Landmacht. 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie. Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Landmacht. 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie. Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face"

Transcriptie

1 Landmacht Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht nummer 3 april 2014 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face DE LANDMACHT VERSCHIJNT VOORTAAN DIGITAAL! Landmacht 1

2 facebook.com/landmacht twitter.com/landmacht Komt u een van deze logo's in dit magazine tegen? Dan vindt u meer over het onderwerp op Facebook of Twitter. Adreswijzigingen: Als in de code op uw adresstrook onder meer uw militaire registratie nummer is afgedrukt (voorafgegaan door de letter T ) dan heeft het geen zin om een adreswijziging aan de redactie van het blad Landmacht te sturen. U dient in dat geval zelf via PeopleSoft je persoonsgegevens te wijzigen. Klik hiervoor op Startpagina P&O-selfservice op het Defensie Intranetportaal. De redactie is niet geautoriseerd om adressen te wijzigen. Reservisten die niet in staat zijn via selfservice hun adreswijziging door te geven, kunnen het formulier wijzigen adres en/of gegevens contactpersonen bij noodgevallen downloaden op de nl/personeel/reservisten. Het formulier vervolgens opsturen naar: DCHR, Postbus 295, 7500 AG Enschede. Postactieven en veteranen kunnen een wijziging sturen naar PLC/ Sie LPD/Postactieven, PB 90004, 3509 AA, Utrecht, of info.postactieven@rnla.mindef.nl. Sinds 1 december 2011 is de nieuwe Abonnementenwet van kracht. Deze is van invloed voor abonnementen van betalende abonnees. Kijk voor meer informatie op de website en de specifieke pagina voor dit blad. Betalende abonnees dienen contact op te nemen met Abonnementenland: (10 eurocent per minuut) of via de website voor abonneren, adreswijzigingen en overige vragen. Voorpagina: Een landmachtduiker van de Defensie Duikgroep oefent in de Nieuwe Maas bij Rotterdam. Hij staat stand-by voor de nucleaire top. Foto: kpl-1 Hille Hillinga 10 MINUSMA 4 Gezien 6 Column C-LAS 7 Korte berichten 13 Klok rond scherp in Adana 17 Project omvorming 13 Mechbrig Colofon Landmacht is een uitgave van de Koninklijke Landmacht, geproduceerd door het Mediacentrum Defensie (MCD). Hoofdredactie: Kolonel Nico van der Zee Eindredactie: Kapitein Marlous de Ridder Vormgeving: Paul Koebrugge Druk: OBT bv Den Haag, ISSN: Oplage: stuks Redactieadres: Plein Kalvermarkt Complex MPC 58 B Postbus ES Den Haag redactielandmacht@mindef.nl Telefoon: Adreswijzigingen: Zie linkerkolom Landmacht nummer 3 april 2014 Inhoud Vorming Landmachtdag 2014 EU-Battlegroup Terug naar de kerntaak Nederland kleurt groen België en Nederland prima match WEETJES Op 23 april trekken landmachtmilitairen massaal het land in om hun persoonlijke verhaal te doen. Om in gesprek met de bevolking succesvol te communiceren, is het van belang munitie te hebben. Daarom kom je door deze hele editie weetjes over de KL tegen. De kernboodschap voor 23 april is simpel; wees Commando s op alles voorbereid 24 Landmacht voortaan op de digitale deurmat 28 Personeelsberichten 30 KL200: Helden 31 Korte berichten ambassadeur van de professionele organisatie waar je voor werkt. Editoriaal - Weerstand Ik vind het niet leuk om toe te geven maar soms heb ik wel eens moeite om over de berg heen te kijken. Zo ben ik bij veranderingen soms geneigd te reageren met weerstand. Wéér iets nieuws, weer iets anders, waarom nou? Laten we in vredesnaam toch een keer tevreden zijn met wat we hebben. Ik had dat bijvoorbeeld met de ipad. Ik kon het ding toch echt niet anders zien dan een gemankeerde laptop met een onhandig toetsenbord. Het kon ongeveer hetzelfde, maar dan vooral nét niet: te weinig opslagruimte (de cloud had ik nog niet ontdekt), geen USB-poorten, de programma s waren slappe aftreksels van wat ik op mijn PC gewend was, etc. En die apps snapte ik ook al niet. Gewoon via Google naar de gewenste site voldeed toch ook prima? Toch is die ipad er gekomen en inmiddels niet meer uit mijn handen te slaan. Die gekke tablet heeft zelfs mijn gedrag veranderd. Televisie kijken doe ik nauwelijks meer. Ik bepaal tegenwoordig zelf waar ik naar kijk. Heel gericht, waar en wanneer ík dat wil. En dan ligt opeens de hele wereld open, want ik ben niet meer beperkt tot Nederland 1, 2 en 3 en wat commerciële rommel. Leve de vrijheid! Zelfs dat toetsenbord wende snel. Mijn laptop zie ik eigenlijk nooit meer. Wel jammer want het was best een mooie. Kortom, die gemankeerde laptop bleek onverwachte mogelijkheden te bevatten. Mijn weerstand is gebroken en inmiddels trek ik met blij gemoed over de digitale snelweg. En zo zal het bij de digitalisering van de Landmacht ook gaan. Natuurlijk doet afscheid nemen een beetje pijn, maar ik probeer toch vooral de nieuwe mogelijkheden te zien. Ook ik probeer te leren, niet waar? Maar misschien leren we wel op een andere manier met elkaar te communiceren via ons digitale lijfblad. Graag laat ik me verrassen door alle tweede-orde effecten die er vast gaan komen. Nu alleen nog even een echte Landmacht-app, en we zijn helemaal het heertje. Kolonel Nico van der Zee Hoofdredacteur Landmacht

3 Landmacht Gezien NSS Ze trokken misschien wel het meeste bekijks: de NASAMS van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC). De lanceerinstallaties, geladen met middellange afstandsraketten, staan daags voor de nucleaire top al in stelling. In de duinen op Langevelderslag bij Noordwijk bijvoorbeeld, waar strandliefhebbers normaliter de auto parkeren. Samen met luchtmacht en marine beveiligen onze militairen het luchtruim tijdens de top. Het is voor het eerst dat dit luchtverdedigingssysteem in eigen land wordt ingezet. Meer over de landmacht-inzet tijdens de Nuclear Security Summit (NSS) ga naar ons digitale magazine. Foto: Korporaal-1 Hille Hillinga Veiligheid is één van de meest oorspronkelijke overheidstaken 4 Landmacht Landmacht 5

4 Landmacht Column Landmacht Berichten Militairen zijn de enige Landmachters gaan samenwerken met Gelderse ziekenhuizen De Luchtmobiele Brigade gaat samenwerken met de ziekenhuizen in de omgeving. De brigade uit Schaarsbergen heeft hierover begin maart afspraken gemaakt met De Gelderse Vallei in Ede en het Arnhemse hospitaal Rijnstate. Nederlanders die zware wapens mogen hanteren Van Commandant Landstrijdkrachten De beste in z n soort Dit is de laatste papieren uitgave van de Landmacht. Na vandaag moet u de digitale snelweg op. Dit is nog een uitvloeisel van de bezuinigingen die ons in 2011 zwaar troffen, maar sommigen zien de digitalisering ook als een vernieuwing. Dat neemt niet weg dat afscheid nemen pijn doet, en dat is hier zeker het geval. Ik ga de Landmacht missen. Ten eerste is het een prachtig middel om direct te communiceren met iedereen die de KL een warm hart toedraagt, zonder dat je een computer, tablet of Mulanaccount nodig hebt. En niet iedereen heeft dat. Het blad komt altijd, is virusvrij, in een oogopslag te scannen en kan, indien nodig, voor verschillende doeleinden worden gebruikt. Ten tweede kun je het voelen. Het is meer dan tekst en plaatjes. Het is iets wat je met trots op je salontafel legt, leest in de wachtkamer bij de arts of per Maar: de koning is dood, leve de koning! Ik roep u allen op u te abonneren op de digitale Landmacht, want wij stoppen niet. Overal ter wereld kunt u ons nieuwe online Defensie verscheept materieel naar Mali Een nieuwe mijlpaal in de voorbereiding voor de missie in Mali. Een transportschip van de Verenigde Naties is half maart, volgestouwd met Nederlands materieel, vertrokken vanuit Eemshaven. Volgeladen met viertonners, jeeps en pantserwagens van het type Bushmaster en Fennek en 224 containers met onder meer gevechtsrantsoenen, uitrustingsstukken en reserveonderdelen, moet het schip over twee tot drie weken aankomen in West-Afrika. Vanuit havenstad Abidjan in Ivoorkust worden de spullen vervolgens naar het 2500 kilometer verderop gelegen Gao gebracht. Hier bouwen genisten het kamp dat als uitvalsbasis gaat dienen voor de Nederlandse bijdrage aan de VN-missie MINUSMA. Een algemeen militair verpleegkundige (AMV er) moet voor zijn registratie gemiddeld één dag per week patiëntencontact hebben. Door oefeningen, uitzendingen en andere werkzaamheden schiet dit er vaak bij in. Samenwerking met de ziekenhuizen zorgt ervoor dat de AMV er voldoende patiëntencontact opbouwt. Daarmee blijft de kwaliteit van zorg bij Defensie op het juiste niveau. Voor de ziekenhuizen betekent de komst van militair personeel extra geneeskundige capaciteit die niet op de eigen kosten drukt. Teambuilding De samenwerking tussen 11 Luchtmobiele Brigade en de ziekenhuizen gaat verder: de militairen gaan teambuildingsessies verzorgen en in de toekomst samen rampenscenario s beoefenen. 30 keer ongeluk kunt achterlaten op een partijcongres. Maar bovenal is het een uniek en fantastisch blad, misschien per week inzet in Nederland wel het beste blad in zijn soort (laten we voor een keer eens onbescheiden zijn). Waarom? Door de lay-out, de structuur, maar vooral door de inhoud. Het is nooit een reclamefolder geweest maar een blad over mensen. En mensen doen heel vaak dingen goed, maar soms gaat er ook iets fout of is er slecht nieuws. En dat kun je lezen. Artikelen over bezuinigingen, verliezen, PTSS, er werd geen onderwerp gemeden. Juist daarom was de Landmacht anders, onderscheidde het zich. Op deze plaats wil ik iedereen bedanken die met zoveel passie heeft Rond mei operationeel Defensie heeft eerder al materieel per transportvliegtuig naar Mali gebracht. Ook de vier Apache-gevechtshelikopters gaan, met de rotorbladen eraf, op deze manier worden ingevlogen. De militairen moeten volgens planning in mei operationeel zijn. Foto: kpl-1 Hille Hillinga Belgische en Nederlandse artilleriesamenwerking België en Nederland werken steeds nauwer samen op artilleriegebied. Dat gebeurt met de Belgische 105 mm GIAT houwitser, de Nederlandse 155 mm pantserhouwitser, maar ook met 120 mm mortieren waar beide landen over beschikken. Om de gezamenlijk inzetbare vuursteun te bekijken, bracht Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Mart de Kruif onlangs een bezoek aan het Belgische Brasschaat. Voordeel van deze binationale samenwerking is niet alleen dat wapensystemen efficiënter zijn in te zetten. Ook een bepaald gebied is met gezamenlijke vuursteun beter af te dekken. Nu is het nog niet zo ver, maar het is de bedoeling dat Belgische en Nederlandse militairen uiteindelijk elkaars geschut kunnen bedienen. De artillerie-inzet is niet het eerste dat de landen samen doen. Ook andere landmachteenheden, beide luchtmachten en zeemachten werken al veelvuldig samen Bij militairen gaat de opdracht boven eigen veiligheid gewerkt aan ons blad. Ik was en ben trots op jullie inbreng en waar dat toe leidde, en wens jullie het allerbeste. Adieu. magazine lezen, met een toegesneden lay-out en mooie styling. Hiermee hebben we tijdens ons 200-jarig bestaan een stap in de toekomst gezet. En we zien wel waar die toekomst ons brengt. Maar gezien de toestand in de wereld denk ik niet dat Nederland op korte termijn zonder een krijgsmacht kan, met onze mannen en vrouwen als speerpunt. À Bientôt. Luitenant-generaal Mart de Kruif Commandant Landstrijdkrachten 6 Landmacht Landmacht 7

