Windesheim zet kennis in werking. Jaarverslag 2014 LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG

Transcriptie

1 Windesheim zet kennis in werking Jaarverslag 2014 LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG Maart 2015

2 Synopsis Dit document doet verslag van de onderzoeksprojecten en andere activiteiten in 2014 van het lectoraat ICTinnovaties in de Zorg van het Kenniscentrum Technologie, Hogeschool Windesheim. COLOFON Titel : Jaarverslag 2014 Lectoraat ICT-Innovaties in de Zorg Datum : Maart 2015 Auteurs : dr. ir. Marike Hettinga, dr. ir. Ruud Janssen, dr. Hilco Prins, dr. Elles Gyaltsen-Lohuis, dr. Jan Nauta, drs. Annemarie van Hout, drs. Sikke Visser, ir. Bart Snijder, drs. Ingeborg Schreuder Telefoon : (088) Website : ictinnovaties-zorg@windesheim.nl Versie : 1.0 Status : definitief Dit is een uitgave van Windesheim Zwolle, Postbus 10090, 8000 GB Zwolle, Nederland. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. 1

3 Voorwoord Met veel genoegen bied ik u hierbij het jaarverslag 2014 aan van het lectoraat ICT Innovaties in de Zorg. Het lectoraat maakt deel uit van het kenniscentrum Technologie van de Christelijke Hogeschool Windesheim in Zwolle. In 2014 heeft het lectoraat ICT Innovaties in de Zorg belangrijke ontwikkelingen doorgemaakt. Het eerste deel van 2014 stond in het teken van het afronden van lopende onderzoeken en het acquireren van nieuwe onderzoeken. In het tweede deel van 2014 is een aantal nieuwe onderzoeksprojecten gestart. Tevens is het afgelopen jaar sterk ingezet op de verdere professionalisering en het werken aan een Body of Knowledge van het lectoraat. Rond het hoofdthema Structurele inbedding van ICT innovaties in de Zorg zijn vier duidelijke onderzoekslijnen gedefinieerd. Dit houdt in dat elke onderzoekslijn meerdere onderzoeksprojecten heeft lopen, een goede integratie heeft met het onderwijs, een eigen trekker heeft en een aantal docentonderzoekers, waaronder idealiter ook een promovenda/promovendus. Elke onderzoekslijn publiceert zowel in wetenschappelijke fora als in vakliteratuur. Het lectoraat heeft als streven dat in 2017 elke onderzoekslijn getrokken wordt door een hogeschoolhoofddocent of een associate lector: iemand met landelijk erkende expertise op het specifieke vakgebied, goede onderzoeksvaardigheden, leiderschapsvaardigheden en ervaring in het binnenhalen van subsidies. De leden van het lectoraat waren ook actief op fora en symposia in binnen- en buitenland. Met succes want op de etelemed in Barcelona werden twee Best Paper Awards behaald en het project Succesvol ondernemen met ehealth was één van de tien genomineerde projecten voor een SIA Raak-award. Lector Marike Hettinga en associate lector Ruud Janssen zijn actief op hun vakgebied en nemen deel aan diverse adviesraden en begeleidingscommissies. Het lectoraat krijgt door de omvang en kwaliteit van haar onderzoeken steeds meer naamsbekendheid in Nederland. De Raad van Advies van het lectoraat kwam in 2014 een keer bijeen. De Raad bestaat uit gezaghebbende personen uit de wetenschap en het werkveld. In het afgelopen jaar kreeg het lectoraat belangrijke adviezen waar het zijn voordeel mee deed. In dit jaarverslag treft u een gedetailleerde beschrijving aan van bovenstaande punten. Ik wens u veel leesplezier, Drs. Ineke van der Wal Directeur Kenniscentrum Technologie 2

4 Inhoudsopgave VOORWOORD... 2 INHOUDSOPGAVE LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG Missie en visie lectoraat Onderzoekslijnen Terugblik Algemeen... 6 Personele zaken... 7 Netwerk & partners... 7 Onderzoeksadviesraad... 7 Bijdrage aan het onderwijs... 7 Bijdrage aan ondernemen... 8 Acquisitie... 8 Nieuw financieel model PROJECTPORTFOLIO Promotieonderzoek: Verpleegkundige palliatieve telezorg: praktijkverhalen en verhaalpraktijken Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output Validatie en valorisatie ehealth Innovatiematrix (ehix) Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output Shared Decision Making Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output Hightech@home Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output De slimme vloer Algemene projectbeschrijving

5 Activiteiten Output Innovatieve technologie voor prestatieverbetering in de topsport.. 19 Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output Wegwijzer ehealth Algemene projectbeschrijving Activiteiten HighTech4Sportsmedicine Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output Beeldcommunicatie in de ggz Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output MoseS: mobile sensing and security Algemene projectbeschrijving Activiteiten Output OVERIGE OUTPUT EN ACTIVITEITEN Publicaties Activiteiten

