Factsheet: NL25_13 Boven Mark

Transcriptie

1 Factsheet: NL25_13 Boven Mark -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Boven Mark Code: NL25_13 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Maas Provincie Noord-Brabant Alphen-Chaam, Baarle-Nassau, Breda Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Nee Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 1 van 354

2 Karakterschets: De Boven Mark heeft de oorsprong in Koekhoven in België. De Boven Mark is in de jaren 60 van de twintigste eeuw grotendeels gekanaliseerd, terwijl de Mark in België nog een min of meer natuurlijk meanderend karakter heeft. De Boven Mark kent van oudsher vele doorwaadbare plaatsen (voorden) en bruggen. De Boven Mark is circa 15 tot ruim 20 m breed en circa 3 meter diep en wordt gekenmerkt door een regenwaterregime. Bepaalde bovenlopen kunnen in de winter- en zomerperiode droog vallen. _x000d_ Het waterlichaam vormt een belangrijke ecologische relatie met het noordelijke Mark en Vliet systeem en de deelstroomgebieden van de Bovenmark zoals Chaamse Beken, Strijbeeksche beek en Merkske. Deze factsheet heeft betrekking op het Nederlandse deel van het stroomgebied. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen waterkeringen Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 2 van 354

3 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 3 van 354

4 Motivering: Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied: Het vasthouden van water in de bovenlopen van het watersysteem door middel van stuwen en verondiepen van waterlopen heeft in dit gebied aanzienlijke gevolgen voor de landbouw. Door deze ingrepen wordt optimale waterhuishoudkundige situatie verstoord en treedt opbrengstderving op als gevolg van vernatting. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een goede bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoort en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hermeandering beken in agrarisch gebied: Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de landbouwfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een goede bedrijfsvoering. Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebied met een agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. Een te laag grondwaterpeil is ongewenst in gebieden met een landbouwfunctie (verminderde opbrengsten). Het peil van het oppervlaktewater is sterk bepalend voor de grondwaterstand. Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van deze stuwen heeft daarmee een verstoring van de grondwaterstand tot gevolg. Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied: De waterhuishouding in het stedelijk gebied is gebaad bij een gereguleerd grondwaterpeil. Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een tijdelijk hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast zal ontstaan in bijvoorbeeld kelders en Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 4 van 354

5 Beschouwde alternatieven: kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Een te laag grondwaterpeil is eveneens ongewenst in het stedelijk gebied in verband met de afname van stabiliteit van funderingen (door bijvoorbeeld paalrot) en kades. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie: Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van de gebruiksfunctie in dit in dit gebied alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied: Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast kan ontstaan in bijvoorbeeld kelders en kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Juist om dit soort problemen te voorkomen is in het verleden regelmatig drainage aangelegd om de grondwaterstand verder te kunnen reguleren. Het verhogen of verwijderen hiervan leidt in vrijwel alle gevallen tot de eerder genoemde ongewenste verschijnselen. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen van waterkeringen: Het verwijderen van waterkeringen heeft via het mechanisme veiligheid nagenoeg altijd negatieve consequenties op één of meerdere gebruiksfuncties. Omdat het areaal waar schade optreedt bij het verwijderen van de waterkering over het algemeen vele hectaren bedraagt, is het verplaatsen van gebruiksfuncties alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Geen uitvoerbare, betaalbare alternatieven beschikbaar. Zie ook de gedetailleerde motivering bij Artikel 4.3a. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 5 van 354

6 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen riooloverstorten Voorkomen wateroverlast emissies van diverse verontreinigingen en nutriënten diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) afwatering Afstromend wegwater en regenwaterriolen zijn een significante bron van zware metalen (koper, zink) en een lokale bron van nutriënten. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Lozing van zware metalen, PAK's en minerale oliën via bermsloten en de afwatering van wegen en bruggen. diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Atmosferische depositie komt in alle waterlichamen voor. Het is een significante bron van PAK's en een kleine bron van zware metalen en nutriënten. wateronttrekkingen voor landbouw, bosbouw en visserij (o.m. irrigatie) Landbouw vast of sterk gereguleerd waterpeil regulering waterbeweging stuw: verschil waterstand : verhogen waterstand (peilbeheersing) Landbouw Belemmering migatiemogelijkheden voor vis. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Verandering afvoerkarakteristiek, Vermindering natuurlijke processen en verlies van natuurlijke paaiplaatsen en natuurlijke vegetaties/ en leefgebieden regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) minder ruimte voor natuurlijke processen, afname leefgebied en opgroeigebied flora en fauna, lage biodiversiteit regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Geen geleidelijke land-water overgang met gevolgen voor water- en oeverplanten, macrofauna en vis regulering waterbeweging versnelde waterafvoer Afwatering door vermindering natuurlijke beekprocessen, negatief effect op biologie regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Belemmering migatiemogelijkheden voor vis. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 6 van 354

