkeras) jul.-11 okt.-11 jan.-12 apr.-12 jul.-12 okt.-12 jan.-13 apr.-13 jul Uitstaand bedrag in miljarden euro's (rechteras) FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 5

6 Momenteel zijn er weinig signalen die wijzen op een algemene kredietschaarste in België alhoewel er over de afgelopen twee jaar wel een zekere stabilisering kan worden waargenomen. De rentevoeten bevinden zich eveneens op historisch lage niveaus, maar hier staat wel tegenover dat de kredietvoorwaarden sinds het uitbreken van de crisis gevoelig zijn verstrengd. De conclusie die kan worden getrokken, is dat banken goede projecten blijven financieren, maar dat sommige financieringsvormen (bv. langetermijnkredieten aan een vaste rentevoet) en sommige doelgroepen (bv. starters, zelfstandigen en micro-ondernemingen) het vandaag wel moeilijk(er) hebben. Deze laatste kennen immers doorgaans een hoger kredietrisico (o.a. vanwege een meer onzekere terugbetalingscapaciteit, minder waarborgen, ), wat een impact heeft op de beslissing om een krediet al dan niet toe te kennen en volgens welke voorwaarden dit zal gebeuren. De toegang tot kredietverlening aan een competitieve prijs wordt echter vandaag wel bedreigd door allerhande voorstellen (zoals bv. de mogelijke invoering van een financiële transactietaks) die de rendabiliteit van de banken gevoelig onder druk zouden kunnen zetten of die financiële tussenpersonen ervan zouden kunnen weerhouden om nog als market maker op te treden. gevallen ontbreekt evenwel cruciale informatie, waardoor ze niet kan worden goedgekeurd. De bankier moet er dan weer op zijn beurt voor zorgen dat een dossier voldoende snel wordt behandeld (zodat de ondernemer niet weken moet wachten of zelf verscheidene telefoontjes moet plegen om een antwoord te krijgen) en dat er, indien nodig, uitleg wordt gegeven waarom een krediet werd geweigerd. In plaats van een bankkrediet aan te vragen, zien we recent dat ondernemingen zich ook meer en meer rechtstreeks tot de kapitaalmarkt richten en een obligatielening uitgeven. Omdat een dergelijke uitgifte een minimale omvang vereist, is deze financieringsvorm echter voornamelijk weggelegd voor grotere ondernemingen. Door de sterk gedaalde rentevoeten kan dit momenteel een interessant alternatief vormen. Ten slotte is het cruciaal om te benadrukken hoe belangrijk het buitenland is voor de financiering van onze ondernemingen. In het tweede kwartaal van 2013 hadden buitenlandse ondernemingen, gezinnen en overheden voor bijna Los hiervan verloopt volgens de federale Kredietbemiddelaar ook de communicatie tussen de ondernemer en de bankier niet steeds optimaal. Dit kan soms tot frustraties en een negatieve perceptie bij de ondernemers leiden. Zowel de ondernemer als de bankier dragen, 44,3% volgens de Kredietbemiddelaar, hierin een verantwoordelijkheid. Zo moet de ondernemer er bijvoorbeeld voor zorgen dat zijn kredietaanvraag steeds volledig in orde en goed onderbouwd is: in sommige SAMENSTELLING VAN DE FINANCIËLE ACTIVA BIJ DE ONDERNEMINGEN IN HET VIERDE KWARTAAL VAN 2012 (Bron: NBB) 7,7% 8,7% 1,0% 38,3% Particulieren Niet-financiële vennootschappen Overheid Financiële instellingen Buitenland FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 6

7 1.000 miljard euro aan financiële activa uitstaan bij de Belgische niet-financiële vennoot-schappen. Dit weerspiegelt twee zaken. Ten eerste toont dit dat we als kleine, open economie zeer sterke banden hebben met het buitenland (niet alleen qua export, maar dus ook wat betreft financiële stromen). Ten tweede kent ons land ook zeer veel buitenlandse dochterondernemingen, die voor hun financiering minstens gedeeltelijk afhankelijk zijn van de moedervennootschap in het buitenland. Het buitenland is ontzettend belangrijk voor de financiering van onze ondernemingen 3. Uitdagingen op middellange termijn Hierboven werd er aandacht besteed aan de impact van de crisis op de financiering van de ondernemingen. Het achterliggende idee is dat wanneer we het economisch herstel inzetten, deze problemen (i.e. lage winstgevendheid, hoge risicoaversie, beperktere terugbetalingscapaciteit, ) vanzelf geleidelijk zullen verdwijnen. Dit is niet zo voor enkele middellangetermijnuitdagingen, die meer structureel van aard zijn. Banken, verzekeraars en pensioenfondsen worden geconfronteerd met nieuwe internationale regelgeving. Over verschillende zaken wordt er momenteel nog overlegd, maar op basis van wat er nu op tafel ligt, kan er toch voor de volgende, ongewenste neveneffecten worden gevreesd. De implementatie van het internationale Bazel-III akkoord op Europees niveau zal banken aanzetten voorzichtiger met hun middelen om te springen. Zo zullen ze in de toekomst bijvoorbeeld meer eigen kapitaal moeten reserveren voor risicovollere activiteiten. Daarnaast zullen ze mogelijk ook in een betere matching moeten voorzien tussen de looptijd van hun financiële activa en verplichtingen. Het resultaat van beide ontwikkelingen kan zijn dat financiering op lange termijn niet alleen duurder, maar wellicht ook schaarser wordt. Kredieten op lange termijn aan ondernemingen (en dan in het bijzonder aan kmo s, omdat grotere bedrijven nog altijd een beroep kunnen doen op de uitgifte van bedrijfsobligaties) evenals projectfinanciering (o.a. grote infrastructuur- of industriële projecten of projecten van openbaar nut zoals ziekenhuizen, scholen, ) zouden hierdoor kunnen worden getroffen. Institutionele beleggers zoals pensioenfondsen en verzekeraars beschikken over een enorm vermogen dat zij op lange termijn beleggen. Een deel hiervan investeren zij in aandelen van ondernemingen. De Solvency-II richtlijn die van toepassing is op de verzekeringssector en die ten vroegste in 2014 van kracht zal worden, zal evenwel de participatie in risicokapitaal door de verzekeringssector ontmoedigen (en de aankoop van overheidsobligaties aanmoedigen). In België bestaat het aanvullend pensioen binnen de tweede pensioenpijler bijvoorbeeld voor 80% uit groepsverzekeringen bij verzekeringsmaatschappijen. Ook voor pensioenfondsen verwacht men op termijn een gelijkaardig wetgevend kader. Hierdoor is het niet onbestaande dat er in de toekomst leemtes zullen ontstaan in het aanbod van risicokapitaal. 4. Aanbevelingen Er bestaat geen toveroplossing voor alle huidige en toekomstige problemen op het vlak van de financiering van bedrijfsinvesteringen. Verschillende, complementaire maatregelen zullen daarentegen tegelijkertijd moeten worden geïmplementeerd. De aanbevelingen die in deze nota worden beschreven, kunnen onder de volgende vijf categorieën worden ondergebracht. FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 7