6 1 Lectoraat ICT-innovaties in de Zorg Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg is gestart op 1 augustus Inmiddels zit het lectoraat in de tweede termijn. Lector dr.ir. Marike Hettinga geeft leiding aan het lectoraat en de kenniskring bestaande uit docentonderzoekers. Dr. Ir. Ruud Janssen is als associate lector verbonden aan dit lectoraat. 1.1 MISSIE EN VISIE LECTORAAT De missie van het lectoraat is: Het lectoraat verbetert de zorg door het vergroten van toepasbare kennis van structurele inbedding van ICT-innovaties in de Zorg. De visie is: Het lectoraat is een kennisknooppunt waarin zorg- en ICT-experts innovatieve instrumenten, diensten en methoden ontwikkelen en beschikbaar maken voor de zorg. 1.2 ONDERZOEKSLIJNEN Voortbouwend op de kennis en expertise van de eerste termijn is het hoofdthema van het lectoraat de structurele inbedding van ICT-innovaties in de Zorg. Het gebeurt nog te vaak dat einde project ook einde innovatie betekent. Vanuit dit hoofdthema staan binnen het lectoraat vier onderzoekslijnen centraal: Als aanpalend thema wordt Serious Gaming meegenomen dat getrokken wordt door hogeschoolhoofddocent dr. Alma Schaafstal. 5

7 In onderstaande tabel is aangegeven hoe de in 2014 lopende projecten passen binnen de onderzoekslijnen. HOOFDTHEMA STRUCTURELE INBEDDING OZ-LIJN 1 SENSOR TECHNOLOGIE OZ-LIJN 2 DATA MANAGEMENT OZ-LIJN 3 EVIDENCE BASED EHEALTH OZ-LIJN 4 INHOUD VAN TELEZORG Promotieonderzoek Annemarie van Hout Validatie en valorisatie ehix Shared Decision Making Hightech@home De Slimme Vloer Innovatieve technologie voor prestatieverbetering in de topsport HighTech4Sportsmedicine MoSes Beeldcommunicatie in de GGZ 1.3 TERUGBLIK 2014 Algemeen Eind 2013 heeft het lectoraat twee grote Raak-projecten afgerond. Dit creëerde voor 2014 de ruimte voor nieuwe projecten. In de eerste helft van 2014 is daarom veel tijd en aandacht besteed aan het schrijven van een nieuwe Raak-aanvraag. Ditmaal binnen onderzoekslijn 4: Inhoud van Telezorg. De uitvoerige vraagarticulatie en de zorgvuldig geschreven aanvraag leidden tot succes: de subsidie werd toegekend en het project is eind 2014 van start gegaan. Naast de verwerving van deze Raaksubsidie is er ook aan andere acquisitie veel tijd besteed, mede doordat potentiele projectpartners het lectoraat goed wisten te vinden. Zo is er ook vanuit het Centre of Expertise Tech For Future subsidie binnengehaald waarmee mooie projecten gestart zijn. Het in 2013 geschreven Lectoraatsvervolgplan bood daarbij goede kaders voor het maken van keuzes en het profileren naar buiten toe met een helder onderzoeksprofiel en onderzoekslijnen. Naast een focus op acquisitie zijn lopende onderzoeksprojecten succesvol uitgevoerd. Binnen elke onderzoekslijn lopen meerdere projecten. Helaas is de onderzoekslijn Data Management hierop op dit moment een uitzondering door het vertrek van de trekker waarna er, na het afronden van een groot RaakPubliek-project, geen nieuwe projecten zijn binnengehaald. Eind 2014 is besloten een onderzoekje te starten naar de haalbaarheid van deze onderzoekslijn. In 2015 zal hierover een beslissing genomen worden. 6

