Jaarverslag Embargo Tot 12 februari, 0 uur. Luc Coene Gouverneur. Persconferentie 10 februari 2015

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Jaarverslag Embargo Tot 12 februari, 0 uur. Luc Coene Gouverneur. Persconferentie 10 februari 2015"

Transcriptie

1 Jaarverslag 24 Persconferentie februari 25 Luc Coene Gouverneur Embargo Tot 2 februari, uur

2 . Complexe wisselwerkingen tussen korte- en langetermijnuitdagingen wegen op de wereldeconomie en op de economie van het eurogebied in het bijzonder 2

3 Bescheiden en ongelijke verbetering van de activiteit in de wereld Groei van het bbp in de voornaamste economieën p.m. Aandeel van het mondiale bbp 23 Geavanceerde landen,2,3,8 43,6 waarvan: Verenigde Staten 2,3 2,2 2,4 6,5 Japan,5,6, 4,6 Eurogebied -,7 -,5,8 2,2 Verenigd Koninkrijk,7,7 3, 2,3 Opkomende landen 5, 4,7 4,4 56,4 waarvan: China 7,7 7,8 7,4 5,8 Rusland 3,4,3,6 3,4 Latijns-Amerika 2,9 2,8,2 8,7 Wereld 3, 3,3 3,3, p.m. Wereldhandel 3, 3,4 3, Bronnen: EC, IMF, OESO. 3

4 Zwakke vraag en overvloedig aanbod wogen op de grondstoffenprijzen 6 Grondstoffenprijzen in $ Levensmiddelengrondstoffen (indexcijfers 2 = ) Industriële grondstoffen (indexcijfers 2 = ) Brent (per vat) Bron: Thomson Reuters Datastream. 4

5 Steeds uiteenlopender monetair beleid 3,5 Verwachtingen ten aanzien van de daggeldmarktrente (in %, op basis van overnight index swaprentes, december 24) 6 Activa op de balans van de centrale banken (maandgemiddelden, in % van het gemiddelde bbp gedurende de periode 27-23) 3 5 2,5 2 4,5 3 2,5 -,5 jaar 2 jaar 3 jaar 4 jaar 5 jaar 6 jaar 7 jaar 8 jaar 9 jaar jaar Eurogebied Verenigde Staten Japan Verenigd Koninkrijk Bronnen: Bank of England, Bank of Japan, Federal Reserve, Thomson Reuters Datastream, ECB, eigen berekeningen. 5

6 Matige economische vooruitzichten en accommoderend monetair beleid leidden tot depreciatie van de euro 5 Wisselkoers van de euro,6,5 5,4,3 95, Nominale effectieve wisselkoers (linkerschaal)¹ Bilaterale wisselkoers tussen de euro en de Amerikaanse dollar (rechterschaal), Bronnen: Thomson Reuters Datastream, ECB. Nominale effectieve wisselkoers t.o.v. de 9 belangrijkste handelspartners van het eurogebied. 6

7 Eurogebied tussen erfenis uit het verleden en uitdagingen in het verschiet / Schuchter herstel van de activiteit,2,8,6,4,2 -,2 -,4 -,6 -,8 Kwartaalprofiel van het bbp en van de voornaamste bestedingscategorieën (bijdragen tot de verandering van het bbp in volume, in procentpunt) 2,,6 -,7 -,5, Particuliere consumptie Overheidsconsumptie Bruto-investeringen in vaste activa Voorraadwijziging Netto-uitvoer van goederen en diensten Bbp Bron: EC. Gemiddeld veranderingspercentage op jaarbasis, 7

8 Eurogebied tussen erfenis uit het verleden en uitdagingen in het verschiet: 2/ Lage inflatie 3,5 3 Inflatie in het eurogebied (bijdragen tot de veranderingspercentages op jaarbasis; in procentpunt),6 2,7 2,5,4,4 2,5 2,5,5 -,5 Diensten Levensmiddelen HICP Industriële goederen uitgezonderd energie Energiedragers HICP ongerekend energie en levensmiddelen Bron: EC. Gemiddeld veranderingspercentage op jaarbasis, 8

9 Afremmende factoren in het eurogebied / Zwakke investeringen 2 Investeringen in % bbp (volumegegevens) EA DE FR IT ES EL IE PT NL/ BE/ AT/ FI Investeringen ongerekend die in woongebouwen Woongebouwen Bron: EC. 9

10 Afremmende factoren in het eurogebied: 2/ Nog steeds hoge private schuld 35 Geconsolideerde schuld van de niet-financiële private sector in het eurogebied (uitstaande bedragen aan het einde van het jaar, in % bbp) CY IE NL PT ES BE FI FR EL AT IT DE EA Piek² Bron: ECB. De landen zijn in dalende volgorde gerangschikt volgens de piek van de schuld van de niet-financiële private sector. 2 Piek van de schuld van de huishoudens en de niet-financiële vennootschappen over de periode

11 Positieve ontwikkelingen in het eurogebied / Opnieuw werkgelegenheidscreatie Werkgelegenheid 3 Werkloosheid,5 2 -,5-9 -,5 8 Veranderingen op jaarbasis, in duizenden personen Werkloosheidsgraad Bronnen: EC, ECB.

12 Positieve ontwikkelingen in het eurogebied 2/ Positieve groei in de meeste landen 5 Bbp in een aantal landen van het eurogebied (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) Evolutie tussen 26 en 24 +2,4 +8, -,5-4, +6,9 +4,2 +8,2-22,8 +4,6-7,3 -,5 IE DE ES PT BE NL AT EL FR IT FI Bron: EC. 2

13 2. Beleidsuitdagingen in het eurogebied: vraag, aanbod én financiering van de economie 3

14 Ondersteuning van de vraag: monetair beleid / Verlaging van de beleidsrentes, zelfs tot een negatief peil 6 Rentetarieven, geldmarktrentes en liquiditeitsoverschot in het eurogebied Rente op depositofaciliteit Centrale beleidsrente Rente van de OLO's op twee jaar Rente op de marginale beleningsfaciliteit Eonia-rente Bronnen: Thomson Reuters Datastream, ECB. 4

15 Ondersteuning van de vraag: monetair beleid 2/ Niet-conventionele maatregelen Zomer 24: TLTRO (sinds 8 september) Aankopen van gedekte obligaties (sinds 2 oktober) en effecten met activa als onderpand (ABS) (sinds 2 november) 22 januari 25: de ECB kondigt een uitgebreid programma voor de aankoop van activa aan Aankopen van effecten van de private sector (gedekte obligaties en ABS) en overheidssector 6 miljard per maand Vanaf maart 25 tot eind september 26 en in ieder geval tot de Raad van Bestuur een aanhoudende verandering in het inflatieverloop in overeenstemming met zijn definitie van prijsstabiliteit (inflatie minder dan, maar dicht bij 2 % op middellange termijn) constateert Modaliteiten voor de overheidseffecten: In euro luidende investment grade obligaties Europese instellingen (EIB,..) en regeringen en agentschappen van het eurogebied 2 % van de aankopen conform het stelsel van risicodeling 5