5 De baas van de NAVO is bezorgd over het dalende Nederlandse defensiebudget Landmacht Berichten Commando s springen van recordhoogte boven Nederland Commando s zijn afgelopen maand voor het eerst boven eigen land op een hoogte van voet uit een vliegtuig gesprongen. Met de succesvolle actie bij Tilburg zijn de Nederlandse C-130 Hercules transportvliegtuigen en hun bemanningen gekwalificeerd voor parachutesprongen vanaf grote hoogte. De kwalificatie was nodig vanwege de vernieuwde cockpit van de C-130 s. Sergeant Bart van het Korps Commandotroepen (KCT): Commando s springen vaker van deze hoogte, maar alleen in het buitenland. Boven Nederland heb je normaal een plafond van voet, ruim zes kilometer. Speciaal voor de kwalificatie hadden we toestemming. Nederlandse Special Forces mogen vanaf nu ook boven Nederland trainen op hoogtesprongen uit de C-130. Commando s springen van dergelijke grote hoogtes voor zogenoemde HALO (High Altitude Low Opening) en HAHO (High Altitude High Opening)-sprongen. Dit alles uiteraard met zuurstofmasker. Landmacht tweetbox De landmacht is goed vertegenwoordigd in de Social Media. Een blik in de - 16 maart Naast en nu ook Arjan Top #theater in #KL200 dlvvn-info/ Koninklijke Landmacht heeft een link gedeeld - 14 maart Benieuwd naar jullie mening... 'De langste dag' goed voor criminele jongeren mirkoschaefer - 20 maart scary how The Hague, "city of peace & justice", turns into a militarized zone for #NSS2014 pic. -17 maart 3300 KL-ers steunen NSS, veel buiten de organieke functie. Flexibel als motto, door mens als systeem, dat maakt Landmacht - 17 maart Prinses Beatrix bezoekt lotgenotendag Koninklijke Landmacht - RVD, nr. 65 Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Beatr maart Leuk voorgesprek gehad op de Clausschool in Zoetermeer voor "Praten met soldaten" 200 jaar #kl Luchtmobiele Brigade (aaslt) "7 december" - 7 maart De foto's voor het promotiemateriaal van Reliable Sword zijn klaar. Afgelopen week zijn de foto's genomen op een aantal karakteristieke locaties in het Alex_ismyname - 7 maart #KMar #Landmacht #Luchtmacht #Marine zorgen voor uw veiligheid! Laat die top maar komen ndmacht+treft+voorbereidingen+voor+nucleai 43MechBrig - 4 maart Eenheden van de Landmacht bij het bestrijden van illegale hennephandel. #43mechbrig GeneraalDeKruif - 4 maart 23 april: Landmacht komt naar u toe! Hoe? Bepalen onze mensen, maar wordt anders, onverwacht en mooi. En oud-collega's: uniform aan! Word vrienden en check de landmacht op: Facebook Twitter (facebook.com/landmacht) 8 Landmacht Vierdaagse op cultureel erfgoedlijst De Vierdaagse van Nijmegen is op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland geplaatst. De beschermde status van het wandelevenement leidt onder meer tot een erfgoedzorgplan, waarin staat hoe de traditie kan worden gehandhaafd en verbeterd. Wat het tot een traditie maakt, en dus tot immaterieel erfgoed, zijn bijvoorbeeld de rituelen die ermee gepaard gaan. Een van de kleurrijkste tradities is de Via Gladiola, waar vrienden en bekenden op de laatste dag de wandelaars met gladiolen binnenhalen. De Vierdaagse werd voor het eerst gehouden in 1909, toen nog verdeeld over verschillende startplaatsen in heel Nederland. Sinds 1925 heeft de Vierdaagse zijn vaste plek in Nijmegen. De krijgsmacht steunt sinds jaar en dag het evenement met veel manschappen en middelen. De laatste edities wel in afgeslankte vorm. Vorig jaar is een nieuwe samenwerkingsovereenkomst getekend waarmee steun in ieder geval tot en met 2017 is gegarandeerd. Landmachter aangesteld als bondscoach triathlon Voormalig toptriatleet luitenant-1 Rik van Trigt is sinds kort bondscoach Lange Afstand bij de Nederlandse Triathlon Bond (NTB). Met twintig volbrachte lange afstand triatlons in negen jaar tijd en ruim dertig jaar ervaring als militair sportinstructeur bij Defensie lijkt deze rol hem op het lijf geschreven. De nieuwe bondscoach wil in vijf jaar tien toptriatleten aan de start hebben bij de Iron Man wereldkampioenschappen in Hawaii. Van Trigt behoorde zelf jarenlang tot de nationale top. Ik hoop in oktober met de beste drie atleten van de huidige selectie te starten. De lange afstand triatlon bestaat uit 3,8 kilometer zwemmen, 180 kilometer fietsen en 42,195 kilometer lopen. De landmachtmilitair werkt momenteel als trainingsdeskundige bij Defensie. Militairen met fysieke problemen helpt hij weer inzet gereed te worden. Daarnaast is Van Trigt trainer/coach van de nationale militaire triathlon equipe. Freedom Trail: loop voor (oud) geüniformeerden Op 5 en 6 juni vindt de Freedom Trail plaats. Tijdens dit nieuwe en grootse sportevenement laten honderden militairen, veteranen en politie- en brandweermedewerkers in estafette-vorm zien waar zij zich dagelijks voor inzetten: vrede en veiligheid. De Freedom Trail volgt deels de route die de geallieerden precies zeventig jaar geleden aflegden toen zij Europa bevrijdden. De tocht tussen Normandië en Berlijn kan zowel per motor, fietsend, hardlopend, skeelerend, raftend en zwemmend worden afgelegd. Goed doel Tijdens de tocht staan de onderlinge kameraadschap, saamhorigheid en solidariteit onder (oud) geüniformeerden centraal. Daarnaast zamelen de deelnemers geld in voor collegiale ondersteuning bij politie, brandweer en voor veteranenzorg. Belangstellenden kunnen zich tot 1 mei inschrijven via De Freedom Trail wordt gefinancierd door het V-fonds en is een initiatief van Stichting Waardering Erkenning Politie. Landmacht 9 Een militair met volle bepakking draagt al gauw 50 kilo

6 Landmacht Missie Mali 17 Swillens: Taak op maat voor het KCT Scorpions klaar voor woestijnmissie missies wereldwijd Ongewild zijn alle ogen op hen gericht. Liever bereiden commando s hun operaties in stilte voor. Maar VN-missie MINUSMA heeft een meer open karakter en dus verschijnt de Nederlandse Special Operations Land Task Group (SOLTG) Scorpion, weliswaar onherkenbaar, in de media. Ter afsluiting van hun opwerktraject komen alle spelers eind februari in de Marnewaard nog één keer samen. TEKST: kap Marlous de Ridder FOTO S: Paul Tolenaar, Evert-Jan Daniels Het koude Marnehuizen, waar het Korps Commandotroepen (KCT) de eerste editie van eindoefening Black Scorpion houdt, staat in schril contrast met het terrein en klimaat dat de militairen in Mali te wachten staat. De groene baretten deden in buurlanden Niger en Burkina Faso veel operationele ervaring op en weten dus hoe Spartaans de omstandigheden zijn. Niet voor niets vormen onze elitesoldaten straks de boots on the ground. Toch zullen temperaturen tot 55 graden Celsius, dichte stofstormen en het onherbergzame terrein zelfs van hen het uiterste vergen. Als ogen en oren van de internationale VN-missie MINUSMA (Multidimensional Integrated Stabilisation Mission in Mali) gaan de commando s diep in het gebied inlichtingen verzamelen. Een taak op maat, noemt commandant KCT, kolonel Jan Swillens, de uitdagende woestijnmissie die zijn mannen wacht. Door onze hoge mate van zelfredzaamheid zijn wij bij uitstek geschikt voor langeafstandsverkenningen. Deelnemen aan een VN-missie is wezenlijk anders Het oefenen van gesprekken met lokale leiders komt veelvuldig aan bod in de Marnewaard. Andere bril Voor het zover is, wordt de SOLTG tegen een fictief Afrikaans decor nog één keer aan alle denkbare situaties onderworpen. Hoewel de hitte enig inbeeldingsvermogen vraagt, benadert het script volgens leider der oefening majoor Barry akelig dicht de realiteit. Dankzij een planningselement van het KCT op het hoofdkwartier in Bamako krijgen we realtime informatie uit het gebied. Een belangrijke oefendoelstelling is het verdiepen van de situational awareness (SA), gaat hij verder. Er zit veel Afrika-ervaring in het team maar deelnemen aan een VN-missie is wezenlijk iets anders. Neem alleen al de interne procedures, het aanvragen van een medische evacuatie loopt net even anders. We moeten echt met een andere bril naar deze operatie kijken. En ja, na jarenlange inzet in Afghanistan blijkt die bril toch behoorlijk gekleurd. Groot beroep En dus wordt de eenheid twee weken lang heen en weer geslingerd tussen ogenschijnlijk simpele logistieke issues als een lekke band en kapotte verbindingen, die de taakgoep letterlijk tot stilstand brengen. Tot gesprekken met lokale leiders, hinderlagen en het ontmantelen van wapenopslagplaatsen. De opdrachten volgen elkaar zowel overdag als s nachts razendsnel op, waarbij groot beroep wordt gedaan op de planningsskills en zelfredzaamheid van de mannen. Belangrijke eigenschappen, omdat de commando s niet alleen in de buurt van Gao gaan opereren, maar ook ver van het basiskamp. Toch al gauw een 10 Landmacht Landmacht 11