8 Personele zaken Doordat eind 2013 twee grote Raak-projecten werden afgerond, is de bezetting t.o.v licht gedaald. Onderstaande tabel biedt een overzicht van de lectoraatsleden in LECTORAAT ICT-INNOVATIES IN DE ZORG Naam Functie Fte dr. ir. M. (Marike) Hettinga lector 0,8 fte dr. ir. T.J.W.M. (Ruud) Janssen associate lector 0,8 fte dr. J.M. (Jan) Nauta docent/onderzoeker 0,6 fte dr.ir. A. (Ander) de Keijzer docent/onderzoeker 0,6 fte, per uit dienst dr. H. (Hilco) Prins docent/onderzoeker 0,8 fte drs. A. (Annemarie) van Hout docent/onderzoeker 0,3 fte drs. S. (Sikke) Visser docent/onderzoeker 0,2 fte dr. E.G.E. (Elles) Gyaltsen-Lohuis docent/onderzoeker 0,4 fte, per ,0 fte Netwerk & partners Mede dankzij de RaakProjecten is het netwerk van het lectoraat explosief gegroeid. In 2014 was dit merkbaar doordat het lectoraat veel benaderd werd door externe partijen, bijvoorbeeld voor disseminatie van kennis uit het SomeHealth-project. Ook internationaal heeft het lectoraat het netwerk uitgebreid, mede door een studiereis ehealth en Domotica naar Zweden. Daarnaast is het lectoraat gevraagd mee te schrijven aan een H2020- aanvraag. Onderzoeksadviesraad De onderzoeksadviesraad is bijeengekomen op 8 mei 2014 en heeft naast een terugblik op 2013 gesproken over mogelijkheden voor het lectoraat om op te schalen en het betrekken van externe partijen hierbij. Daarnaast zijn de kwaliteitscriteria van het Kenniscentrum Technologie besproken. De onderzoeksadviesraad bestaat uit de volgende personen: Prof. dr. ir. Arie Hasman, professor emeritus Medische Informatica, AMC-UvA Drs. Alexander van Rossem, manager Beleid &Strategie, Isala Drs. Annemiek Mulder, senior beleidsmedewerker, Actiz Dr. ir. Henk Eertink, lector Ambient Intelligence, Saxion Hogeschool Enschede Prof. dr. Lisette van Gemert-Pijnen, hoogleraar en Coordinator ehealth Research center, UTwente Ir. Pim Ketelaar, senior health innovator, Vital Innovators Dr. Marcel Heldoorn, senior beleidsmedewerker ehealth, NPCF Bijdrage aan het onderwijs Ook in 2014 zijn vanuit alle projecten onderwijsbijdrages geleverd door studenten te betrekken in het onderzoek, in de ontwikkeling van websites en webtools, of in de communicatie. In de tweede helft van 2014 heeft het lectoraat 26 studenten begeleid van zes verschillende opleidingen: Informatica, Bedrijfskundige Informatica en Management, Technische Informatica, Elektrotechniek, Industrieel Product Ontwerpen en Verpleegkunde. Deze studenten hebben hun projecten en resultaten gepresenteerd op een geslaagde studiedag van het lectoraat. Dergelijke dagen zijn goed voor de verdere bevordering van de binding onderwijs en onderzoek. Richting het domein Gezondheid en Welzijn worden bijdrages aan het onderwijs geleverd middels de ehealth module bij Verpleegkunde en het verder vormgeven en uitwerken van het speerpunt ehealth. Het Zorg op Afstand Skillslab speelt hierin een belangrijke rol. In 2014 is gewerkt aan het verder uitbreiden van dit lab met 7

9 sensoren die Icare in de praktijk gebruikt (de Pluskoffer) en het opzetten van een plan Blended Learning om het praktijkonderwijs in het lab meer Do It Yourself te maken en minder intensief voor docentbegeleidingsuren. Bijdrage aan ondernemen Het lectoraat heeft meerdere gefinancierde activiteiten ondernomen in Deze staan apart vermeld onder Overige Output. Acquisitie Zoals vermeld, heeft het lectoraat in 2014 relatief veel tijd besteed aan het opzetten van nieuwe onderzoeksprojecten. In onderstaand overzicht staan de ingediende voorstellen. OVERZICHT SUBSIDIEAANVRAGEN Titel/omschrijving Subsidieregeling Rol lectoraat Status Wegwijzer ehealth Netwerken voor Groei penvoerder gehonoreerd Teledialyse Nierstichting projectpartner gehonoreerd, (start in 2015) HighTech4Sportsmedicine TechForFuture penvoerder gehonoreerd Internationale workshops SomeHealth Stichting Digitale uitvoerder gehonoreerd Zorg/EU-project Get on Track Beeldcommunicatie in de GGZ RaakPubliek penvoerder gehonoreerd Blended Learning in het Zorg-op- Afstand Skillslab Windesheimfonds penvoerder gehonoreerd Expertisecentrum Dementie Windesheimfonds projectpartner gehonoreerd, kwartiermaker start per OZOverbindzorg 2.0 OLDIE: Ouderen Langer thuis door Design van ICT voor Empowerment ZonMW: De zorg ontzorgd met ICT RaakPubliek projectpartner projectpartner (penvoerder HU) Grip Op Behandelproces RaakPubliek projectpartner (penvoerder HU) Medical Data Integration Application RaakPro projectpartner (penvoerder HU) Shared Decision Making 2.0 RaakPro projectpartner (penvoerder lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg) Smart Gaming Solutions for Behavioral Change in Chronic Care H2020 projectpartner (penvoerder Evalan) De Gezonde Stad 2.0 RaakPubliek projectpartner (penvoerder lectoraat De Gezonde Stad) gehonoreerd, start in 2015 afgewezen afgewezen afgewezen afgewezen afgewezen loopt nog Daarnaast is het lectoraat bezig met verkennende gesprekken bij UTwente (prof. Wieringa) voor het opstarten van een promotieonderzoek van kenniskringlid Wasim Alsaqaf. Hiervoor zal in 2015 een promotiebeurs voor leraren aangevraagd worden. Tot slot kan genoemd worden dat het lectoraat samenwerkt met zorgorganisatie Icare en stichting Welthuus aan het integreren van sensoren (Icare Pluskoffer) in het Zorg Op Afstand Skillslab. Dit zal met gesloten beurzen zijn. 8