16 Ondersteuning van de vraag: marges benutten waar ze beschikbaar zijn, maar marges beperkt Begrotingssaldo en schuld van de overheid in het eurogebied (in % bbp) Netto financieringssaldo van de overheid Structureel overheidssaldo Overheidsschuld Duitsland,,2,6,7 76,9 74,5 Frankrijk -4, -4,4-3,3-3, 92,2 95,5 Italië -2,8-3, -,8 -,9 27,9 32,2 Spanje -6,8-5,6-2,3-2,2 92, 98, Nederland -2,3-2,5 -,6 -,5 68,6 69,7 België -2,9-3,2-2,7-2,8 4,5 6,5 Oostenrijk -,5-2,9 -,3 -, 8,2 87, Griekenland -2,2 -,6 3, 2, 74,9 75,5 Finland -2,4-2,9 -,7 -, 56, 59,8 Ierland -5,7-3,7-4,8-3,8 23,3,5 Portugal -4,9-4,9 -,9 -,3 28, 27,7 p.m. Eurogebied -2,9-2,6 -,2 -, 93, 94,5 Bronnen: EC, NBB. 6

17 Versteviging van het aanbod door structurele hervormingen om de onzekerheid over de toekomst te temperen Synthetische indicatoren betreffende de marktreglementering in Europa (schaal van tot 6, van het minst tot het meest restrictief) 2,5 Productenmarkten 3,5 Arbeidsbescherming 2 EL 3 DE BE FR NL PT 23,5 NL IE FI AT UK FR ES BE PT DEIT SK 23 2,5 2,5 UK IE FI AT SK ES EL,5,5,5 2 2,5 28,5 2 2,5 3 3,5 28 Bron: OESO. 7

18 3. De Belgische economie in 24: haperend herstel, teruglopende inflatie en lage rente 8

19 Opleving van activiteit sinds voorjaar vertraagd 5 Verloop van het bbp in België en vertrouwensindicatoren Bbp en nationale conjunctuurindicator 2,5,6,,3, Bronnen: INR, NBB. Saldo van de antwoorden op de maandelijkse enquête, voor kalenderinvloeden gezuiverde gegevens. Gemiddeld veranderingsperentage op jaarbasis. 9 Bbp (linkerschaal) Veranderingspercentages t.o.v. het overeenstemmende kwartaal van het voorgaande jaar Veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande kwartaal Algemene synthetische conjunctuurcurve (rechterschaal) Afgevlakte reeks Brutoreeks

20 Inflatie bleef vertragen en werd aan het eind van het jaar zelfs negatief 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2,,5,,5, -,5 Inflatie in België en in de drie voornaamste buurlanden (veranderingspercentages t.o.v. de overeenstemmende maand van het voorgaande jaar) 2,3 3,4 2,6,2,5 België Drie belangrijkste buurlanden p.m. Eurogebgied Bronnen: EC, NBB. Gemiddeld veranderingsperentage op jaarbasis. 2

21 Voornaamste macro-economische resultaten voor België (veranderingspercentages, tenzij anders vermeld) r Bbp,,3, waarvan: Particuliere consumptie,8,3, Overheidsconsumptie,4,,5 Investeringen, -2,2 4,7 Voorraadwijzigingen -,8 -,7 -, Netto-uitvoer,,,4 Uitvoer,9 2,9 4, Invoer,8,7 3,6 Binnenlandse werkgelegenheid 2 (veranderingen in duizenden personen) 3,2-2,4 5, Werkloosheidsgraad 2 (in % van de beroepsbevolking) 7,6 8,5 8,6 Beschikbaar inkomen, in reële termen -, -,2,3 Spaarquote (in % van het beschikbaar inkomen) 3,9 3,5 3,8 Inflatie 2,6,2,5 Uurloonkosten in de private sector 3,2 2,4,7 Financieringssaldo van de overheid (in % bbp) -4, -2,9-3,2 Overheidsschuld (in % bbp) 4, 4,5 6,5 Bronnen: ADS, EC, INR, NBB. Bijdragen aan de verandering van het bbp. 2 Jaarlijkse gemiddelden. 2

22 Lagerenteomgeving vermindert rentelasten op overheidsschuld Impliciete rente op schatkistcertificaten en op de langetermijnschuld van de Schatkist Besparing t.o.v. de gemiddelde rentetarieven van 28 (in miljard) In 24: 2,9 p.m. % bbp:,7 Periode 29-24:,2 p.m. % bbp: 2, r Schatkistcertificaten op drie maanden Schatkistcertificaten op twaalf maanden Langetermijnschuld in p.m. Marktrente (OLO op tien jaar) Bronnen: FOD Financiën, INR, NBB. Verhouding tussen de rentelasten tijdens het lopende jaar en de schuld aan het einde van het voorgaande jaar. 22

23 Begrotingstekort opgelopen ondanks nieuwe vermindering van de rentelasten Overheidsrekeningen (in % bbp) r Ontvangsten 48,6 49,3 5,7 5,5 5,2 Primaire uitgaven 42,2 49,8 5,4 5,2 5,4 Primair saldo 6,4 -,5 -,7,3 -,2 Rentelasten 6,5 3,4 3,4 3,2 3, Financieringssaldo -, -3,9-4, -2,9-3,2 p.m. Effect van de niet-recurrente factoren -,2 -,2 -,4,6,3 Bronnen: EC, INR, NBB. 23

24 4. Duurzame groei, banencreatie en gezonde overheidsfinanciën moeten de basis leggen voor een hoge levensstandaard en voor de vrijwaring van het Belgisch sociaal model 24

25 Aanzienlijke uitdagingen: / Een hoge en oplopende overheidsschuld Geconsolideerde brutoschuld van de overheid (in % bbp) r Eurogebied België Bronnen: EC, INR, NBB. 25

26 Aanzienlijke uitdagingen: 2/ Demografisch verloop: vergrijzing van de bevolking 8 (in duizenden personen) Bronnen: FPB, ADS. 26

27 Aanzienlijke uitdagingen: 3/ Snel stijgende begrotingskosten van de vergrijzing 34 Budgettaire kosten van de vergrijzing (in % bbp) 32 +5,8 3 +4, Bron: SCvV. 27

28 Aanzienlijke uitdagingen: 4/ te geringe arbeidsparticipatie 9 Werkgelegenheidsgraad in aantal personen (gemiddelden van de eerste drie kwartalen van 24) SE DE UK NL AT DK FI LU FR PT BE IE IT ES EL Gemiddelde van de EU5 2 Bron: EC. In % van de bevolking van 2 tot 64 jaar. 28

29 Aanzienlijke uitdagingen: 5/ Ontoereikende banencreatie in de marktactiviteiten Werkgelegenheidsverloop per grote bedrijfstak (in duizenden personen) Niveau 23 Binnenlandse werkgelegenheid Marktactiviteiten Niet-marktdiensten p.m. Dienstencheques p.m. Grotendeels door de overheid gefinancierde banen Bronnen: INR, RSZ.. Landbouw, industrie, bouwnijverheid, handel, vervoer, hotels en restaurants, informatie en communicatie, financiële activiteiten en verzekeringen, exploitatie van en handel in onroerend goed en diensten aan ondernemingen. 2 Banen in de niet-marktdiensten en geraamd aandeel van de aan dienstencheques verbonden werkgelegenheid in de marktactiviteiten. 29

30 Loonkostenniveau echter nog steeds bij de hoogste en weegt op de mindergeschoolden 5 Niveau van de uurloonkosten in de bedrijvensector (minstens werknemers) in 23 (in ) BE LU FR NL DE EA BE LU FR NL DE EA Belastingen en socialezekerheidsbijdragen¹ Nettoloon Industrie Diensten Bron: EC. Raming verricht door toepassing van het impliciete belastingtarief op arbeid (werkgevers- en werknemersbijdragen voor de sociale zekerheid en personenbelasting) van 22 op de uurloonkosten van 23. 3

31 Te zware belastingen op arbeidsinkomens 44 Impliciete heffingstarief op arbeid (in % van de loonkosten) , r België Eurogebied² Bronnen: EC, OESO, NBB. Gedefinieerd als het geheel van de aan de overheid betaalde heffingen op arbeidsinkomens, gedeeld door de loonsom. Berekend aan de hand van de nationale rekeningen. 2 Niet-gewogen gemiddelde. 3