7 overige belastingen intensief beheer en onderhoud (incl. oevers) Voorkomen wateroverlast effecten op waterkwaliteit, samenstelling levensgemeenschappen en hydrologisch regime overige belastingen sportvisserij Overig Effecten op waterkwaliteit, visstand, recreatief (mede-)gebruik oevers overige belastingen visstandsbeheer Overig Verstoring natuurlijk evenwicht vislevensgemeenschappen overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Waterhuishouding (overig) Belasting met nutriënten en chemische stoffen 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose kwik (Hg) - kwik (Hg) Motivering chemische toestand: de term projectie betekent het kopiëren van oordelen van wél bemeten waterlichamen naar gelijksoortige, niet bemeten waterlichamen. Specifiek verontreinigende stoffen: overschrijdingen voor metolachloor (geen projectie), ammonium (geen projectie) en zink (geen projectie). Deze overschrijdingen zijn vermoedelijk toe te schrijven aan het agrarisch karakter van het waterlichaam. Koper voldoet na 2e lijnstoetsing wel. Chemie: overschrijdingen voor kwik (geen projectie). De kwik overschrijding is vermoedelijk toe te schrijven aan atmosferische depositie. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 7 van 354

8 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 ontoereiken ontoereiken matig Overige waterflora (EKR) 0,60 E-matig E-matig goed Vis (EKR) 0,50 E-matig E-slecht ntoereiken Fytoplankton (EKR) NVT NVT NVT Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 ontoereiken E-slecht ntoereiken Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-matig ontoereiken matig DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 goed Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 goed Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 goed Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) E-matig goed Doorzicht (zomergemiddelde) (m) NVT NVT NVT Legenda: blauw = zeer goed groen = goed geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand metolachloor (metlcl) - ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: Ogenschijnlijke achteruitgang vis: De vismaatlat voor de beken is aangepast op basis van een internationale vergelijking/afstemming en geeft duidelijk lagere EKR's (die beter recht doet aan de praktijksituatie die je mag verwachten i.r.t. de nuttige doelen). Daarnaast is er voor 2009 gewerkt met een expert oordeel van de waterbeheerder dat mogelijk te positief is geweest. De toestand zoals gemeten in 2014 is daarmee niet 1-op-1 te vergelijken met de ingeschatte toestand in Voor nutriënten (N en P) is de ingeschatte toestand van de waterbeheerder in 2009 mogelijk iets te positef geweest. In de SGBP1 periode zijn reeds een aantal maatregelen uitgevoerd: aanleg van ecologische verbindingszones, hydrologisch herstel van een deel van de natte natuurparel, beekherstel en vismigratie bevorderende maatregelen. Er resteren echter nog twee stuwen in de Boven-Mark die nog niet passeerbaar zijn voor vissen. Voor SBP2 zijn een aantal maatregelen voorzien in samenwerking tussen het waterschap, de provincie Noord-Brabant en de Vereniging Markdal. De verwachting is dat de ecologische toestand hierdoor in de komende jaren zichtbaar zal verbeteren. Voor nutriënten (N, P) is de opgave nog fors; de combinatie van inrichtingsmaatregelen met maatregelen van agrarische ondernemers in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer kunnen mogelijk naar verwachting tot merkbare verbeteringen leiden. Ook in het Vlaamse deel van de Mark bovenstrooms maakt het Vlaamse bekkenspecifieke deel voor het stroomgebiedbeheerplan Maas melding van noodzakelijke acties en afstemming hierover met Nederland. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 8 van 354

9 Eindoordeel Toestand 2009 Toestand 2014 Chemie Totaal C-voldoet nie C-voldoet nie Ecologie Totaal ontoereiken E-slecht Biologie ontoereiken E-slecht Fysische chemie ontoereiken ontoereiken Specifiek verontreinigende stoffen C-voldoet nie C-voldoet nie Legenda: - Chemie: blauw = goed/voldoet rood = niet goed/voldoet niet - Ecologie: blauw = zeer goed groen = goed/voldoet geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht/voldoet niet : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 9 van 354

10 4. Maatregelen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn (R). Er zijn landelijke en gebiedsgerichte maatregelen. De landelijke maatregelen staan in het maatregelprogramma bij het stroomgebiedbeheerplan. Gebiedsgerichte maatregelen staan hieronder in tabellen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen: 1. maatregelen in SGBP 2009 voor de periode t/m overige maatregelen uitgevoerd in de periode t/m maatregelen gepland voor de periode maatregelen gepland voor de periode Verder is aangegeven wanneer een maatregel is gericht op de opgave op grond van een beschermd gebied. Maatregelen opgevoerd in SGBP 2009 voor de periode t/m 2015 Aanleg natte ecologische verbindingszone's verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Voortgang: km Motivering: In uitvoering: 2 uitvoering in 2014 Uitgevoerd: 5 Aanleg natte ecologische verbindingszone's (28, 49, 57) Motivatie: Voortgangsrapportage over 2011: Aanpassing omvang na actualisatie projectendatabase op waterlichaamniveau Actief randenbeheer inrichten mest- / spuitvrije zone 7 km 6,8 km Voortgang: km Motivering: Uitgevoerd: 6,8 Actief randenbeheer Motivatie: Voorbereidingen voor uitkring van beheersvergoedingen is gereed: maatregel wordt uitgevoerd. duurzaam terreinbeheer [zilver] verminderen emissie gewasbescherming- / bestrijdingsmiddelen Oosterhout Uitgevoerd: 1 Gemeente Oosterhout: mechanisch onkruidbeheer 1 stuks gezamenlijk voorlichting en educatie programma geven van voorlichting 1 stuks Uitgevoerd: 1 Voorlichting over bestrijdingsmiddelen, mest aan particulieren en/of bedrijven/bijdragen waterschap en provincie Motivatie: Voorbereidingen zijn afgerond: maatregel wordt in praktijk gebracht als onderdeel van watercommunicatieprogramma's. gezamenlijk voorlichting en educatie programma geven van voorlichting Oosterhout Uitgevoerd: 1 Gemeente Oosterhout: Gezamenlijk voorlichting en educatie programma opnemen in VGRP 1 stuks Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 10 van 354