7 Na Viper en Task Force 55 gaan de commando s in Mali als de Scorpions door het leven. Een bewuste keuze want naast het gegeven dat deze inheemse diersoort veelvuldig voorkomt, voortonen commando s opvallend veel overeenkomsten met het diertje. Beiden zijn vooral s nachts actief en bewegen zich het liefst heimelijk en onder de radar. Ze zijn allebei meester in camouflage, passen zich makkelijk aan de omgeving aan en hebben een vechtersmentaliteit. Ze kunnen als het moet een dodelijke steek toebrengen. Maar bovenal geven ze weinig van zichzelf prijs. Beeldmerk Speciaal voor de missie is een beeldmerk ontworpen. De afbeelding is opgebouwd uit een vlak waarin de commandodolk staat afgebeeld en daarachter de staart van een schorpioen met angel. De creatieve hand komt van sergeant Bart, communicatieadviseur bij het bureau Werving, Selectie & Communicatie van het KCT. 12 Landmacht We zijn op alles voorbereid Goed getraind en helemaal klaar voor hun uitzending staan de commando s te trappelen om weg te gaan. gebied van 500 bij 700 kilometer. Het plannen vanuit de beweging is complex, meent Barry. "Wanneer een militaire missie langere tijd duurt en een groot geografisch gebied bestrijkt, moet er vaak ter plaatse op zaken worden gereageerd dan wel gepland. Daarnaast werkt het KCT volgens het Military Decision Making Process. Zeker voor de enablers is deze manier van besluitvorming wennen. Taakgroep Hoewel de kern van de SOLTG uit 105 Commandotroepencompagnie bestaat, kunnen de commando s voor hun langeafstandsverkenningen niet zonder ondersteuning van specialisten. Vandaar dat de taakgroep, naast zeventig operators, wordt aangevuld met onder meer een 81 mm mortiersectie, genie, explosievenruimers, EOV-personeel (Elektronische Oorlogsvoering) en verkenners met gepantserde Fennek-voertuigen. Zag het KCT in het verleden deze zogheten enablers pas in het uitzendgebied, nu traint een luchtmobiele compagnie structureel en in een vroeg stadium mee. Voor het optimaal afstemmen van de onderlinge tactieken en drills is dit cruciaal. Terug in het oefendorp heeft ploegcommandant eerste luitenant Mark net een gesprek met een dorpsoudste achter de rug (key leader engagement, red.). Hij zat behoorlijk goed in zijn rol en gaf weinig prijs, zegt Mark, doelend op een collega van de Natres. In dit soort gesprekken draait het om relatieopbouw en vertrouwen winnen. Verder moet je geduld hebben heel veel geduld. Het is voor ons écht een ander soort missie maar daardoor niet minder leuk. Persoonlijk vind ik het mooi om bij de eerste lichting te horen omdat we alles zelf mogen uitvinden. Reactie uitlokken Goed getraind en helemaal klaar voor hun uitzending, blijft het feit dat de eerste rotatie voor de zware taak staat om het toch al diffuse vijandsbeeld in kaart te brengen. Hoe? Dat is aan SOLTG-commandant majoor Sven. We beginnen daarom in onze eigen achtertuin rondom Gao. Simpelweg track krijgen op het gebied. Wie zit waar? Wat zijn de onderlinge verhoudingen? Voor we daar inzicht in hebben, zijn we een tijd verder. Dat de komst van de Special Forces reacties uitlokt bij de vijand, is volgens de majoor vrijwel zeker. We zijn op alles voorbereid en gelukkig is ons mandaat robuust genoeg om onszelf te verdedigen. Medio mei moeten de commando s operationeel zijn in het Malinese Gao. Kamp Castor begint langzaam vorm te krijgen maar in een gespreid bedje komt het KCT allerminst. De slechte infrastructuur en lange aanvoerlijnen stellen de Nederlandse militairen voor grote logistieke uitdagingen. Sven: Het is een missie in ontwikkeling. Nog niet alle middelen zijn beschikbaar en het zal op veel vlakken pionieren worden maar wat er nu is, is voor mij werkbaar. 24/7 scherp in Adana Na ruim een jaar onafgebroken dienst staan de Patriot luchtverdedigingssystemen in de Turkse stad Adana nog steeds op scherp. De Nederlandse krijgsmacht beschermt daarmee de twee miljoen inwoners tegen een mogelijke aanval met ballistische raketten vanuit Syrië. Patriot is het neusje van de zalm op het gebied van luchtverdediging. Naast Nederland beschikken binnen de NAVO de Verenigde Staten en Duitsland over dit geavanceerde wapensysteem. Op verzoek van bondgenoot Turkije hebben ook deze landen ieder twee Patriot fire units in het zuiden van Turkije gestationeerd. Weten hoe een Patriotbedienaar zijn missie beleeft? Bekijk het e-zine van de Landmacht en volg wachtmeester- 1 Gerard Draaijer op zijn shift. Landmacht 13

8 Terug naar de kerntaak Nieuwe focus op vorming bij de KL Tekst: kap Marlous de Ridder Foto s: kpl-1 Zadrach Salampessy, Evert-Jan Daniels, kpl-1 Hille Hillinga Waarom is een nieuwe visie Vorming nodig? De vraag die meteen opkomt: gaat het nu niet goed dan? Jawel, dat hebben onze militairen tijdens de operaties in Afghanistan bewezen. We moeten echter van onze ervaringen leren en ervoor waken dat we de focus uit het oog verliezen. Het ontbreekt op dit moment aan duidelijkheid wat onze kerntaak is en dus waar we voor vormen. Daarnaast schieten we tekort als het gaat om de doorlopende vormingslijn die als een rode draad door een militaire loopbaan loopt. We zien nu vaak dat eenheden een eigen invulling aan vorming geven. Daar zien we gelukkig goede voorbeelden en initiatieven van, zoals de Kennismakingsdagen bij de School Luchtmobiel, de wijze waarop 11 Pantsergeniebataljon inhoud geeft aan themadagen en de invulling van mentale trainingen bij de verschillende scholen. Maar we zien het ook nog wel eens fout gaan met vorming. Ik doel dan met name op de wijze waarop nieuwkomers, die de basisopleiding hebben afgerond, instromen binnen een operationele eenheid. Vorming kan leiden tot misvorming als de inwijding in de militaire cultuur buiten diensturen zonder goede begeleiding en toezicht gebeurt. Kameraadschap en mentale en fysieke gehardheid zijn extreem belangrijk Wat is vorming in uw ogen? Simpel gezegd: vormen is het reflecteren op gedrag. Dus die spiegel voorhouden. Vormen is gericht op het verder ontwikkelen van noodzakelijke eigenschappen en het aanleren van een beroepshouding tot een voor de operationele taak berekende militair. Onze organisatie beschouwt de landmachtmilitair klaar voor zijn taak als hij het gewenste, succesvolle gedrag laat zien. Maar vooral ook de onderliggende waarden, normen en overtuigingen deelt. Moed, toewijding en veerkracht kwamen naar boven als de onderscheidende kernwaarden van elke landmachtmilitair. Moed belichaamt de wil om te winnen. Toewijding staat voor teambelang en kameraadschap. Het collectief gaat bij ons altijd boven het individu. Het is ook het vermogen om te kunnen handelen in de geest van de opdracht. Veerkracht kenmerkt zich door het incasseringsvermogen en het vermogen snel te kunnen schakelen. Alles gericht op het halen van de opdracht. Het wie we zijn en waar we voor staan moet in de haarvaten van iedere militair zitten. Waarom is vorming binnen de KL zo belangrijk? Omdat militairen in extreme situaties komen waarbij ze het uiterste van zichzelf en het team vragen, waarbij hun eigen veiligheid ondergeschikt is aan het halen van de opdracht. Wij verwachten van onze mensen dat ze doorgaan waar anderen stoppen. Fit zijn is maar één aspect. Mentale weerbaarheid is nog belangrijker. De CLAS-visie: Vechten voor Vrede en Vrijheid onderstreept nogmaals de primaire taak van de KL: het kunnen uitvoeren van gevechtsoperaties. Het is de meest veeleisende taak voor de mens. Daar is een bepaalde attitude, en dus vorming, voor nodig. Iedereen denkt dat vorming stopt na de opleiding of dat het alleen paraat gebeurt. Maar je leert je leven lang. Daarom zien wij vorming als een continu proces dat plaatsvindt tot het moment van uitstroom. Over de huidige generatie jongeren wordt vaak gezegd dat ze lui en verwend zijn. Er wordt zelfs gesproken over de zesjescultuur onder jeugd die nu voor het leger kiest. Dan kan je nog zoveel vormen, maar wat als de wil ontbreekt? Er is niets mis met de jeugd. Je moet ze alleen de tijd geven om een acht te worden, om volwassen te worden en zich te ontwikkelen tot een voor zijn/haar taak berekende militair. De voorwaarde is natuurlijk wél dat iemand gemotiveerd is en beschikt over de noodzakelijke karaktereigenschappen en fysieke toelatingseisen. De meest ingrijpende periode in het proces van vorming is de initiële opleiding. Hier worden de mentale en fysieke grenzen verlegd, hier maken militairen kennis met de cultuur en doorlopen ze het proces van het zijn van het individu tot het worden van een groep. De meest ingrijpende periode in het proces van vorming is de initiële opleiding. Vechten is de kerntaak van de Koninklijke landmacht. Vechten is ook nog eens het meest veeleisend. Als je daarvoor gevormd en getraind bent, kun je alle andere taken ook aan. Dat is de stellige overtuiging van brigadegeneraal Otto van Wiggen. De commandant Opleidings- en Trainingscommando schreef op verzoek van C-LAS een nieuwe visie op het gebied van vorming. Brigadegeneraal Otto van Wiggen: Vechten is de kerntaak van de Koninklijke landmacht. Als je daarvoor gevormd en getraind bent, kun je alle andere taken ook aan. Randvoorwaarden om het Raamwerk Vorming tot een succes te maken: Eenheid van opvatting realiseren over CLAS-visie, de kernwaarden en het Credo van de Landmachtmilitair. De basisopleiding terugbrengen in één hand en in een veilige leeromgeving. Meer ruimte verschaffen om op de lagere niveaus vorming uit te voeren. Onderofficieren pas tot instructeur benoemen als hij leider en vakman is geweest en aantoonbaar hart voor de zaak heeft. Instructeurs en commandanten bewust maken dat vorming reflectie op gedrag is. Het functietoewijzingsproces gebruiken om de juiste man/vrouw op de juiste plaats te krijgen. Daarbij gaat geschiktheid boven beschikbaarheid. Meer aandacht voor leiderschap en vorming tijdens carrièrecursussen van (onder)officieren. 14 Landmacht Landmacht 15