32 Mogelijkheden voor een tax shift: / Indirecte belastingen en/of 2/ milieuheffingen 3 Vast btw-tarief (tarieven 24, tenzij anders vermeld),2 4,5 Milieubelastingen (in % bbp, 22) 25, 4, 3,5 2,8 3, 5,6 2,5 2,,4,5 5,2,,5 FI IE EL PT SI IT LV BE ES NL EE AT SK FR DE CY MT LU EA,, SI NL FI IT MT EL EE CY IE AT LU LV PT DE BE FR SK ES EA (linkerschaal) 28 (linkerschaal) Energie³ Vervoer Vervuiling Btw-inkomstenratio² (rechterschaal) Bronnen: EC, OESO. Wanneer voor een bepaald jaar twee tarieven gelden, wordt die welke op juni van toepassing is in aanmerking genomen. 2 Berekend door de OESO, gegevens van Deze belastingen omvatten de accijnzen op brandstoffen, 32

33 Mogelijkheden voor een tax shift: 3 / Belasting op kapitaal 2,, 8, Belasting op kapitaal (in % bbp, 22) Mogelijkheden Heffingen op meerwaarden Belastingaftrekken 6, 4, Belastingvrijstellingen (bv. rente-inkomsten van spaarrekeningen) 2,, LU IT FR BE CY MT ES EL PT AT IE FI DE SK NL SI LV EE EA Bronnen: EC, ZEW. In België omvat de belasting op kapitaal, onder meer, de vennootschapsbelasting en de door zelfstandigen betaalde belastingen, de successierechten en de schenkingsrechten, de belastingen op het langetermijnsparen, de inkomsten ontvangen bij de fiscale regularisaties, de onroerende voorheffing, de verkeersbelastingen betaald door de ondernemingen en de nucleaire taks. 33

34 De productiviteitswinsten opvoeren 3,5 Verloop van de TFP (gemiddelde groei op jaarbasis tussen 2 en 27, in %, tenzij anders vermeld) 3 2,5 2,5,5 -,5 - BE FR DE NL US Industrie Marktdiensten Niet-marktdiensten Totale economie (2-27) Totale economie (2-23) Bronnen: Conference Board, Euklems. 34

35 Nieuwe ondernemingen dragen bij tot het intensiveren van de dynamiek van de economie 2 Oprichtingen van ondernemingen (in % van het aantal in 22 actieve ondernemingen) Totale economie Industrie Marktdiensten Niet-marktdiensten 35 België Frankrijk-Duitsland Gemiddelde voor de EU Bron: EC. Als oprichtingen worden de nieuwe ondernemingen beschouwd die nieuwe productiefactoren hebben ingezet, met name nieuwe banen. Oprichtingen omvatten dus niet de fusies noch de herstructureringen van ondernemingen, en evenmin de slapende ondernemingen die binnen de twee jaar hun activiteit hervatten.

36 Het wegwerken van administratieve, juridische en fiscale belemmeringen werkt het oprichten van ondernemingen in de hand Administratieve belemmeringen Communicatie en vereenvoudiging van de reglementeringen en procedures België t.o.v. de drie voornaamste buurlanden België t.o.v. de EU Administratieve lasten verbonden aan de \roprichting van een onderneming Aantal procedures verbonden aan de oprichting van een onderneming Termijn nodig om een onderneming op te richten Kosten verbonden aan de oprichting van een onderneming Aantal procedures bij de registratie van een eigendom Termijn nodig op een eigendom te registreren Kosten verbonden aan de registratie van een eigendom Belemmeringen voor de toegang tot de tertiaire sector Toegangsbelemmeringen en rigiditeit van de gedragscodes \rin de zakelijke dienstverlening Juridische toegangsbelemmeringen Fiscale lasten Aantal betalingen van belastingen per jaar Aantal aan de inning van belastingen te besteden uren Totaalbedrag aan belastingen -2,5-2 -,5 - -,5,5,5-2,5-2 -,5 - -,5,5,5 28/2 23/24 Bronnen: Wereldbank (Doing Business-indicatoren, 2 en 24), OESO (PMR-indicatoren, 28 en 23). Toelichting: Genormaliseerde verschillen tussen België en het referentiegebied. Een negatieve waarde wijst op een lastiger situatie in België dan gemiddeld in het referentiegebied. 36

37 Door de inachtneming van de Europese begrotingsregels wordt het mogelijk om het grootste gedeelte van de vergrijzingskosten op te vangen (in % bbp) ,9 24 Overheidsschuld (rechterschaal) Primair saldo (linkerschaal) Begrotingssaldo² (linkerschaal) 25 3, Bronnen: SCcV, INR, NBB. Aan de hand van de macro-economische hypotheses van de SCvV en de aanname dat de impliciete rente op de overheidsschuld in 225 3,75 % zou bedragen en zich vervolgens op dat niveau zou stabiliseren. 2 Tot 28, nominale begrotingssaldi van de begrotingsplan van de regering. 37

38 Gemiddelde effectieve leeftijd van uittreding uit de arbeidsmarkt en wettelijke pensioenleeftijd Mannen Noorwegen Ierland Nederland Duitsland Eurogebied² Italië Frankrijk België Luxemburg Vrouwen Effectief Wettelijk Bron: OESO. De gemiddelde effectieve leeftijd van uittreding is berekend over een periode van vijf jaar (27-22). De pensioenleeftijd heeft betrekking op Niet-gewogen gemiddelde van de landen van het eurogebied, met uitzondering van Cyprus en Malta 38

39 Geplande hervorming van het pensioenstelsel Volgt op de hervorming van 2 Verhoging van de wettelijke pensioenleeftijd: 66 jaar vanaf 225 en 67 jaar vanaf 23 Nieuwe berekeningswijze van de wettelijke pensioenleeftijd: aantal punten x waarde van het punt op het ogenblik van de pensionering (uiterlijk 23) Vervroegde uittreding : Optrekken van de minimumleeftijd: 62,5 (27), 63 (28) Verzwaring van de loopbaanvoorwaarden: 4 (27), 42 (29) Op termijn, zal 3 jaar vóór de wettelijke pensioenleeftijd mogelijk zijn Herziening van het concept gelijkgestelde periode voor de berekening van de loopbaanduur Opheffing van de pensioenbonus Herziening van de berekening van de pensioenen van de ambtenaren 39

40 5. De stabiliteit van het Belgisch financieel stelsel Trage economische groei en aanhoudend lage rente zetten winstgevendheid onder druk en stellen bepaalde bedrijfsmodellen in vraag 4

41 Rendement op eigen vermogen onder gemiddelde van voor de crisis 4 Banken (gegevens op geconsolideerde basis, in %) 4 Verzekeringsondernemingen (gegevens op sociale basis, in %) Rendement op eigen vermogen M¹ 24 9M¹ M¹ 24 9M¹ Gemiddelde Gemiddelde 2-23 Bron: NBB. Op jaarbasis volgens de kwartaalrapportering. 4

42 Banken en verzekeringsondernemingen: beperkte heroriëntering van het beleggingsbeleid, maar blijvende monitoring van search for yield (eindeperiodegegevens; in miljard) Geografische uitsplitsing van de activa aangehouden door de kredietinstellingen in de vorm van leningen en schuldbewijzen K3 België Bron: NBB. Op geconsolideerde basis. 2 Op sociale basis. Leningen K3 Eurogebied Schuldbewijzen K3 Rest van de wereld Samenstelling van de dekkingswaarden van de verzekeringsondernemingen per activiteit K3 2 2 Overheidsobligaties Aandelen Vastgoed Overige 22 Overige takken Tak 23 Levensverzekeringen K Bedrijfsobligaties ICB's Leningen K3 Nietlevensverzekeringen