8 4.1. Het vertrouwen herstellen Een groot deel van de huidige financieringsproblemen heeft te maken met de economische crisis. Wanneer we erin slagen om het economisch herstel in te zetten, dan zullen vele van deze problemen geleidelijk terug verdwijnen. Om dit te realiseren, zal het vertrouwen in de eurozone moeten weerkeren. De Europese Centrale Bank heeft op dit vlak al verregaande maatregelen genomen, nu is het aan de verschillende regeringen om de nodige stappen te zetten (via bijvoorbeeld het concretiseren van de Europese Bankenunie, het doorvoeren van sociaaleconomische hervormingen, ). Ook ons land moet hier zijn steentje toe bijdragen door tegen 2015 de begroting weer structureel in evenwicht te brengen en hervormingen door te voeren om de kosten van de vergrijzing te financieren. Hierdoor zullen ondernemingen minder eigen middelen overhouden om investeringen te financieren. Door deze maatregel steeds in vraag te stellen, vermindert het ook de aantrekkelijkheid van België voor buitenlandse investeringen: in één van de voorgaande paragrafen hadden we nochtans gezien dat het buitenland van ontzettend groot belang is voor de financiering van onze ondernemingen. Ten slotte, dankzij de notionele interestaftrek konden de ondernemingen hun financiële onafhankelijkheidsgraad (ofwel het aandeel van het eigen vermogen in de totale passiva) in de afgelopen jaren gevoelig verbeteren, waardoor vele de crisis beter hebben kunnen weerstaan. Deze verwezenlijkingen dreigen nu via deze aanpassingen op de helling te worden gezet. De verschillende regeringen in ons land moeten dan ook dringend opnieuw voor een stabiel en rechtszeker kader zorgen. EVOLUTIE VAN BELGISCHE OVERHEIDSFINANCIËN (in % van het bbp; bron: EC) 1 0,4 0,4 0 0,0-0,1-0,1-0,1-0,1-1 -1, ,5-2, ,7 37-3,7-4, v -5, Nood aan een aantrekkelijk ondernemingsklimaat In de laatste twee begrotingsrondes heeft de regering o.a. de notionele interestaftrek minder aantrekkelijk gemaakt. Daarnaast moet er ook meer werk worden gemaakt van een aantrekkelijk ondernemingsklimaat. In het bijzonder zal men de concurrentiekracht van de ondernemingen moeten versterken door o.a. de loonkostenhandicap af te bouwen, de FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 8

9 toegang tot energie aan een competitieve prijs te verzekeren, de administratieve lasten met 30% te verminderen, Dit zal ervoor zorgen dat onze ondernemingen terug voldoende winst maken, waardoor ze een deel van hun investeringen kunnen blijven financieren via de eigen middelen. In dit kader kan men bijvoorbeeld ook overwegen om afschrijvingen sneller te laten verlopen, eventueel op 120% van het geïnvesteerde bedrag. De Belgische gezinnen sparen traditioneel een groot deel van hun beschikbaar inkomen. Dit betekent dat er potentieel veel financiële middelen beschikbaar zijn om naar productieve investeringen te kanaliseren. Gegeven de middellangetermijnuitdagingen waar we voorstaan (zie punt 3), moet men bekijken hoe men de particulieren kan stimuleren om meer in langetermijnproducten en risicokapitaal te beleggen (en men NETTORENDABILITEIT VAN HET EIGEN VERMOGEN OP BASIS VAN DE JAARREKENINGEN VAN ONDERNEMINGEN (in %; bron: NBB) De verschillende regeringen in ons land moeten voor een stabiel en rechtszeker kader zorgen 4.3. Behoud van een gediversifieerd financieringsaanbod Het risico bestaat dat in de toekomst de toegang tot langetermijnfinanciering en risicokapitaal in het gedrang zal komen. Om hier de vinger aan de pols te houden, is een continue monitoring door de Nationale Bank van ontzettend groot belang. Hiervoor zullen echter bepaalde statistieken wel moeten worden aangepast, daar de Nationale Bank momenteel alle kredieten op meer dan een jaar groepeert onder langetermijnfinanciering. Indien nodig, moet men ook de regelgeving aanpassen, zonder dat dit natuurlijk ten koste gaat van de stabiliteit van het financieel systeem. mag zeker niet bestaande vormen, zoals bijvoorbeeld de derde pensioenpijler, minder aantrekkelijk maken). In het geval van bijvoorbeeld vastrentende langetermijneffecten zouden de banken hierdoor minder moeilijkheden moeten ondervinden om langetermijnfinanciering aan te bieden. Conform het recente groenboek van de Europese Commissie moet men ook onderzoeken welke alternatieve financieringsvormen er eventueel kunnen worden ontwikkeld. Zo heeft bijvoorbeeld de federale regering recent het idee van de thematische volksleningen gelanceerd. Febelfin is dan weer met de Vlaamse FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 9