10 Nieuw financieel model Het lectoraat richt zich op het steviger neerzetten van de onderzoekslijnen zoals genoemd in het vervolgplan. Dat houdt in dat elke onderzoekslijn meerdere onderzoeksprojecten heeft lopen, een goede integratie heeft met het onderwijs, een eigen trekker heeft en een aantal docentonderzoekers, waaronder idealiter ook een promovenda/promovendus. Elke onderzoekslijn publiceert zowel in wetenschappelijke fora als in vakliteratuur. Het lectoraat heeft als streven dat in 2017 elke onderzoekslijn getrokken wordt door een hogeschoolhoofddocent of een associate lector: iemand met landelijk erkende expertise op het specifieke vakgebied, goede onderzoeksvaardigheden, leiderschapsvaardigheden en ervaring in het binnenhalen van subsidies. Het aannemen van dergelijk hooggekwalificeerde medewerkers vraagt om een aanstellingsperiode van minimaal vier jaar. Vanuit de basisfinanciering van Windesheim is hiervoor geen ruimte en projectsubsidies zijn altijd tijdelijk en vragen bovendien een hoog co-financieringspercentage. Het lectoraat is daarom in 2014 gestart met het zoeken naar alternatieve vormen van financiering van onderzoekslijnen of associate lectoren. Hiervoor zijn gesprekken gevoerd met oa: SIGI (Stichting Innovatieprojecten GezondheidszorgInformatica) Noaber Foundation VitaValley Isala Academie TNO 9

11 2 Projectportfolio 2.1 PROMOTIEONDERZOEK: VERPLEEGKUNDIGE PALLIATIEVE TELEZORG: PRAKTIJKVERHALEN EN VERHAALPRAKTIJKEN Algemene projectbeschrijving De dreigende tekorten die ontstaan in de zorg door een dalend aanbod en een stijgende zorgvraag moeten naar verwachting opgelost worden met behulp van ICT. Maar wat gebeurt er precies met de zorg als ICT wordt toegepast? Door het inzetten van webcams, de vorm van telezorg waar dit onderzoek over gaat, zijn patiënt en verpleegkundige niet in elkaars aanwezigheid tijdens de zorgverlening. Over de mogelijkheden die ICT biedt worden publieke verhalen verteld; verhalen met verwachtingen, welke leidend zijn in het maken van beleid. Deze studie wil een relatie leggen tussen de publieke verhalen en een specifieke telezorgpraktijk: zorg via het beeldscherm in de praktijk van de verpleegkundige, palliatieve zorg. Hiertoe worden twee hoofdvragen beantwoord: Op welke manier verandert telezorg de palliatieve zorg? Hoe verhouden verpleegkundige praktijken van telezorg en publieke verhalen over telezorg zich tot elkaar? BASISGEGEVENS PROJECT PROMOTIEONDERZOEK: VERPLEEGKUNDIGE PALLIATIEVE TELEZORG: PRAKTIJKVERHALEN EN VERHAALPRAKTIJKEN Looptijd Tot en met 2016 Financiering Samenwerking met UvA/AMC (gelden beschikbaar voor deeltijdcontract tot en met februari 2015) en eigen gelden lectoraat Samenwerkingspartners - UvA/AMC Naam Fte Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Marike Hettinga Drs. Annemarie van Hout 0,03 0,15 Betrokken studenten Mikki Kuipers Medical Informatics (Master UvA, januari-februari 2014) Status project Lopend Activiteiten 2014 In 2014 is de analyse van het veldwerk voortgezet, is het eerste artikel van het project herzien en geschreven aan het tweede artikel. Output 2014 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Nieboer, M.E., J. van Hoof, A.M. van Hout, S. Aarts and E.J.M. Wouters (2014), Professional values, technology and future health care: the view of health care professionals in The Netherlands. Technology in Society 39: Hout, A. van, A.J. Pols and D.L Willems (2014), Shining trinkets and unkempt gardens. About the materiality of care. Sociology of Health and Illness(under revision) VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Hout, A. van (2014) Mind-set changes amongst health care professionals and the use of technology. On what nurses encounter and need in telecare. In: Wouters, E.,J. van Hoof and G. Demiris. Handbook of Smart Homes, Health Care and Well-Being WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Annemarie van Hout, Presentatie Sic Bodies and Care UvA, 8 september 2014 Annemarie van Hout, Presentatie EASST 2015 Torun, Polen, 18 september

12 ONDERWIJSGERELATEERDE ACTIVITEITEN Annemarie van Hout, Gastcollege minor Zorg 2.0, Verpleegkunde Windesheim, 5 maart 2014 Annemarie van Hout, Gastcollege Honours Class lexinenreeks 2014, Universiteit Leiden, 18 maart 2014 Practicum medische ethiek, verzorgd door Annemarie van Hout, 16 en 19 mei 2014, AMC 11