11 GGOR/Hydrologisch herstel natte natuurparels gewenste grond- en oppervlaktewaterregime 163 ha Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 163 afgerond in 2009: getalsmatige correctie na omzetting projectendatabase op WL niveau Hydrologisch herstel natte natuurparels (52, 59, 68) Motivatie: Voortgangsrapportage over 2012: getalsmatige correctie na omvorming projectendatabase op waterlichaamniveau Inrichten naar functie viswater aanleg speciale leefgebieden voor vis Voortgang: ha Motivering: Uitgevoerd: 4,7 afgerond in 2010 Ingetrokken: 1,3 getalsmatige correctie na omzetting projectendatabase op WL niveau Inrichten naar functie viswater (56, 58) Motivatie: Voortgangsrapportage over 2011: Aanpassing omvang na actualisatie projectendatabase op waterlichaamniveau. Rekenregel: 1km lengte van 10 meter breed. Voortgangsrapportage over 2012: afgerond in Inrichten vlakvormige waternatuurelementen aanleg speciale leefgebieden flora en fauna 6 ha 2 stuks Uitgevoerd: 1 afgerond in 2010 Ingetrokken: 1 getalsmatige correctie na omzetting projectendatabase op WL niveau Inrichten vlakvormige waternatuurelementen (24, 36) Motivatie: Voortgangsrapportage over 2012: Aanpassing omvang na omvorming projectendatabase op waterlichaamniveau KRW Synergieproject Waterakkers Gemeente Breda overige inrichtingsmaatregelen Breda Uitgevoerd: 1 Gemeente Breda: Aannemer is gestart 1 stuks totaalpakket (beek- en kreekherstel & waternatuur lijn) verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Voortgang: km Motivering: 3,14 km Uitgevoerd: 3,14 2,9 afgerond in 2010 en 0,24 in 2009 Totaalpakket beek- en kreekherstel & waternatuur lijn (29, 47, 48, 24, 26) Motivatie: Voortgangsrapportage over 2011: Omvang aangepast na actualisatie projectendatabase op waterlichaamniveau vispasseerbaar kunstwerken (vistrap; gemaal) vispasseerbaar maken kunstwerk 5 stuks Uitgevoerd: 4 afgerond in 2010 Gefaseerd: 1 gepland voor 2018 Aanleggen vistrappen bij stuwen Motivatie: Voortgangsrapportage over 2011: Aanpassing omvang na actualisatie projectendatabase op waterlichaamniveau; 4 zijn er reeds uitgevoerd in Evaluatie SGBP1 en WBP1/opstellen SGBP2/WBP2 ) stuks Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 11 van 354

12 opstellen nieuw plan In uitvoering: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Evaluatie SGBP Evaluatie SGBP1 en WBP1/opstellen SGBP2/WBP2 opstellen nieuw plan In uitvoering: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Evaluatie SGBP ) stuks gezamenlijk voorlichting en educatie programma geven van voorlichting Gemeente Woensdrecht ) stuks Planvoorbereiding: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Gemeente Woensdrecht: Gezamenlijk voorlichting en educatie programma opnemen in VGRP Gemeente helaas niet bereikbaar. Status wordt door PT op planvoorbereiding gezet. KRW metingen oppervlaktewater uitvoeren onderzoek In uitvoering: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Metingen formeel KRW meetnet KRW metingen oppervlaktewater uitvoeren onderzoek In uitvoering: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Metingen formeel KRW meetnet Maatregelen zwemwater overige inrichtingsmaatregelen In uitvoering: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verplichtingen KRW/zwemwater ) stuks ) stuks ) stuks Maatregelen zwemwater overige inrichtingsmaatregelen In uitvoering: 1 ) in totaal 1 stuks voor het beheergebied waterbeheerder. Verplichtingen KRW/zwemwater Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 ) stuks pagina 12 van 354