10 regering aan het bekijken hoe een zogenaamd KMO-fonds (vooral gericht naar obligaties uitgegeven door kmo s) kan worden opgezet. De verzekeraars P&V en AG Insurance hebben een fonds opgericht om kredieten aan kmo s te beginnen verstrekken (de kredietanalyse wordt wel uitbesteed). En NYSE Euronext heeft zopas EnterNext, een nieuw platform voor middelgrote en kleine ondernemingen, gelanceerd. Dit zijn op zich allemaal interessante initiatieven, maar de uitdaging zal erin bestaan om ze op een marktconforme manier tot een voldoende grote schaal uit te bouwen Een betere communicatie tussen ondernemer en bankier Een deel van de frustratie en de negatieve perceptie bij ondernemers is, volgens de federale Kredietbemiddelaar, Men moet onderzoeken welke alternatieve financieringsvormen er eventueel kunnen worden ontwikkeld ook toe te schrijven aan een gebrekkige communicatie tussen de ondernemer en de bankier. Om dit te verhelpen, zijn er in het verleden al verschillende initiatieven genomen (bv. creatie van de federale Kredietbemiddelaar, ontwikkeling van een rating simulator door KeFik, oprichting van het platform en website financiering van ondernemingen door Febelfin, een gedragscode ontwikkeld door de financiële sector voor bankiers en ondernemingen, ). Deze tools zouden al een groot deel van de communicatieproblemen die in punt 2 van deze nota werden beschreven, kunnen helpen oplossen, maar het probleem is dat ze vaak nog te weinig bekend zijn bij de ondernemingen Vereenvoudiging van de steunmaatregelen door de overheid Zowel de federale als de verschillende regionale overheden hebben diverse initiatieven en steunmaatregelen lopen ter bevordering van de financiering van ondernemingen. Slechts weinig bedrijven (en zeker de kmo s niet) zijn hier echt van op de hoogte en vinden hier hun weg nog in terug. Zonder de budgettaire middelen zelf in vraag te stellen, dringt een vereenvoudiging zich hier op. Ideaal zou men zich richten op een handvol, elkaar versterkende maatregelen die inspelen op de uitdagingen die in deze nota werden beschreven en die hun succes op het terrein bewijzen. Om dit te realiseren, is een goede afstemming tussen het federale en het regionale niveau (en tussen de regio s onderling) evenals een continue opvolging van cruciaal belang. Ook een uniek loket waar de bedrijfsleider terecht kan voor vragen en informatie is wenselijk. 5. Conclusie Landen zoals Griekenland, Spanje en Italië worden vandaag geconfronteerd met een echte credit crunch. België zit duidelijk niet in een dergelijke situatie. Sommige financieringsvormen (bv. langetermijnkredieten aan een vaste rentevoet) en doelgroepen (bv. starters, zelfstandigen, kleinere ondernemingen, ) hebben het moeilijk, maar er zijn niet echt tekenen dat we vandaag met een algemene kredietschaarste kampen. Dit neemt niet weg dat de crisis toch een belangrijke impact heeft op de risicoaversie bij beleggers en de winstgevendheid van ondernemingen, waardoor deze laatste minder eigen middelen overhouden om investeringen te financieren. Deze investeringen staan bovendien door de crisis zelf onder druk. Er bestaat hier niet direct een toveroplossing voor. Het is pas wanneer we het economisch FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 10

11 herstel zullen inzetten, dat deze problemen geleidelijk zullen verdwijnen. Om dit te versnellen, moeten de verschillende regeringen in ons land stappen zetten om het vertrouwen te herstellen en de concurrentiekracht van de ondernemingen te versterken. Op middellange termijn stellen er zich als gevolg van nieuwe internationale regelgeving mogelijk belangrijke structurele uitdagingen. Men moet nauwgezet monitoren of de toegang tot langetermijnfinanciering en risicokapitaal daadwerkelijk onder druk zal komen te staan. Anderzijds moet men ook niet wachten tot de problemen zich stellen. Men moet vandaag al bekijken hoe men particulieren kan aanmoedigen om meer in langetermijnproducten en risicokapitaal te beleggen. Tegelijkertijd moet men onderzoeken welke alternatieve financieringsvormen er eventueel kunnen worden ontwikkeld. Verschillende interessante initiatieven zijn op dit vlak vandaag lopende. De uitdaging zal er evenwel in bestaan om deze op een marktconforme manier tot een voldoende grote schaal uit te bouwen. FINANCIERING VAN INVESTERINGEN I 11

Banken verlenen recordaantal kredieten aan ondernemingen

Banken verlenen recordaantal kredieten aan ondernemingen Jürgen de Witte Banken verlenen recordaantal kredieten aan ondernemingen Anne-Mie Ooghe Senior Officer Corporate Banking bij Febelfin Het uitstaande volume kredieten aan ondernemingen bereikte in januari

Nadere informatie

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Monitoring Rapport: Januari 2012 Jan van Nispen Inleiding Sinds 2008 zijn woorden zoals crisis, financieringsproblemen, waarborgen en bailouts niet meer uit de

Nadere informatie

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Monitoring Rapport: Mei 212 Jan van Nispen Inleiding De start van de financiële crisis ligt nu al enkele jaren achter ons, maar in 211 voelden we nog steeds de

Nadere informatie

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2018

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2018 Polsslag Ondernemend Limburg januari 2018 VKW Limburg en UNIZO Limburg houden de vinger aan de pols van de Limburgse economie POL Themabevraging januari 2018 Outlook 2018 1 Evaluatie 2017 volgens sector

Nadere informatie

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur mai 3 mei 2013 Wat moet men onthouden? 1. Belgische economie sinds begin 2011 amper nog gegroeid 2. Uitvoer en investeringen

Nadere informatie

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde

Nadere informatie

Hypothecaire kredietverlening neemt verder toe in tweede trimester

Hypothecaire kredietverlening neemt verder toe in tweede trimester Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Hypothecaire kredietverlening neemt verder toe in tweede trimester Brussel, 9 september 2010 - De Beroepsvereniging van het Krediet (BVK), lid van Febelfin,

Nadere informatie

VBO-analyse. over de verhouding tussen het loonaandeel en de winsten van bedrijven

VBO-analyse. over de verhouding tussen het loonaandeel en de winsten van bedrijven VBO-analyse over de verhouding tussen het loonaandeel en de winsten van bedrijven Dalend loonaandeel gaat niet naar dividenden, maar naar meer investeringen en belastingen Terwijl het loonaandeel daalt,

Nadere informatie

kortlopende kredieten langlopende kredieten buitenlandse banken1

kortlopende kredieten langlopende kredieten buitenlandse banken1 Observatorium voor krediet aan niet-financiële vennootschappen de Berlaimontlaan 14 BE-1000 Brussel Tel. +32 2 221 26 99 Fax +32 2 221 31 97 BTW BE 0203.201.340 RPM Brussel 2010-05-20 Links: kredietobservatorium

Nadere informatie

De waarheid over de notionele intrestaftrek

De waarheid over de notionele intrestaftrek De waarheid over de notionele intrestaftrek Februari 2008 Wat is de notionele intrestaftrek? Notionele intrestaftrek, een moeilijke term voor een eenvoudig principe. Vennootschappen kunnen een bepaald

