Veiligheidsvoorzieningen op monumentale panden

Transcriptie

1 Veiligheidsvoorzieningen op monumentale panden Inleiding De Monumentenwacht Gelderland adviseert voor de bereikbaarheid en toegankelijkheid van daken het aanbrengen van voorzieningen. Veelal in de vorm van veiligheids- dakhaken en/of ankerpunten. Deze voorzieningen zijn van groot belang voor het behoud van de monumentale waarde; inspectie en reparatie van de daken (de pet van een monument) betekenen behoud van de onderliggende, historische constructie. Met name voorzieningen in de dakvoet zijn essentieel voor controle en schoonhouden van de goten en daarmee het behoud van dakvoet, gootbekleding, gootconstructie en bijvoorbeeld kroonlijst. De Monumentenwacht Gelderland heeft haar sterke rol in de objectzorg mede te danken aan de volledige dienstverlening aan haar abonnees en het monument. Wettelijk kader Kortweg schrijft de Arbowet voor dat boven de 2,5 meter valgevaar moet worden vermeden. In eerste instantie door bronbestrijding of collectieve voorzieningen (steigers, hekwerken). Echter, de wet voorziet bij kortdurende werkzaamheden in het gebruik van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM s). Van belang is hier dat de kosten van collectieve voorzieningen in verhouding tot de werkzaamheden moeten staan: het economische redelijkheids principe. De Monumentenwacht Gelderland inspecteert kortdurend en kan dus terugvallen op het gebruik van PBM s. Ook andere partijen (schilders, leidekkers etc.) maken bij kortdurende werkzaamheden, gebruik van deze voorzieningen. De aanpak van de Monumentenwacht Gelderland is in samenspraak met de Arbeidsinspectie ontwikkeld. Ladders en fysieke belasting Het gebruik van ladders wordt door Europese richtlijnen zeer beperkt. Feitelijk mag er vanaf een ladder vrijwel niet meer worden gewerkt. Het is vooral een middel om van A naar B te kunnen verplaatsen. Bovendien is het beleid van de Monumentenwacht Gelderland erop gericht de fysieke belasting en dus het laddergebruik terug te brengen. Ook deze ontwikkelingen wegen mee in het beleid om voorzieningen op daken aan te brengen. Opdrachtgever Naast de verantwoordelijkheid van de werkgever naar haar werknemers, heeft ook de opdrachtgever (de abonnee) een verantwoordelijkheid. Vandaar dat de Monumentenwacht Gelderland op basis van een Objectgericht risico inventarisatie (Orie), adviezen verstrekt en vaak in samenspraak een dakenplan opstelt. Technische vernieuwingen Om het aantal voorzieningen op de daken zo beperkt mogelijk te houden, heeft de Monumentenwacht Gelderland zelf vernieuwingen ontwikkeld. Bijvoorbeeld de hengelstok, waarmee tot 9 meter een lijn aan een ankerpunt kan worden bevestigd. Hiermee kunnen de veiligheidspunten op grotere afstand van elkaar worden bevestigd en wordt het aantal beperkt. Ook werkmethoden worden door de veiligheidskundige van de Monumentenwacht Gelderland telkens verbeterd en verfijnd. Het gebruik van hoogwerkers wordt recent door de Monumentenwacht Gelderland onderzocht. De ontwikkelingen staan ook hier niet stil. In veel gevallen is het niet mogelijk een dak goed te kunnen inspecteren of repareren, omdat er geen goede opstelruimte is voor 1

2 een hoogwerker of verreiker. Met name in de steden is dit een probleem. Objecten die zijn omgeven door een kerkhof of een zachte ondergrond, lenen zich doorgaans ook niet voor het gebruik van dergelijke hulpmiddelen. Bovendien geldt ook hier het economische redelijkheidsprincipe: de kosten van periodieke huur overstijgen vaak de kosten van de inspectie zelf. Voorzieningen zijn eenmalige kosten die zeer lange tijd bruikbaar zijn. Esthetiek Een vaak gehoord argument dat tegen het aanbrengen van voorzieningen wordt ingebracht is de esthetische aantasting van het monument. Er zijn inderdaad minder gelukkige voorbeelden van blanke RVS haken die in te grote aantallen zijn aangebracht op een donker dakvlak. Als er goed wordt nagedacht over uitvoering, kleur en aantallen, hoeft dit geen probleem te zijn. Met name in pannendaken zijn er voorbeelden waarbij de voorzieningen nauwelijks opvallen. In deze notitie zijn foto s opgenomen van deze daken. Als er goed uitvoering wordt gegeven aan de uitvoeringsvoorschriften, is de veiligheidshaak geen potentieel lekkagepunt. De vele ervaringen van de Monumentenwacht Gelderland op dit punt zijn positief. Het veilig bereikbaar maken van een dak leidt juist tot minder lekkages en daarmee vervolgschade. Uiteindelijk is het doel kostenbesparing en behoud van monumentale waarde en daar is het om te doen in de monumentenzorg. 2

3 Voorbeelden van voorzieningen Ladder- veiligheidshaken, gemoffeld in kleur, in blauwgesmoord, oud-hollandse pannendak, woonhuis. Inspectie en reparatie van dergelijke daken zijn belangrijk; lekkagegevoelig. Regelmatig verzakte of gescheurde pannen terugleggen/vervangen betekent het behoud van dak en constructie.voorzieningen vallen nauwelijks op in het dakvlak. 3

4 Detail van in kleur gemoffeld veiligheidsoog in geglazuurde Tuile de Nord pannendak. Op afstand nauwelijks zichtbaar en van belang voor bereikbaarheid goten voor kortdurende werkzaamheden, met name schoonmaken goten. Ankerpunt voor PBM s. 4

5 Ladder-veiligheidshaak in blauwgesmoorde oud Hollands pannendak. Foto is ingezoomd. Vanaf straat nauwelijks zichtbaar. Controle en schoon maken goten van groot belang voor behoud dakvoet, geprofileerd lijstwerk en gootconstructie. 5

6 Reparatie van noklood e.a. loodaansluitingen is van belang voor behoud dakconstructie. Dergelijk reparaties en controles zijn vaak alleen met PBM s veilig uit te voeren. Monumentenwachters zijn opgeleid en getraind om dergelijke werkzaamheden uit te voeren. 6

7 Zwart gemoffelde veiligheidsogen in een flauwhellend dakvlak. Met lood ingedekt om lekkagerisico uit te sluiten. Deze voorzieningen zijn niet zichtbaar vanaf het maaiveld. 7

8 Combinatie van veiligheidsogen langs de goot en ladderhaken bij de nok. Door gekozen kleurstelling, zijn de voorzieningen nauwelijks zichtbaar. Dak is veilig bereikbaar gemaakt voor inspectie en reparatie. 8

9 Pannendak met ladder- veiligheidshaken. Het volledige dak is veilig bereikbaar voor inspectie en reparatie. Dit dak is zeer gevoelig voor wind en regelmatig waaien pannen los of verzakken. Schade kan snel worden verholpen door de voorzieningen. Vervolgschade wordt zo voorkomen. 9

10 Nog 2 voorbeelden van voorzieningen die nauwelijks aantasting van monumentale waarde opleveren, maar wel een veilige bereikbaarheid die voldoet aan de hedendaagse eisen van de arbo wetgeving. Juist de kwetsbare onderdelen hebben aandacht nodig. Stichting Monumentenwacht Gelderland /EvdG Maart