13 2.2 VALIDATIE EN VALORISATIE EHEALTH INNOVATIEMATRIX (EHIX) Algemene projectbeschrijving Het borgen en up to date houden van de ehix is een vaste taak van het lectoraat geworden en is daarom structureel ingebed in het algemene takenpakket. Dit gebeurt op een iteratieve manier door toepassing en evaluatie van de ehix in andere projecten, o.m. en Slimme Vloer. BASISGEGEVENS PROJECT VALIDATIE EN VALORISATIE EHEATLH INNOVATIEMATRIX (EHIX) Looptijd Financiering Gedurende de gehele looptijd van het lectoraat Gefinancierd met lectoraatsmiddelen Samenwerkingspartners - Lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg (Hogeschool Windesheim) Betrokken lectoraatsleden Betrokken studenten Per periode of semester Soort project Status project Naam Dr. ir. Ruud Janssen Drs. Sikke Visser Dr. ir. Jan Nauta Rick Dröge Stefan Wierink R&D project Lopend Fte Projectmatig Projectmatig Projectmatig Oplevering ehix 2.0 Activiteiten 2014 De ehix is toegepast en geëvalueerd in de projecten Hightech@Home en Slimme Vloer. Zie aldaar. Daarnaast is er een Engelstalige masterclass ( ehealth Innovation Strategy ) ontwikkeld en uitgeprobeerd op basis van het STOF-model, de ehix, en de Zorginnovatieroutekaart (Zie in Hoofdstuk 3 onder Gefinancierde activiteiten). Output 2014 PROJECTDELIVERABLES Oplevering geheel vernieuwde ehealth innovatie matrix (Ehix 2.0) VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Elles Lohuis en Ruud Janssen, European Boot Camp on ehealth Innovation Strategy, Windesheim, Zwolle, 20 oktober

14 2.3 SHARED DECISION MAKING Algemene projectbeschrijving Dit RaakPro-project met penvoerder Dr. Carolien Smits, lector Innoveren in de Ouderenzorg, valt deels onder het overkoepelende programma ICT-zorg: van Buzz naar Business en haalt hier ook een deel co-financiering vandaan. Het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg is met name betrokken bij deelstudie 3 van dit RaakPro-project waarin een digitale keuzehulp ontwikkeld wordt voor het ondersteunen van het gezamenlijke beslisproces van een persoon met dementie, de mantelzorger en de casemanager. Het lectoraat voert hiervoor mede het gebruikersonderzoek uit dat dit ontwikkelproces informeert. BASISGEGEVENS PROJECT SHARED DECISION MAKING Looptijd tot Financiering Financiering vanuit RaakPro en vanuit het overkoepelende programma ICT-Zorg: Buzz naar Business: Provincie Overijssel, Programma ICTdiensteninnovatie Samenwerkingspartners - Lectoraat Innoveren in de Ouderenzorg (Hogeschool Windesheim) - Hogeschool Rotterdam - TNO - Vrije Universiteit - UMC St. Radboud - V&VN - Casemanagersnetwerk - Alzheimer Nederland - Vilans - Zorgpalet Hoogeveen - Regionaal Zorgnetwerk Zwolle e.o. Naam Fte Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Marike Hettinga (co-promotor) Dr. ir. Ruud Janssen 0,1fte 0,1fte Betrokken studenten Per periode of semester Soort project RaakPro Status project Eind 2014 afgerond Activiteiten 2014 De ontwikkeling van een volledig functionerend prototype van de digitale keuzehulp (DEbeslisgids), gebruikerstests van het prototype met personen met dementie, mantelzorgers, casemanagers. En een vier maanden durende pilot met DEbeslisgids uitgevoerd in vier zorgnetwerken bestaande uit de persoon met dementie, diens mantelzorger(s) en casemanager. Output 2014 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Jukema J., Cremers A., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M., Towards an interactive web tool that supports shared decision making in dementia: identifying user requirements. International Journal On Advances in Life Sciences, 2014 no 3&4, p Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Jukema J., Janssen R., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M., An interactive web tool to facilitate shared decision making in dementia: design issues perceived by caregivers and patients. International Journal On Advances in Life Sciences, 2014 no 3&4, p