Nadere informatie

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2017

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2017 Polsslag Ondernemend Limburg januari 2017 VKW Limburg en UNIZO Limburg houden de vinger aan de pols van de Limburgse economie POL Themabevraging januari 2017 Outlook 2017 1 Evaluatie 2016 volgens sector

Nadere informatie

Hypothecair krediet: duurzame groei

Hypothecair krediet: duurzame groei Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Hypothecair krediet: duurzame groei Brussel, 6 mei 2011 In het eerste trimester van 2011 werden 24% meer hypothecaire kredieten verstrekt dan in het eerste

Nadere informatie

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden

Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Nieuwe gewaarborgde rentevoeten voor de pensioenplannen die afgesloten worden door een onderneming Vragen & Antwoorden Employee Benefits Institute 1. Welke zijn de nieuwe rentevoeten die AXA Belgium waarborgt

Nadere informatie

Kredietverlening aan Nederlandse bedrijven loopt terug

Kredietverlening aan Nederlandse bedrijven loopt terug Het Nederlandse bedrijfsleven is in sterke mate afhankelijk van bancaire kredietverlening. De groei van de zakelijke kredietverlening is in de tweede helft van 28 vertraagd. Dit hangt grotendeels samen

Nadere informatie

Sterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier. Grafiek 1 - Nederlandse aankopen buitenlandse effecten

Sterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier. Grafiek 1 - Nederlandse aankopen buitenlandse effecten Sterke toename van beleggingen in Duits en Frans schuldpapier Nederlandse beleggers hebben in 21 per saldo voor bijna EUR 12 miljard buitenlandse effecten verkocht. Voor EUR 1 miljard betrof dit buitenlands

Nadere informatie

Belgische kredietmarkt is niet getekend door kredietschaarste

Belgische kredietmarkt is niet getekend door kredietschaarste Belgische kredietmarkt is niet getekend door kredietschaarste De Belgische banken hebben sinds de financiële crisis in 2007 nooit méér kredieten verleend dan eind maart 2012. Zowel particulieren, ondernemingen

Nadere informatie

Het ondernemersvertrouwen stabiliseert in november

Het ondernemersvertrouwen stabiliseert in november 25--24 Links: NBB.Stat Algemene informatie Maandelijkse conjunctuurenquête bij de bedrijven - november 25 Het ondernemersvertrouwen stabiliseert in november Na de aanmerkelijke stijging in oktober, is

Nadere informatie

Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1

Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven. 24 september 2013 1 1 Alternatieve financieringen voor middelgrote bedrijven 24 september 2013 1 1 1 Inhoud Alternatieve vormen van financiering Een Europese Private Placement? Financiering van NPEX Contact: Victor Meijer (victor.meijer@nibc.com)

Nadere informatie

Agenda. 2011, een bewogen jaar Waarheen met onze pensioenen? Besluit Questions & Answers

Agenda. 2011, een bewogen jaar Waarheen met onze pensioenen? Besluit Questions & Answers 1 Persontmoeting 28 maart 2012 Agenda 2011, een bewogen jaar Waarheen met onze pensioenen? 1 ste pijler waarborgen 2 de pijler verder uitbouwen 3 de pijler stimuleren Besluit Questions & Answers 2 Persontmoeting

Nadere informatie

Facts & Figures. over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018

Facts & Figures. over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 Facts & Figures over de lokale besturen n.a.v. de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018 Facts & figures De lokale overheden zijn een zeer belangrijke speler in ons land. De bevoegdheden die ze

Nadere informatie

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS?

WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? WAAROM IS FRANKRIJK AANTREKKELIJK VOOR NEDERLANDSE INVESTEERDERS? Driekwart van de buitenlandse besluitvormers vindt dat Frankrijk een aantrekkelijke bestemming is voor investeringen (74%, toename van

Nadere informatie

Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie. Financial Forum Gent, 29 mei 1

Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie. Financial Forum Gent, 29 mei 1 Uitdagingen voor een financiële sector ten dienste van mens en economie Financial Forum Gent, 29 mei 1 Agenda 19.00u. Welkomstwoord 19.15u. Presentatie door Michel Vermaerke, Gedelegeerd Bestuurder Febelfin

Nadere informatie

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s

Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s Samenvatting Flanders DC studie Internationalisatie van KMO s In een globaliserende economie moeten regio s en ondernemingen internationaal concurreren. Internationalisatie draagt bij tot de economische

Nadere informatie

Alternatieve financieringsvormen voor bankkrediet. Bart P.M. Joosen

Alternatieve financieringsvormen voor bankkrediet. Bart P.M. Joosen Alternatieve financieringsvormen voor bankkrediet Bart P.M. Joosen 30 januari 2014 Aanbodzijde van de financieringsmarkt 2 Aanbodzijde van de financieringsmarkt Banken Institutionele beleggers Beurs (public

Nadere informatie

VCB vraagt handhaving van woonbonus en aanpassing van kredietvoorwaarden

VCB vraagt handhaving van woonbonus en aanpassing van kredietvoorwaarden Bij meerderheid van aannemers daalt orderboek voor huizen en flats VCB vraagt handhaving van woonbonus en aanpassing van kredietvoorwaarden Bij 54% van de aannemers ligt het aantal orders voor nieuwe huizen

Nadere informatie

De rol van banken in de economie

De rol van banken in de economie De rol van banken in de economie Bijdrage in het kader van de lancering van het boek Bankgeheim van Peter Devlies op 12 oktober 2016 ( Jan Locus) Caroline Ven, econoom en bestuurder van vennootschappen

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

VOORNAAMSTE RECENTE ONTWIKKELINGEN. (bijwerking van 18 november 2009)

VOORNAAMSTE RECENTE ONTWIKKELINGEN. (bijwerking van 18 november 2009) Observatorium voor krediet aan vennootschappen de Berlaimontlaan 14 BE-1000 Brussel Tel. +32 2 221 00 00 Fax +32 2 221 00 01 BTW BE 0203.201.340 RPR Brussel 2009-11-18 Links: kredietobservatorium VOORNAAMSTE

Nadere informatie

Kredietomloop aan ondernemingen bereikt nieuw record

Kredietomloop aan ondernemingen bereikt nieuw record Persbericht Kredietomloop aan ondernemingen bereikt nieuw record Brussel, 26 juli 2011 De omloop van kredieten aan ondernemingen bereikte eind maart 2011 een absoluut record. In het eerste trimester van