43 Stresstests verzekeringsondernemingen scenario s: weerbaarheid sector testen met oog op inwerkingtreding Solvabiliteit II en lagerenteomgeving Module met verzekeringstechnische gevoeligheden (sterfte-, catastroferisico...): de verzekeringsondernemingen slagen ruimschoots Kernmodule met twee marktgerelateerde scenario s toegespitst op rente-, krediet-, aandelen- en vastgoedrisico: Core : voornamelijk overheidsobligaties, aandelen en vastgoed Core 2: voornamelijk bedrijfsobligaties Lagerentemodule met twee mogelijke risicovrije rentecurves: Japans scenario: lage rentes over hele looptijd Invers scenario: kortetermijnrente stijgt, langetermijnrente daalt 43

44 Stresstests verzekeringsondernemingen - resultaten: (Solveny capital requirement-ratio s, in %) Vóór stresstest Kernmodule Lagerentemodule Core Core2 Japans scenario Invers scenario België : mediaan percentiel percentiel EU : mediaan n. n. mediaan 86 n. n Voor stresstests: reeds voldaan aan volgens Solvabiliteit II vereiste minimum van % Kernmodule: SCR-ratio zakt significant onder drempel bij strengste marktscenario Lagerentemodule: sector gemiddeld bestendig tegen risico, maar grote individuele verschillen; ongeveer 2% van de ondernemingen slaagt er niet in toekomstige eisen na te leven Bronnen: EIOPA, NBB. Inclusief Long-term guarantees; 7 deelnemers, behalve voor de kernmodule (9 deelnemers). 44

45 Alomvattende beoordeling banken componenten en scenario s Activakwaliteitsbeoordeling (AQR): grondige analyse van kwaliteit van de activa Stresstests: basisscenario en ongunstig scenario Join-up: resultaten AQR integreren in resultaten stresstests (CET -ratio, in %),8 4,6 4,,6 2, 2,5 8 Drempelwaarde 8,4 7,4 8,2 6 Drempelwaarde 4 2 GTM BE BE (excl. Dexia) GTM BE BE (excl. Dexia) GTM BE BE (excl. Dexia) 23 (voor de AQR) 26 Basisscenario 26 Ongunstig scenario Bron: NBB. 45

46 Risk review 25: prudentiële prioriteiten bepaald in functie van de vastgestelde macro-kwetsbaarheden (zwakke groei, lage rente) FINANCIËLE RISICO'S TOEZICHTSPROCESSEN, -BELEID EN -INSTRUMENTEN ORGANISATIE Banken Banken Verzekeringsondernemingen Marktinfrastructuren Verzekeringsondernemingen Marktinfrastructuren Bedrijfsmodelanalyse en stresstests Governance Omzetting Sovabiliteit II. Winstgevendheid 3. Renterisico, search for yield. Renterisico 2. Kredietrisico 2. Geleidelijke implementatie van Solvabiliteit II 3. Liquiditeitsrisico. Opvolging AQR 2. Liquiditeitsrisico 3. Kwantitatieve opvolging Euroclear Bank Structurele hervormingen Methodologie RAS GTM Voorbereidingen op Solvabiliteit II Clustering verzekeringsondernemingen Scorecarding / rapportering CSD s Verschaffen van onderpand GTM 4. Risico m.b.t. vastgoed 5. Liquiditeitsrisico Toezicht op financiële conglomeraten Operationeel risico Macroprudentieel beleid Afwikkelingsautoriteit Herstel en afwikkeling Bron: NBB. 46

47 In 24 werd verder gewerkt aan een stabiel financieel stelsel ) via de overgang naar het gemeenschappelijk toezichtsmechanisme, ter realisatie van de eerste pijler van de bankenunie 2) via de bankwet 3) via de controle op verzekeringsondernemingen, waarvoor NBB volledig bevoegd blijft 4) via toezicht en oversight op de financiëlemarktinfrastructuren 5) via het macroprudentieel beleid verhoging risicogewichten op hypothecaire leningen voor residentieel vastgoed kapitaaltoeslag onder pijler 2 indien handelsactiviteiten drempelwaarden overschrijden 47

48 48 6. Conclusie

49 Zowel in Europa als in België doorgaan met maatregelen voor een betere toekomst Aanzwengelen van de vraag, via het monetair beleid en binnen de beschikbare budgettaire marges Een geleidelijke, groeivriendelijke maar standvastige begrotingsconsolidatie koers varen Ondersteunen van het groeipotentieel Opvoeren van de banengroei via loonkostenverlaging Verhoging van de productiviteit via strukturele hervormingen en innovatie Verbeteren van de financiering van de economie, met name dankzij de creatie van de bankenunie in 24 49

50 Uitdagingen voor financiële sector en toezicht Ongunstige macro-economische omgeving (zwakke groei, lage rente) en nieuw regelgevend en institutioneel kader bepalen prioriteiten van prudentieel beleid Gemeenschappelijk toezichtsmechanisme en afwikkelingsmechanismen als hoeksteen voor vertrouwensherstel in banksector Solvabiliteit II en aanhoudend lage rente vormen aanzienlijke uitdaging voor verzekeringssector, maatregelen ter begeleiding van de autoriteiten (aanpassing gewaarborgde rentevoet) aangewezen om overgang te faciliteren Coördinatie van macroprudentieel beleid met ander macro-economisch beleid, zowel op Europees als nationaal vlak 5

51

Seculaire stagnatie in Europa: realiteit of illusie?

Seculaire stagnatie in Europa: realiteit of illusie? Seculaire stagnatie in Europa: realiteit of illusie? Leuven, 25 februari 2015 Marcia DE WACHTER I. De dreiging van seculaire stagnatie 3 Bescheiden en ongelijke verbetering van de activiteit in de wereld

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum Gent - 26 februari 2015 Jan Smets A. De stand van zaken 1. De (lange)

Nadere informatie

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België

Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Recepten voor duurzame groei Beschouwingen naar aanleiding van het Jaarverslag 2014 van de Nationale Bank van België Financieel Forum West-Vlaanderen Kortrijk - 24 februari 2015 Jan Smets A. De stand van

Nadere informatie

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017

Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei. Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 Het cyclische herstel ombuigen in duurzame en inclusieve groei Gouverneur Jan Smets NBB jaarverslag 2017 DE WERELD EN EUROPA IN 2017: De economische groei versnelde Het monetaire beleid bleef ondersteunend...

Nadere informatie

Verslag Antwerpen, februari Guy Quaden Gouverneur

Verslag Antwerpen, februari Guy Quaden Gouverneur Verslag 200 Antwerpen, februari 20 Guy Quaden Gouverneur Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar, tenzij anders vermeld) 2008 2009 200 p.m.