15 Span M., Hettinga M., Smits C., Jukema J., Groen-van de Ven L.M., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Developing a Supportive Tool to Facilitate Shared Decision Making in Dementia, Involvement of End Users in the Design Phase, In etelemed 2014: The Sixth International Conference on ehealth, Telemedicine, and Social Medicine. Pp Barcelona, Spain: IARIA, 2014 Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Janssen R., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M. An IT application to support Shared Decision Making in dementia. Designing an interactive web tool. EACH 2014, September, Rotterdam The Netherlands [poster presentation] Span M., Smits C., Groen-van de Ven L., Janssen R., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Hettinga M. Using an interactive web tool facilitating shared decision making in dementia: a field study. 24th Alzheimer Europe conference 2014, October, Glasgow, Scotland [poster presentation] VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Span, M., Nieuwe technologie: niet vanzelfsprekend een succes. Denkbeeld, jaargang 26, oktober 2014 Span, M., Gezamenlijke besluitvorming bij dementie, blog geplaatst op het kennisplein Zorg voor Beter van Vilans: WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Span, Marijke, Marike Hettinga, Carolien Smits, Leontine Groen-van de Ven, Jan Jukema, Myrra Vernooij-Dassen, Jan Eefsting, Ontwikkeling van de DEbeslisgids, een ICT tool om Gezamenlijke besluitvorming bij dementie te ondersteunen. Refereerbijeenkomst leerstoel Prof. Myrra Vernooij- Dassen, 17 april 2014, Nijmegen VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Span, Marijke, Yvonne Paulissen en Carolien Smits, Handvatten voor Gezamenlijke besluitvorming bij dementia: boeien(d) en/of binden(d). Geriatriedag 13 feb 2014, Den Bosch Span, Marijke, Marike Hettinga, Carolien Smits, Leontine Groen-van de Ven, Jan Jukema, Myrra Vernooij-Dassen, Jan Eefsting, een ICT tool voor Gezamenlijke besluitvorming bij dementie: DEbeslisgids. Mini-symposium The voice of Florence, 12 mei 2014, Zwolle Span, Marijke, Marike Hettinga, Carolien Smits, Leontine Groen-van de Ven, Jan Jukema, Myrra Vernooij-Dassen, Jan Eefsting, Shared decision making in dementia and a supportive IT application. Intensive program, 2nd May 2014, Ommen Span M., Hettinga M., Groen-van de Ven L., Jukema J., Vernooij-Dassen M., Eefsting J., Smits C., Shared decision making in dementia: significance of a research program for nursing education and dementia care practice, NETNEP2014, 25 June 2014, Noordwijkerhout, The Netherlands 14

16 2.4 Algemene projectbeschrijving Steeds meer ouderen, chronisch zieken en mensen met een beperking blijven thuis wonen. Er is echter te weinig personeel om deze mensen thuis te verzorgen. Nieuwe technologische oplossingen kunnen bewoners en zorgverleners mogelijk ondersteunen. In ontwerpen en ontwikkelen we hightech thuistechnologie. Het project kiest daarbij voor open source zodat technologie tegen lage kosten beschikbaar komt voor de doelgroep. De technologie moet uiterst gebruikersvriendelijk zijn wat het project bereikt via gebruikersonderzoek, oa in het eigen Zorg op Afstand Skillslab, en pilots. BASISGEGEVENS PROJECT Looptijd tot Financiering vanuit TechForFuture Samenwerkingspartners - Stichting TriVici - VAC Thuistechnologie - Castbasics - OpenXS - Frion Naam Betrokken lectoraatsleden dr. ir. Marike Hettinga dr. Elles Gyaltsen-Lohuis dr. ir. Ander de Keijzer dr. ir. Jan Nauta Betrokken studenten Schooljaar 13-14, semester 2 Per periode of semester Gustav Ebbers (TI) Rick Gerrits (TI) Yoeri Kroon (TI) Wouter Meijerink (TI) Michel Roke (TI) Anton Stamhuis (TI) Thomas Visch (TI) Kristiaan Zoontjens (TI) Claudia Plas (TI) Johnny Dwars (TI) Michiel van den Bremer (TI) Stijn Veldman (TI) Annelien de Haan (TG) Agnes Hendriks (TG) Fte 0,1 0,2 / 1,0 (vanaf 1/6/2014) 0,4 (tot 18/8/2014) 0,4 Schooljaar 14-15, semester 1 Jesse Latinga (BIM) Emiel Hofstede (BIM) Stefan Wierink (BIM) Rick Droge (BIM) Arne Nolles (IPO) Daan van den Berg (IPO) Wouter Hamers (IPO) 15