Nadere informatie

BELGISCHE VERENIGING VAN ASSET MANAGERS

BELGISCHE VERENIGING VAN ASSET MANAGERS BELGISCHE VERENIGING VAN ASSET MANAGERS BEAMA is lid van de Belgische Federatie van het Financiewezen PERSMEDEDELING Statistieken ICB-sector: cijfers van het 4 de kwartaal 2005 1. Belgische ICB-markt:

Nadere informatie

Ondernemersvertrouwen stabiliseert in februari

Ondernemersvertrouwen stabiliseert in februari 28-2-22 Links: NBB.Stat Algemene informatie Maandelijkse conjunctuurenquête bij de bedrijven februari 28 Ondernemersvertrouwen stabiliseert in februari De stabilisering van de conjunctuurbarometer volgt

Nadere informatie

Kredietverlening in tijden van financiële crisis Cijfermatig overzicht in het kader van de rondetafel: Banken en Bedrijven

Kredietverlening in tijden van financiële crisis Cijfermatig overzicht in het kader van de rondetafel: Banken en Bedrijven Kredietverlening in tijden van financiële crisis Cijfermatig overzicht in het kader van de rondetafel: Banken en Bedrijven oktober/november 29 Jan van Nispen Inleiding Eén van de cruciale elementen om

Nadere informatie

Herstel zet zich door, maar groeipotentieel is te laag

Herstel zet zich door, maar groeipotentieel is te laag vbo-analyse Focus Conjunctuur Herstel zet zich door, maar groeipotentieel is te laag Juni 2014 47% II aantal sectoren dat uitgaat van een verbetering van de economische activiteit in de komende zes maanden

Nadere informatie

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2015

Polsslag Ondernemend Limburg januari 2015 Polsslag Ondernemend Limburg januari 2015 VKW Limburg en UNIZO-Limburg houden vinger aan de pols van de Limburgse economie Wat is de POL? Online bevraging bij Limburgse ondernemers en bedrijfsleiders Op

Nadere informatie

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Jan Smets 29ste Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres, Gent, 19 november 2010 DS.10.09.340 Het Europees

Nadere informatie

a)hoeveel aanvragen voor microkredieten-microstart zijn er geweest in 2013-2014?

a)hoeveel aanvragen voor microkredieten-microstart zijn er geweest in 2013-2014? SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 470 van PAUL VAN MIERT datum: 23 maart 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Microkredieten - Stand van zaken De laatste jaren is het

Nadere informatie

Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF

Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF VKW Metena stelt voor: Outlook 2010 Met dank aan Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF 2009 2010 VS Eurozone

Nadere informatie

Samenvatting M&O hoofdstuk

Samenvatting M&O hoofdstuk Samenvatting M&O hoofdstuk 10+ 11 Samenvatting door een scholier 1168 woorden 16 maart 2017 7 3 keer beoordeeld Vak Methode M&O In balans Hoofdstuk 10 vermogensmarkt 10.1 vrager van vermogen Vragers van

Nadere informatie

Tradealot Obligatie II van Tradealot B.V.

Tradealot Obligatie II van Tradealot B.V. Tradealot Obligatie II van Tradealot B.V. Belangrijkste informatie over de belegging Dit document is opgesteld op 16-feb-2018. Dit document helpt u de risico s, de kosten, en het rendement van de belegging

Nadere informatie

Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies.

Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies. 1 Ontwikkelingen in de financiële sector in Nederland; gevolgen voor MKB en Kredietunies. Inleiding door dr. H.O.C.R. Ruding, oud-minister van Financiën Symposium Values in Banking door: Kredietunie Nederland

Nadere informatie

sterker vlaanderen, sterker land economische groei met sociale vooruitgang

sterker vlaanderen, sterker land economische groei met sociale vooruitgang sterker vlaanderen, sterker land economische groei met sociale vooruitgang Laakdal, 28 februari 2014 CD&V stelt als eerste zijn programma voor: duidelijk, doelgericht en duurzaam en maakt een duidelijke

Nadere informatie

Kredietverlening aan zelfstandigen en ondernemingen - Stand van zaken

Kredietverlening aan zelfstandigen en ondernemingen - Stand van zaken SCHRIFTELIJKE VRAAG nr. 751 van WILLEM-FREDERIK SCHILTZ datum: 31 augustus 2015 aan PHILIPPE MUYTERS VLAAMS MINISTER VAN WERK, ECONOMIE, INNOVATIE EN SPORT Kredietverlening aan zelfstandigen en ondernemingen

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses 2013: EU-economie herstelt langzaam van een aanhoudende recessie

Voorjaarsprognoses 2013: EU-economie herstelt langzaam van een aanhoudende recessie EUROPESE COMMISSIE PERSBERICHT Brussel, 3 mei 2013 Voorjaarsprognoses 2013: EU-economie herstelt langzaam van een aanhoudende recessie Na in 2012 in een recessie te hebben verkeerd, zal de EU-economie

Nadere informatie

Oktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur :

Oktober 2015. Macro & Markten. 1. Rente en conjunctuur : Oktober 2015 Macro & Markten 1. Rente en conjunctuur : VS Zoals al aangegeven in ons vorig bulletin heeft de Amerikaanse centrale bank FED de beleidsrente niet verhoogd. Maar goed ook, want naderhand werden

Nadere informatie

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Monitoring Rapport: najaar 21 Jan van Nispen Situering van de het monitoring rapport In september 21 was het twee jaar geleden dat de financiële dienstverlener

Nadere informatie

GEEN AARDSCHOK IN DE BOUW, MAAR HERSTEL IS NIET VOOR MORGEN!