13 Maatregelen gepland voor de periode Andere richtlijn: Aanleg natte ecologische verbindingszone's verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water 9,5 km Uitgegaan is van aanleg van een volledige zone van 25 meter (10 meter langs de 'natte' en 15 meter langs de 'droge' oever). De 10 meter is voor rekening van het waterschap, de 15 meter voor rekening van gemeenten. Disclaimer: deze maatregel kan alleen (volledig) worden uitgevoerd wanneer de provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Andere richtlijn: Beekherstel verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water Onderdeel van uitvoeringsprogramma Duurzaam en Vitaal Markdal. 6 km Disclaimer: Voor alle (her)inrichtingsmaatregelen (aanleg natte ecologische verbindingszones, beek- en kreekherstel, vispassages, hydrologisch herstel natte natuurparels) geldt dat deze alleen (volledig) kunnen worden uitgevoerd wanneer provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Waar mogelijk zal ook gebruik gemaakt worden van landelijke en/of Europese subsidiemogelijkheden. Door deze onzekerheden van technische en financiële aard kan het zijn dat gedurende de planperiode de conclusie moet worden getrokken dat niet alle voorgenomen km en/of ha voor eind 2021 kunnen worden gerealiseerd. Andere richtlijn: GGOR/Hydrologisch herstel natte natuurparels gewenste grond- en oppervlaktewaterregime 100 ha Disclaimer: Voor alle (her)inrichtingsmaatregelen (aanleg natte ecologische verbindingszones, beek- en kreekherstel, vispassages, hydrologisch herstel natte natuurparels) geldt dat deze alleen (volledig) kunnen worden uitgevoerd wanneer provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Waar mogelijk zal ook gebruik gemaakt worden van landelijke en/of Europese subsidiemogelijkheden. Door deze onzekerheden van technische en financiële aard kan het zijn dat gedurende de planperiode de conclusie moet worden getrokken dat niet alle voorgenomen km en/of ha voor eind 2021 kunnen worden gerealiseerd. Onderdeel van uitvoeringsprogramma Duurzaam en Vitaal Markdal. Andere richtlijn: Onderzoek Natura2000-gebied Ulvenhoutse Bos en woongebieden uitvoeren onderzoek Breda 1 stuks In samenwerking met WBD en SBB worden maatregelen onderzocht voor de verbetering van de waterhuishouding in het Ulvenhoutse Bos en de naastgelegen woongebieden. Het Ulvenhoutse Bos verdroogt, terwijl de naastgelegen woongebieden te maken hebben met wateroverlast. In het concept-beheerplan voor het Ulvenhoutse Bos is deze afstemming maar beperkt aanwezig. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 vispasseerbaar kunstwerken (vistrap; gemaal) vispasseerbaar maken kunstwerk 2 stuks pagina 13 van 354

14 Andere richtlijn: Disclaimer: Voor alle (her)inrichtingsmaatregelen (aanleg natte ecologische verbindingszones, beek- en kreekherstel, vispassages, hydrologisch herstel natte natuurparels) geldt dat deze alleen (volledig) kunnen worden uitgevoerd wanneer provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Waar mogelijk zal ook gebruik gemaakt worden van landelijke en/of Europese subsidiemogelijkheden. Door deze onzekerheden van technische en financiële aard kan het zijn dat gedurende de planperiode de conclusie moet worden getrokken dat niet alle voorgenomen km en/of ha voor eind 2021 kunnen worden gerealiseerd. Onderdeel van het Uitvoeringsprogramma Duurzaam en Vitaal Markdal. Andere richtlijn: Gedifferentieerd onderhoud in het beheergebied uitvoeren actief vegetatie- / waterkwaliteitsbeheer Habitatrichtlijn ) km ) in totaal 258 km voor meerdere waterlichamen. Gedifferentieerd onderhoud van waterlopen is een goede praktijk voor het verbeteren van de waterkwaliteit doordat het zorgt voor meer variatie aan leefgebieden voor planten en dieren in het water en de natte oeverzone. Het draagt daarmee bij aan de ecologische doelstellingen van de KRW. Maatregelen gepland voor de periode Aanleg natte ecologische verbindingszone ) km verbreden / nvo; langzaam stromend / stilstaand water Andere richtlijn: ) in totaal 125,9 km voor meerdere waterlichamen. Andere richtlijn: Beek - en kreekherstel verbreden / hermeanderen / nvo; (snel) stromend water ) km ) in totaal 76,8 km voor meerdere waterlichamen. Disclaimer: Voor alle (her)inrichtingsmaatregelen (aanleg natte ecologische verbindingszones, beek- en kreekherstel, vispassages, hydrologisch herstel natte natuurparels) geldt dat deze alleen (volledig) kunnen worden uitgevoerd wanneer provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Waar mogelijk zal ook gebruik gemaakt worden van landelijke en/of Europese subsidiemogelijkheden. Door deze onzekerheden van technische en financiële aard kan het zijn dat gedurende de planperiode de conclusie moet worden getrokken dat niet alle voorgenomen km en/of ha voor eind 2021 kunnen worden gerealiseerd. GGOR/Hydrologisch herstel natte natuurparel ) ha gewenste grond- en oppervlaktewaterregime Andere richtlijn: ) in totaal 622 ha voor meerdere waterlichamen. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 14 van 354

15 Disclaimer: Voor alle (her)inrichtingsmaatregelen (aanleg natte ecologische verbindingszones, beek- en kreekherstel, vispassages, hydrologisch herstel natte natuurparels) geldt dat deze alleen (volledig) kunnen worden uitgevoerd wanneer provinciale cofinancieringsmiddelen beschikbaar komen en de benodigde grondpositie kan worden geregeld. Waar mogelijk zal ook gebruik gemaakt worden van landelijke en/of Europese subsidiemogelijkheden. Door deze onzekerheden van technische en financiële aard kan het zijn dat gedurende de planperiode de conclusie moet worden getrokken dat niet alle voorgenomen km en/of ha voor eind 2021 kunnen worden gerealiseerd. 5. Toepassing uitzonderingen Als de toestand niet aan de doelen voldoet kunnen aanvullende maatregelen nodig zijn, maar er kan ook van een uitzondering gebruik gemaakt worden (R). De KRW biedt ruimte om af te wijken van de doelen. Zo kan de realisatie van doelen worden gefaseerd en kunnen doelen worden verlaagd. Ook mag rekening worden gehouden met bepaalde nieuwe ontwikkelingen. Dit alles moet wel passen binnen de randvoorwaarden van de richtlijn. Het gebruik van deze uitzonderingen en de motiveringen hierbij worden hier weergegeven. Fasering van doelbereik tot na 2021 Voor alle stoffen en kwaliteitselementen waarvoor in onderdeel '3. Status, doelen en toestand' is aangegeven dat de prognose voor 2021 niet "goed" is, is fasering aan de orde. Motiveringsgrond Natuurlijke omstandigheden Onevenredig kostbaar Technisch onhaalbaar Kwaliteitselement Chemische toestand, kwik kwik, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, fosfor totaal, Vis-kwaliteit kwik, Macrofauna-kwaliteit, stikstof totaal, fosfor totaal, Overige relevante verontreinigende stoffen, Vis-kwaliteit Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 15 van 354