Nadere informatie

De weg naar een duurzame opleving voornaamste boodschappen van het jaarverslag 2016 van de Nationale Bank. Tim Hermans Directeur

De weg naar een duurzame opleving voornaamste boodschappen van het jaarverslag 2016 van de Nationale Bank. Tim Hermans Directeur De weg naar een duurzame opleving voornaamste boodschappen van het jaarverslag 216 van de Nationale Bank Tim Hermans Directeur Kortrijk 9 maart 217 Beleidsonzekerheid neemt wereldwijd toe, terwijl alle

Nadere informatie

Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen

Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen Overheidsontvangsten en -uitgaven: analyse en aanbevelingen Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Ruben Schoonackers Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van

Nadere informatie

Verslag 2014. Sint-Niklaas, 18 maart 2015. Tom DECHAENE Directeur

Verslag 2014. Sint-Niklaas, 18 maart 2015. Tom DECHAENE Directeur Verslag 24 Sint-Niklaas, 8 maart 25 Tom DECHAENE Directeur I. Economische en financiële ontwikkelingen. Wereldeconomie en eurogebied Paragraaf.: Wereldeconomie 2 Verloop van de internationale financiële

Nadere informatie

Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief

Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief Uitdagingen voor de sociale zekerheid vanuit een macro-economisch perspectief LBC-NVK en ACV West-Vlaanderen, lezingen over de toekomst van onze sociale zekerheid Kortrijk, 9 november 2017 Jan Smets, Gouverneur

Nadere informatie

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis

Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Uitdagingen voor het Europees monetair beleid en het Belgisch economisch beleid na de crisis Jan Smets 29ste Vlaams Wetenschappelijk Economisch Congres, Gent, 19 november 2010 DS.10.09.340 Het Europees

Nadere informatie

Verslag Luc Coene Gouverneur

Verslag Luc Coene Gouverneur Verslag 2011 Luc Coene Gouverneur I. Internationale omgeving II. Economische en financiële ontwikkelingen in België III. Financiële stabiliteit en prudentieel toezicht IV. Nieuwe economische projecties

Nadere informatie

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT

STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT STAND VAN ZAKEN EURO PLUS-PACT Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 9 December 2011 De context van het Euro Plus-pact 1 Europa 2020 Procedure macro-onevenwichtigheden

Nadere informatie

De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing

De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing De houdbaarheid van de overheidsfinanciën in het licht van de vergrijzing Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Stefan Van Parys Bruno Eugène INTERN Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën

Nadere informatie

Turnhout, 13 maart Marcia DE WACHTER

Turnhout, 13 maart Marcia DE WACHTER Bouwstenen van het groeipotentieel van de Belgische economie Turnhout, 13 maart 213 Marcia DE WACHTER Bbp-groei : internationale vergelijking (veranderingspercentage in volume, tenzij anders vermeld) 21

Nadere informatie

Lijst van wetten. bankwet : Wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen

Lijst van wetten. bankwet : Wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen Lijst van wetten bankwet : Wet van 25 april 2014 op het statuut van en het toezicht op kredietinstellingen BRRD : Richtlijn 2014/59/EU van het Europees Parlement en de Raad van 15 mei 2014 betreffende

Nadere informatie

Mechelen, 15 maart 2012. Marcia DE WACHTER

Mechelen, 15 maart 2012. Marcia DE WACHTER Financieel Forum Mechelen Financiële crisis en besmetting. Krachtlijnen in het jaarverslag van de Nationale Bank van België 2011 Mechelen, 15 maart 2012 Marcia DE WACHTER 1. Internationale omgeving 3 Prijzen

Nadere informatie

Op het goede pad... (...maar de weg is nog lang)

Op het goede pad... (...maar de weg is nog lang) Op het goede pad... (...maar de weg is nog lang) Kortrijk, 20 februari 2014 Jan Smets 1. Waar staan we? a. Internationaal b. Eurogebied c. België 2. Wat deed (doet) de ECB? 3. Wat deden (doen) anderen?

Nadere informatie

WEG(EN) UIT DE CRISIS

WEG(EN) UIT DE CRISIS WEG(EN) UIT DE CRISIS Gent 27 februari 2013 Jan Smets EEN GOED JAAR GELEDEN... 2 Rendement van de overheidsleningen op tien jaar (in %) 8 7 6 5 4 3 2 1 0 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 België Frankrijk

Nadere informatie

ECONOMISCHE INDICATOREN VOOR BELGIE

ECONOMISCHE INDICATOREN VOOR BELGIE WEKELIJKSE PUBLICATIE NATIONALE BANK VAN BELGIE DEPARTEMENT ALGEMENE STATISTIEK SYNTHESE VAN DE PROGNOSES 998 r r Realisaties NBB EC OESO EC OESO (veranderingspercentages tov het voorgaande jaar) A BBP

Nadere informatie

De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2018 nam het bbp met 1,4 % toe

De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2018 nam het bbp met 1,4 % toe Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 2019-04-29 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedroeg 0,2 % in het eerste kwartaal van 2019 Over het hele jaar 2018

Nadere informatie

NBB Verslag 2012 Lijst van kaders, tabellen en grafieken

NBB Verslag 2012 Lijst van kaders, tabellen en grafieken Lijst van kaders, tabellen en grafieken Kaders I. Economische en financiële ontwikkelingen A.1 De crisis in het eurogebied Kader 1 : f inanciële fragmentatie in het eurogebied 49 A.2 Reacties van de autoriteiten

Nadere informatie

Is de financiële en economische crisis voorbij?

Is de financiële en economische crisis voorbij? Is de financiële en economische crisis voorbij? Beschouwingen n.a.v. het jaarverslag 2009 van de NBB Jan Smets 1. Een zeer zware recessie 2. Een even sterk antwoord 3. Green shoots 4. Risico's 5. Geen

Nadere informatie

Jaarverslag Sint-Niklaas, 2 maart Tim Hermans Directeur

Jaarverslag Sint-Niklaas, 2 maart Tim Hermans Directeur Jaarverslag 2015 Sint-Niklaas, 2 maart 2016 Tim Hermans Directeur 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 2 Wereldgroei trager door opkomende landen (veranderingspercentages naar volume t.o.v.

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017

De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017 Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 28-4-2017 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,5 % in het eerste kwartaal van 2017 Over het hele jaar 2016

Nadere informatie

Jaarverslag februari 2016 Antwerpen. Jan Smets Gouverneur

Jaarverslag februari 2016 Antwerpen. Jan Smets Gouverneur Jaarverslag 2015 23 februari 2016 Antwerpen Jan Smets Gouverneur 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 2 Wereldgroei trager door opkomende landen (veranderingspercentages naar volume t.o.v.

Nadere informatie

Van heropleving naar nieuwe welvaart?

Van heropleving naar nieuwe welvaart? Van heropleving naar nieuwe welvaart? Turnhout, 24 februari 24 Marcia DE WACHTER I. De wereldeconomie: groeivertraging in opkomende landen II. Het eurogebied: bescheiden en ongelijkmatig herstel III. De

Nadere informatie

Het Europees kader inzake begrotingstoezicht

Het Europees kader inzake begrotingstoezicht Het Europees kader inzake begrotingstoezicht Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Wim Melyn Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën Structuur van de uiteenzetting Belang van

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014 Instituut voor de nationale rekeningen 2014-04-30 Links Publicatie BelgoStat On-line Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2014 Bij een stijging van 0,3 % in

Nadere informatie

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011

Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 13 oktober 2011 Hoe (slecht) gaat het met de conjunctuur? Edwin De Boeck Fedustria 3 oktober Grote Recessie was geen Grote Depressie Wereldhandel Aandelenmarkt 9 8 7 8 VS - S&P-5 vergelijking met crash 99 Wereld industriële

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2017 neemt het bbp met 1,7 % toe

De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van Over het hele jaar 2017 neemt het bbp met 1,7 % toe Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 2018-04-27 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,4 % in het eerste kwartaal van 2018 Over het hele jaar 2017

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016

De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016 Instituut voor de nationale rekeningen PERSCOMMUNIQUÉ 28-4-2016 Links: Publicatie NBB.Stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,2 % in het eerste kwartaal van 2016 Over het hele jaar 2015

Nadere informatie

NBB Verslag 2013 Lijst van kaders, tabellen en grafieken

NBB Verslag 2013 Lijst van kaders, tabellen en grafieken Lijst van kaders, tabellen en grafieken Kaders I. ECONOMISCHE EN FINANCIËLE ONTWIKKELINGEN 1. Wereldeconomie en eurogebied 1.1 Wereldeconomie Kader 1 : Groeivertraging in de opkomende economieën 56 1.3

Nadere informatie

Macroprudentieel verslag

Macroprudentieel verslag Macroprudentieel verslag 219 Nationale Bank van België Alle rechten voorbehouden. entieel ve 219 Inhoud Executive summary 7 Macroprudentieel verslag 11 A. Inleiding 11 12 18 2 3.1 22 25 4 44 45 Afkortingen

Nadere informatie

De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014

De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015. De economische activiteit stijgt met 1,1 % over het hele jaar 2014 Instituut voor de nationale rekeningen 2015-04-29 Links: Publicatie NBB.stat Algemene informatie De economische groei bedraagt 0,3 % in het eerste kwartaal van 2015 De economische activiteit stijgt met

Nadere informatie

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU?

Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Factsheet 1 WAAROM EEN INVESTERINGSPLAN VOOR DE EU? Als gevolg van de wereldwijde economische en financiële crisis heeft de EU met een laag investeringsniveau te kampen. Alleen met gezamenlijke gecoördineerde

Nadere informatie

Forum voor geëngageerd ondernemen

Forum voor geëngageerd ondernemen Forum voor geëngageerd ondernemen Economisch herstel met tegenwind Turnhout, 29 februari 2016 Marcia DE WACHTER 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 3 Wereldgroei trager door opkomende

Nadere informatie

Economisch herstel met tegenwind

Economisch herstel met tegenwind Economisch herstel met tegenwind Kortrijk, 22 februari 2016 Marcia DE WACHTER 1. Mondiale constellatie in voortdurende verandering 3 Wereldgroei trager door opkomende landen (veranderingspercentages naar

Nadere informatie

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid?

Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? vbo-analyse Hoeveel dragen onze bedrijven bij aan de schatkist en de sociale zekerheid? September 2014 I Raf Van Bulck 39,2% II Aandeel van de netto toegevoegde waarde gegenereerd door bedrijven dat naar

Nadere informatie

Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie

Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie Economische vooruitzichten en uitdagingen voor de Belgische economie Algemene vergadering Voka - 6 mei 213 Jan Smets Directeur, Nationale Bank van België DS.13.4.176 Plan van de presentatie I. Internationale

Nadere informatie

Sociaaleconomische uitdagingen voor 2019 en impact van het monetair beleid van de ECB VBO Strategisch comité van 15 januari 2019

Sociaaleconomische uitdagingen voor 2019 en impact van het monetair beleid van de ECB VBO Strategisch comité van 15 januari 2019 Sociaaleconomische uitdagingen voor 9 en impact van het monetair beleid van de ECB VBO Strategisch comité van 5 januari 9 Pierre Wunsch Gouverneur 5 6 7 8 9 3 Monetair beleid blijft accommoderend 35 Activa-aankopen

Nadere informatie

Rapport Verslag. de uitdagingen van de Belgische economie. Luc Coene, Vicegouverneur Leuven, 23 februari 2010

Rapport Verslag. de uitdagingen van de Belgische economie. Luc Coene, Vicegouverneur Leuven, 23 februari 2010 Rapport Verslag 2009 de uitdagingen van de Belgische economie Luc Coene, Vicegouverneur Leuven, 23 februari 2010 Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages t.o.v. het voorgaande jaar)

Nadere informatie

NBB Jaarverslag 2013. Luc Coene Gouverneur

NBB Jaarverslag 2013. Luc Coene Gouverneur NBB Jaarverslag 2013 Luc Coene Gouverneur I. Wereldeconomie In de geavanceerde economieën zijn, vijf jaar na het begin van de crisis, de gevolgen ervan voor de reële economie nog steeds zichtbaar. De aanpassingen

Nadere informatie

Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0 2.1 2.6 Bruto vaste kapitaalvorming 4.2 5.9 4.

Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0 2.1 2.6 Bruto vaste kapitaalvorming 4.2 5.9 4. Kerncijfers voor de Belgische economie Wijzigingspercentages in volume - tenzij anders vermeld Consumptieve bestedingen van de particulieren 2.0 2.6 1.4 Consumptieve bestedingen van de overheid 0.0 2.1

Nadere informatie

Scherpe analyses vergen daadkracht

Scherpe analyses vergen daadkracht Scherpe analyses vergen daadkracht Brugge, 16 februari 2012 N. De Batselier Directeur I. Internationale omgeving II. Economische en financiële ontwikkelingen in België III. Financiële stabiliteit en prudentieel

Nadere informatie

2013: Erfgenaam van het verleden of drager van de toekomst?

2013: Erfgenaam van het verleden of drager van de toekomst? 213: Erfgenaam van het verleden of drager van de toekomst? Kortrijk, 25 februari 213 Norbert DE BATSELIER Directeur I. Eurogebied: financiële crisis en maatregelen van de autoriteiten II. Belgisch financieel

Nadere informatie

Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën

Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën Recente geschiedenis van de Belgische overheidsfinanciën Seminarie voor leerkrachten, 26 oktober 2016 Luc Van Meensel Patrick Bisciari Departement Studiën Groep Overheidsfinanciën DS.16.08.374_NL Structuur

Nadere informatie

Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015

Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture. Brussel, 21 oktober 2015 Wat doen centrale banken eigenlijk? Finale sessie: The big Picture Brussel, 21 oktober 2015 The big picture: het Eurosysteem, een ééngemaakt monetair beleid voor 19 lidstaten Overzicht Een globale crisis

Nadere informatie

Naar een keerpunt in de macroeconomische

Naar een keerpunt in de macroeconomische Naar een keerpunt in de macroeconomische evoluties? Sint-Niklaas, 24 februari 2014 Luc Aucremanne 1. Waar staan we? a. Internationaal b. Eurogebied c. België 2. Wat deed (doet) de ECB? 3. Wat deden (doen)

Nadere informatie

Van heropleving naar nieuwe welvaart?

Van heropleving naar nieuwe welvaart? Van heropleving naar nieuwe welvaart? Mechelen, maart 24 Marcia DE WACHTER I. De wereldeconomie: groeivertraging in opkomende landen II. Het eurogebied: bescheiden en ongelijkmatig herstel III. De Belgische

Nadere informatie

Hoge Raad voor de Werkgelegenheid

Hoge Raad voor de Werkgelegenheid Hoge Raad voor de Werkgelegenheid Verslag 21 Jan SMETS Ondervoorzitter 25 juni 21 I. Recente ontwikkelingen op en structurele indicatoren van de arbeidsmarkt Recente ontwikkelingen Structurele indicatoren

Nadere informatie

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels

Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt. Luc Sels Diagnose van de Vlaamse arbeidsmarkt Luc Sels Luc.Sels@econ.kuleuven.be WSE Conferentie 2008 17 december 2008 1. De evolutie vervat in conjunctuurindicatoren 2. (Prognose van de) werkzaamheid 3. Evolutie

Nadere informatie

Tabel 1: Economische indicatoren (1)

Tabel 1: Economische indicatoren (1) Tabel 1: Economische indicatoren (1) Grootte van de Openheid van de Netto internationale Saldo op de lopende rekening (% economie (in economie (Export + BBP per hoofd, nominaal (EUR) BBP per hoofd, nominaal,