GEEN AARDSCHOK IN DE BOUW, MAAR HERSTEL IS NIET VOOR MORGEN! GEEN AARDSCHOK IN DE BOUW, MAAR HERSTEL IS NIET VOOR MORGEN! De balans 2008 ziet er nog goed uit De productie heeft stand gehouden... Volgens de ramingen van het Instituut voor de Nationale Rekeningen

Nadere informatie

Renovatiekredieten populairder dan ooit

Renovatiekredieten populairder dan ooit Persbericht Beroepsvereniging van het Krediet Renovatiekredieten populairder dan ooit Brussel, 10/9/2009 De Beroepsvereniging van het Krediet (BVK), lid van Febelfin, heeft haar statistieken inzake hypothecair

Nadere informatie

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien

PERSCONFERENTIE. Technologische industrie blijft groeien PERSCONFERENTIE Technologische industrie blijft groeien Groei activiteit en werkgelegenheid versterkt nog in 2016......maar verslechterende wereldconjunctuur...en we mogen aandacht voor herstel concurrentievermogen

Nadere informatie

Het ondernemersvertrouwen neemt in november verder toe

Het ondernemersvertrouwen neemt in november verder toe 27--23 Links: NBB.Stat Algemene informatie Maandelijkse conjunctuurenquête bij de bedrijven november 27 Het ondernemersvertrouwen neemt in november verder toe Na een fors herstel in oktober is de conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers

Moedige overheden. Stille kampioenen = ondernemingen. Gewone helden = burgers Moedige overheden Stille kampioenen = ondernemingen Gewone helden = burgers Vaststellingen Onze welvaart kalft af Welvaartscreatie Arbeidsparticipatie Werktijd Productiviteit BBP Capita 15-65 Bevolking

Nadere informatie

VOORNAAMSTE RECENTE ONTWIKKELINGEN. (bijwerking van 17 februari 2010)

VOORNAAMSTE RECENTE ONTWIKKELINGEN. (bijwerking van 17 februari 2010) Observatorium voor krediet aan vennootschappen de Berlaimontlaan 14 BE-1000 Brussel Tel. +32 2 221 00 00 Fax +32 2 221 00 01 BTW BE 0203.201.340 RPR Brussel -02-17 Links: kredietobservatorium VOORNAAMSTE

Nadere informatie

Persbericht. Huishoudens verliezen koopkracht in Centraal Bureau voor de Statistiek

Persbericht. Huishoudens verliezen koopkracht in Centraal Bureau voor de Statistiek Centraal Bureau voor de Statistiek Persbericht PB04-112 15 juli 2004 9.30 uur Huishoudens verliezen koopkracht in 2003 In 2003 is het reëel beschikbaar inkomen van huishoudens voor het eerst in tien jaar

Nadere informatie

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen

Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Kredietverlening aan Vlaamse ondernemingen Monitoring Rapport: maart 21 Jan van Nispen Inleiding en situering van de het monitoring rapport 29 was een jaar dat de geschiedenis zal ingaan als het jaar waarin

Nadere informatie

Financiering van de Vlaamse economie

Financiering van de Vlaamse economie Financiering van de Vlaamse economie Hoorzitting Vlaams Parlement, Filip Dierckx, Voorzitter Febelfin Michel Vermaerke, Gedelegeerd Bestuurder Febelfin AGENDA Hoofdstuk 1: Conjunctuur en regelgeving wegen

Nadere informatie

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 DE WERELD EN EUROPA IN 2017: De economische groei versnelde Het monetaire beleid bleef ondersteunend...

Nadere informatie

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad

Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM. Tweede kwartaal april 2012 t/m 30 juni Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Kwartaalbericht Algemeen Pensioenfonds KLM Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m 30 juni 2012 Samenvatting: Lage rente drukt dekkingsgraad Nominale dekkingsgraad is gedaald van 110,0% naar 105,1% Beleggingsrendement

Nadere informatie

HANDLEIDING START-UP PLAN

HANDLEIDING START-UP PLAN HANDLEIDING START-UP PLAN HANDLEIDING START-UP PLAN Dit document geeft informatie aan ondernemers, investeerders en burgers die interesse hebben voor het Start-up Plan. Deze handleiding moet samen met

Nadere informatie

Beleggen binnen of buiten de vennootschap!

Beleggen binnen of buiten de vennootschap! Beleggen binnen of buiten de vennootschap! Iven De Hoon BELEGGEN BINNEN OF BUITEN DE VENNOOTSCHAP 1. Beïnvloedt een belegging de vennootschapsbelasting?... 3 2. Beïnvloedt een belegging de notionele intrestaftrek?...

Nadere informatie

R&D-kostenkampioen van Europa? Een haalbare uitdaging!

R&D-kostenkampioen van Europa? Een haalbare uitdaging! R&D-kostenkampioen van Europa? Een haalbare uitdaging! Onze ambitie: de R&D-kostenkampioen van Europa worden > Agoria > Meer dan 1.600 lidbedrijven > Goed voor 300.000 werknemers > Exporteert ongeveer

Nadere informatie

Ondernemersvertrouwen neemt in november zeer licht toe

Ondernemersvertrouwen neemt in november zeer licht toe 4--24 Links: BelgoStat On-line Algemene informatie Maandelijkse conjunctuurenquête bij de bedrijven - november 4 Ondernemersvertrouwen neemt in november zeer licht toe De conjunctuurbarometer van de Nationale

Nadere informatie

De Pensioenkrant. Wilt u ook uw pensioen veilig stellen? Lees verder in de pensioenkrant...

De Pensioenkrant. Wilt u ook uw pensioen veilig stellen? Lees verder in de pensioenkrant... De Pensioenkrant Wilt u ook uw pensioen veilig stellen? Lees verder in de pensioenkrant... Het probleem Levensstandaard behouden wordt moeilijker Uit cijfers van het nationaal instituut voor statistiek

Nadere informatie

De premies die de tijdelijke handelsvennootschap (THV) DIB-Ethias Lokale Contractanten ontvangt, worden op verscheidene manieren beschermd:

De premies die de tijdelijke handelsvennootschap (THV) DIB-Ethias Lokale Contractanten ontvangt, worden op verscheidene manieren beschermd: Welke zekerheden en garanties werden er ingebouwd in de groepsverzekering van de tweede pijler voor de contractuele personeelsleden van de lokale besturen? De premies die de tijdelijke handelsvennootschap

Nadere informatie

Tax shelter voor startende ondernemingen (binnen 4 jaar na oprichting)

Tax shelter voor startende ondernemingen (binnen 4 jaar na oprichting) Tax shelter voor startende ondernemingen (binnen 4 jaar na oprichting) Wat houdt deze maatregel in? Via de tax shelter wil de Federale overheid natuurlijke personen fiscaal aanmoedigen om risicokapitaal

Nadere informatie

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012

Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 DOSSIER Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 13 Distributiekanalen van de verzekering: cijfers 2012 Verzekeringsmakelaar blijft stand houden Onlangs verscheen het jaarlijkse rapport van

Nadere informatie

Nooit eerder werd zoveel hypothecair krediet verstrekt

Nooit eerder werd zoveel hypothecair krediet verstrekt Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Nooit eerder werd zoveel hypothecair krediet verstrekt Brussel, 18 november 2010 - De Beroepsvereniging van het Krediet (BVK), lid van Febelfin, de Belgische