9 Project omvorming 13 Mechbrig Vormen is het reflecteren op gedrag Rhino on Wheels Defensiebudget In de vorige Landmacht zijn de vijf pijlers van de Landmacht van Morgen genoemd. In deze uitgave zoomen we in op één van de nieuwe projecten: Rhino on Wheels. is gelijk aan een paar weken zorgkosten TEKST: kap Roel van de Wiel FOTO: sgt Sjoerd Hilckmann En juist de algemene militaire opleiding (AMO) is door de bezuinigingen in 2011 verkort. Ja, absoluut onwenselijk. We hebben er in 2011 voor gekozen om een deel van de opleiding over te hevelen naar de parate eenheden. Dat blijkt bij nader inzien geen verstandig besluit. Door een reparatie van de AMO, AMOL en Manoeuvre Functie Opleiding willen wij de basisopleiding weer uitbreiden zodat nieuwkomers zonder achterstand aan de eenheidsvorming van de groep kunnen deelnemen. Hierdoor vindt de initiële vorming plaats binnen een aaneengesloten opleiding én onder leiding van één ervaren instructeur. Zijn rol is cruciaal. Dit is de eerste persoon die aspirant militairen zien en ervaren in hun loopbaan. Hij/zij moet hart voor de zaak hebben en dus voor zijn/haar leerlingen. De instructeur is daarmee een rolmodel moet hét jaar van vorming worden. Een cultuurverandering vraagt draagvlak. Hoe gaat u de visie op de werkvloer tussen de oren krijgen? Aan de basis ligt het Credo van de Landmachtmilitair. Deze fotovideopresentatie beschrijft onze kernwaarden, waar de landmachtmilitair voor staat en wat we van hem mogen verwachten. Het credo is van ons allemaal en elke militair moet zich er in herkennen. Alle werkzaamheden en activiteiten van onze eenheden moeten op één of andere manier te herleiden zijn naar de strekking van het credo. Hierin ligt een belangrijke rol voor commandanten. Daarnaast gaan we veel energie steken in workshops. Met een poule van geselecteerde trainers met passie voor vorming gaan we de visie toelichten bij de schooleenheden, de vaktechnische opleidingen en bij de compagnieën. De welbekende inktvlekmethode doet de rest van het werk. Aanvullende opleiding maakt de leider bewust van zijn/haar eigen rol en verantwoordelijkheid als vormer. De vormingsketen in een militaire loopbaan kent zes fasen. Bron illustratie: militaire spectator Vorming staat al lang op de agenda, vele voorgangers hebben een poging gewaagd. Waarom gaat het nu wél werken? Omdat de visie niet alleen door Commandant Landstrijdkrachten maar ook door zijn directe ondercommandanten wordt gedragen. Daarnaast hebben we belangrijke stakeholders bij de Regiegroep Vorming betrokken, zoals de commandant NLDA, brigadecommandanten, de directeuren Training & Operatien en commandanten van de KMS, het Land Training Centre, het Land Warfare Centre en de LO/Sportorganisatie. De visie op Vorming is dus niet uitsluitend mijn opvatting maar van de KL-leiding. Het tussen de oren krijgen op de werkvloer zie ik als een team effort. Juist in het jaar dat we 200 jaar bestaan moeten we doorpakken en onze ambitie ook echt samen omzetten in concrete stappen. DOEL Door het omvormen van 13 Gemechaniseerde Brigade naar een gemotoriseerde brigade, beschikt het CLAS organiek over gemotoriseerde eenheden die het gat tussen inzet van de luchtmobiele en gemechaniseerde eenheden dichten. INHOUD 13 Gemechaniseerde Brigade in Oirschot vormt om tot een gemotoriseerde brigade, waarvan de infanteriebataljons beschikken over de Bushmaster (BuMa), Boxer, Fennek, Mercedes (MB) 280 CDI en andere operationele wielvoertuigen. De kern van de eenheid bestaat in de toekomst uit twee gemotoriseerde infanteriebataljons: 17 en 42 Infanteriebataljon Gemotoriseerd. In totaal worden 88 CV90 s van 13 en 43 Mechbrig voor 1 januari 2016 stilgezet. Het CLAS draagt 44 CV90 s aan de DMO over. De beoogde eindsituatie voor 13 Mechbrig is dat zij niet meer over CV90 s beschikken. RANDVOORWAARDEN Uitgangspunt voor het bouwen van het gemotoriseerde bataljon is het huidige functiebestand van een pantserinfanteriebataljon. Het Land Warfare Centre (LWC) beziet in een studie wat de gewenste organisatie en samenstelling van de gemotoriseerde bataljons, compagnieën en pelotons is. Dit gebeurt op basis van een te ontwikkelen concept-doctrine en de beschikbaarheid van diverse wielvoertuigen. Het LWC bekijkt daarbij onder andere in hoeverre het binnen gemotoriseerde eenheden wenselijk is om met de huidige dubbele kaderbezetting per peloton te werken. De BuMa is een voertuig met unieke capaciteiten. Defensie beschikt over 76 BuMa s waarvan een aantal in een zeer specifieke uitvoering, zoals bijvoorbeeld de counter-ied versie met onderzoeksarm. De BuMa en de MB 280 CDI worden in de organisatie van de infanteriebataljons opgenomen. Daarnaast maakt de Fennek al deel uit van die organisatie en zal ook de BOXER instromen. PROJECTORGANISATIE Binnen het programma Landmacht van Morgen is de omvorming van 13 Mechbrig het meest ingrijpende en omvangrijke project. Daarom zijn een projectleider en plaatsvervangend projectleider aangesteld die zich fulltime op dit project richten. TIJD Er is gestart met het uitvoeren van een studie over de doctrine gemotoriseerd optreden, het operatieconcept voor gemotoriseerd optreden op bataljonsniveau, het schrijven van concept-handboeken en het maken van een plan voor het inrichten van de organisatie van - straks - 13 Motbrig en daaruit voortvloeiende consequenties elders binnen CLAS. Om zo snel mogelijk de eerste ervaringen op te doen met het nieuwe concept krijgt de C-compagnie 17 Painfbat in augustus BuMa s en 12 MB 280 CDi s. 13 Mechbrig levert daarvoor 14 CV90 s in. De pilot-compagnie gaat de doctrine en concepten testen en ervaringen opdoen om te gebruiken bij de verdere omvorming van de beide pantserinfanteriebataljons, medio Dit geldt voor zowel de ontwikkeling van doctrine en handboeken, als voor de logistieke concepten voor de instandhouding van de wielvoertuigen. In het tweede kwartaal 2015 zal het merendeel van het bestand aan BuMa s beschikbaar en inzetbaar zijn, met uitzondering van die BuMa s die ingedeeld zijn in de missie MINUSMA. Medio 2015 leveren de overige pantserinfanteriecompagnieën van 17 Painfbat en 42 Painfbat de CV90 s in. Na MINUSMA neemt 13 Mechbrig de laatste voertuigen in ontvangst. Beide bataljons blijven tot de wisseling van voertuigen hun CV90-oefenprogramma volgen zodat het CLAS volgens de gereedstellingsritmiek blijft beschikken over opgewerkte en geoefende eenheden. De reorganisatie is eind 2015 voltooid. De KL van morgen: 5 pijlers 1. PERSONEEL 2. VEELZIJDIGHEID 3. ADAPTIEF VERMOGEN 4. (INTER)NATIONALE SAMENWERKING 5. REGIONALE ORIENTATIE Het succes van inzet wordt bepaald door de combinatie van individuele kwaliteit en teamwork 16 Landmacht Landmacht 17

10 Explosieven Opruimingsdienst in Soesterberg De Landmacht van Morgen Het Commando Landstrijdkrachten bouwt een nieuwe, relevante, bruikbare en toekomstbestendige landmacht. Dat heeft gevolgen voor alle eenheden. Kijk voor het nieuwe gezicht van de landmacht in het nieuwe, online magazine Landmacht. magazines.defensie.nl/landmacht FOTO'S: sgt Sjoerd Hilckmann Luchtafweer in De Peel 18 Landmacht Landmacht 19

11 Nederland kleurt groen op 23 april Landmacht: show your face! In het jaar dat de Koninklijke Landmacht tweehonderd jaar bestaat, start de organisatie met een pilot voor een Landmachtdag. Vroeger gaven militairen en middelen acte de présence op één kazerne. Nu rijden alle eenheden zelf het land in om de samenleving een breder beeld te geven van hun werk. TEKST: kap Jaap Wolting FOTO S: Evert-Jan Daniels, sm Gerben van Es 20 Landmacht Overal. Dus in Zwolle, Eindhoven, maar ook in Assen en Ermelo. Op minimaal tweehonderd locaties voeren eenheden op 23 april activiteiten uit, variërend van demonstraties van militair optreden tot sportactiviteiten en steunverlening aan lokale burgerinitiatieven. Daarnaast openen scholen op 22 april hun deuren voor de KL. Onder het mom van praten met soldaten gaan militairen de klassen in om de jeugd hun persoonlijke verhaal te vertellen. Nederland moet op 23 april groen kleuren. Daarom wordt er een moreel appèl gedaan op alle landmachters: draag de hele dag je tenue, waar je ook bent. Sportvereniging, gitaarles of ouderavond. Toon dat je trots bent op je werk. Leg contact met de samenleving en vertel, laat zien wat de landmacht voor en namens Nederland doet. Iets doen voor anderen Het afwijken van de traditionele Landmachtdagen is best spannend. Slaat het concept aan? Duidelijk is wel dat het ongelofelijk veel extra werk oplevert, zegt Wilma Blom, plaatvervangend hoofd Sectie Communicatie 43 Mechbrig. De brigade moet zelf, tussen het drukke oefenprogramma door, op zoek naar scholen en projecten. Maar, voegt ze toe, het is heel erg leuk om iets te doen voor veel verschillende organisaties en stichtingen. In gesprek met de mensen die we gaan helpen, blijkt dat ze onze ondersteuning helemaal geweldig vinden. Wat gaan we zien op 23 april? Een paar inzetvoorbeelden Neem nu 43 Gemechaniseerde Brigade. De eenheid covert een groot gebied van zeven provincies. Activiteiten lopen uiteen van een dag op de kinderafdeling van het Universitair Medisch Centrum Groningen tot padvinders leren exerceren. Andere voorbeelden zijn een bouwproject bij een huis voor autistische kinderen en het opknappen van een Drents onderduikershol. 11 Luchtmobiele Brigade zet in Leiden en Den Haag een Push to add SpektaKL op. Door interactie met de burger speelt zich in de Hofstad een spectaculair scenario af. Arnhem kleurt groen door demo s bij de Eusebiuskerk, een bootcamp in het Sonsbeekpark en militaire hardlopers bij de AtjehRun. In Dordrecht en Zoetermeer eist de KL het stadhuisplein op. Militairen houden interactieve activiteiten met de bevolking en showen bootjes en een duiktank. Het Operationeel Ondersteuningscommando Land zet verschillende eenheden in. Het Vuursteuncommando demonstreert zijn vaardigheden in onder meer Nunspeet, Epe en Elburg. 400 Geneeskundig Bataljon gaat met een roadshow de weg op. En in Barneveld moet het publiek niet raar opkijken als 100 Bevoorradings- en Transportbataljon nieuwe mensen beëdigt ten overstaan van burgers. In Zuid-Nederland trekt een karavaan van 13 Gemechaniseerde Brigade van Zuid naar Noord. De eenheid start in Eindhoven, Helmond en Tilburg en toert dan naar boven. Verder geven infanteristen demonstraties en beklimmen ze de kerktoren van Roermond. En voor PSV-liefhebbers; 13 Mechbrig brengt een verrassingsbezoek aan de jeugddag van de voetbalclub. Veronica en landmacht bundelen krachten Tijdens Operatie 200 werken Radio Veronica en de KL samen om zoveel mogelijk activiteiten te ontplooien. Luisteraars konden de afgelopen maanden projecten aanmelden, waarbij de inzet van militairen werd gevraagd. Meer dan achthonderd mensen stuurden ideeën in. De leukste, meest creatieve en originele inzendingen kregen een plekje op de lange lijst met klussen die de gezamenlijke hulptroepen van Veronica en KL rond 23 april uitvoeren. Vier dagen lang, van 22 t/m 25 april, praat de zender de luisteraars bij over de activiteiten van Operatie 200. En hebben onze militairen de kans om uit te dragen wat zij namens de Nederlandse samenleving doen en wat daarbij komt kijken. Landmacht 21 Als buschauffeurs bij watersnood hun gezin in veiligheid brengen, nemen militairen het stuur over

12 Special Forces in Roosendaal Van brievenbus naar inbox Dit is de laatste papieren uitgave van Landmacht. Het blad gaat vanaf nu verder als online magazine. Abonneer je nu gratis op de digitale nieuwsbrief en dan weet je als eerste wat het laatste defensienieuws is: in woord, beeld en geluid op je computer, tablet en smartphone. Digitaal tijdschrift ontvangen? Zo doe je dat! Stap 1: Surf Ga naar Stap 2: Kies Kies de defensiebladen waarop je een abonnement wilt. Stap 3: Mail Laat je persoonlijke adres achter. Mijn uniform zorgt ervoor dat ik trots ben op collega s en mezelf. Ik ben blij dat ik deel uit maak van een groep mensen die voor veiligheid en vrede staat. In de relatieve korte tijd dat ik deel uit maak van deze organisatie heb ik met veel mensen mogen samenwerken en samen met hen aan een groter doel mogen werken. De vriendschappen die ontstaan zijn uit deze samenwerking zijn bijzonder. Voor de toekomst kan ik alleen maar zeggen dat ik probeer mijn opleiding af te ronden en werkzaam wil blijven binnen de Koninklijke Landmacht. Daarom draag ik op 23 april mijn uniform om gezien te worden. 23 april draag ik mijn uniform om gezien te worden! Jij ook? Landmachtdag 2014 Mijn uniform zorgt ervoor dat ik trots ben op collega s en mezelf. Ik ben blij dat ik deel uit maak van een groep mensen die voor veiligheid en vrede staat. In de relatieve korte tijd dat ik deel uit maak van deze organisatie heb ik met veel mensen mogen samenwerken en samen met hen aan een groter doel mogen werken. De vriendschappen die ontstaan zijn uit deze samenwerking zijn bijzonder. Daarom draag ik op 23 april mijn uniform om gezien te worden. Belangrijk Meld je aan met je persoonlijke adres: de video s van de digitale bladen zijn niet beschikbaar via Mulan of Internet op de werkplek. Na aanmelding ontvang je een bevestigingsmailtje. Klik op de internetlink. Een welkomstmailtje verschijnt in je inbox. Geen mail ontvangen? Kijk in je spammail. De opgegeven adressen worden alleen gebruikt voor de versturing van nieuwsbrieven van de online magazines. Stap 4: Bevestig Je ontvangt direct een ontvangstbevestiging per . Klik op het internetlinkje. Stap 5: Lees Maandelijks krijg je een nieuwsbrief met de inhoudsopgave en link naar het nieuwe digitale tijdschrift. Gevechtsondersteuning met hoofdkwartier in Apeldoorn 22 Landmacht Landmacht 23

13 24 Landmacht Landmacht voortaan op de digitale deurmat Zoals aangekondigd verandert de vorm van de Landmacht drastisch. Na dit nummer gaat het blad verder als online magazine. Hiermee komt een einde aan een decennialang vertrouwd beeld in koffiekamers, op tafel en in de wachtruimte bij de arts. De Landmacht was met een oplage van met trots één van de grootste personeelsbladen van Nederland. TEKST: kap Marlous de Ridder Afscheid nemen doet altijd een beetje pijn. Het gevoel van een tijdschrift: het vasthouden en doorbladeren, verdwijnt voorgoed. Het kleurrijke blad telde doorgaans 36 pagina s vol (foto)reportages, nieuws, achtergronden en interviews. De rubrieken wisselden regelmatig en er werd gewerkt volgens bladpijlers waardoor onderwerpen in vaste verhoudingen terugkwamen. Materieel voerde nooit de boventoon, het ging altijd om de mens. Daarmee onderscheidde Landmacht zich echt van de andere maandbladen. Oorsprong We komen ze nog tegen. Collega s die de Legerkoerier niet uit hun systeem krijgen. Niet vreemd, want het blad Landmacht ging tussen 1951 en 2003 als de Legerkoerier door het leven. Compleet met advertenties en het was zelfs in de winkel te koop. In september van dat jaar verschijnt de laatste Legerkoerier als gevolg van een overheveling van taken en bevoegdheden bij de Directie Voorlichting van het ministerie van Defensie. Vanaf dan is de landmachtstaf verantwoordelijk voor het personeelsblad. Door die overname grijpt de KL de gelegenheid om de Legerkoerier samen te voegen met het reorganisatieperiodiek Flex. Een nieuwe naam is snel gevonden, kort maar krachtig: Landmacht. Beleving De digitalisering van Landmacht is een gevolg van de bezuinigingen. Door de defensiebladen niet meer op huisadres te verspreiden, bespaart de organisatie miljoenen op druk- en verzendkosten. Daarnaast is er veel meer mogelijk op het gebied van video, infographics, interactie en foto. Bijvoorbeeld om een wapensysteem of militair aan te klikken om zo meer informatie te krijgen. Animaties maken de beleving nog groter. Maar ook de mogelijkheid om de digitale Landmacht altijd en overal te lezen, is een groot voordeel. Hoewel het een financiële keuze is, is volgens Hoofd Redactie van het Mediacentrum Defensie, Martin Zijlstra, in de volle overtuiging voor het digitale pad gekozen. Tijden veranderen nu eenmaal. We hebben als Defensie meer dan zeventig jaar plezier gehad van de papieren bladen maar met alle ontwikkelingen van deze tijd, waren ze gedoemd te verdwijnen. Eerste ervaringen Inmiddels zijn de eerste online ervaringen met onder meer de Defensiekrant opgedaan. Zijlstra: We krijgen meer complimenten dan andere reacties. Als het niet positief is, dan is het meestal van mensen die meedenken met ons. We gaan de komende tijd verdere verbeteringen aanbrengen aan de online magazines waardoor ze nog interessanter worden. Daarbij luisteren we dus goed naar wat de lezers ervan vinden en wat ze willen zien. Want we maken die magazines voor hen. En zo is het. We blijven de Landmacht met evenveel passie maken. Daarom is het ook geen echt afscheid. De titel blijft gelukkig bestaan en de informatievoorziening stopt niet. Reacties, missers, tips en onderwerpen blijven dus welkom! Landmacht 25

14 België en Nederland vormen ruggengraat EU-Battlegroup Attentie, dit is de EU-Battlegroup. Uw positie wordt aangevallen. Om te overleven moet u de bunker direct en ongewapend verlaten. De boodschap van adjudantchef Marc Mannaerts schalt over de open vlakte van het Duitse Grafenwöhr. Hij richt zijn megafoon op de overwoekerde ruïne, een vermoedelijke wapenopslag van rebellen. Mannaerts, lid van een Belgisch Psyops-team (psychologische oorlogvoering), is voor de actie toegevoegd aan een Nederlandse luchtmobiele infanteriecompagnie. TEKST: Jan Malschaert FOTO S: SGT Sjoerd Hilckmann De Belgische begeleider brengt zijn explosieven detectiehond naar de bunker. De sokken beschermen de poten van de hond tegen scherpe dingen. Belgische militairen maken kennis met het Nederlandse materieel. De militair in het midden heeft het Accuracy scherpschuttersgeweer in zijn handen. Voor de aanval op de wapenopslag droppen vijf transporthelikopters een kleine zestig militairen van 12 Infanteriebataljon. Die leggen direct een beveiligingskordon aan om een mogelijke aanval van buitenaf af te slaan, terwijl genisten de bunker doorzoeken. Over de weg nadert intussen een Belgisch-Nederlands konvooi met EOD. Het is één van de events tijdens oefening Rampant Lion, bedoeld om de Infantry Task Force (ITF) klaar te stomen voor de EU-Battlegroup (EUBG). De gecombineerde infanterie-eenheid levert vanaf 1 juli de gevechtskracht van deze snel inzetbare Europese interventiemacht. Struikeldraad In de bunker zitten weliswaar geen rebellen meer, wel blijkt een ruimte geboobytrapt. De luchtmobiele genisten markeren het geïmproviseerde explosief. Een explosieven detectiehond van de zuiderburen doorsnuffelt vervolgens de andere ruimtes, maar die blijken leeg. Het was een toffe ervaring om met jullie genie samen te werken, vertelt adjudant Mario de Jonckheere, commandant van de EOD-ploeg, na afloop. De briefing was perfect en maakte de job een stuk eenvoudiger. Afstemmen procedures De Belgische kolonel Philippe Boucké, vanaf 1 juli een half jaar EUBG-commandant, ziet een eventuele inzet met vertrouwen tegemoet: De samenwerking bevalt goed. We leren veel van elkaar. Op ons hoofdkwartier zitten bijvoorbeeld veel Nederlanders met ervaring in Uruzgan op een vergelijkbaar operationeel hoofdkwartier. Daarnaast spreken we dezelfde taal. Het gaat dus vooral om het afstemmen van elkaars procedures en materieel. Kolonel Philippe Boucké leidt de EUBG de tweede helft van Nederlandse genisten informeren de Belgische groepscommandant van de EOD, adjudant Mario de Jonckheere (r.), over de boobytrap die ze hebben aangetroffen. De Nederlandse kapitein Marnix Provoost beaamt dit. Hij leidt de operatie in het veld. Het grootste praktische probleem is het afstemmen van de verschillende radiosystemen. Om dat op te lossen, heb ik in elk Belgisch peloton een Nederlandse verbindelaar gezet. De inzet van de Psyops-megafoon is volgens Provoost een kenmerkend verschil in optreden. Dat is hun manier van conflictvermijding. Wij proberen dat door eventuele tegenstanders te overrompelen. Schotwond in de buik Ook op geneeskundig vlak vragen kleine verschillen om afstemming. Dat blijkt wanneer één van de kordonbeveiligers een schotwond in zijn buik oploopt tijdens een korte rebellenaanval. Een helikopter brengt de oefengewonde naar het hospitaal op het kamp. Sergeant-majoor Jerry Schuurman coördineerde mede de evacuatie: We stemmen de zaken goed af. Bij ons heeft iedere compagnie een verpleegkundige die een gewonde ter plekke stabiliseert, terwijl de Belgen een dokter sturen. Daarom staan de twee hospitalen op het kamp naast elkaar. Mocht de Belgische dokter naar het front moeten, dan nemen wij het over. Voor een veilige samenleving in Nederland heeft de staat het geweldsmonopolie De Belgen en Nederlanders spelen een prima match Prima match De Belgische Commandant Landstrijdkrachten generaal-majoor Hubert de Vos is speciaal langsgekomen om de samenwerking met eigen ogen te bekijken. De tussenstand na de luchtlandingsoperatie stemt hem tevreden: De Belgen en Nederlanders spelen een prima match. Ik zie vandaag de eerste resultaten tot op de laagste niveaus. De verschillende capaciteiten zoals infanterie, genie en EOD worden hier perfect gecombineerd. Deze momenten zijn goud waard. De EUBG staat de tweede helft van 2014 onder leiding van België. Nederland levert met twee infanteriecompagnieën en stafcapaciteit een flinke bijdrage. De ene compagnie komt van 11 Luchtmobiele Brigade, de ander van 43 Gemechaniseerde Brigade. Duitsland, Luxemburg, Macedonië en Spanje completeren de ongeveer drieduizend man sterke brigade. Mocht de Europese Unie bijvoorbeeld besluiten om in te grijpen in de Centraal Afrikaanse Republiek, dan moet de battlegroup binnen 15 dagen na het politieke besluit ter plaatse zijn. In juni volgt de certificering van de complete brigade. Dan komt de Infantry Task Force op de mat met het inlichtingenbataljon JISTARC, logistiek, artillerie, genie en militaire politie-eenheden. Slaagt de battlegroup dan kan de Europese Unie deze inzetten. 26 Landmacht Landmacht 27

Landmacht. 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie. Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face

Landmacht. 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie. Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face Landmacht Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht nummer 3 april 2014 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face DE LANDMACHT VERSCHIJNT VOORTAAN DIGITAAL!

Nadere informatie

Landmacht. 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie. Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face

Landmacht. 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie. Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face Landmacht Personeelsblad van de Koninklijke Landmacht nummer 3 april 2014 'Scorpions' klaar voor woestijnmissie Groen vormen Landmachtdag 2014: Show your face DE LANDMACHT VERSCHIJNT VOORTAAN DIGITAAL!

Nadere informatie

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST

WILLEM LODEWIJK V NASSAUKAZERNE, MATERIEEL LOGISTIEK PELETON (320) LOKAAL FACILITAIRE DIENST DE KAZERNES VAN NEDERLAND 2012. Hier vind u een lijst van landmachtkazernes in Nederland. In de lijst vind u de eenheden die er gelegerd zijn en de plaats waar de kazerne staat. JOHANNES POSTKAZERNE, HAVELTE.

Nadere informatie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie

DE VEVA OPLEIDING. Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE VEVA OPLEIDING Haal je MBO-Diploma en ontdek Defensie DE TIEN MEEST GES INFORMATIE VOOR OUDERS EN VERZORGERS 1 2 3 4 Is er ondanks de bezuinigingen bij Defensie een toekomst voor leerlingen Veiligheid

Nadere informatie

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben.

Het leger. Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom we een leger hebben. Het leger Thema: Bestaat vrede? Samenleving Nederland De overheid Moeilijkheid; *** Tijd: *** Juf Yvonne Doel: Na deze opdracht weet je meer over het leger. Je kunt vertellen wat het leger doet en waarom

Nadere informatie

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken

Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken Medic Special Forces: de hogere kunst van het pleisterplakken tekst: sgt. Derek de Vries Lees het volledige artikel in de FALCON Grizzly, this is Mike ready to copy nine-liner This is grizzly, ready to

Nadere informatie

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag.

Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Toespraak bij de lancering van het Defensie Cyber Commando door de Minister van Defensie, J.A. Hennis-Plasschaert op 25 september 2014 te Den Haag. Let op: Alleen het gesproken woord geldt! De lancering

Nadere informatie

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de

Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan een missiegebied is. grilliger dan pakweg een werkbezoek. aan een oefenende eenheid op de Toespraak uitgesproken door de Minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij gelegenheid van zijn Kerstbezoek aan Afghanistan, 24 december 2008 te Kaboel. Nederlands uitgezonden personeel, Een bezoek aan

Nadere informatie

DE VEVA OPLEIDING ZEKERHEID VOOR DE TOEKOMST

DE VEVA OPLEIDING ZEKERHEID VOOR DE TOEKOMST ZEKERHEID VOOR DE TOEKOMST Defensie biedt prima doorgroeimogelijkheden. We worden wel het opleidingsinstituut van Nederland genoemd. Besluit je na een aantal jaren Defensie te verlaten, dan heb je in de

Nadere informatie

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018

Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 Vaststelling van de begrotingsstaat van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2018 NOTA VAN WIJZIGING Ontvangen Het voorstel van wet wordt als volgt gewijzigd: De begrotingsstaat van het Ministerie

Nadere informatie

Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd

Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd Crisiscommunicatie en Leiderschap Otto van Wiggen Brigade-generaal bd Mission Command Wij helpen organisaties met het versterken van hun (commerciële) slagkracht, het vergroten van de klanttevredenheid

Nadere informatie

ISAF III Deployment Task Force

ISAF III Deployment Task Force ISAF III Deployment Task Force C-DTF Kolonel Henk Morsink 1 Deployment Task Force Mission Statement Taken Eenheden en Middelen Planning Voorbereiding 2 Mission Statement Schep als Deployment Task Force

Nadere informatie

Vorming binnen de Koninklijke Landmacht

Vorming binnen de Koninklijke Landmacht Vorming binnen de Koninklijke Landmacht In april 2001 organiseerde de LO/Sportorganisatie een symposium met als slogan Vorming, meer groen ook tussen de oren. Onder de sprekers waren de toenmalige Bevelhebber

Nadere informatie

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht.

DAGORDER. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. DAGORDER Collega s, Minister Hennis en generaal Middendorp zijn dinsdagavond afgetreden. Twee mensen die de afgelopen jaren zo hebben gevochten voor Defensie, voor onze krijgsmacht. En nu zijn ze op deze

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheid, dames en heren,

Koninklijke Hoogheid, dames en heren, Toespraak minister Eimert van Middelkoop voor de opening van het symposium Strategische samenwerking met het bedrijfsleven Sourcing, een kwestie van keuzes maken, Koninklijke Militaire Academie, Breda,

Nadere informatie

Beroepsmilitair. bij de. Koninklijke Landmacht

Beroepsmilitair. bij de. Koninklijke Landmacht Beroepsmilitair bij de Koninklijke Landmacht 1 Inleiding Duur van de voorlichting en inhoud Voorlichting beroepsmilitair Koninklijke Landmacht Aansluitend aan de voorlichting mogelijkheid tot: Solliciteren

Nadere informatie

Feedback. in hapklare brokken

Feedback. in hapklare brokken Feedback in hapklare brokken Jan van Baardewijk Zorgteamtrainer Op zorgteamtraining.nl is de meest recente versie van feedback gratis beschikbaar. Mocht je willen weten of je de meest recente versie hebt,

Nadere informatie

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht.

Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Spreekpunten staatssecretaris ter gelegenheid van 65 jaar vrouwen in de Krijgsmacht op 2 december te Utrecht. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dank mw. Coorens, Dames en heren, We vieren vanavond

Nadere informatie

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk.

Een veteraan zei ooit tegen mij Als je er niet geweest bent, weet je ook niet wat het is, hoe het voelt. Hij heeft natuurlijk gelijk. Toespraak staatssecretaris Van der Knaap ter gelegenheid van de Opening van de veteranententoonstelling Veteranen. Ingezet in dienst van de vrede. Maandag 7 mei 2007, Stadskantoor Eindhoven. U weet ongetwijfeld

Nadere informatie

AANVULLING TOOLKIT FONDSENWERVING TIPS PERSBENADERING

AANVULLING TOOLKIT FONDSENWERVING TIPS PERSBENADERING AANVULLING TOOLKIT FONDSENWERVING TIPS PERSBENADERING groningen((((( over(de afsluitdijk amsterdam 500(KM binnen 24(uur utrecht veldhoven valkenburg MAASTRICHT( FINISH 500(km Versie: februari 2013 Stap

Nadere informatie

werken bij DEFENSIE MARINE Denk je aan de Marine, dan denk je aan schepen. Logisch, want die hebben we bij de Marine in alle soorten en maten. Van mijnenjagers tot onderzeeboten. Toch is de Marine meer

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt

BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt BOTSCHAFT DER BUNDESREPUBLIK DEUTSCHLAND - VERTEIDIGUNGSATTACHÉ- Oberstleutnant i.g. Joachim Schmidt Den Haag, 20. März 2013 Tel.: 0031 70-342.06.18 Fax: 0031 70-365.32.48 Toespraak ter gelegenheid van

Nadere informatie

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper.

Taskforce Viper. Periode: maart 2006-december 2007 (5 rotaties) Operatiegebied Taskforce Viper. Taskforce Viper Een peloton van Taskforce Viper nadert het dorp Surkh Murgab in de Chora-vallei, op slechts 15 kilometer van Kamp Holland in Uruzgan. Doel: het in kaart brengen van de tegenstand in het

Nadere informatie

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda.

Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Toespraak van de minister van Defensie ter gelegenheid van de besloten uitreiking van de Dapperheidonderscheidingen op 7 oktober 2009 te Breda. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Ridders Militaire Willems-Orde

Nadere informatie

DEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou!

DEEL 1. WERKBOEK 4 Eigenwaarde Monique van Dam YOU: De keuze is aan jou! DEEL 1 1 WERKBOEK 4 Eigenwaarde Inhoud 2 1. Hoe zit het met je gevoel van eigenwaarde? 3 2. Welke talenten van jezelf ken je al? 4 3. Verborgen talenten & bewondering 6 4. Verborgen talenten & feedback

Nadere informatie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie

Reservist bij de Koninklijke Marechaussee. De leukste baan! naast je werk of studie Reservist bij de Koninklijke Marechaussee De leukste baan! naast je werk of studie Operationeel Centrum Mobiel toezicht veiligheid Grensbewaking Schiphol Beveiliging Koninklijk Huis Als het erop aankomt

Nadere informatie

Hoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten?

Hoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten? Hoe kan Hogeschool Utrecht social media inzetten om een duurzame relatie op te bouwen met haar (oud) studenten? Deadline: 27 juni 2010 Prijzengeld: 5000,- Battle Type: (Zie voor meer informatie over de

Nadere informatie

Sport. Omdat een andere blik je leven verrijkt

Sport. Omdat een andere blik je leven verrijkt Sport vanuit bekeken Omdat een andere blik je leven verrijkt Een plek om te sporten voor iedereen Sport stimuleert de ontwikkeling en is een goede manier om sociale contacten op te doen. Sporten is voor

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Samengesteld door: Willemijn Lau. Deel 1:

Samengesteld door: Willemijn Lau. Deel 1: Gratis workshop Samengesteld door: Willemijn Lau Deel 1: Hoe je met een ondernemende houding je zwakke positie op de arbeidsmarkt transformeert naar een krachtige en gemakkelijker het werk realiseert dat

Nadere informatie

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten.

rust zetten. rust gezet) Commandant der Strijdkrachten. 1 Toespraak van de komend Commandant der Strijdkrachten, generaal Middendorp, bij de aanvaarding van het commando over de Nederlandse krijgsmacht op 28 juni 2012 te Den Haag. Let op: Alleen gesproken woord

Nadere informatie

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst.

Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Hallo, Wij zijn Kai & Charis van de Super Student en wij geven studenten zin in de toekomst. Dat is namelijk helemaal niet zo makkelijk. Veel studenten weten nog niet precies wat ze willen en hoe ze dat

Nadere informatie

Alzheimer Nederland Vrijdag 28 juni Social media

Alzheimer Nederland Vrijdag 28 juni Social media Alzheimer Nederland Vrijdag 28 juni 2019 Social media Social media wordt ongelooflijk veel gebruikt. 96% van de 35- tot 45- jarigen gebruiken sociale media Hoe gebruik ik social media? Boodschap bij de

Nadere informatie

HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit

HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit HOE PAK IK DIT AAN? Handvatten voor de invulling van de Dag van de Mobiliteit INHOUD Tips en trucs... 3 Ter inspiratie: verslagen van deelnemers... 5 2 Tips en trucs Tips om tot een goede invulling van

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen.

Dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten Generaal P van Uhm, ter gelegenheid van het symposium op 5 mei 2012 te Wageningen. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Dames en heren, Ik sta hier vandaag

Nadere informatie

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014

! LERAREN HANDBOEK!!! 1e Editie, 2014 LERAREN HANDBOEK 1e Editie, 2014 1. Je eerste Workshop Om te beginnen In dit Leraren Handboek vind je een paar tips en tricks die je kunnen helpen bij het voorbereiden van je workshop. Als je nog nooit

Nadere informatie

De Landmacht van Morgen

De Landmacht van Morgen De Landmacht van Morgen Dare to ride the winds of change! De kern van het operationele concept van het Commando Landstrijdkrachten is de Landmacht van Morgen: veelzijdig, adaptief en (inter)nationaal ingebed

Nadere informatie

Nederlanders aan het woord

Nederlanders aan het woord Nederlanders aan het woord Veteranen en de Nederlandse Veteranendag 2014 Trends, Onderzoek en Statistiek (TOS) Directie Communicatie Documentnummer: TOS-14-066a Belangrijkste inzichten Nederlander hecht

Nadere informatie

Jouw superrelatie start nu!

Jouw superrelatie start nu! Jouw superrelatie start nu! Inleiding Herinner jij je je eerste liefde nog? Was je ook zo ontzettend verliefd? Je kon aan niets anders meer denken. Je hoofd en hart stroomden helemaal over. Je had de meest

Nadere informatie

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal,

Uitgeest, 18 augustus 2014. Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP. Beste allemaal, Uitgeest, 18 augustus 2014 Betr.: verbeterde toewijzing van taken binnen LCP Beste allemaal, Het nieuwe basketbalseizoen staat weer voor de deur en daar hebben we natuurlijk allemaal erg veel zin in. Zoals

Nadere informatie

Kwaliteitsrapport s Heeren Loo Hoe was de ondersteuning in 2017? Samenvatting voor cliënten

Kwaliteitsrapport s Heeren Loo Hoe was de ondersteuning in 2017? Samenvatting voor cliënten Kwaliteitsrapport s Heeren Loo 2017 Hoe was de ondersteuning in 2017? Samenvatting voor cliënten Wat staat in dit kwaliteitsrapport? 1. Wat willen we bereiken? 1. Wat willen we bereiken? 3 2. Deze hoofdstukken

Nadere informatie

Antwoorden op de vragen over schietongeval Ossendrecht

Antwoorden op de vragen over schietongeval Ossendrecht > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

Burgemeester Kerckhaert, beste Frank, beste Annemie, geachte raadsleden, leden van het college, geachte aanwezigen,

Burgemeester Kerckhaert, beste Frank, beste Annemie, geachte raadsleden, leden van het college, geachte aanwezigen, Toespraak Drs. Ank Bijleveld-Schouten, Commissaris van de Koningin in Overijssel, bij het afscheid van de heer Frank Kerckhaert als burgemeester van Hengelo op zaterdag 29 september 2012. Burgemeester

Nadere informatie

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee,

Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, Dames en heren, Veteranen van de Koninklijke Marechaussee, In de ruim zeven maanden dat ik nu Inspecteur der Veteranen ben, heb ik in ieder geval één ding geleerd: Veteranen komen vooral naar een reünie

Nadere informatie

Werkboek Het is mijn leven

Werkboek Het is mijn leven Werkboek Het is mijn leven Het is mijn leven Een werkboek voor jongeren die zelf willen kiezen in hun leven. Vul dit werkboek in met mensen die je vertrouwt, bespreek het met mensen die om je geven. Er

Nadere informatie

Europakenner Onderzoeker Journalist. toepassing. bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties. gehaald op:

Europakenner Onderzoeker Journalist. toepassing. bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties. gehaald op: Europakenner Onderzoeker Journalist Europeaan en invloeden Europese en internationale instellingen bediscussiëren en beargumenteren van Europese kwesties toekomst als Europees burger formuleren Een Europeaan

Nadere informatie

Hoofdstuk 1. Introductie

Hoofdstuk 1. Introductie Hoofdstuk 1 Introductie Wat kan dit boek voor jou betekenen? Als je dit boek leest, sta je op het punt een enorm succes te maken van je bedrijf. Dat vind ik geweldig cool. Welkom! Mijn naam is Marielle

Nadere informatie

Ben jij klaar voor de volgende stap?

Ben jij klaar voor de volgende stap? Ben jij klaar voor de volgende stap? De juiste beslissing maken over jouw toekomst (en eventueel de toekomst van jouw paard), is een belangrijk proces. Deze richtlijnen zullen jou helpen de juiste keuze

Nadere informatie

Partieel bevel nr. 04 bij operatiebevel nr. 13208-1 nota (FGO MINUSMA)

Partieel bevel nr. 04 bij operatiebevel nr. 13208-1 nota (FGO MINUSMA) DEPMTTEMENTAAL VERTROUWELIJK Koninklijke Landmacht Cfm BIJLAGE ZZ (VERZENDLIJST) Partieel bevel nr. 04 bij operatiebevel nr. 13208-1 nota (FGO MINUSMA) HInIstarl* van D«r*n«i«Staf Commando LandrtrUdkrachten

Nadere informatie

Personal branding op de arbeidsmarkt: vermarkt je carrière

Personal branding op de arbeidsmarkt: vermarkt je carrière Personal branding op de arbeidsmarkt: vermarkt je carrière TRAININGSPROGRAMMA VIER WORKSHOPS De wereld verandert snel en dat is van invloed op ieders plaats en functioneren op de arbeidsmarkt. We maken

Nadere informatie

De workshop Coachend leidinggeven wordt incompany gegeven en op maat aangeboden.

De workshop Coachend leidinggeven wordt incompany gegeven en op maat aangeboden. Workshop Coachend leidinggeven Coachend leidinggeven, motiveren en inspireren Wil jij het optimale uit jouw medewerkers halen, dan moet je ze motiveren en inspireren. Naast hun leidinggevende ben je ook

Nadere informatie

hun familie, geachte aanwezigen,

hun familie, geachte aanwezigen, Toespraak van de minister van Defensie, J.S.J. Hillen, ter gelegenheid van de uitreiking van de eerste universitair erkende diploma s van de Nederlandse Defensie Academie op 26 maart 2012 te Den Helder.

Nadere informatie

Tien tips voor een geweldige relatie

Tien tips voor een geweldige relatie Tien tips voor een geweldige relatie In het begin van een relatie is het spannend en weet je elkaar te vermaken en te prikkelen. Als je wat langer met elkaar bent, kunnen er problemen ontstaan of kan het

Nadere informatie

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen.

gaat hier dus hand in hand met het levendig houden van de herinnering aan delen van de geschiedenis die steeds verder van ons af liggen. Toespraak staatssecretaris van Defensie, Jack de Vries voor de reünie Djocja, 17 december 2008, Koninklijk Militair Tehuis Oud Militairen en Museum Bronbeek Allereerst mijn hartelijke dank om voor u te

Nadere informatie

Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt obligaat, maar dat is het niet. Ik zal u vertellen waarom.

Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt obligaat, maar dat is het niet. Ik zal u vertellen waarom. INLEIDING VAN DE MINISTER VAN DEFENSIE, EIMERT VAN MIDDELKOOP, VOOR DE STARTCONFERENTIE VERKENNINGEN, 5 MAART 2008 Zeer geachte aanwezigen, Het doet mij genoegen u allen hier te verwelkomen. Dat klinkt

Nadere informatie

9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie

9 Communicatie-tools. voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie 9 Communicatie-tools voor meer liefde, meer verbondenheid, meer intimiteit & betere communicatie Maar één persoon Je hebt maar een persoon nodig om nieuwe ervaringen te introduceren VOORWOORD Geen enkel

Nadere informatie

Toen, nu en de toekomst. Samen de digitale toekomst in

Toen, nu en de toekomst. Samen de digitale toekomst in Toen, nu en de toekomst Samen de digitale toekomst in Gewaarwording Een korte reis door de tijd naar het NU!!!! De reis waarin wij ouder werden. Het NU waarin wij onze plek moeten vinden. Het NU van de

Nadere informatie

Omgaan met fysieke belasting in de zorgsector

Omgaan met fysieke belasting in de zorgsector Omgaan met fysieke belasting in de zorgsector Informatiekit om uw medewerkers te helpen bij het voorkomen van klachten en uitval door lichamelijk zwaar werk 1 Inhoud Inleiding 3 A Omgaan met fysieke belasting

Nadere informatie

FLUITEND NAAR JE WERK. Loopbaanadvies

FLUITEND NAAR JE WERK. Loopbaanadvies FLUITEND NAAR JE WERK Loopbaanadvies Herziene versie, mei 2017 LOOPBAANADVIES BIJ DE VAKBOND? Je vraagt je misschien af waarom de FNV loopbaanadvies aanbiedt. Eén van onze doelen is het werk van onze

Nadere informatie

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven.

van de TFU, Welkom thuis! Eindhoven. Toespraak van de minister van Defensie, E. van Middelkoop, bij de terugkeer van de laatste Task Force Uruzgan, Vliegbasis Eindhoven, 8 augustus 2010. Let op: Alleen gesproken woord geldt! Commandant van

Nadere informatie

11 Luchtmobiele Brigade Air Assault 7 december

11 Luchtmobiele Brigade Air Assault 7 december o pi n i e 11 Luchtmobiele Brigade Air Assault 7 december Inzet per parachute boven Senegal tijdens de oefening EMERALD MOVE. Veelzijdig inzetbaar, militair en maatschappelijk relevant Brig-gen O.P. VAN

Nadere informatie

Inleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen!

Inleiding. En uw parochie kan daaraan meedoen! MaS In de Parochie Inleiding De maatschappelijke stage (MaS) is definitief begonnen en in volle gang. In Nederland zijn middelbare scholieren verplicht gedurende hun middelbare school carrière een maatschappelijke

Nadere informatie

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren,

Koninklijke Hoogheden, Ridder. Militaire Willemsorde, Excellenties, gewonde Nederlandse Militairen, zorgverleners, dames en heren, Toespraak van de Commandant der Strijdkrachten, Generaal Middendorp, ter gelegenheid van de musical Soldaat van Oranje bij het Vliegkamp Valkenburg op 30 augustus 2012. Let op: Alleen gesproken woord geldt!

Nadere informatie

Welkom bij SeniorWeb!

Welkom bij SeniorWeb! Welkom bij SeniorWeb! Over SeniorWeb SeniorWeb is een landelijke vereniging zonder winstoogmerk met meer dan 150.000 leden, ruim 400 cursuslocaties en 3.000 vrijwilligers. SeniorWeb is sinds 1996 actief

Nadere informatie

3 redenen om video voor interne communicatie te gebruiken

3 redenen om video voor interne communicatie te gebruiken De tijd dat je dagen bezig was om een video te publiceren is voorbij. Vandaag de dag kan iedereen met een videocamera of zelfs smartphone binnen no-time een video schieten en delen binnen zijn netwerk.

Nadere informatie

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN

MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN MINISTERIE VAN DEFENSIE WERKGROEP STAAL EERSTE DRUK, NOVEMBER 2007 VISIE LEIDINGGEVEN INLEIDING Voorwoord Commandant der Strijdkrachten CONTEXT De complexe omgeving waarin bij Defensie leiding wordt gegeven

Nadere informatie

Het is goed dat de geschiedenis van dit bijzondere kazernecomplex in dit boek is vastgelegd.

Het is goed dat de geschiedenis van dit bijzondere kazernecomplex in dit boek is vastgelegd. Toespraak Commandant der Strijdkrachten, luitenant-admiraal Rob Bauer Opening nieuwe locatie Nederlandse Instituut voor Militaire Historie Frederikkazerne, Den Haag 14 november 2018 The longer you can

Nadere informatie

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008

Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument , zaterdag 6 september 2008 Toespraak Staatssecretaris de Vries t.b.v. Nationale Herdenkink bij Nationaal Indië-monument 1945 1962, zaterdag 6 september 2008 Geachte veteranen, excellenties, dames en heren, Elke dag schreef ik een

Nadere informatie

Taskforce juli 2009, uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees

Taskforce juli 2009, uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees Taskforce 55 6 juli 2009, 20.45 uur: 9 commando s springen in het pikkedonker uit een Canadees C-130 Herculestransportvliegtuig. Pas laat openen ze hun parachutes en zweven boven Kajaki (provincie Helmand)

Nadere informatie

Zinus maakt oudercommunicatie simpel en snel

Zinus maakt oudercommunicatie simpel en snel Zinus maakt simpel en snel Alle benodigde tools in één systeem App Digitale nieuwsbrief Website Televisie Goede communicatie een belangrijke voorwaarde voor goed onderwijs In een tijd waarin personeel

Nadere informatie

EMBARGO TOT 17 SEPTEMBER Samenvatting/factsheet nota In het belang van Nederland

EMBARGO TOT 17 SEPTEMBER Samenvatting/factsheet nota In het belang van Nederland Samenvatting/factsheet nota In het belang van Nederland Nederland is met haar open samenleving en economie afhankelijk van de wereld om zich heen. De nota sluit daarom naadloos aan bij de Internationale

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2013 2014 33 750 X Vaststelling van de begrotingsstaten van het Ministerie van Defensie (X) voor het jaar 2014 Nr. 46 LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN Vastgesteld

Nadere informatie

Webdesign en Online Marketing www.webcare4all.nl

Webdesign en Online Marketing www.webcare4all.nl Webdesign en Online Marketing www.webcare4all.nl Hoger in Google komen Een hoge positie in Google op een relevant zoekwoord zorgt voor een constante stroom aan potentiële klanten. Zo n hoge positie krijg

Nadere informatie

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag

de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein CR Den Haag > Retouradres Postbus 20701 2500 ES Den Haag de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Plein 2 2511 CR Den Haag Ministerie van Defensie Plein 4 MPC 58 B Postbus 20701 2500 ES Den Haag www.defensie.nl

Nadere informatie

peuterpuber peuterpret!

peuterpuber peuterpret! van peuterpuber naar peuterpret! 10 tips voor meer gezelligheid Hoi, wat leuk dat je je hebt ingeschreven voor mijn nieuwsbrief! Met heel veel plezier maak ik elke maand een nieuwsbrief vol peuterpubers

Nadere informatie

is continu in beweging De wereld verandert De samenleving gemeente Voorst organisatieontwikkeling Colofon 2017 en verder

is continu in beweging De wereld verandert De samenleving gemeente Voorst organisatieontwikkeling Colofon 2017 en verder organisatieontwikkeling Colofon Dit is een uitgave van Postbus 9000 7390 HA Voorst www.voorst.nl 2017 en verder Oktober 2016 Beeldmateriaal Infographics: De Betekenaar Stills: Het Programmahuis Ontwerp:

Nadere informatie

Afscheid Landmachtadjudant

Afscheid Landmachtadjudant Landmacht 8 oktober 2014 Afscheid Landmachtadjudant Landmachtadjudant André Odenkirchen doet de laatste 4 jaar van zijn carrière af als roerig. Zo bloedde zijn hart bij het zien van de gestage afbreuk

Nadere informatie

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN

COMMUNICEREN VANUIT JE KERN COMMUNICEREN VANUIT JE KERN Wil je duurzaam doelen bereiken? Zorg dan voor verbonden medewerkers! Afgestemde medewerkers zijn een belangrijke aanjager voor het realiseren van samenwerking en innovatie

Nadere informatie

DAGORDER. Iedereen weet dat aan het werk van militair zijn soms grote risico s kleven. Militairen kunnen door vijandelijk handelen sneuvelen.

DAGORDER. Iedereen weet dat aan het werk van militair zijn soms grote risico s kleven. Militairen kunnen door vijandelijk handelen sneuvelen. DAGORDER Collega s, Vrijdag was ik bij de nabestaanden van Henry Hoving en Kevin Roggeveld. Lieve mensen die een verschrikkelijk verlies hebben geleden en dat nog iedere dag voelen. Onverteerbaar en ook

Nadere informatie

2016D Lijst van vragen

2016D Lijst van vragen 2016D21614 Lijst van vragen De vaste commissie voor Defensie heeft een aantal vragen voorgelegd aan de Minister van Defensie over de Resultaten verantwoordingsonderzoek 2015 bij het Ministerie van Defensie

Nadere informatie

Leren omgaan met... Computers, internet en nieuwe media

Leren omgaan met... Computers, internet en nieuwe media Leren omgaan met... Computers, internet en nieuwe media Vooraf Leren omgaan met internet, de computer, de ipad of andere tablet? Met nieuwe of sociale media? Dat kan in de bibliotheek! Ook dit jaar zijn

Nadere informatie

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1

MEMORY WOORDEN 1.1. TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 MEMORY WOORDEN 1.1 TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 1 ik jij hij zij wij jullie zij de baby het kind ja nee de naam TaalCompleet A1 Memory Woorden 1 2 MEMORY WOORDEN 1.2 TaalCompleet A1 Memory Woorden

Nadere informatie

Resultaten enquête over dienstverlening

Resultaten enquête over dienstverlening Resultaten enquête over dienstverlening oktober 2017 Voorwoord Bij Nijestee vinden we de stem van onze huurders belangrijk. Daarom hebben we een Participatieraad, een groep huurders die structureel met

Nadere informatie

Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld

Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld Defensie na de kredietcrisis: Een kleinere krijgsmacht in een onrustige wereld 8 april 2011 Toekomst krijgsmacht Wat we doen, doen we goed eerste klas mensen eerste klas spullen Toegeven op het voortzettingsvermogen

Nadere informatie

klaar voor een nieuwe toekomst

klaar voor een nieuwe toekomst Herontwerp HRM Beleid klaar voor een nieuwe toekomst We maken ons op voor een nieuwe toekomst. Daar zijn we klaar voor. Dat komt omdat we gewend zijn om vanuit het kleine groot te denken en op een gelijkwaardige

Nadere informatie

Lesbrief Alles goed? Alles goed is een voorstelling van Timo van den Heuvel De Spraakversterker. Voor meer informatie:

Lesbrief Alles goed? Alles goed is een voorstelling van Timo van den Heuvel De Spraakversterker. Voor meer informatie: Lesbrief Alles goed? Alles goed is een voorstelling van Timo van den Heuvel De Spraakversterker. Voor meer informatie: www.despraakversterker.nl Beste Lezer, Voor u ligt een lesbrief rond het programma

Nadere informatie

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach.

Karin de Galan. Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Karin de Galan Karin de Galan (1967) is sinds 1991 trainer en coach. Ze heeft zich gespecialiseerd in het trainen van trainers en richtte in 2007 de galan school voor training op. Eerder werkte ze als

Nadere informatie

uitgeverij buro70 crossmediaal activiteiten

uitgeverij buro70 crossmediaal activiteiten ter info buro70 De uitgeverij - handelend onder de naam BURO70 / Uitgeverij Neuféglise - werd opgericht in september 2006. Het eerste nummer van Hap&Tap Magazine verscheen begin december dat jaar. Nog

Nadere informatie

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II

Eindexamen geschiedenis en staatsinrichting vmbo gl/tl 2005 - II Meerkeuzevragen Schrijf alleen de hoofdletter van het goede antwoord op. DE KOUDE OORLOG + NEDERLAND EN DE VERENIGDE STATEN NA DE TWEEDE WERELDOORLOG Gebruik bron 1. 1p 1 De bron maakt duidelijk dat de

Nadere informatie

handleiding Begeleider

handleiding Begeleider handleiding Begeleider inleiding Onze samenleving digitaliseert maar nog lang niet iedereen vindt zijn of haar weg in de digitale wereld. Met het online lesprogramma Welkom Online kunnen deze mensen, samen

Nadere informatie

DE AARDE IS OOK. TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS. Mueller/GP

DE AARDE IS OOK. TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS. Mueller/GP DE AARDE IS OOK TOOLKIT: TIPS & IDEEëN VOOR VRIJWILLIGERS Mueller/GP Wilkins/GP Een wereld die draait op schone energie, met rijke bossen en oceanen vol leven. Dat is de wereld volgens Greenpeace. We doen

Nadere informatie

Stappenplan crowdfunding

Stappenplan crowdfunding Stappenplan crowdfunding Voordat je het crowdfundingsproject online zet, is het handig om over bepaalde aspecten na te denken. Denk bijvoorbeeld aan de presentatie van het project, het doelbedrag en de

Nadere informatie

WERKBLADEN & HANDLEIDING Maak samen een glossy voor groep 8

WERKBLADEN & HANDLEIDING Maak samen een glossy voor groep 8 EN & HANDLEIDING Maak samen een glossy voor groep 8 Verlaten jouw leerlingen groep 8? Maak samen een afscheidstijdschrift of jaarboek als blijvende herinnering. Naast het kamp en de musical kunnen de leerlingen

Nadere informatie

10 X meer opvallen met uw reclameactie

10 X meer opvallen met uw reclameactie 10 X meer opvallen met uw reclameactie Inhoud Tip 1. Wees er op tijd bij. (Of wees eigenlijk een beetje te vroeg ) 3 Tip 2. Zorg voor stopping power 3 Tip 3. Houd het simpel en rustig 4 Tip 4. Personaliseer

Nadere informatie

Concurrentiekracht van de Nederlandse ondernemer

Concurrentiekracht van de Nederlandse ondernemer samenvatting onderzoek Concurrentiekracht van de Nederlandse ondernemer Kwalitatief internationaal onderzoek onder ondernemers in buurlanden over zakendoen met Nederlandse bedrijven Hoe is het gesteld

Nadere informatie

Inhoudsopgave Voorwoord 5 Nieuwsbrief 5 Introductie Visual Steps 6 Wat heeft u nodig? 7 Uw voorkennis 7 De website bij het boek

Inhoudsopgave Voorwoord 5 Nieuwsbrief 5 Introductie Visual Steps 6 Wat heeft u nodig? 7 Uw voorkennis 7 De website bij het boek Inhoudsopgave Voorwoord... 5 Nieuwsbrief... 5 Introductie Visual Steps... 6 Wat heeft u nodig?... 7 Uw voorkennis... 7 De website bij het boek... 8 Hoe werkt u met dit boek?... 8 Voor docenten... 9 De

Nadere informatie

Evaluatie Digitale Leerweken 2017

Evaluatie Digitale Leerweken 2017 Evaluatie Digitale Leerweken 2017 1 Wat zijn de Digitale Leerweken 2017? De Digitale Leerweken 2017 bestaan uit tien online workshops, twee webinars en een live stream voor professionals die (zijdelings)

Nadere informatie