Nadere informatie

Beknopte commentaar bij de uiteenzettingen van C. Valenduc en G. Nicodème

Beknopte commentaar bij de uiteenzettingen van C. Valenduc en G. Nicodème Beknopte commentaar bij de uiteenzettingen van C. Valenduc en G. Nicodème BIOF - studiedag 16 september 211 Luc Van Meensel Research Department DS.11.9.361 Voornaamste bevindingen van Christian Valenduc

Nadere informatie

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur

Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur Suivi mensuel de la conjoncture - Maandelijkse opvolging van de conjunctuur mai 3 mei 2013 Wat moet men onthouden? 1. Belgische economie sinds begin 2011 amper nog gegroeid 2. Uitvoer en investeringen

Nadere informatie

De Europese soevereine crisis en de impact op de economie 24 november 2011, VKW Limburg

De Europese soevereine crisis en de impact op de economie 24 november 2011, VKW Limburg De Europese soevereine crisis en de impact op de economie 24 november 2011, VKW Limburg Luc Coene Gouverneur Schema 1. De Europese overheidsschuldencrisis in perspectief 2. Crisisbestrijding op Europees

Nadere informatie

technisch verslag CRB 2012-1603

technisch verslag CRB 2012-1603 technisch verslag CRB 2012-1603 CRB 2012-1603 DEF CM/V/CVC/SDh Technisch verslag van het secretariaat over de maximale beschikbare marges voor de loonkostenontwikkeling 21 december 2012 2 CRB 2012-1603

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN Derde kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen

NATIONALE REKENINGEN Derde kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen NATIONALE REKENINGEN 1999 - Derde kwartaal Kwartaalaggregaten Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en Economische Statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie

Nadere informatie

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's

Voorjaarsprognoses : Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's IP/11/565 Brussel, 13 mei 2011 Voorjaarsprognoses 2011-2012: Europees herstel houdt aan ondanks nieuwe risico's Het geleidelijke herstel van de EU-economie zet door, zo blijkt uit de vooruitzichten voor

Nadere informatie

Perscommuniqué. De evolutie van de Belgische economie tegen 2006, bestudeerd door het Federaal Planbureau

Perscommuniqué. De evolutie van de Belgische economie tegen 2006, bestudeerd door het Federaal Planbureau Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué 18 mei 2001 De evolutie van de Belgische economie tegen 2006, bestudeerd door het Federaal Planbureau De groei van de wereldeconomie

Nadere informatie

De budgettaire kosten van de vergrijzing

De budgettaire kosten van de vergrijzing De budgettaire kosten van de vergrijzing 15 november 2013 Françoise MASAI Vicegouverneur Agenda De voornaamste hypothesen van de SCvVvooruitzichten De budgettaire kosten van de vergrijzing op lange termijn

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Maart 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel

Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Vooruitzichten Belgische economie Herstel zet zich gematigd voort maar blijft fragiel Johan Van Gompel 9 mei 216 Economische groei Herstel Belgische economisch activiteit in lijn met die in Duitsland Reëel

Nadere informatie

Perscommuniqué van het Federaal Planbureau

Perscommuniqué van het Federaal Planbureau Brussel, 19/05/06 Meer informatie Francis Bossier (F), fb@plan.be, 02/507.74.43 Ingrid Bracke (NL), ib@plan.be, 02/507.74.45 Vincent Geortay vg@plan.be 02/507.73.39 0478/283.487 Kunstlaan 47-49 1000 Brussel

Nadere informatie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de Belgische economie Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué Brussel, 15 september 2000 Het Federaal Planbureau evalueert de gevolgen van de duurdere dollar en de hogere olieprijzen voor de

Nadere informatie

Macroschets van de evolutie van de personeelsaantallen binnen de overheidssector in België

Macroschets van de evolutie van de personeelsaantallen binnen de overheidssector in België Macroschets van de evolutie van de personeelsaantallen binnen de overheidssector in België Studiedag VVBB, 29 september 2009 N. De Batselier Directeur DS.09.08.350 Plan van de uiteenzetting 1. Algemeen

Nadere informatie

De social profit in macro-economisch perspectief

De social profit in macro-economisch perspectief De social profit in macro-economisch perspectief Zorgnet-Icuro, 26 januari 2017 Marcia DE WACHTER 3 1. De uitdagingen van de vergrijzing voor de economie Demografische vooruitzichten 1 100% Naar leeftijdscategorie

Nadere informatie

Boordtabel van het Concurrentievermogen van de Belgische economie. 25 november 2015

Boordtabel van het Concurrentievermogen van de Belgische economie. 25 november 2015 Boordtabel van het Concurrentievermogen van de Belgische economie 25 november 2015 1 Sprekers M. Kris Peeters Vice-Eerste Minister en federaal Minister van Werk, Economie en Consumenten, belast met Buitenlandse

Nadere informatie

De mondiale zoektocht naar nieuwe sociaal-economische evenwichten

De mondiale zoektocht naar nieuwe sociaal-economische evenwichten De mondiale zoektocht naar nieuwe sociaal-economische evenwichten Turnhout, 3 maart 2010 Marcia DE WACHTER DE INTERNATIONALE CONTEXT 3 Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages t.o.v.

Nadere informatie

GROEI EN BANEN: DE VOLGENDE STAPPEN

GROEI EN BANEN: DE VOLGENDE STAPPEN GROEI EN BANEN: DE VOLGENDE STAPPEN Presentatie door J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, aan de informele Europese Raad van 30 januari 2012 De "vicieuze cirkels" in Europa doorbreken Europa

Nadere informatie

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage (1 januari 2016): 0 %

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage (1 januari 2016): 0 % Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische bufferpercentage (1 januari 2016): 0 % Krachtens artikel 5, 2 van Bijlage IV van de Bankwet heeft de Nationale Bank

Nadere informatie

Betalingsachterstand bij handelstransacties

Betalingsachterstand bij handelstransacties Betalingsachterstand bij handelstransacties 13/05/2008-20/06/2008 408 antwoorden 0. Uw gegevens Land DE - Duitsland 48 (11,8%) PL - Polen 44 (10,8%) NL - Nederland 33 (8,1%) UK - Verenigd Koninkrijk 29

Nadere informatie

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s

Internationale Economie. Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Internationale Economie Doorzettend, maar mager groeiherstel, veel neerwaartse risico s Wim Boonstra, 27 november 2014 Basisscenario: Magere groei wereldeconomie, neerwaartse risico s De wereldeconomie

Nadere informatie

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN?

HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN? HOE BETAALT U? HOE ZOU U WILLEN BETALEN? 2/09/2008-22/10/2008 Er zijn 329 antwoorden op 329 die voldoen aan uw criteria DEELNAME Land DE - Duitsland 55 (16.7%) PL - Polen 41 (12.5%) DK - Denemarken 20

Nadere informatie

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen

Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen Grensoverschrijdende aftrek van fiscale verliezen 20.01.2006-20.02.2006 220 antwoorden. Geef aan op welk gebied uw hoofdactiviteit ligt D - Industrie 58 26,4% G - Groothandel en kleinhandel; reparatie

Nadere informatie

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)!

Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Slechts 1 antwoord is juist, alle andere zijn fout (en bevatten heel vaak onzin)! Vragen aangeduid met een * toetsen in het bijzonder het inzicht en toepassingsvermogen. Deze vragenreeksen zijn vrij beschikbaar.