16 Motivering per motiveringsgrond: Natuurlijke omstandigheden Kwik is hoogstwaarschijnlijk afkomstig uit atmosferische depositie. Onevenredig kostbaar Onevenredig hoge kosten Het volledig halen van de KRW doelstellingen voor eind 2021 is niet mogelijk omdat de daarmee samenhangende lastenontwikkeling disproportioneel wordt geacht. In het Bestuursakkoord Water (2011) is afgesproken dat de waterschappen gaan meebetalen aan enkele taken van de Rijksoverheid en desondanks de lastenontwikkeling gematigd houden. Naar aanleiding van de motie van Veldhoven (TK 27625, nr. 215) heeft de Tweede Kamer het begrip gematigde lastenontwikkeling vertaald naar een tariefstijging kleiner dan 5% per jaar, inclusief inflatie. Het investeringsvolume voor het Waterbeheerplan Brabantse Delta is, naast gebiedspecifieke afwegingen, bepaald op basis van deze nationale spelregels. Het waterschap zet haar middelen in voor verschillende kerntaken: inrichting, beheer en onderhoud van watersystemen, afvalwaterzuivering, waterkeringen en vaarwegen. Het waterschap hanteert hierbij een integrale filosofie: Dit betekent dat in de praktijk vaak wisselende combinaties van maatregelen worden uitgevoerd die bijdragen aan meerdere watersysteemdoelen. De KRW opgave betreft vooral maatregelen voor watersystemen en afvalwaterzuivering. Indien het waterschap de volledige KRW-opgave voor 2021 zou realiseren, zijn er meer middelen nodig. Het waterschap kan deze middelen niet zelf ter beschikking stellen, binnen het voornoemde kader voor een proportionele tariefontwikkeling. Andere wettelijke taken, bijvoorbeeld op het gebied van veiligheid, zouden daarmee in het gedrang komen. Zie voor een meer gedetailleerde onderbouwing de financiële paragraaf in het waterbeheerplan Brabantse Delta Technisch onhaalbaar Technische haalbaarheid maatschappelijk draagvlak/grondverwerving Vanwege het benodigde maatschappelijke draagvlak vindt grondverwerving vrijwel altijd plaats op vrijwillige basis. Gezien de omvang van de resterende herinrichtingsopgave voor beken en kreken is het niet aannemelijk dat de benodigde grondpositie hiervoor volledig gerealiseerd kan worden voor eind Hierbij is eind 2018 als uiterste datum genoemd omdat er ook voldoende tijd moet zijn voor voorbereiding en uitvoering van maatregelen. Kansen om grond te verwerven zijn vaak gebonden aan bepaalde gebeurtenissen (ruilverkaveling, bedrijfsovernames), die zich naar verwachting niet in de periode op alle wenselijke locaties binnen waterlichamen zullen voordoen Dergelijke grootschalige gebiedsprocessen kennen mede als gevolg van juridische procedures een doorlooptijd die de planperiode overschrijdt. Bovendien zou het op korte termijn willen verwerven van alle benodigde gronden voor de totale resterende opgave leiden tot een substantiële verhoging van de grondprijs met een negatieve impact op de betaalbaarheid van het hele maatregelpakket. Genoemde aspecten hebben als consequentie dat fasering (verdeling van de resterende opgave over SGBP2 en SGBP3) nodig is. Technische haalbaarheid - uitvoeringscapaciteit Inrichtingsmaatregelen vormen een groot deel van het maatregelpakket. Zowel overheden als uitvoerende organisaties (aannemers) voeren momenteel al maatregelen uit. Het totale resterende pakket aan KRW maatregelen vraagt een forse versnelling van uitvoering als het hele pakket voor eind 2021 zou moeten worden gerealiseerd. Voorbereiding en uitvoering vragen specifieke kennis en capaciteiten, die in beperkte mate aanwezig is. Uitvoering van alle benodigde inrichtingsmaatregelen in de tweede planperiode van het SGBP is dan ook niet mogelijk. Dit heeft, in combinatie met de benodigde grondpositie, als consequentie dat fasering (verdeling van de resterende opgave over SGBP2 en SGBP3) nodig is. Anders: Metalochloor betreft een gewasbeschermingsmiddel. Het generieke landelijke/europese beleid is hierop van toepassing. De waterbeheerder heeft hierop geen invloed. Doelverlaging Conform beleidsafspraken wordt voor 2021 niet overgegaan tot doelverlaging. Tijdelijke achteruitgang Wordt er beroep gedaan op art. 4.6 KRW m.b.t. tijdelijke achteruitgang? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.6 KRW. Nieuwe ontwikkelingen Wordt er beroep gedaan op art. 4.7 KRW m.b.t. nieuwe veranderingen in fysische omstandigheden van het waterlichaam? Er wordt geen beroep gedaan op art. 4.7 KRW. Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 16 van 354