17 Soort project Status project Lilian Meints (IPO) Frank Hooijer (IPO) Gert-Jan Hallink (IPO) Wiro Verburg(IPO) Thomas Vermeulen (BIM) Eize vd Vegt (BIM) Tom de Boer (TI) Dennis van Leeuwen (BIM) Darryl Entjes (BIM) R&D project Lopend Activiteiten 2014 Er heeft een uitgebreide requirementsanalyse plaats gevonden i.s.m. alle partijen bij zorgorganisatie Frion (Zwolle). Het domotica portaal is verder doorontwikkeld naar de specificaties van de casuïstiek van Frion. Samen met de partners TriVici en VAC Thuistechnologie is de universele sensoren plug-in gerealiseerd in de vorm van een universele sensorhub. Er is een digitale leeromgeving ontwikkeld door ICT studenten voor (ICT)studenten. Tijdens het project is de ehix-methodiek en de kennis opgedaan binnen het Somehealth-project gebruikt als ondersteuning bij het innovatietraject. Daarnaast is gebruik gemaakt van de door prof. dr. R.J. Wieringa ontwikkelde technical action research methodiek. Verder is er onderzoek gedaan naar het gebruik van open source technologie en levensvatbare businessmodellen passend bij de doelstellingen van het project. Bij zorgorganisatie De Stouwe (Meppel) is een inventarisatie gedaan naar de mogelijkheden van een door ICT ondersteunde dubbele medicatie controle, zijn er experimenten uitgevoerd met medewerksters van De Stouwe in het Skillslab (Windesheim) en is er een advies voor De Stouwe geschreven met betrekking tot een pilot. Output 2014 WETENSCHAPPELIJKE PUBLICATIES Hettinga, M., et al., Open Source Home Care Technology, Technical design and development, user research, cost-benefit analysis, and business modeling, etelemed 2014, The Sixth International Conference on ehealth, Telemedicine, and Social Medicine. (ISBN: ) Barcelona, Spain: IARIA, Op bekroond met een Best Paper Award, zie Gyaltsen-Lohuis, E., Hettinga, M., Janssen, R., Nauta, J.M., Visser, S., Early Stages of Business Modeling for Open Source Home Care Technology. Lessons learned from an initial inventory. International Journal on Advances in Life Sciences, Vol. 6, nr. 3&4, 2014 VAKGERELATEERDE PUBLICATIES Hettinga, M. De nieuw senior: vitaal en/of digitaal? Column in congrespublicatie kenniscongres vitale senioren, 23 juni 2014 PROJECTDELIVERABLES Open Hightech Domoticaportaal Het portaal is de interface naar de gebruikers waardoor verschillende diensten aangeboden kunnen worden. Het wordt de verzamelplaats voor de online aangeleverde gegevens voor zowel gebruikers, als dienstaanbieders zoals zorgmedewerkers. Het portaal is gerealiseerd met het open source Yoomla! pakket. Het portaal is via de volgende URL te bereiken: Het portaal wordt door Stichting TriVici beheerd en verder ontwikkeld. Device en OS-onafhankelijk videocontact middels WebRTC Door gebruik te maken van WebRTC, een open source applicatie binnen een aantal browsers is de overdracht van videostreams relatief browseronafhankelijk. WebRTC maakt het mogelijk om deze data realtime te versturen en gebruikers dus direct te volgen. Het videocontact is in het Open Hightech Domoticaportaal geïntegreerd onder de button Beeldcontact. Universele sensorenkoppeling middels WebRTC De gerealiseerde sensorhub slaat een brug tussen de feitelijke sensoren enerzijds en de dataopslag 16

18 binnen het portaal anderzijds. Op deze wijze is de in het projectplan bedoelde sensorplugin gerealiseerd. De zo gerealiseerde dataverbinding is integraal opgenomen in het Open Hightech Domoticaportaal. Verankering in onderwijs Om de kennis van de zorgomgeving voor de student aan te reiken op een gebruiksvriendelijke manier is een digitale leeromgeving ontwikkeld. Deze is ontwikkeld door ICT studenten voor (ICT)studenten. De digitale leeromgeving is te bereiken via de URL: Deze digitale leeromgeving wordt beheerd door het lectoraat ICT-innovaties in de Zorg. Ontwerp- en onderzoeksmethodologie Tijdens het project is de ehix-methodiek en de kennis opgedaan in het Somehealth-project gebruikt als ondersteuning bij het innovatietraject. Daarnaast is gebruik gemaakt van de door prof. dr. R.J. Wieringa ontwikkelde technical action research methodiek. Niet alleen heeft dit bijgedragen aan de kwaliteit van de ontwikkelde producten en testmethoden maar ook is kwaliteitsverbetering qua gebruikte methodologie tot stand gebracht. De opgedane kennis en ervaringen worden in vervolgprojecten van het lectoraat opnieuw ingezet. Ook is onderzoek gedaan naar het gebruik van open source technologie en levensvatbare businessmodellen passend bij de doelstellingen van het project. WETENSCHAPPELIJKE ACTIVITEITEN Presentatie Paper - Hettinga, Marike, Elles Gyaltsen-Lohuis, Ander de Keijzer, Jan M. Nauta, Rens Balkenende, Niels Donninger, and Guido van Alphen. "Open Source Home Care Technology, Technical Design and Development, User Research, Cost-Benefit Analysis, and Business Modeling." door Marike Hettinga op etelemed 2014: The Sixth International Conference on ehealth, Telemedicine, and Social Medicine. Barcelona, Spain, 2014 VAKGERELATEERDE ACTIVITEITEN Workshop digitale leeromgeving HBO-i, 17 april 2014 door Sikke Visser Presentatie Marike Hettinga tijdens landelijk kenniscongres 'Vitale Senioren', Hightech@home en de nieuwe senior: vitaal en/of digitaal? Breda, 23 juni 2014 Keynote-presentatie Marike Hettinga tijdens Hightech@home mini-symposium, Hightech@home: hoe ziet dat eruit en hoe kom je daar?, Windesheim, 5 juni 2014 Introductie Dubbele Medicatie Check App aan Thuiszorg medewerksters van De Stouwe Meppel in Skills Lab Windesheim, 25 november 2014 ONDERWIJSGERELATEERDE ACTIVITEITEN Studiebegeleiding bovenstaande studenten 17