Nadere informatie

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting:

Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel. Tweede kwartaal april 2012 t/m ultimo juni Samenvatting: Kwartaalbericht Pensioenfonds KLM-Cabinepersoneel Tweede kwartaal 2012-1 april 2012 t/m ultimo juni 2012 Samenvatting: Nominale dekkingsgraad gedaald van 107,6% naar 101,9% Beleggingsrendement is 1,6%

Nadere informatie

Zorgwekkende terugval in productiesector en bij grootste bedrijven

Zorgwekkende terugval in productiesector en bij grootste bedrijven Ieder kwartaal peilen VKW Limburg en UNIZO Limburg naar het aanvoelen van de Limburgse ondernemers en bedrijfsleiders over de economische gang van zaken in de bedrijven. De resultaten van deze bevraging

Nadere informatie

Dat is de klassieke theorie waarbij eigen middelen en financiële steun van de familie bij de start van een onderneming, de doorslag geven.

Dat is de klassieke theorie waarbij eigen middelen en financiële steun van de familie bij de start van een onderneming, de doorslag geven. TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW EN PLATTELANDSBELEID Infosessie Crowdfunding 14 november 2013 Dames en heren, Totnogtoe

Nadere informatie

BIJLAGE. bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE

BIJLAGE. bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE EUROPESE COMMISSIE Brussel, 31.5.2017 COM(2017) 291 final ANNEX 3 BIJLAGE bij de DISCUSSIENOTA OVER DE VERDIEPING VAN DE ECONOMISCHE EN MONETAIRE UNIE NL NL Bijlage 3. Voornaamste economische tendensen

Nadere informatie

Evaluatie van begroting 2013

Evaluatie van begroting 2013 Evaluatie van begroting 2013 Toelichting Vlaams Parlement 29 januari 2013 Inhoudstafel 2 Initiële begroting 2013 Moeilijke begrotingsopmaak Welke keuzes werden gemaakt Eenmalige factoren Evaluatie door

Nadere informatie

Crelan: 100 % coöperatief verankerd

Crelan: 100 % coöperatief verankerd B R U S S E L, 1 8 j u n i 2015 Crelan: 100 % coöperatief verankerd Ruim een jaar geleden kondigde Crelan aan dat er een akkoord bereikt was tussen de Franse en de Belgische aandeelhouders van de bank,

Nadere informatie

Voorjaarsprognose : naar een licht herstel

Voorjaarsprognose : naar een licht herstel EUROPESE COMMISSIE - PERSBERICHT Voorjaarsprognose 2012-13: naar een licht herstel Brussel, 11 mei 2012 Na de productiekrimp eind 2011 wordt de EU-economie nu geacht in een milde recessie te verkeren.

Nadere informatie

In het begin moeten wij vooral op de kosten leggen en niet teveel geld uitgeven. Dus gratis is natuurlijk beter.

In het begin moeten wij vooral op de kosten leggen en niet teveel geld uitgeven. Dus gratis is natuurlijk beter. 3. INFORMATIE VOOR STARTENDE ONDERNEMERS Als jij een onderneming wil opstarten, kan jij beroep doen op en aantal organisaties waar jij meer informatie kunt vinden en waar jij tevens administratieve of

Nadere informatie

Kenniscentrum voor Financiering van KMO Centre de Connaissances du Financement des PME VZW. KeFiK-rapport

Kenniscentrum voor Financiering van KMO Centre de Connaissances du Financement des PME VZW. KeFiK-rapport Kenniscentrum voor Financiering van KMO Centre de Connaissances du Financement des PME VZW KeFiK-rapport KMO-financiering 2011 Inhoudstafel Voorwoord 4 Executive summary 6 Inleiding 10 Deel 1: Evolutie

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor

Nadere informatie

Sterke groei van renovatiekredieten

Sterke groei van renovatiekredieten Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Sterke groei van renovatiekredieten Hypothecair krediet tijdens het tweede kwartaal van 2011 Brussel, 27 juli 2011 In het tweede trimester van 2011 werden

Nadere informatie

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012.

Dekkingsgraad 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Kwartaalbericht 2012 Samenvatting 121,8% per 30 september 2012, toename van 9,3%-punt ten opzichte van 30 juni 2012. Meer informatie over de dekkingsgraad vindt u op de website. Beleggingsrendement 4,2%

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 9 December 2011 De context van het Euro Plus-pact 1 Europa 2020 Procedure macro-onevenwichtigheden

Nadere informatie

Afbrokkeling van het ondernemersvertrouwen in augustus

Afbrokkeling van het ondernemersvertrouwen in augustus 26-8-24 Links: NBB.Stat Algemene informatie Maandelijkse conjunctuurenquête bij de bedrijven - augustus 26 Afbrokkeling van het ondernemersvertrouwen in augustus De conjunctuurbarometer van de Nationale

Nadere informatie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué Brussel, 15 september 2000 Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de

Nadere informatie

Hypothecair krediet : het recordjaar 2010

Hypothecair krediet : het recordjaar 2010 Beroepsvereniging van het Krediet Persbericht Hypothecair krediet : het recordjaar 2010 Brussel, 9 februari 2011 - De Beroepsvereniging van het Krediet (BVK), lid van Febelfin, de Belgische federatie van

Nadere informatie

Belangrijke informatie voor beleggers

Belangrijke informatie voor beleggers 1 V 1.1 Belangrijke informatie voor beleggers Deze presentatie is om practische redenen beperkt gehouden en is daarom onvolledig Deze presentatie is louter ter informatie en niet bedoeld als beleggingsadvies

Nadere informatie

Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 4, 5 en 6

Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 4, 5 en 6 Samenvatting Management & Organisatie Hoofdstuk 4, 5 en 6 Samenvatting door een scholier 1083 woorden 18 januari 2006 5,8 10 keer beoordeeld Vak Methode M&O Percent 4 Financieel beleid: interestberekeningen

Nadere informatie

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group

Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven. Koen De Leus Senior Economist KBC Group Euroschuldencrisis en beleggingsalternatieven Koen De Leus Senior Economist KBC Group Agenda Constructiefouten EMU en oplossingen Beleggingsalternatieven Obligaties Aandelen Vastgoed 2 19 oktober 2012

Nadere informatie

Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in 2010

Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in 2010 11 Beleggingen institutionele beleggers 1,5 biljoen euro in John Gebraad Publicatiedatum CBS-website: 3-11-211 Den Haag/Heerlen Verklaring van tekens. = gegevens ontbreken * = voorlopig cijfer ** = nader

Nadere informatie

Investeer nu in een duurzame toekomst.