Nadere informatie

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Brussel, 10 maart 2003 Federaal Planbureau /03/HJB/bd/2027_n ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN 2003 Veelbelovend herstel wereldeconomie in eerste helft van 2002 werd niet bevestigd in het tweede halfjaar In het

Nadere informatie

Glossarium. Begroting

Glossarium. Begroting 1. Glossarium Begroting Verwachte uitgaven die nodig zijn voor de behoeften van de Staat of van andere overheden voor een bepaalde periode en raming van de ontvangsten om die uitgaven te dekken. Wet tot

Nadere informatie

De macro-economische vooruitzichten voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan

De macro-economische vooruitzichten voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan Economie en onderneming De macro-economische vooruitzichten 2006-2012 voor de wereldeconomie: evenwichtige groei in Europa, terugval in de Verenigde Staten en Japan Meyermans, E. & Van Brusselen, P. (2006).

Nadere informatie

Europese feestdagen 2019

Europese feestdagen 2019 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 01-02

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België November 211 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 21 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets

Jeugdwerkloosheid. Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013. Jan Smets Jeugdwerkloosheid Koninklijke Vlaamse Academie van België voor Wetenschappen en Kunsten 11 december 2013 Jan Smets Overzicht van de uiteenzetting 1. Dramatische jongerenwerkloosheidscijfers... 2 Werkloosheidsgraad

Nadere informatie

FISCAAL ZAKBOEKJE 2012 TOTALE BELASTINGDRUK BELASTING OP ARBEID BELASTING OP KAPITAAL BELASTING OP CONSUMPTIE

FISCAAL ZAKBOEKJE 2012 TOTALE BELASTINGDRUK BELASTING OP ARBEID BELASTING OP KAPITAAL BELASTING OP CONSUMPTIE FISCAAL ZAKBOEKJE 2012 TOTALE BELASTINGDRUK BELASTING OP ARBEID BELASTING OP KAPITAAL BELASTING OP CONSUMPTIE VBO vzw Ravensteinstraat 4, 1000 Brussel T + 32 2 515 08 11 F + 32 2 515 09 99 info@vbo-feb.be

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN Eerste kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen

NATIONALE REKENINGEN Eerste kwartaal. Kwartaalaggregaten. Instituut voor de Nationale Rekeningen NATIONALE REKENINGEN 1999 Eerste kwartaal Kwartaalaggregaten Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en Economische Statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie

Nadere informatie

Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons?

Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons? Voor welke uitdagingen plaatst de vergrijzing ons? Réunion du groupe de travail 1 de la Conférence nationale des pensions, 25 février 2009 Henri BOGAERT I. LANGETERMIJNVOORUITZICHTEN I.1. Demografische

Nadere informatie

Europese feestdagen 2018

Europese feestdagen 2018 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-01 02-01 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03

Nadere informatie

Economische projecties voor België Najaar 2007

Economische projecties voor België Najaar 2007 Economische Economische projecties projecties voor België voor België Najaar Najaar 7 7 Economische projecties voor België Najaar 7 Inleiding De activiteit en de werkgelegenheid in België bleven in de

Nadere informatie

Verslag 2010: structurele uitdagingen voor de toekomst

Verslag 2010: structurele uitdagingen voor de toekomst Verslag 200: structurele uitdagingen voor de toekomst Gent, 7 februari 20 Luc COENE Vicegouverneur Bbp-groei in de voornaamste economieën (veranderingspercentages naar volume t.o.v. het voorgaande jaar,

Nadere informatie

Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF

Groei van het BBP. Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd. Bron: IMF VKW Metena stelt voor: Outlook 2010 Met dank aan Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF Groei van het BBP Kwartaal op kwartaal, geannualiseerd Bron: IMF 2009 2010 VS Eurozone

Nadere informatie

Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013

Visie op Wankel perspectief. 18 november 2013 Visie op 2014 Wankel perspectief 18 november 2013 Inhoud Blik op de wereld Eurozone Nederlandse Economie Woningmarkt Regeringsbeleid Conclusies Blik op de wereld Achteroverleunen beleidsmakers ongewenst

Nadere informatie

CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context

CRB CCR SR/LVN Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context CRB 2016-0510 SR/LVN 03.02.2016 Conclusies van de sociale gesprekspartners op basis van de documentatienota Macro economische context 2 CRB 2016-0510 Overzicht groei sinds 1996 Onder invloed van de conjuncturele

Nadere informatie

Methodologie en resultaten van de regionale economische vooruitzichten

Methodologie en resultaten van de regionale economische vooruitzichten Methodologie en resultaten van de regionale economische vooruitzichten 2018-2023 1 Top-down model Overzicht presentatie 1. Databank 2. Model 2.1 Structuur 2.2 Kern 2.3 Arbeidsmarkt 2.4 Huishoudrekeningen

Nadere informatie

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau actualiseert zijn economische vooruitzichten voor de periode

Perscommuniqué. Het Federaal Planbureau actualiseert zijn economische vooruitzichten voor de periode Federaal Planbureau Economische analyses en vooruitzichten Perscommuniqué 26 mei 2003 Het Federaal Planbureau actualiseert zijn economische vooruitzichten voor de periode 2003-2008 Wereldwijde en Europese

Nadere informatie

Mario Draghi, President van de ECB, Vítor Constâncio, Vice-President van de ECB, Frankfurt am Main, 3 september 2015

Mario Draghi, President van de ECB, Vítor Constâncio, Vice-President van de ECB, Frankfurt am Main, 3 september 2015 Inleidende Verklaring Mario Draghi, President van de ECB, Vítor Constâncio, Vice-President van de ECB, Frankfurt am Main, 3 september 2015 Dames en heren, de Vice-President en ik heten u van harte welkom

Nadere informatie

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische Bufferpercentage voor 2019K2: 0%

Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische Bufferpercentage voor 2019K2: 0% Driemaandelijkse beslissing van de Nationale Bank van België inzake het contracyclische Bufferpercentage voor 2019K2: 0% Krachtens artikel 5, 2 van Bijlage IV van de Bankwet heeft de Nationale Bank van

Nadere informatie

Centraal Economisch Plan 2019

Centraal Economisch Plan 2019 Economische groei terug naar normaal Internationale risico s raken de Nederlandse economie Centraal Economisch Plan bbp-groei, in % 2,9 1,5 2,5 2,2 2016 2017 2018 1,5 1,5 Krappe arbeidsmarkt met hogere

Nadere informatie

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België

Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Conjunctuurbarometer van de Nationale Bank van België Februari 212 1 1 - -1-1 -2-2 -3-3 22 23 24 2 26 27 28 29 21 211 212 Seizoengezuiverde en afgevlakte reeks Seizoengezuiverde brutoreeks De conjunctuurbarometer

Nadere informatie

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso,

Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Prioriteiten op energiegebied voor Europa Presentatie door de heer J.M. Barroso, Voorzitter van de Europese Commissie, voor de Europese Raad van 22 mei 2013 Nieuwe omstandigheden op de wereldwijde energiemarkt

Nadere informatie

NATIONALE REKENINGEN

NATIONALE REKENINGEN NATIONALE REKENINGEN Kwartaalaggregaten 2003 - I Instituut voor de Nationale Rekeningen Dienst Financiële en economische statistieken Nationale Bank van België, Brussel Inhoud van de publicatie De kwartaalrekeningen

Nadere informatie

Europese feestdagen 2017

Europese feestdagen 2017 Januari - Februari - Maart Bestemming Januari Februari Maart Nederland (NL) 01-01 Bestemming Januari Februari Maart België (BE) 01-01 Bosnie en Herzegovina (BA) 01-03 Bulgarije (BG) 01-01 03-03 Denemarken

Nadere informatie

De efficiëntie van de overheid in België

De efficiëntie van de overheid in België De efficiëntie van de overheid in België MOVI-Colloquium Vlaanderen "anders" bekeken Brussel, 11 mei 2007 N. De Batselier Directeur Nationale Bank van België Inhoudstafel 1. Inleiding: waarom is een efficiënte

Nadere informatie