DE KRACHT VAN WEDERKERIGHEID. De methodiek van 'sociaal makelen' in de praktijk: resultaten en ervaringen.

Transcriptie

1 DE KRACHT VAN WEDERKERIGHEID De methodiek van 'sociaal makelen' in de praktijk: resultaten en ervaringen. 1

2 OPBOUW Korte voorstelling project Onderzoeksmethode Eerste tussentijdse resultaten Toekomst 2

3 3 KORTE VOORSTELLING PROJECT

4 KORTE VOORSTELLING Sociaal makelen Doelstelling: om op duurzame wijze de informele (zorg)netwerken van kwetsbare sociaal geïsoleerde ouderen te versterken Vergroten wederzijdse informele steun Versterken van sociale netwerken (~ potentieel aan steun) Partners: Stad Turnhout & Gemeente Kasterlee, LiCalab, Vonk3 (Thomas More) & Cubigo Periode: mei 2014 augustus

5 KORTE VOORSTELLING Basisprincipe methodiek: wederkerigheid Iedereen heeft wel eens iets nodig, maar ook iedereen heeft iets bieden Centraal principe = de kracht van geven: Geven kan het sociaal isolement van kwetsbare mensen tegengaan (Linders, 2010) Geven zorgt voor een versterking van de eigenwaarde en waardering voor elkaar Dit kan een keten van uitwisseling ( geven dankbaarheid teruggeven ) op gang brengen die kan leiden tot het verduurzamen van contacten 5

6 KORTE VOORSTELLING Echter, wederzijdse informele steun in buurt loopt niet vanzelf Sociale cohesie in een wijk of buurt buurthulp (zeker niet voor meest kwetsbare) (Linders, 2010) Handelingsverlegenheid (of latent buurschap ) Vraagverlegenheid Acceptatieschroom Ontmoeting = basis voor wederkerigheid Mensen helpen elkaar o.w.v. één op één relatie, persoonlijke relatie (Linders, 2010) 6

7 KORTE VOORSTELLING Bekendmaking via verschillende kanalen Stadskrant, folders bij lokale handelaren, toelichting bij organisaties, Wil je meedoen? Bellen, mail, langsgaan op permanentiemomenten, Open kennismakingsgesprek door professional Groepsactiviteiten Kennismaking Professional: tracht verbinding te leggen tussen deelnemers faciliteren 7

8 In co-creatie met doelgroep 8

9 9 ONDERZOEKSMETHODE

10 ONDERZOEKSMETHODE Evaluatieonderzoek vanuit empowerment paradigma: Alle betrokkenen maken deel uit van het onderzoeksproces Onderzoeker als critical friend op basis van interactief model van kennisontwikkeling 10

11 ONDERZOEKSMETHODE Bron: Steens, Van Regenmortel & Hermans,

12 ONDERZOEKSMETHODE Piloottest te Turnhout Eerste tussentijdse evaluatie: oktober november 2015 Fase 1: 5 casestudies & documentenanalyse op logboek, registratieformulier en persoonlijke fiches deelnemers Fase 2: werkdocument ruwe analyse Fase 3: focusgroep met professionals 12

13 ONDERZOEKSMETHODE Drie onderzoeksvragen Draagt het initiatief bij tot het duurzaam versterken van de informele (zorg)netwerken van de deelnemers? Hoe en waarom? Ervaren Baat Methode (Machielse, 2015) Wat is het profiel van de deelnemers die het initiatief bereikt? Wat is de rol van de professional in dit initiatief, zowel t.o.v. de deelnemers, de eigen organisatie als t.o.v. andere professionals in het werkveld? 13

14 EERSTE TUSSENTIJDSE RESULTATEN Piloottest Turnhout 14

15 WIE BEREIKT? Wie? 11 deelnemers geregistreerd Van 43 tot 82 jaar, gemiddelde leeftijd 66 8 vrouwen & 3 mannen In totaal 26 personen bereikt (~ logboek) Buurtmomenten Doorverwijzingen Profiel: verlieservaringen en fysieke gezondheidsproblemen, sommige ook mentale gezondheidsproblemen. 15