Investeer nu in een duurzame toekomst. Investeer nu in een duurzame toekomst. Investeer in de groei van Bij werkt uw geld aan een duurzame samenleving waarin levenskwaliteit centraal staat. U kunt daaraan bijdragen door certificaten van aandelen

Nadere informatie

Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel.

Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel. Studiedienst PVDA Studie over de transfers van lonen naar winsten onder de regering-michel. EEN TRANSFER VAN BIJNA 9 MILJARD UIT DE PORTEMONNEE VAN DE WERKENDE MENSEN NAAR DE BEDRIJFSWINSTEN. EEN VERLIES

Nadere informatie

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Johan Van Gompel 9 mei 216 Economische groei Herstel Belgische economisch activiteit in lijn met die in Duitsland Reëel

Nadere informatie

Beleggingen institutionele beleggers met 7 procent toegenomen

Beleggingen institutionele beleggers met 7 procent toegenomen Publicatiedatum CBS-website: 1 oktober 27 Beleggingen institutionele beleggers met 7 procent toegenomen drs. J.L. Gebraad Centraal Bureau voor de Statistiek Voorburg/Heerlen 27 Verklaring der tekens. =

Nadere informatie

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO

HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO HOGE RAAD VOOR DE ZELFSTANDIGEN EN DE KMO N KMO beleid - BVBA Starter A04 Brussel, 22.10.2009 MH/MG/JDH ADVIES OP EIGEN INITIATIEF over EEN WETSONTWERP TOT WIJZIGING VAN HET WETBOEK VAN VENNOOTSCHAPPEN

Nadere informatie

Hypotheekmarkt keert terug naar vroeger niveau

Hypotheekmarkt keert terug naar vroeger niveau Persbericht Hypotheekmarkt keert terug naar vroeger niveau Brussel, 26 april 2012 De hypothecaire kredietverlening wordt in het eerste trimester van 2012 gekenmerkt door een daling ten opzichte van hetzelfde

Nadere informatie

MyMicroInvest: een invloedrijk 2016 legt de basis voor 2017.

MyMicroInvest: een invloedrijk 2016 legt de basis voor 2017. PERSBERICHT MyMicroInvest: een invloedrijk 2016 legt de basis voor 2017. Brussel, 16 Juni 2017 In 2016 bouwde MyMicroInvest zijn activiteiten verder uit en gaf het als marktleider vorm aan de markt. De

Nadere informatie

Mijnheer de voorzitter van VOKA, Mijnheer de gedelegeerd bestuurder van VOKA, Dames en heren,

Mijnheer de voorzitter van VOKA, Mijnheer de gedelegeerd bestuurder van VOKA, Dames en heren, TOESPRAAK DOOR KRIS PEETERS VLAAMS MINISTER-PRESIDENT EN VLAAMS MINISTER VAN ECONOMIE, BUITENLANDS BELEID, LANDBOUW EN PLATTELANDSBELEID VOKA De Rentree 4 september 2012 Mijnheer de voorzitter van VOKA,

Nadere informatie

BEHEERSVERSLAG TRANSPARANTINVEST 4/3/2015. Macro & Markten, strategie. 1. Rente en conjunctuur : EUROPA

BEHEERSVERSLAG TRANSPARANTINVEST 4/3/2015. Macro & Markten, strategie. 1. Rente en conjunctuur : EUROPA BEHEERSVERSLAG TRANSPARANTINVEST 4/3/15 Macro & Markten, strategie 1. Rente en conjunctuur : EUROPA De Europese rentevoeten zijn historisch laag, zowel op het korte als op het lange einde, en geven de

Nadere informatie

De belangrijkste risico s verbonden aan hypothecaire leningen met kapitaalopbouw waarbij een levensverzekering wordt afgesloten, zijn de volgende:

De belangrijkste risico s verbonden aan hypothecaire leningen met kapitaalopbouw waarbij een levensverzekering wordt afgesloten, zijn de volgende: De Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA) en de FOD Economie waarschuwen voor formules voor hypothecaire kredieten met kapitaalopbouw waarbij een levensverzekering wordt afgesloten De FSMA

Nadere informatie

Uit de INR-cijfers blijkt dat met een groei van 3,5 % de bouw de algemene economische groei (+1,2 %) in 2016 sterk gestimuleerd heeft.

Uit de INR-cijfers blijkt dat met een groei van 3,5 % de bouw de algemene economische groei (+1,2 %) in 2016 sterk gestimuleerd heeft. Variatie ten opzichte van hetzelfde kwartaal een jaar eerder Uit de cijfers blijkt duidelijk dat de bouw de algemene economische groei aanzienlijk heeft gestimuleerd in 2016. Maar welke factoren verklaren

Nadere informatie

Capital Life. Beleggingsfondsen met een veelbelovende toekomst. Capital Life

Capital Life. Beleggingsfondsen met een veelbelovende toekomst. Capital Life Capital Life Beleggingsfondsen met een veelbelovende toekomst Capital Life Capital Life U zoekt: een uitgekiende spreiding van uw beleggingen de deskundigheid van één van de wereldleiders op het gebied

Nadere informatie

Toekomstperspectief Zorgmarkt. Piet Eichholtz

Toekomstperspectief Zorgmarkt. Piet Eichholtz Toekomstperspectief Zorgmarkt Piet Eichholtz Amsterdam, 6 februari 2013 Bancair krediet blijft mogelijk, alleen met goed businessplan en sterke financiële uitgangspositie Lot Rode Kruis Ziekenhuis in handen

Nadere informatie

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1

Conjunctuurenquête Nederland. Tweede kwartaal Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 Conjunctuurenquête Nederland Tweede kwartaal 11 Coenrapportomslag eerstekwartaal.indd 1 3-5-11 :36 Economisch herstel zet door Horeca en detailhandel haken aan Na een lichte afzwakking in het eerste kwartaal

Nadere informatie

Record aan hypothecair krediet in 2017

Record aan hypothecair krediet in 2017 Persbericht Record aan hypothecair krediet in 2017 Brussel, 29 januari 2018 In 2017 werden er bijna 243.000 hypothecaire kredietovereenkomsten afgesloten voor een totaalbedrag van 31 miljard EUR (exclusief

Nadere informatie