17 Naam waterlichaam: Boven Mark Code waterlichaam: NL25_13 pagina 17 van 354

18 Factsheet: NL25_16 Mark en Vliet -DISCLAIMER- Deze factsheet behoort bij het ontwerp water(beheer)plan. De hier weergegeven Toestand 2014 en de realisatie van de maatregelen in de periode zijn gebaseerd op de meest recente gegevens. In de loop van 2015 zullen deze onderdelen worden geactualiseerd op basis van de dan beschikbare gegevens. 1. Basisgegevens Dit onderdeel beschrijft de kenmerken en de status van het waterlichaam en geeft informatie over de beschermde gebieden, die een relatie met het waterlichaam hebben. Naam: Mark en Vliet Code: NL25_16 Deelstroomgebied: Waterbeheerder: Provincies: Gemeenten: Maas Provincie Noord-Brabant Type: Status: R6 (Langzaam stromend riviertje op zand/klei) Sterk Veranderd Wateronttrekking t.b.v. menselijke consumptie: Breda, Drimmelen, Etten-Leur, Halderberge, Moerdijk, Oosterhout, Roosendaal, Steenbergen Nee Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 18 van 354

19 Karakterschets: Het waterlichaam Mark en Vliet omvat een aantal wateren die als één geheel tot het Mark en Vlietsysteem behoren. De Roosendaalsche en Steenbergsche Vliet wordt met het Mark en Dintelsysteem door het Mark Vlietkanaal verbonden (kunstmatige waterloop). Het systeem omvat verder waterlopen die ontspringen als recreatiehaven in stedelijk gebied (Oudenbosch en Etten Leur). De Mark en Vliet zijn regenrivieren. Op talrijke punten langs de Mark en Vliet kan water worden ingelaten voor de watervoorziening in de polders. Het hele watersysteem mondt uit in het Krammer-Volkerak. Het Mark-Vliet systeem is een belangrijke ader in de zoetwatervoorziening voor diverse waterafhankelijke functies (landbouw, natuur, peilbeheer, visstand, scheepvaart, recreatie) in het beheergebied. Jaarlijks wordt er van april tot oktober water vanuit het Hollandsch Diep via het Mark-Vliet (naast water uit de Vlaamse bovenlopen) verdeeld over het beheergebied. Beschermde gebieden: Er zijn geen relevante beschermde gebieden voor dit waterlichaam. Status: Sterk Veranderd Hydromorfologische herstelmaatregelen die niet uitgevoerd kunnen worden vanwege significante negatieve effecten aan gebruiksfuncties en/of milieu in bredere zin: Maatregelen wel beschouwd, niet uitvoerbaar gebruiksfuncties Milieu in brede zin Scheepvaart, havens, recreatie Activiteiten waarvoor water wordt opgeslagen Waterhuishouding en bescherming tegen overstromingen Overige duurzame activiteiten Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Hermeandering beken in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen sluizen Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen van dammen, dijken, kribben, vaste lagen, stuwen, sluizen, waterkrachtcentrales en/of oeververdediging in Rijkswateren Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen van stuwen in landbouwgebied Fal Fal Fal Tru Fal Fal Verwijderen waterkeringen Fal Fal Fal Tru Fal Fal Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 19 van 354

20 Motivering per gebruiksfunctie: Gebruiksfunctie: Waterhuishouding, bescherming tegen overstromingen, afwatering Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 20 van 354

21 Motivering: Beperken piekafvoeren in bovenlopen agrarisch gebied: Het vasthouden van water in de bovenlopen van het watersysteem door middel van stuwen en verondiepen van waterlopen heeft in dit gebied aanzienlijke gevolgen voor de landbouw. Door deze ingrepen wordt optimale waterhuishoudkundige situatie verstoord en treedt opbrengstderving op als gevolg van vernatting. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een goede bedrijfsvoering. Een natuurlijke fluctuatie van het peil heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoort en opbrengstderving aan de orde is. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hermeandering beken in agrarisch gebied: Het hermeanderen van beken heeft als doel meer variatie te creëren in het stromingspatroon en substraat van beken. Om dit te realiseren en eventuele negatieve effecten op de waterhuishouding te compenseren, moet areaal worden vrijgemaakt ten behoeve van het verleggen van de beek en wellicht voor mogelijke inundaties die zullen plaatsvinden vanwege het gewijzigde profiel. Hierdoor gaat areaal voor de landbouw verloren, dat in het dichtbevolkte Nederland slechts beperkt en tegen relatief hoge kosten beschikbaar is. Bovendien worden inundaties vanwege de water / slibkwaliteit op veel plaatsen uit milieuoverwegingen ongewenst geacht. Aanpassen van de gebruiksfuncties is slechts mogelijk als grondeigenaren tegen een acceptabele prijs schadeloos worden gesteld of functieverplaatsing mogelijk is. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de landbouwfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebieden met een intensief agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. In gebieden met een landbouwfunctie betreft het bijvoorbeeld de teelt van gewassen die optimaal renderen bij een bepaalde grondwaterstand, maar ook aan de berijdbaarheid van percelen die nodig is voor een goede bedrijfsvoering. Het dempen van waterlopen of het verhogen van de drainagebasis heeft tot gevolg dat de optimale waterhuishoudkundige situatie wordt verstoord en opbrengstderving aan de orde is. Bovendien leiden de afgenomen mogelijkheden voor waterafvoer ertoe dat regenwater plaatselijk lang op het land blijft staan. De ontstane opbrengstderving is meestal niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen stuwen in intensief agrarisch gebied: De waterhuishouding in gebied met een agrarische functie vraagt om een gereguleerd grondwaterpeil. Een te laag grondwaterpeil is ongewenst in gebieden met een landbouwfunctie (verminderde opbrengsten). Het peil van het oppervlaktewater is sterk bepalend voor de grondwaterstand. Dit oppervlaktewaterpeil wordt gereguleerd door stuwen. Het verwijderen van deze stuwen heeft daarmee een verstoring van de grondwaterstand tot gevolg. Bovendien kan door het ontbreken van stuwen niet meer worden ingespeeld op situaties van langdurige droogte of hoge afvoeren. De grondwaterstand wordt in groot deel van het jaar lager en extreem lage grondwaterstanden houden langer aan. De ontstane opbrengstderving voor de landbouw is niet te mitigeren door bewezen aanpassingen in de goede landbouwpraktijk. Het enige alternatief is verplaatsing van functies. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor verplaatsing van de gebruiksfunctie is dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Hanteren natuurlijk waterpeil in stedelijk gebied: De waterhuishouding in het stedelijk gebied is gebaad bij een gereguleerd grondwaterpeil. Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een tijdelijk hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast zal ontstaan in bijvoorbeeld kelders en Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 21 van 354

22 Beschouwde alternatieven: kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Een te laag grondwaterpeil is eveneens ongewenst in het stedelijk gebied in verband met de afname van stabiliteit van funderingen (door bijvoorbeeld paalrot) en kades. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie: Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van de gebruiksfunctie in dit in dit gebied alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verhogen drainagebasis in stedelijk gebied: Oppervlaktewaterpeilen hebben een rechtstreekse invloed op het grondwaterpeil. In lager gelegen gebieden met een stedelijke functie is een hoger grondwaterpeil ongewenst, omdat hierdoor wateroverlast kan ontstaan in bijvoorbeeld kelders en kruipruimten (ongezonde leefomgeving). Juist om dit soort problemen te voorkomen is in het verleden regelmatig drainage aangelegd om de grondwaterstand verder te kunnen reguleren. Het verhogen of verwijderen hiervan leidt in vrijwel alle gevallen tot de eerder genoemde ongewenste verschijnselen. Verplaatsing van de stedelijke functie (wonen en werken) is doorgaans geen optie. Gezien het beperkt beschikbare areaal voor aanpassing van gebruiksfunctie in dit alleen mogelijk tegen onevenredig hoge kosten. Verwijderen van waterkeringen/dammen/sluizen: Het verwijderen van waterkeringen heeft via het mechanisme veiligheid nagenoeg altijd negatieve consequenties op één of meerdere gebruiksfuncties. Omdat het areaal waar schade optreedt bij het verwijderen van de waterkering over het algemeen vele hectaren bedraagt, is het verplaatsen van gebruiksfuncties alleen tegen onevenredig hoge kosten mogelijk. Alternatieven voor de ingrepen die hebben geleid tot het sterk veranderde karakter van het waterlichaam zijn beschouwd, maar deze zijn verworpen om de volgende reden(en): - Ja, onevenredig hoge kosten - Ja, technisch onhaalbaar Motivering: Geen uitvoerbare, betaalbare alternatieven beschikbaar. Zie ook de gedetailleerde motivering bij Artikel 4.3a. Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 22 van 354

23 2. Belastingen en effecten van menselijke activiteiten Voor de analyse van een waterlichaam wordt gebruik gemaakt van de DPSIR methode: Drivers - Pressures - State - Impact - Responses. Bepaalde functies (D) zorgen voor een belasting (P) die invloed heeft op de toestand (S) en het functioneren van het waterlichaam (I), die vragen om een respons (R) via maatregelen en/of toepassing van een uitzondering. Dit blok beschrijft de significante belastingen (D) op het waterlichaam en geeft informatie over de effecten ervan (P). Bij de volgende onderdelen komen S, I en R aan bod. Menselijke activiteiten en effecten Hoofdgroep Belasting Functie Effect puntbronnen riooloverstorten Voorkomen wateroverlast emissies van diverse verontreinigingen en nutriënten puntbronnen IPPC industrieën Industrie diverse belastingen diffuse bronnen door run-off (afstromend wegwater en regenwaterriolen) afwatering Afstromend wegwater en regenwaterriolen zijn een significante bron van zware metalen (koper, zink) en een lokale bron van nutriënten. diffuse bronnen door landbouwgronden Landbouw Belasting met nutriënten en gewasbeschermingsmiddelen diffuse bronnen door verkeer (weg/rail) en infrastructuur Verkeer Lozing van zware metalen, PAK's en minerale oliën via bermsloten en de afwatering van wegen en bruggen. diffuse bronnen overige diffuse bronnen (vooral atmosferische depositie) Overig Atmosferische depositie komt in alle waterlichamen voor. Het is een significante bron van PAK's en een kleine bron van zware metalen en nutriënten. regulering waterbeweging kanalisatie c.q. normalisatie van de waterloop Waterhuishouding (overig) Verandering afvoerkarakteristiek, Vermindering natuurlijke processen en verlies van natuurlijke paaiplaatsen en natuurlijke vegetaties/ en leefgebieden regulering waterbeweging verlies oeverzones en overstromingsvlaktes Waterhuishouding (overig) minder ruimte voor natuurlijke processen, afname leefgebied en opgroeigebied flora en fauna, lage biodiversiteit regulering waterbeweging oeververdediging, duikers, overkluizing, kribben Waterhuishouding (overig) Geen geleidelijke land-water overgang met gevolgen voor water- en oeverplanten, macrofauna en vis regulering waterbeweging baggeren c.q. verdiepen (incl. zandvang) Recreatie Aantasten ondiepe begroeide/begroeibare zones. regulering waterbeweging barrières (niet of moeilijk (vis)passeerbare gemalen, stuwen, dammen etc.) Waterhuishouding (overig) Belemmering migatiemogelijkheden voor vis. overige belastingen sportvisserij Overig Effecten op waterkwaliteit, visstand, recreatief (mede-)gebruik oevers overige belastingen visstandsbeheer Overig Verstoring natuurlijk evenwicht vislevensgemeenschappen Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 23 van 354

24 overige belastingen bovenstroomse aanvoer (voorbelasting buitenland) Waterhuishouding (overig) Belasting met nutriënten en chemische stoffen overige belastingen scheepvaart Scheepvaart Opwerveling en golfbeweging waardoor waterplantengroei wordt beperkt 3. Doelen en toestand Dit onderdeel beschrijft doelen en toestand (S) van het waterlichaam. Daarbij wordt gemotiveerd indien wordt afgeweken van nationaal vastgestelde doelen en de toestand achteruit gaat. Duidelijk wordt voor welke biologische groepen en stoffen het waterlichaam niet voldoet (I). Chemische toestand Normoverschrijding Rapportage toestand 2014 Prognose kwik (Hg) (geen normoverschrijdingen) Motivering chemische toestand: de term projectie betekent het kopiëren van oordelen van wél bemeten waterlichamen naar gelijksoortige, niet bemeten waterlichamen. Specifiek verontreinigende stoffen: overschrijding voor ammonium (geen projectie) en zink (geen projectie). De overschrijdingen van ammonium en zink zijn vermoedelijk deels toe te schrijven aan het agrarisch karakter van het waterlichaam. Mogelijk spelen ook overstorten uit het stedelijk gebied een rol. Koper voldoet na 2e lijnstoetsing wel. Chemie: overschrijding voor kwik (geen projectie). De kwik overschrijding is vermoedelijk toe te schrijven aan atmosferische depositie. Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 24 van 354

25 Ecologische toestand Biologie GEP Toestand 2009 Toestand 2014 Prognose 2021 Macrofauna (EKR) 0,55 ontoereiken ontoereiken matig Overige waterflora (EKR) 0,45 ontoereiken E-matig goed Vis (EKR) 0,33 ontoereiken E-matig matig Fytoplankton (EKR) NVT NVT NVT Algemeen fysische chemie Fosfor totaal (zomergemiddelde) (mg P/l) 0,11 E-matig goed Stikstof totaal (zomergemiddelde) (mg N/l) 2,30 E-matig E-matig matig DIN (winterperiode) (mg N/l) NVT NVT NVT Zoutgehalte (zomergemiddelde) (mg Cl/l) 150 goed Temperatuur (max. waarde) (gr.c) 25,0 goed Zuurgraad (zomergemiddelde) (-) 5,5-8,5 goed Zuurstofverzadiging(sgraad)(zomergemiddelde) (%) goed Doorzicht (zomergemiddelde) (m) NVT NVT NVT Legenda: blauw = zeer goed groen = goed geel = matig oranje = ontoereikend rood = slecht leeg = geen gegevens : deze toestandsbeoordeling betreft een beheerdersoordeel. Afhankelijk van het type KRW-waterlichaam dat gebruikt is voor de toestandsbeoordeling (het doeltype, hier R6) zijn bepaalde maatlatten niet van toepassing. Deze maatlatten zijn met NVT in de toestandskolommen gemarkeerd. Specifiek verontreinigende stoffen Normoverschrijding Rapportage toestand ammonium (NH4) - zink (Zn) Motivering ecologische toestand: In de SGBP1 periode is een groot aantal maatregelen uitgevoerd (hydrologisch herstel natte natuurparel, aanleg van ecologische verbindingszones, beekherstel, actief randenbeheer). De mogelijkheden voor aanvullende (her)inrichtings)maatregelen in de SBP2 periode zijn beperkt vanwege het dominante agrarische landgebruik in het stroomgebied. i.r.t. de nuttige doelen. Er zijn nog twee resterende vismigratieknelpunten in dit waterlichaam. De uitgevoerde maatregelen + de aanvullende maatregelen (ecologische verbindingszones en hydrologisch herstel natte natuurparels) zullen in combinatie met maatregelen van agrarische ondernemers in het kader van het Deltaplan Agrarisch Waterbeheer leiden tot verdere verbeteringen in de ecologisch toestand en nutriëntenhuishouding in de periode tot eind Voor eind 2021 zal een analyse uitgevoerd worden voor het inschatten van de haalbaarheid en betaalbaarheid van volledige doelerealisatie in eind Op basis daarvan zal een besluit worden gedaan over doelaanpassing voor de SGBP3 periode. Naam waterlichaam: Mark en Vliet Code waterlichaam: NL25_16 pagina 25 van 354