19 2.5 DE SLIMME VLOER Algemene projectbeschrijving In het onderzoeksproject Slimme vloer ontwikkelt en produceert TechForFuture een prototype voor een (val)detectievloer oftewel een slimme vloer: ondervloertegels die bewegingen van personen kunnen detecteren en interpreteren. Met de slimme vloer kan in de zorgsector de veiligheid van patiënten bewaakt worden, zonder ingrijpend inbreuk te maken op hun privacy. Het lectoraat Smart Functional Materials van Saxion is penvoerder van dit project. De rol van het lectoraat ICTinnovaties in de Zorg richt zich met name op het ontwikkelen van een levensvatbaar business model voor de Slimme Vloer. Daarnaast wordt gekeken naar integratie van de Slimme Vloer als sensor in het project BASISGEGEVENS PROJECT DE SLIMME VLOER Looptijd september 2013 tot september 2015 Financiering ,- vanuit Tech For Future Samenwerkingspartners Saxion lectoraat Smart Functional Materials Edel Group MEA Smart BV Texperium Naam Fte Betrokken lectoraatsleden Dr. ir. Ruud Janssen 0,1 Betrokken studenten Per periode of semester Sophie Verdel (Saxion) jan-juli 2014 Raj Rozendaal sept 2014-jan 2015 Jeffrey Tolboom sept 2014-jan 2015 Soort project R&D-project Status project Lopend Activiteiten 2014 Verkenning van kansrijke innovatieroutes voor de Slimme Vloer, tweemaal een ehix sessie om mogelijke blinde vlekken in het business model van de Slimme Vloer op te sporen en hiervoor een strategie te ontwikkelen. Daarnaast is door BIM-studenten een algoritme ontwikkeld waarmee kan worden berekend hoe de Slimme Vloer optimaal kan worden gelegd in een bepaalde ruimte, rekening houdend met de eigenschappen van de ruimte (o.a. vorm en afmetingen), de vloertegels (o.a. type, afmetingen, en prijs) en restricties zoals de posities van tegels ten opzichte van elkaar en beperkingen ten aanzien van het op maat snijden van tegels. Output 2014 PROJECTDELIVERABLES Marktonderzoek in de ouderenzorg voor de ESP detectievloer. Eindrapport van Sophie Verdel. Ruud Janssen en Jan Nauta, ehix scan van project Slimme Vloer, inclusief validatie van de ehix (Genemuiden, 28 sep 2014) Ruud Janssen, Presentatie innovatieroutes voor de Slimme Vloer (Genemuiden, 18 sept 2014) Ruud Janssen, Vervolg op ehix scan van project Slimme Vloer (Zwolle, 18 nov 2014) 18

20 2.6 INNOVATIEVE TECHNOLOGIE VOOR PRESTATIEVERBETERING IN DE TOPSPORT Algemene projectbeschrijving Het goed controleren en monitoren van de fysieke conditie van de topsporter met de momenteel beschikbare hulpmiddelen en meetinstrumenten vraagt bijzondere aandacht van trainers en discipline van de sporter. Verder is het tijdsintensief, kostbaar en bovenal invasief en belastend als men bloedwaarden wil meten. Als gevolg van de beperkte gebruikersvriendelijkheid en praktische hanteerbaarheid van deze methoden wordt er minder frequent gemeten dan eigenlijk voor goede monitoring en adequate preventie van overtraining nodig zou zijn. Reden voldoende om de bestaande meetinstrumenten en methoden aan onderzoek te onderwerpen en fundamentele kennis van innovatieve High Tech Systemen en Materialen (HTSM) in te zetten om nieuwe en eenvoudige praktisch hanteerbare meetinstrumenten te ontwerpen. Dit project richt zich op het samen met kennisinstellingen en innovatieve MKB-ers ontwikkelen en toepassen van nieuwe HTSM voor het voorkomen van blessures en het verbeteren van prestaties van sporters. Het project start bij de topsport met als nadrukkelijke ambitie de resultaten door te trekken naar de breedtesport. Doel van dit project is het bundelen van de Twentse krachten rond technologie en (top)sport en het daarmee realiseren van minimaal een high-tech veldlaboratorium dat als experimenteeromgeving kan worden gebruikt voor het inzetten van technologie voor prestatieverbeteringen in sport en gezondheid. BASISGEGEVENS PROJECT INNOVATIEVE TECHNOLOGIE VOOR PRESTATIEVERBETERING IN DE TOPSPORT Looptijd 1 maart 2014 tot 31 augustus 2015 Financiering vanuit TechForFuture Samenwerkingspartners - Saxion (Penvoerder) - FC Twente - Haracles - Go Ahead Eagles - Eurosped TVT - AC Tion - Marathon Pim Mulier - TenCate - TMSi - RRD - MESA+ - Medimate - Heartmath Naam Fte Betrokken lectoraatsleden Hilco Prins 0,1 (per ) Betrokken studenten Per periode of semester Soort project Status project TFF Lopend 19