16 ERVAREN BAAT Belang ontmoeting Permanentiemoment in buurthuis ontmoetingsmoment Dat is heel ontspannend vind ik! Ja, die twee uurtjes die vliegen vooruit (A) Ik sta er speciaal voor op van tijd (C) Als ik kan ga ik er altijd naartoe (D) Ontmoetingsmoment = elkaar leren kennen Ja, ik ben daar altijd zo vrijdags heen geweest, en zo koffie drinken en de mensen leren kennen (C) 16

17 ERVAREN BAAT Belang van activiteiten Smoutebollen, rommelmarktje, griffelkermis, Met Turnhout kermis is ze smoutebollen gaan halen met de fiets en dan terug gekomen. En dan hebben wij smoutebollen gegeten. Zoiets dat is plezant (B) Maar ook: nood aan meer activiteiten Ik vind dat ze zo eens een activiteit mogen doen, al is dat maar pannenkoeken bakken of een wafel.. (C) Uitdaging voor professional: Spanningsveld tussen aansturen en loslaten Inzetten op gedeeld eigenaarschap : dialooggericht 17

18 ERVAREN BAAT Het kleine helpen, er zijn voor elkaar Als er iemand in nood zit he, zou ik zeggen zo, zo eens gaan helpen of eens iets doen, dat wel hé. Maar nu voor alle dagen klusjes te gaan doen (C) Dan ga ik eventueel een poes eten geven als iemand in het ziekenhuis ligt. Goh, misschien ook wel wat strijken, maar niet een hele strijk, maar een beetje zo (D) Strength of weak ties Dat je eens contact heb met mensen. Dat vind ik belangrijk. Er is altijd wel iets of iemand die je eens nodig hebt in je leven [ ] voor een goede babbel (B) 18

19 MECHANISME Ontmoeting Elkaar leren kennen (voor sommigen stopt het hier op dit moment) Elkaar helpen, er zijn voor elkaar Betekenisvolle relaties (?) / importance of weak ties (?) 19

20 GRENZEN EN RANDVOORWAARDEN Dankbaarheid (~ wederkerigheid) Ik ben er voor de mensen te helpen maar ze moeten mij niet helpen want over een tijdje terug zei hier ook een menske van: Ja, maar ik kan niets terug doen?. Ja maar, dat is de bedoeling niet! Maar als je daar dan eens binnenkomt en ze presenteren u een tas koffie. Dat is dan genoeg! (A) Vrijblijvendheid: niet moeten maar mogen A die heeft hier al eens mijnen hof komen doen. Dat vond ik heel tof. Omdat ze dat graag deed. Dat moest nu niet, maar ze kwam dat doen (B) Maar ik heb me absoluut niet opgegeven voor boodschappen te doen. En nu de familie X, die heeft me al twee keer gecontacteerd en dat wordt mij teveel (D) Je moet welkom zijn [ ] op een moment zegt die vrouw van: Anders moet je eens op een andere keer terugkomen, want het komt nu niet uit. Ja kijk! (A) 20

21 Voorbeeld: zorgbehoevend koppel, vooral nood aan hulp in huis, complexe problematiek = gaat draagkracht vrijwillige zorg te boven Voorbeeld: aanmelding. Professional doet kennismakingsgesprek. Merkt dat vrouw met zware psychiatrische problematiek te kampen heeft. Doorverwijzing. 21

22 ROL PROFESSIONAL Bekendmaking: outreachend werken, via-via werkt het best Vertrekken vanuit positieve Brugfiguur Tussen deelnemers de kunst voor professionals is hulpbehoevende steun te laten vragen aan hun naasten zonder hun behoefte aan onafhankelijkheid geweld aan te doen (Linders, 2010) Tussen deelnemers en organisaties (vb. poetshulp, vrijwilligerswerk WZC, zorgoverleg, ) Tussen organisaties (vb. signaleren van noden deelnemers, toeleiding tot buurtschakel via ldc, ) 22

23 SAMENVATTEND Opgelet! Eerst tussentijdse resultaten ~ nog geen definitieve conclusies Belang van pro-actieve en preventieve aanpak sociaal konvooi -model (de Jong-Gierveld & Fokkema, 2015) Het kleine helpen Niet helpen op structurele basis Niet persoonlijke verzorging, dagelijks boodschappen doen Wel: er zijn voor elkaar erbij horen Grenzen aan inzetten op informele hulp Niet geschikt voor de meest kwetsbare sociaal geïsoleerde ouderen Belangrijke rol professional Faciliteren Detecteren en signaleren 23

24 24 Contact: Meer info: